Αναζήτηση στην Κοινότητα

«Woman, Life, Freedom»: 17 Ιρανοί και διεθνείς κομίστες περιγράφουν τον αγώνα για ελευθερία στο Ιράν © Eric Fougere/Corbis via Getty Images Marjane Satrapi: H ιρανή σκιτσογράφος, συγγραφέας και σκηνοθέτρια συντονίζει το comic project «Woman, Life, Freedom». Η Μάρτζι είναι 10 ετών και μεγαλώνει στην Τεχεράνη κατά τη διάρκεια της Ισλαμικής Επανάστασης. Γύρω της ο κόσμος αλλάζει και αυτή προσπαθεί μέσα από τα παιδικά της μάτια να κατανοήσει αυτές τις αλλαγές. Οι κουβέντες της δασκάλας της, τα παιδικά βιβλία που πέφτουν στα χέρια της, τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ, όλα αποτελούν ερεθίσματα για τη μικρή Marji η οποία και συμμετέχει όλο και περισσότερο στις συζητήσεις που γίνονται γύρω της. Της αρέσουν οι πατάτες με κέτσαπ, ο ήρωας της είναι ο Μπρους Λι, ενώ έχει έμμονη ιδέα να γίνει η τελευταία προφήτισσα. Μοιράζεται την ιδέα της και τις αρχές που τη συνοδεύουν, με την αγαπημένη της γιαγιά: Όλοι πρέπει να φέρονται σωστά Όλοι πρέπει να λένε μια καλή κουβέντα Όλοι πρέπει να κάνουν καλές πράξεις Όλοι οι φτωχοί πρέπει να τρώνε ένα κοτόπουλο την ημέρα Οι ηλικιωμένοι θα σταματήσουν να υποφέρουν Τα χρόνια περνούν και η Μάρτζι είναι πλέον έφηβη. Το σώμα της υφίσταται αλλαγές που τη ζορίζουν, αποκτά έτσι επαναστατικό και προκλητικό χαρακτήρα. Αναζητά την ανεξαρτησία της. Ωριμάζει, ταυτόχρονα όμως μαθαίνει να συνδυάζει το πάθος της για ελευθερία με τον σεβασμό στην πολιτιστικές παραδόσεις του τόπου της. Σταδιακά, η κοσμοθεωρία της Μάρτζι αλλάζει και γίνεται μέρος της επανάστασης. Ωστόσο, η σύλληψη του θείου της Ανούς για κατασκοπεία θα τη συγκλονίσει. Χάνει σταδιακά την πίστη της, αναρωτιέται πώς ταιριάζει το ελεύθερο πνεύμα της σε μια ολοένα πιο θεοκρατική και καταπιεστική χώρα. Ο πόλεμος με το Ιράκ έχει ως αποτέλεσμα τον θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων συμπατριωτών της, οι απαγορεύσεις και οι περιορισμοί είναι κάτι που δεν ανέχεται. Η οικογένειά της καταλαβαίνει πως η σύγκρουση της Μάρτζι με τις αρχές είναι θέμα χρόνου. Πηγαίνει για σπουδές στη Βιέννη. Το Ιράν που γνώρισε σε μικρή ηλικία είναι πλέον ανυπόφορο. Η Μάρτζι δεν είναι άλλη από τη Marjane Satrapi, συγγραφέα της αυτοβιογραφικής σειράς “Persepolis”. Η Satrapi ένιωθε από πολύ νωρίς το χρέος να γράψει τα απομνημονεύματά της, καθώς εδώ και πολλά χρόνια η συζήτηση για το Ιράν επικεντρώνεται κυρίως στις ενέργειες εξτρεμιστών, με τη φωνή των απλών πολιτών να παραμένει σιωπηλή. Στην εισαγωγή του “Persepolis” γράφει μεταξύ άλλων: «Επίσης δεν θέλω η πατρίδα μου να ξεχάσει εκείνους τους Ιρανούς που έχασαν τη ζωή τους στις φυλακές υπερασπιζόμενοι την ελευθερία, που πέθαναν στον πόλεμο κατά του Ιράκ, που υπέφεραν από διάφορα καθεστώτα ή που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις οικογένειές τους και να τραπούν σε φυγή.» Το κορίτσι εκείνο του Persepolis μεγάλωσε. 24 χρόνια μετά την κυκλοφορία του λογοτεχνικού αυτού αριστουργήματος, η Marjane Satrapi, στα 55 της πλέον, απολαμβάνει τη φήμη μίας εκ των πλέον ευπώλητων συγγραφέων του Ιράν, καθώς και της πρώτης γυναίκας υποψήφιας για Όσκαρ ταινίας κινουμένων σχεδίων μεγάλου μήκους. Τα τελευταία χρόνια δε, έγινε περαιτέρω γνωστή ως η σκηνοθέτιδα του φιλμ “Radioactive”, το οποίο εξιστορεί τη ζωή και καριέρα της Μαρί Κιουρί. Μέσω του έργου της, η Satrapi προσπαθούσε πάντοτε να εξανθρωπίσει του συμπατριώτες της, αντιδρώντας στα στερεότυπα τα οποία παρουσιάζει κατά καιρούς ο δυτικός κόσμος για τη χώρα της. Ταυτόχρονα, απαντούσε πολύ συχνά και με τον τρόπο της στη συνεχή απαίτηση του κοινού για επιστροφή της Μάρτζι. Όπως έλεγε χαρακτηριστικά «το κοριτσάκι αυτό μεγάλωσε». Ωστόσο, ο θάνατος της Mahsa Amini, το 2022, ήταν ένα γεγονός αρκετό για να κάνει τη Satrapi να ασχοληθεί ξανά με το σχέδιο. Η Amini πέθανε σε ηλικία 22 ετών, τρεις ημέρες μετά τη σύλληψή της από την ιρανική αστυνομία ηθών, επειδή δεν φορούσε τη μαντίλα της με τον τρόπο που προβλέπει ο αυστηρός ενδυματολογικός κώδικας που επιβάλλεται στις γυναίκες στο Ιράν. Marjane Satrapi, σελίδα από το βιβλίο «Woman, Life, Freedom» Η Marjane Satrapi συντονίζει το project «Woman, Life, Freedom» Το “Woman, Life, Freedom” είναι ένα project που συντονίζεται από τη Satrapi και αποτελεί ένα συλλογικό βιβλίο, 17 Ιρανών και διεθνών καλλιτεχνών κόμικ. Με τη βοήθεια ερευνητών και ακαδημαϊκών, οι κομίστες περιγράφουν πώς ο θάνατος της Amini οδήγησε στο μεγαλύτερο κύμα λαϊκών διαδηλώσεων στη χώρα, τα τελευταία χρόνια. Οι διαδηλώσεις αυτές ξεκίνησαν λόγω της επιμονής των ιρανικών αρχών για το ότι η Amini πέθανε από φυσικά αίτια. Το project δημιουργήθηκε ώστε να τιμήσει αυτούς τους διαδηλωτές, ανάμεσα στους οποίους υπήρχαν και αρκετοί που εκτελέστηκαν, ενώ δανείζεται τον τίτλο του από το βασικό σύνθημα εκείνων των ημερών, το οποίο και φώναζαν αυτές οι γυναίκες αφαιρώντας και καίγοντας τις μαντίλες τους. © «Woman, Life, Freedom», Marjane Satrapi Σκοπός της συλλογής αυτής είναι η αποτύπωση των γεγονότων ώστε να τα καταλάβει και ο κόσμος που δεν έχει ιδιαίτερη σχέση με την ιρανική ιστορία, καθώς επίσης και η περιγραφή του κοινωνικού και πολιτικού πλαισίου της χώρας, μέσα από τις ιστορίες διαδηλωτών, γυναικών, ανδρών, φοιτητών κ.α. Μέσα στις σελίδες της συλλογής περιγράφονται επίσης οι δολοφονίες και οι φυλακίσεις κατά την αιματηρή καταστολή, οι οποίες είχαν το αντίθετο από το επιθυμητό για τις αρχές αποτέλεσμα, καθώς εξάπλωσαν το κύμα της αγανάκτησης σε ολόκληρη τη χώρα. Πηγή: https://www.athensvoice.gr/politismos/vivlio/841740/marjane-satrapi-to-komik-woman-life-freedom-gia-to-iran/

Μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη με αφορμή τη χτεσινή παρουσία της Σατραπί στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Η Ακροδεξιά μολύνει την κοινωνία Η διάσημη Ιρανή κομίστα, Μαρζάν Σατραπί, σχεδιάστρια, ζωγράφος και σκηνοθέτις ήρθε στην Αθήνα από τη Γαλλία, όπου ζει εξόριστη, και μίλησε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση | EPA / CLAUNDIO ONORATI Συντάκτης: Βένα Γεωργακοπούλου Μας γείωσε λιγουλάκι η Μαρζάν Σατραπί, όλες εμάς που πήγαμε χθες βράδυ να την ακούσουμε στη Στέγη με το γκράφικ νόβελ της «Περσέπολις» στις καρδιές μας και την ιρανική μαντίλα να μας κάθεται στο στομάχι. Ούτε πολιτικά συνθήματα ούτε πύρινη καταδίκη των μουλάδων ούτε τίποτα το μονόπλευρο και μαύρο-άσπρο. Μόνο απλότητα, ανθρωπιά, αλήθεια και χιούμορ από μια πληθωρική, τρομερά εκφραστική, αθυρόστομη, αστεία και σοφή 47χρονη πια γυναίκα, που μας κάνει παρέα εδώ και χρόνια. Το 2000 κυκλοφόρησε στη Γαλλία το κόμικς που την καθιέρωσε αστραπιαία, για μια μικρούλα που ζει την ισλαμική επανάσταση στην Τεχεράνη και καθόλου δεν της αρέσει. Εγινε και υπέροχη ταινία, που παίχτηκε σε όλο τον κόσμο και ενόχλησε τους μουλάδες. Ακολούθησαν πολλά και θαυμαστά στον χώρο της τέχνης, βιβλία και ταινίες, μακριά πάντα από την πατρίδα της, το Ιράν. Αν επιστρέψει θα τη συλλάβουν, όπως λέει. Και τελευταία, πέρασε στη σκηνοθεσία ταινιών που δεν βασίζονται σε δικά της κείμενα - ναι, είναι δυνατόν, δείτε το Voices και θα πεισθείτε. Μας γείωσε, αλλά και μας αποζημίωσε συγχρόνως η Γαλλο-ιρανή Μαρζάν Σατραπί, συνομιλώντας με τη δημοσιογράφο Αννα Δαμιανίδη, στην κατάμεστη Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση. Γιατί κάλυψε τα πάντα, από το Ιράν και τις γυναίκες του μέχρι την Ελλάδα και την κρίση της. Ας αρχίσουμε από την τελευταία. «Γινόμουν έξαλλη όταν άκουγα τι λένε για σας. Και μόνο το κοπιράιτ να σας πληρώναμε για το θέατρο που ανακαλύψατε και την Αναγέννηση που γεννήσατε, θα έπρεπε να σας δίναμε δισεκατομμύρια και δισεκατομμύρια ευρώ. Από αντίδραση κι εγώ αποφάσισα να καπνίζω επιδεικτικά μόνο δικά σας τσιγάρα, τα Sante. Κούτες ολόκληρες. Κρίμα που τα κατάργησαν», είπε. Πάμε τώρα στο θέμα του Ιράν και των γυναικών του, στο οποίο επέμενε πολύ και η φεμινίστρια Δαμιανίδη. «Κατ' αρχάς, δεν θεωρώ τον εαυτό μου εκπρόσωπο των νέων του Ιράν, έχω να πατήσω εκεί το πόδι μου πάνω από δεκαεφτά χρόνια», ξεκαθάρισε η Σατραπί. «Παρακολουθώ, φυσικά, τι γίνεται, αλλά σιχαίνομαι και δεν θέλω να ανήκω σε κανενός είδους διασπορά, που ζει με νοσταλγία και χαζές ωραιοποιήσεις του παρελθόντος. Πιστεύω ότι στο Ιράν κάποια στιγμή τα πράγματα θα αλλάξουν, αλλά όχι με τη βία, η βία δεν αλλάζει τίποτα. Χρειάζονται αλλαγές σε βάθος, με ρίζες στην ιρανική κοινωνία. Καμία δικτατορία δεν αντέχει για πολύ, εδώ η Σοβιετική Ενωση με κοτζάμ KGB και κατέρρευσε», είπε. Και φρόντισε να μας απαλλάξει από κάποιες απλουστεύσεις γύρω από το Ιράν. «Επί σάχη, για παράδειγμα, ναι, φορούσαμε μίνι ζιπ, τις πιο κοντές στον κόσμο, όχι φούστες, ζώνες καλύτερα θα τις έλεγα», είπε. «Στη Δύση, όμως, η μίνι φούστα πήγαινε μαζί με ένα ολόκληρο κίνημα, εξέφραζε τη σεξουαλική επανάσταση, οι γυναίκες δήλωναν με αυτήν: "Μπορώ κι εγώ να κάνω σεξ ελεύθερα, όπως ο άνδρας". Εμείς στο Ιράν τις φορούσαμε και συγχρόνως φυλάγαμε την παρθενιά μας περιμένοντας τον γαμπρό. Επί σάχη οι γυναίκες είχαν πολλά δικαιώματα, είναι αλήθεια. Αλλά τι να τα κάνεις όταν έχεις τρία παιδιά, δεν δουλεύεις και θέλεις να πάρεις διαζύγιο; Σήμερα οι Ιρανές έχουν πολύ λιγότερα δικαιώματα, αλλά σπουδάζουν, γεμίζουν τα πανεπιστήμια. Είναι δυναμικές, πεισματάρες και φοβερά αγωνίστριες. Θυμώνω όταν ταυτίζουν το Ιράν με τη Σαουδική Αραβία. Τι σχέση έχουμε με αυτούς; Μια θεία μου 90 χρονώ οδηγεί φορτηγό». Δεν πιστεύει πια στην πολιτική η Μαρζάν Σατραπί, έτσι είπε αυτή που είχε τόσο δυναμικά σταθεί στο πλευρό του Τζαφάρ Παναχί, όταν τον έριξαν οι μουλάδες στη φυλακή. Και πώς θα αλλάξει, λοιπόν, ο κόσμος; «Μόνον αν αλλάξουμε εμείς θα αλλάξει η κοινωνία», απάντησε. Μη βιαστείτε να την πείτε «γλυκανάλατη». Εχει μέσα της θυμό και τσαγανό. «Αν δέρναμε καμιά φορά τους ακροδεξιούς, αν λέγαμε καθαρά και ξάστερα ότι είναι μαλάκες, ίσως κάτι να γινόταν. Γιατί έχεις την Αριστερά, που μας λέει να καταλάβουμε, να αναλύσουμε, να εξηγήσουμε γιατί κάποιοι θεωρούν ότι οι πρόσφυγες είναι "άγρια ζώα", ψηφίζουν τη Μαρίν Λεπέν και τον Ντόναλντ Τραμπ. Ε, δεν θέλω να τους καταλάβω, μολύνουν την κοινωνία με τις ιδέες τους». Η Ευρώπη, όπου ζει, αλλά και οι ΗΠΑ, στις οποίες πηγαινοέρχεται για τα κινηματογραφικά της, την ανησυχούν πολύ. «Η ανθρωπότητα δεν βρίσκεται στην καλύτερη στιγμή της», είπε. «Χωρίς κατανόηση, χωρίς συμπάθεια δεν νοείται κοινωνία. Οταν ήρθα στα 14 χρόνια μου στην Ευρώπη, εντάξει, είχα βίζα, δεν ήμουν παράνομη. »Αλλά κι εγώ από κάποιο πόλεμο και κάποιες βόμβες έφευγα που έπεφταν στην Τεχεράνη. Ηρθα να σωθώ, ούτε να βιάσω κανέναν ούτε να σας πάρω τις δουλειές σας». Πηγή