Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αναζήτηση στην Κοινότητα

Εμφάνιση αποτελεσμάτων για ετικέτες 'κλασσικα εικονογραφημενα'.

  • Αναζήτηση ανά ετικέτες

    Πληκτρολογήστε ετικέτες χωρισμένες με κόμματα.
  • Αναζήτηση ανά συγγραφέα

Τύπος περιεχομένου


Ενότητες

  • ΓΝΩΡΙΜΙΑ - ΝΕΑ - ΒΟΗΘΕΙΑ
    • ΓΝΩΡΙΜΙΑ - ΒΟΗΘΕΙΑ
    • ΝΕΑ
  • ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
    • ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
    • ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ
  • ΧΑΛΑΡΩΜΑ
    • ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ
    • ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟ
    • ΤΟ ΠΑΖΑΡΙ
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Διάφορα
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Ντόναλντ
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Super Μίκυ
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Κόμιξ
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Μίκυ Μάους
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Μπλα μπλα
  • VINTAGE's Συζήτηση
  • VIDEO GAMES's Γεν. Συζήτηση για Video Games

Blogs

  • Valt's blog
  • Dr Paingiver's blog
  • GCF about comics
  • Vet in madness
  • Θέμα ελεύθερο
  • Film
  • Comics, Drugs and Brocc 'n' roll
  • I don't know karate, but i know ka-razy!
  • Γερμανίκεια
  • ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΠΡΑΜΑΤΑ ή Η ΑΧΡΗΣΤΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
  • ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΠΡΑΜΑΤΑ ή Η ΑΧΡΗΣΤΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
  • Κομικσόκοσμος
  • The Unstable Geek
  • Σκόρπιες Σκέψεις
  • Dhampyr Diaries
  • Περί ανέμων και υδάτων

Ημερολόγια


Βρείτε αποτελέσματα σε ...

Βρείτε αποτελέσματα που ...


Ημερομηνία Δημιουργίας

  • Αρχή

    Τέλος


Τελευταία ενημέρωση

  • Αρχή

    Τέλος


Φιλτράρετε με αριθμό ...

Εγγραφή

  • Αρχή

    Τέλος


Ομάδα


Member Title


MSN


Website URL


Yahoo


Skype


Πόλη


Επάγγελμα


Ενδιαφέροντα

  1. Από την Ηρωίδα της Ελληνικής Επαναστάσεως και τα μπλε εξώφυλλα που κρέμονταν στα περίπτερα της δεκαετίας του ’60, έως τη σύγχρονη απεικόνιση των ληστών στις αρχές του 20ού αιώνα και από τον Flash ως τον Black Panther. O Βέλγος δημιουργός κόμικς Ζορζ Προσπέρ Ρεμί, γνωστός με το ψευδώνυμο Ερζέ (Hergé). Δημιούργησε τη σειρά κόμικς με ήρωα τον Τεντέν, η πρώτη ιστορία του οποίου δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 1929 στο παιδικό έντυπο Le Petit Vingtième. H τέχνη των κόμικς, όπως άλλωστε και όλες οι μορφές τέχνης, έχει μια μακρά και πολύπλοκη σχέση με την ιστορία και τη μελέτη του παρελθόντος· μια σχέση η οποία εκτείνεται από την πρώτη στιγμή της εμφάνισης των κόμικς έως σήμερα. Παρόλο που η αφήγηση με τη χρήση διαδοχικών εικόνων χρονολογείται από πολύ παλαιότερα, τα κόμικς με τη σημερινή τους μορφή εμφανίστηκαν ως αναγνώσματα σε συνέχειες στις εφημερίδες του 19ου αιώνα, στο πλαίσιο του εκδημοκρατισμού και της συνακόλουθης εμπορευματοποίησης της δημόσιας σφαίρας. Αποτέλεσμα των τεράστιων αλλαγών στη μορφή και στο περιεχόμενο του Τύπου, και ιδίως της ανάδυσης της εντυπωσιοθηρικής δημοσιογραφίας και του ταμπλόιντ, αρχικά χρησίμευσαν ως άλλο ένα μέσο για τη δημιουργία μιας σταθερής σχέσης αναγνώστη και εφημερίδας, αλλά σύντομα αυτονομήθηκαν, αποτελώντας αντικείμενο αυτοτελών εκδόσεων στις αρχές του 20ού αιώνα. Όπως συμβαίνει με κάθε «αναπαράσταση» του παρελθόντος, η σχέση των κόμικς με το παρελθόν είναι πολυεπίπεδη. Από τη μία πλευρά, τα κόμικς συνομιλούν με την ιστορία, αρδεύουν περιεχόμενο και εικόνα από το παρελθόν και τις ιστοριογραφικές του επεξεργασίες, συνομιλούν με την τρέχουσα ιστορική παραγωγή, τις αντιλήψεις για το παρελθόν. Ο Αστερίξ και οι περιπέτειές του βασίστηκαν σε ένα σύνολο ιστορικών γνώσεων – προφανώς με συνεχείς αναγωγές στο σήμερα – γύρω από τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία και τους λαούς της. Από την άλλη πλευρά, τα κόμικς αποτελούν μάρτυρες της εποχής τους, αποτυπώνουν, ακόμη και αν μιλούν για το παρελθόν, το σήμερα των δημιουργών τους, τις σύγχρονές τους αντιλήψεις και πραγματικότητες. Ο Λοχαγός Μαρκ και ο αγώνας του σε συνεργασία με έναν Ινδιάνο για την ανεξαρτησία των ΗΠΑ από τους Άγγλους αποικιοκράτες, ένα κόμικ που είχε πολύ μεγάλη επιτυχία στο κοινό της δεκαετίας του ’60, είναι προϊόν των συζητήσεων και των κινημάτων που γέννησε η συγκεκριμένη εποχή. Εάν από τη μία πλευρά τα κόμικς είναι πλούσιες πηγές για την εποχή που δημιουργούνται αλλά και για την ιστορική αντίληψη των δημιουργών και των συγκαιρινών τους, παράλληλα αποτελούν ένα μοναδικό μέσο διάχυσης αντιλήψεων και εικόνων του παρελθόντος. Προσανατολισμένα παλαιότερα κυρίως σε ένα παιδικό και νεανικό κοινό, αλλά πιο πρόσφατα και σε μεγαλύτερες ηλικίες, αποτελούν ένα από τα πιο ισχυρά μέσα διάχυσης αυτού που θα ονομάζαμε ποπ ιστορική κουλτούρα. Αξίζει να δούμε αυτή την πολύπλοκη σχέση μέσα από δύο παραδείγματα, εκείνα των υπερηρωικών κόμικς και των graphic novels. Εξώφυλλο τεύχους των Κλασσικών Εικονογραφημένων. Το τεύχος έχει τίτλο Η ηρωίδα της Επαναστάσεως και αποτελεί διασκευή του ομότιτλου έργου το οποίο έγραψε ο Στέφανος Ξένος και κυκλοφόρησε το 1852. Τα κόμικς των υπερηρώων Το 1938 γεννήθηκε το πρώτο περιοδικό κόμικς με τη σύγχρονη έννοια, το θρυλικό πρώτο τεύχος του Action Comics (1938) που εισήγαγε τον Superman, έναν εξωγήινο μετανάστη που απηχούσε με τη διπλή του ταυτότητα τους προβληματισμούς των Εβραίων δημιουργών του. Σύντομα ακολούθησαν και άλλοι ανάλογοι χαρακτήρες βασισμένοι στα αρχέτυπα της ποπ κουλτούρας, με πιο γνωστό παράδειγμα τον Batman (1939), μια ενισχυμένη εκδοχή των ντετέκτιβ από την έντυπη, ραδιοφωνική και κινηματογραφική αστυνομική μυθοπλασία της δεκαετίας του 1930. Η εμφάνιση των υπερηρώων στην ποπ κουλτούρα, αν και αρχικά απηχούσε κοινωνικές ανησυχίες της περιόδου του Κραχ του 1929, σύντομα σημαδεύτηκε από τον πατριωτικό πυρετό του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, διάστημα κατά το οποίο η δημοφιλία του συγκεκριμένου είδους εκτοξεύτηκε. Μετά από μια περίοδο κάμψης, όπου τη θέση των υπερηρώων πήραν άλλα είδη ποπ αφηγήσεων (κόμικς γουέστερν, τρόμου, επιστημονικής φαντασίας, κ.ο.κ.), το είδος επανεμφανίστηκε δυναμικά στη δεκαετία του 1960, πρωτοπορώντας μορφολογικά, αφηγηματικά και ως προς το περιεχόμενο: η ανάδειξη της Marvel – μιας εκ των δύο μεγαλύτερων εταιρειών κόμικς μέχρι σήμερα, μαζί με το αντίπαλο δέος, την DC – στην κορυφή της αγοράς της εποχής εδραζόταν αφενός στις τεχνικές σύνδεσης με το αναγνωστικό κοινό και στη γέννηση νέων δημοφιλών χαρακτήρων και αφετέρου στην είσοδο των ηρώων στη σφαίρα του πραγματικού κόσμου. Τα εργασιακά και συναισθηματικά προβλήματα του νεαρού Spider-Man συνυπήρχαν με την απόπειρα των Fantastic Four να εξισορροπήσουν τη ζωή τους ανάμεσα στην οικογένεια, στην επιστήμη και στις εξωγήινες απειλές· ο αλκοολικός μεγιστάνας Iron Man αποτελούσε την αιχμή του δόρατος των ψυχροπολεμικών ΗΠΑ στη μάχη εναντίον του κομμουνισμού ή μεταφορών γι’ αυτόν, ενώ ο αναγεννημένος Captain America – που στην πρώτη του εμφάνιση το 1941 γρονθοκοπούσε τον Χίτλερ – ενσάρκωνε την αμερικανική ιδεολογία και ταυτόχρονα έψαχνε τη θέση του στον νέο μεταπολεμικό κόσμο· λίγο αργότερα ο Black Panther, ο πρώτος μαύρος υπερήρωας, έγινε ένα ισχυρό σύμβολο του κινήματος των Αφροαμερικανών. Λόγω της αξιοσημείωτης συνέχειάς τους μέσα στον χρόνο, τα υπερηρωικά κόμικς είναι ταυτόχρονα μια πολύτιμη ιστορική πηγή αλλά και ένα βαρόμετρο της ποπ κουλτούρας γενικά, και της ιστορικής κουλτούρας ειδικότερα, των δυτικών παγκοσμιοποιημένων κοινωνιών. Εδώ και 15 χρόνια, οι κινηματογραφικές μεταφορές υπερηρωικών κόμικς έχουν καταστεί ένα από τα μεγαλύτερα πολιτισμικά προϊόντα στην παγκόσμια αγορά, συνδιαμορφώνοντας τις αναπαραστάσεις του παρελθόντος για εκατομμύρια ανθρώπους. Από τη δεκαετία του 1940, οι υπερήρωες είχαν εμφανιστεί, με περισσότερη ή (συνήθως) λιγότερη επιτυχία, στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο, ενώ στα τέλη της δεκαετίας του 1960 ένα από τα διαχρονικά ισχυρότερα στούντιο του Χόλιγουντ, η Warner Bros, εξαγόρασε την DC, ιδίως μετά την επιτυχία του τηλεοπτικού Batman. Από το 2008 μέχρι σήμερα, όμως, και έχοντας αποφύγει οριακά τη χρεοκοπία τη δεκαετία του 1990, η Marvel κατόρθωσε να δημιουργήσει κάτι πρωτόγνωρο: ένα δίκτυο δεκάδων αλληλοσυνδεόμενων ταινιών και σειρών, που η DC προσπαθεί ασθμαίνοντας, και χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία, να ακολουθήσει· ένα δίκτυο με τόσο μεγάλη δυναμική από άποψη κερδών και κυριαρχίας, ώστε το 2009 η Marvel εξαγοράστηκε από την υπερδύναμη της ποπ κουλτούρας Disney. Οι αναπαραστάσεις του ναζισμού και του Ψυχρού Πολέμου στη σειρά ταινιών Captain America, η μείξη στοιχείων της αρχαιότητας με το σκηνικό του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην κινηματογραφική Wonder Woman και η απεικόνιση της αποικιοκρατίας στο Black Panther δημιουργούν εικόνες, ήχους, αισθητικά πρότυπα και ερμηνευτικές προτάσεις στον ίδιο ή και σε μεγαλύτερο βαθμό από τις παγκόσμιες αναπαραστάσεις του αμερικανικού παρελθόντος στα γουέστερν και από τις τεράστιες κινηματογραφικές παραγωγές ιστορικού περιεχομένου του 20ού αιώνα. Η φύση αυτών των ιστορικών ερεθισμάτων είναι, βέβαια, ένα μεγάλο θέμα συζήτησης, όχι επειδή βασίζονται σε χάρτινους υπερήρωες, αλλά επειδή κυριαρχούν σε τόσο μεγάλο βαθμό και τείνουν να απορροφήσουν ή να εκτοπίσουν κάθε διαφορετική αφήγηση. Σελίδα από το graphic novel Ζητιάνος του Canellos Cob, που βασίζεται στην ομότιτλη νουβέλα του Ανδρέα Καρκαβίτσα (Polaris, 2019). Από τα Κλασσικά Εικονογραφημένα στα graphic novels To 1941 κυκλοφόρησαν στις ΗΠΑ τα Classics Illustrated, τα πρώτα περιοδικά κόμικς που είχαν ως σκοπό την παρουσίαση ενός μυθιστορήματος σε ένα τεύχος. Η σύμβαση που χαρακτήρισε τη δημιουργία τους ήταν ο περιορισμός του σεναρίου στην πλοκή και η απόδοση των περιγραφικών μερών μέσω της εικόνας. Στόχευαν κυρίως στο παιδικό και νεανικό κοινό, θέλοντας να του προσφέρουν ψυχαγωγία μαζί με μόρφωση. Η επιτυχία τους οδήγησε στη μεταφορά τους και σε άλλα εθνικά περιβάλλοντα. Στην Ελλάδα κυκλοφόρησαν το 1951 από τις εκδόσεις Ατλαντίς των αδελφών Πεχλιβανίδη, οι οποίες ειδικεύονταν στο παιδικό και σχολικό βιβλίο. Πέρα από τη διασκευή γνωστών ελληνικών μυθιστορημάτων, λ.χ. Η ηρωίς της Ελληνικής Επαναστάσεως του Στέφανου Ξένου, η σειρά βασίστηκε κατά κύριο λόγο σε διασκευές ιστοριών από την ελληνική εθνική ιστορία, εκκινώντας από την αρχαιότητα. Ιστορίες που αναλάμβαναν να μετατρέψουν σε σενάριο γνωστοί λογοτέχνες της εποχής όπως ο Βασίλης Ρώτας, η Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, η Γεωργία Δεληγιάννη-Αναστασιάδη. Η εκδοτική επιτυχία του εγχειρήματος ήταν τεράστια, όπως και η δημοφιλία της σειράς, μια δημοφιλία που επιβεβαιώθηκε και από την επανέκδοσή της από την Καθημερινή λίγα χρόνια πριν. Αξίζει λίγο να το σκεφτούμε αυτό· η διάχυση και η πρόσληψη μιας σειράς κειμένων και εικόνων, οι οποίες σε μια κρίσιμη περίοδο διχασμού έφτιαχναν ένα κοινό ηρωικό παρελθόν, βασισμένο σε παραδοχές όπως η πίστη στην πατρίδα, η ανδρεία, η μπέσα κ.ά. Οι στερεότυπες εικόνες του παρελθόντος, βασισμένες σε μια μακρά παράδοση αναπαραστάσεων της εθνικής ιστορίας, υπήρξαν καθοριστικές για τη διαμόρφωση της ιστορικής κουλτούρας των συγκαιρινών τους, ακόμη και αν προέρχονταν από αριστερούς κατά τεκμήριο δημιουργούς. Στη δεκαετία του 1980 εμφανίστηκε διεθνώς ένας νέος όρος, το «graphic novel», για να δώσει κύρος σε μια μορφή τέχνης που είχε χάσει σε μεγάλο βαθμό τη δύναμή της, είχε δει τα έσοδά της να μειώνονται και είχε κατηγορηθεί συστηματικά για την υποτιθέμενη «διαφθορά της νεολαίας». Αυτή η «σοβαρή» στροφή των κόμικς, αν και τους αφαίρεσε ενίοτε στοιχεία από τη διασκεδαστική τους φύση, παρήγαγε αριστουργήματα της 9ης τέχνης και τους έδωσε την ευκαιρία να μπολιαστούν με νέες προβληματικές. Στην Ελλάδα, όπου η παραγωγή κόμικς ήταν μικρή και περιορισμένη σε συγκεκριμένους κύκλους με ελάχιστες εξαιρέσεις, βλέπουμε τα τελευταία χρόνια μια επανεπεξεργασία του εθνικού (πραγματικού ή μυθολογικού) παρελθόντος μέσα από μια πληθώρα κομιξικών ειδών: από την έκδοση graphic novels με διασκευές επιφανών λογοτεχνικών κειμένων (Ερωτόκριτος, Τα μυστικά του βάλτου, Ο ζητιάνος, Παραρλάμα, κ.ά.) μέχρι την πλαισίωση της ελληνικής ιστορίας μέσα από τους κώδικες του ποπ, του νουάρ, του φανταστικού ή του υπερηρωικού (Μυθοναύτες, Ληστές – Η ζωή και ο θάνατος των Γιάννη και Θύμιου Ντόβα, Μυστήρια πράματα, πληθώρα κόμικς στο βραχύβιο, δυστυχώς, περιοδικό Μπλε Κομήτης κ.ά.). Ένα ιστορικό παρελθόν που κάποτε προσεγγίζεται από κάποιον επαγγελματία ιστορικό ή ερευνητή, ο οποίος γράφει και το σενάριο, ή πολύ συχνά από τον ίδιο τον δημιουργό των κόμικς, ο οποίος συνθέτει το σύνολο του έργου, συνομιλώντας κάποτε με εντυπωσιακό τρόπο με τη σύγχρονη ιστοριογραφία. Από το graphic novel των Παναγιώτη Πανταζή – Γιάννη Ράγκου, Στα μυστικά του βάλτου της Πηνελόπης Δέλτα (Polaris, 2018). Από το χάρτινο κόμικ στο διαδίκτυο Εάν όσο περνάει ο καιρός η ισχύς του χάρτινου κόμικ μειώνεται σε έναν ψηφιοποιημένο κόσμο, οι εικόνες που προέρχονται από αυτό γίνονται όλο και πιο ηγεμονικές μέσω της διάχυσής τους από μέσα όπως ο κινηματογράφος ή το διαδίκτυο. Λογοτεχνία, κινηματογράφος, μουσική, κόμικς συγκροτούν από κοινού στέρεες εικόνες για το ιστορικό παρελθόν. Δεν είναι πρωτόγνωρο. Η ιστορική συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας του 19ου και του 20ού αιώνα διαμορφώθηκε μέσα από την ώσμωση διαφορετικών ειδών που άρδευαν από το παρελθόν. Λαϊκά μυθιστορήματα, αναγνώσματα στον Τύπο σε συνέχειες, τα Κλασσικά Εικονογραφημένα ή, για τους νεότερους, ο Αστερίξ ή ο Λοχαγός Μαρκ διαμόρφωσαν εικόνες, συγκρότησαν κοινότητες αναγνωστών. Στη σύγχρονή μας εκδοχή και με τη συνδρομή του ψηφιακού στοιχείου, του διαδικτύου και της ικανότητας των σόσιαλ μίντια να συγκροτούν κοινότητες, υπάρχει μια διαρκής, γόνιμη και δημιουργική αλληλόδραση, όπως αποτυπώνεται και στα σύγχρονα graphic novels, ανάμεσα σε επίπεδα κουλτούρας που παλαιότερα γίνονταν αντιληπτά ως ασύμβατα και σε φόρμες και αφηγηματικές τεχνικές με διαφορετικές προελεύσεις. Για τον ιστορικό του μέλλοντος, τα σύγχρονα graphic novels θα αποτελέσουν έναν πολύτιμο δείκτη για τον τρόπο που διαβάστηκε στη συγχρονία το ιστορικό παρελθόν, είτε με νέες αναγνώσεις είτε με την επανάγνωση κειμένων που συγκρότησαν αυτό που θα ονομάζαμε νεοελληνικό κανόνα στην τέχνη. *Aναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας, ΕΚΠΑ **Διδάσκων Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε στην έκδοση της Καθημερινής «Σελίδες Ιστορίας», τεύχος 3 Ιούνιος-Αύγουστος 2023. Και το σχετικό link...
  2. GreekComicFan

    CLASSICS ILLUSTRATED

    Από το 1951 που βγήκαν για πρώτη φορά στην χώρα μας, μέχρι και σήμερα, δεν έχει υπάρξει δεκαετία που δεν έχει κυκλοφορήσει σε κάποια μορφή μια έκδοση με ιστορίες από την σειρά Κλασσικά Εικονογραφημένα, βοηθώντας με αυτό τον τρόπο κάθε γενιά Ελλήνων από τότε μέχρι τώρα, στο να έρθει σε πρώτη επαφή με μερικά από τα πιο επιφανή βιβλία της κλάσικής λογοτεχνίας. Στην τρέχουσα δεκαετία μάλιστα είχαμε ήδη μια έκδοση που βγήκε από την Ατλαντίς σε συνεργασία με τον Ελεύθερο τύπο. Φέτος ήρθε η σειρά των εκδόσεων Οξύ στο να προστεθούν στην λίστα των εκδοτικών οίκων που μας πρόσφεραν την θρυλική σειρά. Έχει όμως νόημα μια εκ νέου εκτύπωση μιας σειράς που έχει τυπωθεί τόσες φορές, που υπάρχει αφθονία αντιτύπων σε λογικές τιμές στην αγορά και ότι αντίτυπο έχει εκδοθεί από το 1975 και ύστερα δεν ξεπερνάει τα 2-3€; Η σύντομη απάντηση είναι ναι, υπό προοπτικές. Εκεί λοιπόν που η έκδοση του 2013 ήταν η πιο αδιάφορη σε όλους τους τομείς, η έκδοση της Οξύ είναι η πιο ενδιαφέρουσα απ' όσες έχουν βγει ως τώρα. Σκληρόδετη - σε αντίθεση με ότι συνεχίζει να αναγράφει στο σάιτ του public - με καλή ράχη, με νέα αποκατάσταση των σχεδίων και νέα πλακάτ χρωματισμό, καθώς και νέα σύγχρονη μετάφραση, η έκδοση αναδεικνύει και ενισχύει την όλη εμπειρία ανάγνωσης ενός τεύχους των Κλασσικών Εικονογραφημένων. Τα τεύχη πλέον είναι έτοιμα για να μπουν στην βιβλιοθήκη των κατόχων τους, ενώ ακούω πως η τωρινή μορφή έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον κάποιων σχολείων της χώρας, που ενδιαφέρονται να τα προσθέσουν στην βιβλιοθήκη τους. Στα συν επίσης το ότι μας παρουσιάζουν για πρώτη φορά και δύο τίτλους που δεν είχαν ξαναεκδοθεί στην Ελλάδα. Το Φρανκεστάιν της Μαίρη Σέλεϊ, το οποίο η Ατλαντίς θεώρησε πως θα ήταν τρομακτικό για τα παιδιά της εποχής, και του Οι Αργοναύτες, το οποίο στην Ελλάδα είχε παραβλεφθεί, μιας και είχε βγει Ελληνική διασκευή της ιστορίας με τον τίτλο Ο Ιάσονας και οι Αργοναύτες. Αν όμως δεν σας ενδιαφέρουν όλα αυτά, τα 11,99€ που στοιχίζει χωρίς την έκπτωση το κάθε τεύχος, θα σας φανούν πολλά και η απόκτηση και αυτών των αντίτυπων αδιάφορη. Η Οξύ τώρα, έχει πάρει τα δικαιώματα για την έκδοση της Αγγλικής Classic Comic Store LTD, αν κρίνω από τα δικαιώματα που αναγράφονται μέσα στην έκδοση, η οποία κάνει πολύ καλή δουλειά τα τελευταία χρόνια στην εκ νέου διάθεση της σειράς. Από ότι βλέπω επίσης - στα επηρεασμένα από την έκδοση του 1951 - οπισθόφυλλα, έχουν προγραμματίσει τουλάχιστον 20 τεύχη για κυκλοφορία. Η διαθεσιμότητα των τευχών γίνεται ανά τετράδες. Η πρώτη τετράδα βγήκε τον Μάρτιο του 2018 και περιλάμβανε τα εξής: 1. 20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα 2. Μόμπι Ντικ 3. Ροβινσώνας Κρούσος 4. Η μηχανή του χρόνου Η δεύτερη τετράδα βγήκε στις 06 Ιουνίου αν και μέσα στα τεύχη αναγράφεται πως βγήκαν τον Μάιο. 5. Φρανκεστάιν 6. Οι τρεις σωματοφύλακες 7. Οι Αργοναύτες 8. Οι άθλιοι Η τρίτη τετράδα βγήκε στις 06 Αυγούστου. 9. Ρωμαίος και Ιουλιέτα 10. Ο τελευταίος των Μοικανών 11. Ο πόλεμος των κόσμων 12. Ο άνθρωπος με τη σιδερένια μάσκα Η τέταρτη τετράδα βγήκε στις 23 Νοεμβρίου 13. Μεγάλες προσδοκίες 14. Το νησί των θησαυρών 15. Ανεμοδαρμένα ύψη 16. Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων Η πέμπτη και τελευταία τετράδα βγήκε τον Μάρτιο του 2019. 17. Ρομπέν των δασών 18. Τζέιν Έιρ 19. Οι ιππότες της στρογγυλής τραπέζης 20. Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες Ευχαριστούμε για τα υπόλοιπα εξώφυλλα τον albert.
  3. Πώς μεταφέρεις ιστορικά γεγονότα στα καρέ της ένατης τέχνης; Δύο κομίστες με εμπειρία στο είδος αναλύουν τη μακρά διαδικασία, αλλά κοιτούν και τις ενδεχόμενες, αλλά όχι πάντα απαραίτητες, εκπαιδευτικές προεκτάσεις του ιστορικού κόμικ. Στην Ελλάδα, ήδη από τη δεκαετία του '50 έχουμε κόμικ ιστορικού ενδιαφέροντος στη σειρά «Κλασσικά Εικονογραφημένα». Έχουν περάσει περισσότερα από 70 χρόνια από όταν τα «Κλασσικά Εικονογραφημένα» έφτασαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα, όχι μόνο για να χωρέσουν σε καρέ κόμικ κείμενα αναφοράς από την παγκόσμια λογοτεχνία, αλλά και για να καταπιαστούν με θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος. Τον Οκτώβριο του 1953 στα περίπτερα της εποχής κρεμάστηκε ένα «Κλασσικό» διαφορετικό από τα άλλα: ήταν η ιστορία του «Περσέα και της Ανδρομέδας» φιλοτεχνημένη από τον Κώστα Γραμματόπουλο και γραμμένη από τον Βασίλη Ρώτα. Ήταν το πρώτο κόμικ μιας νέας κατηγορίας των «Κλασσικών Εικονογραφημένων» με θέματα βγαλμένα «Από τη Μυθολογία και την Ιστορία της Ελλάδας». Ακολούθησαν δεκάδες τεύχη με ιστορίες από το Βυζάντιο, την Ελληνική Επανάσταση, αλλά και την αρχαία μυθολογία. Μια νέα κατηγορία κόμικ εδραιωνόταν πλέον και στα μέρη μας, στα οποία συνεχίζει να δημιουργεί με επιτυχία μέχρι και σήμερα: το ιστορικό κόμικ. Πλέον εδώ και χρόνια τα κόμικ δίνουν όλο και περισσότερο τη σκυτάλη σε πιο ολοκληρωμένες και προσεγμένες δουλειές, τα λεγόμενα graphic novels, που όχι μόνο είναι πιο εκτενή, αλλά αγγίζουν και θέματα που κάποτε, χωρούσαν μόνο σε «σοβαρά» συγγράμματα. Το κόμικ γίνεται πλέον μια μορφή «εκλαϊκευμένης επιστήμης» που καταφέρνει να προσφέρει διασκέδαση και γνώση την ίδια στιγμή, απαλλαγμένο από δαιδαλώδεις αφηγήσεις και λεπτομέρειες που ενδεχομένως θα κούραζαν κάποιους αναγνώστες. Και η απήχηση είναι μεγάλη. Να θυμηθούμε πως πριν λίγες μέρες μάθαμε πως το graphic novel «Αριστοτέλης» που έκαναν οι έμπειροι με την ιστορία κομίστες Τάσος Αποστολίδης και Αλέκος Παπαδάτος, μεταφράζεται αυτή τη στιγμή σε επτά γλώσσες, από γερμανικά μέχρι κινέζικα. Από τις ιστορικές μάχες, στις «μάχες» με το πενάκι Πόσο εύκολο είναι όμως να μπορέσει κανείς να μετουσιώσει την πολυπλοκότητα των ιστορικών γεγονότων σε μία πιο απλή και άμεση αφήγηση όπως είναι αυτή των κόμικ; Και μάλιστα χωρίς να είναι συγχρόνως και ιστορικός; Με «πολλή βιβλιογραφική έρευνα, πολύ διάβασμα και πολλές σημειώσεις», θα απαντήσει ο Θανάσης Πέτρου. Αυτό έκανε και ο ίδιος προκειμένου να προετοιμαστεί για graphic novels του όπως το «1922 – Το Τέλος του Ονείρου» που ταξιδεύει πίσω στις σκοτεινές ημέρες της Μικρασιατικής Καταστροφής, αλλά και το «Οι Όμηροι του Γκαίρλιτς», που αποπειράται να πει μία αληθινή ιστορία της περιόδου του Εθνικού Διχασμού. Απόσπασμα από κόμικ του Θανάση Πέτρου Η ιστορική έρευνα για ένα τέτοιο εγχείρημα είναι απαραίτητη και μακρόχρονη. Για να κάνει το «Αϊβαλί» και το «’21 – Η Μάχη της Πλατείας» (για τη Μικρασιατική Καταστροφή και την Επανάσταση του 1821, αντίστοιχα), ο Soloύp χρειάστηκε για το καθένα τρία με τέσσερα χρόνια εντατικής μελέτης: «Τα δέκα-είκοσι βιβλία για “βιβλιογραφία” και μερικά σερφαρίσματα, δυστυχώς δεν επαρκούν για μια σοβαρή έρευνα», εξηγεί. Κι αυτός ο χρόνος είναι απαραίτητος «για έναν ακόμα σημαντικό λόγο: Να ωριμάσει, να κατασταλάξει η επαφή με τα γεγονότα της ιστορίας και να μην παρασυρθούμε από απλουστεύσεις, κλισέ και έντονα υποκειμενικές προσεγγίσεις», σημειώνει ο κομίστας. Πάντως, αυτό είναι ένα στάδιο που ο Θανάσης Πέτρου βρίσκει ιδιαίτερα γοητευτικό γιατί σε αυτό ανακάλυπτε «στοιχεία και λεπτομέρειες, ώστε να μπορέσω να κάνω συσχετισμούς, οι οποίοι με τη σειρά τους με βοήθησαν να σχηματίσω μια πιο σφαιρική άποψη για τα γεγονότα της περιόδου που με ενδιέφερε». Μια ιστορική αφήγηση, είτε σε κόμικ είτε σε οποιαδήποτε άλλη μορφή της, πρέπει να αποτυπώνει μία εποχή όχι μόνο οπτικά και μεταφέροντας ένα πλαίσιο γεγονότων, αλλά και να μπορεί να μιλήσει τη γλώσσα του εκάστοτε τόπου και χρόνου. Όχι όμως και να ξενίζει τον σύγχρονο αναγνώστη. Ο δημιουργός των «Ομήρων του Γκαίρλιτς» βάζει στο τραπέζι δύο σημαντικούς παράγοντες που πρέπει κανείς να λάβει υπόψη του όταν διαμορφώνει ιστορικούς ήρωες: «Από τη μία μπορεί να έχουμε περιγραφές με τη μορφή voice over και από την άλλη έχουμε διαλόγους. Οι περιγραφές ακολουθούν τους κανόνες της γραπτής αφήγησης, ενώ οι διάλογοι ακολουθούν τους κανόνες του προφορικού λόγου. Αν θέσουμε και το ζήτημα της ιστορικότητας, και με δεδομένο ότι η ελληνική γλώσσα είχε δύο μορφές, την καθαρεύουσα και την καθομιλουμένη δημοτική, τότε τα πράγματα περιπλέκονται ακόμη περισσότερο». Ο ίδιος στις δουλειές του προσπαθεί να διατηρήσει τον διαφορετικό τρόπο ομιλίας που αρμόζει σε κάθε περίσταση: «Στα κόμικ μου “μιλάνε” διαφορετικά οι Μικρασιάτες πρόσφυγες και διαφορετικά οι μάγκες από τον Πειραιά, ή χρησιμοποιώ αυθεντικά κείμενα σε καθαρεύουσα όταν αυτό είναι απαραίτητο». Παρόμοια μέθοδο χρησιμοποιεί και ο Soloύp με τη διαφορά πως, σε περιπτώσεις που στις προαναφερθείσες δουλειές του χρειάστηκε να παραθέσει πηγές ή να εντάξει κείμενα άλλων συγγραφέων και ιστορικών στην αφήγηση, τότε προσπάθησε να παραμείνει πιστός στο πρωτότυπο κείμενο και το αρχικό ύφος, που κάποιες φορές μπορεί να ρέπει προς μια πιο δοκιμιακή γλώσσα. Από graphic novel του Θανάση Πέτρου Δεν παύει βέβαια ακόμα και ένα ιστορικό κόμικ να είναι μια νέα αφήγηση, με τη ματιά και την κατεύθυνση που του δίνει ο δημιουργός του. Μια προσπάθεια ισορροπίας ανάμεσα στον πολύ «αυτοσχεδιασμό» αλλά και τον κίνδυνο να καταλήξει μία ιστορία σε ένα συνεχές εγκυκλοπαιδικό «fact checking» της ιστορικής πραγματικότητας. Ο Θανάσης Πέτρου δεν θέλει τα graphic novels του να καταλήγουν να γίνονται «στεγνά, ιστορικά ντοκιμαντέρ». Εξακολουθεί βέβαια να προσέχει τι βάζει και πού: «Οι χαρακτήρες, αφού εντάσσονται σ’ ένα ιστορικό πλαίσιο, πιστεύω πως πρέπει να συμβαδίζουν με τις πολιτιστικές και κοινωνικές συνθήκες αλλά και την επικρατούσα ιδεολογία της εποχής, είτε συμφωνώ είτε διαφωνώ μ’ αυτή. Δεν νομίζω ότι θα εξυπηρετούσε ιδιαιτέρως την αφήγησή μου για τη Μικρασιατική Εκστρατεία η ύπαρξη ενός άθεου, αναρχικού, αντιπατριώτη στρατιώτη που υπηρετούσε στον Ελληνικό Στρατό το 1922. Η ύπαρξη ενός τέτοιου χαρακτήρα δεν θα έπειθε ιδιαιτέρως τον αναγνώστη μου», παραδέχεται. Έπειτα βέβαια, η υπερβολική προσήλωση στην πραγματικότητα μπορεί τελικά να φέρει τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα: «Η υπερβολική λεπτομέρεια τόσο στην εικόνα (για παράδειγμα εμμονή στις λεπτομέρειες μιας στολής ή ενός κτιρίου) ή μια επίδειξη γνώσεων ιστορίας από τον δημιουργό μέσα στην αφήγηση» κρίνει ο Soloύp πως είναι στοιχεία που μπορεί τελικά «να υπονομεύσουν την ιστορική αληθοφάνεια». Εκτός κι αν πρόκειται για ένα αισθητικό ή αφηγηματικό ζητούμενο, όπως συμβαίνει στην περίπτωση των «300» του Φρανκ Μίλλερ. Αυτό που τελικά είναι το κλειδί για την επιτυχή δημιουργία ενός ιστορικού κόμικ, είναι να δώσει ο δημιουργός του στον εαυτό του και τη διαδικασία τον απαραίτητο χρόνο ωρίμανσης. «Η ωρίμανση της αντίληψής μας για τα ιστορικά γεγονότα και τις πηγές που μελετήσαμε από τη μια και η εικαστική αφαίρεση απ’ την άλλη, είναι ένας δρόμος που μας οδηγεί τελικά πιο κοντά σε αυτό που συνέβη στην πραγματικότητα», συμπεραίνει ο Soloύp. Πρώτη ώρα: Ιστορία σε κόμικ Η ιστορία είναι και κάτι, βέβαια, που πολλοί έχουμε συνδέσει με ένα εκπαιδευτικό και δη σχολικό πλαίσιο, κάτι που για να το πούμε απλά κάναμε σαν παιδιά όταν δεν διαβάζαμε κόμικ. Αν και το κόμικ δεν είναι κάτι που αφορά φυσικά μόνο τα παιδιά, πού έρχονται τελικά αυτοί οι δύο κόσμοι να συναντηθούν; Μπορεί να γίνει η ένατη τέχνη ένα εργαλείο μιας πιο ευχάριστης και αφομοιώσιμης εκπαίδευσης; Σκίτσο του Soloύp Δεν ήταν ποτέ μέσα στις προθέσεις του Θανάση Πέτρου να πάρουν τα κόμικ του έναν εκπαιδευτικό χαρακτήρα, παρ’ όλα αυτά κάποτε επικοινώνησαν μαζί του εκπαιδευτικοί που του είπαν πως χρησιμοποιούν τα κόμικ του ως επικουρικό εκπαιδευτικό υλικό στις σχολικές τάξεις. Ο Soloύp από την άλλη έχει δει στην πράξη το κόμικ να λειτουργεί σαν εκπαιδευτικό εργαλείο, μέσα από εργαστήρια που κάνει συστηματικά την τελευταία δεκαετία και παρουσιάσεις του σε σχολεία και πανεπιστήμια. Όπως και να ‘χει, όποιος αναγνώστης πιάσει στα χέρια του ένα ιστορικό graphic novel σίγουρα κάτι θα μάθει. Μέλημα πάντως του Θανάση Πέτρου κάθε φορά που καταπιάνεται με μια καινούργια του δουλειά είναι «να κάνω κάτι που έχει ιστορική πιστότητα, και ταυτόχρονα μέσα από τις επιλογές μου, να μπορώ να εκφράσω και τη δική μου άποψη». Και όπως καταλήγει και ο Soloύp πρέπει πάντα να θυμόμαστε το εξής: Ότι τα κόμικ είναι τελικά «μια αυτόνομη τέχνη λόγου και εικόνας με εξαιρετικές αφηγηματικές και εικαστικές δυνατότητες. Μια εύκολα προσβάσιμη τέχνη που αφορά όλες τις ηλικίες, τις αισθητικές και τα γούστα. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνούν ούτε οι εκδότες και κυρίως οι ίδιοι οι δημιουργοί». Και το σχετικό link...
  4. Βασιλεύς των κόμικς

    ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ

      Την πρώτη Μαρτίου του 1951, οι ανυποψίαστοι διαβάτες θα βρεθούν έκπληκτοι, βλέποντας ''κρεμασμένο'' στα περίπτερα ένα περιοδικό με επιβλητικό σκοτεινό σχέδιο που με τον τρόπο του δημιουργούσε κάποιο τρόμο για τα δεδομένα της εποχής στην Ελληνική καθημερινότητα.Το εξώφυλλο απεικόνιζε έναν ταλαιπωρημένο άνδρα να κουβαλάει στην πλάτη του έναν τραυματισμένο νεαρό και να προσπαθεί μέσα από έναν σκοτεινό και βρώμικο υπόνομο να ξεφύγει από τρεις άνδρες που τον κυνηγούν. Μία από τις χαρακτηριστικές σκηνές της ιστορίας. Ο τίτλος ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ με υπότιτλο το έργο που περιείχε ΟΙ ΑΘΛΙΟΙ. Αυτό ήταν, η ιστορία γράφτηκε, το πρώτο κόμικ Ελληνικής εκδόσεως κυκλοφόρησε, με την σωστή μορφή, μέχρι τώρα τα κόμικς που δημοσιεύονταν σε παιδικά περιοδικά κυρίως με άρθρα και διάφορα κείμενα, ήταν με λεζάντες. Τώρα έχουμε ένα κόμικς με μπαλονάκια (συννεφάκια) 50 σελίδες -περίπου- μάλιστα στα πρώτα τεύχη στην πρώτη σελίδα μας δίνονταν οδηγίες το πως και με ποια σειρά πρέπει να διαβάζονται, εξ ολοκλήρου με έγχρωμα καρέ, ωραία εκτύπωση και μετάφραση για τα δεδομένα της εποχής, ένα καλοφτιαγμένο έντυπο. Ένα έντυπο που ήταν φτιαγμένο για όλες τις ηλικίες, λόγω της θεματολογίας του, κλασσικά λογοτεχνικά έργα διάσημων συγγραφέων. Με την πάροδο του χρόνου τα Κ.Ε. εκδώσαν και κόμικ από Έλληνες δημιουργούς τα πρώτα Ελληνικά Γκράφικ Νόβελ. 68 χρόνια μετά, η ίδια εκδοτική εταιρία κρατώντας το τίτλο κατατεθέν της επανεκδίδει τα περιοδικά αυτά από το πρώτο έργο που κυκλοφόρησε και τότε. Μία ειδική έκδοση για την εφημερίδα ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ που λειτουργεί σαν διανομέας. Μέχρι τώρα τα κλασσικά έχουν γνωρίσει και άλλες επανεκδόσεις ,τα τελευταία χρόνια σαν ένθετα, στην Καθημερινή, Ε.Τύπο και Βήμα. Άλλες 2 εταιρίες εκδώσαν και εκείνες την ίδια σειρά, η MODERN TIMES και η ΟΞΥ αλλά με άλλον τίτλο, οι εκδόσεις ΑΤΛΑΝΤΙΣ πολύ σωστά έπραξαν και κράτησαν έως και τώρα τον τίτλο κατοχυρωμένο. Από την Κυριακή 30/6/2019 και κάθε Κυριακή τα Κ.Ε. ξανά κοντά μας. Η έκδοση ευτυχώς ακολουθά την ωραία εκτύπωση που είχε και πριν 10 από την ίδια εφημερίδα, πιο μεγάλο σε μέγεθος πιο καλό χαρτί ωραία γραμματοσειρά. Το οπισθόφυλλο είναι ίδιο με της εκδόσεως του 1975. Το τεύχος έχει και μερικές σελίδες με παιχνίδια,που πρέπει να είναι από την τρίτη επανέκδοση, αν θυμάμαι καλά. ΚΑΛΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ GREEKCOMICS BAΣΙΛΕΥΣ των ΚΟΜΙΚΣ   Ένα πολύ χρήσιμο ποστ από τον φίλο SpiroSym για τις περιόδους των Κλασσικών Εικονογραφημένων, μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ.
  5. Η ιστορία των ελληνικών κόμικς για την Επανάσταση του 1821 είναι αποκαλυπτική για την εξέλιξη της ιδεολογικής οπτικής των δημιουργών στην εκάστοτε εποχή. Μία από τις παράπλευρες απώλειες της πανδημίας υπήρξαν τα μεγαλόπνοα σχέδια για έναν κεντρικό εορτασμό της επετείου 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης του 1821. Σε επίπεδο κρατικά οργανωμένων εορτασμών, η επέτειος αποδείχτηκε μια από τα ίδια. Δεν συνέβη όμως το ίδιο στο επίπεδο της ιστορικής έρευνας. Εδώ το πρόσημο ήταν αναμφίβολα θετικό. Πληθώρα πρωτότυπων εκδόσεων, δοκιμίων, μελετών και πρωτοδημοσιευμένων αρχειακών πηγών, καθώς και αναρίθμητες (διαδικτυακές) εκδηλώσεις, συνέδρια κ.ο.κ. από ακαδημαϊκούς και μη φορείς, εμπλούτισαν τις γνώσεις μας για το 1821, αναβάθμισαν τις προσεγγίσεις μας, φώτισαν αθέατες όψεις του, ανέδειξαν τις διεθνείς του διαστάσεις και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αποδυνάμωσαν παλιότερα ερμηνευτικά σχήματα. Αν μη τι άλλο, η περσινή χρονιά αποκάλυψε ότι υπάρχουν πιο ουσιαστικοί τρόποι για τον αναστοχασμό και την καλλιέργεια ιστορικής συνείδησης από την κιτς, μονομερή και τουριστικά εξωραϊσμένη αναπαράσταση του παρελθόντος. Με αφετηρία αυτές τις σκέψεις, έναν χρόνο μετά τα «200 χρόνια», τώρα που ο «κουρνιαχτός» έχει κατακαθίσει, έχει μια αξία να παρακολουθήσουμε τους τρόπους με τους οποίους η επανάσταση του 1821 αναπαραστάθηκε στα ελληνικά κόμικς διαχρονικά μέχρι σήμερα. Η μεγάλη εκκίνηση για τη δημιουργία κόμικς με θέμα την ελληνική επανάσταση σηματοδοτήθηκε στα μετεμφυλιακά χρόνια με τα Κλασσικά Εικονογραφημένα. Το 1951 οι εκδόσεις «Ατλαντίς» των αδερφών Πεχλιβανίδη αγόρασαν το copyright από την αμερικανική σειρά Classics Illustrated, που στη δεκαετία του ’40 είχε διασκευάσει σε κόμικς δεκάδες έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Από το 1953, παράλληλα προς τα μεταφρασμένα αμερικάνικα, άρχισαν να κυκλοφορούν τεύχη με θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος: ιστορίες από την αρχαιότητα, το Βυζάντιο και το 1821. Για τη δημιουργία των 83 ελληνικών Κλασσικών απασχολήθηκαν αρκετοί κειμενογράφοι όπως ο Βασίλης Ρώτας και η Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη και καλλιτέχνες όπως ο Β. Ζήσης, ο Ν. Καστανάκης, ο Μ. Μποσταντζόγλου (Μποστ), ο Ι. Γραμματόπουλος κ.α. Από αυτά, σημαντικό μέρος καταλαμβάνουν τίτλοι αφιερωμένοι στη δράση εμβληματικών προσώπων της επανάστασης: Κολοκοτρώνης, Καραϊσκάκης, Παπαφλέσσας, Αθανάσιος Διάκος, Μάρκος Μπότσαρης, Μπουμπουλίνα, Λάμπρος Κατσώνης, Ρήγας Φεραίος, Λόρδος Βύρων. Τα πορτρέτα τους κοσμούν τα εξώφυλλα των τευχών ηρωοποιημένα και δαφνοστεφανωμένα, με τον ίδιο τρόπο που ήταν αναρτημένα στις σχολικές αίθουσες κατά τη μετεμφυλιακή περίοδο. Άλλοι τίτλοι ήταν αφιερωμένοι σε θρυλικά γεγονότα της περιόδου όπως ο χορός του Ζαλόγγου, το Ολοκαύτωμα στο Αρκάδι, αλλά και τεύχη που καταπιάνονταν με τους Αρματολούς και τους Κλέφτες, τους Σουλιώτες και τον Αλή Πασά. Κοινός παρονομαστής όλων αυτών των ιστοριών η αποθέωση του ελληνικού ηρωισμού, η αυταπάρνηση των αγωνιστών, ο αγνός πατριωτισμός τους και το ακατάβλητο πνεύμα ελευθερίας τους. Η απαξίωση που γνώρισε η ιδεολογία της εθνικοφροσύνης στη Μεταπολίτευση συμπαρέσυρε κάθε αναφορά σε φουστανέλες και καριοφίλια. Απηχώντας το πνεύμα και τις αντιλήψεις μιας εντελώς διαφορετικής γενιάς δημιουργών, ο Χρήστος Σταμπουλής θα μας εκπλήξει το 2012 με μια ασυνήθιστη για τα ελληνικά δεδομένα κυκλοφορία που συνδυάζει το... βουκολικό manga με τον ιστορικοπολιτικό προβληματισμό και τον φιλοσοφικό στοχασμό. Ο λόγος για τη «Μαύρη Φουστανέλα», έναν τσοπάνη της ελληνικής υπαίθρου επί τουρκοκρατίας που, στην αναζήτηση της αγαπημένης του προβατίνας Μαυροβουλίτσας, συναντιέται με μια σειρά από πρόσωπα της Επανάστασης του 1821. Μέσα από την υπαρξιακή του περιπέτεια, ο πολυεπίπεδος αντι-ήρωας (επινόηση του δημιουργού Γιώργου Τσακιρέλλη) έρχεται σε επαφή με τις ρίζες της κακοδαιμονίας και των παθογενειών του σύγχρονου ελληνικού κράτους, ενώ στοχάζεται περίπλοκα ζητήματα όπως η θρησκεία και η εθνική ταυτότητα. Η «Μαύρη Φουστανέλα» κυκλοφόρησε αρχικά σε ένα 48σελιδο κόμικς 2.000 αντιτύπων που διανεμήθηκαν δωρεάν, για να ολοκληρωθεί το 2015 σε μορφή επίτομης τριλογίας από τις εκδόσεις Inksitu Comix. Παντρεύοντας τη μυθική φαντασία με την τεχνολογία του steampunk, οι «Μυθοναύτες» (σε σύμπραξη Δημήτρη Σαββαΐδη και Γιάννη Ρουμπούλια) θα κάνουν το ντεμπούτο τους το 2016 από την εκδοτική Addart για να μας ξεδιπλώσουν στην τετράτομη περιπέτειά τους έναν παράλληλο προς τα ιστορικά γεγονότα κόσμο. Πρόκειται για βετεράνους του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα που από το 1830 θα αναλάβουν, με εντολή του κυβερνήτη του νεοσύστατου κράτους Καποδίστρια, να εκκαθαρίσουν τον ελλαδικό χώρο από τα μυθικά τέρατα που λυμαίνονται την ύπαιθρο επί αιώνες. Πιο πρόσφατη δουλειά του ίδιου σκιτσογράφου, σε σενάριο του Χάρη Γιουλάτου, ο «Μυθομάχος 1821 – Ευχή και κατάρα» (εκδ. Nerdula Creative Lab), που εκτυλίσσεται σε ένα μυθικό σύμπαν λίγο πριν την επανάσταση. Η πιο επική και φιλόδοξη σειρά κόμικς για το 1821 έρχεται διά χειρός Θανάση Καραμπάλιου, με τον τίτλο «1800» (Jemma Press). Έχοντας ξεκινήσει από το 2018 και δουλεύοντας ήδη πάνω στο έκτο τεύχος, ο Καραμπάλιος μας αφηγείται μέσα από τη μυθοπλασία του (βασισμένη σε πολυετή σχολαστική έρευνα) τα παρασκήνια των χρόνων πριν από το ξέσπασμα της επαναστατικής πυρκαγιάς που απλώθηκε σε ολόκληρη τη νότια Ελλάδα. Ο Λαρισαίος δημιουργός επικεντρώνεται στον Δήμο Καραμάνο, έναν οικογενειάρχη πρώην αρματολό της προεπαναστατικής Θεσσαλίας, εντάσσοντας την ιστορία του ως ψηφίδα στο μεγάλο ψηφιδωτό της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Στην κορυφή των έργων κόμικς για το ’21 που δημιουργήθηκαν από εγχώριους/ες δημιουργούς στην επέτειο των 200 χρόνων, βρίσκεται αναμφισβήτητα η «Μάχη της πλατείας» του Soloup (εκδ. Ίκαρος). Το ογκώδες γκράφικ νόβελ αναβιώνει τολμηρά και ενάντια σε εθνικά στερεότυπα τη συναρπαστική ιστορία του 1821, μέσα από την αφήγηση ενός γέρου άστεγου της πλατείας Κολοκοτρώνη σε μια νεαρή κοπέλα. Ο συνδυασμός της αφηγηματικής γλώσσας των κόμικς και της επιστημονικής τεκμηρίωσης (να επισημανθεί ότι το 750 σελίδων βιβλίο περιλαμβάνει πάνω από 100 σελίδες με πηγές, χρονολόγιο, βιογραφικές σημειώσεις, ιστοριογραφικές επεξηγήσεις κ.ο.κ.) καθιστά τη «Μάχη της Πλατείας» ένα, συν τοις άλλοις, σπουδαίο εκπαιδευτικό βοήθημα. Με σεβασμό στην ιστορική ακρίβεια, η σχεδιάστρια Χ. Σακελλαροπούλου και ο ιστοριοδίφης Σ. Θεοχάρης εστιάζουν στο πρόσωπο του Αλέξανδρου Υψηλάντη με το κόμικς τους «1821 – Η αρχή της επανάστασης» (εκδ. Byzantine Tales). Πρόκειται για μια φιλότιμη προσπάθεια που επιχειρεί να αποκαταστήσει την τεράστια συμβολή του πρίγκιπα, στρατιωτικού και αρχηγού της Φιλικής Εταιρείας στην πολιτικοστρατιωτική προετοιμασία του Αγώνα και να μας θυμίσει κάτι που τείνουμε να ξεχνάμε: ότι στην πραγματικότητα η πρώτη φλόγα της επανάστασης δεν άναψε στον Μοριά, αλλά λίγο νωρίτερα στη Μολδοβλαχία. Με ανάλογο σεβασμό στις ιστορικές πηγές αντιμετωπίζουν τα γεγονότα της άλωσης της Τριπολιτσάς και οι Αρχοντής και Λάμπρος Πάντσιος στο έργο τους «Ημερολόγια του ’21 – Ελευθερία ή Θάνατος» (εκδ. Comicon). Οι τρόποι με τους οποίους εξιστορήθηκε ο ελληνικός αγώνας της ανεξαρτησίας και οι τρόποι με τους οποίους ερμηνεύτηκαν τα γεγονότα που τον απαρτίζουν, αρχής γενομένης από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές του, είναι περίπλοκοι και πολυσύνθετοι. Τα κόμικς δεν φιλοδοξούν προφανώς να υποκαταστήσουν την επιστημονική ιστορική έρευνα. Αποτελούν όμως ένα ερέθισμα για περαιτέρω μελέτη μιας εποχής που διαρκώς και επίμονα θα επανέρχεται από το παρελθόν για να θέτει νέα ερωτήματα στο παρόν μας. Εκδήλωση Το ’21 στα Κόμικς – Όψεις και αναπαραστάσεις της Ελληνικής Επανάστασης στην Ένατη Τέχνη Ομιλητές: Αντώνης Νικολόπουλος (Soloup), σκιτσογράφος, μεταδιδακτορικός ερευνητής ΤΠΤΕ, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Γιάννης Αντωνόπουλος, σκιτσογράφος και ιστορικός Γιάννης Κουκουλάς, μεταδιδακτορικός ερευνητής ΘΙΣΤΕ, διδάσκων ΑΣΚΤ Πού: Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, Πειραιώς 256 Πότε: Πέμπτη 24 Μαρτίου, 13.30 Είσοδος ελεύθερη Και το σχετικό link...
  6. Εβδομήντα χρόνια συμπληρώνονται την 1η Μαρτίου από την έκδοση στην Ελλάδα των «Κλασσικών Εικονογραφημένων», της περιοδικής δηλαδή έκδοσης λογοτεχνικών έργων γνωστών συγγραφέων – και όχι μόνο – σε εικονογραφημένη συμπύκνωση. Κάτι δηλαδή πρωτόγνωρο για το ελληνικό αναγνωστικό κοινό, που ως τότε σιτιζόταν με περιπετειώδη (οι νέοι, αλλά και μεγαλύτεροι) ή αισθηματικού (κυρίως οι γυναίκες) περιεχομένου αναγνώσματα, σε τεύχη, περιοδικά ή εφημερίδες σε συνέχειες. Υπήρχαν βέβαια και αυτοί που προτιμούσαν αυτά που κυκλοφορούσαν με πλήρες το κείμενο στο σχήμα του λογοτεχνικού βιβλίου, αλλά σίγουρα δεν ήταν η πλειονότητα. Για πολλούς πάντως αναγνώστες των «Κλασσικών Εικονογραφημένων» η ανάγνωσή τους ήταν ένας ερεθισμός να αναζητήσουν το βιβλίο με το πλήρες κείμενο. Η ιδέα ήταν αμερικάνικη, από αυτή την πήρε η εκδοτική οικογένεια Πεχλιβανίδη (γνωστή περισσότερο με την επωνυμία εκδόσεις «Ατλαντίς») μέλος της οποίας (ο Παντελής Γ. Πεχλιβανίδης) ανταποκρίθηκε στην πρόταση της «Εφ. Συν.» να αφηγηθεί το τι και πώς των ελληνικών «Κλασσικών Εικονογραφημένων». Πριν, να προσθέσω ότι εκτός του ενθουσιασμού που προκάλεσε η έκδοσή τους στην ελληνική υπήρξαν και κάποιες αντιδράσεις, κυρίως για την αμερικανική προέλευσή τους, αντιδράσεις οι οποίες ξεπεράστηκαν με την υποδοχή που είχαν. Πολύ περισσότερο όταν προστέθηκαν θέματα από την ελληνική μυθολογία και την ιστορία με τη συνεργασία επιφανών ανθρώπων της τέχνης, με επικεφαλής τον ποιητή και μεταφραστή Βασίλη Ρώτα, στους οποίους αναφέρεται ο κ. Πεχλιβανίδης, του οποίου ακολουθεί η αφήγηση: «Η οικογένεια Πεχλιβανίδη, μητέρα με πέντε παιδιά πρόσφυγες, το 1922 από την Αττάλεια της Μικράς Ασίας με πρώτο σταθμό την Ερμιόνη, έφτασαν στην Αθήνα δυο χρόνια αργότερα και βιοπορίστηκαν με διάφορες εργασίες. Με επιχειρηματική αφετηρία ένα καροτσάκι με κάλτσες και άλλα είδη ένδυσης στην οδό Αθηνάς, επεξέτειναν την εμπορική τους δραστηριότητα περιοδεύοντας σε κοντινές πόλεις και χωριά της Στερεάς Ελλάδας και της Πελοποννήσου. »Το 1927 ήταν σταθμός για την οικογένεια, όταν τα τρία μεγαλύτερα παιδιά επιχείρησαν το πρώτο τους μεγάλο άλμα και συνεταιρίστηκαν με τον λιθογράφο Γρούνδμαν τυπώνοντας στάμπες στις κάλτσες που ήδη πουλούσαν στην οδό Αθηνάς. Οι δουλειές πήγαν πολύ καλά, οπότε οι εκτυπώσεις από τις κάλτσες πέρασαν στο χαρτί, αφίσες, ετικέτες, ρεκλάμες, αξίες, βιβλία. Η “έδρα” της επιχείρησης από το καρότσι της οδού Αθηνάς μεταφέρεται στην οδό Μιλτιάδου 7, με την αξιοποίηση των εγκαταστάσεων του προϋπάρχοντος λιθογραφείου Γρούνδμαν που περιήλθαν εξ ολοκλήρου στην ιδιοκτησία των αδελφών Μιχάλη, Γιώργου και Κώστα Πεχλιβανίδη. Το πρώτο μεγάλο άλμα των αδελφών ολοκληρώθηκε με την εισαγωγή του συστήματος offset που αντικατέστησε την πιο αργή και περιορισμένης ταχύτητας τυπογραφία. »Το επόμενο μεγάλο βήμα των αδελφών ήταν στις εικονογραφημένες πολύχρονες εκδόσεις για παιδιά προσχολικής και μεγαλύτερης ηλικίας, δυνατότητα που παρείχε με ευκολία το σύστημα offset. Η μερίδα του λέοντος ανήκε στην αγαπημένη μας θεία Λένα. Για όσους δεν γνώρισαν την εποχή, αναφέρομαι στα δημοφιλή παραμύθια της Αντιγόνης Μεταξά. Για τα παιδιά μικρής ηλικίας, ξεχώρισαν από την αρχή οι πολύχρωμες σειρές όπως τα “Χρυσά βιβλία”, με τα γνωστά παραμύθια από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο, όπως τα “Μεγάλα Πολύχρωμα” με ιστοριούλες για ζωάκια και κατοικίδια. Ακόμα εκδόθηκαν και τα “Μικρά Πολύχρωμα” με διασκεδαστικές εικόνες και έμμετρα τετράστιχα του φημισμένου εκείνη την εποχή ζωγράφου Doris. »Στον κύκλο της εκδοτικής δραστηριότητες του οίκου Πεχλιβανίδη, εκτός από τα περιοδικά περιελήφθησαν και βιβλία για παιδιά από την κλασική παγκόσμια λογοτεχνία, ενώ εξέχουσα θέση κατείχε ο Τάκης Λάππας, συγγραφέας βιβλίων της περιόδου 1821. Να προσθέσω και τις εκδοτικές σειρές επιστημονικού χαρακτήρα για παιδιά που και αυτές με τη σειρά τους είχαν μεγάλο ενδιαφέρον. Εκείνο που δεν αφορούσε τα παιδιά, αλλά αγαπήθηκε ιδιαίτερα από τους μεγάλους ήταν το πρωτοεμφανιζόμενο στην Ελλάδα αστυνομικό μυθιστόρημα και μιλάμε για τη γνωστή σειρά αστυνομικής λογοτεχνίας του Γιάννη Μαρή». Και πάμε στα «Κλασσικά Εικονογραφημένα»: «Στις αρχές του 1950 ο Μιχάλης, ο μεγαλύτερος των τριών αδελφών, σε ένα ταξίδι του στην Αμερική, στις προθήκες των αμερικάνικων περίπτερων “έκανε τη γνωριμία” με τα “Κλασσικά Εικονογραφημένα”. Οι εκδόσεις ανήκαν στον οίκο Γκίλμπερτον, στο τιμόνι της οποίας βρισκόταν ο Αμερικανοεβραίος Άλμπερτ Κάντερ. Ιδέα του τελευταίου ήταν τα εικονογραφημένα να αποκτήσουν ουσία προβάλλοντας έργα από την κλασική λογοτεχνία. Αποτέλεσμα της συνεργασίας του με τους αδελφούς Πεχλιβανίδη ήταν τον Μάρτιο του 1951 η Ελλάδα να βρίσκεται μεταξύ των πρώτων ευρωπαϊκών χωρών που εξέδωσαν τα πρώτα “Κλασσικά Εικονογραφημένα”. Μεταξύ των έργων που κυκλοφόρησαν στη γλώσσα μας όπως “Οι Άθλιοι” (το πρώτο που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα), “Όλιβερ Τουίστ”, “Η καλύβα του Μπάρμπα Θωμά”, “Η νήσος των θησαυρών”... Ακολούθησαν με μεγάλη επιτυχία πολλά γνωστά έργα της αμερικανικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας. »Τα “Κλασσικά Εικονογραφημένα” είχαν φανατικό αναγνωστικό κοινό. Δεν αγαπήθηκαν μόνο από παιδιά και εφήβους αλλά γοήτευσαν και τους ενήλικες, και αποτέλεσαν στη μετεμφυλιακή Ελλάδα σημείο αναφοράς για πολλές γενιές. Η επιτυχία σε αριθμούς φαίνεται από το ύψος του τιράζ, που ξεπέρασε τα 250.000 αντίτυπα το τεύχος». Περνάμε στα ελληνικά «Κλασσικά»: «Σημαντικός σταθμός στη διαδρομή μας ήταν και η έκδοση τευχών με θέματα από την ελληνική ιστορία και μυθολογία. Έχει ίσως ενδιαφέρον να ανατρέξουμε στους λόγους που οι εκδόσεις μας κατευθύνθηκαν σε ελληνικά θέματα. Πρώτος διδάξας ο πολυμήχανος Άλμπερτ Κάντερ, που θεωρούσε την ελληνική ιστορία ιδιαίτερα πλούσια σε θεματολογία και μας παρακαλούσε να ασχοληθούμε. Επιπλέον κίνητρο ήταν η διόρθωση των ανακριβειών που εντοπίστηκαν σε αμερικανικές εκδόσεις ελληνικών θεμάτων. Τέτοιο παράδειγμα ήταν η “Ιλιάδα”. Σημειώνεται ακόμα ότι οι (αμερικανικές) διαφοροποιήσεις δεν περιορίζονταν μόνο στους διαλόγους του κειμένου αλλά και στην εικονογράφηση. Τέλος, μπορούμε να προσθέσουμε και έναν επιπλέον λόγο που δεν ήταν άλλος από τη συγκίνηση που προκαλούσαν τα θέματα της ιστορίας μας που προσέλκυαν ιδιαίτερα το ελληνικό αναγνωστικό κοινό. »Προς τούτο, το 1952 και 1953 πρωτοκυκλοφόρησαν τεύχη αφιερωμένα σε ήρωες του 1821, όπως ο “Κολοκοτρώνης” του Βασίλη Ρώτα, “Το Χάνι της Γραβιάς”, “Κανάρης ο Πυρπολητής”, ο “Αθανάσιος Διάκος”, ο “Ρήγας Βελεστινλής” {Φεραίος), ενώ δεν παραλείφθηκε η θεματολογία από τα χρόνια του Βυζαντίου και άλλων περιόδων. Στους διακεκριμένους κειμενογράφους συγκαταλέγονται ο Βασίλης Ρώτας (υπεύθυνος για πολύ μεγάλο μέρος των κειμένων), η Γεωργία Δεληγιάννη – Αναστασιάδη, η Σοφία Μαυροειδή – Παπαδάκη, ενώ το σχεδιαστικό μέρος ανέλαβαν σημαντικοί ζωγράφοι, όπως ο Κώστας Γραμματόπουλος (γνωστός από το Αναγνωστικό του Δημοτικού), ο Βασίλης Ζήσης, ο Γεώργιος Βακαλό, ο Νίκος Νομικός, ο Παύλος Βαλασάκης, ο Τάκης Κατσουλίδης, ο Μέντης Μποστατζόγλου (Μποστ) και άλλοι. Ο Βασίλης Ρώτας ήταν υπεύθυνος για πολύ μεγάλο κομμάτι των κειμένων, ενώ στο σχεδιαστικό μέρος συνέβαλλε ο Μέντης Μποστατζόγλου (Μποστ) »Εκδόθηκαν συνολικά 180 τίτλοι, από τους οποίους 60 περίπου με ελληνικά θέματα. Η πρώτη έκδοση αφορούσε το “Περσέας και Ανδρομέδα”, αλλά πολύ ψηλά στις προτιμήσεις του κοινού βρίσκονταν τα θέματα η σειρά από την αρχαία Ελλάδα, το Βυζάντιο και την επανάσταση του 1821. Οι τίτλοι τέλους έπεσαν με το υπ’ αριθμόν 180 τεύχος, κοντά στο τέλος της δεκαετίας του ’60, με το οποίο ολοκληρώθηκε η σειρά των εκδιδομένων για πρώτη φορά “Κλασσικών Εικονογραφημένων”, ενώ ακολούθησαν πολυάριθμες επανεκδόσεις σε τίτλους με μεγάλη ζήτηση, ενώ οι πρώτες εκδόσεις αποτελούν συλλεκτικά αντικείμενα. »Στα ευπώλητα των “Κλασσικών Εικονογραφημένων” συγκαταλέγονται από τα μεγάλα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας “Οι Άθλιοι” [που ήταν και το πρώτο που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα], “Η καλύβα του Μπάρμπα Θωμά”, “Ο Ρομπέν των Δασών”, ο “Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος”, “Οι Τρεις Σωματοφύλακες”, “Οι Ιππότες της στρογγυλής Τραπέζης”. Ζήτηση όμως είχαν και οι τίτλοι της αμερικανικής λογοτεχνίας, όπως ο “Μπιλ Χίκοκ”, ο “Μπάφαλο Μπιλ” και άλλοι». Παντελής Πεχλιβανίδης Από τη δεύτερη γενιά, γιος του δεύτερου εκ των τριών αδελφών, Γεωργίου, ο Παντελής Πεχλιβανίδης σπούδασε Οικονομικά και Διοίκηση Επιχειρήσεων στη Γερμανία, και την ίδια περίοδο απέκτησε εργασιακή εμπειρία σε εκτυπωτικά εργοστάσια και εκδοτικούς οίκους της τότε Δυτικής Γερμανίας. Εργάστηκε στην οικογενειακή επιχείρηση μαζί με τα πρώτα του ξαδέλφια Παντελή και Βάσο ως το 2004. Παράλληλα ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΑΣΟΕΕ) και στο Πανεπιστήμιο Πατρών, του οποίου είναι ομότιμος καθηγητής. Και το σχετικό link...
  7. Ο Γιάννης Γρατσανίτης κάνει στον Ηπειρωτικό Αγώνα και το agon.gr μια αναδρομή και παρουσίαση των παιδικών περιοδικών και… όχι μόνο, τις δεκαετίες 1950-1960: «Μικρός Ήρωας», «Κλασσικά εικονογραφημένα», «Γκαούρ-Ταρζάν», «Υπεράνθρωπος», «Μάσκα» και… «Χτυποκάρδι». Δεκαετίες 1950-1960. Οι δεκαετίες των σημερινών εβδομηντάρηδων και… Ξεκίνησα αυτή την έρευνα και αναδρομή για τα περιοδικά, που τις πιο πάνω δεκαετίες απορροφούσαν, στο σύνολο του σχεδόν, το βδομαδιάτικο χαρτζιλίκι μας και μας κρατούσαν παρέα τον ελεύθερο χρόνο μας (που ήταν ασφαλώς πολύ περισσότερος από αυτόν που διαθέτουν τα αντίστοιχης ηλικίας σημερινά παιδιά), προκειμένου, από τη μια μεριά να θυμηθεί η παραπάνω ηλικία και από την άλλη να μάθουν οι νεώτεροι για τα αναγνώσματα της εποχής των πατεράδων τους και των παππούδων τους. Φυσικά τα περιοδικά, που παρουσιάζουμε σήμερα, δεν ήταν τα μόνα. Κυκλοφορούσαν και άλλα, όμως πιστεύω -και ας με διαψεύσουν οι συνομήλικοί μου- αυτά κρατούσαν τα πρωτεία στις προτιμήσεις μας. Τα πρώτα περιοδικά του είδους κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα το 1935. Ήταν η «Μάσκα», το «Μυστήριο» και ο «Ζορρό». Οι πολεμικές και πολιτικές αναταραχές, που ακολούθησαν, είχαν ως συνέπεια την αναστολή τους. Από το 1950 όμως και μετά επανεμφανίζονται όχι μόνο τα προπολεμικά, αλλά και πολλά άλλα με κατακόρυφη επιτυχία. Διάλεξα τα πιο αντιπροσωπευτικά του είδους τους, καθώς είχαν τη μεγαλύτερη απήχηση στις ηλικίες στις οποίες απευθύνονταν. Και αρχίζουμε… «Ο Μικρός Ήρωας» Στέλιος Ανεμοδουράς «Ο Μικρός Ήρωας» ήταν, πιστεύω, το πιο επιτυχημένο παιδικό περιοδικό της εποχής. Εκδιδόταν κάθε εβδομάδα και το έγγραφε ο Στέλιος Ανεμοδουράς (1917-2000), με το ψευδώνυμο Θάνος Αστρίτης, ενώ την εικονογράφησή του έκανε ο Βύρων Απτόσογλου. Σε πρώτη φάση, το περιοδικό εκδόθηκε για μια ολόκληρη 15ετία, από τις 24 Φεβρουαρίου 1953 με τίτλο του πρώτου τεύχους «Ελεύθερος σκλάβος» έως τις 18 Ιουνίου του 1968, οπότε το καθεστώς των συνταγματαρχών απαγόρευσε την κυκλοφορία θεωρώντας ότι τα θέματά του, με αντικείμενο την αντίσταση εναντίον των γερμανών κατακτητών, θα του δημιουργούσαν «προβλήματα». Μικρός Ήρωας: Ελεύθερος Σκλάβος Μετά την πτώση της χούντας επανεκδόθηκε αρκετές φορές και τελευταία με τη μορφή συλλεκτικών τόμων το 1986. Εδώ ανοίγουμε μια παρένθεση και αναφέρουμε την πρώτη παράγραφο του παραπάνω πρώτου τεύχους του περιοδικού: «Είναι νύχτα. Μια ξάστερη, γλυκιά ανοιξιάτικη νύχτα. Χιλιάδες ασημένια αστέρια τρεμοπαίζουν γλυκά πάνω από την κοιμισμένη Αθήνα, σαν να προκαλούν τους κατοίκους της να βγουν έξω και να χαρούν την ομορφιά της νύχτας. Μα οι κάτοικοι της Αθήνας δεν βγαίνουν από τα σπίτια τους. Ξέρουν ότι μέσα στη γλυκιά νύχτα παραμονεύει ο θάνατος! Δεν είναι ελεύθεροι! Είναι σκλάβοι που στενάζουν κάτω από την μπότα του σκληρού Γερμανού και το μαστίγιο του νικημένου Ιταλού…». Το περιοδικό αγαπήθηκε πολύ από τις πρώτες μεταπολεμικές γενιές. Στόχος του Ανεμοδουρά, όπως ο ίδιος ανέφερε στις συνεντεύξεις του, ήταν να αμβλύνει μέσω αυτού τις οδυνηρές συνέπειες του πολέμου, της κατοχής και του εμφυλίου σπαραγμού, που μόλις είχαν προηγηθεί, χρησιμοποιώντας λιτή και κατανοητή γλώσσα, χωρίς διχαστικές αναφορές, προκειμένου να πετύχει παράλληλα την ενδυνάμωση της πατριωτικής περηφάνιας, αλλά και την ομόνοια που είχαν ανάγκη οι νεαροί αναγνώστες της αρκετά δύσκολης εκείνης περιόδου. Ο Ανεμοδουράς -κατά δήλωσή του- υπήρξε μέλος της ΚΝΕ. Δεν αναφέρει όμως στα κείμενά του τις υπαρκτές αντιστασιακές ομάδες που έδρασαν, προκειμένου να αποφύγει τις μεταξύ τους συγκρούσεις. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την αντίδραση της Αριστεράς, η οποία προσπάθησε με ανακοινώσεις να υποβαθμίσει το περιοδικό. Εκτός από τα παραπάνω, λέγεται ότι παραλίγο να δημιουργηθεί διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ Ελλάδας και Μεγάλης Βρετανίας, μετά την απαίτηση των Βρετανών να μην κυκλοφορήσει στην Κύπρο για ευνόητους λόγους… Ο «Μικρός Ήρωας» ήταν αμιγώς ελληνικό περιοδικό, σε αντίθεση με άλλα που δανείζονταν τους ήρωες και τις περιπέτειές τους από αντίστοιχες ξένες κυκλοφορίες. Το περιοδικό επηρέασε τους νεαρούς αναγνώστες της εποχής των δεκαετιών ’50 και ’60, όταν οι μνήμες της κατοχής ήταν ακόμα φρέσκες. Αρκετές φορές αντιμετωπίστηκε δυσμενώς. Η κουλτούρα όμως, που διαμόρφωσε, επηρέασε θετικά τους περισσότερους, μεταξύ των οποίων και έλληνες πολιτικούς. Φανατικοί φίλοι του «Μικρού Ήρωα» έχουν δηλώσει ο Νίκος Κωνσταντόπουλος, ο Γιάννης Δημαράς, ο Θόδωρος Κασσίμης, ο σκιτσογράφος Σπύρος Ορνεράκης κ.ά. Ο Μανώλης Γλέζος για την έκδοση του περιοδικού ευχήθηκε κάθε επιτυχία. Το περιοδικό και ο δημιουργός του τιμήθηκαν στις 6 Νοεμβρίου του 1997 από τον δήμο Αθηναίων. Μικρός Ήρωας: Γιώργος – Κατερίνα – Σπίθας Ας δούμε όμως ποιοι ήταν οι κεντρικοί χαρακτήρες του «Μικρού Ήρωα»: Πρώτος λοιπόν ήταν ο Γιώργος Θαλάσσης, ένας έφηβος, που φορά πάντα κοντά παντελονάκια (τις εποχές εκείνες, όλα τα παιδιά και οι έφηβοι, μέχρι τις τελευταίες τάξεις του οχταταξίου Γυμνασίου, φορούσαν κοντό παντελόνι) ορφανός, άριστος γνώστης των πολεμικών τεχνών, των όπλων, απίστευτα θαρραλέος -παιδί θαύμα δηλαδή- που αγωνίζεται με κάθε τρόπο για την απελευθέρωση της Ελλάδας από την τριπλή κατοχή των Γερμανών, των Ιταλών και των Βουλγάρων. Πιστούς του συντρόφους και συνεργάτες έχει την Κατερίνα, με την οποία τον συνδέει πλατωνική (δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά) ερωτική σχέση και τον περίφημο Σπίθα, το αιώνιο πεινασμένο παιδί, ευτραφές, καλοκάγαθο και γκαφατζή. Η Κατερίνα είναι μια έφηβη κοπέλα, αγωνίστρια και αυτή, με ικανότητες, που βοηθάει τον αγαπημένο της Γιώργο με κάθε τρόπο στον αγώνα κατά των κατακτητών. Ο Σπίθας, έφηβος και αυτός, με μια μικρή νοητική υστέρηση, αφοσιωμένος απόλυτα στον Γιώργο Θαλάσση, το κωμικό στοιχείο της παρέας, διαρκώς πεινασμένος και ευτραφής (λιγάκι περίεργο βέβαια για την εποχή), αλλά αγωνιστής και ο ίδιος με τον τρόπο του. Υπάρχουν όμως και οι αντίπαλοι, οι οποίοι είναι ουκ ολίγοι. Εκατόν ενενήντα, παρακαλώ, τον αριθμό. Από όλους αυτούς ξεχωρίζουν όμως δύο. Ο Σεϊτάν Αλαμάν και η Φροϊλάιν Χ είναι οι πιο επικίνδυνοι και απασχολούν τα περισσότερα τεύχη. Ο Σεϊτάν Αλαμάν, που σημαίνει διαβολογερμανός στην αραβική γλώσσα, γνωστός και ως πράκτορας «13» με τις χίλιες μορφές, ήταν ένα μυθικό πρόσωπο, ο πιο σημαντικός κατάσκοπος – σαμποτέρ των Γερμανών στον τελευταίο παγκόσμιο πόλεμο. Ο Σεϊτάν Αλαμάν εικονίζεται στο περιοδικό του Ανεμοδουρά με μια μαύρη εφαρμοστή στολή, η οποία φέρει στο στήθος ένα κόκκινο αγκυλωτό σταυρό. Είναι ικανότατος στις μεταμφιέσεις και για τον λόγο αυτό επονομάζεται και ως «ο άνθρωπος με τα χίλια πρόσωπα». Η Φροϊλάιν Χ είναι ο θηλυκός Σεϊτάν Αλαμάν, πιστή του σύμμαχος, η οποία όμως αργότερα τον προδίδει. Για τον «Μικρό ήρωα», τον Γιώργο Θαλάσση, το 1987 ο Λουκιανός Κηλαηδόνης έγραψε και το γνωστό τραγούδι, που περιλαμβάνεται στο μουσικό του άλμπουμ «Ζήτω το Ελληνικό τραγούδι» και του οποίου ο πρώτος στίχος: «Από τη μια οι Ιταλοί και Γερμανοί -για να σε βρουν αναστατώνουν την Αθήνα- κι από την άλλη του πατέρα μου η φωνή -«νομίζω πως τον κρύβεις στην κουζίνα» και το ρεφρέν: «Πού είσαι τώρα και σ’ έχω χάσει, μικρέ μου ήρωα Γιώργο Θαλάσση». Τελειώνοντας την παρουσίαση του παραπάνω περιοδικού αξίζει να αναφερθώ σε ένα διασκεδαστικό επεισόδιο, που συνέβη στο Γυμνάσιο όπου φοιτούσα στην πρώτη ή δεύτερη τάξη, αν θυμάμαι καλά. Φυσικά την εποχή εκείνη, όπως είπαμε, όλοι της ηλικίας μου εντρυφούσαμε με φανατισμό στις περιπέτειες του Μικρού Ήρωα. Στις ελεύθερες ώρες ο Γιώργος Θαλάσσης βρισκόταν πρώτος στις συζητήσεις μας. Ένας όμως από τους συμμαθητές μου είχε υπερβεί τα εσκαμμένα! «Κοιμόταν και ξυπνούσε» με τον Μικρό Ήρωα. Σε όλες τις συζητήσεις του τον έβαζε μπροστά. Είχε αποστηθίσει ολόκληρα κείμενα. Καθηγητής μας τότε στο μάθημα της έκθεσης ήταν ο γνωστός λογοτέχνης, φιλόλογος και πανεπιστημιακός Γιάννης Δάλλας. Ο κ. Δάλλας λοιπόν είχε τη συνήθεια να ξεχωρίζει τις καλύτερες εκθέσεις, να τις δίνει σε αυτούς που τις έγραψαν για να τις διαβάσουν και σε συνέχεια γινόταν συζήτηση με τους μαθητές και σχολιασμός για τα υπέρ και τα κατά των κειμένων. Μια μέρα ο καθηγητής μας ξεχωρίζει το τετράδιο του πιο πάνω συμμαθητή, ο οποίος –σημειωτέον- δεν χαρακτηριζόταν για τις ιδιαίτερες ικανότητές του στο μάθημα της έκθεσης, και λέει: «Και τώρα ο Π. θα μας διαβάσει αποσπάσματα από τον… Μικρό Ήρωα»! Ο αθεόφοβος, επειδή το θέμα της έκθεσης είχε κάποια σχέση με την κατοχή, παρέθεσε αυτούσια σχεδόν αποσπάσματα από κείμενα του περιοδικού, τα οποία, λόγω της λατρείας του για αυτό, είχε πλήρως αποστηθίσει! «Κλασσικά Εικονογραφημένα» Πρωτόγνωρη και λατρεμένη για την εποχή τoυς έκδοση! Το πρώτο τεύχος των «Κλασσικών Εικονογραφημένων», που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 1951, ήταν «Οι Άθλιοι» του Βίκτορα Ουγκώ. Η τιμή του ήταν 4.000 δρχ. και πουλήθηκαν 90.000 αντίτυπα! Ήταν το πιο εντυπωσιακό άνοιγμα της εγχώριας αγοράς στην κατηγορία του περιοδικού τύπου, των κόμικς. Υπεύθυνος για την έκδοση αυτή ήταν ο εκδοτικός οίκος «Ατλαντίς» των αδελφών Πεχλιβανίδη, που γαλούχησε γενιές και γενιές. Έδρα του οίκου ήταν το βιβλιοπωλείο με τον ομώνυμο τίτλο, που βρισκόταν μέχρι το 1993 σε ένα μονώροφο κτίσμα της οδού Κοραή στην Αθήνα. Από το βιβλιοπωλείο αυτό οι αδελφοί Πεχλιβανίδη κατάφεραν να εισαγάγουν στην Ελλάδα, με μεγάλη επιτυχία και με τρόπο κατανοητό και ελκυστικό συνάμα, την παγκόσμια παιδική λογοτεχνία, μέσα από εικονογραφημένες, έγχρωμες διασκευές των έργων μεγάλων κλασικών συγγραφέων, όπως του Βίκτωρα Ουγκώ, του Αλέξανδρου Δουμά, του Κάρολου Ντίκενς, των αδελφών Μπροντέ, του Τζέημς Φένιμορ Λι Κούπερ, του σερ Ουόλτερ Σκοτ, του Ιούλιου Βερν, του Ρόμπερτ Λούις Στήβενσον και τόσων άλλων. Στο σημείο αυτό, αξίζει να παραθέσουμε ένα απόσπασμα σημειώματος των εκδοτών, που περιλαμβάνεται στο εσώφυλλο της έκδοσης του τεύχους των «Αθλίων»: «Τα “ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ” εκδίδονται στη Νέα Υόρκη από τον οίκο ΤΖΙΛΜΠΕΡΤΟΝ εδώ και χρόνια. Έχουν σημειώσει μια καταπληκτική επιτυχία. Μέχρι σήμερα έχουν πωληθή περισσότερα από τριακόσια εκατομμύρια αντίτυπα… Εκτός όμως από το ΤΕΡΠΝΟ και ΩΦΕΛΙΜΟ βιβλίο, στον τόπο μας κυρίως έχουμε ανάγκη από το ΦΘΗΝΟ βιβλίο. Διασκευές των γνωστών έργων κυκλοφορούν από καιρό στην Ελλάδα, αλλά σε τιμές, που είναι προσιτές μόνο στα παιδιά των πλουσίων. Τα “ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ”, τυπωμένα σε πολυτελές χαρτί και πολύχρωμα, συνδυάζουν το ΕΚΛΕΚΤΟ και το ΦΘΗΝΟ. Πωλούνται μόνο 4.000 δραχμές». Κλασσικά Εικονογραφημένα: «Περσέας και Ανδρομέδα» Τα Κλασσικά Εικονογραφημένα, όμως, από την πρώτη κυκλοφορία τους απέκτησαν και τους πολέμιούς τους. Επικρίθηκαν για την αμερικανική τους προέλευση και τον τρόπο θεώρησης της κλασικής λογοτεχνίας. Πολλοί, μεταξύ των οποίων και ο Ευάγγελος Παπανούτσος, θεώρησαν «ευτελισμό» των κλασικών έργων την παρουσίασή τους σε μορφή «κόμικς». Οι αντιδράσεις ήταν τόσες που το θέμα συζητήθηκε και απασχόλησε ακόμα και τη Βουλή! Οι παραπάνω όμως ενστάσεις δεν είχαν καμιά επιτυχία. Το νεανικό -και όχι μόνο- κοινό αγκάλιασε την έκδοση και έγινε μια από τις πιο επιτυχημένες στα μεταπολεμικά χρόνια. Απόδειξη της επιτυχίας αυτής, είναι και το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα, μισό και πλέον αιώνα μετά από την πρώτη κυκλοφορία, τα τεύχη, ανατυπωμένα βέβαια, εξακολουθούν να πωλούνται. Όσο δε αφορά τα αρχικά πρωτότυπα, έχουν γίνει πλέον συλλεκτικά αντικείμενα, πανάκριβα και ανάρπαστα από τους συλλέκτες του είδους. Κλασσικά Εικονογραφημένα: «Αλή Πασάς» Ας επανέλθουμε όμως, στο «βιογραφικό» παρελθόν της σειράς. Τον Οκτώβριο του 1953 εμφανίζεται ένα διαφορετικό «κλασικό», στο τεύχος 43, παρμένο από την Ελληνική Μυθολογία: «Περσέας και Ανδρομέδα». Τα σχέδια του παραπάνω τεύχους ήταν του Κώστα Γραμματόπουλου και το κείμενο του Βασίλη Ρώτα. Έτσι αρχίζει μια νέα περίοδος, που περιλαμβάνει δικά μας πλέον θέματα, τόσο από τη μυθολογία, όσο και από την ιστορία [«Αλή Πασάς» , «Κολοκοτρώνης», «Η μάχη του Μαραθώνα», «Το χάνι της Γραβιάς», «Ιουστινιανός, ο Αυτοκράτωρ» κ.λ.π.]. Πολλοί και γνωστοί Έλληνες γραφίστες και σχεδιαστές αναλαμβάνουν το σχεδιαστικό μέρος: Βακαλό, Μποστ, Γραμματόπουλος, Βαλιασάτης, Λιβιεράτος κ.ά. Κυκλοφόρησαν συνολικά 318 τεύχη, τα οποία μπορούν να βρεθούν και σήμερα στις πάμπολλες επανεκδόσεις τους. Αρκετές εφημερίδες από το 2002 και μετά (Καθημερινή, Βήμα, Ελεύθερος Τύπος) έχουν περιλάβει ως ένθετα τεύχη των «Κλασσικών Εικονογραφημένων». Κλασσικά Εικονογραφημένα: «Κολοκοτρώνης» Τα «Κλασσικά Εικονογραφημένα» ήταν και εξακολουθούν να είναι μια περιπέτεια γοητευτική, που κράτησε και κρατάει αρκετά χρόνια. Μέσα από τις σελίδες τους προσδιόρισαν με εύκολο τρόπο ιστορικά γεγονότα και κάλυψαν μαθησιακά το ιστορικό πεδίο της γνώσης των νέων, παράλληλα με τα σχολικά βιβλία. Πιστεύω ότι ο πόλεμος, και μάλιστα με τρόπο άγριο, που έγινε από αναγνωρισμένους μάλιστα ανθρώπους της τέχνης αλλά και της πολιτικής, ήταν σαφώς άδικος. Αυτό άλλωστε επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι κυκλοφορούν και σήμερα και εξακολουθούν να έχουν ζήτηση (μοναδική περίπτωση για περιοδικά του είδους). «Γκαούρ – Ταρζάν» Νίκος Ρούτσος Ένα ακόμα ιστορικό περιοδικό, που περιείχε αυτοτελείς περιπέτειες της ζούγκλας και που αναδείχτηκε από τα πιο δημοφιλή στο παιδικό αναγνωστικό κοινό, ήταν ο «Γκαούρ - Ταρζάν». Συγγραφέας, δημιουργός και εκδότης του ήταν ο Νίκος Ρούτσος (1904-1984). Οι περιπέτειες του Γκαούρ - Ταρζάν της δεκαετίας του ’50 ψυχαγώγησαν πλήθος μικρών θαυμαστών της εποχής. Ο μύθος του άρχοντα της ζούγκλας, του κατάξανθου Eγγλέζου Ταρζάν και της συντρόφισσας του, επίσης κατάξανθης Eγγλέζας, Τζέην ήταν γνωστός και καθιερωμένος. Οι κατάξανθοι Eγγλέζοι Ταρζάν & Τζέην Η εθνική μας περηφάνια όμως, επέβαλε τη δημιουργία του αντίπαλου δέους: τον μελαχρινό, έλληνα, δεύτερο άρχοντα της ζούγκλας, τον ηρωικό Γκαούρ, που γεννήθηκε από Έλληνα πατέρα και ιθαγενή μητέρα. Μαζί του, η μελαμψή και πανέμορφη Ταταμπού που γεννήθηκε, αντίστροφα αυτή, από Eλληνίδα μητέρα και ιθαγενή πατέρα. Στην ομάδα του Γκαούρ πρέπει να προστεθεί ο πυγμαίος Ποκοπίκο και η «γλυκιά» ιθαγενής Χουχού, με την οποία ήταν αθεράπευτα ερωτευμένος, και που αποτελούν το κωμικό στοιχείο της σειράς. Οι παραπάνω ζούσαν σε ένα απόκρημνο βουνό, που βρισκόταν όμως στην «περιοχή» του Ταρζάν. Ο Ταρζάν, όμως, φοβάται τον Γκαούρ και νομίζει ότι ο τελευταίος διεκδικεί τη θέση του ως βασιλιά της ζούγκλας, με συνέπεια οι συγκρούσεις τους να είναι συχνές. Ο Γκαούρ (ως Έλληνας βέβαια) εκτός που πάντα υπερτερεί του Ταρζάν στις σωματικές τους αψιμαχίες, πολλές φορές τού σώζει και τη ζωή. Η ζηλιάρα Τζέην, η οποία παρουσιάζεται ως ύπουλη και πανούργα, αλλά και κρυφά ερωτευμένη με τον Γκαούρ, επειδή δεν βρίσκει ανταπόκριση, τροφοδοτεί με κάθε τρόπο το μίσος του Ταρζάν για τον Γκαούρ. Οι δύο γυναίκες, η κατάξανθη Eγγλέζα Τζέην και η μελαχρινή Eλληνοαφρικάνα Ταταμπού, αποτελούν τις καλλονές της ζούγκλας, πανέμορφες και οι δύο με τα αποκαλυπτικά τους μπικίνι! Ο Γκαούρ Ταρζάν Η Ταταμπού Ο τίτλος του περιοδικού ξεκίνησε ως «Ταρζάν», αφού στο πρώτο τεύχος με τίτλο «Το ταμπού της φρίκης» εξουσιάζει τη ζούγκλα μόνος του. Ο παραπάνω τίτλος διατηρήθηκε μέχρι το τ. 26, μετά άλλαξε και έγινε «Ταρζάν – Γκαούρ» και κατέληξε με τα περισσότερα τεύχη (επόμενο άλλωστε) σε «Γκαούρ – Ταρζάν». Το περιοδικό εκδόθηκε σε τέσσερις περιόδους. Σε όλες φυσικά συγγραφέας ήταν ο Νίκος Ρούτσος. Οι εκδόσεις ήταν της «Άγκυρας», του ίδιου του Ρούτσου και του «Αστερία». Στην εικονογράφηση ήταν ο Νείρος, ο Βύρων Απτόσογλου, ο Κουκάκης και ο Αβαγιανός. Γκαούρ - Ταρζάν μονομαχία Το ταμπού της φρίκης «Υπεράνθρωπος» Στις 24 Απριλίου του 1951 άρχισε να κυκλοφορεί το περιοδικό επιστημονικής φαντασίας «Υπεράνθρωπος». Και αυτού του περιοδικού συγγραφείς ήταν ο Στέλιος Ανεμοδουράς, που υπόγραφε με το ψευδώνυμο Θάνος Αστρίτης. Η εικονογράφηση ήταν και πάλι του Βύρωνα Απτόσογλου. Η κυκλοφορία του «Υπεράνθρωπου», αν και αυτός συγκλόνιζε το παιδικό κοινό, δεν είχε την επιτυχία των παραπάνω («Μικρός Ήρωας», «Γκαούρ- Ταρζάν»). Κυκλοφόρησαν συνολικά 96 εβδομαδιαία τεύχη έως στις 17 Φεβρουαρίου του 1953. Το πρώτο τεύχος είχε τίτλο «Υπεράνθρωπε S.O.S η γη κινδυνεύει». Με αυτό το τεύχος ο λάτρης της φαντασίας Ανεμουδουράς ξεκινάει την εποποιία της οικογένειας των υπεράνθρωπων, που ήταν εμπνευσμένη εικαστικά, ιδιαίτερα στις στολές, από την αντίστοιχη αμερικανική σειρά κόμικς «Captain Marvel». Στo πρώτο τεύχος κάνει την εμφάνισή του και γνωρίζουμε τον γενάρχη της οικογένειας. Το δείγμα γραφής του συγγραφέα ήταν πραγματικά εξαιρετικό και η δημιουργική του φαντασία κάλπαζε! Πηγή έμπνευσης για τον Ανεμοδουρά ήταν ο αμερικανός «Superman». Η στολή ίδια, με τη διαφορά ότι στο στήθος του δικού μας υπεράνθρωπου ήταν το γράμμα «Υ», ενώ στου αμερικάνου το γράμμα «S». Επίσης και μια άλλη διαφορά: Ο υπεράνθρωπος του Θάνου Αστρίτη δεν επηρεαζόταν από το ορυκτό κρυπτονίτη, που παρέλυε τον αμερικάνο ομόλογό του, αλλά είχε όμως ένα άλλο τρωτό σημείο: Την πίσω επιφάνεια της φτέρνας του, όπως ο μυθικός μας ήρωας Αχιλλέας. Και ο δικός μας «Υπεράνθρωπος», όπως ο αμερικανικός «Superman», ερωτεύεται μια δημοσιογράφο, τη θνητή Έλσα, την οποία παντρεύεται. Καρπός αυτού του γάμου ήταν δύο παιδιά: Ο Κεραυνός και η Αστραπή. Ο Κεραυνός φορούσε κίτρινη στολή και είχε όλες τις υπερφυσικές δυνάμεις του πατέρα του. Η Αστραπή φορούσε κόκκινη στολή, άσπρη μπέρτα και κίτρινες μπότες. Ήταν και αυτή γενναία με υπερφυσικές ομοίως δυνάμεις. Στη συνέχεια στην οικογένεια των Υπεράνθρωπων μπαίνει, φυσικά, και το ελληνικό στοιχείο: Ο Έλληνας σούπερ επιστήμονας Ελ Γκρέκο, ο οποίος ερωτεύεται την Αστραπή και την παντρεύεται με κουμπάρο τον Κοντοστούπη. Ο Ελ Γκρέκο ήταν κοινός θνητός, όμως χάρη στις επιστημονικές του ανακαλύψεις, γίνεται τόσο δυνατός όσο και ο πεθερός του. Είχε τεράστια σωματική δύναμη, άτρωτος και ανεπηρέαστος από κάθε μορφής όπλο, που χρησιμοποιούσαν εναντίον του οι αντίπαλοι. Φορούσε άσπρο πουκάμισο με γαλάζιο μαίανδρο (στα χρώματα της σημαίας μας δηλαδή), γαλάζιο επίσης παντελόνι και κόκκινη ζώνη. El Greco, ο έλληνας «Υπεράνθρωπος» Πρέπει να σημειωθεί ότι ο συγγραφέας υπερτονίζει στο έργο του την παρουσία του Ελ Γκρέκο, έναντι των άλλων υπεράνθρωπων, θέλοντας να υπογραμμίσει την ύπαρξη του ελληνικού παράγοντα, ώστε να αναπτυχθεί, όπως και στον «Μικρό ήρωα», το πατριωτικό αίσθημα στους νεαρούς αναγνώστες, λαμβάνοντας υπόψη ότι τη δεκαετία του ’50 η Ελλάδα είχε μόλις βγει από τις γνωστές επώδυνες περιπέτειες. Η προσπάθεια αυτή του Ανεμοδουρά διαφαίνεται σε όλα τα έργα του. Ο Σατούρ Για την «ιστορία» της δυναστείας, το πρώτο εγγόνι του υπεράνθρωπου από τον γάμο της κόρης Αστραπής και του Ελ Γκρέκο είναι ο Υπερέλληνας, ο οποίος εμφανίζεται με γαλάζια στολή και λευκό σταυρό στο στήθος! Ένα δεύτερο εγγόνι θα αποκτήσει ο Υπεράνθρωπος από τον γάμο του γιου του Κεραυνού με τη θνητή Λάουρα, τον «Σιμούν», ο οποίος έχει φοβερές τηλεπαθητικές και τηλεκινητικές ικανότητες. Την οικογένεια όμως των υπεράνθρωπων την πλαισιώνουν και άλλα μέλη, που αποτελούν το κωμικό στοιχείο της, βοηθώντας την, ωστόσο, με κάθε τρόπο. Έτσι έχουμε τον Κοντοστούπη, ο οποίος αποκτά και αυτός μεγάλες μυϊκές δυνάμεις και γίνεται ένας από τους πιο ισχυρούς θνητούς. Ένα δεύτερο κωμικό πρόσωπο είναι και ο «Τσιπτσιπ», ένα μικρό εξωγήινο πλασματάκι, που έχει έρθει από άλλο πλανήτη και βοηθάει και αυτό την οικογένεια των ηρώων μας στη μάχη εναντίον του κακού. Τέλος, προστίθεται και ένα τρίτο κωμικό στοιχείο η κακάσχημη, εξωγήινη και αυτή, Ελχίνα. Η κόρη του Σατούρ, Σατούρνα Ποιοι ήταν όμως οι φανατισμένοι εχθροί των υπεράνθρωπων; Πρώτος ο Σατούρ με την κόρη του Σατούρνα, που κυκλοφορούν και πετούν με κατάμαυρες στολές. Ακολουθεί ο δρ Φάουστ, ο σατανικός επιστήμονας. Έπονται ο Τρόμος, ο θεός του πολέμου Άρης, ο ιπτάμενος μαύρος πάνθηρας και αρκετοί άλλοι. Την επιτυχία έστω και αυτών των λίγων τευχών του «Υπεράνθρωπου» προσπάθησαν να τη μιμηθούν και άλλοι, χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα. Βγήκαν πολλά περιοδικά με ανάλογο θέμα και ύφος, αλλά, μην βρίσκοντας ανταπόκριση στο αναγνωστικό κοινό των νέων, έκαναν ελάχιστα τεύχη και έκλεισαν. «Μάσκα» Απόστολος Μαγγανάρης Το περιοδικό «Η Μάσκα», που απευθυνόταν βέβαια σε ενήλικες αλλά διαβαζόταν μετά μανίας και από τα μεγαλύτερα παιδιά, κυκλοφόρησε το πρώτο του τεύχος την προπολεμική περίοδο 1935-1939 και βασιζόταν στο αντίστοιχο αμερικάνικο έντυπο με τίτλο «Black Mask» του 1920. Διευθυντής σύνταξης ήταν ο δημοσιογράφος και ποιητής Απόστολος Μαγγανάρης. Αντίπαλο δέος της «Μάσκας» ήταν το άλλο, σχεδόν δίδυμό του, περιοδικό «Μυστήριο», που εξέδιδε ο Νίκος Θεοφανίδης, εκδότης ομοίως και του γνωστού περιοδικού «Ρομάντσο». Μετά την απελευθέρωση, ακολούθησε η δεύτερη περίοδος της «Μάσκας» 1946-1947, η οποία ήταν η καλύτερη της εποχής, αν ληφθεί υπόψη ότι η κυκλοφορία της ξεπέρασε τα 45.000 αντίτυπα την εβδομάδα. Το πρώτο τεύχος της παραπάνω περιόδου ήταν του αμερικανού συγγραφέα Νταν Φόουλερ και είχε τίτλο «Το σημάδι της προδοσίας». Μάσκα: «Το σημάδι της προδοσίας» Συνέχισε η τρίτη περίοδος το διάστημα 1955-1958. Στην περίοδο αυτή ο Απόστολος Μαγγανάρης γνώρισε τον 17χρονο τότε Τζίμμυ Κορίνη , του οποίου το μεγάλο ενδιαφέρον και οι πολλές γνώσεις του για το είδος τον ενθουσίασαν πολύ και ξεκίνησε την επανέκδοση της «Μάσκας». Το 1963 τα δικαιώματά της αγόρασε ο Σπύρος Δαρεμάς, ο οποίος ανάθεσε την κυκλοφορία της στον Τζίμμυ Κορίνη για έντεκα συνεχή χρόνια, μέχρι τον τερματισμό της κυκλοφορίας της το 1974. Από τις περιόδους κυκλοφορίας του περιοδικού πέρασαν γνωστά ονόματα συγγραφέων, δημοσιογράφων και μεταφραστών, όπως ο Στέλιος Ανεμοδουράς, ο Ηλίας Μπακόπουλος, ο Νίκος Μαράκης, ο Φάνης Κλεάνθης, ο Πολύβιος Βασιλειάδης κ.ά. Τζίμμυ Κορίνης Η «Μάσκα», όπως προαναφέρθηκε, είχε μεγάλη απήχηση στα μεγάλα κυρίως παιδιά της μεταπολεμικής εποχής. Το περιοδικό όμως ήταν κακόφημο. Οι συντηρητικοί κύκλοι αλλά και η Αστυνομία θεωρούσαν το έντυπο ανήθικο, φθοροποιό ανάγνωσμα για τη νεολαία, που την ωθούσε στην παρανομία και το έγκλημα. «Τα αγόρια του μεσοπολέμου και της μεταπολεμικής εποχής, έφαγαν πολύ ξύλο για τη “Μάσκα”», λέει σε συνέντευξή του στο «Βήμα» ο Τζίμμυ Κορίνης, ο οποίος, συνεχίζοντας, τονίζει χαρακτηριστικά: «Στον τύπο διαβάζαμε ειδήσεις όπως: “Συνελήφθη διαρρήκτης φέρων στην οπίσθια τσέπη του παντελονιού του το περιοδικό Μάσκα”». Η «Μάσκα» βαλλόταν από παντού με αποτέλεσμα να είναι στην ουσία απαγορευμένη. «Χρειαζόσουν πολύ τσαγανό και τσιλιαδόρο για να πας να την αγοράσεις από το περίπτερο», θυμάται ο Τζίμμυ Κορίνης. Στο σημείο αυτό, ανοίγω πάλι μια παρένθεση, για να γνωρίσω ότι στην πόλη μας οι νέοι είχαν βρει τον τρόπο της εύκολης, αλλά και της φτηνής (σημαντικό για τα βαλάντιά τους) προμήθειας του περιοδικού: Στο τέλος της οδού Καλλάρη, δεξιά καθώς κατεβαίνουμε προς το Κουρμανιό και σχεδόν στη συμβολή της με την οδό Αβέρωφ, υπήρχε το παλαιοβιβλιοπωλείο του Γελέκη. Εκεί έβρισκες τα πάντα από τα περιοδικά (μεταχειρισμένα φυσικά), που κυκλοφορούσαν (μεταξύ των οποίων και η «Μάσκα»). Αν ήταν παραφθαρμένα από τη χρήση, δεν τούς ένοιαζε, αρκεί να διαβάζονταν. Τελειώνοντας, αξίζει να αναφερθεί και η απάντηση του Τζίμμυ Κορίνη στο ερώτημα, για το ποιοι διάβαζαν την «Μάσκα»: «Οι πάντες. Κάποτε ο Μαγγανάρης έκανε έρευνα για να μάθει ποιο ήταν το αναγνωστικό κοινό του περιοδικού. Δεν ήταν μόνο αγόρια της λαϊκής και μέσης τάξης, ήταν και υψηλόβαθμοι αστυνομικοί, δικηγόροι και δικαστές»! «Χτυποκάρδι» Το τελευταίο και… «πικάντικο» μέρος του αφιερώματος. Το περιοδικό αυτό δεν απευθυνόταν στο αναγνωστικό κοινό των νέων, αλλά στον ενήλικο άρρενα (μόνο;) πληθυσμό, στον οποίο έκανε αληθινή θραύση! Πλην όμως δεν άφηνε ασυγκίνητη και την εφηβική ηλικία, η οποία μηχανευόταν πολλούς τρόπους για να το αποκτήσει, φυσικά λαθραίως! Ειδικότερα εδώ στα Γιάννενα, επειδή βέβαια δεν μπορούσε να το αγοράσει φανερά από τα περίπτερα ή το πρακτορείο του Τσούρνου, κατάφευγε στην παλιά, καλή δοκιμασμένη λύση, τουτέστιν στο παλαιοβιβλιοπωλείο του Γελέκη. Και πάλι όμως με χίλιες προφυλάξεις. Όταν δε κάποιος θαρραλέος κατάφερνε να το προμηθευτεί, το δάνειζε σε συνέχεια και στους υπολοίπους, πολλές όμως φορές επ’ ανταλλάγματι, δηλαδή με… ενοίκιο! Έτσι το απαγορευμένο για την πιο πάνω ηλικία περιοδικό κυκλοφορούσε «υπογείως», αλλά «ευρέως»! Περιοδικό "Χτυποκάρδι", αριθμ. 6 Το «Χτυποκάρδι» κυκλοφόρησε το 1957. Ήταν το πρώτο ελληνικό περιοδικό με τολμηρό περιεχόμενο (φωτογραφίες-κείμενα) στην Ελλάδα, κάτι το εξαιρετικά πρωτόγνωρο για τα δεδομένα της εποχής εκείνης. Σήμερα, μέσα στον ορυμαγδό της παντός είδους σκληρής μάλιστα πορνογραφίας, η οποία μέσω του διαδικτύου είναι ατυχώς στους πάντες προσιτή, θα φάνταζε σαν βιβλίο του… κατηχητικού! Εκδότης του ήταν ο Μιχάλης Σαλιβέρος. Είχε τολμηρές ερωτικές ιστορίες, σέξι γελοιογραφίες και σεξουαλικές συμβουλές από τη λεγόμενη «Σίβυλλα». Με το περιοδικό αυτό όμως (όσο και αν δεν το πιστεύετε) συνεργάζονταν και διάσημοι συγγραφείς της εποχής, όπως ο Μιχάλης Καραγάτσης, ο Θέμος Ποταμιάνος και ο Νίκος Τσιφόρος, που έγραφε τη ζωή του Καζανόβα. Ακόμα κείμενα δημοσίευε και ο σεναριογράφος Μανώλης Σκουλούδης, αλλά και ο τότε αρχισυντάκτης του αστυνομικού ρεπορτάζ των «Αθηναϊκών Νέων» (Οργανισμός Λαμπράκη) γνωστός συγγραφέας Νίκος Μαράκης. Όπως ήταν αναμενόμενο, ο εκδότης του περιοδικού κατηγορήθηκε ότι παραβιάζει τον νόμο περί ασέμνων δημοσιευμάτων. Ασκήθηκε εναντίον του ποινική δίωξη και ο εισαγγελέας διέταξε την κατάσχεση των αντιτύπων του περιοδικού, που μόλις είχε κυκλοφορήσει. Όμως βρέθηκαν ελάχιστα, αφού σε μικρό χρόνο από τη δημοσίευσή τους είχαν γίνει ανάρπαστα! Ο Σαλιβέρος καταδικάστηκε πρωτόδικα σε φυλάκιση πέντε μηνών και σε πρόστιμο 35.000 δρχ. Άσκησε έφεση και στις 19/11/1957 απαλλάχτηκε από τις κατηγορίες. Η χρονική κυκλοφορία του περιοδικού για ευνόητους λόγους, ανεξάρτητα της κυκλοφοριακής του επιτυχίας, ήταν μικρή. Σε έναν χρόνο έκλεισε. Κυκλοφόρησαν μόνο 40 τεύχη. Για την ιστορία συμπληρώνω ότι, μετά το κλείσιμό του, σε μια δεκαετία περίπου και συγκεκριμένα το 1965, η εκδοτική εταιρία Δραγούνη κυκλοφόρησε ένα δεύτερο τολμηρό περιοδικό, «αντιστρέφοντας» κατά κάποιο τρόπο τον τίτλο του πρώτου, με το όνομα «Καρδιοχτύπι». Και αυτού όμως η ζωή δεν ήταν μεγάλη. Κυκλοφόρησαν 52 τεύχη και για τους ίδιους λόγους έκλεισε. Και εδώ, όμως, αξίζει, επίσης να σας μεταφέρω ένα ακόμα διασκεδαστικό επεισόδιο, που είχε σχέση με το παραπάνω περιοδικό και που συνέβη στη διάρκεια της φοίτησής μου στο Γυμνάσιο, έκτη ή εβδόμη τάξη αν καλά θυμάμαι: Μάθημα Νεοελληνικά. Καθηγητής ο αείμνηστος Αναστάσιος Τασούλας (πατέρας του σημερινού προέδρου της Βουλής Κώστα Τασούλα), άριστος δάσκαλος, αντισυμβατικός και πρωτοποριακός, για την εποχή του, στις μεθόδους διδασκαλίας. Ο Τασούλας διάβαζε από το βιβλίο αποσπάσματα από τα λογοτεχνικά κείμενα, σταματούσε, ρωτούσε, απαντούσε στις απορίες των μαθητών. Γινόταν δηλαδή στην τάξη μια συζήτηση μεταξύ μαθητών και καθηγητή. Ξαφνικά, ενώ μας διάβαζε από το βιβλίο του και εμείς παρακολουθούσαμε από τα δικά μας, απότομα σταματάει. Φυσικά σηκώσαμε τα βλέμματα στο πρόσωπό του και απορημένοι τον είδαμε να κοιτάζει επίμονα έναν συμμαθητή μας, που καθόταν μόνος του στο θρανίο στο τέλος της αίθουσας, προσηλωμένος στο δικό του βιβλίο. Έκπληκτοι βλέπουμε τον καθηγητή να αφήνει την έδρα, να πλησιάζει τον συμμαθητή μας, ο οποίος τόσο απορροφημένος ήταν στην ανάγνωση, που δεν κατάλαβε τίποτα ακόμη και όταν ο Τασούλας έφτασε δίπλα του. Κάθισε λίγα δευτερόλεπτα πάνω του παρατηρώντας τον και σε μια στιγμή, εμείς που παρακολουθήσαμε με άκρα σιγή και απορία τα τεκταινόμενα, τον βλέπουμε να σηκώνει σε πλήρη ανάταση το αριστερό του χέρι και να το κατεβάζει με δύναμη στο σβέρκο του μαθητή. Αποτέλεσμα της μεγαλοπρεπούς αυτής σφαλιάρας; Ο συμμαθητής μας πετάχτηκε στο άκρο του θρανίου προς τον τοίχο, το βιβλίο του άνοιξε πέφτοντας στο πάτωμα και μέσα από τις σελίδες του ξεπρόβαλε ένα παλιό και πολυμεταχειρισμένο τεύχος… «Χτυποκάρδι»! Ο φοβερός είχε σε όλη τη διάρκεια του μαθήματος το «Χτυποκάρδι» ανάμεσα στις σελίδες του βιβλίου των Νεοελληνικών και το διάβαζε ή μάλλον το μελετούσε με τόση αφοσίωση, που δεν καταλάβαινε απολύτως τίποτε από τι γινόταν γύρω του! Και τα σχετικά links...
  8. Σας παραθετω μια λιστα-μακρυναρι σχετικη με την γνωστη σειρα των Κλασσικων Εικονογραφημενων (η οποια εκδιδεται ξανα και ξανα μεχρι σημερα) και περιεχει 1. Τους αριθμους στις 3 πρωτες εκδοσεις τους 2. Τον Αμερικανικο τιτλο και τον αριθμο της πρωτης αμερ. εκδοσης 3. Τον Αγγλικο Τιτλο και τον αριθμο της Βρετανικης έκδοσης 4. Στις Ελληνικες Εκδοσεις: Τον σχεδιαστη και αυτον που εκανε την αποδοση (Δεν ειναι ολοκληρωμενο) 5. Τα αμερικανικα και Βρετανικα τεύχη που δεν μεταφραστηκαν 6. Mερικους τιτλους που δεν μπορεσα να αντιστοιχισω Η λιστα ειναι σορταρισμενη συμφωνα με την σειρα της πρωτης αμερικανικης εκδοσης Στη πρωτη στηλη ειναι ο Ελληνικός Τίτλος, στη δευτερη ο αριθμος της πρωτης ελληνικης εκδοσης στη τριτη και την τεταρτη ειναι οι αριθμοι των επομενων εκδοσεων (Εδω οποιος μπορει και θελει μπορει να εμπλουτισει με αλλες στηλες με τους αριθμους αλλων ελληνικων η ξενων εκδοσεων) στη πεμπτη στηλη ειναι ο αριθμος της original αμερικανικης, μετα ο Aμερικανικος Τίτλος και τελος ο Συγγραφέας του αυθεντικου έργου (Εδω καποιος θα μπορουσε να προσθεσει τους διασκευαστες και τους καλλιτεχνες που σχεδιασαν τα κομικς) Να πω εδω οτι υπαρχει ολο αυτο το μακρυναρι σε αρχειο xls Classics Illustrated.xls στη διαθεση του καθε μερακλη που θα ηθελε να το μελετισει και να το εμπλουτισει Ναι το ξερω οτι εδω υπαρχουν πολλοι πιο αρρωστοι απο εμενα Ελπιζω η λιστα να σας φανει χρησιμη οσο και σ εμενα Επισης να ευχαριστησω για την πολυτιμη βοηθεια και την καθοδηγηση του, τον GeoTrou ο οποιος με ανεχτηκε Και τον thor77 που συμπληρωσε πολλα κενα και ανακαλυψε το Σουηδικο section ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΣΩΜΑΤΟΦΎΛΑΚΕΣ / 17 / 1026 / x / 1 / THE THREE MUSKETEERS / Alexandre Dumas ΙΒΑΝΌΗΣ / 64 / 1021 / 2013 / 2 / IVANHOE / Walter Scott Ο ΚΌΜΗΣ ΜΟΝΤΕΧΡΉΣΤΟΣ / 77 / 1217 / x / 3 / THE COUNT OF MONTE CRISTO / Alexandre Dumas Ο ΤΕΛΕΥΤΑΊΟΣ ΤΩΝ ΜΟΙΚΑΝΩΝ / 182 / 1014 / x / 4 / THE LAST OF THE MOHICANS / James Fennimore Cooper ΜΟΜΠΥ ΝΤΙΚ / 184 / 1022 / 2015 / 5 / MOBY DICK / Herman Melville ΙΣΤΟΡΊΑ ΔΥΟ ΠΌΛΕΩΝ / 22 / 1209 / 2048 / 6 / TALE OF TWO CITIES / Charles Dickens Ο ΡΟΜΠΈΝ ΤΩΝ ΔΑΣΏΝ / 5, 195 / 1003 / x / 7 / ROBIN HOOD / Howard Paul ΧΊΛΙΕΣ ΚΑΙ ΜΙΑ ΝΎΧΤΕΣ / 87, 193 / 1037 / x / 8 / ARABIAN NIGHTS / ? ΟΙ ΆΘΛΙΟΙ / 1, 194 / 1005 / 2001 / 9 / LES MISERABLES / Victor Hugo ΡΟΒΙΝΣΏΝ ΚΡΟΎΣΟΣ / 49 / 1038 / x / 10 / ROBINSON CRUSOE / Daniel Defoe ΔΟΝ ΚΙΧΏΤΗΣ / 12 / 1105 / x / 11 / DON QUIXOTE / Miguel DeCervantes ΡΙΠ ΒΑΝ ΟΥΊΝΚΛ / 94 / 1166 / x / 12 / RIP VAN WINKLE & HEADLESS HORSEMAN / Washington Irving ΔΡ. ΤΖΈΚΥΛ ΚΑΙ Κ. ΧΆΙΝΤ / 65 / 1096 / x / 13 / DR JEKYLL & MR. HYDE / Robert Louis Stevenson ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΎΣΗ / 88, B / 1108 / x / 14 / WESTWARD HO! / Charles Kingsley Η ΚΑΛΎΒΑ ΤΟΥ ΜΠΆΡΜΠΑ-ΘΩΜΆ / 4, B / 1010 / 2004 / 15 / UNCLE TOM’S CABIN / Harriet Beecher Stowe ΤΑ ΤΑΞΊΔΙΑ ΤΟΥ ΓΚΙΟΎΛΙΒΕΡ / 10 / 1132 / x / 16 / GULLIVER’S TRAVELS / Jonathan Swift Ο ΕΛΑΦΟΚΥΝΗΓΌΣ / 61 / 1009 / x / 17 / THE DEERSLAYER / James Fennimore Cooper Η ΠΑΝΑΓΊΑ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΊΩΝ / 6 / 1090 / 2049 / 18 / THE HUNCHBACK OF NOTRE DAME / Victor Hugo ΧΩΚ ΦΙΝ / 76 / x / 2033 / 19 / HUCKLEBERRY FINN / Mark Twain ΟΙ ΚΟΡΣΙΚΑΝΟΊ ΑΔΕΛΦΟΊ / 93, 221 / 1030 / 2020 / 20 / THE CORSICAN BROTHERS / Alexandre Dumas Ο ΙΧΝΗΛΆΤΗΣ / 104, 249 / 1107 / x / 22 / THE PATHFINDER / James Fennimore Cooper ΌΛΙΒΕΡ ΤΟΥΊΣΤ / 2, 241 / 1004 / 2002 / 23 / OLIVER TWIST / Charles Dickens ΈΝΑΣ ΓΙΆΝΚΗΣ ΤΟΥ ΚΟΝΝΈΚΤΙΚΑΤ / 29 / 1053 / x / 24 / A CONNECTICUT YANKEE IN KING ARTHUR’S COURT / Mark Twain ΔΥΟ ΧΡΌΝΙΑ ΣΤΗΝ ΠΛΏΡΗ / 80 / 1018 / 2012 / 25 / TWO YEARS BEFORE THE MAST / R H Dana Jr ΟΙ ΠΕΡΙΠΈΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΜΆΡΚΟ ΠΌΛΟ / 18 / 1040 / 2029 / 27 / THE ADVENTURES OF MARCO POLO / Rustichello da Pisa ΜΙΧΑΉΛ ΣΤΡΟΓΚΏΦ / 9, 256 / 1091 / 2050? / 28 / MICHAEL STROGOFF / Jules Verne ΠΡΊΓΚΗΨ ΚΑΙ ΦΤΩΧΌΣ / 8 / 1128 / x / 29 / THE PRINCE AND THE PAUPER / Mark Twain Η ΦΕΓΓΑΡΌΠΕΤΡΑ / 78 / 1203 / x / 30 / THE MOONSTONE / William Wilkie Collins ΤΟ ΜΑΎΡΟ ΒΈΛΟΣ / 84, Β / 1176 / x / 31 / THE BLACK ARROW / Robert Louis Stevenson ΛΌΡΝΑ ΝΤΟΥΝ / 42 / 1142 / x / 32 / LORNA DOONE / R D Blackmore ΣΈΡΛΟΚ ΧΟΛΜΣ / 82 / 1027 / x / 33 / THE ADVENTURES OF SHERLOCK HOLMES / Arthur Conan Doyle Η ΜΥΣΤΗΡΙΏΔΗΣ ΝΉΣΟΣ / 41 / 1016 / 2010 / 34 / MYSTERIOUS ISLAND / Jules Verne ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΊΕΣ ΗΜΈΡΕΣ ΤΗΣ ΠΟΜΠΗΊΑΣ / 30 / 1012 / 2011 / 35 / THE LAST DAYS OF POMPEII / Bulwer-Lytton-Edward ΤΎΠΗ / 85, Β / 1181 / x / 36 / TYPEE / Herman Melville ΟΙ ΣΚΑΠΑΝΕΊΣ / 72, Β / 1153 / x / 37 / THE PIONEERS / James Fennimore Cooper ΟΙ ΠΕΡΙΠΈΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΤΣΕΛΛΊΝΙ / 81 / 1109 / x / 38 / THE ADVENTURES OF CELLINI / Benvenuto Cellini ΤΖΈΙΝ ΈΫΡ / 16 / 1158 / x / 39 / JANE EYRE / Charlotte Bronte ΜΕΤΆ ΕΊΚΟΣΙ ΈΤΗ / 50 / 1156 / x / 41 / TWENTY YEARS AFTER / Alexandre Dumas ΟΙΚΟΓΈΝΕΙΑ ΕΛΒΕΤΏΝ ΡΟΒΙΝΣΏΝΩΝ / 44 / 1113 / x / 42 / SWISS FAMILY ROBINSON / Jonathan Wyss ΜΕΓΆΛΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΊΕΣ / 31 / 1131 / x / 43 / GREAT EXPECTATIONS / Charles Dickens ΜΥΣΤΉΡΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΊΩΝ / 63, B / 1178 / x / 44 / MYSTERIES OF PARIS / Eugene Sue ΤΑ ΣΧΟΛΙΚΆ ΧΡΌΝΙΑ ΤΟΥ ΤΟΜ ΜΠΡΆΟΥΝ / 35 / 1121 / x / 45 / TOM BROWN’S SCHOOL DAYS / Thomas Hughes ΤΟ ΚΛΕΜΜΈΝΟ ΠΑΙΔΊ / 23 / 1094 / x / 46 / KIDNAPPED / Robert Louis Stevenson ΕΊΚΟΣΙ ΧΙΛΙΆΔΕΣ ΛΕΎΓΕΣ ΥΠΌ ΤΗΝ ΘΆΛΑΣΣΑ / 34, B / 1008 / 2005 / 47 / TWENTY THOUSAND LEAGUES UNDER THE SEA / Jules Verne ΔΑΥΪ́Δ ΚΌΠΠΕΡΦΗΛΝΤ / 24 / 1174 / x / 48 / DAVID COPPERFIELD / Charles Dickens Η ΑΛΊΚΗ ΣΤΗ ΧΏΡΑ ΤΩΝ ΘΑΥΜΆΤΩΝ / 15 / 1144 / x / 49 / ALICE IN WONDERLAND / Lewis Carroll ΤΟΜ ΣΏΓΙΕΡ / 13 / 1135 / x / 50 / TOM SAWYER / Mark Twain Ο ΠΑΤΡΙΏΤΗΣ / 69 / 1088 / x / 51 / THE SPY / James Fennimore Cooper ΤΟ ΣΠΊΤΙ ΜΕ ΤΑ ΕΠΤΆ ΑΕΤΏΜΑΤΑ / 32 / 1184 / x / 52 / THE HOUSE OF THE SEVEN GABLES / Nathaniel Hawthorne ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΆΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΊΑ / 20 / 1173 / x / 53 / CHRISTMAS CAROL / Charles Dickens ΣΙΔΗΡΟΎΝ ΠΡΟΣΩΠΕΊΟΝ / 11 / 1006 / 2006 / 54 / THE MAN IN THE IRON MASK / Alexandre Dumas ΣΊΛΑΣ ΜΆΡΝΕΡ / 39 / 1136 / x / 55 / SILAS MARNER / George Eliot ΟΙ ΕΡΓΆΤΕΣ ΤΗΣ ΘΑΛΆΣΣΗΣ / 38, B / 1149 / x / 56 / TOILERS OF THE SEA / Victor Hugo ΤΟ ΤΡΑΓΟΎΔΙ ΤΟΥ ΧΙΑΓΟΥΆΘΑ / 40 / 1098 / x / 57 / SONG OF HIAWATHA / Henry Wadsworth Longfellow ΤΟ ΛΙΒΆΔΙ / 62 / 1028 / 2018 / 58 / THE PRAIRIE / James Fennimore Cooper Ο ΠΎΡΓΟΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΙΓΊΔΩΝ / 37, 254 / 1039 / 2026 / 59 / WUTHERING HEIGHTS / Emily Bronte ΜΑΎΡΗ ΚΑΛΛΟΝΉ / 46 / 1015 / 2009 / 60 / BLACK BEAUTY / Anna Sewell Η ΓΥΝΑΊΚΑ ΜΕ ΤΑ ΆΣΠΡΑ / 45 / 1169 / x / 61 / THE WOMAN IN WHITE / Wilkie Collins ΙΣΤΟΡΊΑ ΤΗΣ ΔΎΣΕΩΣ / 59 / 1089 / x / 62 / WESTERN STORIES / Bret Harte Ο ΆΝΘΡΩΠΟΣ ΧΩΡΊΣ ΠΑΤΡΊΔΑ / 28 / 1168 / x / 63 / THE MAN WITHOUT A COUNTRY / Edward Everett Hale ΝΉΣΟΣ ΤΩΝ ΘΗΣΑΥΡΏΝ / 3 / 1140 / x / 64 / TREASURE ISLAND / Robert Louis Stevenson ΒΕΝΙΑΜΊΝ ΦΡΑΓΚΛΊΝΟΣ / 26 / 1171 / x / 65 / BENJAMIN FRANKLIN-AUTOBIOGRAPHY / Benjamin Franklin ΜΟΝΑΣΤΉΡΙ ΚΑΙ ΣΠΊΤΙ / 70 / 1033 / 2023 / 66 / CLOISTER AND THE HEARTH / Charles Reade ΣΚΩΤΣΈΖΟΙ ΑΡΧΗΓΟΊ / 47 / 1146 / x / 67 / THE SCOTTISH CHIEFS / Jane Porter ΙΟΎΛΙΟΣ ΚΑΊΣΑΡ / 7 / 1002 / 2007 / 68 / JULIUS CAESAR / William Shakespeare Ο ΓΎΡΟΣ ΤΟΥ ΚΌΣΜΟΥ ΣΕ 80 ΗΜΈΡΕΣ / 14 / 1141 / x / 69 / AROUND THE WORLD IN 80 DAYS / Jules Verne Ο ΠΙΛΌΤΟΣ / 51 / 1032 / 2022 / 70 / THE PILOT / James Fennimore Cooper Ο ΆΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΓΕΛΆ / 58 / 1130 / x / 71 / THE MAN WHO LAUGHS / Victor Hugo Η ΛΕΩΦΌΡΟΣ ΤΟΥ ΌΡΕΓΚΟΝ / 53 / 1020 / 2019 / 72 / THE OREGON TRAIL / Francis Parkman ΜΑΎΡΗ ΤΟΥΛΊΠΑ / 75 / 1157 / x / 73 / THE BLACK TULIP / Alexandre Dumas Ο ΔΌΚΙΜΟΣ ΉΖΥ / 52 / 1080 / x / 74 / MR. MIDSHIPMAN EASY / Frederick Marryat Η ΚΥΡΆ ΤΗΣ ΛΊΜΝΗΣ / 21 / 1172 / x / 75 / THE LADY OF THE LAKE / Walter Scott Ο ΑΙΧΜΆΛΩΤΟΣ ΤΗΣ ΖΈΝΤΑ / 25 / 1093 / x / 76 / THE PRISONER OF ZENDA / Anthony Hope ΟΜΉΡΟΥ ΙΛΙΆΣ / 48, 239 / 1155 / x / 77 / THE ILIAD / Homer ΙΩΆΝΝΑ ΝΤ’ ΑΡΚ / 19 / 1139 / x / 78 / JOAN OF ARC / ? ΣΥΡΑΝΌ ΝΤΕ ΜΠΕΡΖΕΡΆΚ / 27 / 1177 / x / 79 / CYRANO DE BERGERAC / Edmond Rostand Ο ΑΣΠΡΟΔΌΝΤΗΣ / 106, Β / 1185 / x / 80 / WHITE FANG / Jack London ΟΜΉΡΟΥ ΟΔΎΣΣΕΙΑ / 71, 162, 229 / 1160 / x / 81 / THE ODYSSEY / Homer Ο ΆΡΧΩΝ ΤΟΥ ΜΠΑΛΛΑΝΤΡΈ / 89 / 1048 / 2034 / 82 / THE MASTER OF BALLANTRAE / Robert Louis Stevenson ΜΟΓΛΗΣ / 149, Β / 1044 / 2032 / 83 / THE JUNGLE BOOK / Rudyard Kipling Ο ΧΡΥΣΌΣ ΣΚΑΡΑΒΑΙΟΣ / 244 / 1191 / x / 84 / THE GOLD BUG ETC / Edgar Allan Poe Ο ΘΑΛΑΣΣΌΛΥΚΟΣ / 54 / 1013 / 2008 / 85 / THE SEA WOLF / Jack London ΥΠΌ ΔΎΟ ΣΗΜΑΊΑΣ / 57 / 1059 / x / 86 / UNDER TWO FLAGS / Ouida ΌΝΕΙΡΟ ΘΕΡΙΝΉΣ ΝΎΧΤΑΣ / 33 / 1194 / x / 87 / A MIDSUMMER NIGHT’S DREAM / William Shakespeare ΣΙΔΕΡΌΦΡΑΚΤΟΙ ΙΠΠΌΤΕΣ / 36, Β / 1154 / x / 88 / MEN OF IRON / Howard Pyle ΈΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ ΤΙΜΩΡΊΑ / 118, Β / 1190 / x / 89 / CRIME AND PUNISHMENT / Dostoyevsky Η ΚΌΡΗ ΤΗΣ ΖΟΎΓΚΛΑΣ / 86,190 / 1017 / 2014 / 90 / GREEN MANSIONS / W H Hudson ΤΟ ΛΥΚΌΣΚΥΛΟ / 102, Β / 1104 / x / 91 / THE CALL OF THE WILD / Jack London ΟΙ ΑΡΡΑΒΏΝΕΣ ΤΟΥ ΜΆΙΛΣ ΣΤΆΝΤΙΣ / 68, B / 1162 / x / 92 / MILES STANDISH / Longfellow Ο ΕΛΑΦΡΌΜΥΑΛΟΣ ΟΥΪ́ΛΣΟΝ / 101 / 1102 / x / 93 / PUDD’NHEAD WILSON / Samuel L Clemens ΔΑΥΪ́Δ ΜΠΆΛΦΟΥΡ / 79 / 1097 / x / 94 / DAVID BALFOUR / Robert Louis Stevenson ΟΥΔΈΝ ΝΕΩΤΕΡΟΝ ΑΠΟ ΤΟ ΔΥΤΙΚΟΝ ΜΕΤΩΠΟΝ / 153, Β / 1082 / x / 95 / ALL QUIET ON THE WESTERN FRONT / Erich Maria Remarque ΝΤΆΝΙΕΛ ΜΠΟΥΝ / 67 / 1211 / x / 96 / DANIEL BOONE / John Bakeless ΟΙ ΘΗΣΑΥΡΟΊ ΤΟΥ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ / 151, Β / 1116 / x / 97 / KING SOLOMON’S MINES / H Rider Haggard ΤΟ ΣΉΜΑ ΤΟΥ ΘΆΡΡΟΥΣ / 99, Β / 1137 / x / 98 / THE RED BADGE OF COURAGE / Stephen Crane ΆΜΛΕΤ / 56 / 1175 / x / 99 / HAMLET / William Shakespeare Η ΑΝΤΑΡΣΊΑ ΤΟΥ ΜΠΑΟΥΝΤΥ / 161 / 1067 / x / 100 / MUTINY ON THE BOUNTY / Nordhoff & Hall ΓΟΥΛΙΈΛΜΟΣ ΤΈΛΛΟΣ / 73 / 1207 / x / 101 / WILLIAM TELL / Frederick Schiller ΛΕΥΚΌΣ ΛΟΧΟΣ / 155 / 1138 / x / 102 / THE WHITE COMPANY / Arthur Conan Doyle ΆΝΘΡΩΠΟΙ ΕΝΑΝΤΊΟΝ ΘΆΛΑΣΣΑΣ / 157 / 1073 / x / 103 / MEN AGAINST THE SEA / Nordhoff & Hall ΑΝΆΜΕΣΑ ΣΤΑ ΘΗΡΊΑ / 91, Β / 1118 / x / 104 / BRING ‘EM BACK ALIVE / Frank Buck ΑΠΌ ΤΗ ΓΗ ΣΤΗ ΣΕΛΉΝΗ / 74, B / 1123 / x / 105 / FROM THE EARTH TO THE MOON / Jules Verne ΜΠΟΎΦΦΑΛΟ ΜΠΙΛ / 92, Γ / 1150 / x / 106 / BUFFALO BILL / ? Ο ΑΡΧΗΓΌΣ ΤΩΝ ΤΥΦΕΚΙΟΦΌΡΩΝ / 103, 245 / 1151 / x / 107 / KING OF THE KHYBER RIFLES / Talbot Mundy ΟΙ ΙΠΠΌΤΕΣ ΤΗΣ ΣΤΡΟΓΓΥΛΉΣ ΤΡΑΠΈΖΗΣ / 96, 200 / 1042 / 2030 / 108 / KNIGHTS OF THE ROUND TABLE / Howard Paul ΤΟ ΝΗΣΊ ΠΙΤΚΑΙΡΝ / 159 / 1079 / x / 109 / PITCAIRN’S ISLAND / Nordhoff & Hall ΔΙΠΛΉ ΕΠΙΤΥΧΊΑ / 98 / 1061 / x / 110 / A STUDY IN SCARLET / Arthur Conan Doyle ΡΙΧΆΡΔΟΣ Ο ΛΕΟΝΤΌΚΑΡΔΟΣ / 90, 180, 227 / 1001 / 2003 / 111 / THE TALISMAN / Walter Scott ΚΙΤ ΚΆΡΣΟΝ / 114 / 1052 / x / 112 / THE ADVENTURES OF KIT CARSON / Edward S. Ellis ΕΡΡΊΚΟΣ Ο Γ΄ / 116, Β / 1188 / x / 113 / THE FORTY FIVE GUARDSMEN / Alexandre Dumas Ο ΚΌΚΚΙΝΟΣ ΠΕΙΡΑΤΉΣ / 117, 186 / 1065 / x / 114 / THE RED ROVER / James Fennimore Cooper ΑΝΑΖΗΤΏΝΤΑΣ ΤΟΝ ΛΊΒΙΝΓΚΣΤΩΝ / 97, Β / 1147 / x / 115 / HOW I FOUND LIVINGSTONE / Henry M Stanley ΤΟ ΠΝΕΎΜΑ ΤΗΣ ΜΠΟΤΊΛΙΑΣ / 134 / 1062 / 2044 / 116 / THE BOTTLE IMP / Robert Louis Stevenson ΔΑΊΜΟΝΕΣ ΤΩΝ ΚΥΜΆΤΩΝ / 113, Β / 1112 / x / 117 / CAPTAINS COURAGEOUS / Rudyard Kipling ΡΟΜΠ ΡΟΫ / 108, Β / 1045 / 2037 / 118 / ROB ROY / Walter Scott ΣΤΡΑΤΙΏΤΕΣ ΤΗΣ ΤΎΧΗΣ / 109 / 1122 / x / 119 / SOLDIERS OF FORTUNE / Richard Harding Davis Η ΚΑΤΑΙΓΊΔΑ / 107, 262 / 1152 / x / 120 / HURRICANE / Nordhoff & Hall Ο ΤΟΛΜΗΡΌΣ ΜΠΙΛ ΧΊΚΟΚ / 110, 199 / 1034 / 2027 / 121 / WILD BILL HICKOK / ? ΝΑΥΤΙΚΉ ΑΝΤΑΡΣΊΑ / 112, 183 / 1046 / 2038 / 122 / THE MUTINEERS / Charles Boardman Hawes ΣΤΑ ΜΟΝΟΠΆΤΙΑ ΤΗΣ ΖΟΎΓΚΛΑΣ / 135 / 1063 / x / 123 / FANG AND CLAW / Frank Buck Ο ΠΌΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΚΌΣΜΩΝ / 121 / 1025 / 2017 / 124 / THE WAR OF THE WORLDS / H G Wells ΣΤΑ ΡΑΝΤΖΑ ΤΗΣ ΝΕΒΑΔΑΣ / 172 / 1192 / x / 125 / THE OX-BOW INCIDENT / Walter Van Tilburg Clark Η ΠΤΏΣΙΣ / 139 / 1047 / 2036 / 126 / THE DOWNFALL / Emile Zola Ο ΒΑΣΙΛΕΎΣ ΤΩΝ ΟΡΈΩΝ / 136 / 1124 / x / 127 / THE KING OF THE MOUNTAINS / Edmond About ΜΑΚΒΈΘ / 133 / 1031 / 2021 / 128 / MACBETH / William Shakespeare ΝΤΈΙΒΙΝΤ ΚΡΌΚΕΤ / 138, Β / 1086 / x / 129 / DAVY CROCKETT / ? ΟΙ ΚΑΤΑΚΤΉΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΊΣΑΡΟΣ / 140, Β / 1058 / 2043 / 130 / CAESAR’S CONQUESTS / Julius Caesar ΤΟ ΣΚΕΠΑΣΤΌ ΑΜΆΞΙ / 141, Β / 1165 / x / 131 / THE COVERED WAGON / Emerson Hough ΣΚΟΤΕΙΝΉ ΦΡΕΓΆΤΑ / 146 / 1060 / x / 132 / THE DARK FRIGATE / Charles Boardman Hawes Η ΜΗΧΑΝΉ ΠΟΥ ΤΡΈΧΕΙ ΜΈΣΑ ΣΤΑ ΧΡΌΝΙΑ / 122 / 1050 / 2035 / 133 / THE TIME MACHINE / H G Wells ΡΩΜΑΊΟΣ ΚΑΙ ΙΟΥΛΙΈΤΤΑ / 123, Β / 1106 / x / 134 / ROMEO AND JULIET / William Shakespeare ΒΑΤΕΡΛΏ / 126, Β / 1064 / x / 135 / WATERLOO / Chatrian Erckmann Ο ΛΌΡΔΟΣ ΤΖΙΜ / 143, Β / 1115 / x / 136 / LORD JIM / Joseph Conrad Ο ΜΙΚΡΌΣ ΆΓΡΙΟΣ / 129 / 1054 / x / 137 / THE LITTLE SAVAGE / Frederick Marryat ΤΑΞΊΔΙ ΣΤΟ ΚΈΝΤΡΟ ΤΗΣ ΓΗΣ / 131, Β / 1092 / x / 138 / JOURNEY TO THE CENTER OF THE EARTH / Jules Verne ΈΝΑΣ ΠΙΣΤΌΣ ΥΠΗΡΈΤΗΣ / 144 / 1145 / x / 139 / REIGN OF TERROR / G.A. Henty ΕΠΙΚΊΝΔΥΝΟΣ ΠΎΡΓΟΣ / 147, Β / 1170 / x / 141 / CASTLE DANGEROUS / Walter Scott ΑΒΡΑΆΜ ΛΊΝΚΟΛΝ / 142, Β / 1111 / x / 142 / ABRAHAM LINCOLN / ? ΚΙΜ / 148, Β / 1134 / x / 143 / KIM / Rudyard Kipling ΟΙ ΠΡΏΤΟΙ ΆΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟ ΦΕΓΓΆΡΙ / 137 / 1066 / 2045 / 144 / FIRST MEN IN THE MOON / H G Wells Η ΚΡΙΣΙΣ / 174 / 1164 / x / 145 / THE CRISIS / Winston Churchill ΔΙΑ ΠΥΡΌΣ ΚΑΙ ΣΙΔΉΡΟΥ / 163 / 1036 / 2024 / 146 / WITH FIRE AND SWORD / Henry K Sienkiewicz ΜΠΕΝ ΧΟΥΡ / 178 / 1055 / 2040 / 147 / BEN HUR / Lew Wallace ΠΕΙΡΑΤΗΣ ΛΑΦΙΤ / 167 / 1072 / 2047 / 148 / BUCCANEER / Λάιλ Σαξον ΠΆΝΩ Σ ΈΝΑ ΚΟΜΗΤΗ / 169 / 1077 / x / 149 / OFF ON A COMET / Jules Verne Ο ΆΝΘΡΩΠΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΡΤΖΙΝΙΑ / 165 / 1070 / x / 150 / THE VIRGINIAN / Owen Wister ΜΕ ΤΟ ΞΊΦΟΣ ΝΙΚΗΤΉΣ / 171 / 1074 / x / 151 / WON BY THE SWORD / G A Henty ΣΚΗΝΈΣ ΤΟΥ ΔΆΣΟΥΣ / 176 / 1024 / 2028 / 152 / WILD ANIMALS I HAVE KNOWN / Ernest Thompson Seton Ο ΑΌΡΑΤΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ / 197 / 1083 / x / 153 / THE INVISIBLE MAN / H G Wells Η ΣΥΝΩΜΟΣΊΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚ / 188 / 1197 / x / 154 / THE CONSPIRACY OF PONTIAC / Francis Parkman Ο ΛΈΩΝ ΤΟΥ ΒΟΡΡΆ / 192, Β / 1189 / x / 155 / THE LION OF THE NORTH / G A Henty Η ΚΑΤΑΚΤΗΣΙΣ ΤΟΥ ΜΕΞΙΚΟΥ / 191, Β / 1198 / x / 156 / THE CONQUEST OF MEXICO / Bernal Diaz Del Castillo ΤΑ ΚΥΝΗΓΗΜΈΝΑ ΑΓΡΙΜΙΑ / 204 / 1081 / x / 157 / THE LIVES OF THE HUNTED / Ernest Thompson Seton ΟΙ ΣΥΝΩΜΟΤΕΣ / 203 / 1101 / x / 158 / THE CONSPIRATORS / Alexandre Dumas ΤΟ ΣΙΔΕΡΈΝΙΟ ΤΈΡΑΣ / 202 / 1085 / x / 159 / THE OCTOPUS / Frank Norris Η ΤΡΟΦΉ ΤΩΝ ΘΕΏΝ / 205 / 1100 / x / 160 / THE FOOD OF THE GODS / H G Wells ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ / 211 / 1068 / x / 161 / CLEOPATRA / H Rider Haggard ΡΟΒΥΡΟΣ Ο ΚΑΤΑΚΤΗΤΉΣ / 213 / 1043 / 2031 / 162 / ROBUR THE CONQUEROR / Jules Verne Ο ΑΡΧΩΝ ΤΟΥ ΚΌΣΜΟΥ / 210 / 1057 / 2041 / 163 / THE MASTER OF THE WORLD / Jules Verne ΤΑΡΑΣ ΜΠΟΥΛΜΠΑ / 215 / 1056 / 2042 / 164 / THE COSSACK CHIEF / Nikolai Gogol ΤΟ ΠΕΡΙΔΕΡΑΙΟ ΤΗΣ ΒΑΣΊΛΙΣΣΑΣ / 217 / 1071 / x / 165 / THE QUEEN’S NECKLACE / Alexandre Dumas ΤΙΓΡΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΔΌΤΕΣ / 220 / 1075 / x / 166 / TIGERS AND TRAITORS / Jules Verne ΦΑΟΥΣΤ / 233 / 1078 / x / 167 / FAUST / Goethe Εδω ειναι οι Βρετανικοι Τιτλοι που Εκδοθηκαν στην Ελλαδα ΟΙ ΠΕΡΙΠΈΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΠΤΑΙΝ ΣΙΓΚΛΕΤΟΝ / 248 / 1119 / x / 143 / SAIL WITH THE DEVIL / Daniel Defoe ΝΎΧΤΕΣ ΤΡΟΜΟΥ/ 260 / 1220 / x / 148 / NIGHTS OF TERROR / Wilkie Collins ΚΥΝΗΓΟΊ ΚΑΙ ΓΟΡΙΛΕΣ / 225 / 1212 / x / 149 / THE GORILLA HUNTERS / R. M. Ballantyne ΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΤΟΥ ΚΑΤΕΡΒΙΛ / 252 / 1199 / x / 150 / THE CANTERVILLE GHOST / Oscar Wilde Ο ΣΚΎΛΟΣ ΜΟΥ Ο ΚΡΟΥΣΟΣ / 230 / 1163 / x / 156 / THE DOG CRUSOE / R. M. Ballantyne ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΌ ΤΗΣ ΚΟΜΙΣΑΣ (ΝΤΆΜΑ ΠΊΚΑ) / 258 / 1195 / x / 157 / THE QUEEN OF SPADE / Alexander Pushkin ΔΟΚΤΩΡ ΝΟ / 291 / 1117 / x / 158A / DOCTOR NO / Ian Fleming ΑΦΈΝΤΗΣ ΚΑΙ ΔΟΥΛΟΣ / 223 / 1129 / x / 159 / MASTER AND MAN / Leo Tolstoy Η ΑΙΝΕΙΑΔΑ / 218 / 1084 / x / 161 / THE AENEID / Virgil ΠΙΚΡΉ ΘΆΛΑΣΣΑ / 237 / x / x / 162 / SAGA OF THE NORTH / Pierre Loti Εδω ειναι οι Σουηδικοι Τιτλοι απο το Illustrerade klassiker που Εκδοθηκαν στην Ελλαδα ΤΟ ΔΑΧΤΥΛΊΔΙ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΆ / 240 / 1215 / x / 161 / KUNGENS RING / Zacharias Topelius Ο ΘΆΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΑΠΤΑΙΝ ΚΟΥΚ / 281 / 1205 / x / 165 / KAPTEN COOKS SISTA RESA / Cpt James King Ο ΔΡΌΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΙΝΔΊΕΣ / 280 / 1182 / x / 168 / VÄGEN TILL INDIEN / Alvaro Velho ΠΕΡΙΠΈΤΕΙΑ ΝΑΥΑΓΩΝ / 300 / 1161 / x / 169 / FYRA MÄN I EN LIVBÅT / Stephen Crane ΤΟ ΚΑΡΆΒΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΚΛΑΒΟΥΣ / 287 / 1095 / x / 171 / SLAV-SKEPPET / Herman Melville Η ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΗ ΤΟΥ ΚΆΣΤΡΟΥ / 289 / 1127 / x / 172 / STÅTRÖVARNA / Marie-Henri Stendhal ΤΟ ΓΑΛΆΖΙΟ ΠΑΝΟΔΟΧΕΙΟ / 276 / 1183 / x / 173 / DET BLÅ HOTELLET / Stephen Crane ΤΟ ΚΑΣΤΡΊ ΤΟΥ ΟΡΛΑΝΤΟ / 308 / 1196 / x / 174 / HJÄLMEN OCH SVÄRDET / Horace Walpole ΤΑΞΊΔΙ ΣΤΗΝ ΑΠΩ ΑΝΑΤΟΛΉ / 285 / 1126 / x / 175 / DEN LÅNGA RESAN / Fernão Mendes Pinto ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΤΗΣ ΑΡΚΟΥΔΑΣ / 307 / 1180 / x / 176 / KUNGENS KAROLIN / Zacharias Topelius ΟΙ ΆΓΡΙΟΙ ΣΑΞΩΝΕΣ / 296 / 1214 / x / 183 / WILHELM ERÖVRAREN / Edward Bulwer-Lytton ΙΝΔΙΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΠΈΤΕΙΑ / 293 / 1143 / x / 185 / SIOUXERNAS SISTA STRID / ? ΕΙΣΒΟΛΉ ΑΠΟ ΤΗ ΡΏΜΗ / 282 / 1133 / x / 186 / ROMARNA SEGRAR / Gaius Sallustius Passienus Crispus Ο ΑΡΧΩΝ ΤΟΥ ΜΕΞΙΚΟΥ / 311, Β / 1148 / x / 187 / MEXICO FÖDDES I BLOD / Diego Durán ΝΑΥΆΓΙΟ ΣΤΙΣ ΑΚΤΈΣ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΉΣ / 312 / 1201 / x / 188 / I KAFFRERNAS VÅLD / Bernardo Gomes de Brito Εδω ειναι ο Τιτλος που δεν μπορεσαμε να ταυτοποιησουμε Για να δουμε ποιος θα τον βρει πρωτος ΟΙ ΠΕΡΙΠΈΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΠΤΑΙΝ ΣΙΓΚΛΕΤΟΝ / 248 / 1119 / x / 143 / SAIL WITH THE DEVIL / Daniel Defoe Τον βρηκε ο apetoussis82 μερσι (βλ. πιο κατω μαζι με αλλες πολυ χρησιμες πληροφοριες) Εδω ειναι οι Αμερικανικοι Τιτλοι που δεν μεταφραστηκαν/εκδοθηκαν στην Ελλαδα 21 / THREE FAMOUS MYSTERIES / Doyle-Poe-Maupassant 26 / FRANKENSTEIN / Mary W Shelley ------> εκδ. ΟΞΥ # ? 40 / MYSTERIES / Edger Allan Poe 140 / ON JUNGLE TRAILS / Edmond About 168 / IN FREEDOM’S CAUSE / G.A. Henty 169 / NEGRO AMERICANS / ? Εδω ειναι οι Βρετανικοι Τιτλοι που δεν μεταφραστηκαν/Εκδοθηκαν στην Ελλαδα 146 / ADVENTURES OF BARON MUNCHAUSEN 147 / THROUGH THE LOOKING-GLASS 163 / THE ARGONAUTS ------> εκδ. ΟΞΥ # ? Οσο για τους Σουηδικους Τιτλους που δεν μεταφραστηκαν/Εκδοθηκαν στην Ελλαδα δεν ξερω αν υπαρχει νοημα να τους παραθεσω... EDIT 6 Σεπ. 2018 Πέρασα τις διορθωσεις του Thor77 και ανεβασα το xls (διορθωμενο) EDIT 21 Οκτ. 2018 Περασα τις διορθωσεις του apetoussis82 Ακολουθει λιστα με τις ελληνικες παραγωγες
  9. Τα θρυλικά Κλασσικά Εικονογραφημένα των παιδικών μας χρόνων. Τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας σε κόμικς, που μύησαν γενιές και γενιές. Αυτή την εβδομάδα, το πρώτο συλλεκτικό τεύχος που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα: «Οι Αθλιοι» Μια ξεχωριστή καλοκαιρινή συντροφιά για τα παιδιά, τα εγγόνια σας και όχι μόνο! Η σειρά που συνόδευσε τα παιδικά χρόνια για γενιές αναγνωστών σε νέα συλλεκτική έκδοση. Το «Βήμα» από την Κυριακή, 30 Ιουνίου, παρουσιάζει μια σειρά που σημάδεψε γενιές αναγνωστών για τρεις ολόκληρες δεκαετίες. Τα «Κλασσικά Εικονογραφημένα», εκδοτικό φαινόμενο της εποχής, πρωτοεμφανίστηκαν την 1η Μαρτίου 1951 με τη διασκευή των «Αθλίων» του Βίκτωρα Ουγκώ η οποία εξαντλήθηκε σε λίγες μόνο ώρες και ανατυπώθηκε επανειλημμένα για να πουλήσει συνολικά σχεδόν 1 εκατ. αντίτυπα. Μεταφορά της αμερικανικής σειράς «Classics Illustrated», εκδίδονταν με αμείωτη δημοτικότητα από τον οίκο Μ. Πεχλιβανίδη για δέκα περίπου χρόνια, ενώ σποραδικές συμπληρώσεις ακολούθησαν στις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Από νωρίς εμπλουτίστηκαν με αφηγήσεις εμπνευσμένες από την ελληνική ιστορία και μυθολογία, τα κείμενα και τα σχέδια των οποίων επιμελήθηκαν σημαντικοί έλληνες του λογοτεχνικού και εικαστικού πεδίου (Βασίλης Ρώτας, Γιώργος Βακαλό, Μποστ και πολλοί άλλοι). Οι κατά καιρούς ανατυπώσεις έφεραν στα περίπτερα τα περίπου 180 τεύχη της αρχικής συλλογής ως τη δεκαετία του ’80. Αν και αρχικά επικρίθηκαν από τμήμα της διανόησης ως ευτελισμός, συνέπεια της «αμερικανικής» τους καταγωγής, γρήγορα αναγνωρίστηκαν από το κοινό ως λαϊκό είδος που αντιπροσώπευε ποιοτική παιδική ψυχαγωγία. Εισαγωγή στην ανάγνωση των μεγάλων κλασικών και ταυτόχρονη μύηση στον κόσμο του κόμικ, αποτέλεσαν αγαπημένα περιοδικά που διαβάζονταν φανατικά. Το «Βήμα» εγκαινιάζει τη συλλεκτική αυτή έκδοση στις 30/6 με το πρώτο τεύχος που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, τους «Αθλιους» του Βίκτωρα Ουγκό, και θα ακολουθήσουν τις επόμενες εβδομάδες ο «Τομ Σόγερ» και ο «Ολιβερ Τουίστ». Πηγή
  10. Οι εκδόσεις Ατλαντίς, έδωσαν στους αναγνώστες των Κλασσικών Εικονογραφημένων (της Β' Περιόδου Β' Έκδοσης) ένα οκτασέλιδο ένθετο ως προβολή της νέας τους έκδοσης Μικρή Λουλού. Το οκτασέλιδο ένθετο περιέχει την ιστορία της Μικρής Λουλούς "Επίσκεψη στον Οδοντογιατρό", χωρίς να δίνονται οποιεσδήποτε περαιτέρω πληροφορίες, πέραν του ότι η νέα σειρά αναμένεται να ξεκινήσει την κυκλοφορία της την 1η Μαρτίου (ποιου έτους??) και είναι μηνιαίας κυκλοφορίας, όπως αναγράφεται στο οπισθόφυλλο του. Το ένθετο ήταν συνδεδεμένο στο κέντρο του τεύχους των Κλασσικών Εικονογραφημένων με τον πάνω συνδετήρα του περιοδικού (μόνο με τον πάνω ) και το αφαίρεσα πριν πολλά χρόνια (και το στερέωσα ως ανεξάρτητο βιβλιαράκι με μια καρφίτσα). Έτσι, δεν είμαι σίγουρος ποιο ήταν το τεύχος των Κλασσικών Εικονογραφημένων, όμως σίγουρα πρόκειται για κάποιο τεύχος γύρω στο #1047 (η επεξήγηση εδώ), το οποίο αγόρασα όταν κυκλοφόρησε το 1990 ή το 1991. Ίσως να είναι το τεύχος 1050 Β' Περιόδου Β' Έκδοσης --> αν το έχει κάποιος άθικτο, ας το ελέγξει. Το εξώφυλλο του ένθετου, είναι το ίδιο με το εξώφυλλο του πρώτου τεύχους της σειράς Μικρή Λουλού της Ατλαντίς, αλλά αναγράφει μόνο τον τίτλο της σειράς χωρίς κάποιες άλλες πληροφορίες. Εξώφυλλο και οπισθόφυλλο, φαίνονται πιο κάτω: Ολόκληρο το ένθετο μπορείτε να το διαβάσετε εδώ.
  11. Αλιευθέν από εδώ Ποιός είναι ο καλλιτέχνης που ζωγράφιζε τα αλφαβητάρια της παιδικής μας ηλικίας; Το έργο του Κωνσταντίνου Γραμματόπουλου μας θυμίζει ωραία πράγματα μιας άλλης εποχής Ο Κώστας Γραμματόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1916 και καταγόταν από την Κωνσταντινούπολη. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών κατά τα έτη 1934-1940, έχοντας καθηγητή ζωγραφικής τον Ουμβέρτο Αργυρό και χαρακτικής τον Γιάννη Κεφαλληνό. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος το 1940, ο Κεφαλληνός έθεσε το Εργαστήριο Χαρακτικής και τους μαθητές του στην υπηρεσία του Έθνους. Ο Γραμματόπουλος μαζί με τη Βάσω Κατράκη και τον Τάσσο (Αλεβίζο) τυπώνουν αφίσες με πατριωτικό περιεχόμενο, «εθνικής σκοπιμότητας», όπως τις αποκαλούσε το υπουργείο Στρατιωτικών που τις είχε παραγγείλει. Οι «Γυναίκες της Πίνδου» και «Εμπρός της Ελλάδος παιδιά» είναι από τις πιο γνωστές αφίσες που δημιούργησε. Το 1944 πραγματοποιεί την πρώτη του εργασία, μία σειρά προσωπογραφιών μεγάλων Ελλήνων λογοτεχνών για το περιοδικό «Νέα Εστία» – ανάμεσά τους ο Σικελιανός, ο Παλαμάς, ο Βενέζης, ο Τερζάκης. Το 1949 αναλαμβάνει να εικονογραφήσει το Αλφαβητάριο - Τα Καλά Παιδιά του Οργανισμού Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, για το οποίο πήρε το πρώτο βραβείο, μεταξύ 44 χωρών, στη Διεθνή Έκθεση Διδακτικού Βιβλίου στο Λέκεν του Βελγίου και το 1956 το Αλφαβητάριο, που διδάχτηκε μέχρι το 1978, με εξαίρεση την περίοδο της δικτατορίας. Η Άννα, η Λόλα, η Έλλη και ο Μίμης θα συντροφέψουν χιλιάδες παιδιά και μέχρι σήμερα παραμένουν οικείοι και αγαπητοί, συνεχίζοντας την πορεία τους στον χρόνο. Ο ίδιος θα πει στην τελευταία του συνέντευξη στον Ντίνο Γιώτη: «… Τα αλφαβητάρια μιλάνε στην ψυχή των ανθρώπων. Αν τα ανοίξετε, θα καταλάβετε». Για το Αλφαβητάριο του 1949 ο Γιάννης Τσαρούχης έγραψε: «Αυτό το βιβλίο και μια αφίσα του ΕΑΜ μου έδωσαν χαρά κι ελπίδα. Ευχαριστώ τον Γραμματόπουλο». Το 1954 φεύγει με κρατική υποτροφία στο Παρίσι όπου παρακολουθεί μαθήματα στα École Supérieure des Beaux Arts, École Estienne και École Métίers d’ Αrt. Πραγματοποιεί την πρώτη του έκθεση στην γκαλερί Σαρλά το 1958 και επιστρέφει στην Ελλάδα το 1959. Θα πει γι’ αυτήν του την επιλογή: «Βλακεία μου! Δεν το θεωρώ εξυπνάδα που γύρισα. Έπρεπε να μείνω. Στο Παρίσι μου ανοίγονταν μεγάλες προοπτικές. Φυλάω ακόμα τα δημοσιεύματα των εφημερίδων της εποχής. Η Σουζάν ντι Κονέ, η τότε μεγαλύτερη γκαλερίστα του Παρισιού, μου ζητούσε επίμονα να μείνω. “Αν σε εμπνέει τόσο πολύ η Ελλάδα, πήγαινε δυο μήνες και ξαναέλα” μου έλεγε. Δεν την άκουσα. Σηκώθηκα κι έφυγα». Στην Ελλάδα τον καλούν «το ελληνικό τοπίο, το φως, οι θάλασσες, και ακόμα η ελληνική μυθολογία». Τη δεκαετία του ’50 η ελληνική χαρακτική γνωρίζει μεγάλη άνθηση, ακολουθώντας την ανάπτυξη της τυπογραφίας. Ο Γραμματόπουλος αρχίζει να εγκαταλείπει τις ασπρόμαυρες χαλκογραφίες και ξυλογραφίες, δημιουργώντας έγχρωμες ξυλογραφίες μεγάλων διαστάσεων. Τα χρώματά του είναι γαλάζια, γκρίζα και γεώδη, «χρώματα εγκεφαλικά» κατά τον Παντελή Πρεβελάκη, αυτό όμως που χαρακτηρίζει τα έργα του είναι η χρήση του λευκού. «Η καινοτομία στη δουλειά μου και στη ζωγραφική και στην ξυλογραφία είναι η ανακάλυψη του λευκού χρώματος. Ως τότε το χρησιμοποιούσαν σε ανάμειξη μαζί με άλλα χρώματα. Εγώ το χρησιμοποιώ αυτούσιο για πρώτη φορά στην Ελλάδα και στην Ευρώπη για να εκφράσω το ελληνικό φως και το ελληνικό τοπίο» λέει. Ο «λυρικός-αναλυτικός κυβισμός» του, όπως τον ονομάζει η Μαριλένα Κασιμάτη, εκφράζεται απόλυτα, όταν αντικαθιστά τις πλάκες από λειασμένο ξύλο με σανίδα, ένα φτηνό και μαλακό υλικό που του επιτρέπει να φτιάχνει ξυλογραφίες σε ασυνήθιστα μεγάλες διαστάσεις. «Με τις έγχρωμες χαράξεις κατάργησε τον διαχωρισμό ανάμεσα στη ζωγραφική και τη χαρακτική. Έκαμε έγχρωμες χαράξεις που είναι πραγματικοί ζωγραφικοί πίνακες» σημειώνει ο Νίκος Αλεξίου. Η μυθολογία και το ελληνικό τοπίο κυριαρχούν στο έργο του Γραμματόπουλου, ο οποίος δίνει, σύμφωνα με τη διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, μια «πρωτότυπη εκδοχή της νεότερης ελληνικής τοπιογραφίας», από την οποία δεν απομένει «παρά μονάχα το απόσταγμα της αίσθησης, της συγκίνησης, μετουσιωμένο σε αφηρημένες γραμμές, ρυθμούς και χρώματα». Ο Γραμματόπουλος, παράλληλα με τη χαρακτική, ζωγραφίζει ελαιογραφίες, οι οποίες συνομιλούν άμεσα με το χαρακτικό του έργο. «Χαράκτη και ζωγράφο του Αιγαίου με ονειρικά πλάνα που αλληλοκαλύπτονται σαν πέπλα πάνω από τη θάλασσα μαζί με μυθικές μορφές» τον έχουν χαρακτηρίσει και, σύμφωνα με τον ίδιο, «το Αιγαίο ήταν μια πολύ μεγάλη πηγή έμπνευσης…». Γράφει ο Νίκος Αλεξίου: «Ο Γραμματόπουλος ψεύδεται όταν φιλοτεχνεί εκείνους τους απίθανους πίνακες που αποκαλεί “Αιγαίο”. Μέσα σε αυτό τον περιεκτικό τίτλο θέλησε να περικλείσει τον μυθοπλαστικό απόηχο τούτης της θάλασσας που προσδιόρισε τη μοίρα του τόπου μας και των ανθρώπων της. Να συλλάβει την αισθητική της συγκίνηση, από τους αιωνόβιους δρόμους που περπάτησαν περίλαμπρες μορφές τέχνης, πρωτόγνωροι φιλοσοφικοί στοχασμοί και διασταυρώθηκαν λαοί και πολιτισμοί. Εμπνεύστηκε ο Γραμματόπουλος από τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά που ουσιαστικά ήταν πατήματα στη διακίνηση της Ιστορίας, που μετέφερε ρυθμούς και αρμονίες, στοχασμούς και θρησκείες, ανατάσεις και καταπτώσεις». «Με τόλμη και ευρηματικότητα προκαλεί την κοινή οπτική αίσθηση για να αγγίξει τον ήλιο, τη σοφία, τον ρυθμό, την αρμονία και το κάλλος. Παράλληλα, οι αιθέριες γυναικείες μορφές του, με την προσεκτική και ευαισθητοποιημένη απλοποίηση, αναδίδουν ένα δυνατό ερωτικό και τρυφερό ύφος, μια αισθησιακή γλυκύτητα. Η ζωγραφική και η χαρακτική του, λουσμένες από το μεσογειακό φως, το γαλάζιο του αιθέρα και τον ρόγχο του πελάγους αποκαλύπτουν το προσωπικό του αλφάβητο, μια εικονογραφία, η οποία προκαλεί το όνειρο της ποιητικής ενατένισης του πραγματικού» αναφέρει ο Τάκης Μαυρωτάς. Διορίστηκε καθηγητής του Εργαστηρίου Χαρακτικής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών το 1959, διαδεχόμενος τον δάσκαλό του και ανανεωτή της χαρακτικής, Γιάννη Κεφαλληνό. Θα παραμείνει καθηγητής ως το 1985. Σε αντίθεση με τη διδασκαλία του Κεφαλληνού, ο Γραμματόπουλος θεωρούσε ότι η ύλη και η τεχνική ενός έργου πρέπει να φαίνονται. «Εκείνο που θέλησα ήταν να ελευθερώσω τους μαθητές μου. Να τους δώσω να καταλάβουν ότι σε κάθε ύλη που θα επιλέγουμε θα πρέπει να εκφράζονται. Και όχι μ’ αυτή την ύλη αλλά να απομιμηθούν μια άλλη ύλη». Αντικατέστησε τον τίτλο «σπουδαστής» της Σχολής με αυτόν του «νέου καλλιτέχνη». Όπως έλεγε ,«καλλιτέχνης είναι κανείς από τη στιγμή που θα πιάσει το μολύβι στο χέρι του και σπουδαστής ως το τέλος της ζωής του». Το καλοκαίρι ο Γραμματόπουλος, με τη βοήθεια χορηγών, συνήθιζε να πηγαίνει με τους σπουδαστές του Εργαστηρίου του στον Μόλυβο, όπου περνούσαν την περίοδο των διακοπών ζωγραφίζοντας. Μαθητές του υπήρξαν σπουδαίοι ζωγράφοι και χαράκτες όπως ο Αχιλλέας Δρούγκας, ο Γιάννης Ψυχοπαίδης, ο Βασίλης Χάρος και η Άρια Κομιανού. Λέει για τον Γραμματόπουλο η Άρια Κομιανού στον Εμμανουήλ Μαυρομμάτη: «Μπήκα (σ.σ. στην ΑΣΚΤ) το ’60. Το ’59 μπήκε εκείνος – γινόταν γι’ αυτόν τότε πολύ μεγάλος ντόρος. Οι μαθητές του, που είχανε μπει πρώτοι, ήτανε κατενθουσιασμένοι, μιλούσανε με τα καλύτερα λόγια, ήτανε το καινούργιο πνεύμα. Ήτανε γλυκύτατος και στη διδασκαλία και στη συμπεριφορά απέναντί μας, διάβαζε, μας μετέφερε βιβλία γαλλικά, είχε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον… Τελικά, δεν φεύγαμε ούτε ώρα από το εργαστήριο. Λατρεύαμε τη χαρακτική, απόδειξη ότι όλη αυτή η φουρνιά, η δική μου φουρνιά, όλοι έχουν δουλέψει, δεν εγκατέλειψε κανένας. Επειδή ο ίδιος ήτανε πολύ κοντά μας, όλοι διδαχθήκαμε, όλοι μάθαμε». Ανάμεσα στα έργα του Γραμματόπουλου θα συναντήσουμε και την εικονογράφηση εκατό και πλέον βιβλίων, όπως αυτά της Πηνελόπης Δέλτα, του Παντελή Πρεβελάκη και του Νικηφόρου Βρεττάκου. Φιλοτέχνησε και αρκετά από τα δημοφιλή, ακόμα και σήμερα, «Κλασσικά Εικονογραφημένα, όπως τα «Περσέας και Ανδρομέδα» και «Θησέας και Μινώταυρος». Το 1972 του απονέμεται το Χρυσό Μετάλλιο Χαρακτικής για το «Αιγαίο» στην Μπιενάλε της Φλωρεντίας,. Το 1974 φιλοτεχνεί το Εθνόσημο της Ελληνικής Δημοκρατίας, το οποίο εξακολουθεί να χρησιμοποιείται στις σφραγίδες των δημόσιων υπηρεσιών. Ένας από τους τελευταίους κορυφαίους Έλληνες καλλιτέχνες της γενιάς του ’30, ο Κώστας Γραμματόπουλος έφυγε από τη ζωή τον Οκτώβριο του 2003, σε ηλικία 87 ετών, ύστερα από πολύχρονη ασθένεια. Άφησε πίσω του σπουδαίο καλλιτεχνικό έργο και γενιές χαρακτών στις οποίες, όπως λέει η Άρια Κομιανού: «Εκείνος έδινε την πραγματική έννοια του δημιουργού…».
  12. Το 2004 η κ. Καλκάνη Ελένη έκανε στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου τη διατριβή της με θέμα "Αρχαία κωμωδία και παιδικό βιβλίο: οι διασκευές του Αριστοφάνη". Οι 531 σελίδες της διατριβής είναι διαθέσιμες online στο Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών και για την ακρίβεια εδώ. (απ'ότι καταλαβαίνω απαγορεύεται η αναπαραγωγή των διατριβών. πλην όμως θεωρώ αμαρτία το να υπάρχει τέτοια δουλειά διαθέσιμη στο κοινό και να μην μνημονεύεται κάπως στο φόρουμ) Ανάμεσα στις διάφορες διασκευές του Αριστοφάνη για παιδιά, η διατριβή ασχολείται και με (α) τη μεταφορά του Πλούτου στα Κλασσικά Εικονογραφημένα (σελ 113-143) και (β) με τις Κωμωδίες του Αριστοφάνη σε Κόμικς των Τάσου Αποστολίδη και Γιώργου Ακοκαλίδη (σελ 277-357). Δεν γνωρίζω κατά πόσο μια προσεκτικότερη ανάγνωσή της (πέραν του ξεφυλίσματος των περιεχομένων που έκανα ) δείξει ότι υπάρχουν κι άλλα διαμάντια μέσα που να μας αφορούν
  13. Αλιεύθηκε στο διαδίκτυο σε μορφή .doc η κάτωθι ανακοίνωση γύρω από τη διδακτορική διατριβή της κ.Παναγιώτας Φεγγερού που είχε θέμα "Τα Κλασσικά Εικονογραφημένα και το ιστορικό μυθιστόρημα για παιδιά. Μύθος και πραγματικότητα". Την διατριβή (572 σελίδες) μπορείτε να τη βρείτε στο Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (www.didaktorika.gr) και για την ακρίβεια εδώ. Στη διατριβή της μελετά τα Ιβανόης, Τελευταίος των Μοϊκανών, Άθλιοι και Τρεις Σωματοφύλακες, ασχολείται με την λογοτεχνία για νέους, τα κόμικς γενικώς αλλά και με τα Κλασσικά Εικονογραφημένα (ελληνικές και ξένες εκδόσεις). Ειδικά στις σελίδες 268-292 έχει πολύτιμες πληροφορίες για την ελληνική έκδοση. (αυτό από μια πρόχειρη ματιά που του έριξα. πιθανότατα να υπάρχουν κι άλλα διαμάντια εκεί μέσα ) === Το Ιστορικό Μυθιστόρημα και τα Κλασσικά Εικονογραφημένα. Το Παράδειγμα του Ιβανόη Παναγιώτα Φεγγερού Στην ανακοίνωσή μου θα παρουσιάσω τμήμα της διδακτορικής μου διατριβής με θέμα: «Τα Κλασσικά Εικονογραφημένα και το ιστορικό μυθιστόρημα για παιδιά. Μύθος και πραγματικότητα». Το τμήμα της διατριβής στο οποίο θα αναφερθώ αφορά στη διασκευή του ιστορικού μυθιστορήματος του Sir Walter Scott Ιβανόης, στη σειρά των Κλασσικών Εικονογραφημένων. Με αφορμή τη διασκευή αυτή, γίνεται μια συγκριτική εξέταση ανάμεσα στις διασκευές του έργου στο αμερικανικό και το ελληνικό τεύχος της σειράς, που αντέγραψε το πρώτο, και στο πρωτότυπο κείμενο, όσον αφορά στη μεταφορά του λόγου και των αφηγηματικών δομών. Η προσέγγιση γίνεται στα πλαίσια της διακειμενικότητας ως διασκευής αλλά και ως εικονογραφημένου έργου.1 Στην περίπτωση της συγκεκριμένης διασκευής, τα δύο στοιχεία που διαφοροποιούν το έργο από το πρωτότυπο και δημιουργούν όχι ένα αντίγραφο αλλά ένα άλλο είδος κειμένου, είναι η εικόνα και η διασκευή, τα οποία αποτελούν και τα στοιχεία που θεωρώ διακειμενικά ή, ειδικότερα, υπερδιακειμενικά2. Η βασική ιδέα του διακειμένου ξεκινά από την ανάγνωση του πρωτότυπου λογοτεχνικού κειμένου –που θεωρείται εξ΄ ορισμού αξία- από έναν αναγνώστη-συγγραφέα, μιας άλλης εποχής με άλλα δεδομένα λογοτεχνικά αλλά και τεχνολογικά και τη δημιουργία ενός νέου κειμένου. Το κείμενο αυτό θα μπορούσε να είναι το σενάριο για μια κινηματογραφική ταινία ή η διασκευή για ένα Κλασσικό Εικονογραφημένο. Η έννοια αυτή της μεταφοράς μιας πρωτότυπης ιστορίας ή ενός μύθου από πολλούς που τον επεξεργάζονται είναι πολύ παλιά, απ΄ την εποχή των μεγάλων τραγικών ποιητών που αντλούσαν την υπόθεση του έργου τους από έναν γνωστό σε όλους μύθο ή από τότε που δημιουργήθηκαν πολλές κινηματογραφικές εκδοχές του Ρωμαίου και της Ιουλιέττας. Υπάρχει, λοιπόν, ένας πρωτότυπος μύθος που περνάει μέσα από άλλα έργα και εποχές και μπροστά από τα μάτια διαφορετικών αναγνωστών η θεατών, ο οποίος παρουσιάζεται ανάλογα με την ψυχοσύνθεση του συγγραφέα, την εποχή και το σκοπό της συγγραφής. Τα Κλασσικά Εικονογραφημένα είναι, ως γνωστόν, σειρά περιοδικού εντύπου, η οποία ακολούθησε την ευρύτατης κυκλοφορίας αμερικανική σειρά των Classics Illustrated (1941-1971), που κυκλοφόρησαν σε 36 ακόμη χώρες.3 Τα Classics Illustrated ήταν τα πρώτα περιοδικά για παιδιά που παρουσίαζαν ένα ολοκληρωμένο κλασικό μυθιστόρημα με εικόνες σε ένα τεύχος. Η ιδιομορφία τους, ωστόσο, έγκειται κυρίως στον τρόπο της εικονογράφησής τους, με την τεχνική των κόμικς. Τα αυτοτελή έργα που παρουσιάζονται στα τεύχη αποτελούν κυρίως διασκευές κλασικών μυθιστορημάτων, ιστορικών, κοινωνικών, περιπετειωδών, φαντασίας επιστημονικής και άλλης, αστυνομικών ή μυστηρίου κ.ά. Εκτός από τις διασκευές αυτές παρουσιάζονται και πρωτότυπα σενάρια, γραμμένα ειδικά για τη σειρά. Στην Ελλάδα τα τεύχη της σειράς κυκλοφόρησαν με το λογότυπο Κλασσικά Εικονογραφημένα (1951-1970) από τις εκδόσεις Ατλαντίς, με 276 συνολικά τίτλους στους οποίους περιλαμβάνονται κυρίως μεταφράσεις και πιστές μεταφορές των αμερικανικών πρωτοτύπων αλλά και 90 τεύχη ελληνικής παραγωγής με θέματα από την ελληνική ιστορία και μυθολογία.4 Πάντως τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στην Ελλάδα το εγχείρημα στήριξε ένα σημαντικό επιτελείο κειμενογράφων και εικονογράφων.5 Το περιοδικό βέβαια δέχθηκε μεγάλες επικρίσεις κυρίως εξαιτίας της εικονογράφησής του με την τεχνική των κόμικς, η οποία αυτομάτως το κατέτασσε στα ευκολοδιάβαστα αναγνώσματα μιας μαζικής λογοτεχνίας, γεγονός βέβαια, που ούτως ή άλλως ενισχύεται και από την περιοδική έκδοση. Κατά την εποχή κυκλοφορίας του στην Αμερική, η πολεμική ενάντια στα κόμικς είχε ήδη λάβει μεγάλες διαστάσεις.6 Πολύ περισσότερο δε στη μετακατοχική Ελλάδα, μια χώρα με μικρή παραγωγή στα αναγνώσματα για παιδιά και ελάχιστη παραγωγή κόμικς, το πρωτόγνωρο είδος που ερχόταν να ‘ευτελίσει’ την κλασική λογοτεχνία δεχόταν επιπρόσθετα και μια κριτική στα πλαίσια ενός αντιαμερικανισμού, η οποία επεκτείνονταν σε πολλούς τομείς και μαζί μ’ αυτούς και στα κόμικς7. Ωστόσο, το περιοδικό, με την πάροδο του χρόνου, απέκτησε θερμούς οπαδούς, γεγονός το οποίο επιβεβαιώνει και η τεράστια σε χώρο και χρόνο κυκλοφορία του. Είναι γεγονός πως τα Classics Illustrated δεν αποτελούν αμιγώς περιοδικό κόμικς: η εικονογράφηση τους δεν προωθεί το κωμικό στοιχείο όπως συμβαίνει συνήθως στα κόμικς, ούτε παρουσιάζει αναγνωρίσιμους τυποποιημένους ήρωες, άρρηκτα δεμένους με την έννοια της σειράς∙ η εικονογράφησή τους αξιοποιεί ελάχιστα τους ιδιότυπους γραφισμούς των κόμικς και διαθέτει γενικότερα κλασική τεχνοτροπία και ρεαλιστικό ύφος που ταιριάζει με το ύφος της ‘σοβαρής’ λογοτεχνίας που διασκευάζεται καθώς και των υπολοίπων κειμένων που παρουσιάζονται. Επίσης, το κείμενο δεν υποστηρίζει απλώς την εικόνα, αντίθετα το κείμενο, χωρισμένο σε αφηγηματικά και διαλογικά τμήματα, έχει πρωταρχικό ρόλο και, θα μπορούσαμε ίσως να πούμε, ότι η εικόνα υποστηρίζει το λόγο αντίθετα με τα άλλα κόμικς.8 Βασικό στοιχείο που ερευνά η διδακτορική μου διατριβή, είναι το είδος του μυθιστορήματος το οποίο κατά κύριο λόγο παρουσιάζεται στα Κλασικά Εικονογραφημένα, δηλαδή, το ιστορικό μυθιστόρημα. Ο Ιβανόης (1819), το γνωστότερο αυτό έργο του πατέρα του ιστορικού μυθιστορήματος Walter Scott, ανήκει στην πρώτη εποχή της δημιουργίας του ιστορικού μυθιστορήματος ως λογοτεχνικού είδους το 19ο αιώνα. Παράλληλα ανήκει στην κατηγορία εκείνη των έργων, που μαζί με τα εξωτικά διαβάστηκαν με ιδιαίτερη ευχαρίστηση από τους νεαρούς αναγνώστες, αν και δεν είχαν γραφεί αποκλειστικά γι’ αυτούς9. Το μυθιστόρημα αυτό επιλέχθηκε και από τους δημιουργούς της σειράς των Classics Illustrated, για να παρουσιαστεί σε παιδικό κοινό και η διασκευή αυτή συγκαταλέγεται στις ποικίλες διακειμενικές εκφάνσεις του έργου.10 Το έργο του Sir Walter Scott, Ivanhoe παρουσιάστηκε στο τεύχος # 2 της σειράς Classic Comics (πρώτη ονομασία των Classics Illustrated: 1941-1947), το Δεκέμβριο του 1941 και υπήρξε το συχνότερα επανεκδιδόμενο τεύχος της σειράς, γεγονός που αποδεικνύει την μεγάλη αναγνωστική και εμπορική επιτυχία του 11. Στην Ελλάδα το τεύχος του Ιβανόη κυκλοφόρησε στη σειρά των Κλασσικών Εικονογραφημένων με τον αριθμό #64, προφανώς τον Ιούλιο του 195312 και αποτελεί αντίγραφο του αμερικανικού.13 Ο σεναριογράφος του τεύχους είναι ανώνυμος, όπως συμβαίνει και στα υπόλοιπα τεύχη της σειράς. Την εικονογράφηση του εξώφυλλου έκανε ο Malcolm Kildale. Η εσωτερική εικονογράφηση αποδίδεται στον Edd Ashe και τον Ray Ramsey14. Το ιστορικό μυθιστόρημα παρουσιάζεται σε 64 πυκνά εικονογραφημένες σελίδες των ενός έως και οκτώ καρέ ανά σελίδα, η ακολουθία των οποίων αναπαριστά γραφικά το χρόνο. Η εικόνα του εξώφυλλου είναι πολύ σημαντική και χρησιμοποιείται από τον εικονογράφο για να προϊδεάσει ή και να επηρεάσει τον αναγνώστη για την ιστορία που ακολουθεί15. Έτσι, στο εξώφυλλο, εκτός από τον λογότυπο της σειράς, τον τίτλο του έργου και το όνομα του συγγραφέα, τα οποία δεσπόζουν στο πάνω μέρος του εξώφυλλου, κυριαρχεί η εικόνα, η οποία περιγράφει μια χαρακτηριστική σκηνή του έργου: την κονταρομαχία των δύο πρωταγωνιστών ιπποτών. Χαρακτηριστικός είναι επίσης ο τρόπος με τον οποίο ο εικονογράφος συστήνει στους αναγνώστες μερικούς από τους πρωταγωνιστές του έργου. Στις τέσσερις άκρες της εικόνας και μέσα σε κυκλικά περιγράμματα εικονίζονται οι βασικοί πρωταγωνιστές, ενώ σε λεζάντα αναγράφονται τα ονόματα τους. Στο εσώφυλλο του ελληνικού τεύχους ακολουθεί η κατατοπιστική για την υπόθεση του έργου, ανυπόγραφη εισαγωγή, με την οποία παρουσιάζονται συνοπτικά τα έξι πρώτα κεφάλαια του πρωτότυπου. Η δισέλιδη βιογραφία του συγγραφέα Scott στις τελευταίες σελίδες αποτελεί είδος εγκυκλοπαίδειας, μια, κατά κάποιον τρόπο, απλουστευμένη ή εκλαϊκευμένη παρουσίαση της ζωής και του έργου του συγγραφέα, που πιθανός στόχος της είναι να διευκολύνει τον νεαρό αναγνώστη να γνωρίσει τον άνθρωπο από το μυαλό και τη φαντασία του οποίου κατασκευάστηκε ο μύθος (έζησε ο συγγραφέας στην εποχή που περιγράφει, πώς τη φαντάστηκε, τι στοιχεία χρησιμοποίησε; κ.λπ.). Η βιογραφία αυτή αποτελεί πιστή μετάφραση της αντίστοιχης βιογραφίας του αμερικανικού τεύχους. Μια πρώτη παρατήρηση, για τα τεύχη που εξετάζονται, αφορά στο γεγονός ότι το ογκώδες και πλούσιο σε περιγραφές και σκιαγραφήσεις χαρακτήρων και ολόκληρων κοινωνικών ομάδων πρωτότυπο έργο ήταν ανάγκη να συντομευτεί σε μεγάλο βαθμό. Ήδη με την πρώτη εικόνα παρατηρείται μια πρώτη εικαστική προσθήκη ή ιδιομορφία: ο πρόλογος του έργου, που αποτελεί συνοπτική αλλά πιστή περίληψη της εισαγωγής του Scott, αναγράφεται πάνω στον ψηλό πράσινο πύργο της εικόνας, μιας ολοσέλιδης εικόνας ενός κάστρου με πολεμίστρες, που εισάγει τον ‘θεατή’ στο μαγευτικό κόσμο των ιπποτικών μαχών και των θρύλων του Μεσαίωνα. Πολλές είναι οι παραλείψεις ή διαφοροποιήσεις που φαίνεται να εξυπηρετούν τη συντόμευση του αρχικού έργου. Για παράδειγμα, απουσιάζουν εντελώς τα παρέμβλητα είδη λόγου στην αφήγηση του Scott (λαϊκά τραγούδια, μπαλάντες, προλογικοί στίχοι ποιητών σε κάθε κεφάλαιο). Υπάρχουν όμως και ουσιώδεις παραλείψεις. Το αποτέλεσμα των πολλαπλών συντομεύσεων γίνεται ιδιαίτερα αισθητό στον επίλογο, όπου το έργο τελειώνει απότομα μέσα σε μια εικόνα 16. Αλλά και ο τρόπος χειρισμού του χρόνου στην αφήγηση των γεγονότων διαφέρει από εκείνον του συγγραφέα, αφού ο σεναριογράφος συχνά εξομαλύνει το χρόνο σε μια συνεχή ροή αφήγησης.17 Η απόδοση του λόγου και γενικότερα του συγγραφικού ύφους επιχειρείται από τον σεναριογράφο, όπως σε όλα τα τεύχη των Κλασσικών Εικονογραφημένων, μέσω της αφήγησης και των διαλόγων, με μικρές μεταφραστικές διαφοροποιήσεις. Σημαντικό ρόλο στη λεκτική απόδοση διαδραματίζουν οι διάλογοι, οι οποίοι μαζί με την εικόνα συμβάλλουν στην απόδοση του έργου αλλά και στην ‘κινηματογραφική’ διάσταση του κόμικ. Τα διαλογικά μέρη παρουσιάζονται μέσα στα χαρακτηριστικά με την απόληξη μπαλονάκια, σε άσπρο φόντο. Το γενικότερο κλίμα της επικοινωνιακής αμεσότητας των διαλόγων επιτυγχάνεται με μια συντόμευση και απλούστευση σε μια καθημερινή γλώσσα, ποιοτικά και ποσοτικά φτωχή, για την οποία τα κόμικς έχουν γενικότερα κατηγορηθεί. Στην περίπτωση διασκευής ενός κλασικού ιστορικού μυθιστορήματος, βέβαια, η απλούστευση αυτή μπορεί να επιδρά και στην ουσία του έργου. Ωστόσο, η εξαιρετικά γενικευμένη χρήση των διαλόγων του τεύχους σε λαϊκή γλώσσα, σε ορισμένες περιπτώσεις ανταποκρίνεται στις ανάγκες του πρωτότυπου.18 Το αφηγηματικό μέρος του σεναρίου, από την άλλη πλευρά, το οποίο αποδίδεται μέσα σε πλαίσια, συνήθως ορθογώνια παραλληλόγραμμα που στέκονται ως λεζάντες στο πάνω τμήμα των καρέ, καλύπτει με σύντομο αλλά κατατοπιστικό τρόπο τη δράση και το ιστορικό υπόβαθρο του έργου, παραλείποντας όλες τις πλούσιες περιγραφές των τόπων, των χώρων (το εσωτερικό και το εξωτερικό των κάστρων, τα πλούσια τραπέζια) και των προσώπων (τους χαρακτήρες, τα συναισθήματα, τους τρόπους ένδυσης και συμπεριφοράς ανάλογα με την κοινωνική ομάδα) του Scott. Επίσης, παραλείπονται από τον σεναριογράφο όλες οι δυναμικές περιγραφές του Scott που αφορούν στα παλαιά έθιμα της καθημερινής ζωής, όπως η έννοια της φιλοξενίας στη φυλή των Σαξόνων, η λιτότητα στον τρόπο συμπεριφοράς και ντυσίματός τους σε αντίθεση με τους Νορμανδούς, η συνάντηση των τροβαδούρων της εποχής στο κάψιμο της μάγισσας προς αναζήτηση νέου υλικού για τις μπαλάντες τους, ο ρόλος των Εβραίων στην οικονομική ζωή του τόπου και η αντιμετώπισή τους από τον αγγλικό λαό, τα έθιμα της λαϊκής θρησκείας κ.ά. Τις παραλείψεις αυτές, ωστόσο, που πολλές φορές αφορούν περιγραφές, έρχεται να αντικαταστήσει η πλούσια εικονογράφηση του έργου, πιστή στις αρχές ενός εικονογραφικού ρεαλισμού και μιας κλασικότροπης τεχνικής, όπως συμβαίνει σε όλα τα τεύχη της σειράς. Έτσι, παρόλο που τα σώματα και τα βλέμματα των απεικονιζόμενων με την τεχνική των κόμικς, και μάλιστα μιας πρώιμης περιόδου τους, είναι στατικά και τα χρώματα των κόμικς ‘φτωχά’ σε ένταση, η εικονογράφηση μάλλον κατορθώνει να ζωντανέψει το κλίμα του αγγλικού 12ου αιώνα, με τις λεπτομερείς περιγραφές των εξωτερικών και εσωτερικών χώρων, των αντικειμένων, των ενδυμασιών, των όπλων και των μαχών και συχνά να πλάσει παραστατικά ζωτικά τμήματα των περιγραφών του πρωτότυπου. Πάντως, η διασύνδεση του περιοδικού με το ‘κλασικό’ ύφος, πέρα από την εκδοτική πρόθεση και τους παιδαγωγικούς στόχους σχετίζεται και με την εποχή έκδοσης, μια σχετικά πρώιμη εποχή για τα κόμικς, πριν την εισαγωγή μιας περισσότερο ‘φωνητικής’ διάστασής τους, με ηχητικές εικόνες, ηχοποιημένες λέξεις και μεγαλύτερη διασύνδεση με τις κινηματογραφικές τεχνικές, που διαθέτει το εξελιγμένο είδος των κόμικς. Είναι επίσης γεγονός, ότι τα αφηγηματικά μέρη αναλαμβάνουν μεγάλο τμήμα της παρουσιαζόμενης ιστορίας, όπως ταιριάζει στα παλαιότερης μορφής κόμικς, που στη συγκεκριμένη περίπτωση εξυπηρετεί τη διασκευή του πολυσέλιδου κλασικού έργου. Κάνοντας μια γενικότερη αποτίμηση της μεταφοράς, θα λέγαμε ότι ο σεναριογράφος του τεύχους δεν εμβαθύνει στις ιστορικοκοινωνικές συγκυρίες και καταστάσεις της εποχής. Σχεδιάζει την υπόθεση του έργου συνοπτικά, τονίζοντας τις διαφορές των ‘καλών’ και των ‘κακών’ της υπόθεσης, απλά, σύντομα και τοποθετώντας έντονες διαχωριστικές γραμμές ανάμεσά τους, ανάλογα με τον αυστηρό και τυποποιημένο διαχωρισμό των καρέ της εικόνας. Αντιθέτως, φροντίζει να προβάλλει τις σκηνές της αποκλειστικής δράσης, κυρίως αυτές που περιγράφουν τις μάχες και τους διάφορους διαπληκτισμούς. Είναι δύσκολο να διερευνηθούν οι προθέσεις του σεναριογράφου, πέρα από τη δεδομένη ανάγκη περιορισμού της έκτασης της ύλης στις μεταφορές κλασικών μυθιστορημάτων σε παιδικές εκδόσεις, με σκοπό την απλούστευση και την κατ’ επέκταση ‘παιδικοποίηση’ των έργων. Τελειώνοντας, επισημαίνουμε ότι στη σειρά των Κλασσικών Εικονογραφημένων τα κλασικά ιστορικά μυθιστορήματα διασκευάζονται για παιδικό κοινό στις σελίδες ενός εντύπου. Στις διασκευές αυτές, η απόλυτα κειμενική μορφή διασπάται με την παρουσία και της εικονικής διάστασης και, κατά κάποιον τρόπο, τα έργα δραματοποιούνται, με τη βοήθεια της κινηματογραφικής τεχνικής των κόμικς. Το αποτέλεσμα είναι η παρουσία μιας εντελώς διαφορετικής μορφής, στην οποία, ωστόσο, διατηρούνται οι μυθιστορηματικές δομές και γίνονται διακριτές οι προεκτάσεις του βασικού μύθου του κάθε έργου, οι διακρίσεις των αξιών που αναδύονται, όπως του καλού από το κακό και η ηθική διεκπεραίωση της ιστορίας που χαροποιεί και λυτρώνει τον αναγνώστη, στοιχεία που εξάλλου αποτελούν σταθερές ‘παραμυθιακές’ μεθόδους και βασικά πλεονεκτήματα μεταφοράς μυθιστορημάτων για το παιδικό κοινό. ----- υποσημειώσεις 1. «Η διακειμενικότητα», κατά την Αλεξάνδρα Ζερβού, έχει οριστεί «ως η συγχρονική και διαχρονική σχέση συνύπαρξης και διαρκούς επικοινωνίας ανάμεσα στα κείμενα, που διέπει τη δημιουργία μα και την ανάγνωσή τους», γίνεται δε ιδιαίτερα αισθητή στο χώρο της παιδικής λογοτεχνίας, με τα κείμενά της να παραμένουν ζωντανά μέσα στο χρόνο και την παρουσίαση πολλών μορφών πρωτότυπων έργων ή δημιουργιών στηριγμένων στο μύθο τους. Αλεξάνδρα Ζερβού, Στη χώρα των θαυμάτων. Το παιδικό βιβλίο ως σημείο συνάντησης παιδιών – ενηλίκων, εκδ. Πατάκη, Β΄ έκδοση: Αθήνα 2004, σ. 165-170. Ως επιμέρους εργαλεία ανάλυσης του κειμένου των πρωτότυπων έργων χρησιμοποιούνται κυρίως θεωρίες της αφήγησης, όπως του G. Genette και της Marias Nikolajeva. Σύμφωνα με το θεωρητικό αυτό πλαίσιο, γίνεται μια συνοπτική ανάλυση των αφηγηματικών δομών των έργων, δηλαδή της χρονικότητας, της πλοκής, του ύφους, των χαρακτήρων, της οπτικής γωνίας, κ.λπ., για να ακολουθήσει, η σύγκριση με το διασκευασμένο έργο. Βλ. σχετικά, Γιώργος Βελουδής, Γραμματολογία. Θεωρία Λογοτεχνίας, εκδ. Δωδώνη, Αθήνα 19972, σ. 131-149, 213 και 266-275, Άννα Τζούμα, Εισαγωγή στην αφηγηματολογία. Θεωρία και εφαρμογή της αφηγηματικής τυπολογίας του G. Genette, Πανεπιστημιακές παραδόσεις, Αθήνα 1994 και Maria Nikolajeva, Aesthetic Approaches to Children’s Literature. An Introduction, The Scarecrow Press, Inc. Lanham, Maryland. Toronto. Oxford, 2005, σ. 171-195. Παράλληλα, γίνεται διεξοδική σημειολογική εξέταση της εικόνας. Βλ. σχετικά, Roland Barthes, Εικόνα – μουσική – κείμενο, μετάφραση: Γιώργος Σπανός, εκδ. Πλέθρον, Αθήνα 20014, σ. 42-51 και Roland Barthes, Απόλαυση - γραφή – ανάγνωση, μετάφραση: Αρχοντή Κόρκα, εκδ. Πλέθρον, Αθήνα 2005, σ. 183-184. Επίσης, συνεξετάζεται η μετάφραση του έργου και κυρίως όλα τα παρακειμενικά στοιχεία, όπως η ποιότητα της έκδοσης, τα εξώφυλλα, τα εσώφυλλα, οι τίτλοι, οι λογότυποι της σειράς, οι αναφορές ή όχι στα ονόματα των συντελεστών και ο ρόλος που όλα αυτά διαδραματίζουν στην ιδιότυπη διασκευή κλασικών έργων σε περιοδικό τύπο και μάλιστα σε μορφή κόμικς. 2. Ο Gérard Genette θεωρεί ότι ο όρος διακειμενικότητα είναι ανεπαρκής γιατί αφορά την αντικειμενική και ενεργό παρουσία ενός κειμένου σ’ ένα άλλο κείμενο (κατά την Kristeva) και προτείνει στη θέση του τον ευρύτερο όρο υπερδιακειμενικότητα (ή κειμενική υπερβατικότητα), με τον οποίο εννοεί ο,τιδήποτε συνδέει ένα κείμενο με άλλα κείμενα. Ως υποκατηγορίες της υπερδιακειμενικότητας θεωρεί την αρχικειμενικότητα (ορισμός ενός κειμένου ως τμήματος ενός ή περισσοτέρων genres ή τη σχέση εμπερίληψης η οποία ενώνει κάθε κείμενο με τους διαφόρους τύπους λόγου στους οποίους αυτό ανάγεται), τη μετακειμενικότητα (κριτικός σχολιασμός ενός κειμένου σε άλλο κείμενο, -μ’ αυτή την έννοια όλοι οι κριτικοί λογοτεχνίας παράγουν μετακείμενο χωρίς να το ξέρουν), την ενδοκειμενικότητα (αναφορά ενός κειμένου στον εαυτό του), την παρακειμενικότητα (η σχέση ενός κειμένου και του παρακειμένου του, όπως επεξηγήσεις, σημειώσεις, προσχεδιάσματα, motto, τίτλοι, επικεφαλίδες, πρόλογος, επιμύθια, αφιερώσεις, κ.λπ.), και την υπερκειμενικότητα (η σχέση μεταξύ ενός μεταγενέστερου κειμένου, του υπερκειμένου και του προηγούμενου, υποκειμένου –ένα κείμενο ή ένα genre στο οποίο στηρίζεται αλλά και το οποίο μεταβάλλει, μετατρέπει, επεξεργάζεται ή επεκτείνει, συμπεριλαμβανομένων της παρωδίας, του λογοπαιγνίου και της σειράς). Βλ. σχετικά Judith Still – Michael Worton, «Εισαγωγή στη διακειμενικότητα», μετάφραση: Παναγιώτα Καραβία, Κωνσταντίνα Τσακοπούλου, Η Άλως, τχ. 3-4, Φθινόπωρο 1996, σ. 45-46, Gérard Genette, Εισαγωγή στο αρχικείμενο, μετάφραση: Μήνα Πατεράκη–Γαρέφη, εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2001, σ. 110-111 και Daniel Chandler, «Σημειωτική για αρχαρίους – Διακειμενικότητα», http://www.mem.aueb.gr/ment/semiotics/sem09.html, 20-6-2006, σ. 4. 3. Για τη δημιουργία και την κυκλοφορία των Classics Illustrated και γενικότερα την ιστορία της σειράς, βλ. Dan Malan, The Complete Guide to Classics Illustrated, v. Ι και ΙΙ, Classics Central. Com, USA 2002. 4. Για τα Κλασσικά Εικονογραφημένα βλ. Γιάννης Σκαρπέλος, Ιστορική μνήμη και ελληνικότητα στα κόμικς, εκδ. Κριτική, Αθήνα 2000, Κυριάκος Δ. Κάσσης, «Τα εικονογραφημένα λαϊκά περιοδικά», Διαβάζω, τχ. 248, 17 Οκτωβρίου 1990, σ. 61 και Νίκος Ζωιόπουλος, Τα χάρτινα όνειρα των παιδικών μας χρόνων, Τεχνικές Εκδόσεις, Αθήνα 2000, σ. 126-127. 5. Για τη δημιουργία των αμερικανικών τευχών οι σεναριογράφοι εργάζονταν σε συνεργασία με τους εικονογράφους και υπό την επίβλεψη ομάδας που επιμελούνταν τόσο τη δομή του περιοδικού όσο και την ποιότητα της μεταφοράς, τουλάχιστον ως προς την πιστότητα της εικονογράφησης στην ιστορική εποχή του έργου. Βλ. σχετικά και William B. Jones, Classics Illustrated A Cultural History, with Illustrations, McFarland & Company, Inc., Publishers Jefferson, North Carolina, and London 2002, σ. 155. Αναγνωρισμένοι τότε ή μετέπειτα εικονογράφοι που συνεργάστηκαν με τη σειρά ήταν οι: Malcolm Kildale, Louis Zansky, Rolland H. Livingstone, Enter Iger, Henry C. Kiefer, Alex A. Blum, Lou Cameron, Norman Nodel, Reed Crandall, George R. Evans, Gray Morrow κ.ά. Ό.π. Στα ελληνικά τεύχη τα σενάρια και τις μεταφράσεις υπογράφουν σημαντικοί Έλληνες λογοτέχνες όπως ο Βασίλης Ρώτας, η Γεωργία Δεληγιάννη-Αναστασιάδη, η Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, ο Κώστας Θρακιώτης, η Ελένη Παπαδάκη κ.ά.. Όσο για την εικονογράφηση των τευχών της ελληνικής παραγωγής, αν και στην Ελλάδα η τέχνη του κόμικς είναι ακόμα σχεδόν άγνωστη ή υπανάπτυκτη και η ποιότητά της υστερεί σε σχέση με τα αμερικανικά, τα τεύχη φιλοτεχνούν γνωστοί και ικανοί καλλιτέχνες και ζωγράφοι, όπως οι Μέντης Μποσταντζόγλου, Τάκης Κατσουλίδης, Αλκμήνη Γραμματοπούλου, Νίκος Καστανάκης, Άκης Αβαγιανός κ.ά. Βλ. Σχετικά, Dan Malan, ό.π., v. ΙΙ, σ. 34-47, Δημήτρης Χανός, Το παιδικό λαϊκό φυλλάδιο – περιοδικό – βιβλίο, εκδ. Αίολος, Αθήνα 1991, σ. 146-155, Άρης Μαλανδράκης, «Η λογοτεχνία στο περίπτερο», Έψιλον, Ελευθεροτυπία, τχ. 42, 26-1-1992, σ. 18-31, καθώς και Κυριάκος Δ. Κάσσης, «Τα εικονογραφημένα λαϊκά περιοδικά», Διαβάζω, τχ. 248, 17 Οκτωβρίου 1990, σ. 58-62. 6. Γενικότερα για τα κόμικς ως προϊόν της σύγχρονης βιομηχανίας της έντυπης παραγωγής και για την κριτική που δέχθηκε η εικόνα τους, ότι λειτουργώντας εις βάρος του λόγου αποκτά εξαιρετική συμβολική δύναμη, αλλά και για το σημαντικό αντίλογο που αναπτύχθηκε σχετικά στη σύγχρονη κριτική, βλ. σχετικά, Πέτρος Μαρτινίδης, “Κόμικς”. Τέχνη και τεχνικές της εικονογραφήγησης, εκδ. ΑΣΕ Α.Ε, Θεσσαλονίκη 1989, σ. 40-52, 17-22, 71-81 και 128-129, Πέτρος Μαρτινίδης, Συνηγορία της παραλογοτεχνίας, εκδ. Υποδομή, Αθήνα 1994, σ. 228, Martin Barker, Comics, Ideology and the Critics, Manchester University Press, Manchester 1989, σ. 6-8, Κωνσταντίνος Μαλαφάντης, «Τα κόμικς και το κοινό τους», Διαβάζω, τχ. 248, 17 Οκτωβρίου 1990, σ. 66-68 και Πάνος Κρητικός – Εύη Σαμπανίκου, Ιχνηλατώντας το φανταστικό: τα ελληνικά κόμικς του φανταστικού 1978-2004, επιμέλεια πρόλογος Αβραάμ Κάουα, εκδ. Futura, Αθήνα 2005, σ.10-14 και 24. Επίσης για τη σημειολογία των κόμικς πβ. Γιάννης Σκαρπέλος, Ιστορική μνήμη και ελληνικότητα στα κόμικς, εκδ. Κριτική, Αθήνα 2000, σ. 64-75, Ουμπέρτο Έκο, Κήνσορες και θεράποντες, μετάφραση: Έφη Καλλιφατίδη, εκδ. Γνώση, Αθήνα 1990, σ.192-200, Δημήτρης Κολιοδήμος, Τα κόμικς, εκδ. Αιγόκερως, Αθήνα 1982, σ. 5-10 και Αρμάν Ματλάρ – Αριέλ Ντορφμάν, Ντόναλντ ο απατεώνας ή η διήγηση του ιμπεριαλισμού στα παιδιά, μετάφραση: Αγνή Ζακοπούλου – Νάντια Τσαούλα, εκδ. Ύψιλον, Αθήνα 1982, καθώς και Μ. Γ. Μερακλής, «Wiltind Ulrike Dreuhsel, Jorg Funhoff, Michael Hoff-mann, Massenzeichenware. Die Gerellschaftliche und Ideologische Funktion der Comics, Suhrkamp Verlag, Nr 601. Frankfurt am Main 1975, 8, σ. 300+59 εικόνες» (Βιβλιοκρισία), Λαογραφία, τ. ΛΒ΄ (1979-1981), Αθήνα 1982, σ. 484 και Μ. Γ. Μερακλής, στο: Μερακλής Μ., Μπαζίνας Γ., Στάθης, «Τα κόμικς σαν νέα μορφή έκφρασης», Πρεβεζάνικα Χρονικά, τχ. 25, Ιανουάριος – Ιούνιος 1991, σ. 13 και 19-21. 7. Με την παρουσίαση της σειράς έλαβαν χώρα πολλές συζητήσεις και διαμάχες στο ελληνικό κοινοβούλιο με θέμα τις επιδράσεις αυτής της «δυτικής» λογοτεχνίας στα ελληνόπουλα. Το κλίμα αυτό δημιούργησε την ανάγκη να αντισταθμιστεί η παρουσίαση αυτή με τίτλους καθαρά ελληνικής προέλευσης. Οι κριτικές λάμβαναν και άλλες διαστάσεις. Βλ. σχετικά, «Συντελεί η ωραία εμφάνισι στην επιτυχία ενός βιβλίου;», Ζυγός Μηνιαίο περιοδικό Καλών Τεχνών, έτος δεύτερο, αριθμ. 22 & 23, Αύγουστος – Σεπτέμβριος 1957, σ. 36 και Αλέξης Πανσέληνος, Μία Λέξη Χίλιες Εικόνες, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2003, σ. 37. Επίσης, στην πρώτη εκδοτική εποχή τους στην Ελλάδα, τεύχη που κυκλοφόρησαν χωρίς πρόβλημα στην Αμερική λογοκρίθηκαν από τους Έλληνες εκδότες, που φοβήθηκαν μια επικείμενη κατάσχεσή τους εξαιτίας του περιεχομένου τους και κυρίως της εικονογράφησής τους. Βλ. Άρης Μαλανδράκης, ό.π. σ. 25 και 30. Συνοπτική εικόνα δίνει ο μελετητής των κόμικς και γενικότερα της λαϊκής λογοτεχνίας Κυριάκος Κάσσης, ο οποίος θεωρεί ότι κατά τη δεκαετία του 1940, μέσα στο μεγάλο ανταγωνισμό με τα αμερικανικά κόμικς, που κατέκλυζαν πια την αγορά με τη νέα βίαιη και σεξιστική θεματολογία και το ύφος τους, μοναδική εξαίρεση αποτελούσαν ίσως τα «Κλασσικά εικονογραφημένα» που ακολούθησαν μια κάπως αντίστροφη πορεία. Όσο για τα τεύχη της ελληνικής παραγωγής, αν και δεν μπορούσαν να φτάσουν στο επίπεδο των μεταφρασμένων ξένων ωστόσο και το ότι κατορθώθηκε να «παραχθούν» είναι κι αυτό σημαντικό. Κ. Δ. Κάσσης, Το ελληνικό λαϊκό μυθιστόρημα 1840-1940, Αθήνα 19832, σ. 51. 8. Το σκίτσο των ηρώων του έργου δεν αποτελεί καρικατούρα ενός πρωταγωνιστή που μέσα από την αστεία φυσιογνωμία του και τους εικονικούς συμβολισμούς του αποκτά τη διάσταση ενός σταθερού συμβόλου στο μυαλό του αποδέκτη που θα επιστρέφει σε τακτά διαστήματα σε κάθε επόμενο τεύχος. Τα περισσότερα τεύχη αποτελούν μεταγραφές δραματικών έργων, τα οποία οι σεναριογράφοι των Κλασσικών Εικονογραφημένων θέλουν να μεταφέρουν στο κοινό τους όσο πιο πιστά γίνεται για μία και μόνη φορά. Γενικότερα, για το λόγο στα κόμικς βλ. σχετικά Πέτρος Μαρτινίδης, “Κόμικς”. Τέχνη και τεχνικές της εικονογραφήγησης, εκδ. ΑΣΕ Α.Ε, Θεσσαλονίκη 1989, σ. 31, 37-40 & 63-68. Πβ. και Walter Ong, Προφορικότητα και εγγραμματοσύνη, μετάφραση: Κώστας Χατζηκυριάκου, επιμέλεια: Θεόδωρος Παραδέλλης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1997, σ. 194-195, Πέτρος Μαρτινίδης, «Από τα παιδιά του χρόνου στα παιδιά του χώρου: η αφήγηση ως ανάπτυξη και τα «κόμικς» ως ενδιάμεση, ιδεώδης σύγκλιση» στο Από το παραμύθι στα κόμικς, Παράδοση και νεοτερικότητα, Ευάγγελος Αυδίκος (επιμέλεια), εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα 1996, σ. 712-725 και Ουμπέρτο Έκο, Κήνσορες και θεράποντες, μτφρ. Έφη Καλλιφατίδη, Γνώση, Αθήνα 1990, σ. 190-200 («Ο τρόπος ομιλίας των κόμικς»). Dan Malan, ό.π. σ. 11-15. 9. Για το ‘ιδιοποιημένο μυθιστόρημα’ του 19ου αιώνα, βλ. σχετικά, Ντενίζ Εσκαρπί, Η παιδική και νεανική λογοτεχνία στην Ευρώπη, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1995, σ. 78. Επίσης, η Β. Πάτσιου αναφέρει: «η καθυστερημένη ανάπτυξή της (παιδικής λογοτεχνίας) θα αναπληρωθεί σχετικά εύκολα, αφού η λογοτεχνική παραγωγή που αρχικά προοριζόταν για το ενήλικο αναγνωστικό κοινό αποτέλεσε ανάγνωσμα των παιδιών πολύ πριν εμφανιστούν τα ειδικευμένα έργα της παιδικής λογοτεχνίας, συντομευμένη και διασκευασμένη ανάλογα. Τα ιπποτικά μυθιστορήματα, τα εξωτικά, τα περιπετειώδη και τα ιστορικά όπως και τα κλασικά έργα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας (Δον Κιχώτης, Ροβινσών Κρούσος, Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ, τα μυθιστορήματα του Walter Scott και του Alexandre Doumas), ανταποκρίθηκαν στις ψυχαγωγικές ανάγκες της παιδικής ηλικίας και στις καλλιτεχνικές απαιτήσεις της». Βίκυ Πάτσιου, «Η Διάπλασις των Παίδων» 1879-1922, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2001, σ. 13. 10. Ελληνική μετάφραση του πρωτότυπου έργου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1847 στη Σμύρνη, σε μετάφραση από την αγγλική γλώσσα του Γεωργίου Δ. Λαμπίση Βλ. σχετικά, Σοφία Ντενίση, Το ελληνικό ιστορικό μυθιστόρημα και ο Sir Walter Scott (1830-1880), εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1994, σ. 17-61 και 294-296 και Κυριάκος Ντελόπουλος, Παιδικά και νεανικά βιβλία του 19ου αιώνα, εκδ. Ε. Λ.Ι.Α, Αθήνα 1995, σ. 182. Για το πρωτότυπο κείμενο του Ιβανόη χρησιμοποιείται το Walter Scott, Ivanhoe A Romance, Collector´s Library, 2004, στο εξώφυλλο και την αρχική σελίδα τίτλων του οποίου, δηλώνεται: Complete and Unabridged. Η πιστότητα του κειμένου προς το πρωτότυπο μπορεί να πιστοποιηθεί και με παραλληλισμό του προς άλλες προγενέστερες εκδόσεις του έργου. Εδώ ο παραλληλισμός έγινε με τη γνωστή έκδοση Dent: London. Everyman’s Library Dutton: New York, First Included in Everyone’s Library 1906, Last reprinted 1965. Στον ίδιο ακριβώς γνώμονα κινείται και το ελληνικό μεταφρασμένο κείμενο των εκδόσεων Καλέντη (2001), σε μετάφραση: Α. Γ. Σκορδίλη, στην αρχική σελίδα τίτλων του οποίου, δηλώνεται: «Μεταγραφή από το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο χωρίς καμιά συντόμευση ή παράλειψη». 11. Βλ. William B. Jones Jr., Classics Illustrated. A Cultural History, with Illustrations, MacFarland & Company, Inc., Publishers Jefferson, North Carolina, and London, 2002, σ. 9. 12. Για τη χρονολόγηση του ελληνικού τεύχους οι πληροφορίες προέρχονται από τον μελετητή της σειράς Dan Malan, ο οποίος μας πληροφορεί ότι τα ελληνικά τεύχη #50-77 κυκλοφόρησαν το 1953, καθώς και από το πρώτο ελληνικό τεύχος του Ιβανόη, στην εσωτερική σελίδα του οπισθόφυλλου του οποίου, οι αναγνώστες πληροφορούνται: «περιμένετε την 1ην Αυγούστου το εξηκοστό πέμπτο βιβλίο των Κλασσικών Εικονογραφημένων». Βλ. σχετικά, Dan Malan, The Complete Guide to Classics Illustrated, v. IΙ, Classics Central. Com, USA 2002, σ. 37 και Ιβανόης, #64, Κλασσικά Εικονογραφημένα, εκδ. Ατλαντίς. 13. Οι διαφορές ανάμεσα στα δύο τεύχη, αμερικανικό και ελληνικό είναι ελάχιστες όσον αφορά στην εμφάνιση (γράμματα, χρώματα κ.λπ.). Όσο για το κείμενο, η μετάφρασή του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πιστότατη, με μόνη τη διαφορά ότι ο λόγος του αμερικανικού τεύχους εκφέρεται με γράμματα κεφαλαία, τόσο στα αφηγηματικά μέρη όσο και στα κείμενα που φιλοξενούνται μέσα στα μπαλονάκια, όπως συμβαίνει σε όλα τα αμερικανικά τεύχη. Στα πρώτα ελληνικά τεύχη ο λόγος των διαλογικών τμημάτων εκφέρεται με γράμματα μικρά, κάτι που άλλαξε στις μεταγενέστερες επανεκδόσεις –κυρίως στην επανέκδοση ΙΙΙ του 1989 και με την εφαρμογή του μονοτονικού συστήματος στην εκπαίδευση. 14. Ο Edd Ashe υπήρξε ένας ικανότατος εικονογράφος, ο οποίος συνεργάστηκε με τον εκδοτικό οίκο Gilberton κυρίως σε τεύχη των σειρών World Around Us και Classics Illustrated Specials Issues. Βλ. σχετικά, William B. Jones Jr., Classics Illustrated. A Cultural History, with Illustrations, MacFarland & Company, Inc., Publishers Jefferson, North Carolina, and London, 2002, σ. 13-14. 15. Πβ. και Perry Nodelman, Words about Pictures. The Narrative Art of Children’s Picture Books, University of Georgia Press, Athens, Georgia 1988, σ. 49, καθώς και Τζίνα Καλογήρου, Τέρψεις και ημέρες ανάγνωσης, τ. Β΄, Εκδόσεις της Σχολής Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου, Αθήνα 2003, σ. 195-197. 16. Το έργο τελειώνει απότομα στο τεύχος, με μια εικόνα θριάμβου της παρουσίασης του βασιλιά Ριχάρδου και μια συνοπτική αναφορά στο γάμο του Ιβανόη με τη Ροβένα, όπου παραλείπονται στίχοι και παρουσίες. 17. Ο Walter Scott αφηγείται σε κάθε κεφάλαιο από ένα συμβάν στο οποίο συμμετέχουν μερικοί εκ των πρωταγωνιστών, συχνά χρησιμοποιώντας την παράλληλη ή και την πρωθύστερη χρονική αφήγηση γεγονότων από κεφάλαιο σε κεφάλαιο, για να συνδέσει σε κάποια μεταγενέστερη στιγμή τα περιστατικά μεταξύ τους και να συνεχιστεί η δράση. Ο σεναριογράφος χειρίζεται το χρόνο της δράσης διαφορετικά, συχνά εξομαλύνοντας το χρόνο σε μια συνεχή ροή αφήγησης. Για παράδειγμα, στη σελίδα 18 περιγράφεται η τύχη του τραυματισμένου Ιβανόη, ο οποίος βρίσκει τη γιατρειά από τα χέρια της Ρεβέκκας, αμέσως μετά τους αγώνες, ενώ στην πρωτότυπη αφήγηση ο συγγραφέας φανερώνει τι είχε απογίνει ο Ιβανόης εκ των υστέρων, μετά το πέρας των αγώνων στην πόλη ΄Ασμπι και πολλά άλλα περιστατικά (αγώνες τοξοβολίας, συνάντηση του Μαύρου Ιππότη με τον καλόγερο του Κόπμανχορστ, απαγωγή της συντροφιάς του Σέντρικ, τα γεγονότα πριν την πολιορκία του κάστρου, τη συγκέντρωση των παρανόμων του δάσους). Η ‘διαχείριση’ του χρόνου αλλάζει επίσης με τις συχνές συνοπτικές αφηγήσεις των περιστατικών. Η ανάλυση της πρώτης σελίδας δεν ανταποκρίνεται στη δομή του πρωτότυπου έργου. Στον πρόλογο του τεύχους ο αναγνώστης προσλαμβάνει ένα αρκετά αναλυτικό προσχέδιο δράσης, αντίθετα με το πρωτότυπο όπου, ο αναγνώστης πληροφορείται ότι ο Ιππότης Ιβανόης είναι ο αποκληρωμένος γιος του Σέντρικ μετά τη νικηφόρα μονομαχία και την αποκάλυψη του προσώπου του, ενώ τα σχέδια του Σέντρικ για το γάμο της Ροβένας με τον Αθελστέιν αποκαλύπτονται ολοκληρωτικά στο 18ο (από τα 44) κεφάλαιο του βιβλίου. 18. Ο σεναριογράφος χρησιμοποιεί εκφράσεις του πρωτότυπου («σαξονικό γουρούνι», «σαξονικά σκυλιά» κ. ά.). Πιστότητα ως προς το πρωτότυπο παρατηρείται και μέσα από τα λόγια και την παρουσία του γελωτοποιού Γουάμπα, παρότι μόνο ενδεικτικά σε σχέση με το πρωτότυπο. Τα σχόλια του Γουάμπα «Not I! T’ would be indeed a fool’s errand»· στο ελληνικό: «Δεν το λέω. Θα ήταν αληθινή τρέλα για έναν γελωτοποιό» στη σελίδα 18, «’tis a pity the noble lord cannot banquet at his own funeral, he loved eating so»· στο ελληνικό: «Τί κρίμα που δεν μπορεί ο ευγενικός άρχοντας να φάει στην κηδεία του. Το αγαπούσε τόσο το φαΐ ο καημένος» αναφερόμενος στον Αθελστέην στη σελίδα 40 και «hen valor and folly travels together shouldest not folly bear the horn?»· στο ελληνικό: «Όταν η τρέλα και η παληκαριά ταξιδεύουν μαζί, τότε δεν πρέπει τη σάλπιγγα να τη σηκώνει η τρέλα;» αναφερόμενος στον βασιλιά και στον ίδιο στη σελίδα 46, αποδίδουν την ιδέα του σοφού τρελού που ο συγγραφέας επηρεασμένος και από τη γνωστή τακτική του Σαίξπηρ προωθεί στο έργο του εκφράζοντας με τον τρόπο αυτό την προτίμησή του προς τις κατώτερες κοινωνικές τάξεις. ====
  14. Στο περιοδικό Συλλογές τον Μάρτιο 2003 καταγράφεται η εκδοτική δραστηριότητα του οίκου Ατλαντίς σχετικά με την Επανάσταση του 1821. Η Ατλαντίς έχει βγάλει από καρτ-ποστάλ μέχρι λευκώματα για τους γνωστούς και άγνωστους αυτούς ήρωες. Το άρθρο το αναρτώ εδώ γιατί έχει μια σύντομη αναφορά στα Κλασσικά Εικονογραφημένα τα σχετικά με την ηρωική αυτή σελίδα του έθνους. Για ρίξτε ένα βλέφαρο.
  15. Τα εικονογραφημένα τριών γενεών Ελλήνων Πενάκι ανά χείρας και φύγαμε! Πώς φτιάχνονταν τα ελληνικά Κλασσικά Εικονογραφημένα και τι λένε οι επιζώντες συνεργάτες του Γιώργου Πεχλιβανίδη ΜΑΡΙΛΗ ΜΑΡΓΩΜΕΝΟΥ Ο ασπρομάλλης κύριος απέναντί μου κάποια φορά στα νιάτα του έστησε τη «Μάχη του Μαραθώνα». Το πενάκι του ένα μήνα ολόκληρο πολεμούσε τον Δαρείο. Τώρα ο κύριος κρατά τη Μάχη στο ένα χέρι. «Βρε, και την είχα ξεχάσει...». Ο στρατηγός των Αθηναίων τον κοιτά μέσα απ' τη σελίδα. Τα σγουρά μαλλιά του, τη γαλάζια χλαμύδα του, τα χρωστά σ' εκείνον. Και ίσως η μορφή που φέρνετε στον νου σας στο όνομα Μιλτιάδης να είναι αυτή που εκείνος αποφάσισε, και ας μην το θυμάστε πια. Γιατί ο κ. Παύλος Βαλασάκης στα νιάτα του ζωγράφισε τις αναμνήσεις μας. «Πόσος καιρός να 'ναι από τότε; Σαράντα; Πενήντα χρόνια;...». Οσο μας πήρε να τα νοσταλγήσουμε... Κλασσικά Εικονογραφημένα, τόμος πρώτος. Πενάκι ανά χείρας, και φύγαμε! Αφορμή γνωριμίας με τον Μιλτιάδη, την Πανδώρα, τον Ηρακλή η «Διάπλασις των Παίδων». Μια ανατύπωσή της στις εκδόσεις Πεχλιβανίδη περί το 1958, απ' τις κόρες του Γρηγορίου Ξενόπουλου... και κάπως έτσι στον δρόμο του Παύλου Βαλασάκη, του εγγονού του Ξενόπουλου, βρέθηκαν τα Κλασσικά Εικονογραφημένα. Γιατί μέσω... «Διαπλάσεως» γνώρισε τον Γιώργο Πεχλιβανίδη. Τον άνθρωπο που του πρότεινε δουλειά για το μεράκι του. Σ' αυτόν, και σε άλλους πολλούς, τότε άσημους, αλλά αργότερα... Τα ονόματα μιλούν μόνα τους: ο Κωνσταντίνος Γραμματόπουλος, ο μετέπειτα πρύτανης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών που συνήθιζε να ζωγραφίζει σε υπερφυσικό μέγεθος τα σκίτσα του, οι ζωγράφοι Βασίλης Ζήσης, Γιώργος Μανωλίδης, Απόστολος Μπαρμπόγλου, ο λογοτέχνης Αλκης Τροπαιάτης, ο Θέμος Ανδρεόπουλος, η Σοφία Μαυροειδή - Παπαδάκη... Και βέβαια, ο Μέντης Μποσταντζόγλου, στα πρώτα του βήματα. «Τον θυμάμαι σαν... παράξενο πτηνό τότε. Νεαρός, κυκλοφορούσε μ' ένα ποδήλατο», λέει ο γιος του Γιώργου Πεχλιβανίδη, ο Ακης. Σ' εκείνον ο «Κωνσταντίνος Παλαιολόγος» οφείλει την... εικονογραφημένη υπόστασή του, και μάλιστα χωρίς... ανορθογραφίες. Γιατί τότε ο Μποστ προτιμούσε τις εικόνες απ' τα λόγια. Οπως συνήθιζε να λέει «το σκίτσο είναι εύκολο. Πού να κάθεσαι τώρα να ψάχνεις ρίμες και λεζάντες!». Τα ελληνικά κόμικς γίνονταν σε χαρτί διαφανές, ούτε κουβέντα για φιλμ: οικονομική στενότης, βλέπετε... Και όσο για τα αμερικάνικα, που έρχονταν κατευθείαν από το εξωτερικό, «εκεί να δείτε κομπίνες οικονομίας!», λέει ο κ. Βαλασάκης. «Πολλά βγαίνανε... ξεπατικωσούρα. Χαρτάκι πάνω από το σχέδιο, και αντιγραφή λιγάκι παραμορφωμένη». Και αν η εικόνα «έχανε», υπήρχαν φορές που το κείμενο... πετούσε. Αρκεί να υπήρχε στην πρώτη σελίδα μια υπογραφή: Βασίλης Ρώτας. Δεν πρόκειται περί συνωνυμίας: ο υπερασπιστής της δημοτικής, ο θεατρικός συγγραφέας, ο άνθρωπος που μετέφρασε τα άπαντα του Σαίξπηρ, που έγραψε κατά τον Βάρναλη «την καλύτερη ελληνική κωμωδία, "Το Πιάνο"», που διατηρούσε αλληλογραφία με τον Ψυχάρη, τον Αυγέρη, τον Πολίτη, τη Γαλάτεια Καζαντζάκη... Σας φαίνεται απίστευτο; «Είχε χωρίσει τότε, και χρειαζόταν τα λεφτά για τη διατροφή», θυμάται η σύντροφος της ζωής του, η κυρία Βούλα Δαμιανάκου. «Κι έτσι, καθόμασταν μαζί, με τις ώρες, και κάναμε τα Κλασσικά. Εγώ στη γραφομηχανή κι ο Ρώτας να μου υπαγορεύει. Ηταν τόσο εύκολο γι' αυτόν... Ηξερε κάθε εικόνα τι έπρεπε να δείχνει, ήξερε κάθε φιγούρα πώς πρέπει να μιλά. Το θέατρο του είχε μάθει πώς». Τα θέματα των «Κλασσικών» ο Ρώτας τα επέλεγε σχεδόν μόνος του. Τα πρότεινε στον Πεχλιβανίδη και εκείνος πάντα τα ενέκρινε. «Μια φορά μόνο θυμάμαι που ο Πεχλιβανίδης του πρότεινε δικό του θέμα», λέει η κυρία Βούλα. «Τον "Βελερεφόντη". Ανατολίτικο, ίσως να 'χε να κάνει με τις ρίζες του. Κι ο Ρώτας δεν έλεγε ποτέ όχι... Αλλά πάντα προτιμούσε τα αρχαία ελληνικά. Την Αντιγόνη, τον Δάμωνα και τον Φιντία... Ηρωες με ιεροσύνη, υγεία μέσα τους, χωρίς μικρότητες. Να διδάσκουν τα παιδιά Ελλάδα, έστω και μέσα απ' το κόμικ». Για όλους τους ήταν πάρεργο. Κάτι διαφορετικό, ίσως και γι' αυτό διασκεδαστικό. «Τέσσερις χιλιάδες δραχμές ανά τεύχος... Γι' αυτές τα φτιάχναμε», λέει ο κ. Βαλασάκης. «Ενας μήνας δουλειάς για 4.000 δραχμές. Με μεράκι άλλοτε, λιγάκι στο πόδι κάπου κάπου... και πάντα με κόπο. Ξέρεις τι θα πει κάθε καρεδάκι και μια ιδέα; Μια φορά τα άτιμα τα Κλασσικά μού χάλασαν τις διακοπές. Εφυγα για τη Σκιάθο, μαζί με την οικογένειά μου, και είπα να τα πάρω μαζί μου. Μέγα λάθος! Αντί για διακοπές έκανα σκίτσα!». Με το πινελάκι του άνοιξε το κουτί της Πανδώρας, μ' αυτό σμίλεψε και τη μορφή του Απόλλωνα. Ο ζωγράφος χαμογελά. «Τον είχα κάνει μακρυπρόσωπο, θυμάμαι. Ετσι φανταζόμουν εγώ την ομορφιά. Ηλθε ο Πεχλιβανίδης από πάνω μου. "Οχι έτσι, βρε Παύλο", μου λέει. "Στρογγυλοπρόσωπο να τόνε κάνεις τον Απόλλωνα. Ομορφο. Σαν κι εσένα, σαν κι εμένα!"». Τα χρόνια πέρασαν, ο Γιώργος Πεχλιβανίδης και ο Βασίλης Ρώτας πέθαναν, ο Παύλος Βαλασάκης έχει πίσω του μια καριέρα ολόκληρη στον μουσαμά, με εκθέσεις ζωγραφικής, με ποιήματα του Καβάφη εικονογραφημένα, με παιδικά βιβλία... Και όμως, τα «Κλασσικά» είναι πάντα εκεί. Τα παιδιά τούς λάτρεψαν γι' αυτά. Η κυρία Βούλα το έζησε, το ξέρει. «Τον Ρώτα τον κυνηγούσαν από πίσω, το σπίτι μας είχε γίνει το σπίτι των παιδιών. Εκείνος τα λάτρευε. Κι όταν μεγάλωσαν, του το ανταπέδωσαν. Πρότειναν στον Δήμο να πάρει ένας δρόμος το όνομά του, έφτιαξαν και τις πινακίδες... Κι έτσι τώρα μένω στην οδό Βασίλη Ρώτα...». Το ΒΗΜΑ, 25/08/1996 , Σελ.: C11 Κωδικός άρθρου: B12391C111 ID: 945
×
×
  • Δημιουργία νέου...

Σημαντικές πληροφορίες

Χρησιμοποιώντας αυτή τη σελίδα, αποδέχεστε τις Όρους χρήσης μας.