Αναζήτηση στην Κοινότητα

Προσπαθώ εδώ και αρκετή ώρα να βρω έναν τρόπο για να δώσω τα απαραίτητα στοιχεία για το συγκεκριμένο κόμικ, αλλά δεν τα καταφέρνω. Τα βασικά συστατικά, είναι μια ειδυλλιακή, ήσυχη παραλία, περικυκλωμένη από πυκνή βλάστηση, οικογένειες που ήρθαν να απολαύσουν τη θάλασσα, ένας φοβισμένος πρόσφυγας από την Αλγερία και το άψυχο κορμί μιας κοπέλας που επιπλέει στο νερό. Σε αυτό το σκηνικό ξετυλίγεται μια παράξενη, αφύσικη ιστορία, που θα μπορούσε να είναι ζωή του καθενός μας... Το Château de Sable («Κάστρο από Άμμο» στα ελληνικά) είναι ένα κόμικ των Pierre-Oscar Lévy (σενάριο) και Frederik Peeters (σχέδιο). Για τον Peeters, μπορείτε να διαβάσετε στην παρουσίαση. Ο Lévy είναι βραβευμένος Γάλλος σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ και ταινιών μικρού μήκους και αυτή είναι η πρώτη του απόπειρα στον χώρο της 9ης τέχνης. Το εν λόγω graphic novel εκδόθηκε το 2010 από την ελβετική Atrabile και δέχθηκε καλές κριτικές, καθότι βραβεύτηκε με Prix Töpffer και ανήκε στη λεγόμενη sélection officielle του 38ου Φεστιβάλ της Ανγκουλέμ. Έχει μεταφραστεί σε αρκετές γλώσσες και η αγγλόφωνη έκδοση κυκλοφόρησε το 2013 από την πολυαγαπημένη SelfMadeHero. Ίσως η περιγραφή που έδωσα αρχικά να μην εξάπτει το ενδιαφέρον πολλών, αλλά δε θα ήθελα να αποκαλύψω κάτι παραπάνω (όποιος περιηγηθεί στο διαδίκτυο μπορεί να βρει επιπλέον πληροφορίες). Και ίσως πράγματι η υπόθεση αυτή καθαυτή να μην είναι κάτι αριστουργηματικό. Ωστόσο, το εικαστικό κομμάτι είναι τουλάχιστον εξαίσιο. Lévy και Peeters συνεργάζονται άψογα και προσφέροντάς μας μια ιστορία που διαβάζεται απρόσκοπτα, παρά το σχετικά μεγάλο της μέγεθος (100 σελίδες). Το ρεαλιστικό σχέδιο του Peeters γίνεται πιο sketchy απ' ότι συνήθως και το ασπρόμαυρο είναι αρμονικά δεμένο με το ονειρικό και δραματικό ύφος της ιστορίας. Οι διάλογοι είναι ρεαλιστικοί, ενώ υπάρχει χιούμορ όπου χρειάζεται. Λόγω και του setting, θα μπορούσα να το χαρακτηρίσω «καλοκαιρινό κόμικ», παρότι δεν έχει την ανεμελιά που προσάπτουμε συνήθως σε τέτοια αναγνώσματα. Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρω σε πόσους από εδώ μέσα θα το πρότεινα. Πιστεύω, όμως, ότι όποιος το ανοίξει απλώς και μόνο για να πάρει μια γεύση, δεν πρόκειται να το αφήσει μέχρι να φτάσει στην τελευταία σελίδα. Εγώ αυτό έπαθα...

Ρομανδία, 1951. Μια γυναίκα περπατάει σ' έναν επαρχιακό δρόμο, ανάμεσα σε σταματημένα αυτοκίνητα. Ένας ελέφαντας κείτεται στη μέση του δρόμου, υπευθυνος για το μποτιλιάρισμα. Η γυναίκα κόβει δρόμο απ' το δάσος για να πάει στο νοσοκομείο όπου βρίσκεται ο άντρας της, μετα από σοβαρό ατύχημα. Και κάπως έτσι ξεκινά αυτό το κόμικ Η ιστoρία είναι γεμάτη από υπεροχα σουρρεαλιστικά στοιχεία, φαινομενικά ασύνδετα, αλλά στην τελική αρμονικά δεμενα: Έχει σκηνή εγκλήματος με ελέφαντα, τυφλό χοιροβοσκό, παράξενα ανατριχιαστικά μωρά, αλκοολικό γυναικά χειρούργο που ενδέχεται να είναι σοβιετικός κατάσκοπος, μυστικό αστυνομικό με μύτη φαλλικού σχήματος, νεκρούς που μιλούν, συμμορία από κουτσομπόλες γιαγιάδες στο ασανσέρ, συλλογή από δόντια και άλλα πολλά τετοια όμορφα Πρόκειται για ένα έξυπνο κόμικ, εμφανώς επηρεασμένο από την ταινία Mulholland Drive του David Lynch. Η πραγματικότητα είναι μπλεγμένη με το όνειρο. Οι ταυτότητες των προσώπων αλλάζουν και συνδυάζονται. Η σεξουαλικότητα της πρωταγωνίστριας εξερευνάται μέσα από ονειρικούς συμβολισμούς, Έχει καρέ φόρο τιμής στη Λάμψη Έχει εξαιρετικό σχέδιο, χρώμα και σκηνοθεσία και υποβλητική ατμόσφαιρα. Το μόνο που με χάλασε ήταν ότι μου φάνηκε σχετικά μικρο, ήθελα κι άλλο! Δεν είναι από τα κόμικ που σου τα δίνουν όλα στο πιάτο. Δεν είναι όμως κι ένα δυσνόητο κόμικ, στο τέλος όλα τα κομμάτια του παζλ μπαίνουν στη θέση τους. Θα μπορούσα να γράψω αρκετά ακόμα, αλλά δεν θέλω να σποϊλεριάσω όσους δεν το χουν διαβάσει - θα ταν κρίμα! Το Pachyderme προτάθηκε για το Grand Prix της Angoulême to 2010. Είχα καιρό να διαβάσω BD που να μ' αρέσει από την αρχή ως το τέλος και να μου δίνει την αίσθηση μιας φρέσκιας ματιας. Μετά το Pachyderme και το Koma (εκεί ο Peeters κάνει το σχέδιο) είμαι πολύ πολύ ψημένη να διαβάσω οτιδήποτε άλλο δικό του κυκλοφορεί στα αγγλικά για τον δανεισμό geotrou!

Εδώ και καιρό βαριόμουν αρκετά τα BD. Θεωρούσα ότι τα περισσότερα καλά, «κλασσικά», τα χω διαβάσει και τα υπόλοιπα μου φαίνονταν πανομοιότυπα, άνευρα, καλοσχεδιασμένα χλιαρά αναγνώσματα με συνήθως αδιάφορο τέλος. Το πλήθος Humanoids που αγόρασα και κατανάλωσα τον τελευταίο καιρό δε μου άλλαξαν τη γνώμη: καλοφτιαγμένα ευχάριστα κόμικς για να περνάει η ώρα. Οκ, μην είμαι απόλυτη – υπήρχαν και κάποιες ευχάριστες εκπλήξεις όπως το Shamanism (La danse du temps) και κυρίως το KOMA. Με μεγάλη μου χαρά ανακάλυψα ότι και σε αυτό το κόμικ συνδημιουργός και σχεδιαστής είναι ο Frenderik Peeters, o δημιουργός του εξαιρετικότατου Pachyderme! Κι έτσι απλά αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον μου για τα BD. Υπάρχουν φρέσκα πράγματα εκεί έξω, που απλά δεν τα έχω ανακαλύψει ακόμα Πάμε τώρα στο KOMA Σύμφωνα με την περιγραφή στο οπισθόφυλλο η υπόθεση του κόμικ είναι η εξης: H Addidas είναι ένα κορίτσι που περνάει τον περισσότερο χρόνο της βοηθώντας τον χήρο πατέρα της που είναι καπνοδοχοκαθαριστής. ‘Όταν κάποια στιγμή πέφτει βαθιά σε μια καπνοδόχο, ανακαλύπτει έναν παράξενο καινούριο φίλο. Μαζί ξεκινούν να ανακαλύπτουν την πραγματική μορφή του κόσμου της. Οκ…. Η πρώτη εντύπωση ήταν ότι πρόκειται για μια all ages περιπέτεια ενός κοριτσιού σε έναν περίεργο κόσμο. Χιλιοειπωμένο θέμα που το χουμε δει και ξαναδεί σε mainstream και ανεξάρτητα κόμικς, μέχρι και σε ντίσνεϋ. Αν έχει έξυπνους διαλόγους κι ενδιαφέρον σχέδιο θα περάσω μια χαρά και θα το χω ξεχάσει σε μια βδομάδα. Για καλή μου τύχη όμως, δεν είχαν έτσι τα πράγματα. Με όχημα αυτήν την χιλιοειπωμένη κεντρική ιδέα, οι δημιουργοί φτιάχνουν έναν απρόβλεπτο σκοτεινό κόσμο. Σ αυτόν τον κόσμο λοιπόν, η ιστορία της Addidas δεν είναι καθόλου κοινότυπη. Η ιστορία έχει ένα κάρο ανατροπές, καλό χιούμορ σε σωστές δόσεις, καλό characterization, σουρεαλιστικές καταστάσεις, γρήγορο ρυθμό κι αποπνέει ζωντάνια. Ένα γλυκόπικρο indie κομικ που σε κάνει να νοιαστείς για τους χαρακτήρες. Η ιστορία έχει να κάνει με πολλά περισσότερα πράγματα, πέρα από τις περιπέτειες της μικρής. Δεν προσθέτω τίποτα άλλο για να το διαβάσετε ασποιλάριστοι. Η ένταση των χρωμάτων αναδεικνύει εξαιρετικά την ατμόσφαιρα και δένει αρμονικά με το σχέδιο, που αλλού είναι λεπτομερειακό κι αλλού αφηρημένο, ανάλογα με τις ανάγκες της αφήγησης. Το μοναδικό πράγμα που με χάλασε λίγο ήταν το τέλος, που δεν ήταν τόσο απρόβλεπτο όσο θα ήθελα. Κατά τα άλλα, θεωρώ ότι αποτελεί εξαιρετική πρόταση ευρωπαϊκού κόμικ, που απευθύνεται πάνω κάτω σε όλους, χωρίς να είναι σε καμιά περίπτωση αφελές ή παιδικό. Επίσης δεν απευθύνεται σε παιδιά Κυκλοφόρησε σε 6 τεύχη από το 2003 ως το 2008 και κυκλοφόρησε ολόκληρο στα αγγλικά από τη Humanoids φέτος, το 2016.

Ο Frederik Peeters είναι Ελβετός δημιουργός κόμικς και εικονογράφος. Με μια αρκετά μεγάλη και πολυποίκιλη βιβλιογραφία, ο Peeters ξέφυγε γρήγορα από τα όρια της χώρας του και έκανε εντύπωση σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο Peeters γεννήθηκε στη Γενεύη το 1974. Σχεδίαζε από μικρή ηλικία και στα επτά του σκάρωσε το πρώτο του κόμικ. Η πραγματική του είσοδος στον χώρο έγινε το 1992, με τη συμμετοχή του στο περιοδικό Sauve qui peut. Το 1995 πήρε το πτυχίο του στην Οπτική Επικοινωνία από το École Supérieure d'Arts Appliqués. Στη συνέχεια, εργάστηκε επί τρία χρόνια ως αχθοφόρος στην SwissAir και, όταν τα παράτησε, αφοσιώθηκε ολόψυχα στην ένατη τέχνη. Οι πρώιμες δουλειές του εντοπίζονται αρχικά σε τοπικές εφημερίδες και περιοδικά και λίγο αργότερα σε σύντομα άλμπουμ. Το 2001 εκδίδεται το πρώτο προσωπικό του graphic novel, το Pilules Bleues. Πρόκειται για ένα αυτοβιογραφικό κόμικ, το οποίο βραβεύτηκε με το ελβετικό Prix Roland Töpffer, αλλά και με το Alph-Art polonaise στο Φεστιβάλ της Ανγκουλέμ. Το 2002, ο Peeters μεταπηδά στη γαλλική L’Association, για την οποία δημιουργεί το άλμπουμ Constellation. Έκτοτε, η πορεία του είναι μάλλον ταχύτατη και εντυπωσιακή. Το 2003 ξεκινά με τον επίσης Ελβετό Pierre Wazem τη σειρά Koma (2003-2008) και παράλληλα κυκλοφορεί το προσωπικό του Lupus (2003-2006). Το δεύτερο, ένα διαφορετικό sci-fi κόμικ αποτελούμενο από τέσσερα μέρη, προτείνεται κάθε χρονιά για βραβείο στο Φεστιβάλ της Ανγκουλέμ, χωρίς όμως τελικά να κερδίσει. Το νουάρ RG (2007-2008), σε σενάριο δικό του και του Pierre Dagon, επίσης ήταν υποψήφιο στην Ανγκουλέμ, αλλά… Έπονται δύο αλλόκοτα, «ακατηγοριοποίητα» κόμικς. Το ένα είναι το Pachyderme (2009), που ενσωματώνει πολλές από τις πλέον προσωπικές αναφορές του Peeters. Το άλλο είναι το Château de Sable (2010), σε σενάριο του Γάλλου κινηματογραφιστή Pierre-Oscar Lévy. Στη συνέχεια, ο Peeters, καταπιάνεται ξανά με την επιστημονική φαντασία, γράφοντας και σχεδιάζοντας την τετραλογία Aâma (2011-2014). Και αυτή τη φορά, μαντέψτε, κερδίζει το βραβείο καλύτερης σειράς στην Ανγκουλέμ. Οι κριτικές είναι διθυραμβικές και γίνονται συγκρίσεις ακόμα και με τον μεγάλο Moebius. Ο οποίος, α προπό, έχει γράψει τον πρόλογο στο Pachyderme. Το 2015 συμμετείχε στην ανθολογία Le Jour où ça Bascule, ενώ πιο πρόσφατα σχεδίασε το παράξενο western L’Odeur des Garçons Affamés (2016), σε σενάριο της Loo Hui Phang, και επίσης μυστηριακό L'Homme Gribouillé (2018), σε συνεργασία με τον Serge Lehman. Ο Peeters, λάτρης του sci-fi, έχει φιλοτεχνήσει, χρησιμοποιώντας τελείως διαφορετικό στυλ, εξώφυλλα για γαλλικές εκδόσεις βιβλίων των Ray Bradbury και Isaac Asimov. Οι επιρροές του Peeters παρουσιάζουν μεγάλη γκάμα. Σύμφωνα με συνέντευξή του, οι τέσσερις «σταθερές» του είναι ο Moebius, ο Hergè, το αμερικανικό underground (Robert Crumb, Joe Matt κ.ά.) και οι mangaka των 80’s και 90’s. Παράλληλα, μέσα στα έργα του «υπάρχουν» κλασικοί συγγραφείς κάθε είδους, από τον Alexandre Dumas μέχρι τον Stanisław Lem, αλλά και ταινίες όπως τα Star Wars, το Blade Runner και τα σουρεαλιστικά φιλμ του Μεσοπολέμου. Και για να κλείσουμε, μερικά ενδιαφέροντα σχέδιά του, που ψάρεψα από τον λογαριασμό του στο tumblr.

Απ’ όλες τις φορές που ερωτεύθηκα, ποτέ δεν ένιωσα αληθινό θαυμασμό. Δε μιλάω για γοητεία ή ευλάβεια, αλλά αυτόν τον θαυμασμό που εμπνέει σεβασμό... Όπως όταν κάποιος καταφέρνει κάτι που εμείς οι ίδιοι αναγνωρίζουμε [...] ότι δεν θα μπορούσαμε να καταφέρουμε. Αυτή είναι μία από τις φράσεις που κράτησα από αυτό το πανέμορφο graphic novel του Frederik Peeters. Ο πρωταγωνιστής, ο ίδιος ο δημιουργός στην πραγματικότητα, αναφέρεται στην προσπάθεια της συντρόφου του ν’ αντιμετωπίσει το AIDS, από το οποίο έχει προσβληθεί αυτή και ο μικρός της γιος. Και όσο για τα μπλε χάπια του τίτλου αποτελούν μέρος της φαρμακευτική αγωγής που πρέπει ν’ ακολουθήσει το αγοράκι για να αντιμετωπίσει την ασθένειά του. Το Pilules Bleues κυκλοφόρησε το 2001 από την Atrabile, ίσως την σημαντικότερη ελβετική εκδοτική κόμικς. Στα αγγλικά έχει μεταφραστεί τόσο από την Jonathan Cape, όσο και από την Houghton Mifflin Harcourt (Αγγλία και ΗΠΑ αντίστοιχα). Πρόκειται για μία από τις πρώτες προσωπικές δουλειές του Peeters, με την οποία μάλιστα αναδείχθηκε σε μεγάλο ταλέντο της γαλλόφωνης σκηνής. Δεν το λες και τυχαίο ότι το κόμικ αυτό βραβεύτηκε ανά τον κόσμο, ενώ τιμήθηκε και στο Φεστιβάλ της Ανγκουλέμ. Ο Peeters μας προσφέρει ένα αριστουργηματικό αυτοβιογραφικό κόμικ, άξιο να συγκριθεί με τους γνωστότερους τίτλους του είδους. Πόσο εύκολα μπορεί να μιλήσει κανείς για ένα τόσο ευαίσθητο και προσωπικό ζήτημα, που άπτεται θεμάτων όπως το σεξ και το AIDS σε παιδιά; Και, κυρίως, να το κάνει χωρίς χυδαιότητα ή κοινοτοπία, αλλά με ευαισθησία, φαντασία και χιούμορ; Ρητορικώς ερώτησα και συνεχίζω. Το σχέδιο είναι ίσως μερικά κλικ πιο κάτω από μεταγενέστερα κόμικς του Peeters, αλλά ακόμα κι έτσι δείχνει πόσο το ‘χει. Η ροή είναι εξαιρετική και μαζί με τα συμβατικά καρέ (που δε γίνεται να λείπουν από ένα «κοινωνικό» κόμικ) συνυπάρχουν πλάνα κινηματογραφικά και αφηρημένα. Ένα υπέροχο, αληθινό graphic novel. Βαθμολογία: /10