Αναζήτηση στην Κοινότητα

Τιμή καταλόγου: 18€ Όταν έπεσε αυτή η έκδοση στα χέρια μου για παρουσίαση την φοβήθηκα, όχι για αυτά που θα διάβαζα, αλλά για το κατά πόσο θα έστεκε σαν κόμικ, κάτι που προφανώς φόβισε πολλούς από τους «τολμηρούς αναγνώστες» της παρέας μας, αν κρίνω από τους σχεδόν 20 μήνες που πέρασαν από την έκδοση του, μέχρι τελικά να βρει την πορεία του προς το φόρουμ. Το κέρδισε το στοίχημα; Και ναι και όχι κατά την γνώμη μου. Ο Ντάριλ Κάνινγκχαμ είχε αναθέσει εξαρχής στον εαυτό του ένα αρκετά δύσκολο έργο: Δεν αρκέστηκε στο προσπαθήσει να εξηγήσει στο απλό κοινό το πως δουλεύει το όλο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλά και να προσπαθεί να βρει όλα τα αίτια και τις παραμέτρους που μας οδήγησαν εδώ που βρισκόμαστε τώρα. Για να το κάνει αυτό, χώρισε την έκδοση σε τρεις ενότητες. Στην πρώτη, βιογραφεί την Άυν Ραντ. Γνωστή κυρίως στους Αμερικάνους - και ξώφαλτσα και σε μας - λόγω της διασκευής του βιβλίου της Atlas Shrugged (Ο Άτλας Επαναστάτησε) πρόσφατα σε ταινίες αλλά και ως έμμεση επιρροή για το άλμπουμ 2112 των Rush, η Ραντ είναι υπεύθυνη για το φιλοσοφικό σύστημα του Αντικειμενισμού, ένα σύστημα που ο Κάνινγκχαμ πιστεύει πως επηρέασε βαθύτατα τον τρόπο σκέψης των υπεύθυνων της οικονομίας της Αμερικής (που φυσικά αντιγράφτηκε και από τα άλλα έθνη) ή απλά τους έδωσε δικαιολογία για να πράξουν χωρίς τύψεις. Υπόψη πως ο αντικειμενισμός (και συνακολούθως, η συνολική κοσμοθεωρία της Ραντ), έχει επανειλημμένα κατακριθεί ως εγωκεντρικός και ενάντια στο σύνολο και το κράτος πρόνοιας, προασπίζοντας το ατομικό δικαίωμα έναντι του κοινού καλού1. Ο Κάνινγκχαμ δεν λέει κάτι καινούργιο εδώ πέρα. Δεν υπάρχει ρετροσπέκτιβα στην Ραντ που να έχω διαβάσει εδώ και 20 χρόνια που να μην λέει ότι αναφέρεται και στο Σούπερκραχ, το πως δηλαδή, παρόλους τους ισχυρισμούς της για το αντίθετο, η προσωπική της ζωή και ψυχολογικές διαθέσεις επηρέασαν τα όσα πίστευε και πως στην πράξη μόνο ιδεώδεις δεν ήταν. Το μόνο που ίσως αποτελεί νέο για μένα είναι πως ανάμεσα στους πρώιμους υποστηρικτές της ήταν και ο γνωστός μας Άλαν Γκρηνσπαν, πρόεδρο της Ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ από το 1987 έως και το 2006 και πρόσωπο-κλειδί σε πολλά από όσα περιγράφονται. Το σχέδιο σε αυτή την ενότητα, κακότεχνο πέρα από όποια δικαιολογία ύφους και ούτε καν πρωτότυπο ακόμα και έτσι, κάνει τουλάχιστον την δουλειά του στο να συνοδέψει τα περιγραφόμενα γεγονότα, χωρίς όμως να μπορεί να τα εμπλουτίσει με οπτική αφήγηση. Η δεύτερη ενότητα με τον τίτλο Το Κραχ είναι αυτή όπου μπαίνει στο ζουμί ο δημιουργός, εξηγώντας πως άρχιζαν οι τράπεζες, επενδυτικές και μη, να βρίσκουν ολοένα και πιο ευφάνταστους τρόπους να βγάλουν χρήμα από ζημιογόνους κατά τα άλλα καταστάσεις. Tζογάροντας τα, μεταθέτοντας χρέη σε άλλους, με options, hedge funds, credit default swaps, ανταλλαγή χρέους από δολάρια και γιεν σε ευρώ (η Ελληνική περίπτωση με την Goldman Sachs), κ.τ.λ. και με ταυτόχρονες - επιτυχείς - προσπάθειες της μείωσης της κρατικής παρεμβατικότητας και των νομοθετικών ρυθμίσεων. Εδώ είναι που φαίνεται και η αδυναμία του Κάνινγκχαμ ως κομίστα. Ξεκινάei πάλι με κάποια επάρκεια, αλλά όσο πιο σύνθετα γίνονται τα πράγματα που περιγράφονται, τόσο το σχέδιο δυσκολεύει να υποδείξει αυτό που λέει το κείμενο, καταφεύγοντας σε κλισεδιάρικα κολπάκια (χαμογελαστά κτήρια, ειρωνικά τσιτάτα που άνετα θα έβρισκε κανείς στο facebook, πανοραμικά της πόλης, γιατί έτσι κ.τ.λ.). Ο αναγνώστης λοιπόν βασίζεται καθαρά στο πολύ καλά δομημένο κείμενο του συγγραφέα, που όμως επειδή ακριβώς είναι απλοποιημένο για να γίνει κόμικ, κάπου μπορεί να χαθεί. Και αναρωτιέμαι λοιπόν εγώ τώρα: Ποιος ο λόγος να διαλέξει κανείς να παρουσιάσει ένα τέτοιο φλέγον θέμα σε κόμικ αν δεν σκοπεύει να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες του μέσου; Δεν λέω να κάνει σύνθετο σχέδιο, μιας και αυτό είναι το στυλ του, αλλά να δώσει περισσότερο βάση στο τι παρουσιάζουν τα καρέ, τουλάχιστον. Η τρίτη και τελευταία ενότητα ονομάζεται Η Εποχή του Εγωισμού, και εδώ ο δημιουργός προσπαθεί να δέσει και υπερθεματίσει τα όσα ανάλυσε στα άλλα κεφάλαια. Αναλύεται το κυνήγι του κέρδους ως αυτοσκοπός, το να μην νοιώθει κανείς υπόλογος, να λείπει η εμπάθεια και το κράτος πρόνοιας (περιγράφονται περιστατικά στην Αγγλία, την χώρα του δημιουργού). Προσπαθεί επίσης, χωρίς να τα καταφέρει και πολύ καλά είναι η αλήθεια, να χωρίσει τους ανθρώπους σε κατηγορίες και ανάλογα με το πολιτικά τους πιστεύω και το πόσο συντηρητικοί ή προοδευτικοί είναι και πως αυτό επηρεάζει την όλη στάση τους σε καυτά ζητήματα, αναφέροντας κάποιες στατιστικές και έρευνες που έχουν γίνει. Κάνει και μια ισχνή προσπάθεια να αναλύσει τα υπέρ και τα κατά της κάθε φιλοσοφίας προς χάρη αντικειμενικότητας, αλλά δεν του βγαίνει, και το ξέρει. Η έκδοση συμπληρώνεται με έναν πρόλογο, σχόλια διάφορων μέσων για το GN, καθώς και με βιβλιογραφία και γλωσσάρι όρων. Καταλήγοντας, θα έλεγα πως είναι ένα κόμικ που πρέπει να διαβάσετε όλοι κάποια στιγμή στην ζωή σας. Απέχει από το ιδανικό αλλά έχει πράγματα να πει και θέματα να αναλογιστεί ο καθένας, ότι και να πιστεύει. Ναι, είναι στρατευμένο και ναι η κόμικ φόρμα δεν ήταν και τόσο χρήσιμη τελικά, ενώ η όλη "γνωμάτευση" βασίστηκε στην νοοτροπία ενός λαού, που ναι μεν τα ξεκίνησε όλα αυτά αλλά δεν αρκεί κατά την γνώμη μου για να περιγράψει επαρκώς την κατάσταση παγκοσμίως, αλλά τουλάχιστον προσπάθησε. Αυτός που τα κατάφερε άψογα στον ρόλο του πάντως ήταν ο Αβραάμ Κάουα, με μια στρωτή και κατανοητή μετάφραση. 1. Σαφώς και το απλουστεύω. Δεν θα αντικαταστήσω την wikipedia ή όπου αλλού θέλετε να το ψάξετε για να κρίνετε μόνοι σας.

Μέρες που 'ναι, όλοι θα επιθυμούσαμε να δωρίσουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε στα παιδιά, μικρά και μεγάλα. Συνειδητοποιούμε όμως επώδυνα ότι κάτι τέτοιο είναι πια πολυτέλεια. Ίσως η λύση είναι να τους δωρίσουμε το εξαιρετικό βιβλίο δύο Γάλλων κοινωνιολόγων και ενός σκιτσογράφου, που εξηγούν «Γιατί οι πλούσιοι γίνονται όλο και πλουσιότεροι και οι φτωχοί όλο και φτωχότεροι». Και απαντούν σε κάθε απορία. Των παιδιών και δική μας. Μετά τις πρόσφατες κυκλοφορίες και στα ελληνικά δύο βιβλίων κόμικς με την οικονομία και τις βασικές λειτουργίες της στο επίκεντρο («Σούπερκραχ» του Darryl Cunningham, εκδόσεις Κριτική, 2015 και «Οικονόμιξ» του Michael Goodwin, εκδόσεις Γνώση, 2014), ένα νέο εγχειρίδιο με απλά μαθήματα Πολιτικής Οικονομίας και Κοινωνιολογίας, που απευθύνεται κυρίως σε νεότερους ηλικιακά αναγνώστες, έρχεται να ενισχύσει την κριτική σκέψη και να παρακινήσει για συλλογική δράση. Συγγραφείς του είναι οι Monique Pincon - Charlot και Michel Pincon, ένα ζευγάρι Γάλλων αριστερών κοινωνιολόγων με πλούσιο έργο, σε συνεργασία με τον σκιτσογράφο, εικονογράφο και δημιουργό κόμικς, Etienne Lecroart. Με τον πλήρως επεξηγηματικό τίτλο «Γιατί οι πλούσιοι γίνονται όλο και πλουσιότεροι και οι φτωχοί όλο και φτωχότεροι;» (εκδόσεις Χαραμάδα, μετάφραση: Μαρία Χρίστου) οι τρεις δημιουργοί επιχειρούν να περιγράψουν ευσύνοπτα και απλά, με εύστοχα παραδείγματα και καυστικά σκίτσα, τις βασικές αιτίες της όξυνσης των ταξικών αντιθέσεων στον δυτικό κόσμο. Το βιβλίο χωρίζεται σε είκοσι κεφάλαια με σαφέστατους τίτλους, διατυπωμένους ως ερωτήσεις, όπως: «Τι είναι μια κοινωνική τάξη;», «Γιατί μιλάμε για την πάλη των τάξεων ή ακόμη και για ταξικό πόλεμο;», «Από τι αποτελείται ο μεγάλος πλούτος;», «Τα παιδιά των πλουσίων θα γίνουν κι αυτά πλούσια;». Σε κάθε κεφάλαιο οι συγγραφείς δεν επιδιώκουν να προτείνουν ένα επαναστατικό μανιφέστο, ένα πολιτικό πρόγραμμα ή να καλύψουν με επιστημονικό ακαδημαϊσμό το θέμα που πραγματεύονται. Αντιθέτως, επιλέγουν να απαντήσουν στο ερώτημα που έθεσαν με τρόπο εύληπτο και κατανοητό ακόμα και στον πιο ανεξοικείωτο με τους οικονομικούς όρους αναγνώστη. Το έργο τους όμως, ευτυχώς, δεν είναι πολιτικά ουδέτερο, άνευρο, άχρωμο και άοσμο, όπως συχνά συμβαίνει σε αντίστοιχες εκδόσεις που στοχεύουν στο νεανικό κοινό. Είναι μαχητικό, τολμηρό, δεν χαϊδεύει αυτιά και σίγουρα δεν μπορεί να είναι αρεστό στους «πλούσιους». Άλλωστε ασχολείται κυρίως με αυτούς και με τους τρόπους («νόμιμους» και μη) που μετέρχονται για να αναρριχηθούν οικονομικά και να διαιωνίσουν τις κοινωνικές ανισότητες. Εμβόλιμα στο βιβλίο, εκτός από τα σκίτσα του Lecroart, φιλοξενούνται και μικρές ειδήσεις αποφθεγματικού τύπου που σοκάρουν: «Ένας στους εκατό Γάλλους κερδίζει πάνω από 93.000 ευρώ τον χρόνο. Το ίδιο ποσό κερδίζει ο μισθωτός που αμείβεται με τον βασικό μισθό σε 7 χρόνια. Ένας στους χίλιους Γάλλους κερδίζει πάνω από 800.000 ευρώ τον χρόνο. Το ίδιο ποσό κερδίζει ο μισθωτός με βασικό μισθό σε 60 χρόνια (μιάμιση εργάσιμη ζωή!)» και «Η συμβολική κυριαρχία αναπαράγεται από γενιά σε γενιά. Τα παιδιά των αστών διαθέτουν τόσα πλεονεκτήματα που αισθάνονται ανώτερα από τα υπόλοιπα παιδιά από την πιο μικρή ηλικία». Ωστόσο, παρά την εσκεμμένη απλοποίηση ορισμένων περιγραφών και αναλύσεων για να γίνονται αντιληπτές σε όλους, δεν απουσιάζουν από το βιβλίο δύσκολες έννοιες και δυσερμήνευτοι όροι όπως η υπεραξία, ο συμβολικός πλούτος, η ταξική συνείδηση, η αλληλεγγύη, τα εργασιακά δικαιώματα αλλά και οικονομικοί όροι όπως οι φορολογικοί παράδεισοι, η μετεγκατάσταση επιχειρήσεων, το κόστος εργασίας κ.ά. Γιατί, όπως αφήνουν οι συγγραφείς να διαφανεί σε αρκετά σημεία του έργου τους, σκοπός τους δεν είναι μόνο η αποκάλυψη των αιτιών του παγκόσμιου οικονομικού εγκλήματος που συντελείται, ούτε η ενοχοποίηση των μεγιστάνων του πλούτου αλλά η αλλαγή του κόσμου. Που εκτός από γνώση και κατανόηση απαιτεί και δράση. Γι’ αυτό και το τελευταίο τους κεφάλαιο τιτλοφορείται «Τι μπορούμε να κάνουμε για να αλλάξουν τα πράγματα;». Και, απευθυνόμενοι στα παιδιά, επισημαίνουν και προειδοποιούν: «Όταν θα σου πουν στο σχολείο πως όλοι έχουν τις ίδιες ευκαιρίες, αυτό δεν είναι αλήθεια. Έχεις καταλάβει πως όταν θα σου πουν πως είναι φυσικό να υπάρχουν στον κόσμο πλούτος και φτώχεια και πως αυτό δεν μπορεί να αλλάξει, ούτε αυτό είναι αλήθεια. Και έχεις επίσης καταλάβει πως οι ανισότητες δεν είναι ένα φαινόμενο φυσικό, αλλά κάτι που επιδιώκουν και δημιουργούν αυτοί που έχουν στα χέρια τους τον πλούτο και όλες τις εξουσίες. […] Οι φτωχοί και η φύση είναι καταδικασμένοι στη χειρότερη μοίρα αν δεν γίνει κάτι για να σταματήσει η κυριαρχία του χρήματος και του κέρδους. Αλλά ό,τι χτίστηκε από κάποιους μπορεί να γκρεμιστεί από κάποιους άλλους, ευτυχώς!». Και το σχετικό link...

Οι πλούσιοι εξακολουθούν να βρίσκουν τρόπο να κρύβουν τα λεφτά τους Δευτέρα 11 Απριλίου 2016 Συνέντευξη με τον Darryl Cunningham, δημιουργό του Σούπερκραχ - Το μεγάλο κόλπο με τη διεθνή οικονομία (μτφρ. Αβραάμ Κάουα, εκδ. Κριτική). Της Ελένης Κορόβηλα O Darryl Cunningham (γεν. 1960), σκιτσογράφος και συγγραφέας, έχει εκδώσει τα βιβλία Ιστορίες επιστήμης και Ιστορίες Ψυχιατρικής. Ωστόσο, το βιβλίο που τον έκανε γνωστότερο είναι το Σούπερκραχ, ένα κόμικ με ιδιαίτερο ύφος που συνδυάζει τη βιογραφία της συντηρητικής φιλοσόφου Άιν Ραντ με την πολιτική και οικονομική ανάλυση για το «μεγάλο σορτάρισμα» που οδήγησε στην πρόσφατη χρηματοοικονομική κρίση. Στη χώρα μας, το Σούπερκραχ είχε πολύ θετική υποδοχή και είναι υποψήφιο για βραβείο στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικ 2016, στην κατηγορία «καλύτερη μεταφρασμένη έκδοση». Μιλήσαμε μαζί του, για το βιβλίο του, τα κόμικς, την Αμερική, αλλά και τα Panama Papers και την εμπλοκή του Βρετανού πρωθυπουργού. Το πρώτο μέρος του βιβλίου σας αφορά τη ζωή και το έργο της Άιν Ραντ και την επιρροή της σε παίκτες-κλειδιά του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, όπως ο Άλαν Γκρήνσπαν. Πιστεύετε ότι οι ιδέες παίζουν πράγματι τόσο σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις στην οικονομία; Πιστεύω ότι πράγματι οι ιδέες παίζουν σημαντικό ρόλο στην πολιτική διαδικασία, παρότι οι ιδέες αυτές συχνά εκκινούν από τα βασικά ένστικτα των ανθρώπων. Η Άιν Ράντ είχε μια φυσική κλίση στο να είναι εγωίστρια και να βλέπει τις ανάγκες των άλλων, τις ανάγκες τις κοινωνίας γενικότερα, ως λιγότερο σημαντικές από τις δικές της. Μέσα από τα βιβλία της ανέπτυξε μια ολόκληρη φιλοσοφία που δικαιολογούσε αυτή την εγωιστική προσέγγιση στη ζωή, κι αυτή η φιλοσοφία ακολουθήθηκε από πολλούς πολιτικούς της δεξιάς που μοιράζονται μια παρόμοια αντίληψη για τον κόσμο. Θα λέγατε ότι το graphic novel είναι πιο κατάλληλο απ’ ό,τι το συμβατικό βιβλίο για την έκθεση πολιτικών και κοινωνικών προβληματισμών ή, όπως πιστεύουν κάποιοι, είναι ένα υβριδικό είδος αφήγησης, ανάμεσα στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο; Δεν αντιλαμβάνομαι τα κόμικς (cartooning) ως υβριδικό είδος αφήγησης. Είναι μια αυτοτελής μορφή τέχνης, διακριτή από την πεζογραφία όσο η γλυπτική από τη ζωγραφική. Έχει τα δικά της προτερήματα και τις δικές της αδυναμίες. Πολλοί δυσκολεύονται να την πάρουν στα σοβαρά ως φόρμα, αλλά αυτό δεν οφείλεται στην ίδια τη φόρμα. Το σκίτσο σας είναι ιδιαίτερα απλό με λίγα χρώματα και καθαρές γραμμές. Ήταν αυτό μια επιλογή που σχετιζόταν με το θέμα για το οποίο σκοπεύατε να μιλήσετε ή χαρακτηρίζει γενικότερα το σκίτσο σας; Έχω την τάση να απλοποιώ το ύφος που σκιτσάρω (my cartooning style) ώστε οι αναγνώστες να προσλαμβάνουν σύνθετες πληροφορίες χωρίς σχεδόν να το αντιλαμβάνονται. Δεν ήθελα να παρουσιάζονται οι άνθρωποι με περίπλοκες συνθέσεις και οπτικοποιήσεις, ή να πρέπει να σκεφτεί ο αναγνώστης πού στέκονται οι χαρακτήρες σε σχέση με τους άλλους. Σχεδίασα με καθαρότητα και ακρίβεια, ώστε ο αναγνώστης να δέχεται τις πληροφορίες που εκθέτονται με ευκολία. Τι θα απαντούσατε σε κάποιον που θα ισχυριζόταν ότι γίνεστε διδακτικός απλοποιώντας μια πολύ πιο περίπλοκη πραγματικότητα; Το βιβλίο μου δεν είναι αντικειμενικό σε ό,τι αφορά την οπτική του γωνία. Δεν προσπαθώ να κρατάω ίσες αποστάσεις με κάθε πλευρά ενός επιχειρήματος και να τους δίνω τον ίδιο χρόνο και χώρο. Βλέπω να συμβαίνει μια μεγάλη αδικία και προσπαθώ να δείξω αυτή την αδικία. Αν αυτό σημαίνει ότι το βιβλίο βγάζει θυμό, ε, ας βγάζει. Τα γεγονότα που παρουσιάζονται στο βιβλίο μιλούν από μόνα τους. Πόσο έχουν αλλάξει σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες σε σχέση με τις αρχές του 2000; Η διακυβέρνηση Ομπάμα έχει κάνει παρεμβάσεις για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση; Πολύ λίγα πράγματα άλλαξαν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά την Κρίση, έγιναν ορισμένες μεταρρυθμίσεις στην τραπεζική βιομηχανία, όπως η Dodd-Frank Act, αλλά ακόμη κι αυτές οι μεταρρυθμίσεις έχουν έκτοτε αποδυναμωθεί. Τελικά, όλοι αυτοί που με τόσο κυνικό τρόπο, όπως το βλέπουμε και στο βιβλίο σας, πυροδότησαν την οικονομική κρίση, οδηγήθηκαν στην δικαιοσύνη; Υπήρξαν σοβαρές ενέργειες σε αυτή την κατεύθυνση ή ακόμη απολαμβάνουν τα κέρδη τους ανέμελοι και ατιμώρητοι; Δεν υπήρξε καμιά τιμωρία. Τίποτε δεν άλλαξε στο βάθος, κι όπως βλέπουμε αυτές τις μέρες στις ειδήσεις [σσ. εννοεί τις αποκαλύψεις για τις off-shore εταιρείες κ.λπ], οι πολύ πλούσιοι εξακολουθούν να βρίσκουν τρόπο να κρύβουν τα λεφτά τους και να μην πληρώνουν φόρους όπως κάνουμε οι υπόλοιποι. Το βιβλίο σας είνα στη short list των Ελληνικών Βραβείων Κόμικ 2016. Πιστεύετε ότι υπάρχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το βιβλίο σας στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες; Είναι δύσκολο για μένα να κρίνω μια και δεν ζω στην Ελλάδα και δεν κατανοώ καλά πώς βλέπουν οι Έλληνες τα οικονομικά και χρηματοοικονομικά ζητήματα. Ξέρω ότι στη δική μου χώρα, τη Μεγάλη Βρετανία, υπάρχει η τάση οι άνθρωποι να σκέφτονται ότι τα οικονομικά και τα χρηματοοικονομικά είναι υπερβολικά περίπλοκα για να τα κατανοήσουν. Θέλω να πιστεύω ότι οι Έλληνες καταλαβαίνουν καλύτερα αυτά τα θέματα εξαιτίας όλων όσων έχουν περάσει. Οι περισσότεροι στην Ελλάδα παρακολουθούμε έντρομοι την άνοδο του Ντόναλτ Ντραμπ στις ΗΠΑ. Ποια είναι η γνώμη σας; Σας τρομάζει το φαινόμενο Τραμπ ή πιστεύετε ότι είναι απλώς ένας «κλόουν»; Ο Τραμπ με τρομάζει, αλλά πιστεύω ότι δεν θα έπρεπε να ξεχνάμε ότι πολλοί από τους αντιπάλους τους στην κούρσα για το χρίσμα στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα έχουν εξίσου ακραίες απόψεις. Απλώς στο επιτελείο του Τεντ Κρουζ είναι αρκετά έξυπνοι να μην αφήνουν να βγαίνουν τόσο χοντροκομμένα οι προκαταλήψεις τους στον αέρα. Και πάλι όμως, είναι μάλλον απίθανο κάποιος από αυτούς τους τύπους να γίνει Πρόεδρος, μια και οι απόψεις τους δεν είναι αποδεκτές παρά μόνο από τη στενή εκλογική τους βάση. Δεν πιστεύω ότι η στενόμυαλη, λευκή, εθνικιστική πολιτική τους θα μεταφραστεί σε πολλές ψήφους στις γενικές εκλογές. Αναφερθήκατε νωρίτερα, στα Panama papers. Μεταξύ άλλων, στην υπόθεση εμπλέκεται και ο Ντέιβιντ Κάμερον (για τη συμμετοχή του σε υπεράκτια εταιρεία που είχε ιδρύσει ο εκλιπών πατέρας του). Πιστεύετε ότι θα πληγεί η δημοφιλία του πρωθυπουργού της Μ. Βρετανίας και, ακόμη περισσότερο, ότι θα επηρεαστεί το πώς θα ψηφίσουν οι βρετανοί στο δημοψήφισμα του Ιουνίου για την παραμονή ή όχι της Μ. Βρετανίας στην Ε.Ε.; Δεν είμαι σίγουρος ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις για τον Ντέιβιντ Κάμερον. Στην Ισλανδία έγιναν μαζικές διαδηλώσεις με αφορμή την εμπλοκή του πρωθυπουργού τους στο σκάνδαλο [σσ. στο μεταξύ, υπέβαλε την παραίτησή του], δυστυχώς όμως οι Βρετανοί δείχνουν τόσο απαθείς για την πολιτική στις μέρες μας, ώστε τέτοιο πράγμα είναι μάλλον απίθανο να συμβεί εδώ. Επιπλέον, οι Εργατικοί, η αξιωματική αντιπολίτευση, είναι τόσο απορροφημένοι με το εσωκομματικό αλληλοφάγωμα, ώστε έχουν φανεί ανίκανοι μέχρι σήμερα να φθείρουν τους Συντηρητικούς έστω και λίγο, κάτι που στην πράξη έχει μετατρέψει την Μ. Βρετανία σε μονοκομματικό κράτος. Ποια είναι η άποψή σας για τις σχέσεις της Μ. Βρετανίας με την Ε.Ε.; Έχετε αποφασίσει τι θα ψηφίσετε; Η σχέση της Μ. Βρετανίας με την Ευρώπη είναι απίστευτα περίπλοκη. Αμφιβάλω αν πολλοί άνθρωποι κατανοούν ποιες θα είναι οι μακροχρόνιες επιπτώσεις ενός Brexit. Δεν διατείνομαι ότι κι εγώ γνωρίζω, αλλά το ένστικτό μου μού λέει να παραμείνουμε στην Ένωση, μια και το να είμαστε μέλος της βάζει έστω και λίγο φρένο στο πρόγραμμα των Συντηρητικών, που είναι η απορρύθμιση της αγοράς, η ιδιωτικοποίηση των πάντων, μεταφορά πλούτου από τους πολλούς προς τους λίγους, αδιαφορία για τις συνέπειες των πράξεών τους για τους φτωχότερους ανθρώπους της κοινωνίας. bookpress.gr Παλιότερη συνέντευξη του Cunningham στο Smassing Culture

«Η ιστορία έχει αποδείξει, ξανά και ξανά, ότι τα κοινωνικά κινήματα ευρείας αποδοχής, μπορούν να επιφέρουν αλλαγές πέρα από κάθε προσδοκία» λέει στην «ΕΦ.ΣΥΝ.» ο Ντάριλ Κάνινγκχαμ Είναι γνωστός για τα περίεργα, δύσκολα και καίρια θέματα με τα οποία καταπιάνεται (ψυχιατρικά, επιστημονικά κ.ά.). Ο καταξιωμένος και βραβευμένος Βρετανός κομίστας Ντάριλ Κάνινγκχαμ δίνει αποκλειστική συνέντευξη στην «Εφ.Συν.» με αφορμή το τελευταίο του graphic novel, «Σούπερκραχ - το μεγάλο κόλπο με τη διεθνή οικονομία», που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Κριτική». • Είναι η πρώτη φορά που εκδίδεται στην Ελλάδα ένα βιβλίο κόμικς, που στο τέλος του εμπεριέχεται βιβλιογραφία και ορολογία, κάτι που παραπέμπει σε ακαδημαϊκό ανάγνωσμα... Η προετοιμασία του «Σούπερκραχ» ήταν διάβασμα, διάβασμα, διάβασμα. Το γραφείο μου γέμισε βιβλία. Διάβασα τα πάντα για το θέμα που είχα να διαχειριστώ -δηλαδή τις ιδεολογικές συνιστώσες του νεοφιλελευθερισμού, τα αίτια, τους μηχανισμούς και τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης- μέχρι που τα έμαθα απ΄ έξω κι ανακατωτά. Όταν ήμουν ικανός να τα εξηγήσω σε έναν τρίτο και να τα καταλάβει, τότε ήμουν έτοιμος να ξεκινήσω το βιβλίο. Σκιτσάρω σελίδα σελίδα, κανονικά, τη μία μετά την άλλη, με τη σειρά που θα μπουν στο graphic novel. Ειδικά για το «Σούπερκραχ», ήρθα σε επαφή με ανθρώπους που ξέρουν καλά πώς δουλεύει το σύστημα, γιατί πολύ απλά δουλεύουν για το σύστημα. Τραπεζίτες, οικονομολόγοι, χρηματιστές. Συνεργάστηκα, π.χ, με τον συγγραφέα του «Economix», Μάικλ Γκούντγουιν, για να καταλάβω ειδικούς οικονομικούς όρους. Μ΄ αυτά και μ΄ αυτά, το βιβλίο χρειάστηκε δύο χρόνια για να τελειώσει. • Στο κόμικς αναφέρεστε, μεταξύ άλλων, και στην Ελλάδα. Πιστεύετε ότι όσα έγιναν αυτό το καλοκαίρι -ένα μνημόνιο έπειτα από ένα δημοψήφισμα υπέρ του «Οχι»- αποτελούν ένδειξη ελλείμματος δημοκρατίας στην Ε.Ε.; Είναι ξεκάθαρο πως η Ε.Ε. χρειάζεται ριζική αναμόρφωση, μεταμόρφωση... όπως θέλετε πείτε το. Σε όλο τον Δυτικό Κόσμο, τα οικονομικά ιδρύματα έχουν την εξουσία, όχι οι λαοί. Οι άνθρωποι αυτοί πιστεύουν ότι έχουν το αλάθητο - γι΄ αυτό μετατοπίζουν το βάρος της ευθύνης, άρα και του τελικού λογαριασμού στους λαούς. Αυτοί πάντα βγαίνουν κερδισμένοι, γιατί πιστεύουν ότι δεν φταίνε για τίποτα! Όταν οι αποφάσεις των κυβερνήσεων είναι υπέρ των τραπεζών αντί των πολιτών, δεν θέλει και πολλή σκέψη να καταλάβεις όχι μόνο ότι κάτι δεν πάει καλά, μα κάτι πάει πολύ λάθος! Οι κυβερνήσεις θα έπρεπε να υπηρετούν τον λαό που τις ψήφισε, όχι τις τράπεζες που ευνοούν το κεφάλαιο. Πώς μπορούμε να μιλάμε για δημοκρατία, όταν η οικονομική ελίτ εξουσιάζει πλήρως κυβερνήσεις, κοινοβούλιο - ευρωπαϊκά και κρατικά - και λαούς; • Ταυτόχρονα, στην Ελλάδα έχουμε δεκάδες παραδείγματα «περιστρεφόμενης πόρτας»: τον διοικητή της Εθνικής Τράπεζας, την πρ. Γ.Γ. Δημοσίων Εσόδων κ.λπ. Αυτό είναι άλλη μία συνέπεια της κρίσης ή αίτιο αυτής; Παντού στη Δύση το ίδιο γίνεται. Άνθρωποι σε θέσεις-κλειδιά σε μια κυβέρνηση μεταφέρονται ως μεγαλοστελέχη σε οργανισμούς με τεράστια δύναμη και οικονομικές απολαβές που ελέγχουν κατ΄ουσίαν την κυβέρνηση για την οποία εργάζονταν πριν. Και στην οποία, το πιθανότερο είναι να ξαναεπιστρέψουν σαν τον δολοφόνο στον τόπο του εγκλήματος. Αυτή η κουλτούρα της «περιστρεφόμενης πόρτας» αποτελεί την ισχυρότερη απόδειξη του πώς μετακυλίεται η δύναμη μεταξύ κυβερνήσεων και οικονομικών λόμπι. Και πώς, τελικά, καταλήγουν σε κοινό τρόπο σκέψης και δράσης. Στο βιβλίο περιγράφω τη σχέση της κυβέρνησης των ΗΠΑ με τη Wall Street, κάτι που ισχύει ως «παράδειγμα» και στην Ευρώπη. • Η τελευταία σελίδα του βιβλίου αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας. Υπάρχουν; Πάντα υπάρχει ελπίδα. Άσε που σιχαίνομαι την ηττοπάθεια. Μην ξεχνάμε ότι η Ευρώπη έχει περάσει πιο σκοτεινούς καιρούς από τους τωρινούς. Η απελπισία βοηθάει μόνο όσους έχουν την εξουσία να τη διατηρήσουν. Για το προσεχές μέλλον μπορεί να είμαι απαισιόδοξος, αλλά μακροπρόθεσμα μπορεί ν΄ αλλάξουν τα πράγματα. Η ιστορία έχει αποδείξει, ξανά και ξανά, ότι τα κοινωνικά κινήματα ευρείας αποδοχής, μπορούν να επιφέρουν αλλαγές πέρα από κάθε προσδοκία. Καμία πολιτική πραγματικότητα δεν είναι μόνιμη. Θα υπάρξουν σίγουρα αλλαγές - από εμάς εξαρτάται αν θα είναι για το καλό μας ή όχι. • Με τη δουλειά σας, κατορθώνετε να περνάτε με έναν ιδιαίτερο, κόμικ(ς) τρόπο, σκληρές αλήθειες στο ευρύ κοινό. Ίσως τα κόμικς να είχαν αυτόν τον ρόλο, αλλά δυστυχώς δεν νομίζω να τα διαβάζουν πια όσοι παλαιότερα. Το κοινό τους συρρικνώνεται, όπως και του βιβλίου εν γένει. Ξέρω, όμως, ότι για μένα είναι ευλογία. Αν ο αναγνώστης κατορθώσει να ξεπεράσει αυτό το όριο που λέει πως «τα κόμικς είναι μόνο για παιδιά», ανοίγεται μπροστά του ένα ολόκληρο σύμπαν. Με τα σκίτσα, μπορείς να «καταστρέψεις» στα πρωταρχικά τους συστατικά, περίπλοκες ιδέες, που στη συνέχεια, επανασυντίθενται στο μυαλό του αναγνώστη. Τόσο η εικόνα όσο και ο λόγος είναι τρομερά ισχυρά «όπλα». Και τα δύο μαζί είναι ανίκητα! • Καταπιαστήκατε και με την ψυχολογία των πολιτών που βιώνουν αυτή την πραγματικότητα της κρίσης στη Δύση σήμερα. Ποιο συμπέρασμα από τα όσα καταλήξατε σας εξέπληξε περισσότερο; Πριν από λίγες μέρες οι Πολωνοί εξέλεξαν μια ακροδεξιά, εθνικιστική κυβέρνηση. Στην Ευρώπη το φαινόμενο του νεοφασισμού εξαπλώνεται ταχύτατα, ίσως γιατί υπόσχεται «εύκολες» λύσεις σε δύσκολα προβλήματα και μεταφέρει το βάρος της ευθύνης έξω από σένα, στον άλλο, τον ξένο, τον διαφορετικό. Κυρίως προσελκύει ανθρώπους περιθωριακούς ή δεξιούς, καθώς σε αυτούς τους κύκλους υπάρχει μια κουλτούρα τού «δεν με νοιάζει τι θα πάθει όποιος δεν ανήκει στον κύκλο ή την ομάδα μου». Αυτό εξηγείται ψυχολογικά και δεν είναι προσωπική μου, μόνο, άποψη. Υπάρχουν πολλές μελέτες που το υποστηρίζουν, τις οποίες αναφέρω στο «Σούπερκραχ». Ειδικά σε περιόδους κρίσης, η Ακροδεξιά παίρνει τα πάνω της. Στην Ευρώπη, υπάρχουν χώρες που έχουν πληγεί από τον ιό του φασισμού... Μένει να δούμε πόσες ακόμα θα μολυνθούν. Ας έχουμε τον νου μας... ΚΟΜΙΚΣ: «Σούπερκραχ - το μεγάλο κόλπο με τη διεθνή οικονομία» του Ντάρυλ Κάνινγκχαμ «Σούπερκραχ - το μεγάλο κόλπο με τη διεθνή οικονομία» του Ντάρυλ Κάνινγκχαμ Εικονογράφηση: Ντάρυλ Κάνινγκχαμ Μετάφραση: Αβραάμ Κάουα Εκδόσεις: ΚΡΙΤΙΚΗ (Νευροκοπίου 8, Γκάζι, Αθήνα, τηλ. 210 8211470, www.kritiki.gr) σελ. 240 ISBN 978-960-586-071-4 Ένα ιδιαίτερο κόμικς, που εξηγεί με τον καλύτερο τρόπο τις ιδεολογικές συνιστώσες του νεοφιλελευθερισμού, τα αίτια, τους μηχανισμούς και τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Κόμικ για την οικονομική κρίση;;; Κι όμως, ΝΑΙ. Και μάλιστα, από τον καταξιωμένο κομίστα σε “περίεργα” θέματα, Ντάρυλ Κάνινγκχαμ. Ακολουθώντας τον, μπαίνουμε στα άδυτα της πρόσφατης χρηματοπιστωτικής κρίσης, ανιχνεύοντας τις ρίζες της οικονομικής κατάρρευσης. Έτσι, με απλό και κυρίως διασκεδαστικό τρόπο, μαθαίνουμε βήμα βήμα τα γεγονότα που οδήγησαν τον κόσμο στην οικονομική ύφεση. Ο Κάνινγκχαμ ξεκινάει με το πορτρέτο της Άυν Ραντ, που υπήρξε οπαδός του φιλελευθερισμού και μέντορας του Άλαν Γκρίνσπαν. Δείχνει πώς οι νεοσυντηρητικοί σφετερίστηκαν τη δημόσια συζήτηση περί οικονομίας, ανοίγοντας τον δρόμο στην κυριαρχία των αγορών, με τους φτωχούς, όπως πάντα, να πληρώνουν τα λάθη των πλουσίων. Συγχρόνως προσεγγίζει και την ψυχολογική βάση των πολιτικών μας επιλογών, διερωτώμενος γιατί μας είναι τόσο δύσκολο να αλλάξουμε κατεύθυνση - ακόμα κι όταν βλέπουμε πως τα μέτρα που εφαρμόζονται δεν λειτουργούν αποτελεσματικά. ΝΤΑΡΥΛ ΚΑΝΙΝΓΚΧΑΜ – ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο εξαιρετικός κομίστας, Ντάρυλ Κάνινγκχαμ O Ντάρυλ Κάνινγκχαμ σπούδασε καλές τέχνες στο Πανεπιστήμιο του Leeds. Ασχολείται με την εικονογραφική δημοσιογραφία. Έχει εργαστεί ως νοσηλευτής σε ψυχιατρική κλινική, εμπειρία, την οποία αξιοποίησε στο πρώτο του βιβλίο, «Psychiatric Tales» (Blank Slate 2010), που γνώρισε σημαντική επιτυχία. Το δεύτερο κόμικς του, «Science Tales» (Myriad 2012), ήταν υποψήφιο για τα British Comic Awards του 2012 στην κατηγορία «καλύτερο βιβλίο». Το 2014 κέρδισε το βραβείο του καλύτερου ανεξάρτητου συγγραφέα στα Broken Frontier Awards για το «Σούπερκραχ» (Κριτική 2015), το οποίο συμπεριλήφθηκε στη λίστα των New York Times με τα πιο ευπώλητα βιβλία του 2015, στην τελική λίστα υποψηφιοτήτων για το 2015 στα British Book Design and Production Awards. Και το σχετικά links... Άρθρο της ίδιας εφημερίδας για το κόμικ... Διαγωνισμός της ίδιας εφημερίδας με ισχύ ως τις 18/11...

*Να σημειώσουμε ότι ο Darryl Cunningham για το Science Tales που εκδόθηκε τον Απρίλιο του 2012, ήταν υποψήφιος στα British Comic Awards. Και το εξώφυλλο: