LOGICOMIX

[apdox]

Παιδιά, κάθε εποχή μεταβατική είναι. Και δεν περνάμε από το 1 στο 100 χωρίς ενδιάμεσες στάσεις. Οπότε και ο πατέρας, και ο τσομπάνος, και ο βιβλιοπώλης, και ο θυμωμένος με το αδαές κοινό φίλος, και η αφεντιά μου, όλοι μέσα στην ίδια διαδικασία είμαστε. Από τη ματιά που τα κοιτάμε τώρα, καλά κάνουμε και διαφωνούμε. Νομίζω (μπορεί να κάνω λάθος) ότι από μια ματιά όμως πιο μακροπρόθεσμη --που δεν την αξιωνόμαστε ακόμη, θέλει χρόνο-- μπορεί και κάθε τι να βάζει το λιθαράκι του προς το μέλλον. Και το Logicomix στο να αγαπήσουν οι άνθρωποι περισσότερο τα κόμικς. Που, μην το ξεχνάμε, κι αυτά ένα μέσο είναι. Το αγαπάμε, αλλά δεν κατέχει κανένα κλειδί προς την αλήθεια. Χαιρετώ,

yeti ή, κατά κόσμον, απόστολος δ.

[Ion]

Oλοκλήρωσα επιτέλους κι εγώ την ανάγνωση του κόμικ αυτού. Και λέγοντας "επιτέλους" δεν εννοώ ότι βαρέθηκα να διαβάζω, εννοώ απλά ότι ήταν τεράστιο έργο και μου πήρε μπόλικο χρόνο να το τελειώσω.

Εγώ προσωπικά το βρήκα πολύ ενδιαφέρον. Πάντα μου άρεσαν τα μαθηματικά και γενικότερα οι φυσικές επιστήμες - παρόλο που δεν αξιώθηκα να σπουδάσω κάτι σχετικό - και έτσι η θεματολογία του κόμικ αυτού ήταν μέσα στα ενδιαφέροντά μου. Ασφαλώς ένα τέτοιο κόμικ είναι πολύ πρωτότυπο. Θεωρώ βέβαια και το όλο εγχείρημα για τη δημιουργία ενός τέτοιου κόμικ αρκετά φιλόδοξο και ριψοκίνδυνο, και αν το όνομα "Δοξιάδης" δεν ήταν γνωστό ή αν δεν γινόταν τόσο δυναμική εκστρατεία προώθησης της συγκεκριμένης έκδοσης, σίγουρα δεν θα μιλούσαμε τόσο γρήγορα για 2η έκδοση. Όχι όμως ότι δεν αξίζει να πουλήσει πολύ, απλά τα στοιχεία αυτά βοήθησαν πολύ.

Το σχέδιο μου άρεσε πάρα πολύ, έχει και μία δόση από BD. Ξεχώρισα πολύ τις σκηνές των δημιουργών που προχωρούσαν στην Αθήνα. Η ιστορία με κούρασε λίγο προς το τέλος, όπου ένιωθα ότι δεν είχε πλέον κάτι άλλο να προσφέρει, όμως ως σύνολο με εντυπωσίασε. Από τις καλύτερες ελληνικές δουλειές στα κόμικς!

 

[sneaker]

Χτες πέρασα από το FNAC στο Mall και είδα ότι πλέον το LOGICOMIX έχει βγει και σε hardcover έκδοση με μικρή σχετικά διαφορά στην τιμή. Συγκεκριμένα το εδίναν στα 32€ με την paperback να την έχουν στα 25€ οπότε υποθέτω ότι γενικά θα κυκλοφορεί κάπου στα 35€.

 

Όσοι λοιπόν περίμεναν μια τέτοια έκδοση μπορούν πλέον να σπεύσουν!

 

(ή να κάνουν δώρο κάπου τη δικιά τους και να πάρουν τη σκληρόδετη για τον εαυτό τους :P )

 

[germanicus]

Το παρόν το είχα πάρει με στραβό μάτι λόγω του ντόρου που είχε γίνει γύρω από αυτό. Από την άλλη είχα δελεαστεί βλέποντας πως άρεσε γενικά και ειδικά επειδή ο Μέλανδρος είπε ότι το διάβασε μονορούφι. Παρά το κόστος του λοιπόν, μέσα στο γενικό τραλαλά που επικρατούσε στα εγκαίνια του καταστήματος του GCF, το τσίμπησα.... Και το είχα έκτοτε αραχτό και δεν το διάβαζα... Με τρόμαζε το μέγεθος του και το ότι θεωρητικά δεν ήταν στα άμεσα ενδιαφέροντα μου (περιπέτεια). Μέχρι που έσπασε ο διάολος το ποδάρι του και το τσίμπησα σήμερα το πρωί (που σηκώθηκα και νωρίς νωρίς για να έρθω στο γραφείο νωρίς νωρίς......)

 

τακαπληκτικό! εξαιρετικότατο! έφυγε μονορούφι.... όχι απλά έφυγε μονορούφι, αλλά με απορρόφησε τόσο που ούτε τσιγάρο δεν άναψα... πολυεπίπεδο, αυτοαναφορές εκεί που δεν τις περιμένεις (και δε μιλάω για τις προφανείς... μιλάω για τις θεωρητικές, αφού και το κόμικ γλώσσα είναι ) τι κατάλαβα? τίποτα αντιθέτως έννοιωσα μια ανάγκη να διαβάσω εκείνο το βιβλίο για τον Rusell που μου κάναν δώρο πριν από 16-17 χρόνια, να αγοράσω και να διαβάσω επιτέλους εκείνο το Gödel, Escher, Bach: an Eternal Golden Braid, να ξαναδιαβάσω το ίδιο το Logicomix (επιδέχεται και δεύτερης και πιθανότατα και τρίτης ανάγνωσης) και γενικότερα έννοιωσα πάρα πολύ όμορφα.

 

Πολύ δυνατό κόμικ

 

[AndreasD]

Welcome to the club

[ariane75]

Ακριβώς τα ίδια συναισθήματα μου προκάλεσε κι εμένα και βρέθηκα να ψάχνω βιβλία και περισκόπια και Quantum κλπ άγρια χαράματα (το ξεκίνησα σε μια απ'αυτές τις κρίσεις αϋπνίας κατά τις 04:και κάτι πριν κανα μήνα..και βρέθηκα να ξημερώνομαι μ'αυτό..)

Εκπληκτικό πραγματικά τόσο σε εικαστικό επίπεδο, όσο και σε αφηγηματικό, δε σε αφήνει στιγμή και ο τρόπος που πάει μπρος-πίσω στο χρόνο και στους χαρακτήρες είναι πέρα για πέρα τέλειος και απολαυστικός!

Το ότι είναι ελληνικό πόνημα αυτή η δουλειά είναι πάρα πολύ σημαντικό και δικαιώνει κατά τη γνώμη ΟΛΟ το ντόρο που έχει γίνει γύρω απ'αυτό.

Τώρα περιμένω κάτι αντίστοιχο όμως για το Φέϋνμαν ας πούμε ή κάποιο άλλο ήρωα της Φυσικής για να αποτελειώσει την κρανιοεγκεφαλική κάκωση που μου προκάλεσε το Logicomix! Μετά θα μπορώ να πεθάνω ήσυχα ήσυχα στο κώμα μου ..

 

υγ. Είναι απ'τα καλύτερα 35€ που έδωσα ποτέ στον Παπασωτηρίου

[GreekComicFan]

Προστέθηκαν στην παρουσίαση τα 3 making of Logicomix βίντεο τα οποία έχουν αναρτηθεί στο youtube.

 

[x for xepeta]

O Σύλλογος Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών της Δράμας είχε την τιμή να φιλοξενεί τον Απόστολο Δοξιάδη και τον Αλέκο Παπαδάτο σε μια εκδήλωση χτες 1 Απριλίου. Ο μόνος τρόπος να παρευρεθώ ήταν να γίνω συνοδός των μαθητών μου, πράγμα που έκανα. Βέβαια οι μαθητές μου εξαφανίστηκαν σε 30 λεπτά (είναι ειδική κατηγορία - νυχτερινό σχολείο γαρ) αλλά εννοείται ότι εγώ κάθησα ως το τέλος. Εγώ το καταφχαριστήθηκα.

 

Να προσθέσω ότι ο Αλέκος Παπαδάτος ασχολήθηκε πολύ περισσότερο με τη διαφήμιση και το animation και όχι τόσο με τα κόμικς. Ήταν ο σκιτσογράφος των διαφημίσεων Μπάνυ της Ντόλκα για δέκα χρόνια. Κόμικς του εκδόθηκαν από την Τράπεζα Εγνατία, ως εκπαιδευτικό/διαφημιστικό υλικό οικονομικών θεμάτων για το χρηματιστήριο και το ευρώ. Δηλώνει πρωτάρης στα κόμικς, και δε του φαίνεται καθόλου.

[rotagiatipino]

Έπεσε και στα δικά μου χέρια και το τέλειωσα μέσα σε ένα σαββατοκύριακο.

Εξαιρετικό.

Ως προς το σενάριο-θέμα: έχουμε ένα στριφνό ιστορικό δοκίμιο που κάπως το αλαφραίνει η κόμικ εκδοχή. Στριφνό λόγω του αντικειμένου. Δεν είναι κάτι που το διαβάζεις χαλαρά στο τρένο βλέποντας τα πουλάκια να πετούν. Θέλει αυτοσυγκέντρωση. Μια όμορφη ιστορία που αγκαλιάζει τον 19ο και τον 20ο αιώνα, με τις ιστορικές, πολιτικές και φιλοσοφικές εξελίξεις. Εντυπωσιάζει που ο πρωταγωνιστής, Μπέρτραντ Ράσελ έχει να παλέψει με την κληρονομική ασθένεια της τρέλας αλλά και την κολλητική τρέλα των μαθηματικών. Μου φάνηκε απίστευτο το πάθος των επιστημόνων της εποχής για κάτι τόσο αφηρημένο οσο τα μαθηματικά, η λογική, η φιλοσοφία κλπ. όντας καθαρά τριτοδεσμίτης. Γνωστά πρόσωπα περνούν μπροστά απότα μάτια μας καρέ καρέ παρουσιάζοντας μας την περιπέτεια της λογικής έως σήμερα. Τα διαλείμματα ανάμεσα στην ιστορία βοηθάνε, οι απόψεις της συγγραφικής ομάδας αντικαθρεπτίζουν τις απόψεις των αναγνωστών και διευκολύνουν την πορεία της ανάγνωσης. Παίρνεις αέρα κατά διαστήματα, δεν βαριέσαι, μπορεί λόγω ξαναλέω του θέματος να μπουχτίζεις αλλά τελικά καταλήγεις πως πρόκειται για μαγεία. Πολύ καλύτερα που βγήκε σε ένα τόσο προσεγμένο κόμικ αλλιώς θα καταντούσε άλλο ένα ανούσιο πανεπιστημιακό σύγγραμμα, παραπεταμένο. Τάσεις, ιδέες, ρεύματα, άνθρωποι, εποχές...Εξαιρετικό στόρυ και διακιολογούνται οι τυχόν αναχρονισμοί που παραδέχονται οι ίδιοι οι δημιουργοί.

Ως προς το κόμικ: τα λόγια περιττά. Καταρχάς η γραμμή μου θύμισε τα γαλλο-βελγικά κόμικς Τεν-Τεν κλπ. Απλή κι όμως περιεκτική. Με κωμικά γκαγκς και δράση σε δεύτερο πλάνο για να ανακουφίζεται το μάτι και να αλαφρώνει κι ετσι η ανάγνωση. Εξαιρετική η αναπαράσταση τυς σύγχρονης Αθήνας, αναγνώρισα πολλά σημεία που περπατούν οι πρωταγωνιστές (απίστευτα και τα μηνύματα για το σήμερα της Αθήνας, που προκύπτουν από τη συζήτηση των πρωταγωνιστών), καταπληκτική αναπαράσταση εποχής (Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος και μάλιστα σε μαύρο φόντο, μεσοπόλεμος, ενδυμασία, κτήρια, αρχιτεκτονική...). Απίστευτα καρέ, πότε μεγάλα, πότε μικρά, πολύ ωραία η εξέλιξη της πλοκής, πολύ ωραία η συνοχή και φυσικά αυτές οι ρημάδες οι προσωπογραφίες, που τις θεωρώ τόσο δύσκολες στο κόμικ, να είναι λες και φωτογραφίζει τις εκφράσεις των προσώπων, από τον αναγνωρίσιμο Δοξιάδη έως τους επιστήμονες.

Με δυο λογια, μια εξαίρετη φιλόδοξη δουλειά, που πραγματικά θέλω να πιστεύω ότι θα έχει και συνέχεια με ένα συναφές ή διαφορετικό θέμα. Μπράβο μας για Ελλάδα, όπου ο χώρος του κόμικ τελευταία άρχισε να αναγνωρίζεται.

[AndreasD]

Την πληροφορία την αλίευσα απο το www.comicart.gr και την αναμεταδίδω και εδώ.

 

Το Logicomix ξεκίνησε την διεθνή του καριέρα! Ήδη πουλήθηκε για να μεταφραστεί στις Κίνα, Γαλλία, Τουρκία, Ισραήλ, Ολλανδία, Ιταλία και φυσικά στις ΗΠΑ και Αγγλία.

 

Ακόμα μπορείτε να διαβάσετε τα άρθρα του Publishers Weekly και του Guardian για την κυκλοφορία του Logicomix.

 

Τέλος να πούμε ότι το Logicomix επιλέχθη να είναι το εξώφυλλο του νέου κατάλογου της Bloomsburry USA.

 

Αυτό το κόμικ βάζει την Ελλάδα στον παγκόμιο χάρτη των κόμικς!

[katroulina]

μπραβο μπραβο και παλι μπραβο γιατι ηταν ενα πολυ αξιολογο κομιξ

[germanicus]

impressed!!!

 

και όντως. Μόλις τσέκαρα το αμερικάνικο άμαζον και μου το έβγαλε στη λίστα των τοπ10 bestsellers γενικώς και αορίστως (όχι δλδ ειδικά στην κατηγορία κόμικ κλπ).

 

 

το καλό το πράγμα ενίοτε αναγνωρίζεται.

 

αλλά ρε διάολε... μέχρι και τα ελληνικά μπορείς να τα πάρεις φτηνότερα απ'έξω?...... 12.39 τάληρα το έχει. να βάλω και 5 για ταχυδρομικά? 17.39. με 1.4 το συνάλλαγμα, σου βγαίνει 12.42.

 

[CitizenX]

impressed!!!

 

και όντως. Μόλις τσέκαρα το αμερικάνικο άμαζον και μου το έβγαλε στη λίστα των τοπ10 bestsellers γενικώς και αορίστως (όχι δλδ ειδικά στην κατηγορία κόμικ κλπ).

 

 

το καλό το πράγμα ενίοτε αναγνωρίζεται.

 

αλλά ρε διάολε... μέχρι και τα ελληνικά μπορείς να τα πάρεις φτηνότερα απ'έξω?...... 12.39 τάληρα το έχει. να βάλω και 5 για ταχυδρομικά? 17.39. με 1.4 το συνάλλαγμα, σου βγαίνει 12.42.

 

 

 

Έχεις απόλυτο δίκιο Νίκο. Αυτό με την τιμή με χάλασε και εμένα. Πιστεύω πως είναι καθαρά θέμα τιράζ (ίσως και ποιότητας έκδοσης, δεν έχω δει πως είναι η αντίστοιχη του εξωτερικού)αλλά 12.42 με 24 (στην καλύτερη, ανάλογα από το που θα το πάρεις)έχει διαφορά. Anyway, προσωπικά θεωρώ πως πρόκειται για μια εξαιρετική δουλειά και αξίζει την επιτυχία που γνωρίζει. Μακάρι να δούμε και άλλα τέτοια....

[zoo]

Έπεσε παραγγελία με κλειστά μάτια. Ναι, το έχω το ελληνικό, αλλά να μην έχουμε και βάση σύγκρισης?

[germanicus]

Σίγουρα είναι θέμα τιράζ. Κακά τα ψέμματα. Άλλο να απευθύνεσαι σε 10Μ ανθρώπους που μιλάνε ελληνικά και άλλο σε όσους μιλάνε αγγλικά (δεν κάθομαι καν να μετρήσω). Και αυτό έως ένα βαθμό δείχνει/αποδυκνείει ότι υπάρχει λογική/εξήγηση στο να είναι πολύ φτηνότερο ένα πρωτότυπο αγγλικό κόμικ, από μια μετάφραση στα ελληνικά.

 

Κατ'εμέ είναι κυρίως ειρωνικό όχι εκνευριστικό το έχω αποδεχθεί πλήρως εδώ και καιρό ότι για ένα βιβλίο στα αγγλικά θα πληρώνω εσαεί λιγότερα λεφτά

 

[AndreasD]

Και οι διεθνείς δημοσιεύσεις καλά κρατούν...

 

- Αρθρο για το Logicomix στον σημερινό Guardian.

- Editors' Choice στους χτεσινούςNew York Times.

[PhantomDuck]

20.000 αντίτυπα η ξένη έκδοση ? Είχα την εντύπωση πως θα έβγαζαν περισσότερα. Γνωρίζουμε σε πόσα αντίτυπα κυκλοφόρησε η ελληνική ?

[AndreasD]

Η πρώτη χαρτόδετη έκδοση τον Οκτώβριο του 08 σε 10.000 αντίτυπα και εξαντλήθηκε στον εκδότη και η δεύτερη χαρτόδετη τον Νοέμβριο του 08 σε 15.000 αντίτυπα. Δεν γνωρίζω αν έχει εξαντληθεί και αυτή και υπάρχει και τρίτη.

 

Ταυτόχρονα έχει υπάρξει και μια (τουλάχιστον) σκληρόδετη έκδοση, αλλά δεν γνωρίζω την πορεία της.

[Valtasar]

Δημοσιοποιήθηκε διεθνώς πριν 2 ώρες και μόλις ανακοινώθηκε. Το LOGICOMIX είναι στην υψηλότερη θέση του NEW YORK TIMES BESTSELLER LIST, της πιό έγκυρης λίστας ευπώλητων στην Αμερική, ήδη την πρώτη βδομάδα της κυκλοφορίας του. Εδώ το σχετικό άρθρο (αρχίζει τη λίστα με αναφορά στο LOGICOMIX) και ΕΔΩ όλη τη λίστα.

http://artsbeat.blogs.nytimes.com/2009/10/09/graphic-books-best-seller-list-10/

 

Αυτή είναι η πρώτη δημοσίευση στην Ελλάδα, στις εφημερίδες θα είναι τη Δευτέρα.

 

[AndreasD]

Είναι πραγματικά εντυπωσιακό να βλέπεις το Logicomix πάνω απο το Watchmen, To V for Vendetta και τόσα άλλα σπουδαία κόμικς!!!!

[x for xepeta]

Περιμένω να διαβάσω σχόλια ξένων καταξιωμένων δημιουργών του χώρου.

[zade]

Περίμενε να διαβάσεις σχόλια ανθρώπων που έχουν σχέση τόσο με το αντικείμενο των μαθηματικών όσο και με τα κόμιξ.Κοινώς περίμενε σχόλιά μου

[YOSHIMITSU]

Τα ΝΕΑ / 12ΟΚΤ2009

 

[AndreasD]

Για Πούλιτζερ το άρθρο του Μ.Π (Μακάριος Παντάσχετος; )

[dionik]

Paperback Graphic Books = Βιβλία με Κινούμενα Σχέδια σε Έκδοση Τσέπης!!

[Lord Makro]

Και ο ήρωας των παιδιών Μπάτμαν;

Σαν την Ντόρα την εξερευνήτρια ένα πράγμα...

 

 

Paperback Graphic Books = Βιβλία με Κινούμενα Σχέδια σε Έκδοση Τσέπης!!

 

Ναι βρε, γυρίζεις γρήγορα τις σελίδες και - Ω ΜΑΓΕΙΑ - βλέπεις κινούμενες εικόνες.

Και μετά το βάζεις στην τσέπη σου και πας...

[x for xepeta]

Για Πούλιτζερ το άρθρο του Μ.Π (Μακάριος Παντάσχετος; )

 

Φίλη μου έλεγε "πάλι κινούμενα διαβάζεις;"

[erma jaguar]

«Γιατί αγαπώ τα κόμικς»

 

«Ποτέ δεν πρωτοτύπησα από πρόθεση»

 

«Σε θέματα αφηγηματικής τεχνικής, Βρετανοί και Αμερικανοί δεν χαρίζουν κάστανα» λέει ο συγγραφέας Απόστολος Δοξιάδης, του οποίου το γκράφικ νόβελ Logicomix είχε πρωτοφανή διεθνή επιτυχία.

Μέχρι και Νο 6 στη γενική λίστα μπεστ σέλερ του ηλεκτρονικού βιβλιοπωλείου amazon. com, Νο 1 στη λίστα μπεστ σέλερ των «Νew York Τimes», στην κατηγορία έκδοσης τσέπης βιβλίων με σκίτσα. Εκτενείς κριτικές σε πολλές μεγάλες βρετανικές και αμερικανικές εφημερίδες- κεντρικό δισέλιδο, λ.χ., στο λογοτεχνικό ένθετο των «Νew Υork Τimes». Το Logicomix των Απόστολου Δοξιάδη, Χρίστου Παπαδημητρίου και των εικονογράφων Αλέκου Παπαδάτου και Ανί ντι Ντονά διαγράφει μια πορεία που δύσκολα θα περίμενε κανείς εκ των προτέρων σε μια αγορά όπως η αμερικανική, που θεωρείται περίπου απροσπέλαστη για περιφερειακές λογοτεχνίες. Πέρα από το αυτονόητο, δηλαδή την ποιότητα της δουλειάς, ζητήσαμε από τον Απόστολο Δοξιάδη να επιχειρήσει να δώσει μία εξήγηση της επιτυχίας:

 

«Η επιτυχία ενίοτε οφείλεται και σε παράγοντες λογικά ακατανόητους, "χαοτικούς" θα λέγαμε», σημειώνει. «Απαντώ, λοιπόν, διατηρώντας αυτή την επιφύλαξη. Νομίζω ότι επηρέασαν κυρίως δύο πράγματα, που σχετίζονται με το είδος του γκράφικ νόβελ και την αγάπη πολλών αναγνωστών γι΄ αυτό. Το πρώτο ίσως ξενίσει: πιστεύω ότι, περιέργως, υπάρχουν ελάχιστα μόνο πραγματικά γκράφικ νόβελ που να πληρούν στο ακέραιο τις προδιαγραφές, να είναι δηλαδή ταυτόχρονα εκτενή σε φόρμα, ενιαία σε σύλληψη και άρτια στην παραγωγή. Και τα ελάχιστα αυτά οι αναγνώστες τα επιβραβεύουν με την προτίμησή τους. Ο δεύτερος είναι ότι ενώ το γκράφικ νόβελ έχει κατακτήσει την ωριμότητα στα εκφραστικά του μέσα, σπάνια ανοίγεται σε ορίζοντες έξω από την περιορισμένη θεματική των υπερηρώων ή, σε έργα όπως το Μaus ή το Ρersepolis, σε προσωπικές μαρτυρίες για ταραγμένες εποχές. Οι αναγνώστες όμως διψούν για πιο μεστά θέματα».

 

Τι επιζητούν όμως οι ξένοι εκδότες που αδυνατούν να προσφέρουν οι Έλληνες συγγραφείς; Ή ποιοι παράγοντες είναι εκείνοι που καθιστούν την ελληνική λογοτεχνία λιγότερο γνωστή ή κατανοητή από τους ξένους;

 

«Αν και δεν ξέρω την πλήρη απάντηση, κάποιοι παράγοντες μου φαίνονται προφανείς», απαντά. «Για να σε δεχθεί η αγορά μιας ηγεμονικής γλώσσας, όπως είναι σήμερα τα αγγλικά, πρέπει να φέρνεις κάτι το αλλιώτικο, το καινούργιο. Δεν φτάνει όμως αυτό: η αγγλοσαξονική αγορά έχει μια απόλυτη απαίτηση για καλοδουλεμένη αφηγηματική τεχνική. Σ΄ αυτό δεν χαρίζουν κάστανα. Αντίθετα, σε πολλά επιτυχημένα ελληνικά μυθιστορήματα η αφήγηση υστερεί και το κενό αναπληρώνεται με μια, ας την πούμε, σιωπηρή συνεννόηση του συγγραφέα με τον αναγνώστη, βασισμένη σε κοινά αναγνωρίσιμα ή αγαπητά θέματα. Αυτό δεν είναι αναγκαστικά κακό πράγμα. Αλλά δεν μπορεί να ταξιδέψει. Όπως λένε, “χάνεται στη μετάφραση”».

 

Από το «Ο Θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ», πρωτοποριακό επίσης βιβλίο για την εποχή του με διεθνή καριέρα και αυτό, που συνδύαζε μαθηματικά με λογοτεχνία, μέχρι το Logicomix που συνδυάζει τη φιλοσοφία και το κόμικς, φαίνεται να αποζητάτε το ανακάτεμα της τράπουλας στη συγγραφική τέχνη. Μήπως βρίσκετε το κλασικό μυθιστόρημα βαρετό;

 

«Καθόλου βαρετό δεν το βρίσκω! Αντίθετα, το βρίσκω τόσο απολαυστικό όσο την καλύτερη σοκολάτα γάλακτος- και μάλιστα χωρίς τις θερμίδες της! Είμαι αθεράπευτος οπαδός των μεγάλων μυθιστοριογράφων, του Ντοστογιέφσκι, του Τολστόι, του Τόμας Μαν κι άλλων πολλών, και επίσης μπορώ να διαβάζω ατέλειωτα κάποια είδη που αγαπώ, όπως το αστυνομικό. Αλλά όταν γράφω, κάνω άλλη δουλειά. Δεν γράφω απλώς "ιστορίες που θα ήθελα να διαβάσω", αλλά προσπαθώ να καταλάβω καλύτερα τον κόσμο και τον εαυτό μου με τη γλώσσα της αφήγησης. Ίσως αυτό να με σπρώχνει σε μονοπάτια που άλλοι θεωρούν πρωτότυπα, δεν ξέρω. Αλλά ποτέ δεν έχω πρωτοτυπήσει εκ προθέσεως. Και με τον "Θείο Πέτρο" και με το Logicomix έγραψα- στο δεύτερο με τους συνεργάτες μου- ακριβώς το βιβλίο που ήθελα να γράψω. Βέβαια πάντα κοιτάζω να προσαρμόζω την ανάγκη της έκφρασης στον απαράβατο κανόνα της επικοινωνίας με τον αναγνώστη».

 

«Δεν υπάρχει πολιτισμός κατά παραγγελία»

 

Του Απόστολου Δοξιάδη φαίνεται να του αρέσει η συνεχής μεταμόρφωση: από τα πρώτα του βιβλία («Βίος παράλληλος», «Μακαβέττας») στα πολύ διαφορετικά νεώτερα ή και στην επίσης με επιτυχία- ενασχόλησή του με τον κινηματογράφο (ως σκηνοθέτη των ταινιών «Τεριρέμ» και «Υπόγεια διαδρομή»). Εύλογα αναρωτιέται κανείς αν το Logicomix θα είναι το μοναδικό του γκράφικ νόβελ.

 

«Δεν νομίζω ότι αυτό γίνεται επειδή “μου αρέσει”», απαντά, «αλλά επειδή κυνηγώ συνέχεια κάτι που ολοένα μου ξεφεύγει. Ομολογώ ότι όταν ξεκινήσαμε το Logicomix πίστευα ότι θα είναι το μοναδικό μου γκράφικ νόβελ. Τώρα δεν μπορώ να το πω με τόση βεβαιότητα- με έχει εντυπωσιάσει το πόσες δυνατότητες κρύβει η φόρμα, πολλές από αυτές κατά τη γνώμη μου ανεκμετάλλευτες.

 

Η πολιτική ζωή στην Ελλάδα έχει ομαλοποιηθεί τα τελευταία 35 χρόνια, έχουμε μπει σε μια άλλη εποχή ύστερα από ένα δύσκολο παρελθόν. Ποια βλέπετε να είναι τα στοιχήματα της νέας εποχής, ιδιαίτερα στον πολιτισμό;

 

Κατ΄ αρχήν, το υπογραμμίζω: η ομαλοποίηση της πολιτικής ζωής είναι μεγάλη κατάκτηση, που μόνο όσοι έχουν την πολυτέλεια να μη ζήσουν σε παλιότερες εποχές ανωμαλίας την περιφρονούν. Από εκεί και πέρα, το κράτος έχει πολλά να κάνει στον πολιτισμό, να βοηθήσει και να στηρίξει, κυρίως στους θεσμούς, κυρίως στις τέχνες εκείνες που το χρειάζονται περισσότερο. Αλλά να μην ξεχνάμε ότι τον πολιτισμό μιας χώρας δεν το φτιάχνει το κράτος και ούτε παράγεται κατά παραγγελία. Αν ήταν έτσι, θα βρίσκαμε τη συνταγή και κάθε εποχή θα ήταν η Αθήνα του Περικλή ή η ιταλική Αναγέννηση!

 

Μαθηματικά και λογοτεχνία

 

Την επιτυχία του «Θείου Πέτρου» ο Απόστολος Δοξιάδης δεν θέλησε να την κάνει «συνταγή», συνεχίζοντας στον δρόμο της λεγόμενης «μαθηματικής λογοτεχνίας».

 

«Μα δεν θεωρώ καν ότι υπάρχει το γένος (genre) της "μαθηματικής λογοτεχνίας"», λέει. «Ένα λογοτεχνικό γένος απαιτεί τη δυνατότητα αέναης επανάληψης σταθερών θεμάτων και μοτίβων, χωρίς σημάδια κάματου, όπως ας πούμε στο αστυνομικό. Με τα μαθηματικά δεν βλέπω αυτή τη δυνατότητα, παρά μόνο ως παρωδία. Αυτό που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια είναι καλά εκλαϊκευτικά βιβλία με έντονα αφηγηματικά στοιχεία, όπως το "Τελευταίο Θεώρημα του Φερμά" του Singh ή η "Μουσική των Πρώτων", του Du Sautoy, κι από εκεί και πέρα κάποια, ελάχιστα, μυθιστορήματα με ήρωες μαθηματικούς. Άλλα από αυτά είναι καλά μυθιστορήματα, άλλα δεν είναι. Στην πρώτη περίπτωση ανήκουν στη λογοτεχνία, στη δεύτερη όχιη προσθήκη "μαθηματικό" δεν κάνει ένα κακό μυθιστόρημα λογοτεχνία».

 

Μανώλης Πιμπλής

ΤΑ ΝΕΑ 16/10/2009

[Bonadrug]

Η γοητεία της ευφυΐας / Λώρη Κέζα - Το Βήμα

Σάββατο 17 Οκτωβρίου 2009

 

Ποιος ενδιαφέρεται για την εμπλοκή των μαθηματικών στην τέχνη; Πολύς κόσμος, αν κρίνουμε από την επιτυχία της εικονογραφημένης ιστορίας «Logicomix», που μπήκε στη λίστα των ευπωλήτων των «Νew Υork Τimes». Το ελληνικό δημιούργημα κατάφερε να γίνει νούμερο ένα στην κατηγορία Ρaperback Graphic Βooks, αναδεικνύοντας την ομαδική δουλειά των Απόστολου Δοξιάδη (στο σκίτσο), Χρίστου Παπαδημητρίου , Αλέκου Παπαδάτου και Ανί Ντι Ντονά. Δεν υποκύπτουμε σε αισθήματα ξενομανίας, ούτε μας καταλαμβάνει εθνική υπερηφάνεια για το κόμικ που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ικαρος (δίπλα στις ποιητικές συλλογές του Ελύτη, του Σεφέρη, της Κικής Δημουλά ). Αυτό που μας εντυπωσιάζει είναι η διείσδυση μιας δυσπρόσιτης επιστήμης μέσα στην τέχνη της αφήγησης, της εικονογραφημένης και της κανονικής. Πρόκειται άραγε για μια μόδα που ακολουθεί τη «γαστρονομική λογοτεχνία» ή μήπως βρισκόμαστε μπροστά στη δημιουργία ενός νέου αφηγηματικού είδους, όπου τα θεωρήματα μπερδεύονται με προσωπικές ιστορίες;

 

Μια μικρή περιγραφή της πολύ επιτυχημένης έκδοσης: Πρόκειται για μυθιστόρημα σε μορφή κόμικ, όπου παντρεύονται βιογραφικές και αυτοβιογραφικές πληροφορίες με πραγματολογικά στοιχεία και επιστημονικά δεδομένα. Στο επίκεντρο της αφήγησης βρίσκεται μια παρέα στη σύγχρονη Αθήνα που δεν είναι άλλη από τους τέσσερις συνεργάτες που επινόησαν, έγραψαν και ζωγράφισαν την ιστορία. Παράλληλα τρέχει η αφήγηση που αφορά την αναζήτηση των Θεμελίων των Μαθηματικών. Ιδού πώς περιγράφει ο εκδοτικός οίκος το περιεχόμενο του βιβλίου: «Καλύπτοντας μια διάρκεια έξι δεκαετιών, το βιβλίο αφηγείται με τελείως πρωτότυπο τρόπο την επική ιστορία μιας αναζήτησης της οποίας οι περισσότεροι ήρωες πλήρωσαν βαρύ τίμημα για τη γνώση, φτάνοντας συχνά μέχρι την τρέλα. Το ρόλο του αφηγητή έχει ο πιο συναρπαστικός χαρακτήρας της ιστορίας, ο μεγάλος μαθηματικός και φιλόσοφος Μπέρτραντ Ράσελ. Με βάση τη δική του ζωή, βλέπουμε την ιστορία της αναζήτησης των Θεμελίων μέσα από τις συναισθηματικές καταιγίδες, τα δραματικά ιστορικά γεγονότα και τις ιδεολογικές διαμάχες που την έθρεψαν. Οι περιπέτειες των μεγάλων διανοητών που πρωτα γωνιστούν στην αναζήτηση, του Φρέγκε, του Χίλμπερτ, του Πουανκαρέ, του Βίτγκεντσταϊν, του Γκέντελ και του Τούρινγκ, ζωντανεύουν μέσα από τις σχέσεις τους με τον Ράσελ και τη δική του παθιασμένη ενασχόληση, την αναζήτηση, και οδηγούνται μέσα από τη σχέση τους μαζί του στην κορύφωση, που συμπίπτει με την πιο δραματική στιγμή στην ιστορία του εικοστού αιώνα»

 

 

Στον κόσμο των μαθηματικών ο Απόστολος Δοξιάδης έχει βρει μια δεξαμενή ηρώων. Εκεί ανέτρεξε για να στήσει το βιβλίο του «Ο θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ», ένα μυθιστόρημα που έτυχε θερμής υποδοχής στο αγγλόφωνο κοινό. Ο Δοξιάδης και στο πεζογράφημά του χρησιμοποιεί ιστορικά πρόσωπα για να αναπτύξει την ιστορία του. Οι μαθηματικοί συνδέονται με την επιστήμη τους και όταν αδυνατούμε να καταλάβουμε το μεγαλείο των εξισώσεων και των θεωρημάτων έχουμε τουλάχιστον, ως αναγνώστες, την επαφή με τα πρόσωπα. Διαβάζοντας Δοξιάδη αλλά και άλλους συγγραφείς που αφιερώθηκαν στο μαθηματικό μυθιστόρημα, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι μαθηματικοί, εκείνοι που αφιερώνουν τη ζωή τους στην έρευνα, έχουν απίστευτο ενδιαφέρον ως προσωπικότητες. Η ευφυΐα γητεύει. Ετσι δεν είναι τυχαίο ότι ο Τζον Νας αγαπήθηκε ως κινηματογραφική περσόνα. Η ίδια ευφυΐα αποδίδεται σε προϊόντα καθαρής μυθοπλασίας, στους χάρτινους ήρωες του Ντενί Γκετζ ή στους κινηματογραφικούς χαρακτήρες των ταινιών «Πι» του Αρονόφσκι και «Ρroof» του Τζον Μάντεν.

 

Το graphic novel «Logicomix» πέτυχε γιατί γράφτηκε από ανθρώπους που συμμερίζονται την τρέλα των μαθηματικών. Ως και σύλλογο έχουν φτιάξει για τη διάδοση της επιστήμης: «Θαλής και φίλοι». Εχουν οργανώσει αναρίθμητες εκδηλώσεις με παρουσιάσεις βιβλίων, έχουν ξεσηκώσει μαθητές, έχουν δημιουργήσει κέφι γύρω από ένα αντικείμενο που θεωρούνταν αντιπαθές. Πέρα από ρεύματα, τάσεις, παγκόσμιο ενδιαφέρον, αυτό που κερδίζει το κοινό είναι η αλήθεια, και στον κόσμο των μαθηματικών η αλήθεια αποδεικνύεται μέσα από σαφείς διαδρομές. Η επανάληψη της επιτυχίας δεν μπορεί να γίνει στοίχημα του κουαρτέτου, όμως οι αναγνώστες θα ήθελαν να διαβάσουν κάτι ακόμη από την ίδια ομάδα

[Bonadrug]

Απόστολος Δοξιάδης

 

Το Logicomix είναι σοβαρό μυθιστόρημα με μορφή κόμικς

 

του Β. Καλαμάρα

 

Ούτε μήνας δεν είχε περάσει -κυκλοφόρησε την 7η Σεπτεμβρίου- από την αγγλόφωνη έκδοση του γκράφικ νόβελ «Logicomix» του δικού μας Απόστολου Δοξιάδη, από τον βρετανικό οίκο «Bloomsbury».

 

 

 

Κι όμως. Σκαρφάλωσε στην τέταρτη θέση στον κατάλογο των γκράφικ νόβελ τού αγγλικού ηλεκτρονικού βιβλιοπωλείου Amazon και στην έκτη θέση των μπεστ σέλερ όλων των κατηγοριών του αμερικανικού! Εχει πάρει τέτοια φόρα, που δεν άργησε να ανέβει στην πρώτη θέση της γκράφικ νόβελ λιστ των «Νιου Γιορκ Τάιμς».

 

Το μυθιστόρημα σε μορφή κόμικς, με θέμα την περιπέτεια της Λογικής, του οποίου η συγγραφή κράτησε επτά χρόνια, συνυπογράφεται από τον θεωρητικό της Πληροφορικής στο Μπέρκλεϊ, Χρίστο Χ. Παπαδημητρίου και τους κομίστες Αλέκο Παπαδάτο και Αννι Ντι Ντόνα. Η διεθνής απήχηση του «Logicomix» είχε διαφανεί ήδη από την ελληνική έκδοσή του, τον περασμένο Οκτώβριο, από τις εκδόσεις «Ικαρος». Από εκεί το αλίευσε ο βρετανικός εκδοτικός οίκος, για να γίνει το πρώτο γκράφικ νόβελ του καταλόγου του.

 

Μετά την έκδοση στη Μ. Βρετανία, το βιβλίο ακολούθησε μια «τρελή» και απρόσμενη πορεία υποδοχής σε μεγάλα διεθνή έντυπα («Independent», «Guardian», «Observer», «Times», «New York Times», «Financial Times»). Υποχρέωσε τον μεγάλο Αμερικανό πολιτικό επιστήμονα, θεατρικό συγγραφέα και ακτιβιστή, Χάουαρντ Ζιν, να το χαρακτηρίσει «σπάνιο και πνευματικό καλλιτεχνικό επίτευγμα, που θα επιτρέψει στους αναγνώστες να εξερευνήσουν γνωστικά πεδία που θεωρούσαν απαγορευμένα».

 

Αναλυτικότερα, το «Logicomix» είναι ένα από τα πρώτα εικονογραφημένα μυθιστορήματα στην Ελλάδα. Αποπειράται, και το καταφέρνει με τους καλύτερους όρους, να δείξει τον αγώνα των μεγάλων μαθηματικών στις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα να θεμελιώσουν την επιστήμη στους κανόνες της λογικής. Τελικώς, οι προσπάθειες του Ράσελ, του Φρέγκε, του Βίτγκενσταϊν και του Γκέντελ απέβησαν άκαρπες. Η λογική τούς οδήγησε εκτός επιστήμης ή εντός του ψυχιατρείου.

 

Περιμένατε, κ. Δοξιάδη, να έχει το βιβλίο σας τέτοια αποδοχή;

 

«Η αλήθεια είναι ότι περίμενα να πάει καλά, αλλά αυτές οι επιδόσεις με εξέπληξαν. Ευχάριστα, βέβαια!»

 

Πού εκτιμάτε ότι οφείλεται η επιτυχία του;

 

«Στο βαθμό που η επιτυχία ερμηνεύεται λογικά, πιστεύω ότι πρέπει να αναζητηθεί σε κάποιες ιδιαιτερότητες του γκράφικ νόβελ. Αν και είναι πολύ νέα φόρμα, έχει ήδη κατακτήσει μια ουσιαστική ωριμότητα εκφραστικών μέσων. Κι όμως, κινείται, με ελάχιστες εξαιρέσεις, κυρίως στη θεματική των "υπερηρώων", είτε στην παραδοσιακή εκδοχή είτε στη μεταμοντέρνα αμφισβήτησή τους, όπως στο "Watchmen" του Αλαν Μουρ ή το "The Dark Knight Returns" του Φρανκ Μίλερ. Αντίθετα, το "Logicomix" υιοθετεί μια θεματική σοβαρού μυθιστορήματος, χωρίς κάποιο κόμπλεξ για τη μορφή του ως κόμικς. Αυτό πιστεύω ότι οι αναγνώστες το αποζητούν».

 

Δεν είναι η πρώτη φορά που ξεπερνάτε επιτυχημένα τα ελλαδικά σύνορα μ' ένα βιβλίο σας. Εχετε το προηγούμενο με τον «Θείο Πέτρο και την Εικασία του Γκόλντμπαχ». Πώς μπορεί ένας Ελληνας συγγραφέας να ξεφύγει από τα στενά πλαίσια των «επαρχιακών» του συμφραζομένων;

 

«Αυτό που συνέβη με τον "Θείο Πέτρο" και το "Logicomix" μπορώ να το σχολιάσω μόνο εκ των υστέρων, σαν να έγραψε τα βιβλία κάποιος άλλος. Γιατί, βλέπετε, στο στάδιο της δημιουργίας δεν σκέφτομαι καθόλου, να το πω έτσι, "μαρκετίστικα". Προσπαθώ να γράψω όσο καλύτερα μπορώ αυτό που θέλω να γράψω, και τίποτε άλλο. Μου φαίνεται, πάντως, λογικό ότι για να βγει κανείς από τη λογοτεχνία μιας "μικρής γλώσσας", όπως αντιμετωπίζονται σήμερα τα ελληνικά, ίσως πρέπει να προσφέρει κάτι αλλιώτικο ή καινούργιο, κάτι που οι ξένοι δεν θα βρουν στη δική τους. Αλλά, το ξαναλέω, αυτό είναι απλώς μια υπόθεση. Οχι, προς Θεού, συνταγή!».

 

Πρωταγωνιστής, δέτης και λύτης της ιστορίας σας είναι ο Βρετανός φιλόσοφος, μαθηματικός και ειρηνιστής Μπέρτραντ Ράσελ. Ποια είναι η ιδιαιτερότητά του, πάνω στην οποία κινήθηκε το σενάριό σας;

 

«Η ιστορία είναι πολυπρόσωπη, έχει αρκετούς πρωταγωνιστές, αλλά θεωρήσαμε ότι ο Ράσελ ήταν το καταλληλότερο κέντρο βάρους της αφήγησης, ως ήρωας, αλλά και ιδανικός αφηγητής. Οι περισσότεροι ήρωές μας πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους κλειδαμπαρωμένοι σε ένα γραφείο, με τα βιβλία, τα χαρτιά και τις σκέψεις τους. Αντίθετα, ο Ράσελ είναι πιο γήινος, πιο κατανοητός σε έναν αναγνώστη έξω από το χώρο της αφηρημένης μαθηματικής έρευνας. Ηταν ζωντανός, χαριτωμένος, με έντονες κοινωνικές ανησυχίες και δράση. Νομίζω ότι θα έκανε καλή παρέα με έναν σύγχρονο σκεπτόμενο άνθρωπο.

 

Ο Ράσελ πέρασε παιδικά χρόνια ιδιαίτερα επιβαρημένα ψυχολογικά, και ο ίδιος καταθέτει ότι ήταν ακριβώς αυτά που του δημιούργησαν την ανάγκη να μελετήσει, με παθιασμένη ένταση, τη λογική. Αυτό ταίριαζε πολύ στον τρόπο που θέλαμε να δούμε την ιστορία της λογικής, ως αποκούμπι δηλαδή για βάσανα ψυχικά και κοινωνικά, ένα αποκούμπι που, ενίοτε, αντί να είναι η λύση του προβλήματος, γίνεται αυτό το ίδιο το πρόβλημα».

 

Πώς θέλετε να διαβαστεί το δημιούργημά σας; Ως μια ιστορία της μαθηματικής λογικής στον εικοστό αιώνα ή, με αφορμή τα μαθηματικά, ως η δραματοποίηση της ζωής ενός ανθρώπου που βρέθηκε ανάμεσα σε δύο παγκόσμιους πολέμους;

 

«Από τη μια είναι το χρονικό μιας πνευματικής αναζήτησης κι από την άλλη η περιπέτεια των ανθρώπων που πρωταγωνίστησαν σ' αυτή, ανθρώπων που δεν μπορεί κανείς να ξεκόψει ούτε από τη δραματική εποχή που έζησαν ούτε από τα ψυχικά τους βάσανα».

 

Τολμάτε να εισαγάγετε σε κομβικά σημεία του «Logicomix» τον εαυτό σας και τους άλλους δημιουργούς του γκράφικ νόβελ. Θέλατε να τονίσετε ότι δεν είναι «χάρτινοι», όπως οι ήρωές τους, αλλά είναι άνθρωποι ζωντανοί με σάρκα και οστά;

 

«Ο πρώτος λόγος που μας οδήγησε να συμπεριλάβουμε στο βιβλίο, κατά κάποιο τρόπο, και την κατασκευή του, το "making of", ανάγεται στο ότι με τον Χρίστο Παπαδημητρίου, τον Αλέκο Παπαδάτο και την Αννι Ντι Ντόνα περάσαμε δυο χρόνια πριν αρχίσουμε τη συγγραφή και το σχεδιασμό με προετοιμασία, που περιλάμβανε διάβασμα, σκέψη αλλά και αρκετά χαλαρές συναντήσεις, όχι τόσο τακτικές, κάτι ανάμεσα σε συζήτηση και παρεούλα. Αυτές οι συναντήσεις μπήκαν σιγά σιγά τόσο πολύ μέσα στη σχέση μας με τα θέματα που πραγματεύεται το βιβλίο, που μας φάνηκε σχεδόν αφύσικο το να μην περιλάβουμε κάποιες απ' αυτές στην τελική του μορφή. Επιπλέον, η δική μας παρουσία είναι ένα ενδιάμεσο επίπεδο, ανάμεσα στο σύγχρονο αναγνώστη, που μπορεί να μην έχει ιδιαίτερη ενημέρωση για τα θέματα που καταπιανόμαστε, και τις αναζητήσεις των πρωταγωνιστών της ιστορίας. Δεν λειτουργούμε μέσα στο βιβλίο απλώς ως δημιουργοί, αλλά και ως πρώτοι αναγνώστες του. Κι έτσι, καθώς ο καθένας μας έχει άλλες γνώσεις, άλλο προβληματισμό και άλλη προσέγγιση στην ιστορία, δίνουμε στον αναγνώστη διαφορετικές δυνατότητες ανάγνωσης και διάφορα επίπεδα εξήγησης των ιδεών».

 

Γιατί αναζητάτε τα όρια μεταξύ λογικής και τρέλας και στην αρχαία τραγωδία, και ειδικότερα στην «Ορέστεια» του Αισχύλου;

 

«Στο πρώτο έργο της τριλογίας, ο Αισχύλος αναφέρει το βαθύ ανθρώπινο νόμο "έρξαντα παθείν": αυτός που δρα, υποφέρει. Πιστεύω ότι το όριο μεταξύ λογικής και τρέλας ορίζεται ακριβώς από την τραγική αλήθεια που βρίσκεται πίσω από την ανάγκη της δράσης. Απέναντι στη ζωή δεν μπορούμε να μείνουμε άπραγοι, πρέπει να δράσουμε, κι οι περισσότεροι θέλουμε να πιστεύουμε ότι δρούμε με γνώμονα τη λογική. Κι όμως, είμαστε συχνά έρμαια δυνάμεων που δεν καταλαβαίνουμε ή δεν γνωρίζουμε καν, εσωτερικών και εξωτερικών.

 

Ο Αισχύλος, που ακολουθούμε στο "Logicomix", επιχειρεί να βρει την έξοδο από το αδιέξοδο, ανάμεσα στη φρικτή σκληρότητα της ζωής και την ανάγκη για λογική, προς κάπου αλλού, προς ένα φως που ενσαρκώνει στο έργο η λύση της Αθηνάς, θεάς της σοφίας: η αλήθεια όχι ως λογική, αλλά ως υπέρβαση, ως χάρη».

 

Το γκράφικ νόβελ σας αρχίζει με δρόμους της Αθήνας, όπου είναι έντονες οι μνήμες της αρχαιότητας, και «ρίχνει την αυλαία» με μια παράσταση των «Ευμενίδων» του Αισχύλου. Μήπως θέλατε να τονίσετε την «ελληνικότητα» του δημιουργήματός σας;

 

«Να θυμίσω κατ' αρχήν ότι υπάρχει κι ένα κεφάλαιο στη μέση του βιβλίου με μια τελείως άλλη όψη της Αθήνας, πολύ σύγχρονη και διόλου "τουριστική" - το λέω για να τονίσω ότι δεν εξιδανικεύουμε κάποια γραφική αίσθηση της ελληνικότητας. Από την άλλη, όμως, πιστεύουμε ότι το αφηγηματικό πλαίσιο που φτιάχνουμε για το θέμα μας, στις αρχαίες ρίζες του δυτικού πολιτισμού, ταιριάζει πολύ στην ιστορία της λογικής μέσα στον εντελώς παράλογο εικοστό αιώνα, ειπωμένη ειδικά από Ελληνες. Κάτι θέλουμε να πιστεύουμε ότι μάθαμε από τους παλιούς, και σε αυτό ξαναγυρνούμε: πως όση σημασία και δύναμη κι αν έχει η λογική, που ξεκίνησε να γίνεται επιστήμη στα κλασικά χρόνια, σε ετούτα ακριβώς τα χώματα, τα μεγάλα προβλήματα του κόσμου δεν λύνονται μονάχα με τον Ευκλείδειο "κανόνα και διαβήτη"». *

 

Να επιβιώσει η στοχαστική ανθρώπινη φωνή που λέει ιστορίες

 

Πιστεύετε ότι στο μέλλον το βιβλίο θα συναντά ευκολότερα τους νέους όταν διαθέτει πιο «ποπ» μορφή, όπως είναι ένα γκράφικ νόβελ;

 

«Το γκράφικ νόβελ σίγουρα διαβάζεται ευκολότερα από τους νέους, που είναι πιο εξοικειωμένοι με τη γλώσσα της εικόνας. Δεν είναι, όμως, ο κύριος λόγος που με ελκύει. Εμένα με συνεπαίρνει για τις δυνατότητές του, την πολλαπλότητα των εκφραστικών κωδίκων που περιέχει».

 

Μήπως με τις νέες δυνατότητες που μας δίνει το e-book, που ενσωματώνει διαφορετικά μέσα (κείμενο, εικόνες, μουσική κ.ά.) θα ανοιχτούμε σε νέους τρόπους πρόσληψης της γνώσης, της τέχνης και της λογοτεχνίας;

 

«Η νέα πραγματικότητα του e-book τώρα αρχίζει να διαμορφώνεται, οπότε δεν ξέρουμε πού θα πάει. Ας περιμένουμε και θα δούμε. Ξέρουμε, όμως, ότι οι τρόποι πρόσληψης της γνώσης και της σκέψης αλλάζουν με τα νέα μέσα και ο Μάρσαλ ΜακΛούαν μας έμαθε ότι "το μέσο είναι το μήνυμα". Μ' άλλα λόγια, δεν μπαίνει το κάθε μήνυμα σε κάθε μέσο με τον ίδιο τρόπο, και αυτό πρέπει να μας προβληματίζει. Επιπλέον, τα νέα μέσα δημιουργούν νέα μηνύματα και νέες δυνατότητες ή νέες δυσκολίες στην πρόσληψη των παλιών.

 

Εγώ, από την πλευρά μου, μένω πιστός στην κεντρικότητα των αρχαίων μέσων. Νομίζω ότι τον ανθρώπινο νου τον πλάθει κυρίως ο λόγος, που παραμένει η οργανωτική αρχή όλων των αφηγηματικών τεχνών, παλιών και νέων, των κόμικς συμπεριλαμβανομένων. Ετσι, ελπίζω βαθιά να επιζήσει, παράλληλα με οποιοδήποτε νέο μέσο, και το μυθιστόρημα, η στοχαστική ανθρώπινη φωνή που λέει ιστορίες».

 

Ελευθεροτυπία 24/10/2009