Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αναζήτηση στην Κοινότητα

Εμφάνιση αποτελεσμάτων για ετικέτες 'annie di donna'.

  • Αναζήτηση ανά ετικέτες

    Πληκτρολογήστε ετικέτες χωρισμένες με κόμματα.
  • Αναζήτηση ανά συγγραφέα

Τύπος περιεχομένου


Ενότητες

  • ΓΝΩΡΙΜΙΑ - ΝΕΑ - ΒΟΗΘΕΙΑ
    • ΓΝΩΡΙΜΙΑ - ΒΟΗΘΕΙΑ
    • ΝΕΑ
  • ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
    • ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
    • ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ
  • ΧΑΛΑΡΩΜΑ
    • ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ
    • ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟ
    • ΤΟ ΠΑΖΑΡΙ
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Διάφορα
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Ντόναλντ
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Super Μίκυ
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Κόμιξ
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Μίκυ Μάους
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Μπλα μπλα
  • VINTAGE's Συζήτηση
  • VIDEO GAMES's Γεν. Συζήτηση για Video Games

Blogs

  • Valt's blog
  • Dr Paingiver's blog
  • GCF about comics
  • Vet in madness
  • Θέμα ελεύθερο
  • Film
  • Comics, Drugs and Brocc 'n' roll
  • I don't know karate, but i know ka-razy!
  • Γερμανίκεια
  • ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΠΡΑΜΑΤΑ ή Η ΑΧΡΗΣΤΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
  • ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΠΡΑΜΑΤΑ ή Η ΑΧΡΗΣΤΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
  • Κομικσόκοσμος
  • The Unstable Geek
  • Σκόρπιες Σκέψεις
  • Dhampyr Diaries
  • Περί ανέμων και υδάτων

Ημερολόγια


Βρείτε αποτελέσματα σε ...

Βρείτε αποτελέσματα που ...


Ημερομηνία Δημιουργίας

  • Αρχή

    Τέλος


Τελευταία ενημέρωση

  • Αρχή

    Τέλος


Φιλτράρετε με αριθμό ...

Εγγραφή

  • Αρχή

    Τέλος


Ομάδα


Member Title


MSN


Website URL


Yahoo


Skype


Πόλη


Επάγγελμα


Ενδιαφέροντα

  1. albert

    ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

    Αήνα, αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. Με την περσική απειλή να βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από την πόλη, οι Αθηναίοι βρίσκονται κάθε μέρα πρόσωπο με πρόσωπο με τον εχθρό περιμένοντας να δουν ποιος θα κάνει την πρώτη κίνηση. Όσο για τα βράδια, οι πολεμιστές διηγούνται ιστορίες που ακολουθούν τις γλώσσες της φωτιάς. Μια από αυτές, είναι και η αφηγηματική βάση της Δημοκρατίας. Αυτή την Κυριακή με την Καθημερινή, έρχεται ο πρώτος από τους δύο τόμους της Δημοκρατίας. Ένα από τα πιο καθηλωτικά ελληνικά graphic novel της τελευταίας δεκαετίας, που συνδυάζει ιστορία και μυθοπλασία για να περιγράψει την περιπέτεια της γέννησης του κορυφαίου πολιτεύματος. Αφηγητής και κεντρικό πρόσωπο, ο Λέανδρος. Ένας αγγειογράφος που ζει την απώλεια, τον έρωτα, τη δημιουργία και την ένταση και βρίσκεται στο επίκεντρο της πορείας που οδήγησε σε μία από τις μεγαλύτερες επινοήσεις της παγκόσμιας πολιτικής ιστορίας, τη Δημοκρατία. Σκηνές και γεγονότα που κόβουν την ανάσα μας δείχνουν πως η δημοκρατία σφυρηλατήθηκε τόσο από τύχη και ιστορικές συγκυρίες όσο και από τις πράξεις και το κουράγιο ανθρώπων πολυμήχανων και ταγμένων στο σκοπό τους. Συναρπαστική πλοκή, θαυμαστοί χαρακτήρες και έντονο χρώμα, συνθέτουν ένα έργο με σύγχρονη ματιά. Ο Αλέκος Παπαδάτος και η Annie Di Donna, συνδημιουργοί του διεθνούς εκδοτικού φαινομένου Logicomix, ενώνουν τις δυνάμεις τους με τον συγγραφέα Αβραάμ Κάουα για ένα graphic novel που κέρδισε το βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού βιβλίου – ΙΒΒΥ 2016 στην κατηγορία «Βραβείο σε συγγραφέα εφηβικού – νεανικού βιβλίου, για εφήβους και νέους», καθώς και τα βραβεία «Καλύτερου Σεναρίου» και «Καλύτερου Κόμικ by Wacom» στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς 2016. «Δημοκρατία». Ο πρώτος τόμος, την Κυριακή 18 Ιουνίου με την «Καθημερινή». Η παρουσα εκδοση αποτελει φωτομηχανικη ανατυπωση της εκδοσης που κυκλοφορησε το 2015 απο τις εκδοσεις ΙΚΑΡΟΣ-οπως αναγραφεται και στα στοιχεια της εκδοσης. Παρουσιαση της εκδοσης του 2015 στο παρακατω συνδεσμο https://www.greekcomics.gr/forums/index.php?/topic/34092-δημοκρατια/
  2. Αριστοτέλης: Η Athens Voice προδημοσιεύει αποκλειστικά ένα απόσπασμα του κόμικς των Αλέκου Παπαδάτου & Τάσου Αποστολίδη που θα κυκλοφορήσει από τις Εκδ. Ίκαρος. Είναι ο φιλόσοφος οι ιδέες του οποίου επέδρασαν όσο κανενός άλλου στην παγκόσμια διανόηση διαρκώς επί είκοσι τέσσερις αιώνες. Ο Αριστοτέλης και η ζωή και φιλοσοφική του σκέψη έγιναν ένα εκτενές graphic novel που θα κυκλοφορήσει σύντομα από τις Εκδόσεις Ίκαρος. Το σενάριο υπογράφει ο Τάσος Αποστολίδης (Οι Κωμωδίες του Αριστοφάνη κ.ά.) και το σχέδιο ο Αλέκος Παπαδάτος (Logicomix, Δημοκρατία κ.ά.). Το εγχείρημα δεν είναι εύκολο. Οι δύο συγγραφείς κατορθώνουν σε 216 σελίδες να ξετυλίξουν το νήμα της συναρπαστικής ζωής, της προσωπικότητας και της στοχαστικής ιδιοφυΐας του μεγαλύτερου φιλοσόφου όλων των εποχών. Με μια αφήγηση κατά βάση δραματοποιημένη, ενίοτε τριτοπρόσωπη, μ’ ένα σενάριο έντονο και ρυθμικό και με τον Αλέκο Παπαδάτο να ξεδιπλώνει – ίσως περισσότερο από ποτέ – τη δεινότητά του στα τεχνικά σημεία, στον χειρισμό των καρέ, στην – όχι απλά ικανοποιητική – εικονογράφηση ενός εκτενούς και απαιτητικού σεναρίου με πολύ κείμενο, ο αναγνώστης βρίσκεται σε συνεχή διάλογο μ’ ένα κόμικ του οποίου ο ειδολογικός χαρακτηρισμός ξεπερνά την ιστορία και τη βιογραφία. Η ιστορία βρίσκει στην αρχή της αφήγησης τον Αριστοτέλη στην Αθήνα αντιμέτωπο με το αντιμακεδονικό μένος που έχει ξεσπάσει μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αναγκασμένο να εγκαταλείψει για άλλη μια φορά την πόλη που αγάπησε. Διά στόματος Θεόφραστου (υπηρετεί την πλοκή ως αφηγητής), φίλου του Αριστοτέλη και διαδόχου του στο «Λύκειο», βλέπουμε τη ζωή του στοχαστή: από την Αθήνα, την Άσσο, τη Λέσβο, την Πέλλα και τη Μίεζα, στα Στάγειρα, τους Δελφούς, πάλι την Αθήνα και τέλος τη Χαλκίδα. Με εντυπωσιακά πάνελ, συνδυασμό πεζού κειμένου και εικόνων, στακάτες προτάσεις (όπου η αφήγηση είναι δραματοποιημένη), με καρέ που υπηρετούν άριστα το μέσο και τις σελίδες γεμάτες με κάθε λογής τεχνικές εικονογραφικής απεικόνισης, ο Αριστοτέλης των Τάσου Αποστολίδη και Αλέκου Παπαδάτου είναι μία από τις πιο εκλεκτικές και σίγουρα καλύτερες ελληνικές κυκλοφορίες κόμικς των τελευταίων ετών. Η Annie Di Donna, που χρωμάτισε το κόμικς, κατορθώνει να ξεφύγει από το να το κάνει απλά ομορφότερο συνεισφέροντας ουσιαστικά, καθώς με τα χρώματα που επιλέγει κάνει ευδιάκριτη τη χρονική εναλλαγή της αφήγησης από τριτοπρόσωπη σε δραματοποιημένη. Ο Αποστολίδης επιλέγει να αφηγηθεί τη ζωή του μεγαλύτερου στοχαστή όλων των εποχών αδιαφορώντας για σύγχρονες ματιές πάνω στο έργο και κυρίως την προσωπικότητά του. Η αποστασιοποίησή του από τη σύγχρονη κριτική, η οποία έχει μεταξύ άλλων κατηγορήσει τον Αριστοτέλη για σεξισμό και υπεράσπιση της δουλείας, δίνει μεγάλη ανάσα στην αφήγησή του, καθώς προσδίδει διαχρονικότητα στη δουλειά του – μακριά από επίκαιρες και ίσως επιπόλαιες απόψεις. Δείχνει η αντιμετώπισή του αυτή, τέλος, ότι έχει κατανοήσει σε βάθος ότι η προσέγγιση του Αριστοτέλη στην ηθική ήταν εμπειρική – δηλαδή βασιζόταν στην παρατήρηση. Και στην παρατήρησή του αυτή εντασσόταν φυσικά και ο ήδη παγιωμένος και διαμορφωμένος κόσμος που τον περιέβαλλε. Και το σχετικό link...
  3. Indian

    ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

    Τιμή : 19,99 € Πρόκειται για μία ακόμα δουλειά κάποιων εκ των δημιουργών (Αλέκος Παπαδάτος και Annie Di Donna) του πιο επιτυχημένου ίσως Ελληνικού graphic novel που έχει εκδοθεί,του Logicomix...! Είχαν γραφτεί και ειπωθεί πολλά για το κόμικ αυτό,κυρίως στο εξωτερικό κι επιτέλους βγήκε στις προθήκες των βιβλιοπωλείων...! Περιέχει τα κεφάλαια : ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ ΣΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΜΝΗΜΕΣ ΓΙΑ ΠΟΥΛΗΜΑ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΤΗΣ ΓΟΡΓΩΣ ΚΡΑΣΙ ΚΑΙ ΑΙΜΑ Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο : Μετά το τέλος της ιστορίας έχουμε ένα άρθρο που υπογράφει ο Αβραάμ Κάουα με τίτλο : "Πως γράφεται (μία) ιστορία",ενώ ύστερα ακολουθούν τα "Σχόλια",τα οποία είναι μικρές βιογραφίες των αρχαίων ηρώων που πήραν μέρος στο έργο αυτό...!Έπειτα ακολουθεί ένα άρθρο "Αντί Βιβλιογραφίας" και οι "Ευχαριστίες"...! Παραθέτω και μία σελίδα από το εσωτερικό (η οποία δεν μου βγήκε καλά)...! Η ποιότητα της έκδοσης είναι πολύ καλή και στιβαρή...!Το χαρτί είναι πολυτελές και μοιάζει πολύ με αυτό του Logicomix...!Στα αντίτυπα που κοίταξα στην Πολιτεία (και τα οποία ήταν αρκετά) βρήκα σε όλα ένα πρόβλημα με την κόλλα στο πίσω εξώφυλλο...!Τίποτα σημαντικό κι επικίνδυνο,αλλά είπα να το αναφέρω...! Ας βάλουμε και μερικές αναφορές που έχουν γίνει για την ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ : Πρώτη Δεύτερη Τρίτη Τέταρτη === Οι πρώτες σελίδες του κόμικ
  4. Η δύναμη των πολλών Η Αθήνα την εποχή του Κλεισθένη, όπως τη φαντάστηκε ο Αλέκος Παπαδάτος Αλέκος Παπαδάτος – Αβραάμ Κάουα – Annie di Donna, Δημοκρατία, Ίκαρος, Αθήνα 2015, 247 σελ. (το βιβλίο κυκλοφορεί από τις 2 Οκτωβρίου και στα ελληνικά) Όπως και στο Logicomix, το παγκόσμιο μπεστ σέλερ που είχε σχεδιάσει ο Αλέκος Παπαδάτος, και στη Δημοκρατία, το καινούργιο εικονογραφημένο μυθιστόρημα που ολοκλήρωσε ο Παπαδάτος σε σνεργασία με τον σεναριογράφο Αβραάμ Κάουα, έχουμε να κάνουμε με μια ιστορία ιδεών. Ο Δοξιάδης είχε στηρίξει την αφήγησή του στον Μπέρτραντ Ράσσελ, ο Κάουα επιλέγει ως αφηγητή της δικής του ιστορίας έναν νεαρό, τον Λέανδρο, που ενηλικιώνεται παράλληλα με τα ιστορικά γεγονότα: από την τυραννοκτονία μέχρι την άνοδο του Κλεισθένη, τις πρώτες δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις του, το πνεύμα της χειραφέτησης που υπηρετούσαν και την υπεράσπιση του πνεύματος αυτού στη μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.). Αναδημοσίευση από το Books' Journal 58, Σεπτέμβριος 2015. Η αρχαία πόλις έκανε την εμφάνισή της γύρω στον 8ο αιώνα π.Χ.: ήταν μια νέα μορφή πολιτικής οργάνωσης μιας επικράτειας, η οποία διαδόθηκε ταχύτατα σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου, από τον Εύξεινο Πόντο ώς τις ακτές της Ανδαλουσίας. Στις αρχές του 5ου αιώνα ο ελληνικός κόσμος είναι ένα ψηφιδωτό από κοινότητες ανεξάρτητες μεταξύ τους, οι οποίες όμως είχαν ως συνεκτικό ιστό τη γλώσσα και τη λατρεία. Μία από αυτές ήταν και η πόλη της Αθήνας, η οποία, εκείνη την εποχή, δίνει την εικόνα μιας κοινότητας που διέρχεται φάση βαθιάς μετάλλαξης. Όταν γεννιέται ο Περικλής, το 494/3 π.Χ., η πόλη είναι ελεύθερη: δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που αποτίναξε τον ζυγό των τυράννων, οι οποίοι κρατούσαν τα ηνία της εξουσίας επί μισό αιώνα. Η αλλαγή αυτή ήταν ιδιαίτερα σημαντική: με την πτώση της τυραννίδας το 510 π.Χ., οι μορφές προσωπικής κυριαρχίας απαξιώθηκαν για πολύ καιρό· επρόκειτο για έναν παράγοντα που ο Περικλής ήταν υποχρεωμένος να τον υπολογίζει σε όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του. Αυτή η ανατροπή εκφράστηκε στο επίπεδο των θεσμών το 508/7 π.Χ.: μια σειρά μεταρρυθμίσεων, στις οποίες πρωτοστάτησε ο Κλεισθένης, μετέβαλαν βαθιά την πολιτική οργάνωση της πόλης, θέτοντας τις βάσεις για το δημοκρατικό πολίτευμα που άκμασε κατά τη διάρκεια του 5ου αιώνα.[1] Ο Περικλής είχε καταγωγή, από την πλευρά της μητέρας του, από την οικογένεια των Αλκμεωνιδών. Από την ίδια οικογένεια καταγόταν και ο Κλεισθένης, το πρόσωπο που «πρωτοστάτησε σε μια βαθιά μεταρρύθμιση της πολιτικής οργάνωσης της Αθήνας, θέτοντας τις βάσεις για το μελλοντικό δημοκρατικό πολίτευμα».[2] Ο Κλεισθένης βρέθηκε στο προσκήνιο με το τέλος της τυραννίας του Πεισίστρατου (που κράτησε τα ηνία της πόλης, με διαλείμματα, από το 561 έως το θάνατό του, το 527 π.Χ.) και των επιγόνων του, του Ίππαρχου (που δολοφονήθηκε από τον Αρμόδιο και τον Αριστογείτονα) και του Ιππία, ο οποίος και έμεινε στην εξουσία έως το 510 π.Χ. Η πολιτική εξουσία του Πεισίστρατου, μολονότι τυραννία, δεν ήταν ιδιαίτερα αυταρχική. Αν και ο Σόλων, το νομοθετικό πλαίσιο του οποίου καθόριζε τις σχέσεις των κατοίκων, αντιτάχθηκε στην εξουσία του ώς το θάνατό του, ο τύραννος σηρίχθηκε σε εκείνο το πλαίσιο. Επίσης, δεν άλλαξε τις διοικητικές δομές της πόλης, του αρκούσε να τις ελέγξει. Ο Πεισίστρατος, που προστάτευσε και ενίσχυσε τα γράμματα και τις τέχνες, υπήρξε μεταρρυθμιστής, έστρεψε τον πληθυσμό από τους πολέμους στην καλλιέργεια της γης και στο εμπόριο ενώ συνέβαλε στη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων. Πολλές από τις επιλογές του χρεώνονται σε μια πολιτική υστεροβουλία – είναι μάλιστα δεδομένο ότι η φιλολαϊκή πολιτική του έχει σχέση με την εμβάθυνση των πολιτικών διαφορών που είχε με οικογένειες αριστοκρατών, μεταξύ των οποίων η οικογένεια των Ακμεωνιδών. Η ανάρρηση στα πράγματα του Αλκμεωνίδη Κλεισθένη συνδυάστηκε με τη φθορά της τυραννίδας, το τελευταίο διάστημα της διακυβέρνησης του Ιππία – όταν αποδείχθηκε αναξιόπιστος να διαχειριστεί μια οικονομική κρίση, αναγκαζόμενος να επιβάλει επαχθείς φόρους. Σημαντικό ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι ο Ιππίας θεωρήθηκε μηδίζων, συμπαθών δηλαδή των Περσών, που επιβουλεύονταν την Ελλάδα, γεγονός που έστρεψε εναντίον του και τους Σπαρτιάτες. Ρόλο στην ενίσχυση της ισχύος του Κλεισθένη πρέπει να έπαιξε και η δύναμη της θρησκείας. Σύμφωνα με τον VincentAzoulay[3], ο οποίος επικαλείται τον Ηρόδοτο, ο εύπορος Κλεισθένης χρηματοδότησε «την ανοικοδόμηση του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς, όταν καταστράφηκε από πυρκαγιά το 548 π.Χ. Σύμφωνα όμως με τις κακές γλώσσες, κατηγορήθηκε ότι χρησιμοποίησε την περιουσία της οικογένειάς του για να δωροδοκήσει την Πυθία και να εξασφαλίσει χρησμούς πάντα ευνοϊκούς για τη γενιά του». Εν πάση περιπτώσει, σε αυτό το πλαίσιο ανέρχεται, το 508/7 π.Χ., στην εξουσία ο Κλεισθένης, με πρόθεση να μεταρρυθμίσει το πολίτευμα της πόλης, προς δημοκρατική κατεύθυνση. Η σημαντικότερη από τις μεταρρυθμίσεις του ήταν στην κατεύθυνση αναδιάταξης της δομής της πόλης, έτσι ώστε να τονώσει το ενδιαφέρον για τα κοινά των κατώτερων κοινωνικών τάξεων. Προς την κατεύθυνση αυτή συνέλαβε ένα σημαντικό, όπως αποδείχθηκε, μεταρρυθμιστικό σχέδιο. Χώρισε την Αττική σε τρεις βασικούς δήμους (το άστυ,τα παράλια και τη μεσογαία). Στη συνέχεια, κάθε δήμος χωρίστηκε σε δέκα τμήματα (10 τριττύες). Στη συνέχεια, με ένα τμήμα από το άστυ, ένα από τη μεσογαία και ένα από τα παράλια, συγκρότησε μια νέα φυλή – έτσι έκανε και για τα δέκα τμήματα που είχε δημιουργήσει. Έτσι φτιάχτηκαν δέκα νέες φυλές.[4] Με τον τρόπο αυτό, οι πλούσιοι ευγενείς έπαψαν να αποτελούν μόνοι τους μια ισχυρή τάξη, αναμειγνυόμενοι με τους υπόλοιπους πολίτες. Η επιλογή του αυτή ήταν ένα ισχυρό κτύπημα στο πελατειακό κράτος της εποχής, αφού οι πολιτικοί δεν θα μπορούσαν πλέον να ευνοούν όσους είχαν χρήματα και κοινωνική ισχύ, καθ’ όσον έπρεπε να λογοδοτούν και στα υπόλοιπα τμήματα κάθε φυλής. Ο Κλεισθένης έδωσε όλη την εξουσία στην Εκκλησία του Δήμου. Από αυτήν εκλέγονταν και οι δέκα στρατηγοί που διοικούσαν όχι μόνο το στρατό αλλά και το ίδιο το κράτος. Επιπλέον, η Βουλή των 400, όργανο που είχε θεσπίσει ο Σόλων, αντικαταστήθηκε από νέα Βουλή με 500 βουλευτές, οι οποίοι εκλέγονταν κάθε χρόνο με κλήρο, 50 από κάθε φυλή. Έτσι όλοι οι πολίτες είχαν πιθανότητα να γίνουν κάποτε βουλευτές. Έργο της Βουλής ήταν να προετοιμάζει τα θέματα που θα συζητούσε η Εκκλησία του Δήμου.[5] Έτσι γεννήθηκε στην Αθήνα η δημοκρατία, το πολίτευμα που πλέον δίνει σε όλους τους πολίτες το δικαίωμα αλλά και τους υπαγορεύει το καθήκον να συμμετέχουν στη διακυβέρνηση του κράτους. Με τον τρόπο αυτό έπαψαν η συγγένεια και η καταγωγή να παίζουν ρόλο στην πολιτική ζωή της Αθήνας. Το μέτρο αυτό, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, ήταν ουσιαστικό, αφού έτσι «δόθηκε η πολιτεία στον λαό». Το νέο πολίτευμα στηριζόταν στη δύναμη των πολλών.[6] Τα παραπάνω είναι, σε γενικές γραμμές, το ιστορικό φόντο του νέου εικονογραφημένου αφηγήματος (graphicnovel) του Αλέκου Παπαδάτου, σε σενάριο του Αβραάμ Κάουα και με χρωματισμό από την Αννί ντι Ντοννά, που κυκλοφορεί σχεδόν ταυτόχρονα στην παγκόσμια και στην ελληνική αγορά. 2. OΑλέκος Παπαδάτος προσγειώθηκε στα κόμικς από τα κινούμενα σχέδια –όπως άλλωστε και ο «καλός σχεδιαστής των παπιών» του Ντίσνεϋ, Καρλ Μπαρκς– και ευτύχησε η πρώτη κιόλας δουλειά του, το Logicomix, που κυκλοφόρησε το 2008 σε σενάριο του Απόστολου Δοξιάδη, με τη σεναριακή συμβολή του καθηγητή Χρίστου Χ. Παπαδημητρίου και τη συνεργασία στο χρωματισμό των καρέ της Αννί ντι Ντοννά, να γίνει παγκόσμιο μπεστ σέλερ. Το Logicomixεπιχείρησε να χωρέσει την περιπέτεια της λογικής σε μια αφήγηση, με «ξεναγό» τον Μπέρτραντ Ράσσελ. Βόλευε το γεγονός ότι η ζωή του Ράσσελ ήταν μια περιπέτεια ιδεών: όπως η αδυναμία της σκέψης του να τιθασεύσει τα φαινόμενα και τους κανόνες σε μια, ενιαία και πλήρη ερμηνευτική μέθοδο, έτσι και η ζωή του τον οδήγησε σε πιο ευέλικτες και ταυτόχρονα περισσότερο περίπλοκες προσεγγίσεις. Αυτή η διαδικασία έδωσε τη δυνατότητα στους σεναριογράφους να εμπλουτίσουν με τις απαραίτητες αφηγηματικές αυθαιρεσίες, πλάθοντας επεισόδια της ζωής του Ράσσελ, την προσπάθεια τεκμηρίωσης των μαθηματικών στη λογική. Αυτό το αρκετά δύσκολο στην αφηγηματική προσαρμογή του εγχείρημα πέτυχε. Και στην επιτυχία του συνέβαλε εξ ίσου με το σενάριο και η σχεδιαστική γραμμή του κόμικς, την οποία υπέγραφε ο Αλέκος Παπαδάτος. Για τη σχεδιαστική αυτή γραμμή σημείωνα, λίγο μετά την κυκλοφορία στα ελληνικά του βιβλίου: Αν και είναι το πρώτο του κόμικς, [ο Αλέκος Παπαδάτος] αποδεικνύεται ένας από τους πιο επιδέξιους εικονογράφους, ο ρεαλισμός των σχεδίων του οποίου, οι στυλιστικές επιλογές και η κομψή πνευματικότητα που αποπνέουν παραπέμπουν στην τεχνοτροπία της βελγικής σχολής των κόμικς – της σχολής που, μεταξύ των άλλων, διαμόρφωσε ο δημιουργός του Τεντέν, ο Ερζέ. Η καθαρή γραμμή, το σκληρό ντεκουπάζ αλλά και η λιτότητα και η ακρίβεια στην εκμαίευση σασπένς από τον κόσμο της επιστήμης, των Μαθηματικών και της Φιλοσοφίας, κάνουν το συγκεκριμένο βιβλίο μοναδικό.[7] Μεγάλο μέρος της επιτυχίας του Logicomix, επίσης, οφείλεται στη συστηματική αναπαράσταση της εποχής. Βεβαίως, σε αυτό ο Αλέκος Παπαδάτος δεν πρέπει να δυσκολεύτηκε ιδιαίτερα, αφού εκτός από τις γραπτές περιγραφές υπάρχουν φωτογραφικές και κινηματογραφημένες μαρτυρίες που μπορούν να τεκμηριώσουν τη ζωή, από την αρχή του 20ού αιώνα. Η γραμμή αυτή, στη νέα σχεδιαστική δουλειά του Παπαδάτου, τη Δημοκρατία, έπρεπε να προσαρμοστεί. Οι λόγοι ήταν δύο. Αφ’ ενός, η εποχή έπρεπε να ανασυντεθεί από την αρχή, με βάση τις πηγές αλλά και αρκετή αυθαιρεσία, αφού εκτός από τα κτίρια, το διάκοσμο των πόλεων, τα ενδύματα των προσώπων, έπρεπε να αναπαρασταθούν και οι κοινωνικές ή οι καθημερινές συμπεριφορές τους. Αφ’ ετέρου, τα πρόσωπα, γνωστά και άγνωστα, έπρεπε να επινοηθούν από την αρχή – προφανώς, έπειτα από σπουδή σε πρόσωπα σχετικώς γνωστά, δάνεια από το θέαμα ή από την πολιτική, αρκετά διάσημα έτσι ώστε να μπορούν να απομονωθούν φωτογραφικά σε διάφορες στιγμές της ζωής τους και με διάφορες εκφράσεις, που θα χρησιμεύσουν ως μοντέλα στη συνέχεια, προκειμένου να δανείσουν τη μορφή και τις εκφράσεις τους στους ήρωες του κόμικς. Το αποτέλεσμα, η αίσθηση, και παραπέμπει στο Logicomix, αλλά και διαφέρει. Ο Αλέκος Παπαδάτος συνεχίζει να σχεδιάζει με την πειθαρχία, το ρεαλισμό, την κομψότητα και την καθαρή γραμμή της βελγικής σχολής. Ωστόσο, εδώ οφείλει και να επινοήσει πρόσωπα, σκηνές και στιγμιότυπα. Και οι επινοήσεις του είτε παραπέμπουν σε ζωγραφικά τεκμήρια της αρχαιότητας (η εποχή του Κλεισθένη, την οποία περιγράφει, άλλωστε, ήταν συνυφασμένη με την άνθηση της αγγειοπλαστικής) είτε πολύ λιγότερο σε αναχρονισμούς, δανεικούς από τις συμπεριφορές και τις συνήθειες της εποχής μας. Σπανίως παραπέμπει στον κινηματογράφο ή σε άλλα κόμικς, άλλωστε πολύ συχνά στα κόμικς τα ιστορικά φόντα έχουν μια χονδρική αληθοφάνεια, και οι παραπομπές στην εποχή στηρίζονται κυρίως στις λαϊκές αναπαραστάσεις τους, κυρίως του κινηματογράφου, παρά στην προσπάθεια κατανόησης των ειδικών χαρακτηριστικών της εποχής. Ειδικά στη Δημοκρατία, έχω την αίσθηση ότι η μοναδική αναφορά σε κόμικς, χωνευμένη ωστόσο και επαναποδοσμένη, ιδίως στις τελευταίες σκηνές του έργου, γίνεται στις σκηνές μάχης, όπου πιθανόν να αναγνωρίζει κανείς αναλογίες με το κόμικς 300 του Φρανκ Μίλλερ. Προφανώς, όμως, ούτε με τις ίδιες συνδηλώσεις ούτε με τις ίδιες στοχεύσεις. 3. Το Logicomix στηρίχθηκε στην ειδική δεξιότητα που έχει ο Απόστολος Δοξιάδης στην (ας την πούμε) μαθηματική μυθοπλασία. Η Δημοκρατία στηρίζεται στην κατανόηση του ιστορικού πλαισίου του 6ου π.Χ. αιώνα και η επαναπόδοσή του, από τον σεναριογράφο Αβραάμ Κάουα, σε εκλαϊκευμένη εκδοχή, με την αφαιρετική συνθετότητα ενός ιστορικού μυθιστορήματος. Ο Κάουα, ωστόσο, παίρνει αποστάσεις από τις συνήθεις πρακτικές των συγγραφέων ιστορικών μυθιστορημάτων: επειδή στόχος του δεν είναι η εξιστόρηση επεισοδίων της ζωής των ιστορικών προσώπων, αλλά κυρίως η εποχή, οι δοξασίες και οι κοινωνικές δομές που οδήγησαν στην εξέλιξη του πολιτεύματος στην πόλη-κράτος των Αθηνών. Όπως και στο Logicomix, δηλαδή, και εδώ έχουμε να κάνουμε με μια ιστορία ιδεών. Ο Δοξιάδης είχε στηρίξει την αφήγησή του στον Μπέρτραντ Ράσσελ, ο Κάουα επιλέγει ως αφηγητή της δικής του ιστορίας έναν νεαρό, τον Λέανδρο, που ενηλικιώνεται παράλληλα με τα ιστορικά γεγονότα: από την τυραννοκτονία μέχρι τη μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.). Γράφει στο επεξηγηματικό της μεθόδου του παράρτημα: Το θέμα με τη Δημοκρατία είναι πως δεν είναι απλά ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Ένας από τους λόγους που μας έκαναν να μη διαλέξουμε ένα γνωστό ιστορικό πρόσωπο για πρωταγωνιστή ήταν το ότι δεν θέλαμε να ερμηνεύσουμε τα γεγονότα με έναν τρόπο απόλυτο, σε στυλ «έτσι είχανε τα πράγματα». Εαν λέγαμε την ιστορία των πρωτεργατών της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, θα σας είχαμε απλά επιβάλει μια «επίσημη» εκδοχή της ιστορίας αυτής. Αντί γι’ αυτό, θελήσαμε να πούμε την ιστορία ανθρώπων σαν εμάς, ανθρώπων που διαχρονικά έρχονται αντιμέτωποι με τα κύματα που σηκώνουν τα κατακλυσμιαία ιστορικά γεγονότα – και παλεύουν να τα κατανοήσουν. Γι’ αυτό διαλέξαμε έναν κοινό θνητό, έναν νέο πάνω στον οποίο προβάλαμε διαχρονικά ανθρώπινα συναισθήματα για το δημοκρατικό ιδεώδες. Γιατί η ιστορία της δημοκρατίας [...] είναι ένας αγώνας συνεχής και καθημερινός.[8] Ο Λέανδρος είναι γιος ενός εύπορου Αθηναίου, του Πρόμαχου. Μεγαλώνει με τη φροντίδα μιας ηλικιωμένης τροφού, της Νεφέρτ, και με τη συντροφιά ενός νεαρού γιου σκλάβων, του Γαβρίωνα. Το καλοκαίρι του 527 π.Χ. είναι, γι’ αυτόν, ένα καλοκαίρι μύησης στη ζωή. Επισκέπτεται τους Δελφούς, μυείται στον έρωτα, ταξιδεύει με πλοίο, ενώ κάνει σαφή την κλίση του στη τέχνη της αγγειοπλαστικής. Η τυραννοκτονία, ωστόσο, του Ίππαρχου, στη διάρκεια της μεγάλης θυσίας των Παναθηναίων, προς τιμήν της θεάς προστάτιδος των Αθηνών, συνοδεύεται από ένα κύμα τυφλής βίας εκ μέρους των Σκυθών μισθοφόρων που λειτουργούσαν ως υπηρεσίες αστυνόμευσης και ασφάλειας – θύμα του οποίου είναι και ο πατέρας του. Ο Λέανδρος, ξαφνικά, βρίσκεται μόνος, απροστάτευτος, σε διωγμό – και πρέπει να μάθει να επιβιώνει. Τα επόμενα χρόνια θα τον συναντήσουμε επιδέξιο και ιδιαίτερο ζωγράφο αγγείων και πολιτικοποιημένο οπαδό του Αλκμεωνίδου Κλεισθένη, τον οποίο θα παρακολουθήσει (και όταν του δίνεται η ευκαιρία, θα ακολουθήσει) ως οπαδός του δημοκρατικού οράματός του. Στο μεταξύ, θα ερωτευθεί, θα γίνει γνωστός για την τέχνη του, η επιτυχία του θα γεννήσει έχθρες κι αντιζηλίες, θα μείνει μόνος, σε μια πορεία προς τη διαρκή συνειδητοποίηση. Ώριμος πολίτης, πλέον, με δημοκρατική συγκρότηση που εκκινεί από την υψηλή αίσθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης, θα βρεθεί στο πλευρό των πολιτών που υπερασπίστηκαν τον μεταρρυθμιστή Κλεισθένη απέναντι στον Ισαγόρα και τον σύμμαχό του, τον βασιλιά της Σπάρτης Κλεομένη και τις δυνάμεις του.[9] Θα τραυματισθεί, αλλά θα έχει συμβάλει στην καθιέρωση του πολιτεύματος που δίνει το λόγο και τη δύναμη στους πολίτες. Ο Αβραάμ Κάουα αποδεικνύεται επιδέξιος αφηγητής, καταφέρνοντας, σε συνεργασία με τον Αλέκο Παπαδάτο που ανασύρει το ένα εύρημα μετά το άλλο, να εξελίξει τον κεντρικό χαρακτήρα του, πάντα σε σχέση με την εξέλιξη των ιστορικών γεγονότων. Τεράστιο αφηγηματικό επίτευγμα για τα ελληνικά δεδομένα. Αν και, είναι αλήθεια, η Δημοκρατία ήταν ένα εγχείρημα που εξ αρχής στόχευε τη διεθνή αγορά. 4. Αλλά και για τα δεδομένα των κόμικς της παγκόσμιας αγοράς, η Δημοκρατία είναι ένα σπάνιο εγχείρημα. Για πολλούς λόγους, αλλά κυρίως για έναν: επειδή οι δημιουργοί της κοπίασαν για να αποφύγουν τη μυθοποιητική προσέγγιση της ιστορικής περιόδου που αφηγούνται, για να αποφύγουν τα ετοιματζίδικα στερεότυπα του συρμού, που συχνά υποβαθμίζουν τέτοιου τύπου πλοκές σε στρογγυλεμένες αφηγήσεις. Απ’ όσο γνωρίζω, δεν υπάρχει ανάλογο κόμικς με τέτοια συμπύκνωση, τόσο αποσαφηνισμένα τα ιστορικά γεγονότα, τόση συστηματική δουλειά στην ανάπλαση και στη σύλληψη της εποχής που κινείται η αφήγηση. Η Δημοκρατία δεν είναι, κατά συνέπεια, απλώς μια υπερπαραγωγή των κόμικς. Είναι ένα γεμάτο αγωνία κατ’ αρχήν ιστορικό μυθιστόρημα, με άρτιους στις αντιφάσεις τους και στην εξέλιξή τους χαρακτήρες, οι οποίοι συμπλέουν με τις μεγάλες πολιτικές εξελίξεις και τα πρόσωπα που τα οδήγησαν. Αλλά όχι μόνο. Διότι η Δημοκρατία δεν είναι ένα κόμικς ανάπλασης ενός ηρωικού παρελθόντος (όπως τα περισσότερα ιστορικά ή ψευδοϊστορικά εικονογραφημένα αφηγήματα που έχουν έως σήμερα κυκλοφορήσει) ούτε μια ψευδοϊστορική προβολή στο σήμερα της πεποίθησης ότι οι από την Ανατολή φονταμενταλισμοί και ο φανατισμός που εκλύουν έχουν ιστορικό προηγούμενο ανάσχεσης στην αρχαία ελληνική ιστορία (όπως, με τεράστιες ευκολίες και πολλή εντυπωσιοθηρία ισχυρίστηκε στο 300 ο Φρανκ Μίλλερ). Είναι, πρωτίστως, ένα αφήγημα που εκβάλλει στο σήμερα, στις σημερινές συζητήσεις για τη δημοκρατία, για την αξία της αντιπροσωπευτικότητας, για την αντίδραση στο λαϊκισμό. Για μια συναρπαστική εποχή, που γέννησε την ελπίδα της κοινωνικής χειραφέτησης και δημιούργησε τους θεσμούς που, μέσα από την ιστορία, θα τη διεκδικούσαν και συνεχώς θα τείνουν να την κερδίζουν. Στη Δημοκρατία των Κάουα-Παπαδάτου, η εποχή εκείνη εκβάλλει ως διαχρονία στο σήμερα σε μια πολύ τολμηρή σεκάνς που εκφράζεται σε μονοχρωμία, στην αρχή του κεφαλαίου «Κρασί και αίμα» (σ. 172-175). Ο σεναριογράφος επινοεί ένα όνειρο, μια προβολή στο μέλλον του τραυματισμένου στη μάχη εναντίον του σφετεριστή Ισαγόρα και των αυταρχικών μηχανισμών του. Στο όνειρο αυτό, συναντιούνται, συζητούν και χορεύουν ο Διόνυσος, ο Απόλλων και η Αθηνά: το διονυσιακό και το απολλώνιο πνεύμα συνομιλούν με τη σοφία και τη χειραφέτηση που εκφράζει η Αθηνά, η προστάτις θεά των Αθηνών. Μεταξύ άλλων, γίνεται η εξής συνομιλία: ΑΠΟΛΛΩΝ: [...] Αυτή η ιδέα των Αθηναίων να δώσουμε εξουσία στο λαό είναι έργο του φωτός, όχι του σκότους. ΑΘΗΝΑ: Λάθος κάνετε. Αυτό που γίνεται είναι έργο ανθρώπων, και τα καλά και τα άσχημα. Είναι η ψυχρή σου λογική, Απόλλωνα, μαζί με τη φρενίτιδα του Διονύσου. [...] Αυτός που κάθεται με τον Λέανδρο στη φωτιά. ΑΠΟΛΛΩΝ: Ο ποιητής. ΑΘΗΝΑ: Θα γράψει ένα έργο, κι εκεί θα βάλει εμένα να δίνω στους Αθηναίους δικαιοσύνη, ανοχή και σοφία. Όμως, τώρα είναι η ώρα, αδέρφια μου. Τώρα εφαρμόζει η πόλη τούτες τις αξίες της, τώρα αλλάζει τον κόσμο. ΑΠΟΛΛΩΝ: Μα όχι χωρίς να χυθεί αίμα. ΔΙΟΝΥΣΟΣ: Και κρασί. ΑΘΗΝΑ: Όχι. Πάντα με κρασί και με αίμα. Έτσι είναι οι θνητοί. 5. Το εικονογραφημένο ιστορικό μυθιστόρημα του Αβραάμ Κάουα και του Αλέκου Παπαδάτου κλείνει με τη στράτευση των Αθηναίων εναντίον των εισβολέων Περσών του Δαρείου. Οι δημοκρατικοί πολίτες γίνονται σιδερόφραχτοι πολεμιστές για να αντιμετωπίσουν την πολεμική μηχανή των Περσών, μιας δύναμης που εκφράζει την τυφλή υποταγή, τον αυταρχισμό, την επιστροφή στις παλιές ιδέες της υποταγής και της ερήμην των πολιτών δεσποτείας. Τη δύναμη που αντλείται από τις ιδέες της ζωής και της δικαιοσύνης, από τη Δημοκρατία, την περιγράφει ο εσωτερικός μονόλογος του Λέανδρου, την ώρα της προετοιμασίας για τη μάχη: Βάζουμε τα κράνη μας, κι από συνηθισμένοι άνθρωποι γινόμαστε άνδρες από μπρούντζο. Κι αυτό συλλογικότητα είναι, ποιητή. Είναι τρομακτικό να ανήκεις κάπου. Τον φόβο μας τον κρύβουμε. [...] Τρέχουμε τώρα τρομαγμένοι, πριν μας προλάβουν οι τοξότες τους. Ορμάμε μες στο χάραμα με τον τρόμο μας κραυγή κι όπλο μαζί, και θυμάμαι τα λόγια ενός θεού σε ένα όνειρο. “Αυτή η ιδέα των Αθηναίων είναι έργο του φωτός”. Τρέχουμε, κι η μέρα ξημερώνει πάνω από τον Μαραθώνα. Τρέχουμε προς το φως, κι είναι τόσο κοντά, τόσο μακριά. Και αν τρέχουμε προς κάποια ιδέα δεν ξέρω ούτε τ’ όνομά της. [1] Vincent Azoulay, Περικλής, μετάφραση: Δημήτρης Δημακόπουλος, Πόλις, Αθήνα 2015, σ. 15. [2] Ό.π., σ. 37. [3] Ό.π., σ. 43. [4] Η μεταρρύθμιση αυτή του Κλεισθένη απεικονίζεται ευρηματικά στη σχετική σκηνή της εικονογραφημένης ιστορίας, με τον ήρωα της Δημοκρατίας, τον Λέανδρο, να σχεδιάζει στο χώμα το σχήμα της νέας διαίρεσης των Αθηνών. Όπως αποκαλύπτουν οι δημιουργοί τού κόμικς στη σελίδα με τις ευχαριστίες τους, το εύρημα αυτό συνεισέφερε ο σεναριογράφος του Logicomix, Απόστολος Δοξιάδης. [5] Τα περισσότερα στοιχεία έχουν αντληθεί από το σχετικό λήμμα του Παγκόσμιου Βιογραφικού Λεξικού, τέταρτος τόμος, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1987. [6] Ο Αβραάμ Κάουα συνοψίζει σε μια σεκάνς τη δημοκρατική καινοτομία του Κλεισθένη, σε έναν εσωτερικό μονόλογο του Λέναδρου, κεντρικού ήρωα της Δημοκρατίας: «Οι δέκα νέες φυλές του Κλεισθένη αναζωογόνησαν και δυνάμωσαν τους πολίτες, Όταν υπέβαλε το σχέδιό του στην Εκκλησία του Δήμου, έξι χιλιάδες χέρια υψώθηκαν για να το ψηφίσουν. Ήμουν εκεί. Ο Γαβρίωνας, ως γιος σκλάβων, δεν ήταν. Ήμασταν η πόλη, μα κάποια πράγματα δεν άλλαξαν ποτέ. Όπως και να ‘χε, ο Κλεισθένης εξασφάλισε τα νώτα του με δεξιοτεχνία. Τις μεταρρυθμίσεις τις ενέκρινε...» (σ. 191) [7] «Ο Κόρτο Μαλτέζε πάει Χάρβαρντ», εφημ. Τα Νέα, Σάββατο 1 Νοεμβρίου 2008. [8] Δημοκρατία, σ. 208. [9] Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, ο αθηναίος αριστοκράτης Ισαγόρας, όταν ανετράπη ο τύραννος Ιππίας, διεκδίκησε την εξουσία απέναντι στον Κλεισθένη. Το 508 π.Χ. εκλέχθηκε «Άρχων Επώνυμος» αλλά ο Κλεισθένης αντιτάχθηκε σ´αυτόν με την υποστήριξη της πλειοψηφίας των Αθηναίων. Ο Σπαρτιάτης βασιλιάς Κλεομένης τον βοήθησε να διώξει τον Κλεισθένη από την πόλη. Οι υποστηρικτές του Κλεισθένη, όμως, αντιστάθηκαν στον Ισαγόρα και τον Κλεομένη. Τους καταδίωξαν και τους παγίδεψαν στην Ακρόπολη για δύο ημέρες. Την τρίτη ημέρα συνθηκολόγησαν επιτρέποντας στον Ισαγόρα και τον Κλεομένη να διαφύγουν, αλλά καταδικάζοντας 300 οπαδούς των τελευταίων. Ο Κλεισθένης επέστρεψε στην πόλη και έγινε Άρχων. Πηγή Άλλο άρθρο για το κόμικ Μια συνέντευξη των δημιουργών Κι άλλη συνέντευξη των δημιουργών Υπόψιν ότι το κόμικ έχει ήδη κυκλοφορήσει στα βιβλιοπωλεία.
  5. «Η δημοκρατία χτίζεται συνεχώς, δίχως τελειωμό» Οι δημιουργοί της «Δημοκρατίας» επέμειναν στην πιστότητα των απεικονίσεών τους με τεκμηρίωση και επιστημονική έρευνα χωρίς να λείπει το χιούμορ Συντάκτης: Γιάννης Κουκουλάς Στις 15 Σεπτεμβρίου «γιορτάζεται» παγκοσμίως η Διεθνής Ημέρα Δημοκρατίας. Θα ακουστούν, ως συνήθως, διακηρύξεις κενές περιεχομένου και μεγάλα λόγια χωρίς πρακτική αξία. Οι Αβραάμ Κάουα, Αλέκος Παπαδάτος και Annie Di Donna προτίμησαν να «μιλήσουν» για τη δημοκρατία με την καλλιτεχνική γλώσσα ενός έργου κόμικς. Τοποθέτησαν την πλοκή στην ελληνική αρχαιότητα και δημιούργησαν μια συναρπαστική ιστορία. Ο συγγραφέας Αβραάμ Κάουα μιλά στην «Εφ.Συν.» για τη «Δημοκρατία», που κυκλοφορεί την ερχόμενη Τρίτη στις ΗΠΑ (εκδόσεις Bloomsburry) και τον Οκτώβριο στην Ελλάδα (εκδόσεις Ικαρος) Το κόμικ «Δημοκρατία» των Αβραάμ Κάουα, Αλέκος Παπαδάτος και Annie Di Donna • Ποιες ήταν οι αιτίες που σας ώθησαν στη συγγραφή ενός σεναρίου κόμικς με την έννοια της δημοκρατίας στο επίκεντρό του; Βασική αιτία για μένα ήταν το πάθος που μου μετέδωσε για το εγχείρημα ο Αλέκος Παπαδάτος. Αυτός συνέλαβε την ιστορία, με τη βασική της πλοκή και τους κύριους χαρακτήρες της, πολύ πριν με προσεγγίσει για το σενάριο. Είχε εμπνευστεί, όπως μου είπε, από την επιθυμία του να κάνει μια ιστορία ιδεών και πολιτικής, ένα ιστορικό μυθιστόρημα για τον Κλεισθένη και τις μεταρρυθμίσεις του σε μορφή κόμικς. Η ενασχόλησή του με το θέμα προέκυψε μάλιστα από μια απρόσμενη πηγή –την έρευνα που έκανε για να βοηθήσει την κόρη του για μια σχολική της εργασία πάνω στον Κλεισθένη. Ο Αλέκος μού διηγήθηκε την ιστορία, μου έδειξε την έρευνα που ήδη είχε κάνει και ειλικρινά τη βρήκα συναρπαστική. Εξίσου σημαντικός παράγοντας για μένα στάθηκε η προσέγγισή του στα γεγονότα: ήταν ισορροπημένη, πολύπλευρη και δίχως ίχνος της πατριδοκαπηλίας που δυστυχώς ελλοχεύει σε τέτοια θέματα. Δήλωσα αμέσως «παρών». •Το έργο σας διαδραματίζεται κατά την αρχαιότητα. Πόσους και ποιους παραλληλισμούς οφείλει να κάνει ο αναγνώστης του βιβλίου σας με τη σύγχρονη πραγματικότητα; Απολύτως κανέναν, τουλάχιστον αν εμμείνουμε στο «οφείλει». Είναι φανερό, ναι, ότι τα ιστορικά μυθιστορήματα μιλούν για το παρελθόν όσο οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας μιλούν για το μέλλον. Εμείς όμως δίνουμε στους αναγνώστες μας μια ιστορία, κι αν είναι καλή, τότε αναφέρεται με κάποιο τρόπο στην ανθρώπινη κατάσταση. Αυτή η κατάσταση, πιστεύω, παραμένει αναλλοίωτη, τότε όπως και τώρα. • Η αρχαία Ελλάδα έχει χρησιμοποιηθεί πολλάκις ως ασφαλές αποκούμπι των σύγχρονων συγγραφέων όταν επιθυμούν να μιλήσουν για το σήμερα αλλά διστάζουν να πουν τα πράγματα με το όνομά τους. Το δικό σας βιβλίο τι ακριβώς επιδιώκει; Οσο απίθανο κι αν φαίνεται σε όσους διαβάζουν το βιβλίο, δεν ξεκινήσαμε με πρόθεση να κάνουμε μια αλληγορία, αλλά να διηγηθούμε αυτά που συνέβησαν τότε. Το «σημερινό» που φέραμε στην ιστορία είναι η αντίληψή μας, η κοσμοθεωρία μας. Σίγουρα θεωρούμε σημαντικό να μιλήσουμε για τη δημοκρατία σε μια εποχή όπου τόσα πράγματα σχετικά μ' αυτήν ελήφθησαν ως δεδομένα, με τόσο καταστροφικά αποτελέσματα. Αντί όμως για ένα στείρο κήρυγμα, αυτό που βρήκαμε πιο ενδιαφέρον όταν φτιάχναμε την ιστορία ήταν το πόσο λίγα πράγματα έχουν αλλάξει από τότε. Δεν αλλάξαμε τίποτα από τα γεγονότα, απλώς τα επισημάναμε και αφήνουμε τους αναγνώστες να βγάλουν τα συμπεράσματά τους. • Η δημοκρατία στη χώρα μας και στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια δεν θα έλεγε κανείς ότι διάγει λαμπρές μέρες. Η αντιπροσώπευση ισχυρίζονται πολλοί ότι έχει εξαντλήσει τα όριά της. Ποια η θέση σας; Ξέρετε, το να μιλάμε για λαμπρές μέρες της δημοκρατίας έχει τους κινδύνους του. Είναι μια ρεαλιστική εκτίμηση αυτή; Είναι μήπως νοσταλγία για μέρες που είτε δεν ζήσαμε οι ίδιοι ή λάμπουν με την αίγλη των αναμνήσεων; Για μένα τουλάχιστον, η δημοκρατία είναι ένα όνειρο, με ό,τι καλό και κακό συνεπάγεται αυτό. Το κακό με τα όνειρα είναι ότι δεν εφάπτονται με την πραγματικότητα. Το καλό είναι ότι μας δίνουν κάτι να πιστεύουμε, κάτι που μας ωθεί να συνεχίσουμε προς αυτό. Τα πράγματα πάντα είναι άσχημα για τη δημοκρατία, σε όλες τις εποχές. Οι απειλές εναντίον της είναι μέρος της υπόστασής της. Ζώντας σήμερα, ναι, φυσικά, τα πράγματα φαίνεται να έχουν φτάσει στο απροχώρητο. Ομως πάντα υπάρχουν και χειρότερα, όπως διαπίστωσαν με τρόμο όσοι παραπονιούνταν στα τέλη της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, και πάντα υπάρχουν και ανέλπιστα καλύτερα, όπως διαπίστωσαν όσοι πίστευαν, μέχρι το 1989, ότι το Τείχος του Βερολίνου δεν θα έπεφτε ποτέ. Σε οποιαδήποτε χώρα, εδώ, στην Ευρώπη ή στον κόσμο οι πολίτες μιας δημοκρατίας μπορούν να κάνουν μόνο ένα πράγμα: να δρουν ανθρώπινα και συνειδητοποιημένα, έχοντας πάντα κατά νου ότι η δημοκρατία δεν υπάρχει απλά, σίγουρη και αμετάβλητη, αλλά χτίζεται συνεχώς, δίχως τελειωμό. Για την καθιέρωση της δημοκρατίας απαιτήθηκαν επαναστατικές αλλαγές. Και φυσικά, χύθηκε αίμα • Πόσο πιο εύκολο ή πιο δύσκολο ήταν να μιλήσετε για τη δημοκρατία με όχημα τον αρχαίο κόσμο αξιοποιώντας τη γλώσσα των κόμικς; Είναι πάντα δύσκολο να μιλάς για τη δημοκρατία. Το ότι το κάναμε μέσα από μια ιστορία μάς απελευθέρωσε από τον φόβο της «στεγνής» ανάλυσης, άρα μας διευκόλυνε πολύ. Σε όλα τα μέσα, εννοείται, το δύσκολο είναι να εκφράσεις τις ιδέες σου, να πεις κάτι που αξίζει και να το πεις καλά. Τα κόμικς, το δικό μας μέσο, είναι ταινίες με απέραντο προϋπολογισμό, έχουν δυνατότητες για μοντάζ, παύσεις και επαναλήψεις καλύτερες κι από το πιο σύγχρονο blu ray player. Δεν φημίζονται για την ικανότητά τους να εκφράζουν ιδέες, αλλά αυτή η αντίληψη επικρατεί και για τα χαϊκού και είναι τελείως λανθασμένη. Αν κάναμε τη δουλειά μας σωστά ή όχι, αυτό εξαρτάται από εμάς, όχι από το μέσο. • Μέχρι σήμερα μας είχατε συνηθίσει σε θεωρητικές μελέτες για τον πολιτισμό και τη συγγραφή βιβλίων φαντασίας και τρόμου. Πώς συνδέεται το νέο έργο σας με το πρότερο; Ολες οι ιστορίες για μένα είναι ιστορίες φαντασίας. Εκτός από βιβλιοφάγος και φαν των κόμικς, είμαι και σινεφίλ, και πέρα από τα είδη που αναφέρατε, κάποιες από τις αγαπημένες μου ταινίες είναι αστυνομικά, μιούζικαλ, γουέστερν, screwball κωμωδίες και ιστορικά έπη. Το ότι δεν έτυχε να δημοσιεύσω κάτι σε αυτό το στιλ ώς τώρα είναι απλώς σύμπτωση. Από την άλλη, μην ξεχνάτε ότι το στοιχείο του φανταστικού ήταν κυρίαρχο στην αρχαία Ελλάδα μέσω των μύθων και των θεών. Ας πούμε πως η «Δημοκρατία» δεν θα απογοητεύσει όσους με ξέρουν από τα άλλα μου βιβλία. • Πώς προέκυψε και πώς εξελίχθηκε η συνεργασία σας με τον έμπειρο σχεδιαστή Αλέκο Παπαδάτο; Με ποια μεθοδολογία προχώρησε αυτό το πολυετές και φιλόδοξο εγχείρημά σας; Ο Αλέκος με προσέγγισε με τη βασική ιστορία και σύλληψη της «Δημοκρατίας». Είχαμε γνωριστεί μέσω του Απόστολου Δοξιάδη, όταν τέλειωναν το Logicomix και μου ζήτησαν να το διαβάσω και να συμμετάσχω στην παρουσίασή του στο κοινό, και ο Απόστολος έριξε την ιδέα να συνεργαστούμε. Οσο για τη μέθοδο στην τρέλα μας, πρώτα επεξεργαστήκαμε εξαντλητικά την πλοκή και τους χαρακτήρες, κατόπιν έκανα το σενάριο μιας ενότητας, κάναμε βελτιώσεις και αλλαγές και μετά ο Αλέκος σχεδίαζε ενώ εγώ προχωρούσα στο επόμενο κομμάτι. Το σενάριο πήρε γύρω στον ενάμιση χρόνο, το σχέδιο γύρω στα δυο-τρία, αλλά όλα δουλεύονταν ξανά και ξανά ώς το τέλος. • Ολο και περισσότεροι αναγνώστες στην Ελλάδα και διεθνώς αναγνωρίζουν την αφηγηματική και εικαστική αξία των κόμικς. Για τους υπόλοιπους που παραμένουν δύσπιστοι ποια είναι τα επιχειρήματά σας; Δεν μπορείς να τους πείσεις όλους. Για την ακρίβεια, ποτέ δεν μπόρεσα να πείσω κανέναν για οτιδήποτε αν αυτό το άτομο δεν είχε διάθεση να πειστεί. Η αναγνώριση των κόμικς γίνεται από ανθρώπους ανοιχτούς σε κάτι διαφορετικό. Στους υπόλοιπους εύχομαι καληνύχτα και καλή τύχη. • Ως πολιτισμικός αναλυτής αλλά και ως συγγραφέας, σεναριογράφος και αναγνώστης πώς βλέπετε την εξέλιξη των κόμικς στη χώρα μας; Στην Ελλάδα, έχουμε μια «σκηνή» των κόμικς, αντί μια «βιομηχανία» (ή έστω μια βιοτεχνία) όπως σε άλλες χώρες. Εχουμε ταλαντούχους δημιουργούς, αλλά δεν έχουμε μεγάλη ποικιλία σε αφηγηματικά είδη, ούτε κάποιο σαφή διαχωρισμό μεταξύ «εναλλακτικών» και «mainstream» προσεγγίσεων. Αυτά, συν το μικρό μέγεθος του αναγνωστικού κοινού, κατευθύνουν άλλους σε έναν ιδιόμορφο απομονωτισμό και άλλους στην αναζήτηση της πολυπόθητης διεθνούς καριέρας. Δεν βλέπω να αλλάζει κάτι σ' αυτό όσο βυθιζόμαστε στην κρίση, πιστεύω όμως ότι πρέπει να είμαστε φιλόδοξοι, να πασχίζουμε πάντα για καλύτερες ιστορίες. Οι καλές ιστορίες είναι η βάση για όλα τα άλλα. Ποιος είναι Ο Αβραάμ Κάουα γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι συγγραφέας της μελέτης «Εικονικά βλέμματα» (2002) και της συλλογής διηγημάτων «Τι τραγουδούσαν οι Σειρήνες» (2004), καθώς και των μυθιστορημάτων «Το ασήμι που ουρλιάζει» (2009), «Νεκρό δέρμα» (2011) και «Ο προσκεκλημένος» (2014). Πηγή Μια ακόμα συνέντευξη των δημιουργών μπορείτε να διαβάσετε εδώ. ΥΓ Η αγγλική έκδοση του κόμικ μπορεί ήδη να βρεθεί σε κάποια κεντρικά βιβλιοπωλεία.
  6. Ενα graphic novel με πρωταγωνιστή εναν νεαρό αγγειογράφο στην Αθήνα του 6ου αιώνα π. Χ. - Οι τρεις δημιουργοί του μιλούν στο «Βήμα» --->Η πομπή των Παναθηναίων φθάνει στην Ακρόπολη. Εικόνα από το graphic novel «Δημοκρατία» Αλέκος Παπαδάτος, Αβραάμ Κάουα, Annie Di Donna Δημοκρατία Εκδόσεις Ικαρος, 2015 (θα κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο) O Λέανδρος, ένας νεαρός αγγειογράφος στην Αθήνα του 6ου αιώνα π.Χ., γίνεται μάρτυρας της γέννησης του πολιτεύματος που η αρχαία Ελλάδα άφησε παρακαταθήκη στην ανθρωπότητα. Δύο τύραννοι, ο Ιππίας και ο Ιππαρχος, δύο τυραννοκτόνοι, ο Αρμόδιος και ο Αριστογείτων, ένας ενορχηστρωτής της δημοκρατίας, ο Κλεισθένης. Ταραχές, αγώνες, αίμα, διπλωματία, μεθοδικοί χειρισμοί, το Μαντείο του Απόλλωνα ρυθμιστής δράσεων και συμπεριφορών σε ένα graphic novel για τη δημοκρατία από τους καλλιτέχνες του Logicomix(Ικαρος, 2008). «Η τεράστια και διεθνής επιτυχία του Logicomix», όπως επισημαίνει η εκδότρια του Ικαρου Κατερίνα Καρύδη, «συνέβαλε στην καθιέρωση του graphic novel - κάπως περιθωριοποιημένου ως τότε στην Ελλάδα - ως έγκυρου λογοτεχνικού είδους». ΗΔημοκρατία θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά από τον Ικαρο τον Οκτώβριο. Εναν μήνα νωρίτερα θα κάνει παγκόσμια πρεμιέρα από τις εκδόσεις Βloomsbury στην Αμερική. Ξεφυλλίσαμε μαζί με τους δημιουργούς του έργου, τον Αλέκο Παπαδάτο (Α.Π.), τον Αβραάμ Κάουα (Α.Κ.) και την Annie di Donna (A.d.D.), τα πρώτα δοκίμια που έφτασαν ταχυδρομικώς από τη Νέα Υόρκη και μιλήσαμε μαζί τους για την καλλιτεχνική έκφραση της δημοκρατίας ως διεκδίκησης και ως βιώματος. Πώς προέκυψε η ιδέα για τη δημιουργία της «Δημοκρατίας»; Α.Π.: «Τα "πολιτικά" και η Ιστορία πάντα με ενδιέφεραν. Το περί δημοκρατίας με κόμικ ήταν μια φλου ιδέα τότε που το Logicomix σιγά-σιγά ολοκληρωνόταν. Εψαχνα πληροφορίες για την αρχαία Ελλάδα, για μια εργασία της κόρης μου όταν πήγαινε στην πρώτη δημοτικού, και ξαφνικά με χτύπησε ο μετεωρίτης Κλεισθένης». Πότε ξεκινήσατε να εργάζεστε; Α.Π.: «Η έρευνα άρχισε το 2006. Με βάση διαβάσματα και συζητήσεις, η πλοκή και η δομή στήθηκαν κάπου στο 2009». Τι έκανε ο καθένας; Α.Κ.: «Δουλέψαμε μαζί με τον Αλέκο την πλοκή και τους χαρακτήρες. Στη συνέχεια, έγραφα το σενάριο για κάθε κεφάλαιο με πλήρεις διαλόγους και σκηνικές περιγραφές, συζητούσαμε για αλλαγές, και συνέχιζα με το επόμενο». A.d.D.: «Θα μπορούσα να σας πω, "εγώ έκανα τους χρωματισμούς". Μα είναι πάντα τόσο περίπλοκο να κατανέμεις τη δουλειά όταν συνεργάζεσαι με τον σύντροφό σου, όταν ζεις με τον συνεργάτη σου 25 χρόνια. Με τον Αλέκο υπάρχει μια συνεχής ανταλλαγή ιδεών, μια διαρκής αλληλεπίδραση. Ναι, έκανα τα χρώματα, όπως στο Logicomix, αλλά η αισθητική του βιβλίου, σχέδιο και χρώμα, ήταν μια από κοινού δημιουργία. Οπως ήταν και η συγγραφή για τον Αβραάμ και τον Αλέκο». Ποιες ήταν οι ιστορικές πηγές σας και οι πηγές σας για την εικαστική απεικόνιση της καθημερινότητας της εποχής; Α.Κ.: «Βασικές πηγές μας ήταν ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης και ο Αριστοτέλης, αλλά χρησιμοποιήσαμε και μια πλειάδα έργων σύγχρονων ιστορικών όπως ο Τομ Χόλαντ και ο Τζοζάια Ομπερ». Ποιο ήταν το βασικό ζητούμενο του βιβλίου; Α.Π.: «Επιθυμία μας ήταν να αναδειχθεί ο τρόπος με τον οποίο γεννήθηκε το δημοκρατικό σύστημα. Τα ερωτήματα που προέκυψαν στην πορεία προσπαθήσαμε να τα επαναδιατυπώσουμε με έναν τρόπο που αντανακλά έναν γενικότερο προβληματισμό. Για παράδειγμα, ποια είναι η αλληλεπίδραση μεταξύ ελίτ και μάζας; Ποιος κουβαλά το βάρος της Ιστορίας; Ποιου ευθύνη είναι όσα συμβαίνουν; Τι σημαίνει ωριμάζω σαν πολίτης; και άλλα πολλά». A.d.D.: «Καλλιτεχνικά, μέριμνά μας ήταν η αφήγηση να αποδοθεί με τρόπο που να απεικονίζει την ιστορική και αισθητική ατμόσφαιρα της εποχής και τα συναισθήματα των χαρακτήρων». Πόσο κοντά στην ιστορική αλήθεια βρίσκεται η Δημοκρατία και ποιες ελευθερίες πήρατε στην εκτύλιξη της υπόθεσης; Α.Κ.: «Είμαστε όσο κοντά στην αλήθεια μπορεί να βρίσκεται ένα αφήγημα. Αν εξαιρέσετε τον πρωταγωνιστή μας, οι περισσότεροι χαρακτήρες και τα συμβάντα που περιγράφουμε είναι αληθινά». Επιλέξατε να αφηγηθείτε τη γέννηση της αθηναϊκής δημοκρατίας μέσω ενός ανώνυμου Αθηναίου της εποχής. Γιατί; Α.Π.: «Ο Κλεισθένης θεωρείται ο κύριος ιστορικός πρωταγωνιστής, αλλά δεν ήταν μόνος. Υπήρχε και ο λαός της Αθήνας. Με τη βοήθεια του επινοημένου χαρακτήρα του Λέανδρου, μπήκαμε στη θέση του μέσου Αθηναίου. Ο Απόστολος Δοξιάδης μάς θύμισε ότι οι καραγκιοζοπαίχτες για να πουν την ιστορία του Μεγαλέξαντρου χρησιμοποιούσαν τον Καραγκιόζη, ο οποίος σε εκείνα τα έργα τον ακολουθούσε παντού και σχολίαζε. Αυτό κάναμε κι εμείς». Α.Κ.: «Αν η δημοκρατία είναι υπόθεση όλων, τότε και τώρα, η ιστορία της δεν μπορεί να είναι εκείνη των μεγάλων ανδρών. Ο Λέανδρος είναι όλοι εμείς». Η σκηνή της αγοράς στα χρώματά της θυμίζει το γαλατικό χωριό του Αστερίξ, μάλιστα ο ανταγωνισμός του ιχθυοπώλη με τον κρεοπώλη παραπέμπει στην κόντρα Αλφαβητίξ και Αυτοματίξ. Ηταν συνειδητή αναφορά; Πόσο επηρεαστήκατε και συνδιαλέγεστε με άλλα κόμικ και graphic novels που σχετίζονται με την αρχαιότητα, π.χ. το «300» του Φρανκ Μίλερ; A.d.D.: «Οσον αφορά το χρώμα, στηρίχθηκα σε όσα γνωρίζω για την Ελλάδα: ήθελα να αναπαραστήσω το φως που ζωηρεύει τα χρώματα του τοπίου, τα ξεκάθαρα περιγράμματα της Αττικής και των νησιών, το μυστήριο που έχουν. Το χωριό του Αστερίξ δεν μου πέρασε στιγμή από τον νου χρωματικά, άλλωστε βρίσκεται τόσο βόρεια, στη Βρετάνη! Γενικά δεν δουλεύω με αναφορές στο χρώμα... Η μόνη αναφορά που θα μπορούσα να έχω θα ήταν στον Λουστάλ, ακριβώς γιατί μου αρέσουν τα νότια χρώματά του». Α.Κ.: «Σεναριακά, ό,τι σας φαίνεται συνειδητό, μάλλον είναι. Η αφήγησή μας, όπως οι ιδέες της, δεν μπορεί παρά να συνδιαλέγονται με άλλες ιδέες και ιστορίες. Ελπίζουμε να είναι μια ενδιαφέρουσα συζήτηση». Η «Δημοκρατία» δημιουργήθηκε στη διάρκεια της ελληνικής κρίσης. Η πραγματικότητα γύρω σας επηρέασε τη δουλειά σας; Α.Κ.: «Παραδόξως θυμάμαι να προσέθεσα μόνο μία ατάκα συνειδητά ως αναφορά στην κρίση (ήταν για την "απόφαση για τα νέα μέτρα" που ανακοινώνει ο κήρυκας κάπου στην αρχή). Αναπόφευκτα φιλτράραμε τα γεγονότα τού τότε με σημερινή ματιά, αλλά δυστυχώς δεν έχουν αλλάξει και πολλά από τότε». Α.Π.: «Λαϊκισμό, διαφθορά, ίντριγκες, οργή, απογοήτευση, βία, όλα τα ζούσαμε συγχρόνως μέσα στο βιβλίο και γύρω μας. Ομως πρόθεσή μας δεν ήταν η εικονογράφηση της κρίσης». Η «Δημοκρατία» διαβάζεται ως ένα ιστορικό μυθιστόρημα και ως ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης. Παρακολουθούμε την εξέλιξη του Λέανδρου από αδαή έφηβο σε ιδεαλιστή νέο και σε πραγματιστή υπέρμαχο της δημοκρατίας. Βασιστήκατε για την αφήγηση αυτής της εξέλιξης σε προσωπικά βιώματα; Α.Π.: «Είναι μια ιστορία ενηλικίωσης ενός λαού που κορυφώνεται σε μια εξέγερση για τα δίκια του. Ο Λέανδρος ζει την ενηλικίωσή του μέσα από την πλοκή και μαζί του ενηλικιώνεται η Αθήνα του 6ου αιώνα π.Χ.». Α.Κ.: «Οι ζωές μας δεν μοιάζουν με του Λέανδρου, ο τρόπος όμως που αντιδρά, η ψυχή του, αυτά είναι δικά μας». Στο βιβλίο η δημοκρατία παρουσιάζεται πολύ διαφορετικά από το ιδανικό, αψεγάδιαστο πολίτευμα με το οποίο την έχουμε φαντασιακά ταυτίσει. Εδραιώνεται με αίμα, δεν είναι αγνή από μεροληψίες και αδικίες, δεν αποτελεί διαρκή ασπίδα απέναντι στην αβεβαιότητα, στον φόβο, στις ταραχές. Τι την κάνει τόσο πολύτιμη τελικά; Α.Π.: «Οπως έχουν πει πολλοί μελετητές, η δημοκρατία εξελίσσεται διαρκώς, αλλιώς δεν θα ήταν δημοκρατία. Το ότι οι αρχαίοι Αθηναίοι κατέστρεψαν οι ίδιοι τη δημοκρατία τους μας δείχνει ότι η δημοκρατία εξελίσσεται μέσα από αποτυχίες, πόνο, τραγωδίες, βαρβαρότητες, και στο τέλος όλα μπαίνουν σε επανεκκίνηση με βάση τις εμπειρίες του παρελθόντος. Αν διαβάζουμε Ιστορία, ξέρουμε πού πατάμε». Α.Κ.: «Είναι μια πολύ καλή ερώτηση αυτή, και την κάνω στον εαυτό μου κάθε μέρα. Το ότι συνεχίζω να την κάνω με γεμίζει ελπίδα, οπότε ας μείνουμε σε αυτό: ελπίδα». Αισθανθήκατε, δημιουργώντας τη «Δημοκρατία» και φορώντας τα σανδάλια του Λέανδρου, ότι η δημοκρατία της εποχής του ήταν κάτι διαφορετικό από τη δική μας δημοκρατία του 21ου αιώνα; A.d.D.: «Αυτό που ξεχώρισα στη μορφή του Κλεισθένη είναι ότι θεμελιώνοντας τη δημοκρατία δεν έδωσε την εξουσία στο ιδιωτικό συμφέρον, σε ένα κόμμα, σε μια ομάδα, σε ένα πρόσωπο. Είμαι ρομαντική, και μου αρέσει να πιστεύω πως ο Κλεισθένης, αν και δεν απαντά ποτέ στον Λέανδρο αν θεμελίωσε τη δημοκρατία για τον λαό ή για το συμφέρον του, δεν ενδιαφερόταν για εξουσία. Χωρίς αυτήν την έλλειψη ενδιαφέροντος για εξουσία (προσωπική ή ομαδική), δεν υπάρχει πραγματική δημοκρατία, και σήμερα δεν υπάρχει. Οι μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη δεν ευνοούσαν τις "καρέκλες", ούτε το σάπιο σύστημα που ευνοεί τις ελίτ των πολιτικών και των τραπεζιτών... Μα για να κυβερνήσει ο λαός, χρειάζεται να είναι ώριμος και υπεύθυνος, όπως ο Λέανδρος στο τέλος του βιβλίου μας, που μαθαίνει και ωριμάζει». Α.Κ.: «Η δημοκρατία αλλάζει όσο αλλάζει ο άνθρωπος. Το θέμα είναι αν αλλάζει ο άνθρωπος, σωστά;». Η θεά Αθηνά προτρέπει τον Λέανδρο να μιλήσει για τις ιδέες του και να δράσει για τη δημοκρατία μέσω αυτού που ξέρει να κάνει καλά: της τέχνης του. Ποιο είναι το δικό σας μήνυμα για τη δημοκρατία που περνάτε μέσα από το δικό σας έργο; A.d.D.: «Διαχρονικά η τέχνη υπήρξε εργαλείο για να πληροφορηθούμε, να καταγγείλουμε, να σκεφθούμε, να κινητοποιηθούμε. Δεν ξέρω αν το βιβλίο μας έχει τέτοιες φιλοδοξίες, μα ελπίζω πως οι αναγνώστες θα πάρουν κάτι από αυτό. Θα είναι η καλύτερη ανταμοιβή για εμάς». Α.Κ.: «Αν ξέρουμε να κάνουμε καλά αυτό που κάνουμε, τότε και οι δικές μας ιδέες περνούν μέσω του έργου μας. Δεν ξέρω αν θα ενδιέφερε τους αναγνώστες μας να τους δώσουμε μηνύματα σαν να ήμασταν φιλόσοφοι». Α.Π.: «Δεν είμαστε πολιτικοί, ούτε αναλυτές. Οπως όλοι, αναζητούμε ποιότητα ζωής, θέλουμε δικαιοσύνη και ελευθερία έκφρασης. Οσοι επιβάλλουν τις ιδέες τους με τη βία, με κομπίνες και ψέματα, εκμεταλλευόμενοι την άγνοια του πολίτη, ίσως κερδίζουν βραχυπρόθεσμα, αλλά στο τέλος η δημοκρατία νικά. Είναι στο αίμα μας». «Το καλό κόμικ δεν έχει σύνορα» Η «Δημοκρατία» θα πρωτοκυκλοφορήσει στα αγγλικά στις ΗΠΑ. Σε ποιες άλλες χώρες έχουν πουληθεί δικαιώματα έκδοσης; Α.Π.: «Ελλάδα, Γαλλία, Αγγλία, Γερμανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Ισπανία και Ολλανδία». Αναγνωρίζεται το έργο της νέας γενιάς ελλήνων κομικογράφων στο εξωτερικό; Είναι, χάρη και στην εικόνα, το ελληνικό graphic novel ένας πολιορκητικός κριός για την είσοδό μας στη διεθνή λογοτεχνική σκηνή; Α.Κ.: Δεν πιστεύω σε πολιορκητικούς κριούς ή σε μια ενιαία "ελληνική" σκηνή, γιατί απλώς δεν υπάρχουν, όχι τώρα τουλάχιστον. Οι καλές ιστορίες, οι ενδιαφέροντες δημιουργοί μπορούν και ξεφεύγουν από τα όρια της χώρας μας, όπως γίνεται σε όλες τις λογοτεχνίες όλων των χωρών». Υπάρχουν αναφορές στη «Δημοκρατία» και κλεισίματα ματιού σε κλισέ της χρυσής εποχής του κόμικ και των χολιγουντιανών υπερπαραγωγών για την αρχαιότητα: στη λαχτάρα για δράση και αίμα, για περιπέτεια και σεξ. Πόσο τα στερεότυπα του είδους σάς βάρυναν ως σύγχρονους δημιουργούς; Α.Π.: «Πολύ! Η δράση και το αίμα είναι στα must κάθε αξιοπρεπούς έλληνα κομικογράφου! Και το σεξ φυσικά». Α.Κ.: «Για εμάς τα στερεότυπα δεν είναι βάρος αλλά ευκαιρία. Αν υπάρχει μια παράδοση ή ένα κλισέ, το θέμα είναι τι κάνουμε με αυτό». πηγη
×
×
  • Δημιουργία νέου...

Σημαντικές πληροφορίες

Χρησιμοποιώντας αυτή τη σελίδα, αποδέχεστε τις Όρους χρήσης μας.