Απλά μαθήματα Πολιτικής Οικονομίας [Κουκουλάς Γιάννης, efsyn.gr, 23/12/2016]

[ramirez]

Μέρες που 'ναι, όλοι θα επιθυμούσαμε να δωρίσουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε στα παιδιά, μικρά και μεγάλα. Συνειδητοποιούμε όμως επώδυνα ότι κάτι τέτοιο είναι πια πολυτέλεια. Ίσως η λύση είναι να τους δωρίσουμε το εξαιρετικό βιβλίο δύο Γάλλων κοινωνιολόγων και ενός σκιτσογράφου, που εξηγούν «Γιατί οι πλούσιοι γίνονται όλο και πλουσιότεροι και οι φτωχοί όλο και φτωχότεροι». Και απαντούν σε κάθε απορία. Των παιδιών και δική μας.

 

 

Μετά τις πρόσφατες κυκλοφορίες και στα ελληνικά δύο βιβλίων κόμικς με την οικονομία και τις βασικές λειτουργίες της στο επίκεντρο («Σούπερκραχ» του Darryl Cunningham, εκδόσεις Κριτική, 2015 και «Οικονόμιξ» του Michael Goodwin, εκδόσεις Γνώση, 2014), ένα νέο εγχειρίδιο με απλά μαθήματα Πολιτικής Οικονομίας και Κοινωνιολογίας, που απευθύνεται κυρίως σε νεότερους ηλικιακά αναγνώστες, έρχεται να ενισχύσει την κριτική σκέψη και να παρακινήσει για συλλογική δράση. Συγγραφείς του είναι οι Monique Pincon - Charlot και Michel Pincon, ένα ζευγάρι Γάλλων αριστερών κοινωνιολόγων με πλούσιο έργο, σε συνεργασία με τον σκιτσογράφο, εικονογράφο και δημιουργό κόμικς, Etienne Lecroart.

 

Με τον πλήρως επεξηγηματικό τίτλο «Γιατί οι πλούσιοι γίνονται όλο και πλουσιότεροι και οι φτωχοί όλο και φτωχότεροι;» (εκδόσεις Χαραμάδα, μετάφραση: Μαρία Χρίστου) οι τρεις δημιουργοί επιχειρούν να περιγράψουν ευσύνοπτα και απλά, με εύστοχα παραδείγματα και καυστικά σκίτσα, τις βασικές αιτίες της όξυνσης των ταξικών αντιθέσεων στον δυτικό κόσμο.

 

 

Το βιβλίο χωρίζεται σε είκοσι κεφάλαια με σαφέστατους τίτλους, διατυπωμένους ως ερωτήσεις, όπως: «Τι είναι μια κοινωνική τάξη;», «Γιατί μιλάμε για την πάλη των τάξεων ή ακόμη και για ταξικό πόλεμο;», «Από τι αποτελείται ο μεγάλος πλούτος;», «Τα παιδιά των πλουσίων θα γίνουν κι αυτά πλούσια;». Σε κάθε κεφάλαιο οι συγγραφείς δεν επιδιώκουν να προτείνουν ένα επαναστατικό μανιφέστο, ένα πολιτικό πρόγραμμα ή να καλύψουν με επιστημονικό ακαδημαϊσμό το θέμα που πραγματεύονται. Αντιθέτως, επιλέγουν να απαντήσουν στο ερώτημα που έθεσαν με τρόπο εύληπτο και κατανοητό ακόμα και στον πιο ανεξοικείωτο με τους οικονομικούς όρους αναγνώστη. Το έργο τους όμως, ευτυχώς, δεν είναι πολιτικά ουδέτερο, άνευρο, άχρωμο και άοσμο, όπως συχνά συμβαίνει σε αντίστοιχες εκδόσεις που στοχεύουν στο νεανικό κοινό. Είναι μαχητικό, τολμηρό, δεν χαϊδεύει αυτιά και σίγουρα δεν μπορεί να είναι αρεστό στους «πλούσιους». Άλλωστε ασχολείται κυρίως με αυτούς και με τους τρόπους («νόμιμους» και μη) που μετέρχονται για να αναρριχηθούν οικονομικά και να διαιωνίσουν τις κοινωνικές ανισότητες.

 

 

Εμβόλιμα στο βιβλίο, εκτός από τα σκίτσα του Lecroart, φιλοξενούνται και μικρές ειδήσεις αποφθεγματικού τύπου που σοκάρουν: «Ένας στους εκατό Γάλλους κερδίζει πάνω από 93.000 ευρώ τον χρόνο. Το ίδιο ποσό κερδίζει ο μισθωτός που αμείβεται με τον βασικό μισθό σε 7 χρόνια. Ένας στους χίλιους Γάλλους κερδίζει πάνω από 800.000 ευρώ τον χρόνο. Το ίδιο ποσό κερδίζει ο μισθωτός με βασικό μισθό σε 60 χρόνια (μιάμιση εργάσιμη ζωή!)» και «Η συμβολική κυριαρχία αναπαράγεται από γενιά σε γενιά. Τα παιδιά των αστών διαθέτουν τόσα πλεονεκτήματα που αισθάνονται ανώτερα από τα υπόλοιπα παιδιά από την πιο μικρή ηλικία».

 

 

Ωστόσο, παρά την εσκεμμένη απλοποίηση ορισμένων περιγραφών και αναλύσεων για να γίνονται αντιληπτές σε όλους, δεν απουσιάζουν από το βιβλίο δύσκολες έννοιες και δυσερμήνευτοι όροι όπως η υπεραξία, ο συμβολικός πλούτος, η ταξική συνείδηση, η αλληλεγγύη, τα εργασιακά δικαιώματα αλλά και οικονομικοί όροι όπως οι φορολογικοί παράδεισοι, η μετεγκατάσταση επιχειρήσεων, το κόστος εργασίας κ.ά. Γιατί, όπως αφήνουν οι συγγραφείς να διαφανεί σε αρκετά σημεία του έργου τους, σκοπός τους δεν είναι μόνο η αποκάλυψη των αιτιών του παγκόσμιου οικονομικού εγκλήματος που συντελείται, ούτε η ενοχοποίηση των μεγιστάνων του πλούτου αλλά η αλλαγή του κόσμου. Που εκτός από γνώση και κατανόηση απαιτεί και δράση.

 

 

Γι’ αυτό και το τελευταίο τους κεφάλαιο τιτλοφορείται «Τι μπορούμε να κάνουμε για να αλλάξουν τα πράγματα;». Και, απευθυνόμενοι στα παιδιά, επισημαίνουν και προειδοποιούν: «Όταν θα σου πουν στο σχολείο πως όλοι έχουν τις ίδιες ευκαιρίες, αυτό δεν είναι αλήθεια. Έχεις καταλάβει πως όταν θα σου πουν πως είναι φυσικό να υπάρχουν στον κόσμο πλούτος και φτώχεια και πως αυτό δεν μπορεί να αλλάξει, ούτε αυτό είναι αλήθεια. Και έχεις επίσης καταλάβει πως οι ανισότητες δεν είναι ένα φαινόμενο φυσικό, αλλά κάτι που επιδιώκουν και δημιουργούν αυτοί που έχουν στα χέρια τους τον πλούτο και όλες τις εξουσίες. […] Οι φτωχοί και η φύση είναι καταδικασμένοι στη χειρότερη μοίρα αν δεν γίνει κάτι για να σταματήσει η κυριαρχία του χρήματος και του κέρδους. Αλλά ό,τι χτίστηκε από κάποιους μπορεί να γκρεμιστεί από κάποιους άλλους, ευτυχώς!».

 

 

 

 

Και το σχετικό link...