Με τον Αστερίξ στη χώρα πέρα από τον χρόνο [Τσαλαπάτης Θωμάς, efsyn.gr, 28/03/2020]

[ramirez]

Με τον τρόπο που το εύχεσαι σε πρόσωπο οικείο και αγαπημένο, σε κάποιον μακρινό θείο ξεχασμένο από τον χρόνο. Με τρόπο σχεδόν τρυφερό, σχεδόν παρήγορο. Στα 92 του, στο σπίτι του, στο κρεβάτι του, από ανακοπή στον ύπνο του. Έτσι έφυγε στις 24 του Μάρτη από τη ζωή ο Αλμπέρ Ουντερζό, συνδημιουργός και ζωγράφος του Αστερίξ. Γιατί ο Ουντερζό ήταν ο μακρινός θείος όλων μας. Ο μεγάλος μας οικείος ακόμα κι αν οι περισσότεροι δεν μπορούμε να ανακαλέσουμε το πρόσωπό του στη μνήμη μας. Ανακαλούμε όμως διαρκώς τα πρόσωπα που δημιούργησε, όλους τους ήρωες που πέρασαν από τις σελίδες των Αστερίξ, πρόσωπα με τα οποία συναντηθήκαμε τόσο πολλές φορές που κατέληξαν συγγενικά. Γιατί οι ιστορίες του Γκοσινί και τα σκίτσα του Ουντερζό είναι οι εφευρέτες του άλλου χρόνου μας.

 

 

 

 

Αυτό που επικρατεί στα Αστερίξ είναι μια ιστορικά ακριβής αχρονικότητα. Εκεί όπου το παρελθόν συναντιέται με τρόπο αρμονικό με τα σύγχρονα γεγονότα, τα σύγχρονα ήθη συνυπάρχουν με τρόπους παλαιούς, ενώ ιστορικά πρόσωπα διαφορετικών εποχών συναθροίζονται μέσα στη γελοιογραφία ενός χρόνου συνολικού, πέρα από τον αναχρονισμό. Ο Ιούλιος Καίσαρας και ο Βερσιζεντόριξ συναντούν τους Μπιτλς και τον Κερκ Ντάγκλας, οι γαλέρες και τα ρωμαϊκά στρατόπεδα το μποτιλιάρισμα και την ξενοφοβία. Οι ήρωες δεν γερνούν, τα γεγονότα που πέρασαν σπάνια επηρεάζουν την κατοπινή ζωή τους. Οι ήρωες και τα γεγονότα συμμετέχουν στην ιστορία με τον ίδιο τρόπο που ένα παιδί φαντάζεται τον εαυτό του στο παρελθόν όταν διαβάζει μια ιστορία. Δίπλα στα ιστορικά πρόσωπα, πρωταγωνιστής αλλά πάντοτε με διακριτική παρουσία, με το ανάστημα που μόνο τα παιδικά χρόνια μπορούν να δώσουν. Παντοδύναμος, αθώος και αγαπητός. Ακριβώς σαν τον Οβελίξ και τον Αστερίξ. Και ταυτόχρονα, παράλληλα με την παιδική υφή του κόσμου, παράλληλα με το ατελείωτο χιούμορ και με τη γελοιογραφία της ζωής απλώνεται η εμμονική συνέπεια των δημιουργών στην ιστορική ακρίβεια. Αντλώντας ιστορίες και λεπτομέρειες από τους Βίους του Πλούταρχου, τον Τάκιτο και το Bello Gallico του Ιούλιου Καίσαρα, τόσο στη ροή της αφήγησης όσο και στην αποτύπωση του σκίτσου, ο Γκοσινί και ο Ουντερζό γειώνουν τη φαντασία στην πραγματικότητα αίροντας την αντίθεση μεταξύ τους. Και εντός αυτής της άρσης περνούν μερικοί από τους πιο αγαπημένους ήρωες που αποθηκεύσαμε στον παιδικό μας χρόνο.

 

Είναι αυτοί οι λίγοι, οι ευτυχισμένοι λίγοι. Έγκλειστοι και περιφρουρημένοι, οι Γαλάτες του μικρού χωριού είναι οι πιο ελεύθεροι άνθρωποι στον κόσμο. Περιορισμένοι, ταξιδεύουν ανελλιπώς σε κάθε μήκος και πλάτος, αν και αριθμητικά ελάχιστοι επικρατούν απέναντι στην πραγματικότητα μιας αχανούς αυτοκρατορίας και τελικά κερδίζουν παραμένοντας αθώοι. Οι ήρωες ερωτεύονται κοκκινίζοντας, βοηθούν ο ένας τον άλλο χωρίς ανταλλάγματα, καταναλώνουν την υπερβολή των ατελείωτων πιάτων και όταν καβγαδίζουν κανείς δεν παθαίνει κακό. Γιατί τα Αστερίξ δεν ηθικολόγησαν ποτέ. Οι περιπέτειες των ηρώων, οι νίκες, οι ήττες και οι εκβάσεις του κάθε μύθου ποτέ δεν ορίστηκαν από ένα απόλυτο καλό με όρους ιδανικού ή απαράβατης αλήθειας. Πίσω από τα κίνητρα των ηρώων, πίσω από την ανθρωπινότητα των πρωταγωνιστών αυτό που επικρατεί είναι η ηθική της φιλίας, οι άγραφοι κώδικες της παρέας, όπως αυτοί ενσαρκώνονται περισσότερο από οπουδήποτε στη σχέση του Αστερίξ με τον Οβελίξ. Μια σχέση που διεκδικεί μαζί τους και ο αναγνώστης στην κάθε του νέα ανάγνωση. Γιατί δίπλα στον χρόνο των ιστοριών του Αστερίξ και του Οβελίξ, δίπλα στον χρόνο των αναφορών (από τον Σπάρτακο μέχρι το rock and roll) και στον χρόνο των δημιουργών (του Γκοσινί και του Ουντερζό) έρχεται τελικά να προστεθεί και ο χρόνος του αναγνώστη, το διαρκές παρόν της ανάγνωσης. Ένα παρόν που ενώ προχωρά μέσα στις ηλικίες – από ανάγνωση σε νέα ανάγνωση – και ενώ οι αναγνώστες τελικά μεγαλώνουν, αυτό δεν αλλάζει. Ακόμα και αν κάθε ηλικία μας κατασκευάζει έναν διαφορετικό αναγνώστη με διαφορετικά φορτία και διαφορετικές απαιτήσεις, η επιστροφή στα Αστερίξ μάς επαναφέρει στην πραγματικότητα του ενός αναγνώστη. Εκεί που όλες οι ηλικίες και οι αναγνώσεις συνυπάρχουν συμφιλιωμένες. Ακόμα και μέσα στο χάος των ημερών, με την αναγγελία του θανάτου του Ουντερζό, η παιδική μας ηλικία μοιάζει να γέρασε απότομα.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...