Αναζήτηση στην Κοινότητα

Φοβού τους Αϊ-Βασίληδες και δώρα φέροντας Συντάκτης: Γιάννης Κουκουλάς Πώς αλλάζουν οι καιροί… Πριν από μερικές δεκαετίες, πολλά mainstream κόμικς που κυκλοφορούσαν τις μέρες των Χριστουγέννων πρόσθεταν στις ιστορίες τους και έναν καλοκάγαθο, προσηνή κι ακάματο παππούλη να μεταφέρει δώρα. Σήμερα τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Αϊ-Βασίληδες υπάρχουν αμέτρητοι. Αλλά μόνο «άγιοι» δεν είναι… Μία από τις μεγαλύτερες απογοητεύσεις των μικρών παιδιών έρχεται με τη συνειδητοποίηση ότι ο Αϊ-Βασίλης δεν υπάρχει. Οσες οικογένειες συντηρούν τον μύθο και επιμένουν να πείθουν τα παιδιά τους ότι ένας χοντρός γέρος που φωνάζει «χο-χο-χο» ξεκινά από τον Βόρειο Πόλο με ένα ιπτάμενο έλκηθρο που οδηγούν τάρανδοι και σε μία νύχτα προλαβαίνει και αφήνει δώρα σε όλα τα παιδιά του δυτικού κόσμου μέσα σε κάλτσες, έχοντας μπουκάρει από ανύπαρκτες καμινάδες, θα χρειαστεί κάποια στιγμή να δώσουν εξηγήσεις. Και όταν τα παιδάκια αναγνωρίσουν πίσω από τις γενειάδες-βαμβάκια τα μαύρα γένια του μπαμπά και κάτω από την πλαστική ή ασιδέρωτη τσόχινη στολή το σακάκι του μπαμπά, το σοκ θα είναι τραυματικό και ακαριαίο. Οπως τραγουδά και ο Φοίβος Δεληβοριάς στα τόσο συγκινητικά «Χριστούγεννά» του: «Χριστούγεννα Δεν περιμένω όμως τίποτα πια Τον Αϊ-Βασίλη απλώς τον λέγαν' μπαμπά Κι είν’ ένας πρώην Ελλην αριστερός Ενας θνητός Με τ’ όνειρό του δίχως στέγη καμιά» Κάποτε, στα αμερικανικά κόμικς που κυκλοφορούσαν τον Δεκέμβριο, φιγουράριζε στο εξώφυλλο και ο Αϊ-Βασίλης σε κατά κανόνα γλυκανάλατες περιπέτειες ως παρτενέρ κάποιου διάσημου υπερήρωα. Εχει σταθεί δίπλα στον Σούπερμαν και στον Μπάτμαν δεχόμενος τη βοήθειά τους, έχει τρυπώσει μέσα από καπνοδόχους παραμένοντας καθαρός κι ατσαλάκωτος, έχει μοιράσει παιχνίδια στον αμερικανικό στρατό. Ωστόσο, στο πλαίσιο της «αποϊεροποίησης» και της σταδιακής απαγκίστρωσης του πληθυσμού από θρησκευτικές δοξασίες που έχουν ατονήσει ως τέτοιες αλλά έχουν ενισχυθεί στην γκροτέσκα διάστασή τους για διαφημιστικούς λόγους καταναλωτικών προϊόντων ή έχουν επιβληθεί στην κοινή συνείδηση για να εξυπηρετήσουν το μάρκετινγκ, ακόμα και οι μορφές που βρίσκονταν στο απυρόβλητο, όπως αυτή του Αϊ-Βασίλη, τα τελευταία χρόνια δεν είναι πια και τόσο ατσαλάκωτες. Ηδη από τη δεκαετία του 1940 ο Αϊ-Βασίλης παρουσιάστηκε σε εξώφυλλα υπερηρωικών κόμικς με την κλασική φορεσιά του ή υποκαταστάθηκε από υπερήρωες και υπερηρωίδες που τον βοηθούσαν στο δύσκολο έργο του. Σύντομα όμως υπήρξαν και οι πιο χιουμοριστικές εκδοχές, αλλά και ορισμένες παράξενες και απρόβλεπτες, με τον ίδιο τον Αϊ-Βασίλη να μάχεται ακόμα και εναντίον των Αρειανών. Παράλληλα, συχνά-πυκνά, δημοφιλείς χαρακτήρες όπως η Γουόντερ Γούμαν, ο Ντόναλντ και ο Μπάτμαν ντύθηκαν Αϊ-Βασίληδες για να μοιράσουν δώρα. Στις τελευταίες δεκαετίες, ωστόσο, ακολουθώντας το γενικευμένο αποδομητικό κλίμα των υπερηρωικών κόμικς, οι παρωδίες διαδέχονται η μία την άλλη με τον Αϊ-Βασίλη να μεταμορφώνεται σε απίθανες φιγούρες και να πρωταγωνιστεί σε ιστορίες περιπέτειας, γουέστερν, τρόμου, φρίκης ή αστυνομικών καταδιώξεων. Αϊ-ζόμπι, Αϊ-βάρβαροι, Αϊ-γκάγκστερ και Αϊ-Σαμουράι Και δεν είναι πάντα ο «πραγματικός» Αϊ-Βασίλης που προσφέρει το γέλιο ή γίνεται το επίκεντρο της παράδοξης αφήγησης. Αντ’ αυτού, είναι πλανόδιοι Αϊ-Βασίληδες που περιμένουν λίγα σεντς από τους πιτσιρικάδες ή μεταμφιεσμένοι γκάγκστερ που περνούν απαρατήρητοι ή Αϊ-Βασίληδες στα παράλληλα και πολυδαίδαλα ηρωικά σύμπαντα των μεγάλων εταιρειών που αποτελούν εναλλακτικές ή/και συμπληρωματικές «βλάσφημες» εκδοχές, κάποιες φορές απολαυστικές και κάποιες άλλες ακραίες και στα όρια του γελοίου, σε σχέση με τις καθιερωμένες σεναριακές συμβάσεις. Αυτή η ελευθεριάζουσα και σκωπτική διάθεση πολλών σύγχρονων δημιουργών κόμικς έχει βάλει στο στόχαστρο επαναληπτικά το brand name που λέγεται Αϊ-Βασίλης. Ενας «άγιος» που σε σύγχρονα κόμικς έχει μεταμορφωθεί σε ζόμπι, καλικάντζαρο, αιμοδιψές τέρας, ξωτικό, σκελετό κ.ά. και έχει πολεμήσει, συνήθως όχι ο «ίδιος» αλλά κάποιος που τον μιμείται ή τον ζηλεύει ή παραστράτησε ή επαναστάτησε, με τον Lobo, τον Hulk, τον Iron Man, τον Blade, τον Δικαστή Ντρεντ και άλλες «ηρωικές» διάσημες μορφές της ένατης τέχνης. Βέβαια, στις πιο συμβατικές και light εκδοχές, o Αϊ-Βασίλης γιορτάζει τα Χριστούγεννα μαζί με τον Σούπερμαν ή την Elvira του House of Mystery ή άλλοι υπερήρωες φορούν τη στολή του και παίζουν τον ρόλο του όταν αυτός δεν τα καταφέρνει. Αλλά κάποιες φορές ξεπερνά τον εαυτό του και υπερβαίνει τα όρια της αποστολής του. Τότε μάχεται εναντίον του Χίτλερ και των ναζί ή εξολοθρεύει το τέρας του Φρανκενστάιν, ή αρπάζει το σπαθί του και γίνεται σαμουράι ή επιθυμώντας τη δόξα του Κόναν γίνεται ο Σάντα ο Βάρβαρος… Η πορεία του Αϊ-Βασίλη, ή Santa Claus στην αγγλοσαξονική εκδοχή, από τις καμινάδες και τα πομπώδη γέλια στην απαξίωση και την παρωδία είναι ενδεικτική της ρηξικέλευθης οπτικής με την οποία πολλά από τα σύγχρονα κόμικς αντιμετωπίζουν τα «ιερά και όσια», τα θρησκευτικά θέσφατα, τα απαγορευμένα θέματα. Από την άλλη, η ίδια η φιγούρα ενός μουσάτου ηλικιωμένου με κόκκινα ρούχα που συνεχώς χαμογελά και καλεί τα παιδάκια να κάτσουν στα γόνατά του για να βγουν φωτογραφίες αξιώνοντας τον ρόλο ενός αγίου, ε δεν θέλει και πολύ… Δεν χρειάζεται να ντυθείτε Αϊ-Βασίληδες για να προσφέρετε χαρά αυτές τις μέρες. Βάλτε τα συνηθισμένα ρούχα σας και γεμίστε ένα σάκο με τρόφιμα, ρούχα, νερά, πάνες και ό,τι άλλο μπορείτε να διαθέσετε. Επισκεφτείτε τους πρόσφυγες και τις οργανώσεις των αλληλέγγυων, τα ιδρύματα για τα παιδιά και όσους έχουν αδυναμία να εκπληρώσουν τις βασικές ανάγκες τους. Θα νιώσετε σπουδαιότεροι από κάθε Αϊ-Βασίλη. Και πάνω απ’ όλα, θα είστε πραγματικοί. Καλές γιορτές σε όλες και όλους! Πηγή