Αναζήτηση στην Κοινότητα

Ο πολυτάλαντος δημιουργός Θανάσης Πέτρου το 2002 αφήνει την αγαπημένη του πατρίδα, την Νεάπολη Θεσσαλονίκης και γίνεται… Αθηναίος. Εγκαθίσταται, λοιπόν, αρχικά στα Άνω Πετράλωνα και στην συνέχεια (το 2004) στους Αμπελόκηπους. Την εμπειρία του από την συνοικία, καθώς και τα αξιοθέατά της θα τα παρουσιάσει στο αναγνωστικό κοινό, μέσω του artbook “Τ’ Αμπελοκηπιώτικα της Αθήνας”, το οποίο κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2023, 7 μόλις μήνες από την κυκλοφορία των “Νεαπολίτικων”. Νομίζω ότι δεν μπορούμε να πούμε πολλά για το συγκεκριμένο πόνημα, από την στιγμή που έχει την ίδια θεματολογία κι αφηγηματική χροιά με την προηγούμενη δουλειά του. Κι εδώ έχουμε μία όμορφη περιγραφή της πόλης, με τεράστια επιμονή στα ιστορικά στοιχεία, τα οποία την συνθέτουν. Τα κτήρια, οι δρόμοι, τα γεγονότα και ιδιαίτερα οι προσωπικότητες μιας παλαιότερης εποχής περιγράφονται από την πένα του δημιουργού με τρομερές λεπτομέρειες, που πολλές είναι οι φορές που νόμιζα ότι διαβάζω μία αυθεντική επιστημονική διατριβή, απλά με κατανοητή, για τον μέσο άνθρωπο, γλώσσα. Και φυσικά ο Πέτρου δεν προσπαθεί να χαϊδέψει αυτιά, ούτε να περιγράψει μία ιδανική πόλη. Επαινεί τα καλά, ενώ παράλληλα κατακεραυνώνει τα κακώς κείμενα της εποχής, είτε αυτή ανήκει στο παρελθόν, είτε στο μέλλον. Αυτό που θα μπορούσαμε να επισημάνουμε είναι ότι εδώ παρατηρούμε περισσότερη προσωπική ανάμειξη του δημιουργού στα καρέ του έργου του. Άλλες φορές αυτή είναι απαραίτητη για την αφήγηση κι άλλες απλά επέχει κωμική θέση στην υπόθεση. Επίσης, ο αναγνώστης έχει (κι εδώ) την ευκαιρία να μάθει περισσότερες πληροφορίες για την καθημερινότητα του δημιουργού, άγνωστες (στο ευρύ κοινό) πτυχές της προσωπικότητάς του, καθώς και την επαγγελματική του σταδιοδρομία στο περιοδικό “Εννέα”, του Άγγελου Μαστοράκη. Αλλά και την “Γαλέρα”, του Γιάννη Καλαϊτζή. Εν κατακλείδι, θεωρώ το παρόν πόνημα, μία εξαιρετική συνέχεια του προηγούμενου και τολμώ να πω ότι το βρήκα περισσότερο εμπεριστατωμένο και λεπτομερές. Σε αυτό ίσως να οφείλεται και η μεγαλύτερη ιστορία που έχει η περιοχή. :thinking: Προτείνεται, πρωτίστως σε εκείνους που έχουν διαβάσει τα “Νεαπολίτικα”, για να ακολουθήσουν οι φαν του Θανάση Πέτρου και οι κάτοικοι των Αμπελοκήπων. Τελευταίοι έρχονται εκείνοι που απλά θέλουν να διευρύνουν τον ορίζοντα γνώσης τους, αλλά και οι συλλέκτες κόμικς. Οι υπόλοιποι δεν νομίζω να εντυπωσιαστούν (αν και είμαι σίγουρος ότι δεν θα χάσουν τον χρόνο τους). Ο εικαστικός τομέας δεν αλλάζει δραματικά σε σχέση με τα “Νεαπολίτικα”. Είναι ανάλαφρος, “σκιτσοειδής”, αλλά διαθέτει όλες τις απαραίτητες λεπτομέρειες όπου χρειάζεται. Εννοείται ότι σε πολλά καρέ γίνεται και χιουμοριστικός. Και πάλι το δυνατό σημείο του σχεδίου θεωρώ ότι είναι η απόδοση των προσώπων και των γενικότερων τοπίων. Το ασπρόμαυρο σχέδιο στέκεται εξαιρετικά, λες και το σχέδιο είναι γεννημένο γι΄ αυτό. Πιστεύω ότι το χρώμα εδώ θα χαλούσε την όλη… μαγεία! Η έκδοση είναι ακριβώς ίδια με την προηγούμενη και μάλιστα σε τέτοιον βαθμό που με μία γρήγορη πρώτη ματιά είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις ποιο είναι ποιο. Κι εδώ έχουμε καλής ποιότητας, γυαλιστερό χαρτί στο εσωτερικό, ενώ τα εξώφυλλα έχουν χαρτονένια υφή. Στo “αυτί” του εξώφυλλου φιγουράρει η σύντομη βιογραφία του δημιουργού, ενώ στο “αυτί” του οπισθόφυλλου έχουμε την εργογραφία του. Μετά το πέρας της ιστορίας υπάρχει μία σελίδα που περιέχει την βιβλιογραφία, από την οποία άντλησε τις πληροφορίες που μας διηγήθηκε ο δημιουργός. Να αναφέρουμε, επίσης, ότι το κόμικ κυκλοφόρησε σε 1000 αντίτυπα, τα οποία ευχόμαστε να είναι καλοτάξιδα. Τέλος, να πούμε ότι κι εδώ ο αναγνώστης, μαζί με την αγορά του βιβλίου, θα λάβει και μία όμορφη καρτ ποστάλ που απεικονίζει το ίδιο σκίτσο που υπάρχει στο εξώφυλλο του βιβλίου. Αφιέρωμα στον Θανάση Πέτρου

Ο Θανάσης Πέτρου, συνεχίζοντας το πολύ επιτυχημένο αφηγηματικό του στυλ, κυκλοφορεί τον Σεπτέμβριο του 2022 ένα νέο graphic novel, το οποίο θα μπορούσαμε (ανάμεσα σε πολλούς άλλους χαρακτηρισμούς) να το πούμε και ιστορικό. Ο λόγος για “Τα Νεαπολίτικα: Οδοιπορικό παιδικών αναμνήσεων”, ένα κόμικ το οποίο σκοπό έχει να μας συστήσει την Νεάπολη της Θεσσαλονίκης, να μας σεργιανίσει στους δρόμους της και να μας κάνει κοινωνούς στις αναμνήσεις που είχε ο συγγραφέας (ο οποίος κατάγεται και μεγάλωσε εκεί) από την περιοχή. Το σενάριο (αν θα μπορούσαμε να το πούμε έτσι) είναι ένα είδος ημερολόγιο με σκίτσα, στο οποίο ο Πέτρου περιγράφει την περιοχή και τους ανθρώπους της, όπως τα έζησε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και την αυγή των ‘80s. Κι όπως συμβαίνει σε όλες τις αναμνήσεις, κάποιες είναι ευχάριστες, κάποιες θλιβερές, αλλά όλες ανεκτίμητες για εκείνον που τις έζησε κι αυτό αποδεικνύεται περίτρανα εδώ. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η γλώσσα του κόμικ, η οποία έχει δανειστεί πολλά στοιχεία από την ντοπιολαλιά που υπάρχει στην περιοχή. Ο δημιουργός, πιστός στο ερευνητικό του δαιμόνιο, δεν στηρίχθηκε μόνο στις προσωπικές του αναμνήσεις αλλά άντλησε πληροφορίες και ιστορικά στοιχεία κι από άλλους Νεαπολίτες, με αποτέλεσμα το έργο του, όσον αφορά την αξιοπιστία, να αγγίζει το τέλειο. Από την πένα του αποτυπώνονται τα κτήρια, οι δρόμοι και οι άνθρωποι της περιοχής, ενώ επιχειρείται μία σύγκριση του παρελθόντος με το παρόν. Επίσης, δεν λείπουν και οι δύσκολες καταστάσεις (όπως ο καταστροφικός και θανατηφόρος σεισμός του 1978), που περιγράφονται μέσα από τα μάτια του μικρού τότε Θανάση, ενώ παράλληλα ο αναγνώστης έχει την χαρά να γνωρίζει πολλές σημαντικές στιγμές και λεπτομέρειες από την προσωπική ζωή του δημιουργού. Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα όμορφο πόνημα, που έχει κάτι από την ιστορική αφήγηση που μας έχει συνηθίσει ο Πέτρου μέσα από τις δουλειές του, αλλά κινείται σε ένα πιο προσωπικό επίπεδο. Προσωπικά την βρήκα μία αξιόλογη κίνηση, η οποία πρωτίστως θα συγκινήσει και θα γοητεύσει τους συμπατριώτες του δημιουργού. Έτσι στους πρώτους που το προτείνω είναι σε εκείνους, ενώ φυσικά πρέπει να το διαβάσει και το φανατικό κοινό του. Οι υπόλοιποι μπορείτε να το διαβάσετε και είμαι σίγουρος ότι θα σας ξυπνήσουν (όπως συνέβη και σε εμένα) όμορφες αναμνήσεις από τα μικράτα σας. Το σχέδιο νομίζω ότι έρχεται σε δεύτερη μοίρα, καθώς έχουμε μία δυνατή αφήγηση. Τα σκίτσα, άλλοτε αφηρημένα κι άλλοτε με κάποια συνοχή, αναλαμβάνουν να οπτικοποιήσουν την όμορφη αφηγηματική ροή που επιχειρείται σε κάθε σελίδα και να κάνουν τον αναγνώστη να νιώσει ότι βρισκόταν κι εκείνος εκεί. Ο Πέτρου έχει δώσει μεγάλη προσοχή στην σωστή απόδοση των κτισμάτων, τα οποία κάποια είναι από μνήμης και κάποια από παλιές φωτογραφίες κι από πληροφορίες που μοιράστηκαν μαζί του οι συμπατριώτες του. Η χρωματική παλέτα επάνω στην οποία κινείται ο εικαστικός τομέας είναι βασισμένη στο άσπρο και το μαύρο. Μία επιτυχημένη συνταγή, αν θέλετε την άποψή μου κι αυτό γιατί το σκίτσο δεν βρίθει λεπτομερειών να χρειάζεται έγχρωμο μελάνι, την ίδια ώρα που έχουμε να κάνουμε με εξιστόρηση αναμνήσεων, που όπως και να το κάνουμε, όταν μιλάμε για το παρελθόν, έχουμε συνηθίσει τους τόνους του γκρίζου. Με την πρώτη ματιά η δομή της έκδοσης μού θύμισε σύγγραμμα Πανεπιστημίου, λόγω του πολύ άσπρου εξώφυλλου! Το εξώφυλλο είναι χαρτονένιο (αλλά όχι πρόχειρο) κι έχει “αυτάκια”, που στο ένα (στο εξώφυλλο) υπάρχει ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα του δημιουργού και στο άλλο (στο οπισθόφυλλο) υπάρχει η βιβλιογραφία του. Στην αρχή της ιστορίας βρίσκουμε μία αυτοπροσωπογραφία του ίδιου του δημιουργού να μας εισάγει στο έργο του και να μας δίνει τις απαραίτητες πληροφορίες (αλλά και διάφορα σκίτσα που φτιάχτηκαν μέσα σε λίγες ημέρες του Ιανουαρίου, του Μαρτίου και του Μαΐου του 2022, σύμφωνα με τα λεγόμενα του ίδιου) για να ξεκινήσουμε μαζί του το ταξίδι στο παρελθόν. Μετά το πέρας της κύριας εξιστόρησης, ο Πέτρου, αναλαμβάνει να μας παρουσιάσει, σε ένα τμήμα που το αποκαλεί “Μεταβιβλίο” τις πληροφορίες που κατάφερε να αντλήσει από τους Νεαπολίτες που είδαν τα πρώτα σκίτσα του στο διαδίκτυο κι αποφάσισαν να συμβάλλουν όσο μπορούν στην διάνθηση και την σωστή τεκμηρίωση του συγκεκριμένου πονήματος. Το βιβλίο θα ολοκληρώσει την ύλη του με έναν χάρτη της Νεάπολης, που περιέχει τα σημεία στα οποία αναφέρεται ο δημιουργός και μάλιστα φέρουν αριθμούς που παραπέμπουν στις αντίστοιχες σελίδες. Μαζί με το βιβλίο, ο αναγνώστης θα πάρει και μία όμορφη καρτ ποστάλ με το ίδιο σκίτσο που φέρει και το εξώφυλλο. Το έργο, μπορεί να ρίχνει αυλαία, αλλά δεν φαίνεται να ολοκληρώνεται, μιας και μετά ξεκινάει η εποχή των Αμπελοκηπιώτικων της Αθήνας, αλλά γι΄ αυτό θα μιλήσουμε σε επόμενη… παρουσίαση. Άρθρο για το κόμικ στην Εφημερίδα των Συντακτών Άρθρο για το κόμικ στην vivlioniki Αφιέρωμα στον Θανάση Πέτρου

Στο νέο του γκράφικ νόβελ, ο Θανάσης Πέτρου μας καλεί σε ένα οδοιπορικό στη Νεάπολη των παιδικών του αναμνήσεων. «Μόνη πατρίδα τα παιδικά μας χρόνια» λέει ένα χιλιογραμμένο σύνθημα. Σε αυτή την «πατρίδα» επιστρέφει ο Θανάσης Πέτρου καλώντας μας να την περιδιαβούμε μαζί του. Και η πατρίδα αυτή έχει όνομα: Νεάπολη Θεσσαλονίκης. Πάντα απολαμβάνω αφηγήσεις από την παιδική ηλικία. Όχι τόσο για τις αμήχανες πλευρές μιας ευάλωτης ανωριμότητας που όλοι/ες θα θέλαμε να ξεχάσουμε, όσο για την αναβιωτική περιγραφή ενός κόσμου που, αν και ενδεχομένως χωροχρονικά διαφορετικός, γίνεται αίφνης στα μάτια μας οικείος, μέσα από το πρίσμα του κοινού παιδικού βιώματος. Αυτό συνειδητοποιώ κάθε φορά που ξαναπιάνω στα χέρια μου κόμικς όπως το «Maus» του Αρτ Σπίγκελμαν, το «Persepolis» της Μαριάν Σατραπί, το «Blankets» του Κρεγκ Τόμπσον, αλλά και το «Χωριό» του Αποστόλη Ιωάννου. Ιστορίες από τελείως διαφορετικούς τόπους και χρόνους, αλλά με κοινή συνισταμένη το αυτοβιογραφικό στοιχείο, την προσωπική μαρτυρία, τη βιωματική ματιά της παιδικής ηλικίας. Ο Θανάσης Πέτρου (καλλιτέχνης κόμικς, διδάσκων στην ΑΚΤΟ, καθηγητής γαλλικών, μεταφραστής, μουσικός και εκλεκτός συνεργάτης μας στο Καρέ Καρέ) είναι αναμφισβήτητα από τους πιο παραγωγικούς και πολύπλευρους εγχώριους δημιουργούς. Προς τούτο συνηγορεί πρωτίστως ο όγκος των έργων του, που αριθμούν ήδη δεκαέξι τίτλους (μεταξύ των οποίων: «Το Γιούσουρι», «Γρα-Γρου», «1922»). Με τα «Νεαπολίτικα», ο Πέτρου μάς δίνει την πιο προσωπική του, μέχρι τώρα, δουλειά. Πρόκειται για ένα σκιτσογραφικό οδοιπορικό του δημιουργού στις γειτονιές της Νεάπολης και συνάμα μια a posteriori ιχνηλάτηση των αναμνήσεών του, μια περιδιάβαση στα μονοπάτια της μνήμης, ατομικής και συλλογικής. Όπως ο ίδιος γράφει: «Δεν με ενδιέφερε να κάνω έναν ιστορικό, ανθρωπολογικό, “οδικό” χάρτη της Νεάπολης. […] Ήθελα όμως να είναι κάτι πιο προσωπικό, έστω κι αν αυτό μοιάζει πιο περιορισμένης κλίμακας». Και τούτο χωρίς «καμιά διάθεση ωραιοποίησης ή αγιοποίησης του παρελθόντος». Με εμφανή, εξαρχής, την απουσία αφηγηματικού πλάνου, ο Πέτρου υιοθετεί ένα είδος αυτόματης υπερρεαλιστικής γραφής για να μας «ξεναγήσει» στην παλιά του γειτονιά, η οποία αναβιώνει εμπρός μας μέσα από την αρχιτεκτονική του τοπίου της, αλλά και από παλιές φωτογραφίες: ταπεινές μονοκατοικίες, που κάποτε στέγαζαν φίλους παιδικούς, συνυπάρχουν με πολυκατοικίες που υψώθηκαν επί χούντας και στα πρώτα χρόνια της «Αλλαγής». Ερείπια προπολεμικών σπιτιών που κατοικούνταν από Αρμένηδες και Πόντιους, ρημάζουν δίπλα σε οικήματα με τάσεις λαϊκού μοντερνισμού. Και από τον ρωμαϊκό πύργο του Κλαυδιανού, νά σου το συμμαχικό νεκροταφείο, με τα μνήματα 20.000 στρατιωτών της Αντάντ (Γάλλων και Σέρβων κυρίως) από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενώ στο φόντο όλου αυτού του – μεταπολεμικά διαμορφωμένου – αστικού τοπίου, τα φαντάσματα δεκάδων χιλιάδων μουσουλμάνων και Εβραίων επιμένουν να στοιχειώνουν μια πόλη που έχει, σχεδόν παντελώς, εξαφανίσει την υλικότητα της μνήμης τους. Χρονικό πεδίο απ’ όπου ξεπηδούν οι παιδικές αναμνήσεις, τα τέλη των 70s και οι αρχές των 80s. Μετά τα σεργιανίσματα στα χαλάσματα και τα καλντερίμια, ο Πέτρου πιάνει το δικό του νήμα από την αρχή. Θυμάται συνειρμικά το πατρικό του και τα πρώτα σχολικά του χρόνια. Στη συνέχεια οι σκανταλιές, ένα αθώο σκίρτημα, τα πρώτα (και τελευταία) κατοικίδια. Ο καταστροφικός σεισμός του 1978. Ο Αγγελάκας και ο… Σαρτζετάκης – αμφότεροι γεννήματα-θρέμματα της Νεάπολης. Και, πού και πού, να «αναδίδονται» μυρωδιές: από την πούλπα ροδάκινου, από το αχνιστό σαλέπι, από τον φούρνο της Κασσιανής… Στα «Νεαπολίτικα» η μικροϊστορία συμπλέκεται, κυριολεκτικά, με τη μεγάλη Ιστορία. Το ασπρόμαυρο σχέδιο, η γλαφυρή απόδοση των κτιρίων, η αποτύπωση της καθημερινότητας των λαϊκών στρωμάτων, αλλά και ο αυτοβιογραφικός χαρακτήρας μάς θυμίζουν αρκετά το «Συμβόλαιο με τον Θεό» («A Contract with God»), το αυτοβιογραφικό έργο του Γουίλ Άϊσνερ που σκιαγραφεί κι εκείνος την παιδική του ηλικία στις εβραϊκές φτωχογειτονιές του Μπρούκλιν. Συμπτωματικά, ο Άϊσνερ δημιούργησε το εμβληματικό γκράφικ νόβελ του το 1978, ακριβώς τη χρονική περίοδο κατά την οποία ο Θανάσης Πέτρου βίωσε τις εμπειρίες που περιγράφει στα «Νεαπολίτικα», μία από τις οποίες ήταν η πρώτη του επαφή με τον μαγικό κόσμο των κόμικς. Και το σχετικό link...