Αναζήτηση στην Κοινότητα

Πολλοί πιστεύουν ότι «Η ιστορία της θεραπαινίδας», το δυστοπικό μυθιστόρημα της Μάργκαρετ Άτγουντ, που κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 1985, συγκαταλέγεται ανάμεσα στα αριστουργήματα του είδους, όπως το «1984» του Τζορτζ Όργουελ και ο «Θαυμαστός καινούργιος κόσμος» του Άλντους Χάξλεϊ. Και πράγματι, αρκεί κάποιος να ξεκινήσει την ανάγνωση μερικών σελίδων για να συνειδητοποιήσει ότι η Καναδή συγγραφέας έχει δημιουργήσει έναν εφιαλτικό κόσμο, απ’ τον οποίο δύσκολα μπορείς να αποδράσεις. Το μυθιστόρημα της Άτγουντ έτυχε θερμής υποδοχής απ’ την πρώτη στιγμή και τιμήθηκε με πλήθος βραβείων. Στη συνέχεια, μεταφράστηκε σε δεκάδες γλώσσες, διασκευάστηκε για το θέατρο, το ραδιόφωνο, την όπερα, τον κινηματογράφο, το χοροθέατρο και γνώρισε έναν ακόμη κύκλο δημοφιλίας με την πρόσφατη μεταφορά του στη μικρή οθόνη απ’ την πλατφόρμα Hulu, η οποία βρίσκεται στην έκτη και τελευταία της σεζόν. Ένα τόσο δυνατό βιβλίο, με μια τόσο δυνατή αφήγηση κι ένα τόσο δυνατό προφητικό μήνυμα, δεν μπορεί παρά να εξάπτει το ενδιαφέρον των δημιουργών από διαφορετικά καλλιτεχνικά πεδία και να τους προκαλεί να το μεταφέρουν στο κοινό με νέα μορφή. Κάτι τέτοιο συνέβη και στην Καναδή εικαστικό Ρενέ Νο. Όταν ο Καναδός εκδότης της Άτγουντ πρότεινε στη Νο τη δημιουργία ενός γκράφικ νόβελ με θέμα την «Ιστορία της θεραπαινίδας», εκείνη έπιασε αμέσως δουλειά. Έστειλε κάποια δείγματα, τα ενέκριναν, και ξεκίνησε. Επειδή τα σχέδιά της προηγήθηκαν της τηλεοπτικής σειράς, επέλεξε συνειδητά να μην παρακολουθήσει τα επεισόδια για να μην επηρεαστεί. Το ίδιο, δήλωσε σε συνέντευξή της στο The Hollywood Reporter, έκανε και με την ταινία του 1990, με πρωταγωνίστριες τη Νατάσα Ρίτσαρντσον και τη Φέι Ντάναγουεϊ. Βεβαίως, στις ασυνείδητες αναφορές της υπήρχε πάντα η δανική όπερα, που είχε δει πριν από αρκετά χρόνια, και την είχε λατρέψει. «Η ιστορία της θεραπαινίδας σε κόμικς» της Μάργκαρετ Άτγουντ σε σχέδιο και διασκευή της Ρενέ Νο, κυκλοφόρησε πρόσφατα και στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Λητούς Ανδρέου. Το βιβλίο έρχεται να εμπλουτίσει την γκάμα ενός είδους, των γκράφικ νόβελ, το οποίο αναπτύσσεται διαρκώς, προσεγγίζοντας ένα αρκετά διαφορετικό κοινό από εκείνο των παραδοσιακών αναγνωστών της λογοτεχνίας. Η μεταφορά ενός κλασικού πλέον μυθιστορήματος στη μορφή του γκράφικ νόβελ δίνει την ευκαιρία σε νεότερα άτομα, αλλά και σε κάποιους πιο οκνηρούς ενδεχομένως αναγνώστες, να έρθουν σ’ επαφή μ’ ένα έργο που έχει χαρακτηριστεί ως και αριστούργημα της σύγχρονης φεμινιστικής λογοτεχνίας. Η «Τουφρέντ» Για καλή του τύχη το μυθιστόρημα έπεσε σε καλά κι επιδέξια χέρια, γεγονός που επιβεβαιώθηκε απ’ την ίδια την Άτγουντ. Στο εικονογραφημένο βιβλίο παρακολουθούμε την πρωτοπρόσωπη αφήγηση της θεραπαινίδας Τουφρέντ (αυτή που ανήκει στον Φρεντ), στην οποία η Δημοκρατία της Γαλαάδ έχει προσφέρει μόνο μία επιλογή: την αναπαραγωγή. Όπως αναφέρει ο εκδότης, «αν παρεκκλίνει απ’ τον σκοπό της, θα καταλήξει όπως όλοι οι αντιφρονούντες, κρεμασμένη στο Τείχος, ή θα σταλεί στις Αποικίες όπου θα βρει αργό και μαρτυρικό θάνατο. Αλλά ακόμα κι ένα απολυταρχικό καθεστώς δεν μπορεί να αφανίσει τον πόθο – ούτε της Τουφρέντ ούτε και των δύο ανδρών απ’ τους οποίους κρέμεται η μοίρα της. Έχοντας χάσει τον σύζυγο, το παιδί, την ελευθερία της, αλλά και το ίδιο της το όνομα, η Τουφρέντ γατζώνεται από τις αναμνήσεις της και τη θέλησή της να επιβιώσει». Αυτή είναι συνοπτικά η τρομερή ιστορία της θεραπαινίδας, μια ιστορία πολιτική, ανθρώπινη και απολύτως ανεπιθύμητη. Για το βιβλίο της, η Άτγουντ έχει γράψει στους New York Times ότι υπάρχουν δύο είδη αναγνωστών της μαρτυρίας της Τουφρέντ: «Το ένα είδος είναι εκείνο στο τέλος του βιβλίου, στο ακαδημαϊκό συνέδριο του μέλλοντος, όπου ο αναγνώστης είναι ελεύθερος να το διαβάσει όπως θέλει αλλά δεν δείχνει πάντα την ίδια ενσυναίσθηση, όσο τουλάχιστον θα το επιθυμούσε κάποιος – και υπάρχει ο μεμονωμένος αναγνώστης του βιβλίου την κάθε δεδομένη στιγμή. Αυτός είναι ο “πραγματικός” αναγνώστης, είναι ο Αγαπητός Αναγνώστης για τον οποίο γράφει κάθε συγγραφέας. Πολλοί απ’ αυτούς τους Αναγνώστες θα γίνουν με τη σειρά τους συγγραφείς. Έτσι ξεκινήσαμε όλοι εμείς οι συγγραφείς: διαβάζοντας. Ακούσαμε τη φωνή ενός βιβλίου να μας μιλάει». Κάπως έτσι δούλεψε και η δημιουργός κόμικς. Χρώμα και λυρισμός Το εικαστικό αποτέλεσμα της δουλειάς της Νο είναι άρτιο, εμπνευσμένο και πολύ ελκυστικό. Όπως συμβαίνει με τα καλά γκράφικ νόβελ, είναι σαν να βλέπεις το στόριμπορντ μιας σπουδαίας κινηματογραφικής ταινίας. Τα σχέδιά της αποτυπώνουν την ατμόσφαιρα του ολοκληρωτικού καθεστώτος, τη φωνή και το αδιέξοδο των καταπιεσμένων γυναικών, την υποβόσκουσα και τη φανερή βία της Δημοκρατίας της Γαλαάδ, χωρίς όμως να σοκάρουν με την κυριολεξία τους. Στις εικόνες υπάρχουν ποίηση, χρώμα και λυρισμός. Ο τόμος είναι ένα κομψοτέχνημα, που δίνει μεγάλη σημασία στη λεπτομέρεια. «Νομίζω ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους επιλέχθηκα ως καλλιτέχνις ήταν το μη κυριολεκτικό στυλ της αφήγησής μου», είπε στη συνέντευξή της στον Γκράμι Μακμίλαν η Νο, «καθώς και το ενδιαφέρον μου για την απεικόνιση των σκέψεων και των συναισθημάτων των χαρακτήρων. Μου αρέσουν πολύ οι ήσυχες, στοχαστικές στιγμές μιας ιστορίας – υπάρχουν πολλές ευκαιρίες εκεί ώστε να μεταδοθεί η ψυχική κατάσταση των χαρακτήρων μέσω οπτικών ερεθισμάτων, τόσο φανερών όσο και ανεπαίσθητων». Το ανοιχτό τέλος του μυθιστορήματος έχει εικονογραφηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, και πιο συγκεκριμένα με τη φράση «υπάρχουν ερωτήσεις;». Η αλήθεια είναι ότι οι δυστοπικές αφηγήσεις δημιουργούν πολλά ερωτήματα, κυρίως σχετικά με την αποφυγή τους. Σε αυτό ακριβώς οφείλεται διαχρονικά και η μεγάλη τους δύναμη. Και το σχετικό link...

Δύο φίλοι. Ένα δεντρόσπιτο. Αμέτρητοι όροφοι. Αντισυμβατικό χιούμορ. Σουρεαλιστικές καταστάσεις. Η συνταγή των Άντι Γκρίφιθς και Τέρι Ντέντον είναι απόλυτα επιτυχημένη. Γι’ αυτό συνεχίζεται με το δεντρόσπιτο να μη σταματά να ψηλώνει και να απλώνεται. Τα παιδικά κόμικς έχουν επιστρέψει για τα καλά και έχουν εδραιωθεί στις αναγνωστικές συνήθειες πολλών ανηλίκων τα τελευταία χρόνια. Πρόσφατα παρουσιάζαμε από αυτές εδώ τις σελίδες τις παιδικές σειρές «Τα Ημερολόγια της Εστέρ», «Αριόλ», «Καπετάν Βράκας», «Dogman» κ.ά. που σημειώνουν τεράστια επιτυχία σε όλο τον κόσμο και έχουν κυκλοφορήσει μεταφρασμένες και στα ελληνικά. Μια ανάλογη υβριδική σειρά με κόμικς και εικονογραφημένα κείμενα είναι και «Το Θεότρελο Δεντρόσπιτο» του Αυστραλού συγγραφέα Άντι Γκρίφιθς σε σχέδια του εικονογράφου Τέρι Ντέντον (στα ελληνικά κυκλοφορούν οι έξι πρώτοι τόμοι από τις εκδόσεις Ψυχογιός, οι πρώτοι σε μετάφραση Μαλβίνας Αβαγιανού και στη συνέχεια σε μετάφραση της Έρρικας Πάλλη, ενώ αναμένονται και οι υπόλοιποι). Η σειρά ξεκίνησε το 2011 με πρωταγωνιστές δύο φίλους, τον Άντι και τον Τέρι (διόλου συμπτωματική η επιλογή των ονομάτων καθώς πρόκειται για τα ονόματα των δημιουργών της σειράς), που απολύτως συνειδητά δεν διευκρινίζεται ποτέ αν πρόκειται για παιδιά ή ενήλικους, με πιο πιθανή τη δεύτερη εκδοχή καθώς ποτέ και πουθενά δεν εμφανίζονται ενήλικοι, γονείς ή άλλοι μεγάλοι. Ο Άντι και ο Τέρι από τον πρώτο τόμο («Το Θεότρελο Δεντρόσπιτο με τους 13 Ορόφους») που κυκλοφόρησε διεθνώς το 2011 ξεκαθαρίζουν από τις πρώτες κιόλας σελίδες: «Ζούμε σε ένα δέντρο. Κοιτάξτε, όταν λέω “δέντρο” εννοώ δεντρόσπιτο. Και όταν λέω “δεντρόσπιτο”, δεν εννοώ ένα συνηθισμένο, παλιό δεντρόσπιτο. Εννοώ ένα δεντρόσπιτο με 13 ορόφους! Τι περιμένετε λοιπόν; Ανεβείτε!». Οι όροφοι όμως, όπως πολύ γρήγορα αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης, δεν είναι απλώς πυκνά κλαδιά ή φυλλώματα αλλά ότι πιο παράξενο μπορεί να γεννήσει η φαντασία: μια δεξαμενή με ανθρωποφάγους χαρακτήρες, ένα μυστικό υπόγειο εργαστήριο, ένα θέατρο και μια βιβλιοθήκη, ένα σιντριβάνι λεμονάδας, μια διαφανής πισίνα, ένας γιγάντιος καταπέλτης, ένα ουράνιο παρατηρητήριο, ένα δωμάτιο παιχνιδιών, ένα γήπεδο μπόουλινγκ, ένας εξατμιστής λαχανικών, μια μηχανή ζαχαρωτών κ.λ.π. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον είναι αυτονόητο ότι επικρατεί ο σουρεαλισμός καθώς η αχαλίνωτη φαντασία του Γκρίφιθς δεν έχει όρια. Εξωγήινοι, ιπτάμενες γάτες, πελώριοι ουραγκοτάγκοι, ηλεκτροφόρα χέλια μπλέκονται στις ζωές των δύο φίλων που πάντα με επινοητικότητα, υπομονή και επιμονή καταφέρνουν να βρουν λύσεις και να συνεχίσουν την ανοικοδόμηση του πρωτότυπου σπιτιού τους. Κι αυτό γιατί οι Γκρίφιθς και Ντέντον φροντίζουν με συνέπεια να κυκλοφορούν κάθε χρόνο κι έναν καινούργιο τόμο στον οποίο προστίθενται πάντα 13 καινούργιοι όροφοι. Στην αγγλική έκδοση οι όροφοι έχουν ήδη φτάσει τους 130 χωρίς να φαίνεται τέλος στον ορίζοντα. Και γιατί να υπάρχει τέλος σε μια σειρά οργιώδους φαντασίας που απευθύνεται σε μικρά και μεγαλύτερα παιδιά, ουσιαστικά προτρέποντάς τα να αναπτύξουν κι αυτά τη δική τους φαντασία; Αυτό είναι άλλωστε ένα από τα βασικά ζητούμενα στο παιδικό βιβλίο και η σειρά με το «Θεότρελο Δεντρόσπιτο» τα καταφέρνει περίφημα. Και το σχετικό link...

Οι τίτλοι λογοτεχνίας για ενηλίκους και παιδιά, καταξίωσαν την εκδοτική στην αγορά, οι οποία συνεχίζει να κράτα στην κορυφή τις προτιμήσεις των αναγνωστών. Οι εκδόσεις τους είναι επίσης εμπλουτισμένες με σειρές βιβλίων ειδικού ενδιαφέροντος, όπως υγείας και πρακτικής ζωής, με βιβλία γενικών γνώσεων καθώς και με δοκίμια. Για τους μικρούς φίλους, οι σειρές των βιβλίων λογοτεχνίας, των εικονογραφημένων βιβλίων γνώσεων και δραστηριοτήτων για παιδιά προσχολικής ηλικίας, τυγχάνουν μεγάλης εκτίμησης από γονείς και εκπαιδευτικούς και συνεχίζουν τη μακρά παράδοσή της εκδοτικής στο χώρο του παιδικού βιβλίου. Επίσης, η εκδοτική έχει κάνει και άνοιγμα στα κόμικς,με τίτλους όπως: Ο τελευταίος μαχητής του άνεμου, Αρτέμης Φάουλ και το βραβευμένο Millenium του Stieg Larsson. Φέτος, οι εκδόσεις Ψυχογιός, κλείνουν 39 χρόνια παρουσίας, μιας και ξεκίνησαν την πορεία τους το 1979, στον εκδοτικό χώρο του βιβλίου.