Αναζήτηση στην Κοινότητα

Μέσα στον Δεκέμβρη παρουσιάστηκε στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός» η μεταφορά του κόμικ της Ολιας Ντακογιάννη «Musicoma» σε μιούζικαλ και η δημιουργός μάς μιλάει για αυτό το πρωτότυπο εγχείρημα... Η Όλια Ντακογιάννη και (στο βάθος) η Δανάη Κατσαμένη Μουσική και κόμικς είναι δύο τέχνες που απασχολούν διαφορετικές αισθήσεις, χωρίς, όμως, να είναι λίγες οι φορές που αυτές συνομιλούν. Μια τέτοια συνομιλία γίνεται στο κόμικ «Musicoma» της νεαρής Μαρίας-Όλιας Ντακογιάννη, μια ιστορία μυθοπλασίας – ερωτικό γράμμα προς τη ζωή και την τζαζ μουσική. Πριν από περίπου ένα μήνα, στις 11 Δεκεμβρίου, το κόμικ παρουσιάστηκε για μία μόνο παράσταση στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός» σε μορφή μιούζικαλ με video art. Την σκηνοθεσία ανέλαβαν οι Όλια Ντακογιάννη και Δανάη Κατσαμένη, το animation ο Γιάννης Ντουσιόπουλος ενώ τη μουσική υπόκρουση το γνωστό τζαζ σύνολο Gilad Atzmon Quartet. Για το πρωτότυπο αυτό εγχείρημα απαντά στις ερωτήσεις του «Καρέ Καρέ» η ίδια η δημιουργός. Ο τίτλος του έργου είναι λογοπαίγνιο (μουσική + κώμα). Η μουσικός πρωταγωνίστρια πέφτει σε κώμα και περνάει τη ζωή της μέσα σε έναν ονειρικό κόσμο γεμάτο μουσική. Πιστεύεις πως η τέχνη είναι μια απόδραση από την πραγματικότητα ή μπορεί, τελικά, να την αλλάξει; Το «Musicoma», η τζαζ ουτοπία που δημιούργησε ο Τσάρλι Μπερντ Πάρκερ για την Άλι Μπράουν, είναι ένας τόπος που συμβολίζει την απόδραση από την πραγματικότητα και την ιδιότητα της τέχνης να λειτουργεί ως μιας μορφής καταφύγιο. Η Άλι παραμένει εκούσια στο κώμα για εξήντα χρόνια, μόνο για να συνειδητοποιήσει αργότερα ότι όλα όσα έδιναν νόημα στη μουσική της είχαν ξεχαστεί μαζί με εκείνη. Ξέχασε ότι η ζωή δίνει νόημα στην τέχνη και η τέχνη στη ζωή. Η τέχνη δεν προσφέρεται για εσωτερική κατανάλωση, η εμμονική ενασχόληση με αυτή χωρίς τις κατάλληλες ισορροπίες μπορεί να γίνει επιβλαβής. Μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, αλλά για να συμβεί αυτό πρέπει να είναι προσβάσιμη και όχι να παραμένει εγκλωβισμένη ή προνόμιο των λίγων. ● Το κόμικ κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 2021 μαζί με αυθεντική μουσική σε CD. Ήταν «προδιαγεγραμμένο» να γίνει μιούζικαλ; Το κόμικ αυτό σχεδιάστηκε ως μιούζικαλ. Εξαρχής η βασική ιδέα πίσω από το «Musicoma» ήταν η δημιουργία ενός κόνσεπτ-κόμικ που να συνδυάζει αφήγηση και μουσική. Οι πρωτότυπες συνθέσεις δε λειτουργούν ως μουσικά χαλιά στην εξέλιξη της ιστορίας αλλά ως οργανικά αφηγηματικά μέρη. Οι ίδιοι οι χαρακτήρες στις σελίδες των εικονογραφημένων τραγουδιών αντιμετωπίζουν τον χώρο των καρέ σαν σκηνή, έχουν επίγνωση της παρουσίας θεατών. Ακόμη και οι συνειδητά φανερές επιρροές από μιούζικαλ-ορόσημα αφήνουν να εννοηθεί πως το κόμικ δεν δημιουργήθηκε για να παραμείνει μια έντυπη δισδιάστατη ιστορία, αλλά ότι πάντα υπήρχε στις σελίδες του μια έτοιμη παράσταση που αναζητούσε μια σκηνή να τη φιλοξενήσει. ● Τα σχέδια του κόμικ σου έγιναν animation και οι ήρωές σου ηθοποιοί. Πώς ήταν για σένα το πέρασμα του έργου σου από τις σελίδες στη σκηνή; Αρχικά υπήρξα πολύ τυχερή που είχα την ευκαιρία να εμπλακώ προσωπικά στη διαδικασία από την αρχή, με αποτέλεσμα να ζήσω ολόκληρη την εμπειρία της μεταφοράς του έργου μου. Θεωρείς πως ως δημιουργός το γνωρίζεις καλύτερα από τον οποιονδήποτε, έχεις ψυχολογήσει τους ήρωές σου, είσαι οι ήρωές σου. Κι όμως, όσο και αν νόμιζα πως τους έχω κατανοήσει, μέσα από τα μάτια των συνεργατών μου συνειδητοποίησα πόσες ερμηνείες και νοήματα μπορούσαν ακόμη να προκύψουν από το «Musicoma», πόσες πτυχές των χαρακτήρων αναδύθηκαν μέσα από τη δική τους προσέγγιση πάνω στο κείμενο και την ιστορία. Το έργο που τελικά παρουσιάσαμε ήταν μια πολύ διαφορετική εκδοχή του «Musicoma», ένα «Musicoma» βασισμένο στο δικό μου όραμα, το οποίο όμως αποδομήθηκε και συναρμολογήθηκε εκ νέου από τις ιδέες και την εμπειρία διαφορετικών καλλιτεχνών. Η νέα πνοή που έδωσαν οι συντελεστές στην ιστορία και ο τρόπος που την εμψύχωσαν τα animations με έκαναν να ανυπομονώ να ανακαλύψω την καινούρια αυτή διάσταση του «Musicoma». Όταν ολοκλήρωσα το κόμικ θυμάμαι μια επίγευση μελαγχολίας για το τέλος της πιο δημιουργικής φάσης. Η παράσταση αυτή μου έδωσε την ευκαιρία να επανασυνδεθώ με το πρώτο μου κόμικ αλλά και να το βιώσω σχεδόν σαν αναγνώστης-ακροατής που το ανακαλύπτει για πρώτη φορά. ● Ποιες ήταν οι δυσκολίες που αντιμετωπίσατε για να ανέβει το έργο σε μια χώρα που, διάταγμα με το διάταγμα, γίνεται εχθρικότερη προς την τέχνη; Έχοντας λάβει μια μικρή επιχορήγηση από το υπουργείο Πολιτισμού, που ήταν ένα σημαντικό σημείο εκκίνησης αλλά όχι αρκετή για να καλύψει τις ανάγκες μιας τέτοιας παραγωγής, και όντας υποχρεωμένοι να λειτουργήσουμε σε ένα πολύ στενό χρονικό πλαίσιο για να αξιοποιηθεί αυτή η ευκαιρία μέσα στο 2022, γνωρίζαμε από την αρχή πως θα έπρεπε να κάνουμε όλοι αρκετούς συμβιβασμούς και να δράσουμε με κίνητρο τις δυνατότητες του πρότζεκτ να φτάσει ψηλά, παίρνοντας ένα ρίσκο. Όλοι κάναμε υπερβάσεις, δουλέψαμε σε δύσκολες συνθήκες με βασικές ελλείψεις. Έπρεπε μέσα σε μερικούς μήνες να στηθεί ένα πρότζεκτ που δεν είχε προηγούμενο, κανένα παράλληλο, βρισκόμασταν αντιμέτωποι με το άγνωστο, χωρίς να έχουμε εικόνα εάν κάτι τέτοιο μπορεί να πετύχει. Δεν είχαμε ιδέα πώς να διαχειριστούμε το υλικό, ποιες ήταν οι απαιτήσεις του, καλλιτεχνικά και οικονομικά. Ξεκινήσαμε με άλλους όρους, τελικά το ίδιο το έργο μας κατεύθυνε σε κάτι πιο εντυπωσιακό που όμως μεταφραζόταν σε κάτι πιο κοστοβόρο, με περισσότερες τεχνικές απαιτήσεις και κατά συνέπεια, κάτι που έχρηζε μεγαλύτερης υποστήριξης από τον κόσμο, άρα έπρεπε να επικοινωνηθεί περισσότερο. Σε μια χώρα με τόσους καλλιτέχνες που κάθε μέρα ζουν με την αγωνία των εισιτηρίων, στη χώρα της ατζέντας, κάναμε πραγματικά αγώνα για να φτάσει στα αυτιά του κόσμου το αυτονόητο: πόσο ξεχωριστό ήταν αυτό που προσπαθούσαμε να κάνουμε. Τελικά καταφέραμε να γεμίσουμε τον Παρνασσό και είμαστε πανευτυχείς, ξέρουμε όμως όλοι από την εμπειρία μας πως έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας για να μάθει ο κόσμος το «Musicoma» και να διακρίνει σε αυτό όλα αυτά που εμείς αγαπήσαμε. ● Στον απόηχο πια της παράστασης, τι σου έμεινε από το εγχείρημα και πού πηγαίνεις μετά από αυτό; Το ότι φέραμε εις πέρας αυτό το σύνθετο εγχείρημα ήταν στοίχημα για όλους μας. Μέχρι την τελευταία στιγμή αναρωτιόμουν σε τι ποσοστό είχαμε καταφέρει να πετύχουμε τον στόχο μας και να τιθασεύσουμε όλες τις εμπλεκόμενες τέχνες. Στον απόηχο πια αυτού του άθλου βγαίνω πιο αισιόδοξη πως η σκληρή δουλειά, το πάθος και η επιμονή τελικά ανταμείβονται. Συνάντησα προκλήσεις. Έπρεπε να επικαλεστώ δεξιότητες που δεν ήμουν σίγουρη πως διέθετα. Να διασκευάσω ένα σενάριο κόμικ σε θεατρικό κείμενο. Να συντονίσω μια ομάδα ανθρώπων από διαφορετικούς χώρους. Να πάρω σημαντικές πρωτοβουλίες, καθώς κάθε τέχνη διέπεται από τις δικές της συμβάσεις, κανόνες και λεξιλόγιο. Εκεί υπήρξε πολύτιμη η συνεργασία μου με τη Δανάη Κατσαμένη, που με τη δική της εμπειρία και ευρηματικότητα με βοήθησε να μεταφέρω με όρους θεατρικούς την ουσία του κόμικ. Να αναλάβω ρόλο σκηνοθέτη χωρίς ανάλογη εμπειρία και ενορχηστρωτή χωρίς τα κατάλληλα εργαλεία ώστε να δώσω σωστές κατευθύνσεις, και στο τέλος όλα τα επιμέρους στοιχεία έπρεπε να ενωθούν αρμονικά σε ένα αναπόσπαστο σύνολο. Η παράστασή μας ήταν περισσότερο μια υπόσχεση για το τι θα μπορούσε να είναι ένα πολλά υποσχόμενο πρότζεκτ και έχει πολλά ακόμη να δώσει. 📌 Το κόμικ του «Musicoma» κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Κομνηνός. Και το σχετικό link...

Δύο πρόσφατες μουσικές παραστάσεις ανέδειξαν έναν πολύχρωμο «μαγικό» κόσμο, γκρεμίζοντας τα στεγανά ανάμεσα σε φαινομενικά διαφορετικές μορφές τέχνης. Στο Καρέ Καρέ αγαπάμε τα κόμικς. Από την άλλη δεν αγαπάμε καθόλου τους απόλυτους διαχωρισμούς ανάμεσα στις τέχνες, πιστεύοντας ότι μέσα από την αλληλεπίδραση και τη μίξη προκύπτουν ενδιαφέροντα αποτελέσματα τα οποία ανοίγουν νέους καλλιτεχνικούς δρόμους. Γι’ αυτό δεν κρύβουμε τη χαρά μας κάθε φορά που η αγαπημένη μας 9η Τέχνη συνδιαλέγεται με άλλες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης. Κάτι τέτοιο συνέβη με δύο διαφορετικές παραστάσεις που παρακολουθήσαμε το προηγούμενο διάστημα, οι οποίες «παντρεύουν» τα κόμικς με τη μουσική αλλά και με το θέατρο, το μιούζικαλ και τη video art: το «Comic Concert» του Ιτάι Ντβόρι (Itay Dvori) και το «Musicoma» της Μαρίας-Όλιας Ντακογιάννη. COMIC CONCERT Συνδυάζοντας μουσική, μπαλονάκια ομιλίας και προβολή κόμικς ο ισραηλινής καταγωγής Βερολινέζος συνθέτης και πιανίστας Ιτάι Ντβόρι κατάφερε κάτι εξαιρετικά πρωτότυπο: να μας παρουσιάσει καρέ προς καρέ επιλεγμένα από τον ίδιο κόμικς, προσδίδοντάς τους δραματουργική ένταση μέσω της μουσικής. Παρότι αυτή η διαδικασία θυμίζει κάπως τη ζωντανή μουσική συνοδεία στις ταινίες του παλιού βωβού κινηματογράφου, στην ουσία πρόκειται για κάτι πιο ιδιαίτερο. Και αυτό γιατί, σε αντίθεση με τις κινούμενες εικόνες και τα εναλλασσόμενα πλάνα των ταινιών που επιτρέπουν μια μεγαλύτερη ελευθερία στο ξεδίπλωμα της μουσικής, εδώ το εγχείρημα αποσκοπεί στο μουσικό αφηγηματικό «γεφύρωμα» στατικών σχεδιασμένων εικόνων με κενά μεταξύ τους και βασικό χαρακτηριστικό την «εσκεμμένη διαδοχή, με σκοπό να μεταβιβάσουν πληροφορίες και/ή να παράγουν μια αισθητική αντίδραση στον θεατή» (για να θυμηθούμε τον κλασικό ορισμό τού Scott Mc Cloud). Ο Ντβόρι πραγματοποιεί στην ουσία μια λάιβ μελοποίηση των κόμικς. Η μουσική διαδρομή του καλλιτέχνη χαρακτηρίζεται από την πρωτοτυπία. Το 2013, μετά την εκπαίδευσή του ως συνθέτη, μαέστρου και πιανίστα, αποφάσισε να επικεντρωθεί στις μεγάλες αγάπες του παιδιόθεν, τον αυτοσχεδιασμό και το πιάνο. Έκτοτε έχει συνθέσει και διασκευάσει για το θέατρο, το ραδιόφωνο και τον κινηματογράφο, έχει διευθύνει ορχήστρες σε όλον τον κόσμο, ενώ συνθέσεις του έχουν ερμηνευτεί από αρκετά οργανικά και φωνητικά σύνολο σε Ευρώπη και Ισραήλ. Η σύνθεση μουσικής και η διεξαγωγή κονσέρτων βασισμένων σε κόμικς κορυφαίων σκιτσογράφων παγκοσμίως αποτελούν το σήμα κατατεθέν της δουλειάς του. Ο Ιτάι Ντβόρι παρουσίασε το κόμικ κονσέρτο του στο αθηναϊκό κοινό στις 22 Οκτωβρίου 2022, στο πλαίσιο του Israeli Film Days που διοργάνωσε η πρεσβεία του Ισραήλ σε συνεργασία με τον κινηματογράφο «Τριανόν». Ανάμεσα στα κόμικς τα οποία «έντυσε» μουσικά με το πιάνο του ήταν τα «Pages from the Realist» και «Zila’fot» των Ισραηλινών καλλιτεχνών Ασάφ Χανούκα και Χιλά Νόαμ αντίστοιχα, το «Un océan d’amour» των Ουίλφριντ Λουπανό και Γκρέγκορι Πανασιόν, αλλά και σε περίοπτη θέση το «Γρα-Γρου» των δικών μας Γιάννη Παλαβού, Θανάση Πέτρου και Τάσου Ζαφειριάδη. 📌 Μάθετε περισσότερα για το Comic Concert στο: www.itaydvori.com MUSICOMA Το «Musicoma» είναι μια τζαζ ουτοπία όπου τα κόμικς συναντιούνται με το μιούζικαλ και τα όνειρα με την πραγματικότητα. Αρχικά κυκλοφόρησε σε μορφή γκράφικ νόβελ που για να διαβαστεί απαιτεί την αισθητηριακή χρήση όχι μόνο της όρασης, αλλά και της ακοής. Πρόκειται, μεταφορικά και κυριολεκτικά, για τον κόσμο ενός ονείρου. Αφηγείται την ιστορία της Άλι Μπράουν, μιας νεαρής τραγουδίστριας της τζαζ τη δεκαετία του 1950, η οποία μετά μια επίθεση που δέχεται στους δρόμους του Μανχάταν βρίσκεται σε ημιθανή κατάσταση. Ενόσω είναι σε κώμα, το πνεύμα του μέντορά της Μπερντ μεσολαβεί για να της σώσει τη ζωή, αλλά και να δημιουργήσει για εκείνη μια ασφαλή εκδοχή της Νέας Υόρκης που θα την ονομάσει «Musicoma». Σε αυτή τη μουσική ουτοπία η ηρωίδα αφιερώνει τη ζωή της στην τζαζ μέχρι που, εξήντα χρόνια μετά, η επίσκεψη του Κάμερον, ενός νεαρού millennial, θα αναταράξει τη «φούσκα» της ανατρέποντας την ίδια την αντίληψή της για τη ζωή. Νους και ψυχή της γλυκόπικρης αυτής ερωτικής ιστορίας, που μπορεί να διαβαστεί και ως τζαζ μανιφέστο, η ταλαντούχα Μαρία-Όλια Ντακογιάννη. Γεννημένη στην Αθήνα το 1995, με σπουδές στο Ιστορικό-Αρχαιολογικό του ΕΚΠΑ, μουσικές σπουδές στην τρομπέτα και το άλτο σαξόφωνο και μεταπτυχιακές σπουδές στη Μουσειολογία, η Μαρία-Όλια συνδυάζει τις μουσικές αναζητήσεις της στον κόσμο της τζαζ με τη μεγάλη αγάπη της, που δεν είναι άλλη από τα κόμικς. Η είσοδός της στην ελληνική σκηνή των κόμικς ως δημιουργού έγινε το 2018 στο 3ο Comic-Zine weekend της ΛΕ.ΦΙ.Κ, με την κυκλοφορία της πρώτης της αυτοέκδοσης με τίτλο «Starman». Το «Musicoma» γεννήθηκε ως ιδέα και υλοποιήθηκε ως αυτοέκδοση στην Ισπανία. Την τελική χρωματική μορφή του την έλαβε από τον καλλιτέχνη Theodore Duck, για να κυκλοφορήσει τον Ιούνιο του 2021 από τις εκδόσεις Κομνηνός, συνοδεία ενός υπέροχου τζαζ cd με μουσική των Στέφανου Κοζάνη και Karina Rubinstein. Ενδιαφέρον είναι το ότι η βασική ιδέα πίσω από το κόνσεπτ ήταν εξ αρχής η δημιουργία μιας μουσικοθεατρικής παράστασης. Οι χάρτινες σελίδες υπήρξαν απλώς το εφαλτήριο για το πρώτο ελληνικό «κόμικς-μιούζικαλ», γι’ αυτό και ο τρόπος εικονογράφησης χαρακτηρίζεται από μια έντονη θεατρικότητα και μια δομή που συνδυάζει τη μουσική με την αφήγηση. Κάπως έτσι προέκυψε το ομώνυμο μιούζικαλ που απολαύσαμε στις 11/12 στη σκηνή του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός – αυτή η πολυαισθητηριακή εμπειρία, σε συν-σκηνοθεσία της Ντακογιάννη με τη Δανάη Κατσαμένη, όπου τα speech bubbles έγιναν διάλογοι, οι κινήσεις των ηθοποιών μπλέχτηκαν γλυκά με την animated εκδοχή των σκίτσων από τον Γιάννη Ντουσιόπουλο και το κουαρτέτο του Gilad Atzmon με τους ατμοσφαιρικούς φωτισμούς του Δημήτρη Παπαδόπουλου. Και το σχετικό link...