ΟΙ ΚΩΜΩΔΙΕΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ (ΣΕ ΚΟΜΙΚΣ) ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ - ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ (ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ) ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΕΞΩΦΥΛΛΩΝ

[tik]

 

Η έκδοση των Κωμωδιών του Αριστοφάνη σε κόμικς από τις Αγροτικές Συνεταιριστικές Εκδόσεις (ΑΣΕ) τη δεκαετία του ΄80 αποτέλεσε ένα ορόσημο στην ιστορία των ελληνικών κόμικς. Ήταν μια προσεγμένη, φρέσκια δουλειά που έφερε τα κόμικς κοντά στο ευρύτερο κοινό με μεγάλη επιτυχία και μαζικότητα.

 

Η έκδοση γνώρισε τεράστια επιτυχία, σημείωσε μεγάλες πωλήσεις και στην πορεία του χρόνου επανεκδοθηκε από άλλους 4-5 εκδοτικούς οίκους.

 

Εκείνη η πρώτη-πρώτη έκδοση των ΑΣΕ χρειάστηκε περίπου 3 χρόνια για να ολοκληρωθεί, να εκδοθούν δηλαδή σταδιακά και τα 11 τεύχη της σειράς. Μέσα σε αυτά τα 3 χρόνια παράλληλα με τα νέα τεύχη που εμφανιζόταν κάθε χρόνο, τα παλαιότερα και ήδη εξαντλημένα άρχισαν να ανατυπώνονται αναγράφοντας σε κορδέλα στο εξώφυλλο πόσες χιλιάδες τεύχη έχουν κυκλοφορήσει. Επίσης, μετά την ολοκλήρωση της σειράς, τα 11 αυτά τεύχη  συνέχισαν να ανατυπώνονται/επανακυκλοφορούν από τις ΑΣΕ με μικροδιαφορές στα εξώφυλλα ή την αρίθμηση.

 

Όλα αυτά τα γεγονότα είχαν σαν αποτέλεσμα να βρίσκουμε πολλαπλά εξώφυλλα με μικρές διαφορές που δημιουργούν σύγχυση στον συλλέκτη και χάος στην παρουσίαση των εξωφύλλων στο φόρουμ. Χάος που αυτή τη στιγμή αποτυπώνεται ως εξής:

 

 

Αυτό εδώ το πρότζεκτ, λοιπόν, αποτελεί μια μικρή προσπάθεια κωδικοποίησης των ανατυπώσεων, ώστε να έχουμε ένα αξιοπρεπές και λογικό σύνολο στην σελίδα των εξωφύλλων. Προφανώς μιας και οι ανατυπώσεις έγιναν ανάκατα (φερ' ειπείν  το 6ο ή το 7ο τεύχος κυκλοφόρησαν χρόνια μετά το 1ο ή το 2ο, τα οποία ήδη είχαν γνωρίσει πολλαπλές ανατυπώσεις) δεν μιλάμε για λίστα κυκλοφορίας, αλλά για μια οπτική τουλάχιστον ομοιογένεια.

 

Λοιπόν, έχουμε και λέμε.

 

 

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ

 

Υπάρχουν τρεις κυρίως σειρές οπτικά όμοιων εξωφύλΛων:

 

Α ΣΕΙΡΑ: Πρώτη έκδοση 11 τευχών. Είναι η πρώτη εμφάνιση εκάστου τεύχους. Μέχρι να ολοκληρωθεί η σειρά εμφανίστηκαν ανατυπώσεις των πρώτων τευχών. Πρωτότυπα και ανατυπώσεις δεν έχουν αρίθμηση

Β ΣΕΙΡΑ: Η σειρά συνεχίζει να ανατυπώνεται με αρίθμηση, η οποία αρίθμηση ακολουθεί τη σειρά έκδοσης των τευχών της Α σειράς

Γ ΣΕΙΡΑ: Η σειρά επανεκδίδεται με ένδειξη στο εξώφυλλο "Τιμητική Διάκριση Νόβισαντ¨. Η αρίθμηση έχει αλλάξει συγκριτικά με την προηγούμενη σειρά.

 

 

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ

 

Α ΣΕΙΡΑ 

 

Κύριο χαρακτηριστικό: απουσία αρίθμησης

 

Άλλα χαρακτηριστικά:

• Κορδέλα με χιλιάδες ανατύπωσης: όχι στην 1η έκδοση, ναι στις ανατυπώσεις αυτής της σειράς
• ΙΣΒΝ: Όχι
• Ονόματα των συγγραφέων στο εξώφυλλο: Δεξιά-αριστερά του τίτλου
• Διεύθυνση υποκαταστήματος Αθηνών:  Σολωμού 66

 

Το πρώτο τεύχος που εκδόθηκε από τη σειρά ήταν η Λυσιστράτη. Το θυμάμαι γιατί μου το είχαν δώσει δώρο σε μια γιορτή, αλλά αυτό είναι ασθενές επιχείρημα. Κάτι άλλο που με οδηγεί στο να το τοποθετήσω πρώτο είναι το γεγονός ότι  η πρώτη αλλά και δεύτερη εκτύπωση/έκδοση της Λυσιστράτης είχαν μια ιδιαιτερότητα: η κίτρινη λωρίδα στο πάνω μέρος του εξώφυλλου εμφανίζει δύο μαιάνδρους. Αυτό δεν το βλέπουμε σε κανένα από τα μετέπειτα τεύχη (είτε τεύχη πρώτης σειράς είτε ανατυπώσεις με την ένδειξη τάδε “χιλιάδες”). Επίσης η πρώτη-πρωτη έκδοση χρησιμοποιεί διαφορετική γραμματοσειρά σε κάποια σημεία, συγκριτικά με οποιοδήποτε άλλο τεύχος έχουμε δει. Επίσης απουσιάζει εντελώς η ένδειξη "σε κόμικς".

 

 

 

Επίσης, ενδεικτικό είναι ότι τρία τεύχη (Λυσιστράτη. Νεφέλες και Όρνιθες), τα οποία εγώ θεωρώ πρώτα στη σειρά, έχουν διαφορετικό λογότυπο τόσο στο εξώφυλλο όσο και στη ράχη συγκριτικά με τα υπόλοιπα της ίδιας σειράς. 

 

 

 

Τα ίδια αυτά τρία τεύχη αναγράφουν στο εσωτερικό  “καθαρή”  πλήρη λίστα τευχών, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα που ακολούθησαν στην ίδια σειρά, όπου σε κάθε τεύχος, αναφέρονται όσα έχουν ήδη εκδοθεί και ανακοινώνεται ποιο και πότε είναι να κυκλοφορήσει προσεχώς. Άλλο ένα στοιχείο λοιπόν που τοποθετεί τα τρία πρώτα στη σειρά έκδοσης.

 

 

 

 

Παρεμπιπτόντως η σειρά με την οποία ανακοινώθηκαν τα τεύχη είναι η εξής:

 

• Λυσιστράτη, Νεφέλες, Όρνιθες: Χωρίς ανακοίνωση.

 

• Θεσμοφοριάζουσες αναγγελλέται Αχαρνείς (Ιούνιος)
• Αχαρνείς αναγγέλλεται Σφήκες (Οκτώβριος)
• Σφήκες αναγγέλλεται Ειρήνη (Ιανουάριος)
• Ειρήνη αναγγέλλεται Ιππείς (Μάιος)
• Ιππείς αναγγέλλεται Εκκλησιάζουσες (Σεπτέμβριος)
• Εκκλησιάζουσες αναγγέλλεται Πλούτος (Φεβρουάριος)
• Πλούτος αναγγέλλεται Βάτραχοι (Ιούνιος)

 

 

Τώρα, αν θεωρήσουμε ότι η Λυσιστράτη είναι πρώτη, τίθεται το ερώτημα ποιο τεύχος έπεται: Όρνιθες ή Νεφέλες; Ή μήπως κυκλοφόρησαν μαζί; Δεν μπορώ να δώσω αξιόπιστη απάντηση, ενδεχομένως  να βγάλουμε άκρη αν βρούμε κάποια διαφημιστική καταχώρηση εκείνης της εποχής. Μέχρι τότε προτείνω να θεωρήσουμε τις Νεφέλες σαν #2 και τους Όρνιθες σαν #3, ώστε να ταιριάζουν με την αρίθμηση της επόμενης σειράς, το οποίο έχει και μια λογική μιας και η αρίθμηση της 2ης σειράς (βλ παρακάτω) ακολουθεί πρακτικά τη σειρά έκδοσης της 1ης σειράς (σύμφωνα με το δικό μου σκεπτικό).

 

 

Υπάρχει μια τρανταχτή εξαίρεση στον κανόνα αρίθμησης σε αυτή τη σειρά. Τουλάχιστον αυτό έχω δει μέχρι τώρα, μπορεί κάποιος να με διαψεύσει (χλωμό όμως). Το τελευταίο τεύχος που εκδόθηκε (#11, Βάτραχοι) ΕΧΕΙ αρίθμηση στο εξώφυλλο. Θα μου πεις “γιατί να μην πάει στην επόμενη σειρά;”. 

Απλό:

1. Δεν έχει κορδέλα με χιλιάδες, αρά μάλλον είναι 1η έκδοση.
2. Δεν έχω βρει τεύχος Βάτραχοι χωρίς αρίθμηση. Αν βρεθεί το ξανασυζητάμε.
3. Είναι το τελευταίο τεύχος της σειράς και στην επόμενη σειρά ξεκινά αρίθμηση.
4. Υπάρχει αυτή η διαφημιστική καταχώρηση

στην οποία βλέπουμε πλήρη τη σειρά με όλα τα τεύχη χωρίς αρίθμηση και εξαίρεση το 11ο, το οποίο φέρει αρίθμηση.

 

Τέλος να σημειώσουμε ότι στα 4 πρώτα τεύχη η καλλιτεχνική γραφή έγινε από τον Κρίτωνα Σαλπιγκτή, ενώ από το 5ο και εξής από την Βάνα Λαγοπούλου. Αν δεν κάνω λάθος αυτό ισχύει και για τις επόμενες σειρές.

 

Με βάση τα παραπάνω η τελική διάταξη εξωφύλλων της 1ης σειράς διαμορφώνεται ως εξής (και δώρο μια προτομή):

 

 

 

 

Όπως προανέφερα, υπάρχουν και στην 1η σειρά ανατυπώσεις:

 

 

Ενδεχομένως θα μπορούσαν να προστεθούν στην παρουσίαση ως εναλλακτικά εξώφυλλα.

 

 

 

 

Β ΣΕΙΡΑ

 

Κύριο χαρακτηριστικό: αρίθμηση & κορδέλες

 

Άλλα χαρακτηριστικά:

• Ονόματα των συγγραφέων στο εξώφυλλο: Δεξιά-αριστερά του τίτλου
• ΙΣΒΝ: Όχι
• Διεύθυνση υποκαταστήματος Αθηνών: Σολωμού 66

 

Μορφολογία ράχης (άνω σετ στη φωτογραφία). Βλέπουμε ότι υπάρχει και ένα τεύχος χωρίς καθόλου όνομα εκδοτικής στη ράχη

 

 

Τοποθετώ σε αυτή τη σειρά όλα τα τεύχη που

α) έχουν αρίθμηση και

β) εμφανίζουν κορδέλα με τις χιλιάδες των ανατυπώσεων.

 

Αμφότερα τα κριτήρια είναι απαραίτητα.

Φυσικά με τόσες ανατυπώσεις που έγιναν δεν μιλάμε για μια ενιαία σειρά. Να θυμίσω όμως ότι το πρότζεκτ αυτό έχει να κάνει περισσότερο με την προσπάθεια να ομαδοποιήσουμε τις επανεκδόσεις ώστε να έχουμε ένα λογικό και  ομοιόμορφο σύνολο εξωφύλλων στη βάση δεδομένων και όχι μια λίστα κυκλοφορίας 

 

 

Με βάση τα παραπάνω η τελική διάταξη εξώφυλλων της 2ης σειράς διαμορφώνεται περίπου ως εξής (και δώρο μια μάσκα):

 

 

Παρασείγματα εναλλακτικών:

 

          

 

 

 

 

 

Γ ΣΕΙΡΑ

 

Κύριο χαρακτηριστικό: εμφανίζεται στο εξώφυλλο παράσημο με την τιμητική διάκριση. 

 

 

 

 

 

Άλλα χαρακτηριστικά:

• Αρίθμηση: Ναι, διαφορετική από την προηγούμενη σειρά.
• Κορδέλα με χιλιάδες ανατύπωσης: ναι
• ΙΣΒΝ: ΝΑΙ!
• Ονόματα των συγγραφέων στο εξώφυλλο: Δεξιά του τίτλου
• Διεύθυνση υποκαταστήματος Αθηνών: Αίαντος 3 

 

Μορφολογία ράχης (κάτω σετ στη φωτογραφία).

 

 

Με βάση τα παραπάνω η τελική διάταξη εξωφύλλων της 3ης σειράς διαμορφώνεται περίπου ως εξής:

 

 

 

Και σε αυτή τη σειρά υπάρχουν δυο παραφωνίες  που με προβληματίζουν.

 

1. Το παρακάτω τεύχος των Σφηκών έχει αρίθμηση, έχει και τα δύο ονόματα δεξιά, αλλά δεν έχει το παράσημο.  Δυστυχώς δεν διαθέτω το συγκεκριμένο τεύχος για να βρω κι άλλα στοιχεία , ίσως μπορεί να μας διαφωτίσει όποιος το σκάναρε ή το έχει στη συλλογή του.

 

 

 

2. Μια επιπλέον παραφωνία στην 3η σειρά είναι η ύπαρξη δύο διαφορετικών λογοτύπων, πράγμα που θα μπορούσε να σημαίνει δύο διαφορετικές υποσειρές

 

 

 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ 

 

Αυτά είναι πάνω-κάτω τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξα εξετάζοντας τα τεύχη που είχα στα χέρια μου.

 

Αναμένω διορθώσεις, πληροφορίες για εξώφυλλα που δεν ταιριάζουν σε καμιά από τις παραπάνω κατηγορίες και φυσικά περισσότερα σκαναρισμένα εξώφυλλα. 

 

 

 

 

[germanicus]

Ούτε που θυμάμαι από ποια σειρά είναι αυτά που έχω. Αυτό που ξέρω όμως είναι ότι η βιβλιοδεσία στα δικά μου είναι άθλια και οι σελίδες ξεκολλάνε. Αυτός ίσως είναι ο κυριότερος λόγος που δεν έχω φροντίσει να αποκτήσω όλη τη σειρά.  

 

 

[tik]

Τώρα που ετοίμαζα τα θέμα είχα στα χέρια μου καμιά σαρανταριά διαφορετικά τεύχη και κανένα δεν είχε τέτοιο πρόβλημα.

 

Σίγουρα μιλάς για τις εκδόσεις ΑΣΕ; 

[φλοκ]

Aπλά εξαιρετικό το αφιέρωμά σου .

Ρίχνεις (πολύ) "φως"  στη σειρά και τις επανεκδόσεις της .

Σ ευχαριστώ πολύ .