Search the Community

Ένα διαχρονικό βιβλίο που το διαβάζουν με το ίδιο ενδιαφέρον μικροί και μεγάλοι σε ηλικία αναγνώστες, η «Φάρμα των Ζώων» του Τζορτζ Όργουελ, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κάκτος σε μια εξαιρετική προσαρμογή του Βραζιλιάνου δημιουργού Odyr. «Όλα τα ζώα είναι ίσα αλλά μερικά ζώα είναι πιο ίσα από τα άλλα» είναι η πιο εμβληματική φράση από τη «Φάρμα των Ζώων», το αριστούργημα του Βρετανού συγγραφέα Τζορτζ Όργουελ που εκδόθηκε πρώτη φορά το 1945. Γι’ αυτό το βιβλίο του αλλά και για το «1984» καθώς και για το «Πεθαίνοντας στην Καταλονία», όλα βαθύτατα πολιτικά έργα, ο Όργουελ θεωρείται σήμερα ένας από τους σημαντικότερους Βρετανούς συγγραφείς του 20ού αιώνα που άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Η ιστορία της «Φάρμας» είναι λίγο-πολύ γνωστή στους περισσότερους, που όλο και κάποτε θα την έχουν διαβάσει ή θα έχουν ακούσει γι’ αυτήν. Τα ζώα, γουρούνια, πρόβατα, κότες, άλογα, σκύλοι, σε μια φάρμα της Αγγλίας βιώνουν την κακομεταχείριση, τις συνεχείς κακοποιήσεις, τα βασανιστήρια του ιδιοκτήτη κυρίου Τζόουνς. Υπό την καθοδήγηση των γουρουνιών οργανώνουν την επανάστασή τους και τα καταφέρνουν. Διώχνουν τους ανθρώπους, αφεντικό κι εργάτες, και αναλαμβάνουν τα ίδια τις τύχες τους και τη λειτουργία της φάρμας πάνω σε εντελώς νέα πρότυπα. Ο Γερο-Στρατηγός ήταν αυτός που έδωσε την έμπνευση και με τον πύρινο λόγο του παρακίνησε τα ζώα να εξεγερθούν: «Η απάντηση σε όλα μας τα προβλήματα συνοψίζεται σε μία μόνο λέξη: Άνθρωπος. Ο άνθρωπος είναι ο πραγματικός εχθρός μας. Ο άνθρωπος είναι το μόνο ον στον κόσμο που παίρνει χωρίς να δίνει. Δεν δίνει γάλα, δεν γεννάει αυγά και είναι πολύ αδύναμος να σύρει το αλέτρι. Παρ’ όλα αυτά είναι ο αφέντης των ζώων. Ας ξεφορτωθούμε τον άνθρωπο και οι καρποί της εργασίας μας θα είναι δικοί μας. Σχεδόν μέσα σε μια νύχτα θα μπορούσαμε να γίνουμε πλούσιοι κι ελεύθεροι. Τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε; Τι άλλο από το να εργαστούμε νύχτα και μέρα με όλη μας την ψυχή και το σώμα για να πετάξουμε από πάνω μας τον ανθρώπινο ζυγό; Αυτό είναι το μήνυμά μου, σύντροφοι: Επανάσταση! Να θυμάστε: Ό,τι έχει δύο πόδια είναι εχθρός. Ό,τι έχει τέσσερα πόδια ή φτερά είναι φίλος. Στον αγώνα μας ενάντια στον άνθρωπο δεν πρέπει να καταντήσουμε σαν αυτόν. Κανένα ζώο δεν πρέπει ποτέ να ζήσει σε σπίτι ή να κοιμηθεί σε κρεβάτι, να φορέσει ρούχα, να πιει αλκοόλ, να κάνει εμπόριο ή να σκοτώσει. Όλες οι συνήθειες του ανθρώπου είναι κακές. Και πάνω απ’ όλα δεν πρέπει ποτέ κανένα ζώο να καταπιέσει τη φυλή του. Είμαστε όλοι αδέρφια. Όλα τα ζώα είναι ίσα». Τα λόγια αυτά συνεπαίρνουν τα ζώα της φάρμας. Πάπιες, άλογα, κουτάβια και γουρουνάκια κοιτάζουν με ανοιχτό το στόμα. Και συμμετέχουν ενεργά. Η ενότητά τους είναι συγκινητική. Αλλά δυστυχώς για τα ζώα, ο Γερο-Στρατηγός πεθαίνει νωρίς και, ευτυχώς για τον ίδιο, δεν προλαβαίνει να δει τα ιδανικά της επανάστασης να ξεφτίζουν ένα ένα. Όπως ο Λένιν πέθανε νωρίς μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση και δεν πρόλαβε να δει τον Στάλιν να ανεβαίνει στην ιεραρχία της Σοβιετικής Ένωσης, έτσι και ο Γερο-Στρατηγός δεν μπορούσε ποτέ να φανταστεί ότι ο Ναπολέων, ένα φιλόδοξο γουρούνι με ηγετικές ικανότητες, θα γινόταν η αρχή και το τέλος της επανάστασης. Ο Ναπολέων πρώτα απαλλάχθηκε από τον Σνόουμπολ, κατά πολλούς μια μεταφορά του Τρότσκι, στη συνέχεια ανέλαβε αποκλειστικά την εξουσία χωρίς να συμβουλεύεται κανέναν, εφάρμοσε σιδηρά πειθαρχία και άρχισε να εκτελεί αντιφρονούντες. Και έτσι δίπλα στο σύνθημα χειραφέτησης, ελευθερίας, ισότητας, αλληλεγγύης και δικαιοσύνης «Όλα τα ζώα είναι ίσα» προστέθηκε η φράση «…αλλά μερικά ζώα είναι πιο ίσα από τα άλλα». Μέχρι που τα γουρούνια άρχισαν να μοιάζουν όλο και περισσότερο στους ανθρώπους, να φορούν κοστούμια, να περπατούν στα δύο πόδια, να πίνουν αλκοόλ και να κοιμούνται σε κρεβάτια. Η επανάσταση είχε πια σβήσει. Αυτό που κάνει ξεχωριστή και ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα τη νέα έκδοση του Κάκτου (βασισμένη στη μετάφραση της Νίνας Μπάρτη σε διασκευή μετάφρασης του Γιώργου Προεστού) είναι η σχεδιαστική προσέγγιση και η προσαρμογή-διασκευή του Βραζιλιάνου εικονογράφου, σχεδιαστή και δημιουργού κόμικς Odyr. Ο Odyr επιλέγει να αποδώσει πολλές σκηνές από την εποχή της ελευθερίας με φωτεινά χρώματα και «απαθανατίζοντας» τα ζώα σε στιγμές χαλάρωσης, ξεγνοιασιάς και αρμονίας με τη φύση. Οι «πολεμικές» σκηνές και οι συγκρούσεις είναι λίγες, αλλά εξαιρετικά βίαιες. Χρησιμοποιώντας ακρυλικά μελάνια παρουσιάζει τα ζώα όπως στην πραγματικότητα είναι και όχι εξανθρωπισμένα παρά μόνο στις τελευταίες σελίδες του. Έτσι συνθέτει μια πανέμορφη αλληγορία που υμνεί την ελευθερία και τη φύση. Αλλά και απαισιόδοξη ταυτόχρονα, καθώς η επανάσταση προδίδεται και λήγει άδοξα. Τα προδομένα ζώα θα επιστρέψουν στην παλιά, τραγική ζωή τους. Η επανάσταση μπορεί να ήταν βραχύβια. Αλλά αργά ή γρήγορα θα έρθουν άλλα ζώα. Πιο οργισμένα και πιο αποφασισμένα. Και το σχετικό link...