Πλειστηριασμοί, εξώσεις και συλλογική αντίσταση [Κορόβηλα Ελένη, bookpress.gr, 22/02/2018]

[leonidio]

Πλειστηριασμοί, εξώσεις και συλλογική αντίσταση

 

Ο βραβευμένος Ισπανός δημοσιογράφος και συγγραφέας Isaac Rosa αφηγείται με το εξαιρετικά σχεδιασμένο από την Cristina Bueno graphic novel του «Εδώ έζησε» (εκδ. Angelus Novus) μια επώδυνη αλλά ελπιδοφόρα ιστορία έξωσης.

 

Της Ελένης Κορόβηλα

 

Με ηρωίδα την 14χρονη Αλίθια παρακολουθούμε την ακτινογραφία μιας κοινωνίας που λυγίζει υπό το βάρος λανθασμένων επιλογών, παραπλανητικών προσταγμάτων, κατάρρευσης της οικονομίας και εκτίναξης της ανεργίας, αλλά και από την επικράτηση ενστίκτων επιβίωσης που αποξενώνουν γείτονες, συγκάτοικους, συναδέλφους, φίλους και συγγενείς. Το φως προβάλει με την έκφραση αλληλεγγύης κατά τη συνάντηση και συμπόρευση διαφορετικών τμημάτων της κοινωνίας.

 

Το νεαρό κορίτσι έχει να αντιμετωπίσει τον χωρισμό των γονιών της, την αναγκαστική μετακόμιση/αναδίπλωση σε έναν πιο συνετό τρόπο ζωής και ταυτόχρονα την εφηβεία. Μετά τον χωρισμό των γονιών της, η μοναχοκόρη Αλίθια μετακομίζει με τη μητέρα της από την άνετη μονοκατοικία με κήπο όπου οι γονείς της είχαν στεγάσει προ κρίσης την οικογενειακή τους ευτυχία, σε ένα διαμέρισμα που αγοράστηκε σε τιμή ευκαιρίας από πλειστηριασμό. Αναζητώντας τα αίτια της εχθρότητας των νέων τους γειτόνων, η Αλίθια ανακαλύπτει την τραγωδία χιλιάδων οικογενειών που έχασαν τα σπίτια τους μη μπορώντας να ανταποκριθούν στον στραγγαλιστικό τραπεζικό δανεισμό τον οποίο ανέλαβαν υπό συνθήκες σαθρής ευμάρειας. Μαζί με τα άδεια σπίτια, άνθρωποι απώλεσαν προσωρινά ή και ανεπιστρεπτί την κοινωνική τους υπόσταση, κι εν τέλει την αξιοπρέπειά τους. Έγιναν φαντάσματα της περασμένης τους ζωής που περιπλανώνται αδιάκοπα χωρίς να καταφέρνουν να βρουν τη θέση τους στη νέα κατάσταση. Τέτοια «φαντάσματα» θέλει να αποκαταστήσει η ηρωίδα του Ρόσα. 

 

Βιώνοντας το αίσθημα της εκδίωξης από τον δικό της παράδεισο και με οδηγό ένα εφηβικό ημερολόγιο, παραπομπή στο διασημότερο ημερολόγιο στην ιστορία της λογοτεχνίας, αυτό της Άννας Φρανκ, η Αλίθια συνδυάζει τα κομμάτια του παζλ της νέας πραγματικότητας και επιλέγει τη δική της θέση σε μια κοινωνία σε αναβρασμό. Στις αναζητήσεις της παίρνει το μάθημα πως δεν είναι η λύπηση για τα θύματα που θα απαλύνει τον πόνο αλλά η συλλογική δράση. Σε αυτή την προσπάθειά της για αποκατάσταση της μνήμης εκείνων που με βίαιο τρόπο σπρώχτηκαν εκτός κοινωνίας εντοπίζονται αναλογίες με προσπάθειες επαναφοράς στην επιφάνεια της μνήμης των ατομικών ιστοριών θυμάτων διωγμών και αφανισμού, όπως των Εβραίων από τους ναζί. Η 14χρονη Αλίθια δεν θα σταματήσει πριν ανασυνθέσει όλα τα κομμάτια της ιστορίας της ηλικιωμένης Κάρμεν, προηγούμενης ενοίκου της νέας της κατοικίας, καταλήγοντας στην αποκατάστασή της μέσω μιας επιτοίχιας πλάκας, υπόμνηση της τραγωδίας.

 

 

Η περίπτωση της Ισπανίας

Το οικονομικό θαύμα της χώρας βασίστηκε εν πολλοίς στην άνθιση της οικοδομικής δραστηριότητας και την αλλαγή του μοντέλου στεγαστικής πολιτικής που επί καθεστώτος Φράνκο από την δεκαετία του '70 άρχισε να προωθεί την ιδιοκατοίκηση έναντι της επιδοτούμενης κοινωνικής κατοικίας. Οι τράπεζες διαδραμάτισαν τον δικό τους μοιραίο ρόλο χρηματοδοτώντας την αγορά κατοικίας με έως και το 100% της αξίας του ακινήτου. Η φούσκα κορυφώθηκε τη δεκαετία 1997-2007, στο τέλος της οποίας «έσκασε» με οδυνηρές συνέπειες για τους έως τότε ανυποψίαστους, στην πλειονότητά τους, δανειολήπτες. Από το 2008 οι εικόνες ντροπής με ανθρώπους να σύρονται έξω από τα σπίτια τους πολλαπλασιάστηκαν. Η απουσία νομοθετικού πλαισίου προστασίας και η είσοδος της Ισπανίας στη μνημονιακή εποχή οδήγησαν σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις αστυνομικής βίας. Πάνω από 600 χιλιάδες εξώσεις μέσα σε μια δεκαετία γιγάντωσαν το ακτιβιστικό κίνημα κατά των εξώσεων που έδωσε επιτυχημένες μάχες στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και ανέδειξε νέα πρόσωπα στην πολιτική, όπως η νυν δήμαρχος της Βαρκελώνης Άντα Κολάου. 

 

Η ανάγνωση του Ισαάκ Ρόσα

 

 

Η ελπίδα έρχεται (πάντα) από το μέλλον. Ο 44χρονος Ρόσα παίρνει θέση όχι καταδικάζοντας στο πυρ το εξώτερο τις «κακές τράπεζες» και τους ανάλγητους πολιτικούς ή κανακεύοντας τους αθώους πολίτες αλλά μιλώντας για το βίωμα και το πώς επιδρά και μεταστρέφει τις κοινωνίες. Για τη βαθιά, ανοιχτή πληγή που καταλήγει να στερεί όχι μόνο το δικαίωμα στη στέγη αλλά και στην ίδια την ταυτότητα.

 

Στο βιβλίο του Ρόσα, η έφηβη ηρωίδα διαμορφώνει προσωπική αντίληψη για την κοινωνική πραγματικότητα εκκινούμενη από τη διάθεσή της να αποκαταστήσει το παρελθόν και τελικά να βάλει σε τάξη το δικό της μέλλον. Μέσα από αυτή τη διαδικασία γνωρίζει με ποιους τρόπους σε συνθήκες κοινωνικών ανατροπών και ανακατατάξεων μπορεί να αναπτυχθεί ιαματική συλλογική δράση που όχι σπάνια αποδεικνύεται και αποτελεσματική. Συνελεύσεις, δίκτυα πολιτών, συλλογικότητες που προσφέρουν νομική, υλική και ψυχολογική υποστήριξη γίνονται οι πόλοι του αγώνα για την αποκατάσταση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Τα σπίτια στις περισσότερες περιπτώσεις χάνονται οριστικά, όμως αποκαθίσταται, έστω εν μέρει, η κοινωνική συνοχή και ανακτάται από τον «φταίχτη/θύμα» του συστήματος η ταυτότητά του.

 

Πηγή

 

Άλλο ένα άρθρο για το κόμικ