Η Εβδομάδα των Παθών του Πρεζάκη [Κουκουλάς Γιάννης, Εφημερίδα των Συντακτών, 04/04/2015]

[ramirez]

Δεν ήταν και πολύ συνηθισμένη η μεταφορά κειμένων της νεοελληνικής λογοτεχνίας σε κόμικς. Μέχρι που ανέλαβαν δράση οι Δημήτρης Βανέλλης (σενάρια) και Θανάσης Πέτρου (σχέδια). Μετά το «Παραρλάμα» του Δημοσθένη Βουτυρά και το «Γιούσουρι», βασισμένο σε διηγήματα των Καβάφη, Καρυωτάκη, Παπαδιαμάντη κ.ά., οι δύο καλλιτέχνες επιστρέφουν με το «Η Μεγάλη Βδομάδα του Πρεζάκη», του Μ. Καραγάτση (εκδ. Τόπος). Ο Θανάσης Πέτρου μάς εξηγεί τα πώς και τα γιατί.

 

 

O «Μυστικός Δείπνος» των απόκληρων, με τον Πρεζάκη ανάμεσά τους, θα έχει άσχημη κατάληξη.

Και έτσι ξεκινά η Μεγάλη Εβδομάδα των παθών του.

 

 

• Μετά τη μεταφορά σε κόμικς των έργων του Δημοσθένη Βουτυρά, του Καβάφη, του Καρυωτάκη, του Παπαδιαμάντη, ακολουθεί τώρα ο Μ. Καραγάτσης. Πώς έγινε η επιλογή αυτή; Και μάλιστα για ένα από τα λιγότερο γνωστά διηγήματά του;

 

Το καλοκαίρι του 2014, συζητούσαμε με τον Δημήτρη Βανέλλη και τους υπεύθυνους των εκδόσεων Τόπος για τη δεύτερη έκδοση από το «Γιούσουρι», το οποίο ήταν εξαντλημένο, και για το ενδεχόμενο να συνεχίσουμε με ένα τρίτο άλμπουμ στην ίδια σειρά με διασκευές λογοτεχνικών κειμένων σε κόμικς. Συμφωνήσαμε ότι όλους μάς ενδιέφερε μια τρίτη προσπάθεια.

 

Ο Βανέλλης μού πρότεινε κάποια κείμενα και ανάμεσά τους ήταν «Η Μεγάλη Βδομάδα του Πρεζάκη» του Μ. Καραγάτση, το διάβασα, μου άρεσε. Το προτείναμε στους εκδότες, στους οποίους επίσης άρεσε και ξεκινήσαμε να δουλεύουμε. Βασική προϋπόθεση για την επιλογή μας ήταν το κείμενο να είναι κατάλληλο ώστε να διασκευαστεί σε κόμικς και νομίζω ότι το διήγημα του Καραγάτση ήταν απολύτως ταιριαστό.

 

 

Για να έλθει η λύτρωση και η «απελευθέρωση» του Πρεζάκη προηγήθηκε το ταξίδι του

στον Παράδεισο και στην Κόλαση. Και η απόρριψή του από παντού.

 

 

• Στα προηγούμενα έργα σας με τον Δ. Βανέλλη προτιμούσατε ολιγοσέλιδες ιστορίες με πιο συμπυκνωμένη αφήγηση. Τώρα ξετυλίγετε την ιστορία σε 64 σελίδες. Γιατί αυτή η «αλλαγή»;

 

Στο «Παραρλάμα» κάναμε πολλά διηγήματα ενός συγγραφέα, στο «Γιούσουρι» είχαμε πολλούς συγγραφείς με ένα διήγημα, ο συνδυασμός που μας έλειπε ήταν ένα διήγημα και ένας συγγραφέας. Για να απαντήσω πιο σοβαρά, το να διαχειριστείς μια αφήγηση που εκτείνεται πέρα από τις 15-20 σελίδες είναι μια πολύ ωραία πρόκληση. Πρέπει να ψάξεις αρκετά τον ρυθμό της αφήγησης, τη σχεδιαστική ομοιογένεια, την ατμόσφαιρα που καλείσαι να δημιουργήσεις. Επιπλέον έχουμε κατά νου να χτυπήσουμε κάποιες πόρτες στο εξωτερικό, οπότε είναι πιο εύκολο να έχεις θετική ανταπόκριση με μια ενιαία ιστορία, παρά με μια συλλογή από ολιγοσέλιδα κόμικς, κάτι που δεν συνηθίζεται εκδοτικά στην Ευρώπη.

 

• Δεν φοβηθήκατε μήπως κατηγορηθείτε για ασέβεια και προσβολή προς τα θεία, ιδιαίτερα με την κυκλοφορία του βιβλίου τη Μεγάλη Εβδομάδα;

 

Όχι, τι και ποιον να φοβηθούμε; Πρόκειται για μια σάτιρα. Ενδεχομένως, κάποιοι να ενοχληθούν, αλλά υπάρχει άραγε μη ενοχλητική σάτιρα; Εάν δεν ενοχληθεί κανένας, μάλλον πρόκειται για σαπουνόπερα και όχι για σάτιρα.

 

• Ο Πρεζάκης είναι ένας «δε-χωράω-πουθενά» τύπος, γι' αυτό γίνεται συμπαθής και παραμένει ανθρώπινος. Πώς προσέγγισες τη σχεδιαστική του απόδοση;

 

Ο Πρεζάκης του Καραγάτση μού έγινε ιδιαίτερα συμπαθής διαβάζοντας το διήγημα. Ναι, είναι ένας χαρακτήρας που έχει απογοητευτεί, που έχει παραστρατήσει και βουλιάζει μέσα στον κοινωνικό του περίγυρο, αλλά ακόμα κι όταν προσπαθεί να κλέψει δεν γίνεται ένας άνθρωπος που κυριαρχείται από κακία, δεν το κάνει από ιδιοτέλεια, θέλει να ικανοποιήσει την παρέα του. Επομένως και σχεδιαστικά ήθελα να στήσω έναν ήρωα που ναι μεν είναι ταλαιπωρημένος αλλά, παρά τις ανομίες του, δεν γίνεται αποκρουστικός.

 

 

 

 

• Τελικά πόσο δύσκολο είναι να εικονοποιείς ένα λογοτεχνικό κείμενο; Επιζητείς την ιστορική ακρίβεια (ρούχα εποχής, τοποθεσίες κ.λπ.) ή είναι πιο ελεύθερη η μεταφορά;

 

Σε κάθε περίπτωση, πριν ξεκινήσω το σχέδιο, υπάρχει μια μεγάλη φάση αναζήτησης τεκμηρίων, φωτογραφιών, εικόνων. Ο «Πρεζάκης» διαδραματίζεται στον Πειραιά. Είναι μια πόλη που δεν την ξέρω, δεν ξέρω τη χωροταξία της, δεν έχω ζήσει εκεί. Επιπλέον η αφήγηση είναι τοποθετημένη αρκετές δεκαετίες πίσω, οπότε έπρεπε με κάποιο τρόπο να βρω σχετικό υλικό, όχι τόσο για την τοπογραφική ακρίβεια, αλλά για να δημιουργήσω μια αληθοφανή ατμόσφαιρα. Δεν ξέρω αν έχω κάνει μεγάλες αστοχίες, άλλωστε κάποια τοπωνύμια ουσιαστικά ήταν αδύνατον να τα πιστοποιήσω με φωτογραφικό υλικό της εποχής. Για παράδειγμα, δεν βρήκα τίποτε για τη γέφυρα όπου ήταν ο φόρος στο Μοσχάτο, πέρα από κάποιες περιγραφές, οπότε αναγκαστικά αυτοσχεδίασα.

 

• Στα έργα σου συχνά συνεργάζεσαι με άλλους σεναριογράφους και κυρίως με τον Δημήτρη Βανέλλη. Λειτουργείς καλύτερα όταν σχεδιάζεις τα σενάρια άλλων δημιουργών.

 

Ναι, προτιμώ να σχεδιάζω με σενάρια άλλων. Τα σενάρια που έχω ξεκινήσει μόνος μου τα τελευταία χρόνια είναι πολύ μεγάλα και θέλουν πολλούς μήνες αφιέρωσης και δουλειάς, οπότε, προς το παρόν, τα έχω στο ψυγείο. Προτιμώ την έκπληξη που θα μου προσφέρει η ανάγνωση ενός έτοιμου σεναρίου, το οποίο θα με βάλει στο δικό του σύμπαν. Με τον Βανέλλη έχουμε μια ιδιαίτερη σχέση, επόμενο είναι.

 

Έχουμε φτιάξει πάνω-κάτω 300 σελίδες κόμικς παρέα. Έχουμε βρει το δικό μας modus operandi. Στο σενάριο τον πρώτο λόγο τον έχει φυσικά αυτός, χωρίς όμως κάτι τέτοιο να σημαίνει ότι και εγώ δεν εκφράζω την άποψή μου. Το ίδιο ισχύει αντίστοιχα και για το σχέδιο. Εγώ σχεδιάζω, βλέπουμε τις σελίδες και τις συζητάμε. Πρόκειται για μια διαδικασία αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας. Στην περίπτωση του «Πρεζάκη», ο Βανέλλης έκανε από μόνος του κάποια σκαριφήματα με το στήσιμο της κάθε σελίδας, πριν μου στείλει το σενάριο. Κάποια στιγμή μού τα έδωσε και τελικά το δικό του προσχέδιο έμοιαζε πολύ με τη δική μου σελίδα.

 

 

Η Μεγάλη Βδομάδα του Πρεζάκη, βασισμένη στο ομότιτλο διήγημα του Μ. Καραγάτση,

σε σενάριο του Δημήτρη Βανέλλη και σχέδια του Θανάση Πέτρου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος.

 

 

• Είσαι πτυχιούχος της Γαλλικής Φιλολογίας και γλωσσολόγος, παίζεις μπουζούκι, κάνεις μεταφράσεις και εικονογραφήσεις. Ποια πτυχή του εαυτού σου συμπληρώνει η δημιουργία κόμικς;

 

Τα κόμικς υπάρχουν στη ζωή μου απ' τα παιδικά μου χρόνια αδιάκοπα, παλιότερα ως αναγνώσματα και πλέον ως μια δημιουργική διαδικασία. Έχω ασχοληθεί με πολλά και ετερόκλητα πράγματα στη ζωή μου, αλλά η δημιουργία κόμικς εδώ και αρκετό καιρό απορροφά ένα πολύ μεγάλο μέρος της ενέργειας και της διάθεσής μου, χωρίς να χάνεται η ερωτική έλξη που νιώθω για την ίδια την τέχνη των κόμικς.

 

• Και ως αναγνώστης ποια κόμικς προτιμάς;

 

Σαφώς η προτίμησή μου ήταν και είναι τα ευρωπαϊκά κόμικς. Αλλά οφείλω να ομολογήσω ότι όσο περνάει ο καιρός διαβάζω όλο και λιγότερα κόμικς. Πάντως, πρόσφατα κατενθουσιάστηκα με τις «Τρεις Σκιές» του Cyril Pedrosa. Εξαιρετική αφήγηση και πολύ όμορφο σχέδιο.

 

• Στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα εξακολουθούν, παρά την κρίση, να δημιουργούνται, να πωλούνται και να διαβάζονται κόμικς. Πού αποδίδεις αυτήν την ανθεκτικότητα του είδους;

 

Το ότι «δημιουργούνται και διαβάζονται κόμικς στην Ελλάδα» είναι σίγουρο, το ότι «πωλούνται» είναι υπό συζήτηση. Τα κόμικς μοιάζουν να ευημερούν στην Ελλάδα κυρίως γιατί υπάρχουν ακόμα δημιουργοί που επιμένουν να δουλεύουν με ελάχιστα έως ανύπαρκτα έσοδα, ενώ ταυτόχρονα εμφανίζονται διαρκώς νέοι και ορεξάτοι δημιουργοί που καταπιάνονται κυρίως με τις αυτοεκδόσεις.

 

• Ως δάσκαλος τι συμβουλεύεις τους φοιτητές σου για να γίνουν επιτυχημένοι δημιουργοί, πέραν των τεχνικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων;

 

Λίγες είναι οι συμβουλές μου: πολλή δουλειά, πολύ διάβασμα, όχι μόνο κόμικς, κριτική ματιά και αυτοκριτική.

 

Ποιος είναι

 

Ο Θανάσης Πέτρου. Φωτογραφία: Δήμητρα Παντούλια

 

 

Ο Θανάσης Πέτρου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1971. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία και έκανε μεταπτυχιακό στην Κοινωνιογλωσσολογία. Το 2002 κέρδισε το πρώτο βραβείο στον Διαγωνισμό Κόμικς (κατηγορία Νέα Ταλέντα) που διοργανωνόταν από το «9» της «Ελευθεροτυπίας» και από το 2004 έγινε μόνιμος συνεργάτης του «9». Το 2005 αποφοίτησε με άριστα από τον ΑΚΤΟ και πλέον διδάσκει στο τμήμα Sketch-Comics-Cartoon. Κόμικς του έχουν δημοσιευτεί στο «9», στη «Γαλέρα», στη «Βαβέλ», στη «Σχεδία» και αλλού.

 

Έργα του είναι «Ο Τυμπανιστής και οι Φίλοι του», σε σενάρια των Δ. Βανέλλη, Π. Ζερβού, Π. Κούστα, Α. Παπαδόπουλου και δικά του (εκδ. Βιβλιοπέλαγος, 2008), «Παραρλάμα και Αλλες Ιστορίες» του Δημοσθένη Βουτυρά, σε σενάριο του Δ. Βανέλλη (εκδ. Τόπος, 2011), «Το Πτώμα», σε σενάριο των Τ. Ζαφειριάδη και Γ. Παλαβού (εκδ. Jemma Press), «Το Γιούσουρι και άλλες Φανταστικές Ιστορίες» σε σενάρια του Δ. Βανέλλη, βασισμένα σε διηγήματα των Καβάφη, Καρυωτάκη, Παπαδιαμάντη κ.ά. (εκδ. Τόπος, 2012), «Αctors», (εκδ. Cartoonark, 2013). Έχει βραβευτεί στα Comicdom Awards και στα βραβεία ΕΒΓΕ.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...