Αναζήτηση στην Κοινότητα

Το ελληνικό queer comic έχει την τιμητική του στο φετινό 17ο ComicDom Con που φιλοξενείται στην Τεχνόπολη το τριήμερο 12-14/5, και υπάρχουν καλοί λόγοι γι’ αυτό. Ρωτούσε για την Ποιότητα, Δημήτρης Αναστασίου Τα πρώτα queer κόμικ που θυμάμαι, αντιγραφές από ξένα έντυπα κυρίως αλλά και εγχώριες απόπειρες – ανάμεσά τους δουλειές των κορυφαίων Ralf König και Tom of Finland αλλά και του «δικού μας» Δημήτρη Παπαϊωάννου – τα είχα πετύχει αρχές της δεκαετίας του '80 σε περιοδικά όπως το «Αμφί» και η «Βαβέλ». Σε εποχές κιόλας που οι queer εικόνες και αναφορές σπάνιζαν τόσο στον δημόσιο λόγο όσο και στις τέχνες και τα γράμματα, τέτοια κόμικς ήταν παραπάνω από ευπρόσδεκτα στο ατομικό και στο συλλογικό φαντασιακό των ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπων και ειδικά των νέων, οι οποίοι όντες περισσότερο εξοικειωμένοι με αυτήν τη γλώσσα, μπορούσαν για παράδειγμα να υποψιαστούν ότι η σχέση του Μπάτμαν με τον Ρόμπιν στο πασίγνωστο κόμικ της Marvel ήταν ενδεχομένως κάτι παραπάνω από φιλική, πολύ προτού κυκλοφορήσει η «επίσημη» queer εκδοχή της! «Δυνάμει queer» θα χαρακτήριζε κανείς και την αισθητική κάποιων σκίτσων σε εκλαϊκευμένα βιβλία ιστορίας, μυθολογίας όπως και σε κλασικά εικονογραφημένα. Χρειάστηκε όμως να περάσουν αρκετά χρόνια ώστε το queer κόμικ να καθιερωθεί, να αναδείξει σημαντικούς δημιουργούς που δεν φοβούνται να πουν και να σχεδιάσουν τα πράγματα με το όνομά τους, είτε μιλάμε για βιβλία, περιοδικά, άλμπουμ και κάθε λογής έντυπα είτε για ιντερνετικούς ιστότοπους, φανζίν και αυτοεκδόσεις. Και όπως συνέβη αντίστοιχα στο εξωτερικό, ήταν ο εναλλακτικός underground χώρος αυτός στον οποίο καταρχάς ευδοκίμησε, προτού ακόμα διαχυθεί στο mainstream. Επιπλέον το κόμικ ήταν και παραμένει ένα εκφραστικό μέσο συγκριτικά ανέξοδο, εύκολα προσβάσιμο και το κυριότερο αλογόκριτο, γνωρίσματα που του επιτρέπουν να αναπτυχθεί ακόμα και σε αντίξοα περιβάλλοντα. Μια ενδιαφέρουσα ιστορική αναδρομή στην ιστορία του είδους από τη δεκαετία του ’70 μέχρι σήμερα με επίκεντρο τις ΗΠΑ αποτυπώνεται στο ντοκιμαντέρ της Βίβιαν Κλέιμαν, «No straight lines – The rise of queer comics» (2021). Leader, Δημήτρης Γαβαλάς «Οι μεγάλες εταιρείες όπως η Marvel και η DC υπήρξαν για δεκαετίες το λιγότερο επιφυλακτικές με οτιδήποτε παρέπεμπε σε ΛΟΑΤΚΙ+, βλέπουμε όμως ότι και αυτές πλέον, ειδικά η πρώτη, σπεύδουν να καβαλήσουν το “κύμα της εγρήγορσης” και να το εκμεταλλευτούν εμπορικά», λέει ο Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου. «“Κωδικοποιημένοι” queer χαρακτήρες υπήρχαν ανέκαθεν ακόμα και σε εμπορικά κόμικ όπως οι “X-Men” της Marvel, απλώς παλιότερα δεν επιτρεπόταν να το πούμε ή να τους χαρακτηρίσουμε έτσι… πλέον όμως το ομολογούν οι ίδιοι οι δημιουργοί τους!», συμπληρώνει ο Μανώλης Βαμβούνης. Ο λόγος για τους δύο επιμελητές της έκθεσης «LGBT Art – Η άνθηση της εγχώριας queer εικονογράφησης», μίας από τις τέσσερις επιμέρους ενότητες του φετινού ComicDom Con. Σε αυτήν παρουσιάζονται δεκατέσσερις εικονογράφοι που είτε αυτοπροσδιορίζονται ως queer είτε δηλώνουν σύμμαχοι της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας και κλήθηκαν «να μιλήσουν μέσα από τα έργα τους για την αγάπη, τη σεξουαλικότητα, την αποδοχή και την υποκειμενικότητα της ταυτότητας». Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που queer καλλιτέχνες δίνουν το «παρών» στο εν λόγω φεστιβάλ, φέτος όμως έχουν κανονικά την τιμητική τους. «Με χαροποιεί πολύ η εξέλιξη της ελληνικής queer κόμικ σκηνής και των εκπροσώπων της, οι οποίοι ξεδιπλώνουν πια περισσότερο ελεύθερα το ταλέντο τους, βρίσκουν το κοινό τους, αναγνωρίζονται ευρύτερα και προχωρούν σε εκδόσεις πιο “glam”, πιο επαγγελματικές», λέει ο Μανώλης. «Η ελληνική κόμικ σκηνή δεν ήταν πάντοτε ο ορισμός του “gay friendly”. Χάρη όμως και στις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις που μεσολάβησαν άλλαξε αισθητά τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα και οι queer δημιουργοί να νιώσουν ότι κινούνται σε ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον. Αυτό είχε αποτέλεσμα να απελευθερωθούν και οι θεματικές τους. Ένα άλλο στοιχείο που εντυπωσιάζει είναι η μεγάλη ποικιλία τεχνοτροπιών, την οποία προσπαθήσαμε να αποτυπώσουμε και στην έκθεση», καταλήγουν οι δύο επιμελητές οι οποίοι φιλοδοξούν να παρουσιαστεί η σκηνή και σε άλλα φεστιβάλ στην περιφέρεια, ενώ στο σκεπτικό τους είναι και μια έκθεση πάνω στην ιστορία του ελληνικού queer κόμικ. Wumaan – Φτιάξτε το δικό σας κοριτσάκι, Harry Saxon Οι Δημήτρης Αναστασίου, Δημήτρης Γαβαλάς, Ντέννις Γιατράς, Έλενα Γώγου, Μιχάλης Διαλυνάς, Αύγουστος Κανάκης, Δημήτρης Κάσδαγλης, Θεμιστοκλής Λιονέτης, Σμαράγδα Μάγκου, Σιαδώρα Παπαθεοδώρου, Αριάδνη Τζουνάκου, Degphilip, Harry Saxon και Steve Stivaktis είναι οι κομίστες που συμμετέχουν στην έκθεση είτε ως εκπρόσωποι είτε ως αλληλέγγυοι σε μια σκηνή η οποία τα τελευταία χρόνια γνωρίζει πράγματι μεγάλη άνθηση: οι λατρεμένα ανατρεπτικές «Μαλάκα, Λεσβίες!» της Σμαρ-άγδας, το πρώτο εγχώριο «in-yer-face» queer κόμικ άλμπουμ, η ξεκαρδιστική «Σπαζοραχούλα» του Steve, ο οποίος ανέλαβε και το animation στο ντοκιμαντέρ του Σήφη Βαρδάκη «ΑΚΟΕ-Αμφί: Η ιστορία μιας επανάστασης» (2023), το καλοφτιαγμένο – και διόλου πληκτικό! – φανζίν «Πλήττω» του Δ. Γαβαλά, το εξαιρετικό «Wynd Book» των βραβευμένων από την GLAAD Μιχάλη Διαλυνά – James Tynion IV που κάνει διεθνή καριέρα (ο Διαλυνάς συμμετέχει στην έκθεση και με μια εικονογράφηση queer χαρακτήρων), το υπέροχο «When I was me» της Αριάδνης και οι ιστορίες των δύο νεαρών queer «υπερηρώων» στο «Equidistance» των Α. Κανάκη – Ντ. Γιατρά συγκαταλέγονται στα «διαμαντάκια» μιας σκηνής που φαίνεται να έχει πολύ μέλλον. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στο «Τσοντοκόμικ 2», όπου γυναίκες και queer καλλιτέχνιδες επιχειρούν τη δική τους προσέγγιση σε ένα θεωρούμενο ως κατεξοχήν «ανδρικό» σπορ, το πορνό. Embrace, Degphilip Αξιοσημείωτη είναι εξάλλου η συμπεριληπτικότητα αναφορικά τόσο με τους ποικίλους ερωτικούς προσανατολισμούς, τις εκφράσεις και ταυτότητες φύλου των queer δημιουργών που λαμβάνουν μέρος στο φεστιβάλ όσο και με την πλούσια θεματολογία τους, που ξεκινά από τον ομοερωτισμό και την αμφισβήτηση των έμφυλων δίπολων και στερεοτύπων και φτάνει μέχρι την επιστημονική φαντασία, με κοινά γνωρίσματα την ελευθερόφρονα, ακτιβιστική διάθεση και το καυστικό χιούμορ. Το 17ο Comicdom Con Athens θα πραγματοποιηθεί στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων την Παρασκευή 12, το Σάββατο 13 & την Κυριακή 14 Μαΐου 2023, με ελεύθερη είσοδο. Και το σχετικό link...