Μετάβαση στο περιεχόμενο

«Ο κόσμος είχε τρελαθεί. Όχι εγώ!» [Κουκουλάς Γιάννης, efsyn.gr, 16/09/2018]


leonidio

Προτεινόμενες Καταχωρήσεις


  • Member ID:  12189
  • Group:  Veterans
  • Topic Count:  848
  • Content Count:  3050
  • Reputation:   41670
  • Achievement Points:  3061
  • Days Won:  28
  • With Us For:  5136 Days
  • Status:  Offline
  • Last Seen:  
  • Age:  51

«Ο κόσμος είχε τρελαθεί. Όχι εγώ!»

 

clowes_0.jpg

 

Συντάκτης: Γιάννης Κουκουλάς

 

Ενας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους των σύγχρονων εναλλακτικών κόμικς, ο Dan Clowes, στην τριαντάχρονη καριέρα του ασχολείται συστηματικά με την αποξένωση, τη μοναξιά, την αποστασιοποίηση, την τέχνη. Στο νέο του βιβλίο που τιτλοφορεί με το όνομα της πρωταγωνίστριάς του («Υπομονή») όλα αυτά παραμερίζονται για να αποθεωθεί η Αγάπη

 

Λένε πως όσο σπουδαίος και όσο παραγωγικός κι αν είναι ένας καλλιτέχνης, όταν πια τα χρόνια περάσουν, στη συλλογική μνήμη καταγράφεται ένα και μοναδικό έργο του, ίσως όχι το σημαντικότερο, άλλωστε αυτό είναι σχετικό, αλλά αυτό που τον ξεχώρισε, αυτό που είχε κάτι διαφορετικό από τα άλλα σε βαθμό που να το καθιστά μοναδικό και ικανό να ανακαλείται πάντα ως πρώτο, να έρχεται πάντα στο μυαλό στο άκουσμα του ονόματος του δημιουργού του.

 

clowes_2.jpg

 

Στο πρώτο άκουσμα του ονόματος Κάφκα, όλοι σκέφτονται τη «Δίκη», ο Κιούμπρικ θα μείνει στην Ιστορία για την «Οδύσσεια του Διαστήματος», οι Πινκ Φλόιντ για το «The Wall», o Art Spiegelman για το «Maus», ο Καβάφης για την «Ιθάκη» και ο Μικελάντζελο για την «Καπέλα Σιξτίνα».

 

Αν ισχύει κάτι τέτοιο, τολμώ να πω, με σοβαρό κίνδυνο να πέσω έξω, πως για τον 57χρονο Dan Clowes, ενεργό και παραγωγικότατο με πολλά ακόμα χρόνια δημιουργίας μπροστά του, το magnum opus της καριέρας του θα είναι η «Υπομονή» (εκδόσεις Οξύ, μετάφραση: Δημήτρης Πολιτάκης).

 

Γιατί είναι μια τόσο ολοκληρωμένη ιστορία (χωρίς αυτό να υποβαθμίζει με κανέναν τρόπο όλες τις προγενέστερες δουλειές του Clowes) που τα λέει όλα, περιλαμβάνοντας κάθε προβληματική των προηγούμενων έργων του και δίνοντας απαντήσεις σε ερωτήματα που ο ίδιος ο καλλιτέχνης έθετε στους αναγνώστες εδώ και περίπου τρεις δεκαετίες.

 

clowes_3.jpg

 

Ακόμα και οι προσεκτικοί μονόλογοι του πρωταγωνιστή μπορούν να λειτουργήσουν μεταφορικά επιβεβαιώνοντας έναν τέτοιο ισχυρισμό: «Στον δρόμο για το σπίτι νιώθω μεγάλο κορόιδο που πίστεψα κάτι τόσο ανόητο και γελοίο. Και τότε πήρα την απόφασή μου. Να τα παρατήσω όλα και να αυτοκτονήσω», λέει απελπισμένος ο πρωταγωνιστής Τζακ Μπάρλοου στις αρχές του βιβλίου. Και σχεδόν 150 σελίδες αργότερα, έχοντας ζήσει ό,τι πιο παράξενο μπορεί ποτέ να σκεφτεί κανείς, με μια επιμονή που γίνεται εμμονή και, πιθανώς, αυτοσκοπός, ξεσπά: «Τα κατάφερα! Τα κατάφερα!». Κατάφερε να ξαναέρθει κοντά στον έναν και μοναδικό έρωτα της ζωής του που είναι και αυτός πάντα ένας, όπως και το έργο του προλόγου.

 

Είναι ο έρωτας που όταν κλείνεις τα μάτια για τελευταία φορά θα είναι εκεί, δίπλα σου και θα σου θυμίζει ό,τι καλύτερο ή ό,τι χειρότερο σου έχει ποτέ συμβεί. Και ο Τζακ Μπάρλοου στην απέλπιδα προσπάθειά του να ξαναβρεί αυτόν τον έρωτα θα κινδυνεύσει πολλές φορές να κλείσει για τελευταία φορά τα μάτια του.

 

clowes_4.jpg

 

Αλλά η Υπομονή, ο απόλυτος και μοναδικός έρωτας των πολλών και αντιφατικών ζωών του Τζακ Μπάρλοου, θα είναι πάντα εκεί όταν, κόντρα σε όλα τα προγνωστικά και τις πιθανότητες, τα ξανανοίγει. Είναι όμως και για κάτι ακόμα ξεχωριστή η «Υπομονή». Γιατί, αντίθετα με την τακτική του Dan Clowes, μάστορα των εναλλακτικών κόμικς μιας θλιμμένης και καταπιεσμένης οργής που βιώνεται βουβά και εσωτερικά σχεδόν στο σύνολο των έργων του, έχει ένα τέλος που κάνει τον αναγνώστη να αναθαρρήσει.

 

Ενώ καθ’ όλη την εξέλιξή του, παρεμβάλλονταν με τρόπο πότε δηλωμένο και άρα ως μικρά appropriations από το παρελθόν του εαυτού του (η σκηνή του μασκοφόρου και οπλισμένου με ένα φουτουριστικό ακτινοπίστολο Τζακ είναι υπόμνηση του «The Death Ray» που επιπλέον δομείται με συνεχή flash-back όπως και η «Υπομονή», o τραυματίας, με επιδέσμους Τζακ του τέλους που παραπέμπει στον Clay του «Γαντιού από Βελούδο», το ντουέτο που συνθέτει η κομμώτρια μαζί με την Υπομονή ως ενήλικες εκδοχές των κοριτσιών του «Ghost World» κ.λπ.) και πότε ως πιθανές παραπομπές σε αυτό, στιγμιότυπα που θύμιζαν κάτι από τα παλιά, δημιουργώντας ένα κλίμα αναμενόμενης τραγικής κατάληξης, το πραγματικό τέλος διαψεύδει τη δυσοίωνη ατμόσφαιρα.

 

Ανατρέποντας ό,τι ξέραμε για τον Dan Clowes και για τη γενιά των εναλλακτικών κόμικς της αποστασιοποίησης (Adrian Tomine), της αποξένωσης (Chris Ware), της ψυχικής κατάρρευσης (Ivan Brunetti), της μοναξιάς (αδερφοί Hernandez), της αρρώστιας που καιροφυλακτεί (Charles Burns), της διάρρηξης κάθε κοινωνικού ιστού (Peter Bagge).

 

clowes_5_0.jpg

Δύο από τα πιο σπουδαία και πολυβραβευμένα βιβλία του Dan Clowes είναι το «Ghost World» που έγινε ταινία από τον Terry Zwigof και το τελεολογικό «David Boring»

 

Στο «David Boring», ο Clowes, αρκετά ειρωνικά, σχολίασε την παροιμιώδη απάθεια μιας ομάδας ετερόκλητων επιζησάντων μιας υποτιθέμενης ανείπωτης καταστροφής και ταυτόχρονα την ατελέσφορη προσπάθεια ενός νεαρού να βρει την τέλεια γυναίκα της ζωής του. Στο «Ghost World» βρήκε την ευκαιρία να μιλήσει για τα αδιέξοδα της εφηβείας σε έναν κόσμο όπου όλοι οι άλλοι λειτουργούν σαν φαντάσματα. Στο «Σαν Σιδερένιο Ομοίωμα Γαντιού από Βελούδο» ταξίδεψε σε κόσμους του ασυνειδήτου που μοιάζουν ασυνάρτητοι αλλά καταλήγουν στον ακρωτηριασμό (σωματικό ή/και πνευματικό) και σε έναν ανεπιθύμητο έρωτα/στήριγμα.

 

Με την τέχνη και την υποκρισία των φιλόδοξων σπουδαστών μιας καλλιτεχνικής σχολής καταπιάστηκε στο «Art School Confidential», ενώ στο «Wilson», σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση, όπως και στην «Υπομονή», που υπαινίσσεται αυτοσαρκασμό και μια πιθανότητα παρουσίας αυτοβιογραφικών στοιχείων, η προσωπική αποξένωση και η σταδιακή απομάκρυνση από κάθε κοινωνικό ενδιαφέρον βρέθηκαν και πάλι στη σκιά ενός μεγάλου αλλά οριστικά χαμένου έρωτα.

 

clowes_7.jpg

Το παραληρηματικό «Σαν Σιδερένιο Ομοίωμα Γαντιου από Βελούδο» κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Inkpress 

 

Στην «Υπομονή», όλα επιστρέφουν, με πρώτο και καλύτερο τον έρωτα που διακόπτεται βιαίως. Για να αρχίσει ένας αγώνας επανόρθωσης μαζί με έναν αγώνα εκδίκησης. Μπορεί όμως να γυρίσει ο χρόνος πίσω; Η απάντηση είναι προφανώς αρνητική, αλλά αυτό δεν πτοεί τον Τζακ που θα ψάξει κάθε τρόπο για να γυρίσει αυτός πίσω στον χρόνο. Και θα τα καταφέρει!

 

Δίνοντας την αφορμή στον Clowes να θέσει όλα τα γνωστά οντολογικού και υπαρξιακού τύπου ερωτήματα που σχετίζονται με τη φύση του χρόνου, τη φύση του εαυτού στο πέρασμα του χρόνου κ.λπ. «Αν γύρναγες πίσω στον χρόνο θα σκότωνες τον Χίτλερ;», «Θα μπορούσες να σκοτώσεις τον παππού σου;», «Θα συναντούσες τον εαυτό σου σε νεότερη ηλικία;». Κι αν ταξίδευες στο μέλλον «θα είχες δικαίωμα να μεταφέρεις και να χρησιμοποιήσεις στο παρελθόν τις πληροφορίες που θα μάθεις;».

 

Τέτοια ερωτήματα ανακύπτουν από την εμμονική ανάγκη του Τζακ να ξαναδεί την Υπομονή. Τα ξεπερνά όλα για να τα καταφέρει. Εστω κι αν λίγο-πολύ όλοι γνωρίζουμε ότι αυτά δεν συμβαίνουν στην πραγματικότητα. «Ο κόσμος είχε τρελαθεί. Οχι εγώ», μονολογεί η Υπομονή, γιατί αυτό είναι που έχει σημασία. Και τότε συνειδητοποιεί ο αναγνώστης πως όλα αυτά είναι προφάσεις, περιτύλιγμα, ασήμαντα γεγονότα. Πάνω απ’ όλα βρίσκεται ο έρωτας, ο ένας και μοναδικός, ο ανεπανάληπτος που τα υπερβαίνει όλα. Λογική και νόμους της φύσης.

 

clowes_8.jpg

 

Οπως αναφέρει και ο υπότιτλος του βιβλίου, πρόκειται «για ένα συμπαντικό χωροχρονικό ταξίδι θανάτου στο αρχέγονο άπειρο της παντοτινής αγάπης». Η τελευταία λέξη είναι η κινητήριος δύναμη αυτού του ταξιδιού στο πριν και στο μετά. Και η αφορμή για ένα ανεπανάληπτο βιβλίο που είναι το αποκορύφωμα της καριέρας του Clowes. Μέχρι να δημιουργήσει το επόμενο.

 

Πηγή

clowes_2.jpg

Σύνδεσμος για σχολιασμό
Μοιραστείτε με άλλους ιστότοπους

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Επισκέπτης
Απάντηση σε αυτό το θέμα ...

×   Έχετε επικολλήσει περιεχόμενο με μορφοποίηση.   Κατάργηση μορφοποίησης

  Επιτρέπονται μόνο 75 emoticons maximum.

×   Ο σύνδεσμός σας έχει ενσωματωθεί αυτόματα.   Εμφάνιση ως σύνδεσμος

×   Το προηγούμενο περιεχόμενό σας έχει αποκατασταθεί.   Διαγραφή εκδότη

×   Δεν μπορείτε να επικολλήσετε εικόνες απευθείας. Ανεβάστε ή εισάγετε εικόνες από URL

×
×
  • Δημιουργία νέου...

Σημαντικές πληροφορίες

Χρησιμοποιώντας αυτή τη σελίδα, αποδέχεστε τις Όρους χρήσης μας.