Γιώργος Δαρδανός [ andriakipress.gr, 07/2010 ]

[DJO]

Γ.Δ.: Βλέπω με αισιοδοξία το μέλλον

 

Κε Δαρδανέ, διαβάσαμε ότι φέτος βραβευτήκατε σε ειδική τελετή που έγινε στο Μουσείο της Ακροπόλεως, για την επί 37 χρόνια προσφορά σας ως Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εκδοτών Βιβλίου και τη σημαντική σας δραστηριότητα στο χώρο του βιβλίου. Ανακηρυχτήκατε δε και Επίτιμος Πρόεδρος της ΠΟΕΒ!

 

Αυτή για μένα ήταν η αναγνώριση μιας πορείας στηριγμένης σε αξίες, αρχές και στενές συνεργασίες με τους ανθρώπους του βιβλίου. Κι αν σκεφτεί κανείς πώς ο χώρος αυτός είναι πολύ δύσκολος ─έχει ιδιαιτερότητες, σκληρό ανταγωνισμό και έντονες κομματικές αντιπαραθέσεις─, τότε νιώθω ιδιαίτερα τυχερός που κατά τη διάρκεια των 37 αυτών χρόνων κατά κανόνα εκλέχτηκα ομόφωνα. Ένα επίσης σημαντικό γεγονός της πορείας μου στα κοινά του βιβλίου υπήρξε και η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης του 2001, όταν επί των ημερών μου, η Ελλάδα ήταν τιμώμενη χώρα. Στα 37 αυτά χρόνια γνώρισα ανθρώπους του πολιτισμού σε ολόκληρο τον κόσμο· ήταν ένα ατελείωτο πολιτιστικό ταξίδι.

 

Πώς ξεκινήσατε για να φτάσετε ως εκεί; Πείτε μας δυο λόγια για την οικογένειά σας.

 

Οι καταβολές του καθενός και οι αξίες της ζωής που αποκομίζει από την οικογένεια και το περιβάλλον του είναι πολύ σημαντικές στη μετέπειτα πορεία του. Είναι οι ρίζες του. Ο παππούς μου, λοιπόν, ήταν Υδραίος, αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού. Στο κίνημα της Θεσσαλονίκης, προσχώρησε μαζί με το καράβι που κυβερνούσε στους Βενιζελικούς. Ο πατέρας μου, ήρθε στην Άνδρο το 1938 και εργάστηκε στην Ιδιωτική Ηλεκτρική Επιχείρηση Γαυρίου. Η μητέρα μου ήταν έγκυος σε μένα όταν οι Γερμανοί, τον έπιασαν μαζί με άλλους, τον μετέφεραν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και δε γύρισε ποτέ. Εγώ, γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Άνω Γαύριο μαζί με τον παππού και τη θεία μου. Η μητέρα μου, πήγε στην Αθήνα για να βρει δουλειά προκειμένου να μας ζήσει. Πήγα σχολείο στο Άνω Γαύριο ─τότε είχε 92 μαθητές (!), σήμερα είναι κλειστό. Μετά το θάνατο του παππού μου, ήρθα κι εγώ στην Αθήνα κι έζησα μαζί με τον δεύτερο σύζυγο της μητέρας μου, τον λατρεμένο πατέρα Σπύρο Μαμάη από το Κουμάρι της περιοχής Γαυρίου. Από μικρός βρέθηκα στο τυπογραφείο του εκδότη Αργύρη Παπαζήση και διδάχθηκα την παραδοσιακή τέχνη του καλλιτέχνη τυπογράφου από μεγάλους μάστορες της τυπογραφίας. Οι μάστορες αυτοί ήταν αριστεροί από το Βόλο που ήρθαν κυνηγημένοι στην Αθήνα. Κοντά τους απέκτησα αυτό που σήμερα αποκαλούν «κοινωνική συνείδηση». Στον πρόλογο του βιβλίου μου που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τίτλο «Σελίδες στην Οθόνη ή σε χαρτί» παραθέτω σημαντικές λεπτομέρειες για τη νεότητά μου. Στη συνέχεια έγινα εκδότης. Μέχρι σήμερα έχουμε εκδώσει γύρω στους 5.000 τίτλους βιβλίων. Προσπαθήσαμε πάντα να δώσουμε βήμα σε μεγάλη γκάμα ανθρώπων. Η όλη πορεία μας ήταν ζήτημα συνέπειας και υπευθυνότητας αλλά και «προσωπικών σχέσεων» με τους δημιουργούς και τους συνεργάτες μας . Πάντα μετρούσε η ποιότητα. Θα επανέλθω στον πρόλογο του βιβλίου μου που ανέφερα παραπάνω. Εκεί μπορείτε να διαβάσετε και να καταλάβετε πολλά σχετικά με το τι εκδίδεται σήμερα και τι είδους σαβούρα διοχετεύεται στην αγορά.

 

Πρόσφατα μάθαμε ότι βραβευτήκατε και με το Βραβείο Ποιότητας για όλη την επιστημονική σας παραγωγή βιβλίων του 2008 από την Euroscience. Μεγάλη τιμή για τον εκδοτικό μας Οίκο.

 

Πραγματικά. Το βραβείο το οφείλουμε αρχικά στο έμπειρο προσωπικό της εταιρείας μας αλλά κατά κύριο λόγο στον Γιάννη Μαμάη για την ευαισθησία του και την άρτια αισθητική του. Είμαι τυχερός που υπάρχει μια μερίδα του επιστημονικού κόσμου που το αναγνωρίζει. Είναι αλήθεια ότι έχετε κυκλοφορήσει αρκετά βιβλία για την Άνδρο. Όχι μόνο έχουμε εκδώσει και κυκλοφορήσει βιβλία για την ιδιαίτερη πατρίδα μας αλλά, συμμετείχα στη συγγραφή ορισμένων. Ανάμεσά τους είναι αρκετά από τα βιβλία του Ανδριώτη ιστορικού Δημήτρη Πασχάλη, η επανέκδοση του σημαντικότατου βιβλίου του Τίτου Γιοχάλα «Άνδρος, Αρβανίτες και Αρβανίτικα», το περιοδικό «Νήσος Άνδρος» που αριθμεί μέχρι στιγμής τέσσερα τεύχη κ.ά. Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα Ελληνο-Αρβανίτικο Λεξικό κι ένα τρίγλωσσο λεύκωμα για «Στήματα, κονάκια, αλώνια, κρήνες και άλλα λαϊκά αρχιτεκτονήματα». Θυμάμαι κάποτε ο Βίκτωρ Ρόζοφ ─ο σκηνοθέτης του «Όταν πετούν οι γερανοί» με την Τατιάνα Σαμουήλ─ είπε πει βλέποντας τα στήματα: «Αυτές οι πέτρες στέκονται ακοίμητοι φρουροί της γαλήνης του τόπου». Το φαινόμενο αυτό απαντάται μόνο στην Άνδρο. Στα μελλοντικά μου σχέδια είναι κι ένα βιβλίο με αναμνήσεις που θα έχει τίτλο «Το Μπαγιόκο», κι έπεται συνέχεια. Πείτε μας δυο λόγια για άλλες δραστηριότητές σας. Εκτός των εκδοτικών πραγμάτων, ασχολούμαι κατά κύριο λόγο με την Άνδρο ─αυτό το ευλογημένο νησί. Η ενασχόλησή μου έχει να κάνει με τον πολιτισμό, το περιβάλλον και τη διαφύλαξη της μουσικής ─και εν γένει της πολιτιστικής─ μας κληρονομιάς. Όσα κι να κάνει ή πει κανείς για το νησί μας είναι πάντα λίγα. Δεν πρέπει να ξεχάσω να σας αναφέρω και την ενασχόλησή μου με τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος στον Άγιο Στέφανο Αττικής όπου και διαμένω. Εκεί οι περίοικοι με γνωρίζουν περισσότερο ως «Ρομπέν των Δασών» παρά ως εκδότη.

 

Με τα πολιτιστικά της Άνδρου μου αναφέρατε πώς έχετε επισταμένως ασχοληθεί.

 

Βεβαίως. Ξεκίνησα ως ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου για την Ανάπτυξη της Άνδρου «Ο Δημήτρης Μπαλής». Κάναμε πολλά πράγματα τότε στον σύλλογο: χορευτικό συγκρότημα, παραδοσιακές στολές, καταγραφή με τον Σίμωνα Καρρά της ανδριώτικης μουσικής παράδοσης και έκδοση βιβλίων για τους χορούς αυτούς, δίσκους μουσικής με Συρτούς και Μπάλους, λειτουργία σχολής παραδοσιακής ανδριώτικης μουσικής, DVD με τη Δόμνα Σαμίου για τη μουσική μας κ.ά. Ο σύλλογος αυτός υπήρξε πραγματικό πολιτιστικό φυτώριο. Ποιον θα πρωτοθυμηθώ: Από τα γραφεία του πέρασαν οι στυλοβάτες: Απόστολος Νταής, Τάκης Τσατήρης, Λούης Μήλας, Μιχάλης Χαλάς του Παπαναστάση, Γιάννης Ρέρρας, Κατερίνα Τζοάννου, Βαγγελιώ Καλογρίδη, Σωκράτης Φραγκέτης, Ζαχαρίας Δεμαθάς, Γιώργος Μαλταμπές, Γιώργος, Βασίλης και Λεωνίδας Ανωμερίτης, Βαγγέλης Πισσίας, Απόστολος Παπαγεωργίου, Λεωνίδας Εμπειρίκος. Ως νεαρά ακόμα παιδιά, οι σημερινοί μεσήλικες από το Γαύριο: Τ’ αδέρφια Κώστας, Βαγγέλης και Νίκος Λυγίζος, Ο Γιώργος Ίσσαρης, οι Βασίλης και Κώστας Αδάμης, η Ευφροσύνη Πανταζή, ο Αντώνης Γιαννακαρώνης, ο Δημήτρης Πανταζής, η Κατερίνα Καλογρίδου-Χαρτσά, η Αθηνά Φωτίου, ο Γιάννης Βαρθολομαίος, η Νάσια Θεολόγου, οι Μίνα και Αλέξης Μήλας, η Αρχοντούλα Κρητικού, η Μαργαρίτα Γλυνού, η Άννα Γλυνού, ο Γιώργος Λαλαίος, ο Μιχάλης Μαστροπέρρος, ο Ζανής Γρέγος, ο Γιώργος Τηνιακός. Ο Ροδίτης δάσκαλος Έλληνας, ο Χάρης Παπακυριακού, ο Νίκος Παλαμίδης, ο μηχανικός Νίκος Βασιλόπουλος, τα παιδιά που έφτιαξαν τη Ανερούσα, η Ελένη Σαλουβάρδου και ο σύζυγός της Γιάννης Κούλουθρος και τόσοι άλλοι.

 

Ποια είναι η άποψή σας για το χώρο συγκέντρωσης των σκουπιδιών;

 

Την έχω γράψει στο 3ο τεύχος του περιοδικού Νήσος Άνδρος.

 

Τι έχετε να πείτε για τη νεολαία του νησιού μας;

 

Δε μπορώ να πω ότι γνωρίζω καλά τα νέα παιδιά ή ότι τα καταλαβαίνω απόλυτα. Βλέπω, όμως, το μέλλον με αισιοδοξία. Βλέπω νέα παιδιά να προβληματίζονται για το αύριο και μάλιστα κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες.

 

Με τον Τύπο ασχοληθήκατε;

 

Η ενασχόλησή μου με τον Τύπο ξεκίνησε αρχικά μέσω του Συλλόγου «Δημήτρης Μπαλής». Επίσημο όργανο του συλλόγου υπήρξε η εφημερίδα «Ανδριώτικη Γνώμη» που κυκλοφορούσε για πάρα πολλά χρόνια και υπήρξα ο πρώτος Πρόεδρος της Ένωσης Κυκλαδικού Τύπου. Στην Αθήνα, κυκλοφόρησα μαζί με άλλους την εφημερίδα «Η ΠΡΩΤΗ». Η εφημερίδα αυτή θέλω να πιστεύω ότι υπήρξε πραγματική σχολή ήθους και έντιμης δημοσιογραφίας. Φέραμε μια νέα αντίληψη στον ημερήσιο Τύπο με τον Λυκούργο Κομίνη και πολλά άλλα άξια τέκνα της 4ης εξουσίας. Όμως οι κομματικοί μηχανισμοί της Αριστεράς δεν άντεξαν τη ανεξάρτητη παρουσία της.

 

Ως εκδότης και άνθρωπος του πνεύματος, για την «Ανδριακή» τι έχετε να μας πείτε; Πώς σας φαίνεται μέσα από την πολύχρονη εμπειρία και τα δικά σας κριτήρια;

 

Την «Ανδριακή» τη γνώρισα από τον αείμνηστο Γιαννούλη. Στη συνέχεια γνώρισα και με τίμησε με τη φιλία του ο αείμνηστος Ανδρέας Φωτόπουλος. Είχα πάντα μαζί του τις καλύτερες σχέσεις. Ήταν και είναι μια έντιμη εφημερίδα. Έχει πρωτότυπη ύλη, κάνει ουσιαστική κριτική και ουσιαστικές πολιτικές παρεμβάσεις, είναι ζωντανή. Έχει δε τα τελευταία χρόνια βελτιωθεί πολύ αισθητικά.

 

Με την ευθύτητα που σας διακρίνει θα θέλαμε να μας πείτε: Τι παρατειρείτε στην αρθρογραφία του κ. Μπασαντή σε σχέση με τις επερχόμενες δημοτικές εκλογές του «Καλλικράτη»;

 

Είναι γεγονός ότι ο κ. Μπασαντής «ζωντάνεψε την εφημερίδα Παρατήρησα ─και το αναφέρω αυτό με όλο το θάρρος που παίρνω από τη σημερινή σας συνέντευξη αλλά και με την ευθύτητα που λέτε πώς με διακρίνει─ στα γραφόμενα του εγκάρδιου φίλου μου, έγκριτου δημοσιογράφου και λογοτέχνη, Διαμαντή Μπασαντή, που ασχολήθηκε πρόσφατα με την Άνδρο, τη μονόπλευρη υποστήριξη σε δύο από τους τέσσερις υποψηφίους για τις επερχόμενες εκλογές, πράγμα που μου προξένησε έκπληξη. Για τον υποψήφιο, Γιάννη Γλυνό, τον μαθηματικό, δε διάβασα να αναφέρει τίποτα θετικό. Απλά επαναλαμβάνει τα ίδια και τα ίδια, αστήρικτα επιχειρήματα προκειμένου να εκφράσει την αντίθεσή του προς αυτόν, ότι δηλαδή είναι τοπικιστής κι έχει σταλινικούς αριστερούς συνεργάτες. Τι κοντόφθαλμη επιχειρηματολογία, αλήθεια. Σήμερα, νομίζω ότι δεν υπάρχει Αριστερά και Δεξιά όπως τη γνωρίζαμε. Υπάρχουν άνθρωποι άξιοι ή μη που κρίνονται από τις πράξεις τους και τα αποτελέσματα. Και τον Γιάννη Γλυνό οφείλουμε να τον κρίνουμε από τις πράξεις του: Σχεδίασε, μέσα στα πλαίσια προγράμματος της Ε.Ε., το θαλάσσιο πάρκο ανάμεσα στην Άνδρο, τα επόμενα και τ’ απέναντι νησιά των Κυκλάδων, ίδρυσε το Πανεπιστήμιο στο Κόρθι, εγκατέστησε τηλεοπτικό σταθμό, υποστήριξε πρωτοβουλίες νέων επαγγελματιών και σήμερα έχουμε στην περιοχή δύο βιοτεχνίες τυριού και μία βιομηχανία ζυμαρικών. Να μην ξεχάσω και το καταφύγιο αλιευτικών σκαφών στο Κόρθι. Ο Δήμος Κορθίου είναι ο μόνος Δήμος που δεν χρωστάει. Αξιοποίησε τα χρήματά του και αναθεώρησε όλες τις συμβάσεις που είχε για ακίνητα με το Μουστάκειο Ίδρυμα. Στο Κόρθι λειτουργεί ακόμη Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας. Έχει οργανώσει σεμινάρια διαχείρισης κινδύνου και κρίσεων. Έχει κάνει το Δήμο ένα απέραντο εργοτάξιο βελτιώνοντας τις υποδομές και συμπληρώνοντας τις ελλείψεις. Θα έχετε παρατηρήσει ότι στον όρμο δεν υπάρχουν κολώνες φωτισμού της ΔΕΗ: έχουν περάσει υπόγεια τα καλώδια Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα άξιο άνθρωπο. Που αδικείται από τα δημοσιεύματα. Αλλά και ο γιατρός Θεολόγου, να χαρακτηρίζεται «σταλινικός»; Ναι, το ξέρω, είναι ένας ιδιόρρυθμος άνθρωπος και πολλές φορές παρεξηγείται. Αυτό άλλωστε έχει συμβεί αρκετές φορές και μαζί μου. Αλλά, άλλο πράγμα αυτό κι άλλο η μεγάλη αξία και η πείρα του ως ιατρού επιστήμονα. Μην ξεχνάμε ότι πρόσφατα διασωλήνωσε έναν άνθρωπο και τον έσωσε από βέβαιο θάνατο. Πιστεύω ότι έχουμε στο νησί μας αρκετούς, άξιους και καλούς γιατρούς· είμαστε πολύ τυχεροί. Στο Γαύριο λειτούργησε από τον Α. Βόσσο και τη γυναίκα του Μαριάνθη ιατρικό κέντρο απαραίτητο για τους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας. Αν και έχω την άποψη ότι κανένας συνδυασμός δεν πρέπει να περιλαμβάνει στα μέλη του «πιεσόμετρα», δυστυχώς σε κάθε συνδυασμό υπάρχει κι ένα ή δύο· ούτε γιατροί αλλά ούτε και «έπαρχοι» όπως ο Γιάννης Μαλταμπές ο οποίος κατά τη διάρκεια της θητείας του λειτούργησε καθαρά ρουσφετολογικά. Ας θυμηθούμε μόνο ένα, ότι παλαιότερα έστρωσε δύο φορές με άσφαλτο, το δρόμο προς τον σπίτι εκδότη τοπικού περιοδικού που τον προωθούσε προκλητικά. Τέλος, θα ήθελα να αναφέρω ότι συμφωνώ απολύτως με την προβολή του Κυριάκου Θωμά. Πρόκειται για έναν εξαίρετο νέο πολιτικό με όραμα, και μέλλον πιστεύω στην τοπική αυτοδιοίκηση. Ίδωμεν…

 

Φαντάζομαι ότι θα έχετε μεταλαμπαδεύσει το πάθος και την αγάπη σας για την Άνδρο και στην οικογένειά σας.

 

Έχω τρία παιδιά. Το γιο μου τον Κωστή, συνέταιρο στην επιχείρησή μας, τσαμπουνιέρη-κατσίβελο· την κόρη μου Δανάη, φοιτήτρια στο τμήμα Φυσικής και τη θυγατέρα μου Αθανασία που παίζει τουμπάκι. Τέλος, τη μεγάλη δύναμη της οικογένειας: το μικρό Δαρδανάκι, τη Σεμέλη. Ελπίζω να αγαπήσει κι αυτή την Άνδρο όσο κι εμείς.

 

 

 

Αφιέρωμα στις Εκδόσεις Gutenberg / Τυπωθήτω