Palestine- Το παλμογράφημα της πρώτης Ιντιφάντας μεταφέρεται στο χαρτί [Καραχάλιου Έφη, smassingculture.gr, 31/08/2018]

[leonidio]

Palestine- Το παλμογράφημα της πρώτης Ιντιφάντας μεταφέρεται στο χαρτί

 

 

Ο Joe Sacco γράφει και σχεδιάζει τις εμπειρίες του από την Παλαιστίνη, μετατρέποντας τελικά την δημοσιογραφικές του παρατηρήσεις σε μια ολόπλευρη βιωματική έρευνα.

Η εμπόλεμη κατάσταση της Παλαιστίνης έχει ουκ ολίγες φορές απασχολήσει τα τηλεοπτικά μέσα σε ολόκληρο τον κόσμο, συνοδευόμενη κυρίως με αιματηρές εικόνες από τις επεμβάσεις του ισραηλινού στρατού σε περιοχές αμάχων. Ο συγγραφέας Joe Sacco όντας και ο ίδιος πρόσφυγας τρόπον τινά σε χώρα της Δύσης, ήταν από τους λίγους δημοσιογράφους που κατάφεραν να προσεγγίσουν  με μετριοφροσύνη την ζωή και τον μόχθο του παλαιστινιακού λαού. Απόσταγμα αυτής της εμπειρίας είναι τα 9 τεύχη κόμικ που συγκεντρώθηκαν σε ένα νέο επίτομο σχήμα και εκδόθηκαν στα ελληνικά από τις εκδόσεις ΚΨΜ.

 

 

Ο ίδιος ο δημοσιογράφος όπως δήλωσε και σε παλιότερη συνέντευξή του, γνώριζε για το παλαιστινιακό ζήτημα ό,τι περίπου πληροφορείται ένας μέσος Αμερικάνος από τα μέσα της χώρας του. Έτσι λοιπόν φτάνει στην Παλαιστίνη με πολύ συγκεκριμένη πληροφόρηση για το ρόλο του Ισραήλ και την ιδιότυπη «κατοχή» που έχει επιβάλλει. Η επαφή του με τους Παλαιστίνιους δεν γίνεται σε χλιδάτες αίθουσες συνδιασκέψεων, αλλά στο δρόμο, συγκεκριμένα στα σπίτια κάποιων οικογενειών που αφηγούνται σε πρώτο πρόσωπο τις μαρτυρίες τους. Με φόβο της ζωής τους και με την απειλή του ισραηλινού στρατού να καιροφυλακτεί κάθε στιγμή, ξετυλίγεται ένα σύνθετο νήμα πόνου, απώλειας αλλά και αμετανόητης ελπίδας. Η αμεσότητα και η απλότητα των περιγραφών ζωντανεύουν μέσα στα ασπρόμαυρα καρέ, που μοιάζουν πολλές φορές να ασθμαίνουν συγκαταβατικά μπροστά στο ψυχολογικό φορτίο της αφήγησης. Το Palestine είναι μια συρραφή εμπειριών και δεν θα πρέπει πρωτίστως να εξετάζεται ως μια βαρύγδουπη πολιτική ανάλυση του ζητήματος της Μέσης Ανατολής και του ρόλου των ΗΠΑ και της Ρωσίας σε αυτό. Μέσα από τις αφηγήσεις εμφανίζεται πλήθος πολιτικών πληροφοριών αλλά ο Joe Sacco επιλέγει να μην πάρει εμφανώς θέση, παρά μόνο στο τέλος του κόμικ που ταυτίζεται με το τέλος του δίμηνου ταξιδιού του. Εξάλλου, είναι ένας άνθρωπος με μάλλον αριστερόστροφα αντανακλαστικά που θέλησε με αυτοθυσία να φωτίσει την αθέατη πλευρά των καταπιεσμένων που είναι τα θύματα των ιμπεριαλιστικών σχεδίων. Στο επίπεδο της αντίστασης δεν κρύβονται οι δυο πολιτικές  γραμμές, της υποταγής και ειρήνευσης από την μια, και της ρήξης και αντίστασης μέχρι το τέλος από την άλλη, μόνο που η αφήγηση δεν δίνει περαιτέρω χώρο στο να δημιουργηθεί ένα τέτοιο πεδίο διαπάλης, μιας και εκείνη την χρονική περίοδο όλα τα ενδεχόμενα ήταν πιθανά.

 

 

Κυρίαρχο θέμα του κόμικ είναι η φυλάκιση των Παλαιστίνιων που εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο της καταπίεσης που υφίστανται από τους Ισραηλινούς. Οι ακραία μελετημένες μέθοδοι βασανιστηρίων που στόχο έχουν να τσακίσουν το ψυχικό σθένος των φυλακισμένων μοιάζουν βγαλμένες από την ταινία «Το Εξπρές του Μεσονυχτίου» και ακολουθούνται από τις επίσης απάνθρωπες συνθήκες φυλάκισης στα ολοένα και αυξανόμενα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η πρώτη Ιντιφάντα που καλύπτει εν μέρει το κόμικ ήταν η πρώτη οργανωμένη ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Παλαιστίνιων και Ισραηλινών όσον αφορά την πραξικοπηματική κατάληψη της Δυτικής Όχθης και της αργότερα επονομαζόμενης λωρίδας της Γάζας. Από το 1988 μέχρι θεωρητικά το 1991, πρακτικά το 1993, υπήρξε μια σειρά οικονομικών και άλλων μέτρων που υιοθετήθηκαν από το ισραηλινό καθεστώς με τις πλάτες των ΗΠΑ σε βάρος των Παλαιστίνιων. Η εκτίναξη των τιμών σε βασικά αγαθά μαζί με την μαζική ανεργία που επιβάλλει το Ισραήλ βρίσκει τον Joe Sacco να παίρνει τις πολύτιμες συνεντεύξεις του κάτω από στέγες με νάιλον και πατώματα φτιαγμένα από άμμο. Παρά την όποια ανέχεια, η φιλοξενία των Παλαιστίνιων είναι δεδομένη και δημιουργεί αμηχανία μέχρι και στον αναγνώστη. Πέρα από τις επιμέρους μαρτυρίες, εκφράζεται το άγχος του πώς θα ορθοποδούσε ένα υποθετικό κράτος της Παλαιστίνης, μιας και την περίοδο που βρισκόταν ο συγγραφέας, η Ιντιφάντα βρισκόταν σε πλήρη έξαρση και ταυτόχρονα δηλώνεται η αυθόρμητη στήριξη του λαού στο Ιράκ και στον Σαντάμ Χουσεΐν. Σημαντική πλευρά της όλης δημοσιογραφικής έρευνας ήταν η συνομιλία με την Ομοσπονδία Γυναικών που αναδεικνύει την αρκετά προωθημένη πολιτική τοποθέτηση των Παλαιστίνιων και κατά πλειοψηφία μουσουλμάνων γυναικών σχετικά με την παραδοσιακή ενδυμασία και την απελευθέρωση από τον παραδοσιακό θρησκευτικό νόμο που υπαγορεύει το Κοράνι.

 

 

Το ασπρόμαυρο σχέδιο είναι δουλεμένο και ιδιαίτερα λεπτομερές οπότε καταφέρνει να αποδώσει πλήρως το ρημαγμένο τοπίο της Παλαιστίνης, αν και οι άνθρωποι καταλαμβάνουν τον περισσότερο χώρο στα καρέ. Το πλήθος στις δημόσιες αγορές αποτελεί πολλές φορές το φόντο των συζητήσεων και συναντήσεων του συγγραφέα και με την πολύπλοκη και άναρχη δόμηση του χώρου αποπνέει αγοραφοβία στον αναγνώστη. Ο ανθρώπινος παράγοντας εφόσον αποτελεί την κύρια αφηγηματική ύλη του κόμικ κάνει σε κάθε σελίδα αισθητή την παρουσία του. Τα έντονα χαρακτηριστικά του προσώπου των Αράβων γίνονται τα στοιχεία για να μετατραπούν σε καρικατούρες και ανάμεσά τους βρίσκεται παράταιρος ο ασθενικός συγγραφέας που μοιάζει με σωσία του Γούντι Άλλεν. Πίσω από τα γυαλιά κρύβονται ανέκφραστα τα μάτια του, που λειτουργούν ως οπτικός καταγραφέας όλων των απαραίτητων πληροφοριών που δεν μπορεί να συγκρατήσει ο φωτογραφικός φακός της κάμεράς του. Μπροστά από τα μάτια του περνούν οι φιγούρες ανέμελων παιδιών που μπορεί στο επόμενο λεπτό να σκοτωθούν από κάποια σφαίρα, παιδιών και εφήβων καταταγμένα από νωρίς, με ψυχή και σώμα αφιερωμένα στην επανάσταση, κοπέλες ατιμασμένες από το καθεστώς που θα αναγκαστούν να μείνουν ανύπαντρες και ηλικιωμένους που μαζεύουν χρήματα για να επισκευάσουν το σπίτι τους ή να επισκεφτούν την οικογένειά τους στο νοσοκομείο ή στο νεκροτομείο. Σε όλων το πρόσωπο είναι χαραγμένη η εικόνα του πολέμου, που έρχεται απλά να πυροδοτήσει τον δίκαιο αγώνα τους για Γη και Ελευθερία.

 

Πηγή