Ειναι τα κομικ (η 9η) τεχνη;;; [ Ιδου η απορια ]

[genino]

Ειναι τα κομικ τεχνη;

Ο δημιουργος κομικ (σχεδιαστης/σεναριογραφος) ειναι καλλιτεχνης;

Κι αν ναι, ποια ειναι τελικα τα ορια αυτης της τεχνης (ειναι ας πουμε το τευχος 1253 του σπαιντερ-μαν

το ιδιο τεχνη με το πρωτο τευχος κι αν οχι, που σταματαει - και που ξεκιναει - να ειναι

Ειναι τα ΒD τεχνη; Ειναι παραπανω απ'οτι τα Manga η τα DC η τα Marvel η τα ανεξαρτητα αμερικανικα η

τα ιταλικα Fumetti; Ειναι τελικα ολα το ιδιο;

Αν καποιος εκανε τις ιδιες (η παρομοιες) ερωτησεις το 70 η το 80 πολλοι θαταν εκεινοι που θα υποστηριζαν

οτι το μεσο ειναι καινουριο και θελει λιγο χρονο για να δειξει... Σημερα, 30-40 χρονια μετα το μεσο ειναι

ακομα νεο, υπαρχει μια σαφης απαντηση η τελικα μονο τα δισεγγονα μας θα μαθουν την απαντηση στο

ερωτημα : ειναι τα κομικς τεχνη;

 

Υ.Γ. Το ερωτημα μοιαζει λιγο με το αν ο κινηματογραος ειναι τεχνη η οχι αλλα σε καμια περιπτωση δεν ειναι

το ιδιο... η τουλαχιστον ετσι νομιζω εγω...

[dimis]

Ομολογω οτι εκπλησσομαι απο το συγκεκριμενο ποστ...

 

Ειναι τα κομικ τεχνη;

Ο δημιουργος κομικ (σχεδιαστης/σεναριογραφος) ειναι καλλιτεχνης;

Αν ξεκινησουμε με τον ορισμο οτι "τεχνη ειναι καθε δημιουργημα με αισθητικη αξια", τοτε ναι τα κομικς ειναι τεχνη. Ομοιως και οι δημιουργοι τους.

 

Κι αν ναι, ποια ειναι τελικα τα ορια αυτης της τεχνης (ειναι ας πουμε το τευχος 1253 του σπαιντερ-μαν

το ιδιο τεχνη με το πρωτο τευχος κι αν οχι, που σταματαει - και που ξεκιναει - να ειναι

 

Γιατι πρεπει να εχει ορια η τεχνη; Γιατι πρεπει να εξαρταται απο ποσοτικα μεγεθη; Πως ειναι δυνατο να μετρησουμε την αισθητικη αξια ενος εργου;

 

Ειναι τα ΒD τεχνη; Ειναι παραπανω απ'οτι τα Manga η τα DC η τα Marvel η τα ανεξαρτητα αμερικανικα η

τα ιταλικα Fumetti; Ειναι τελικα ολα το ιδιο;

 

Παραπανω; Ειναι ο κυβισμος πανω απο τον σουρεαλισμο ή απο τον ρεαλισμο στην ζωγραφικη; Ειναι ο Ρεμπραντ πανω απο τον Βαν Γκογκ; Γιατι να πρεπει να τα συγκρινουμε και, επαναλαμβανω, πως ειναι δυνατο να μετρησουμε την αισθητικη αξια ενος εργου;

 

Αν καποιος εκανε τις ιδιες (η παρομοιες) ερωτησεις το 70 η το 80 πολλοι θαταν εκεινοι που θα υποστηριζαν

οτι το μεσο ειναι καινουριο και θελει λιγο χρονο για να δειξει... Σημερα, 30-40 χρονια μετα το μεσο ειναι

ακομα νεο, υπαρχει μια σαφης απαντηση η τελικα μονο τα δισεγγονα μας θα μαθουν την απαντηση στο

ερωτημα : ειναι τα κομικς τεχνη;

 

Κατ'εμε το μεσο παλιωσε και μπηκε στο χρονοντουλαπο της ιστοριας σαν 9η τεχνη. Νεο μεσο ειναι το ιντερνετ στην γενικοτερη μορφη του.

 

Υ.Γ. Το ερωτημα μοιαζει λιγο με το αν ο κινηματογραος ειναι τεχνη η οχι αλλα σε καμια περιπτωση δεν ειναι

το ιδιο... η τουλαχιστον ετσι νομιζω εγω...

Και ομως οι ομοιοτητες ειναι παμπολλες. Σεναριο, σκηνοθεσια, απεικονιση. Μονο το μεσο αλλαζει. Μην ξεχνας οτι τα γραπτα προσχεδια του σκηνοθετη μιας ταινιας ειναι ακριβως ιδια με τα προσχεδια ενος σχεδιαστη κομικ.

 

Εξισου ενδιαφεροντα ειναι τα ερωτηματα

1. Ειναι ο προγραμματισμος τεχνη; Ενας αλγοριθμος ειναι τεχνη;

2. Ειναι η τεχνη επιστημη ή η επιστημη τεχνη;

[mits63]

Στο ερωτημα αν τα κομικς ειναι τεχνη η απαντηση ειναι αναμφισβητητα ΝΑΙ. Διαθετουν τους δικους τους αισθητικους κανονες αποτυπωσης - απεικονισης της πραγματικοτητας, ιστορικα διαμορφωμενους, την πολυπλοκοτητα και την πολυμορφια εκφραστικων μεσων και την ικανοτητα αποδοσης συνθετων κοινωνικων, πολιτικων, φιλοσοφικων καταστασεων και νοηματων. Φυσικα υπαρχουν σχετικα λιγα αριστουργηματα, πολλα μετριως ενδιαφεροντα και ένας μεγαλος αριθμος σκουπιδιων.

Υπαρχουν και δυο αλλα ερωτηματα στην παρεμβαση σου. Αν τα κομικς αναγνωριζονται ως τεχνη, και γιατι το συζηταμε. Ως προς την αναγνωριση τους, πολυ συντομα γιατι σκοπευω να επανελθω εκτενως στο θεμα, τα κομικς εμφανιζονται μαζι με αλλες μορφες και ειδη τέχνης, κινηματογραφος, αστυνομικο μυθιστορημα, επιστημονικη φαντασια κλπ, σε μια εποχη που η τεχνη φευγει απο τα σαλονια του στενου κυκλου της αριστοκρατιας και αρχιζει να αφορα και να καταναλώνεται απο το λαο. Βασικη αντιδραση στην εξελιξη αυτη απο την μερια μιας καλλιτεχνικης ελιτ υπηρξε η διατυπωση της θεωριας μιας "μαζικης κουλτουρας" ή "βιομηχανιας του θεαματος" τα προιοντα της οποιας ακριβως επειδη απευθυνονταν στο λαο δεν μπορουσαν να φτασουν το επιπεδο της υψηλης Τεχνης και στιγματιζονταν ως παραλογοτεχνια, χαμηλη κουλτουρα, πολιτιστικα υποπροιοντα και ουτω καθ' εξης.

Καποια στιγμη πανεπιστημιακοι, βλ. Εκο, και διανοουμενοι ξανα - ανακαλυψαν τα κομικς, και αλλα ειδη, ως λαικη - δημοκρατικη τεχνη, και εκαναν και καριερα με αυτη την ανακαλυψη. Οι λογοι ειναι πολλοι: η γενικοτερη κατασταση στις αρχες της δεκαετιας του '60, για αυτη την εποχη μιλαμε, η εισοδος νεων κοινωνικων στρωματων κυριως της νεολαιας ως αυτονομης ομαδας στην καταναλωση αλλα και η αναγκη για ανακαλυψη νεων θεματων απο ερευνητες. Τα κομικς προσφερονταν ακριβως γιατι εδιναν στον μελετητη τους τον αερα του πρωτοπορου, αντισυμβατικου διανοουμενου που ηταν της μοδας εκεινη την εποχη.

Με διακυμανσεις αυτη η κατασταση συνεχιζεται ως σημερα. Τωρα θα πρεπει να διαχωριζουμε την τεχνη των κομικς απο τις διαφορες εθνικες σχολες. Ως τεχνη ειναι ενιαια, οσο ομως αφορα την ευρυτερη εικονα γυρω απο αυτα υπαρχουν τεραστιες διαφορες απο χωρα σε χωρα. Καπου, Γαλλια - Ιαπωνια π.χ, τα κομικς χαιρουν ακαδημαικης αναγνωρισης και κρατικης υποστηριξης ως μερος της εθνικης κουλτουρας, αλλου, ΗΠΑ, αποτελουν συστατικο της λαικης κουλτουρας με μεγαλες δυνατοτητες εμπορικης αξιοποιησης, και σε πολλες χωρες ειναι ακομα παραγνωρισμενα, Ελλαδαρα, και τα εχουν ελαφρως στο φτυσιμο. Τελειωνω, επιτελους με την παρατηρηση οτι η τελευταια παραγραφος μονο πλεον σχετικα ισχυει καθως η διαμορφωση ενος ενιαιου - παγκοσμιοποιημενου χωρου παραγωγης, διακινησης και καταναλωσης πολιτιστικων προιοντων τη θετει σταδιακα υπο αμφισβητηση.

Τωρα παω για ρακες.

[erma jaguar]

Δεν θα απαντήσω στο ερώτημα αν τα κόμικς είναι τέχνη, αλλά τι είναι τέχνη, γιατί στην πραγματικότητα, η Τέχνη δεν υπάρχει. Υπάρχουν μόνον οι καλλιτέχνες. Κάποτε ήταν οι άνθρωποι που πήραν χρωματιστό χώμα στα χέρια τους και σχεδίασαν πρόχειρα στον τοίχο της σπηλιάς τους ένα βουβάλι. Σήμερα μερικοί αγοράζουν χρώματα και σχεδιάζουν αφίσες για τους τοίχους. Δεν έκαναν και δεν κάνουν μόνο αυτά, αλλά και ένα σωρό άλλα πράγματα. Δε βλάπτει να ονομάζουμε όλες αυτές τις δραστηριότητες τέχνη, όσο θυμόμαστε πως η λέξη σημαίνει πολύ διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικούς καιρούς και τόπους, και όσο συμφωνούμε πως η Τέχνη – με κεφαλαίο Τ – δεν υπάρχει. Γιατί η Τέχνη με κεφαλαίο Τ κατάντησε σκιάχτρο και φετιχισμός. Κινδυνεύεις να εξουθενώσεις έναν καλλιτέχνη λέγοντας του πως εκείνο που μόλις έφτιαξε δεν είναι «Τέχνη», παρόλο που είναι καλό. Και αν δηλώσουμε σε οποιονδήποτε πως εκείνο που του αρέσει σε κάποιο έργο δεν είναι, όπως νομίζει Τέχνη, αλλά κάτι διαφορετικό, θα μείνει άναυδος.

Δε νομίζω πως οι λόγοι για τους οποίους μας αρέσει ένα άγαλμα ή ένας πίνακας είναι άλλοτε σωστοί και άλλοτε όχι. Μπορεί να σου αρέσει η απεικόνιση ενός τοπίου επειδή σου θυμίζει τον τόπο σου, ή μια προσωπογραφία επειδή σου θυμίζει κάποιο φίλο. Δεν έχει σημασία. Μπροστά σε μια εικόνα, όλοι θυμόμαστε χίλια δυο πράγματα που επηρεάζουν τις προτιμήσεις ή τις αντιπάθειες μας. Δεν πρέπει καθόλου ν’ ανησυχούμε που οι αναμνήσεις μας βοηθούν ν’ απολαύσουμε ό,τι βλέπουμε. Μόνο όταν κάποια άσχετη ανάμνηση μας δημιουργεί προκαταλήψεις, όταν από ένστικτο αποστρέφουμε το βλέμμα από έναν θαυμάσιο πίνακα που παριστάνει ένα τοπίο στις Άλπεις επειδή δε μας αρέσει η ορειβασία, τότε μόνο πρέπει να ψάξουμε να βρούμε το λόγο που προκάλεσε την απώθηση και εμπόδισε τελικά την απόλαυση. Η αποστροφή μας για ένα έργο τέχνης μπορεί να στηρίζεται σε λόγους που δεν είναι σωστοί.

Οι περισσότεροι άνθρωποι προτιμούν να βλέπουν σε μια εικόνα ό,τι τους αρέσει να βλέπουν και στην πραγματικότητα. Μια τέτοια προτίμηση είναι φυσιολογική. Όλοι αγαπάμε την ομορφιά στη φύση και είμαστε ευγνώμονες στους καλλιτέχνες που την απαθανάτισαν στα έργα τους. Και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες δε θα διαφωνούσαν μαζί μας σ’ αυτό το θέμα. Όταν ο Ρούμπενς, ο μεγάλος Φλαμανδός ζωγράφος, σχεδίασε το παιδί του ήταν αναμφίβολα περήφανος για την ομορφιά του και ήθελε να θαυμάσουμε κι εμείς το γιό του. Αυτή όμως η προτίμηση για τα όμορφα και θελκτικά θέματα μπορεί να γίνει εμπόδιο, αν σημαίνει πως απορρίπτουμε έργα επειδή το θέμα τους είναι λιγότερο ελκυστικό. Ο Άλμπερτ Ντύρερ, ο μεγάλος Γερμανός ζωγράφος, σχεδίασε ασφαλώς τη μητέρα του με όση αφοσίωση κι αγάπη ένιωθε και ο Ρούμπενς για το παχουλό παιδί του. η ακριβής σπουδή μιας γριάς που την έφθειραν οι έγνοιες μπορεί να δυσαρεστήσει το θεατή, που θα στέψει αλλού το πρόσωπό του. Αν όμως ξεπεράσει την αρχική αποστροφή του, θα αμειφθεί πλουσιοπάροχα, γιατί στην τρομερή του ειλικρίνεια, το σχέδιο του Ντύρερ είναι μεγάλο έργο. Πράγματι, θ’ ανακαλύψουμε σύντομα πως η ομορφιά μιας εικόνας είναι άσχετη με την ομορφιά του θέματός της.

Το κακό με την ομορφιά είναι πως τα γούστα και τα κριτήρια για το τι είναι ωραίο μπορεί να διαφέρουν πολύ. Εκείνο που ισχύει για την ομορφιά, ισχύει και για την έκφραση. Συχνά, αυτό που προκαλεί έλξη ή απέχθεια είναι η έκφραση κάποιας μορφής στην εικόνα. Μερικοί προτιμούν μια έκφραση που μπορούν να την καταλάβουν εύκολα και που γι’ αυτό τους συγκινεί βαθιά. Αλλά κι όταν ακόμη αυτή η έντονη συναισθηματική έκφραση μας συγκινεί, δεν πρέπει γι’ αυτό το λόγο ν’ απορρίπτουμε έργα που την έκφρασή τους δεν την καταλαβαίνουμε εξίσου εύκολα. Όπως ακριβώς μερικοί προτιμούν ανθρώπους που μετρούν τα λόγια τους και τις χειρονομίες τους αφήνοντας κάτι και για τη φαντασία, έτσι μερικοί αγαπούν εικόνες που τους επιτρέπουν να προβληματίζονται και να σκέφτονται.. στις πιο «πρωτόγονες» εποχές, όταν οι καλλιτέχνες δεν ήξεραν να παριστάνουν τόσο καλά όσο τώρα τα πρόσωπα και τις χειρονομίες, είναι, πολλές φορές, ακόμη πιο συγκινητικό να βλέπουμε πόσο προσπάθησαν να εκφράσουν το συναίσθημα που ήθελαν.

Πολλοί αμύητοι αντιμετωπίζουν και μιαν άλλη δυσκολία. Θέλουν να θαυμάσουν την επιδεξιότητα του καλλιτέχνη στην απόδοση πραγμάτων που τους είναι οικεία. Προτιμούν έργα που μοιάζουν σαν αληθινά. Δεν αρνούμαι καθόλου πως ο λόγος αυτός είναι σοβαρός. Η επιμονή και η τέχνη που απαιτούνται για μια πιστή αναπαράσταση του φυσικού κόσμου είναι αξιοθαύμαστες. Μεγάλοι καλλιτέχνες στο παρελθόν μόχθησαν πολύ για να κάνουν έργα όπου και οι μικρότερη λεπτομέρεια καταγράφεται με μεγάλη προσοχή.

Αλλά δεν είναι μόνο η απουσία της λεπτομέρειας που ενοχλεί, βασικά, όσους θέλουν να μοιάζουν οι εικόνες «αληθινές». Τους απωθούν περισσότερα ορισμένα έργα που δεν τα θεωρούν σωστά σχεδιασμένα, ιδίως αν ανήκουν σε νεότερη εποχή, οπότε ο καλλιτέχνης «θα έπρεπε να ξέρει καλύτερα τη δουλειά του». Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει κανένα μυστήριο σε αυτές τις παραμορφώσεις της φύσης. Καμιά φορά είναι σωστό να σχεδιάζονται ορισμένα πράγματα διαφορετικά απ’ ό,τι φαίνονται, πως μπορεί κανείς, με κάποιο τρόπο, να τα αλλάξει και να τα παραμορφώσει. Ο Μίκυ Μάους δε μοιάζει πολύ με αληθινό ποντίκι, κι όμως κανένας δε γράφει αγανακτισμένα γράμματα στις εφημερίδες για το μάκρος της ουράς του. εκείνοι που μπαίνουν στον μαγεμένο κόσμο του Ντίσνεϋ δε νοιάζονται για την Τέχνη με Τ κεφαλαίο. Δεν διαβάζουν τα κόμικς του οπλισμένοι με τις ίδιες προκαταλήψεις που κουβαλούν μαζί τους σε μια έκθεση μοντέρνας τέχνης. Όταν όμως ο καλλιτέχνης σχεδιάζει κάτι με το δικό του τρόπο, χαρακτηρίζεται «ατζαμής» που δεν είναι ικανός για κάτι καλύτερο. Ό,τι όμως και να πιστεύουμε για τους καλλιτέχνες των κόμικς, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι πως ξέρουν, τουλάχιστον, να σχεδιάζουν «σωστά». Ο Πικάσσο, ένας από τους φημισμένους πρωτοπόρους της μοντέρνας τέχνης, σχεδίασε μια κότα για μιαν εικονογραφημένη Φυσική Ιστορία, το 1942. Κανένας δε θα έχει ασφαλώς αντίρρηση γι’ αυτή τη χαριτωμένη απόδοση της κότας με τα χνουδωτά κοτοπουλάκια της. Σχεδιάζοντας όμως έναν κόκορα, για ένα άλλο έργο του, ο Πικάσσο δεν αρκέστηκε να περιγράψει απλώς την όψη του. Θέλησε να τονίσει την επιθετικότητα, το θράσος, τη βλακεία του. Με άλλα λόγια, κατέφυγε στη γελοιογραφία.

Δύο πράγματα, λοιπόν, πρέπει να αναρωτηθούμε, όταν δε μας ικανοποιεί η ακρίβεια ενός έργου. Το ένα είναι μήπως ο καλλιτέχνης είχε τους λόγους του για ν’ αλλάξει την όψη των πραγμάτων. Το άλλο είναι πως δεν πρέπει ποτέ να καταδικάζουμε ένα έργο επειδή δεν είναι σωστά σχεδιασμένο, εκτός κι αν είμαστε απόλυτα βέβαιοι πως έχουμε δίκιο εμείς, και ο δημιουργός άδικο. Όλοι έχουμε την τάση ν’ αποφαινόμαστε βιαστικά ότι «δεν είναι αυτή η αληθινή όψη των πραγμάτων». Έχουμε την παράξενη συνήθεια να νομίζουμε πως η φύση πρέπει πάντα να μοιάζει με τις εικόνες που συνηθίσαμε να βλέπουμε. Έχουμε όλοι την τάση να παραδεχόμαστε πως τα συμβατικά χρώματα και σχήματα είναι και τα μόνα σωστά. Τα παιδιά νομίζουν συχνά πως τα άστρα έχουν το σχήμα του άστρου όπως το σχεδιάζουμε, ενώ, φυσικά, δεν το έχουν. Εκείνοι που επιμένουν πως σε μιαν εικόνα ο ουρανός πρέπει οπωσδήποτε να είναι γαλάζιος και η χλόη πράσινη, δε διαφέρουν πολύ από τα παιδιά. Αγανακτούν όταν βλέπουν άλλα χρώματα σε μιαν εικόνα. Αν ξεχάσουμε όμως όσα ξέρουμε για πράσινη χλόη και γαλάζιο ουρανό και αντικρύσουμε τον κόσμο σαν να έχουμε έρθει από το Διάστημα σε εξερευνητικό ταξίδι και βλέπουμε τη Γη για πρώτη φορά, θα βρούμε ίσως πως τα πράγματα έχουν τα πιο αναπάντεχα χρώματα. Και οι δημιουργοί αισθάνονται πότε πότε πως κάνουν ένα τέτοιο εξερευνητικό ταξίδι. Θέλουν να δουν τον κόσμο για πρώτη φορά, να ελευθερωθούν από όλες τις συμβατικές έννοιες και προκαταλήψεις. Δεν είναι εύκολο να απαλλαγεί κανείς από αυτές τις προκαθορισμένες έννοιες, οι δημιουργοί όμως που το κατορθώνουν, δημιουργούν συχνά τα πιο ενδιαφέροντα έργα. Αυτοί μας μαθαίνουν να ανακαλύπτουμε στη φύση νέες ομορφιές, που δεν είχαμε φανταστεί ποτέ πως είναι δυνατόν να υπάρχουν. Αν τους ακολουθήσουμε και μάθουμε κάτι κοντά τους, τότε, ακόμη και μια ματιά από το παράθυρό μας μπορεί να γίνει συναρπαστική περιπέτεια.

Δεν υπάρχει μεγαλύτερο εμπόδιο για την απόλαυση της μεγάλης τέχνης από την απροθυμία μας να αποβάλουμε συνήθεις και προκαταλήψεις. Ένα έργο που παρουσιάζει ένα θέμα γνώριμο με τρόπο απροσδόκητο, συχνά καταδικάζεται, απλώς και μόνο επειδή «δε μοιάζει σωστό». Όσο συχνότερα χρησιμοποιείται ένα θέμα στην τέχνη, τόσο περισσότερο πειθόμαστε πως πρέπει πάντα να παρουσιάζεται με τον ίδιο τρόπο. Για παράδειγμα, τα βιβλικά θέματα, ιδιαίτερα, δημιουργούν έντονες αντιδράσεις. Αν και όλοι γνωρίζουμε πως η Αγία Γραφή δε μιλά για την εξωτερική εμφάνιση του Χριστού, και πως ο Θεός δεν μπορεί να έχει ανθρώπινη μορφή, και μόλο που ξέρουμε πως οι καλλιτέχνες του παρελθόντος ήταν εκείνοι που, για πρώτη φορά, δημιούργησαν τις παραστάσεις που συνηθίσαμε να βλέπουμε, μερικοί έχουν ακόμη την τάση να θεωρούν πως η απομάκρυνση από τις παραδοσιακές μορφές ισοδυναμεί με βλασφημία.

Το παράδειγμα αυτό μας δείχνει το κακό που μπορούν να κάνουν όσοι κατακρίνουν τα έργα τέχνης χρησιμοποιώντας λανθασμένα κριτήρια. Και το σπουδαιότερο, μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε πως τα «έργα τέχνης», όπως τα αποκαλούμε, δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας αινιγματικής δραστηριότητας, αλλά έργα που τα φτιάχνουν άνθρωποι γι’ ‘άλλους ανθρώπους. Ένας πίνακας μοιάζει πολύ απόμακρος όταν τον βλέπουμε κορνιζαρισμένο στον τοίχο. Και στα μουσεία απαγορεύεται – και πολύ σωστά – ν’ αγγίζουμε τα έργα. Αρχικά όμως τα έργα αυτά ήταν καμωμένα για να τα αγγίζουν οι άνθρωποι, να τα χρησιμοποιούν, να τα παζαρεύουν ή να τσακώνονται γι’ αυτά. Ας μην ξεχνάμε επίσης πως όλα τα στοιχεία τους ήταν αποτέλεσμα κάποιας απόφασης του καλλιτέχνη, πως μπορεί να προβληματίστηκε για ό,τι έκανε και να το άλλαξε πολλές φορές, πως σκέφτηκε ίσως αν έπρεπε ν’ αφήσει κάτι ή να το αλλάξει, πως μπορεί να ικανοποιήθηκε με μια πετυχημένη πινελιά που έδινε μια απροσδόκητη λάμψη και πως πρόσθεσε, απρόθυμα, στο έργο κάποιο πρόσωπο, επειδή επέμενε ο αγοραστής. Γιατί τα περισσότερα έργα που βρίσκονται τώρα στα μουσεία μας δεν έγιναν για να τα εκθέτουμε σαν Τέχνη. Κατασκευάστηκαν με μια συγκεκριμένη αφορμή και για έναν συγκεκριμένο σκοπό, που ήταν στο μυαλό του καλλιτέχνη όταν άρχισε να δουλεύει.

Από την άλλη μεριά, όσες ιδέες μας απασχολούν συνήθως, εμάς που δεν είμαστε καλλιτέχνες, ιδέες που σχετίζονται με την ομορφιά και την έκφραση, εκείνοι δεν τις αναφέρουν σχεδόν ποτέ. Αυτό δε συνέβαινε πάντα. Ίσχυε όμως για πολλούς αιώνες στο παρελθόν, και ισχύει και πάλι. Και οφείλεται, ως ένα βαθμό, στο γεγονός ότι οι καλλιτέχνες, άνθρωποι συχνά συνεσταλμένοι, θα αισθάνονταν άσχημα αν χρησιμοποιούσαν μεγάλα λόγια όπως «το Κάλλος». Θα το θεωρούσαν μάλλον επιδεικτικό να μιλάνε για την «έκφραση της συγκίνησής τους» και να μεταχειρίζονται ανάλογες εντυπωσιακές φράσεις. Τέτοια πράγματα είναι γι’ αυτούς αυτονόητα και βρίσκουν πως είναι ανώφελο και να τα συζητούν. Αυτός είναι ο ένας λόγος – και μοιάζει σοβαρός. Υπάρχει όμως και ο άλλος. Μέσα στις καθημερινές έγνοιες του καλλιτέχνη, αυτές οι ιδέες παίζουν πολύ μικρότερο ρόλο απ’ ό,τι υποθέτουν, νομίζω, οι αμύητοι. Εκείνο που απασχολεί τον καλλιτέχνη, όταν σκέφτεται τι θα σχεδιάσει ή όταν αναρωτιέται αν το έργο του τελείωσε, είναι κάτι που εκφράζεται πολύ δυσκολότερα. Ίσως να έλεγε πως ανησυχεί μήπως δεν το «πέτυχε». Μόνο όταν καταλάβουμε τι εννοεί με τη σεμνή αυτή λέξη, θ’ αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε τι επιδιώκουν πραγματικά οι καλλιτέχνες.

Είναι συναρπαστικό να βλέπεις την προσπάθεια ενός καλλιτέχνη να βρει τη σωστή ισορροπία. Αν τον ρωτούσαμε όμως γιατί έκανε το ένα ή άλλαξε το άλλο, δε θα μπορούσε ίσως να μας απαντήσει. Δεν ακολουθεί πάγιους κανόνες. Βρίσκει ψηλαφιστά το δρόμο του. Μερικοί καλλιτέχνες ή κριτικοί προσπάθησαν κατά καιρούς να διαμορφώσουν κανόνες. Ακολουθώντας τους, οι μέτριοι καλλιτέχνες δεν μπόρεσαν να πετύχουν τίποτα, ενώ οι μεγάλοι, αψηφώντας τους, μπόρεσαν να βρουν μια νέα αρμονία.

Η αλήθεια είναι πως δεν μπορεί να θεσπίσει κανείς κανόνες αυτού του είδους, γιατί δεν είναι δυνατό να προδικάσει τι εντύπωση θα ήθελε να πετύχει ο δημιουργός. Μπορεί να θέλει ακόνη και μια στριγκή, παράφωνη νότα, αν νιώθει πως αυτό χρειάζεται. Εφόσον λοιπόν δεν υπάρχουν κανόνες για να κρίνουμε αν ένα έργο πέτυχε, είναι συνήθως αδύνατο να εξηγήσουμε με λόγια γιατί ακριβώς πιστεύουμε πως αποτελεί μεγάλο έργο τέχνης. Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει πως ένα έργο είναι εξίσου καλό με οποιοδήποτε άλλο, ή πως είναι ανώφελο να συζητούμε για θέματα γούστου. Αν δεν ωφελούν σε τίποτε άλλο οι συζητήσεις για την τέχνη, μας κάνουν τουλάχιστον να κοιτάζουμε προσεχτικά τα έργα, και όσο περισσότερο τα κοιτάζουμε, τόσο συχνότερα παρατηρούμε σημεία που μας είχαν διαφύγει. Έτσι αρχίζουμε να διαισθανόμαστε το είδος της αρμονίας που προσπάθησε να πετύχει κάθε γενιά καλλιτεχνών. Όσο πιο πολύ καταλαβαίνουμε τις αρμονίες, τόσο περισσότερο τις χαιρόμαστε, και στο κάτω κάτω, αυτό είναι το σημαντικό. Η παλιά ρήση ότι δε χωρεί συζήτηση σε θέματα γούστου ίσως είναι σωστή, αυτό όμως δεν πρέπει να μας κάνει ν’ αγνοήσουμε το γεγονός ότι το γούστο μπορεί να εξελιχθεί.

Το γούστο στην τέχνη είναι, αναμφισβήτητα, κάτι απείρως πιο περίπλοκο από το γούστο στην τροφή και στο ποτό. Το θέμα δεν είναι μόνο να ανακαλύψεις διάφορες λεπτές γεύσεις, αλλά κάτι πιο σοβαρό και πιο σημαντικό. Σε τελευταία ανάλυση, οι μεγάλοι καλλιτέχνες έδωσαν ό,τι μπορούσαν σ’ αυτά τα έργα, υπέφεραν γι’ αυτά, ίδρωσαν για να τα φτιάξουν, και έχουν, το λιγότερο, το δικαίωμα να ζητήσουν από μας να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τι θέλησαν να κάνουν.

Τα όσα μπορούμε να μάθουμε για την τέχνη δεν έχουν τελειωμό. Πάντα μένουν καινούρια πράγματα ν’ ανακαλύψουμε. Τα έργα τέχνης φαίνονται διαφορετικά κάθε φορά που τα κοιτάμε. Μοιάζουν να είναι τόσο ανεξάντλητα και απρόβλεπτα όσο και οι άνθρωποι. Είναι από μόνα τους ένας συναρπαστικός κόσμος, με τους δικούς του παράξενους νόμους, τις δικές του περιπέτειες. Κανένας δεν πρέπει να νομίζει πως ξέρει τα πάντα γι’ αυτόν, γιατί κανένας δεν μπόρεσε ποτέ να τα μάθει. Τίποτε ίσως δεν είναι τόσο σημαντικό όσο τούτο: για να χαρούμε αυτά τα έργα χρειάζεται ένα φρέσκο μυαλό, ένα μυαλό που να είναι έτοιμο να συλλάβει κάθε νύξη και να ανταποκριθεί σε κάθε κρυμμένη αρμονία, ένα μυαλό που, πάνω απ’ όλα, δεν είναι παστωμένο με ηχηρές λέξεις και στερεότυπες φράσεις. Είναι πολύ καλύτερα να μην ξέρει κανένας τίποτε για την τέχνη, παρά να έχει το είδος της ημιμάθειας που εκτρέφει το σνομπισμό. Ο κίνδυνος είναι πραγματικός. Υπάρχουν π.χ. άνθρωποι που μάθανε, από δω κι από κει, τα απλά πράγματα και που καταλαβαίνουν πως υπάρχουν μεγάλα έργα τέχνης χωρίς καμιά από τις φανερές ιδιότητες της ομορφιάς στην έκφραση και στο σωστό σχέδιο. Οι ίδιοι όμως αυτοί άνθρωποι γίνονται τόσο υπεροπτικοί για τις γνώσεις τους, που τελικά προσποιούνται ότι τους αρέσουν μόνον έργα άσχημα και κακά σχεδιασμένα. Τους κυνηγά ο φόβος μήπως θεωρηθούν αγράμματοι, αν ομολογήσουν πως τους αρέσει κάποιο έργο που είναι έκδηλα ευχάριστο ή συγκινητικό. Καταλήγουν να γίνουν σνομπ, χάνουν την ικανότητα να χαίρονται πραγματικά την τέχνη, και αποκαλούν «πολύ ενδιαφέροντα» όσα θεωρούν περίπου απωθητικά. Δεν θα ήθελα να συμβάλω σε μια τέτοια παρεξήγηση. Προτιμώ να μη γίνω καθόλου πιστευτή, παρά να με πιστέψουν μ’ αυτόν τον άκριτο τρόπο.

Θέλω να είμαι απόλυτα ειλικρινής γι’ αυτόν τον κίνδυνο της ημιμάθειας και του σνομπισμού, γιατί όλοι έχουμε την τάση να υποκύπτουμε σε τέτοιους πειρασμούς. Δεν είναι δύσκολο να λέμε εξυπνάδες για την τέχνη, γιατί οι λέξεις που μεταχειρίζονται οι «ειδικοί» περί τέχνης χρησιμοποιήθηκαν με τόσο διαφορετικές αφορμές ώστε έχουν χάσει κάθε ακρίβεια. Είναι πιο δύσκολο, αλλά και πολύ πιο ικανοποιητικό, να κοιτάξουμε ένα έργο με νέο μάτι και να ξανοιχτούμε σ’ ένα ερευνητικό ταξίδι – από το οποίο κανείς δεν ξέρει τι μπορεί ν’ αποκομίσει. Είναι ίσως ο μόνος τρόπος για να μάθουμε να τα χαιρόμαστε αυτά καθεαυτά.

------------------------------------------------------------

 

το παραπάνω ποστ ειναι πλαγιαρισμός (κλεμμένο κείμενο)  απο πτυχιακή εργασια

"ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ. Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ, ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΣΕΒΑΣΜΟ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΛΗΨΕΩΝ." - ΙΩΑΝΝΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 2006

Επεξεργασία Νοεμβρίου 4, 2016 από Kabuki

[mits63]

Γουαου. Erma με εστειλες... θα διαλογιστω και θα επανελθω.

[Lord Makro]

Στα γρήγορα, θα ήθελα να απαντήσω στον τίτλο του θέματος ότι δεν βλέπω να υπάρχει καμιά απορία...

[alagt17]

Ειναι τα κομικ τεχνη;

1. Ο δημιουργος κομικ (σχεδιαστης/σεναριογραφος) ειναι καλλιτεχνης;

2. Κι αν ναι, ποια ειναι τελικα τα ορια αυτης της τεχνης (ειναι ας πουμε το τευχος 1253 του σπαιντερ-μαν

το ιδιο τεχνη με το πρωτο τευχος κι αν οχι, που σταματαει - και που ξεκιναει - να ειναι; )

3. Ειναι τα ΒD τεχνη; Ειναι παραπανω απ'οτι τα Manga η τα DC η τα Marvel η τα ανεξαρτητα αμερικανικα η

τα ιταλικα Fumetti; Ειναι τελικα ολα το ιδιο;

 

1. Γιατι να μην είναι; Αφού ο Καρβέλας ο Σφακιανάκης και η Σαρρή λέγονται καλλιτέχνες.....

 

2. Αξιωματικά: Τα σπάιντερμαν είναι σκουπίδια από το πρώτο ως το τελευταίο.

 

3. Αξιωματικά: Τα BD είναι υψηλή τέχνη (με κάποιες πατάτες βέβαια).

Τα fumetti είναι έργα naif καλλιτεχνών (λαϊκή τέχνη κοινώς)

Γιατί δηλαδή να μου αρέσει ο Θεόφιλος και όχι ο δημιουργός του Ταρατατά;

 

Καλά ρε δεν έχετε άλλη δουλειά; Κοίτα αγωνίες που έχει ο κόσμος εν μέσω οικονομικής κρίσης....

Επεξεργασία Νοεμβρίου 15, 2008 από alagt17

[AndreasD]

Να ένα ωραίο θέμα! Πολύ καλές οι αναλύσεις και του Δημήτρη και της Σταματίας! Αν και φίλη μου Σταματία βλέπεις το όλο θέμα μόνο απο ακαδημαική σκοπιά.

 

Κατα την άποψη μου Τέχνη υπάρχει. Αυτό που δεν υπάρχει είναι ο αντικειμενικός προσδιορισμός/περιγραφή της.

 

Σαφέστατα υποκειμενικά κριτήρια καθορίζουν τι μας αρέσει και το όχι. Και δεν είναι κακό. Κακό είναι είναι να προσπαθείς όταν έχεις την δύναμη και την εξουσία, να επιβάλεις το είδος τέχνης που εσύ θεωρείς ικανοποιητικό.

 

Αν και η ιστορία της Τέχνης έχει αποδείξει ότι τελικά τίποτα δεν μένει σταθερό και παγιωμένο. Τα πάντα αλλάζουν. Με την αντίθεση και τη σύγκρουση δεν έρχεται η σύνθεση (καημένε Μαρξ.... ) αλλά η ανάπτυξη και άνθηση όλων των εκφράσεων.

 

'Οπου υπάρχει ακαδημαισμός πάντα θα υπάρχει και μια σετσεσιόν. Γιατί; Γιατί (δόξα τον Πανάγαθο) εκτιμούμε το ωραίο και την τέχνη υποκειμενικά. Και έτσι δίνουμε (διαφορετικοί άνθρωποι με διαφορετικούς ορισμούς της Τέχνης και της μη Τέχνης) την ευκαιρία σε όλους να έχουν μια θέση κάτω απο τον ήλιο.

 

Για να δώσουμε και ένα παράδειγμα...

 

 

Για κάποιους το παραπάνω είναι έργο τέχνης. Για άλλους (ανάμεσά τους και ο Ντισάμπ -τουλάχιστον αρχικα- ) είναι ένα ουρητήριο.

 

Το κορυφαίο είναι ότι και οι δύο πλευρές έχουν δίκιο! Και αυτό είναι Τέχνη με Τ κεφαλαίο.

 

Αρα πολύ σωστά ο φίλος ΧΙΙΙ ορίζει (και έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να το κάνει ) ότι το Χ τεύχος του Spiderman δεν είναι Τέχνη όταν το Ψ είναι.

[starsky]

δε νομιζω οτι τα σπαιντερμαν ειναι σκουπιδια,αλλο αν ειναι καλες οι ιστοριες,σα σχεδιο εχουν περασει απο εκει πολυ γεροι σχεδιαστες.

ακομη και ο moebius marvell εχει κανει.

κατα τα αλλα σιγουρα ειναι τεχνη κατι που συνδιαζει αλλες τεχνες ,να το δουμε και ετσι.

νομιζω εχει συζητηθει και στο περιοδικο 9 αυτο το θεμα,αν εχει καποιος την σχετικη κουβεντα να παραθεσει θα ειχε ενδιαφερον.

Επεξεργασία Νοεμβρίου 16, 2008 από starsky

[GreekComicFan]

Αναρωτιέμαι ποιά είναι η άποψη του 13 γύρω από το θέμα που έθεσε ως ερώτηση, και τι τον παρακίνησε να το θέσει εξαρχής...

[genino]

Ποια ειναι η αποψη μου; Δεν ξερω... Ειλικρινα δεν ξερω...

Περιεργη δε, μου φανηκε η ανεση (σχεδον ολων) οσων απαντησαν... Ειναι τεχνη και να σκασεις (ενα πραγμα), πως

σου ηρθε τωρα αυτο, δεν τιθεται θεμα κ.λ.π.

Τα κομικ ως μορφη τεχνης εχουν γνωρισει τη ΚΑΡΑ - αμφισβητηση... κι ομως ολοι εδω μεσα στο φορουμ ειστε

χαλαροι και κυριως απολυτοι... Σαν να ξερετε κατι που δεν ξερω (μαλλον); Κατι το τοσο προφανες που κανεις

δεν ασχολειται καν να μου το υποδειξει...

Δεν ξερω απο ποτε τα κομικ ειναι ΑΝΑΜΦΙΣΒΗΤΗΤΑ τεχνη! Τελευταια φορα που θυμαμαι δεν ηταν...

 

Τωρα το πως μου ηρθε η ερωτηση δεν ξερω. Λιγο που μεχρι και δημιουργοι εδω μεσα μας ειπαν πως τα

φωτορομαντζα ειναι κομικ, λιγο που τον Μακ Κλαουντ τον εχουμε αναγαγει σε φωστηρα και μεντορα (κι

εγω ουτε που θα τον ηξερα αν δεν υπηρχε αυτο το φορουμ - και θακοβα χαλαρα κατι ιδιαιτερα πολυτιμο

οτι το ιδιο ισχυει για την πληοψηφια των ανθρωπων εδω μεσα...) και λιγο που στο τελος τα Ντοφαντασι.κομ

θα μου τα βγαλετε τεχνη αντι πορνογραφιας (και θα μ' αναγκασετε να το κοψω και να τ'αποχωριστω το

precious...) και ΜΟΥ'ΡΘΕ η απορια... Βαλε και λιγο απο: το σινεμα δεν ειναι τεχνη (μεταξυ μας, τωρα, ειναι;;,

κατι τυπακια που περνιουνται για καλλιτεχνες (κακια μεν, αλλα δε - που λεει κι η σταματια), μια πρεζα υποκουλτουρα

(να φυγουμε που'λεγε κι ο Χαρρυ κλυν...) και δενει το ποστ...

Διαβασα λιγο και Βικιπιντια (να μου'λειπε του δολιου...): Αγγλικη: κομικ ειναι μεσο, παιζει και το υποκουλτουρα...!

Γαλλικη: ειναι μια τεχνη που αυτη η τεχνη... (και τους ειχα για κουλτουριαρηδες τους γαλλους...), Ελληνικη: - (δεν

το'χει το κομικ...). Ακομη κι οι γαλλοι εχουν το art που ουσιαστικα σημαινει κουλτουρα κι οχι τεχνη (το ακριβως

αντιθετο απο οτι στα ελληνικα...). Εκει βρηκα και το "ΚΑΤ' ΕΠΕΚΤΑΣΗ ειναι τεχνη κατι που συνδιαζει αλλες τεχνες"

και μετα αρχιζουμε σινεμα, κομικ... (πιτιε!)

 

Η αποψη μου:

- Η καταφαση πρεπει να αποδειχθει (και ουχι η αρνηση)

- Κατι που συνδιαζει αλλες τεχνες δεν ειναι (σε καμια περιπτωση) απαραιτητα τεχνη (κι ας λεει η γαλλικη βικι - ασ'τη να λεει)

- Φιλε starsky, ουτε εγω νομιζω πως ο σπαιντυ ειναι σκουπιδι, ειναι ομως τεχνη;;; (τη σημερον ημερα κιολας με το στραζινσκυ

να του σκιζει τα πεταλλα

- Φιλε green-mits, ωραια τα λες, αλλα στην ελλαδαρα τα πραγματα ειναι μαλλον και γαμ*. Συγκεκριμενα, εδω απλα δεν

ασχολουμαστε, ενω εκει που ασχολουνται απλα σβηνουν το μεσο (δεν ειπα τεχνη) που αγαπαμε. Στα γαλλικα υπαρχει η

εκφραση "on fαit lq BD" που ειναι κατι αναλογο του παμε να παιξουμε κανα παιχνιδι (αλλα σε καμια περιπτωση αναλογη του

παμε θεατρο, νπινακοθηκη και δε συμμαζευεται...). Οσο για τους Ιαπωνες, απ' οσα ξερω (και δεν τα μιλαω τα ατιμα τα γιαπωνεζικα),

τα Μανγκα τα εχουν για τρελλη υπολουλτουρα...! Οι Μανγκακα βγαζουν τρελλα λεφτα (κι ο Καρβελλας μπορει το ιδιο) αλλα τα

κομικ τους μολις γινουν επιτυχια τα δινουν σε μια ομαδα να τα φτιαχνει κι αυτοι εχουν το γενικο προσταγμα, αν δεν απατωμαι

(αυτο το μαζικη υποκουλτουρα που ειπες το πρωσυπογραφω). Και για τον Εκο το πρωσυπογραφω. Ναι, κανανε καριερα. Εσενα σε

πεισανε για τα φουμετι; (εμενα οχι... - σιγα την υψηλη ραπτικη)

- Κανει ο Σερπιερι τεχνη;;; Μπορει... Κομικ κανει; ΔΕΝ ΝΟΜΙΖΩ! Η Ντρουνα ειναι γαμ* (ωραιο σχεδιο, εχει αναλυθει στο φορουμ, κ.λπ.),

αν υποθεσουμε οτι αντι για κομικ (με μπαλονακια και υποθεση - υποθεση; καλο ε ηταν μονο σχεδιο θα αλλαζαν πολλα;;; Κατ'εμε τιποτα...

Το ερωτημα λοιπον ειναι αν ο σερπιερι εξελιξε το σχεδιο (και μονο αυτο) η και το κομικ σαν τεχνη...

 

Που ξεκιναει το πορνο και που τελειωνει ο ερωτισμος; Αν το σινεμα ειναι τεχνη το πορνο ειναι κι αυτο τεχνη; Ο μπλε, πρασινος, κοκκινος

(και με αλλα ενεργα καθαριστικα συστατικα) ζουπερμαν ειναι τεχνη η απορρυπαντικο; Ολοι αυτοι (οι κακοι) τα'χουνε βαλει με το μεσο μας;

Γιατι δεν τα βαλαν με καποιο αλλο μεσο; Γιατι υποκουλτουρα ειναι τα κομικ, τα παλπ στορις και δεν ειναι ας πουμε η λογοτεχνια, η ποιηση;

Τυχαιο; Απλα τυχαιο; Ειναι ολοι αυτοι μερος μιας κακιας ελιτ; Μηπως φταιει και το μεσο; Μηπως το μεσο θαβει τα διαμαντια του μεσα σε

τονους σκουπιδιων και γι αυτο αυτοι (οι κακοι) δεν μπορουν να τα βρουνε;

 

Υ.Γ. Και GreekComicFan, please, μην με βαλεις να σου πω την αποψη μου και για το αν οι δημιουργοι ειναι καλλιτενες...

[Lord Makro]

Ελληνικη: - (δεν

το'χει το κομικ...).

 

... φυσικά και το έχει...

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%8C%...%B9%CE%BA%CF%82

 

"... είναι μια μορφή οπτικής τέχνης..."

 

Η γερμανική επίσης λέει

http://de.wikipedia.org/wiki/Comic

 

"... eine Form der sequenziellen Kunst... "

 

Kunst = Τέχνη.

 

Επίσης όσον αφορά την αγγλική βικιπαίδεια, το άρθρο για τα κόμικς βρίσκεται στην κατηγορία "Art genres".

 

Νομίζω ότι είναι ξεκάθαρα τα πράγματα, όχι μόνο για τη wikipedia, αλλά για όλες τις εγκυκλοπαίδειες.

[GreekComicFan]

Περιεργη δε, μου φανηκε η ανεση (σχεδον ολων) οσων απαντησαν... Ειναι τεχνη και να σκασεις (ενα πραγμα), πως

σου ηρθε τωρα αυτο, δεν τιθεται θεμα κ.λ.π.

Λυπάμαι που το είδες έτσι. Είμαι σίγουρος πως η συντριπτική πλειοψηφία δεν σκέφτηκε κάτι τέτοιο, απλά τους αρέσει να μιλάνε με πάθος για τα πράγματα που αγαπούν/απασχολούν (σαν την Marie Claire ένα πράγμα ), και εσύ τους έδωσες αφορμή για κουβέντα. Λογικό δεν είναι πάντως σε ένα τόπο σαν το greekcomics ο οποίος δημιουργήθηκε με γνώμονα την αγάπη του για τα κόμικς (για την περίσταση τα Ελληνικά), να υπάρχει καταφατική απάντηση στην ερώτηση σου;

Για μένα πάντως τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: Τα κόμικς ΔΕΝ είναι το αποπαίδι που πρέπει να αποδείξει την αξία του σε κανένα. Μεγαλώνει, εξελίσεται και αφήνει τους αρνητές και τους πολέμιους του να τους ξεπεράσει ο χρόνος.

 

[Λένα]

Θα ήθελα να "διευκρινίσω" κάτι.

Κατά την ταπεινή μου απόψη, το κόμικς δεν είναι μία απλή συρραφή άλλων τεχνών.

Είναι μια τέχνη αυτόνομη, με δική της έκφραση- ο Άισνερ θα την έλεγε τέχνη της διαδοχής, ο Μακλάουντ θα το τραβούσε σε "παρακείμενες εικόνες σε εσκεμμένη διαδοχή"... (Όπως λ.χ. το θέατρο δεν είναι συνδυασμός λογοτεχνίας, χορού, μουσικής, ζωγραφικής, γλυπτικής κ.α, είναι κάτι που τα ξεπερνάει όλα αυτά)

 

Τώρα, το αν δανείζεται στοιχεία από τις άλλες τέχνες είναι άλλο θέμα...

Αυτό είναι κάτι που όλες οι μορφές τέχνης κάνουν...

Δεν πιστεύω ότι το κόμικς είναι συνδυασμός εικόνων και λέξεων, αλλά ότι εκφράζεται μέσα από αυτά.

 

 

 

 

(Συγγνώμη που τα γράφω αυτά σε ένα παλαιό θέμα, αλλά θεωρώ ότι αυτό είναι κάτι που πρέπει να ειπωθεί)