Jump to content

Search the Community

Showing results for tags 'Hard Rock'.

  • Search By Tags

    Type tags separated by commas.
  • Search By Author

Content Type


Forums

  • ΓΝΩΡΙΜΙΑ - ΝΕΑ - ΒΟΗΘΕΙΑ
    • ΓΝΩΡΙΜΙΑ - ΒΟΗΘΕΙΑ
    • ΝΕΑ
  • ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
    • ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
    • ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ
  • ΧΑΛΑΡΩΜΑ
    • ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ
    • ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟ
    • ΤΟ ΠΑΖΑΡΙ
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Διάφορα
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Ντόναλντ
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Super Μίκυ
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Κόμιξ
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Μίκυ Μάους
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Μπλα μπλα
  • VINTAGE's Συζήτηση
  • VIDEO GAMES's Γεν. Συζήτηση για Video Games

Blogs

  • Valt's blog
  • Dr Paingiver's blog
  • GCF about comics
  • Vet in madness
  • Θέμα ελεύθερο
  • Film
  • Comics, Drugs and Brocc 'n' roll
  • I don't know karate, but i know ka-razy!
  • Γερμανίκεια
  • ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΠΡΑΜΑΤΑ ή Η ΑΧΡΗΣΤΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
  • ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΠΡΑΜΑΤΑ ή Η ΑΧΡΗΣΤΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
  • Κομικσόκοσμος
  • The Unstable Geek
  • Σκόρπιες Σκέψεις
  • Dhampyr Diaries
  • Περί ανέμων και υδάτων

Find results in...

Find results that contain...


Date Created

  • Start

    End


Last Updated

  • Start

    End


Filter by number of...

Joined

  • Start

    End


Group


Member Title


MSN


Website URL


Yahoo


Skype


City


Profession


Interests

Found 5 results

  1. Επί 17 ολόκληρα χρόνια ο Tasmar συνεχίζει να αφηγείται και να σχεδιάζει τις απολαυστικές περιπέτειες του Μάρκου. Και όπως φαίνεται, έχει να πει και να δείξει πολλά ακόμη. Με τη συνεχή του παρουσία στην ελληνική σκηνή των κόμικς εδώ και σχεδόν 25 χρόνια, ο Tasmar (Τάσος Μαραγκός) έχει αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα του τόσο με το ανατρεπτικό του χιούμορ όσο και με τη μάχιμη πολιτική ματιά του. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια απολαμβάναμε από τις σελίδες του Καρέ Καρέ τα «Αδέσποτα Σκίτσα» του, ενώ οι σειρές που κατά καιρούς φιλοτεχνεί («Super Condom», «Όλα είναι Κόμικξς!», «Ποτ Πουρί» κ.ά.) βραβεύονται συχνά και σημειώνουν πάντα μεγάλη επιτυχία. Η μεγάλη αγάπη του ωστόσο παραμένει ένας νεαρός από τη Σύρο, όπως άλλωστε και ο ίδιος ο Μαραγκός, που μεγαλώνει κάπου στα τέλη των ‘90s πασχίζοντας, χωρίς μεγάλη επιτυχία είναι η αλήθεια, να χωρέσει στα καλούπια και τα στερεότυπα της ελληνικής επαρχίας. Ο Μαραγκός ξεκίνησε να μεταφέρει σε κόμικς τη ζωή του (όχι και τόσο φανταστικού) Μάρκου και των φίλων του από το 2007 στο περιοδικό KRAK των εκδόσεων Giganto και μετά το 5ο τεύχος συνέχισε από τις εκδόσεις Jemma Press. Το 2017 κυκλοφόρησε η επίτομη έκδοση «Hard Rock – School, Drugs & Rock ’n’ Roll» και η σειρά αυτονομήθηκε από το KRAK. Από τότε, υπό τον τίτλο «Hard Rock» εξακολουθεί με συνέπεια, έστω και χωρίς αυστηρή περιοδικότητα, να κυκλοφορεί μέχρι σήμερα. Σε όλα αυτά τα 17 χρόνια ο Μάρκος, που είχε κάνει την πρώτη του εμφάνιση δίπλα στην αφίσα των Motorhead στο εφηβικό του δωμάτιο, κατάφερε να τελειώσει το σχολείο, να στρίψει τσιγάρα μέσα στη χριστουγεννιάτικη φάτνη του δημαρχείου της Ερμούπολης, να ζήσει τις πρώτες kinky σεξουαλικές του εμπειρίες, να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία, να ρίξει μαύρη πέτρα πίσω του και να εγκαταλείψει το νησί για να «ενηλικιωθεί» στην Αθήνα. Αυτή τη μακρά ενηλικίωση ενός νέου στο μεταίχμιο δύο αιώνων συνεχίζει να καταγράφει ο Μαραγκός και στο 7ο τεύχος του «Hard Rock Vol. 2» που μόλις κυκλοφόρησε (εκδόσεις Jemma Press, 64 σελίδες), με τον Μάρκο να δουλεύει πια σε κατάστημα με κόμικς και να προσπαθεί να δημιουργήσει τα δικά του έργα, να ερωτεύεται και να τον ερωτεύονται, να προσπαθεί να βρει τις δικές του ισορροπίες στη σχέση με τις γάτες του και με τον Γόγο, τον διαχρονικό του αδερφικό φίλο από τα χρόνια της Σύρου με τα λουκούμια και τις χαλβαδόπιτες. Το σημαντικότερο όμως στο «Hard Rock» δεν είναι η φαινομενικά διόλου ηρωική καθημερινότητα ενός twenty-something μεγάλου παιδιού, αλλά η μοναδική ικανότητα του Μαραγκού από τη μια να αποτυπώνει το κλίμα και το πνεύμα μιας όχι και τόσο μακρινής εποχής κατά την οποία τα ελληνικά κόμικς «άλλαξαν επίπεδο» και από την άλλη να περιβάλλει με αγάπη τους χαρακτήρες του, να αφηγείται με χιούμορ τα, μικρά και επιβεβλημένα στις νεαρές ηλικίες, άλματά τους στο κενό και να «γιορτάζει» τη διαφορετικότητα, τον συναισθηματισμό και την αγνότητα των νέων σε μια εποχή κατά την οποία οι χαρές και οι λύπες άρχισαν να θεωρούνται αδυναμίες και να δίνουν τη θέση τους σε έναν απάνθρωπο και, σήμερα, θριαμβευτή κυνισμό. Και το σχετικό link...
  2. Μια συνέντευξη με τον δημοφιλή δημιουργό για comics, μουσική και φυσικά για "Hard Rock". Δεν θα ήταν υπερβολή να υποστηρίξει κανείς πως η σκηνή των comics στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην καλύτερη φάση που έχει βρεθεί ποτέ καθώς η παραγωγή έχει αυξηθεί αισθητά, φεστιβάλ πλέον γίνονται σε όλη την Ελλάδα και νέοι αξιόλογοι δημιουργοί εμφανίζονται κάθε χρόνο. Έχοντας αισίως κλείσει μια 20ετία φτιάχνοντας comics, ο Τάσος Μαραγκός (Tasmar) δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Εξάλλου το "Hard Rock", το οποίο ξεκίνησε να φτιάχνει το 2007 και συνεχίζει μέχρι σήμερα, αποτελεί μία σπουδαία σειρά που μετρά πολλούς φανατικούς αναγνώστες, όχι μόνο στην Ελλάδα αφού έχει κυκλοφορήσει και στην Ιταλία. Comics του μπορείτε να βρείτε σε βιβλιοπωλεία και κομιξάδικα από τις εκδόσεις Jemma Press και Μικρός Ήρως. Στο τέλος του προηγούμενου έτους λοιπόν, οι Εκδόσεις Μικρός Ήρως κυκλοφόρησαν δύο επετειακά άλμπουμ, όπου δεκαοχτώ καλλιτέχνες δημιούργησαν τις δικές τους μικρές αυτοτελείς ιστορίες, αφιερωμένες στα 70 χρόνια του "Μικρού Ήρωα". Με αφορμή την συμμετοχή του Τάσου Μαραγκού στον ένα από τους δύο τόμους με μια πρωτότυπη ιστορία, μιλήσαμε μαζί του για τον Μικρό Ήρωα, τα comics, τους Iron Maiden και πολλά άλλα. Τάσο καλησπέρα. Σε ευχαριστούμε πολύ για αυτήν τη συνέντευξη. Καλησπέρα. Εγώ ευχαριστώ. Ας ξεκινήσουμε από την πιο πρόσφατη δουλειά σου στο συλλογικό έργο για τα 70 χρόνια του Μικρού Ήρωα. Εντάξει, όλοι γνωρίζουμε τον χαρακτήρα, αλλά διάβαζες ποτέ Μικρό Ήρωα; Δεν διάβαζα γιατί όταν ήμουν πιτσιρίκι εκεί στα τέλη ‘80s – αρχές ‘90s που πήγαινα μόνος μου στο πρακτορείο Τύπου ή στο περίπτερο για να πάρω comics, πάντα με γοήτευαν τα εξώφυλλα του Μικρού Ήρωα γιατί μου άρεσαν τα χρώματα, η δράση κι όλο αυτό που από παιδιά το έχουμε στο μυαλό μας με τους κακούς ναζί, αλλά όταν το άνοιγα κι έβλεπα πως δεν είναι comics έλεγα πως εγώ θέλω κάτι σαν το Λούκι Λουκ, σαν το Αστερίξ κτλ. Οπότε δεν είχα ποτέ στο σπίτι κι ούτε οι δικοί μου διάβαζαν. Έκανες καθόλου έρευνα προκειμένου να κάνεις την ιστορία σου "Κόμικς, Κεμπάπ και Φάπες"; Ναι, έκανα έρευνα και από το βιβλίο που είχε βγει για την έκθεση για τα 70 χρόνια του Μικρού Ήρωα και από το internet για να δω ποιοι είναι οι κεντρικοί χαρακτήρες και ποιοι είναι οι κακοί, από τους οποίους τελικά διάλεξα τον πιο γνωστό, δηλαδή τον διαβολογερμανό ή αλλιώς Σεϊτάν Αλαμάν. Και πριν κάνω την ιστορία όμως είχα κάνει μια μικρή έρευνα, πιο πολύ στο οπτικό κομμάτι μιας και η ιστορία που έκανα για τον τόμο είναι με τους χαρακτήρες που είχα φτιάξει για την έκθεση για τα 70 χρόνια του Μικρού Ήρωα. Δηλαδή, ο Σπίθας, η Κατερίνα και ο Γιώργος ως σύγχρονοι αντιφασίστες στη σημερινή εποχή περίπου, γιατί μπορεί να είναι και στα ‘90s, μπορεί και στις αρχές των ‘00s. Πώς προέκυψε αυτή η επιλογή να τους φέρεις στο σήμερα; Δεν θυμάμαι να σου πω πώς προέκυψε, δηλαδή αν το σκέφτηκα πολύ ή αν μου έσκασε ξαφνικά σαν ιδέα αλλά γενικά μου αρέσει όλη αυτή η κουλτούρα και η μουσική των skinheads, αν και είναι κάπως παρεξηγημένη. Δηλαδή, οι skinheads δεν ήταν φασίστες. Ως κίνημα ξεκίνησε από μαύρους στην Αγγλία που ακούγανε ska, φορούσαν παντελονάκια σηκωμένα, αρβύλες και τέτοια. Μετά μπήκανε κι άλλοι στο κόλπο, κι εκεί γύρω στις αρχές της δεκαετίας του 1980 το υιοθέτησαν οι φασίστες. Δηλαδή άμα δεις σήμερα ξυρισμένο κεφάλι, μπουφαν fly και αρβύλα λες είναι skinhead φασίστας αλλά εντάξει, υπάρχουν και άλλα σημάδια για να τους καταλάβεις. Οπότε ήταν και μια προσπάθεια επανοικειοποίησης της κουλτούρας αυτής; Ναι, μάλιστα είχα λάβει κι ένα μήνυμα στο Instagram από έναν τύπο που μέχρι να του απαντήσω εξαφανίστηκε το μήνυμα και δεν ξέρω καν ποιος είναι, που μου έγραφε πως είναι skinhead πολλά χρόνια και είναι κακό που π.χ. στο "Hard Rock" ή σε κάποιο παλιότερο στριπάκι έχω βάλει έναν φασίστα να έχει το κλασσικό στυλ «τιράντα, ξυρισμένο κεφάλι, κολλητό παντελόνι και άρβυλα». Οπότε στο Μικρό Ήρωα τους έφτιαξα, όχι σαν skinheads γιατί θα ξεφεύγαμε πολύ από την κλασσική εικόνα τους, αλλά έτσι ώστε το στυλ τους να παραπέμπει εκεί. Ο Σπίθας μάλιστα φορά και μια κονκάρδα της SHARP (Skinheads Against Racial Prejudice) που είναι παγκοσμίως γνωστή αντιφασιστική ομάδα. Θεωρείς πως οι ιστορίες του Μικρού Ήρωα παραμένουν επίκαιρες στις μέρες μας; Δυστυχώς ναι, γιατί βλέπουμε τι γίνεται τα τελευταία χρόνια με την ακροδεξιά, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο. Δηλαδή οι φασίστες, που για πολλά χρόνια ήταν στις τρύπες τους βγήκαν έξω με την Χρυσή Αυγή, μετά είχαμε την αυταπάτη με την καταδίκη πως κάτι έγινε αλλά δεν έγινε τίποτα και πλέον η ακροδεξιά έχει ξαναφουσκώσει. Βλέπουμε δηλαδή πιτσιρίκια, και αυτό είναι το κακό, να υιοθετούν ένα προπολεμικό look φασιστικό, δηλαδή και με τα κουρέματα και με το πως ντύνονται, και οι ιδέες τους να είναι τελείως σάπιες. Είσαι από τους δημιουργούς που επιλέγουν να πάρουν θέση σε διάφορα ζητήματα, κάτι που πιθανά να δυσαρεστεί μέρος του κοινού σου. Αισθάνεσαι πως σου έχει στοιχίσει αυτό; Μπορεί και να μου έχει στοιχίσει αλλά δεν με ενδιαφέρει. Το θέμα είναι μην μου στοιχίσει πιο χοντρά. Δηλαδή θα ακουστεί λίγο κοινότοπο αλλά κόσμος σκοτώθηκε για τις ιδέες του. Άλλοι πολέμησαν, εκτελέστηκαν, κρεμάστηκαν, πήγαν σε ξερονήσια, τώρα για τα comics θα φοβόμαστε; Πάντως τα τελευταία χρόνια τα ιστορικά comics έχουν μπει δυναμικά στο εκδοτικό προσκήνιο. Θα έκανες ποτέ κάτι τέτοιο; Θα έκανα αν με ενδιέφερε πολύ κι ένιωθα πως θέλω να το κάνω. Μιλάμε φυσικά για μεγάλη έκταση, όχι π.χ. ένα short story. Αν ένιωθα πως γουστάρω πολύ και μπορώ να το κάνω, θα το έκανα. Για παράδειγμα, ένας από τους χαρακτήρες στο Hard Rock είναι ο Ραμόν που τον βλέπουμε στη Σύρο και μαθαίνουμε σιγά-σιγά πως είναι Ισπανός που πολέμησε στον Ισπανικό Εμφύλιο, μετά με την επικράτηση του Φράνκο πέρασε στη Γαλλία και συμμετείχε στην Αντίσταση κι ύστερα, με κάποιο τρόπο, κατέληξε στη Σύρο κι έμεινε εκεί. Αυτό λοιπόν θα ήθελα να το κάνω αλλά είναι ένα project που θέλει μελέτη, το αφήνω για την ώρα στην άκρη και ποτέ δεν ξέρεις. Τελευταία φορά που είχες μιλήσει στο Rocking ήταν το 2011. Πόσα έχουν αλλάξει από τότε όσον αφορά την πορεία σου ως δημιουργό; Έχουν αλλάξει πολλά πράγματα για μένα προσωπικά, γιατί έχω αλλάξει σχεδόν τέσσερις πόλεις. Τότε ήμουν Θεσσαλονίκη, μετά από ένα χρόνο πήγα στο Βερολίνο που δεν μου έκατσε και μετά από εφτά μήνες πήγα στο Ρέθυμνο, από εκεί επέστρεψα στη Σύρο και μετά στην Αθήνα όπου βρίσκομαι τα τελευταία οχτώ χρόνια. Αλλά και σαν δημιουργός έχω κάνει πολλά πράγματα από τότε. Δηλαδή τότε έκανα τα τελευταία "ΚΡΑΚ" που είχε μέσα το "Hard Rock", μετά ήθελα να κάνω άλλα πράγματα οπότε συνέχισα το "ΚΡΑΚ" με μια άλλη ιστορία, ακολούθησαν πολλά στριπάκια, συνεργασίες με την Ελευθεροτυπία και με site, και μετά επέστρεψα στο "Hard Rock" που ανέβηκε λίγο και σε δημοτικότητα όταν βγήκε ο τόμος. Γενικώς έχουν αλλάξει πολλά πράγματα. Και η σκηνή των comics πόσο έχει αλλάξει; Η σκηνή ανεβαίνει συνεχώς πιστεύω από τότε. Δηλαδή θυμάμαι όταν πρωτοέκανε το Comicdom CON Athens το φεστιβάλ στην Ελληνοαμερικανική Ένωση τριήμερο, η Παρασκευή ήταν τρόμος. Δηλαδή λέγαμε «πω πω, πήγε χάλια η Παρασκευή, θα πάει όλο χάλια» αλλά μετά το Σαββατοκύριακο ήταν σούπερ. Και μετά με τα χρόνια, ξαφνικά και την Παρασκευή άρχισε να μαζεύεται πολύς κόσμος. Και δεν είναι μόνο η αύξηση του κόσμου που ασχολείται αλλά και το ότι υπάρχουν και περισσότεροι δημιουργοί που βγάζουν πολύ καλές δουλειές. Υπάρχουν νέα παιδιά που κάνουν φοβερά πράγματα και δημιουργοί που δουλεύουν φουλ με εξωτερικό όπως ο Μιχάλης Διαλυνάς, ο Ηλίας Κυριαζής, ο Γιώργος Καμπάδαης, η Dani, έχουν αυξηθεί και τα Φεστιβάλ οπότε η σκηνή ανεβαίνει συνεχώς. Οπότε θα έλεγες πως τα comics στην Ελλάδα περνάνε μια περίοδο ακμής; Τι πιστεύεις πως συνετέλεσε σε αυτό; Ναι, ζούμε μια περίοδο ακμής και δυστυχώς σε λάθος εποχή. Γιατί αν αυτό συνέβαινε στα ‘90s λέμε τώρα, που εγώ δεν θα το είχα ζήσει γιατί ήμουν μικρός, θα ήταν πολύ καλύτερα γιατί τότε δεν υπήρχε το internet, δεν υπήρχαν τα social media και το έντυπο θα μπορούσε να πουλήσει περισσότερο. Τώρα γιατί συμβαίνει αυτό δεν ξέρω αν είναι κάποια τάση ή αν έχει να κάνει με το πως ο κόσμος αντιμετωπίζει την pop κουλτούρα, και δεν μιλάω για τον κόσμο που ήταν άρρωστος με τα comics από μικρός, αλλά ο άσχετος που ξαφνικά ανακάλυψε τα comics, διάβασε κάποια ελληνικά, κόλλησε, άρχισε να στηρίζει τη σκηνή, δεν ξέρω να σου πω για ποιο λόγο γίνεται όλο αυτό, αλλά είναι καλό. Όσον αφορά το κοινό, θεωρείς πως έχει σπάσει η λογική του "τα comics είναι για παιδιά"; Περίπου. Κάποιοι ακόμη το πιστεύουν αυτό για τα μικυμάου που είναι μόνο για παιδιά και κάποιοι θα σου πούνε πως «ok, τα κομικς δεν είναι τόσο σημαντικά αλλά τα graphic novel είναι πολύ πιο καλά». Που είναι το ίδιο πράγμα δηλαδή. Το graphic novel είναι μια μορφή comic αλλά κάποιοι αποφεύγουν τη λέξη όπως ο διάολος το λιβάνι, γιατί υπάρχει όλη αυτή η ρετσινιά ότι τα comics είναι για τα παιδιά ή ότι είναι κάτι φτηνό ή λαϊκό, το οποίο στην τελική δεν είναι και κακό. Πόσο εύκολο είναι να ζήσει κάποιος από τα comics στην Ελλάδα; Δεν είναι καθόλου εύκολο. Εγώ δηλαδή που το έχω πετύχει το κάνω με νύχια και με δόντια, με συνεχόμενο άγχος, ανασφάλεια, τρέχοντας από Φεστιβάλ σε Φεστιβάλ γιατί από εκεί μπορούμε και βιοποριζόμαστε, και με το να βγάζω συνέχεια καινούργια πράγματα. Δηλαδή να, τώρα τελείωσε το Athens Con, λίγες μέρες ξεκούραση και μετά ξεκίνημα για το Comicdom CON, μετά για Κρήτη, και μετά το ίδιο πάλι. Θα μπορούσα να δουλεύω γραφίστας μιας και από εκεί ξεκίνησα, να έχω τώρα 20-25 χρόνια σε ένα γραφείο και να παίρνω φαντάζομαι έναν πολύ καλό μισθό σε μια ιδιωτική εταιρία, όμως αυτό που ζω δεν θα το άλλαζα. Πολλές φορές δηλαδή ακόμη και σήμερα δεν το συνειδητοποιώ ότι μπορώ και ζω από τα comics, με όλες τις δυσκολίες φυσικά, αλλά μπορώ. Το "Hard Rock" όλα αυτά τα χρόνια παραμένει μία βασική σταθερά. Θες να μας πεις πώς προέκυψε η αρχική ιδέα του comic; Δεν είμαι από αυτούς που θα σου πουν πως κάνουν comics όλη τους τη ζωή από μικρό παιδάκι. Δεν έκανα comics, έκανα ζωγραφιές. Πρώτη φορά έκανα comics το 1998 για μια εργασία στη σχολή γραφιστικής που έπρεπε να φτιάξω ένα μικρό έντυπο κι είχα κάνει κάτι με τον Batman, ένα χάλι τελείως. Και τότε είχα ενδιαφερθεί, είχα κάνει κάποια μαθήματα, διάβαζα και πολλά comics, μετά για κάποιο ηλίθιο λόγο που δεν αξίζει να αναφέρω για τρία χρόνια δεν έπιασα μολύβι, και μετά ήρθε το «9» που με έβαλε στη πρίζα να κάνω comics. Κι έτσι άρχισα να διαβάζω κάποια εναλλακτικά αμερικάνικα comics και άρχισε να ξεκλειδώνει κάπως το πράγμα στο μυαλό μου. Δηλαδή πως θέλω να κάνω μια ιστορία με τις μαλακίες που κάναμε ως έφηβοι, τρίτη λυκείου. Και τα κορίτσια, και τους μπάφους, και το metal, και το σχολείο, και τις αλητείες, και σκεφτόμουν πως θα το κάνω. Μέχρι που έπεσε στα χέρια μου, το 2005 νομίζω, ο πρώτος τόμος του Hate του Peter Bagge και όταν το διάβασα ήταν λες και με έλουσε φως στο πρόσωπο γιατί σκέφτηκα πως έτσι θα το κάνω. Γι’ αυτό και υπάρχει μεγάλη ομοιότητα με το "Hate" στα πρώτα "Hard Rock". Και μετά ήρθε και το "Love & Rockets" κι έτσι ξεκίνησα. Δηλαδή ήθελα να κάνω μια ιστορία που να έχει ενδιαφέρον αλλά να είναι ρεαλιστική. Να μην έχει ούτε υπερδυνάμεις, ούτε action, ούτε φοβερά τρελά πράγματα. Κι όταν έκανα το πρώτο "ΚΡΑΚ" που είχε μέσα το "Hard Rock", νόμιζα πως αυτό θα είναι μόνο, μία κι έξω. Μια ιστορία για την πρώτη φορά που κάνει σεξ ένας μαθητής τρίτης λυκείου στη Σύρο. Κι είδα που άρεσε στον κόσμο κι είπα κάτσε να κάνω κι ένα δεύτερο, κι ένα τρίτο και κύλισε. Κι έτσι λοιπόν φτάσαμε τώρα να δουλεύεις το έβδομο τεύχος του vol. 2 του "Hard Rock". Τι να περιμένουμε σε αυτό και πότε θα κυκλοφορήσει; Ναι, είμαστε στο 15ο ή 16ο επεισόδιο νομίζω. Το δουλεύω τώρα κι ελπίζω πως θα το έχω έτοιμο στο Comicdom Con Athens τον Μάιο στην Τεχνόπολη μιας και το καινούργιο τεύχος θα είναι διπλό και θα αποτελείται από 64 σελίδες κι όχι από 32 που ήταν τα προηγούμενα. Δεν μπορώ να πω πολλά πράγματα γιατί θα είναι spoiler αλλά θα υπάρχει μια εξέλιξη του κεντρικού χαρακτήρα και θα έχει σίγουρα cliffhanger γιατί συνηθίζω να κλείνω τα τεύχη έτσι. Ελπίζω να αρέσει στον κόσμο γιατί εγώ είμαι ενθουσιασμένος όταν κλείνω το σενάριο καθώς αυτό είναι και το πιο αγχωτικό σημείο της όλης δουλειάς. Δηλαδή μπορεί τώρα να έχω ένα πάκο σελίδες που αγχώνομαι πως πρέπει να γεμίσουν με μολύβια, μελάνια, υπολογιστή κτλ. αλλά το σενάριο είναι το πιο απρόβλεπτο σκέλος, αφού μπορεί μια μέρα να βγάλεις δέκα σελίδες και την επόμενη μόνο μία γιατί έχεις κολλήσει. Ή να έχεις βάλει σημείωση πως εδώ δεν μου πάει καλά και πρέπει να βρω μια λύση για να κάνω το transition από μια σκηνή στην άλλη. Οπότε είναι σημαντικό που έχω τελειώσει το σενάριο και στην έκθεση Εν Αιθρία στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης μπορεί κανείς να δει και το έργο που έκανα, που είναι μια πρώτη ματιά στο εξώφυλλο. Δεν θα είναι αυτό ακριβώς αλλά είναι η βασική ιδέα του. Είχες εξαρχής στο μυαλό σου όλη την ιστορία; Δηλαδή είχες αποφασίσει από πόσα τεύχη θα αποτελείται το δεύτερο μέρος; Από πόσα δεν είχα αποφασίσει. Όταν το ξεκίνησα ήξερα πως θέλω να εξελιχθεί αλλά δεν ήξερα πως θα τελειώσει. Κάποια στιγμή ενώ είχα φτάσει στη μέση βρήκα και το τέλος. Φυσικά μέχρι να φτάσω εκεί μπορεί να μου έρθει κάποια καλύτερη ιδέα και να δω πως χρειάζομαι παραπάνω τεύχη. Με βάση αυτό που έχω για την ώρα στο μυαλό μου και μου αρέσει ως τέλος, πιστεύω πως θα βγει αυτό το τεύχος τώρα και μάλλον ένα ακόμη, που ή θα είναι μονό ή διπλό, κι εκεί θα τελειώσει ο δεύτερος κύκλος. Και μετά; Θα υπάρξει τρίτος; Μπορεί. Αλλά μεγαλώνουμε κιόλας. Δηλαδή σκέψου το ξεκίνησα στα 29 μου κι είμαι 47. Θέλω να κάνω κι άλλα πράγματα, και μικρότερα και μεγαλύτερα. Συνεπώς το Hard Rock θα πρέπει να μπει στην άκρη γιατί δεν αξίζει να ξεκινήσω τρίτο κύκλο, να βγάλω ένα τεύχος και μετά από δύο χρόνια άλλο τεύχος. Έχω και κάποιες ιδέες μήπως ο τρίτος κύκλος, αν τελικά όντως γίνει, δεν αποτελείται από τεύχη αλλά είναι μικρές ιστορίες του τύπου 80-100 σελίδες, μικρά βιβλιαράκια, με ένα κεντρικό θέμα, μια ιστορία που θα έχει αρχή – μέση – τέλος και προχωρά χρονολογικά. Δηλαδή, σκέφτομαι μήπως κάνω μια ιστορία για τον Δεκέμβρη του ’08 που είναι κάτι που μας σημάδεψε όλους, μήπως μετά κάνω ένα άλμα και είναι στο σήμερα όλοι οι χαρακτήρες. Θα δείξει. Τα τελευταία χρόνια επέστρεψες στις αυτοεκδόσεις με το "Kuro the Black Magik Kat". Πως προέκυψε αυτή σου η επιλογή και πόσο διαφέρει από το να συνεργάζεσαι με μια εκδοτική; Γενικά ξεκίνησα από τις αυτοεκδόσεις με το "Big Bang!" το 2004, 20 χρόνια πριν που ήταν μια συλλογική αυτοέκδοση, δηλαδή έτρεχα εγώ όλα τα γραφιστικά και τις περισσότερες ιστορίες και συμμετείχαν και κάτι άλλα παιδιά που ήταν φίλοι από τη Σύρο, το οποίο το συνέχισα και στη Θεσσαλονίκη όταν πήγα. Όταν μετά ξεκίνησα το "ΚΡΑΚ" το 2007, που ήταν η πρώτη επίσημη έκδοση από την Giganto Books τότε, ξέρεις την είχα ακούσει λίγο όπως όλοι την ακούνε κι έλεγα πως δεν θα κάνω τώρα fanzine. Οπότε από το 2007 έως και το 2015 δεν είχα βγάλει καμία αυτοέκδοση. Και ξαναέβγαλα στο πρώτο Athens Con το "Holy Shit Comix" το πρώτο, μετά έβγαλα κι άλλο, και μετά κάποια άλλα πιο μικρά και μου άρεσε όλο αυτό οπότε ξαναμπήκα στο τριπάκι. Είναι ωραία φάση να κάνεις τα πάντα μόνος σου, να πας στο τυπογραφείο, να τσεκάρεις το χαρτί αν βγαίνει καλά, και να ελέγχεις όλη τη διαδικασία. Φυσικά οικονομικά είναι πιο δύσκολο γιατί πρέπει να βάλω λεφτά και μετά να κανονίσω να πουληθούν αυτά τα κομμάτια για να πάρω τουλάχιστον πίσω τα λεφτά που έδωσα, και αν βγει και κάτι σε κέρδος. Τώρα, η ιστορία με το Kuro ξεκίνησε γιατί πήρα γάτα το 2017 και σιγά- σιγά μου σκάγαν ιδέες. Δηλαδή το πρώτο που έβγαλα ήταν αποκλειστικά για όσους στηρίζουν οικονομικά τη σελίδα μου στο patreon και παίρνουν κάποια δώρα. Αυτό ήταν το τεύχος #0 και λέω μετά να βγάλω το #1 στο Comics n' beer, το πρώτο Φεστιβάλ μετά τα lockdown και την πανδημία που είχε γίνει στην Κυψέλη. Και – κλασσικά – γάτες πήγε καλά, οπότε έβγαλα το και το επόμενο και τώρα είμαι στο τέταρτο. Παρακολουθείς τη διεθνή σκηνή των comics; Ναι, εκτός του ότι τα φτιάχνω είμαι κι άρρωστος με το να διαβάζω. Ποιο ήταν το τελευταίο comic που σου έκανε εντύπωση; Το "Monica" του Daniel Clowes. Διαβάζω πολλά όμως και μάλιστα πλέον τα σημειώνω. Δηλαδή πέρυσι το πήγα εντελώς μπακαλίστικα, τα σημείωνα σε τετράδιο αλλά φέτος τα έχω στον υπολογιστή και κρατάω λίστα με το τι διαβάζω όλη τη χρονιά και τα βαθμολογώ. Άλλα είναι στο 3,5/5 άλλα στο 2,5/5, αν και γενικά προσέχω τι αγοράζω, το Monica είναι το μόνο που έχει πάρει 5 αστεράκια. Είχα τσεκάρει από πριν τα reviews και μετά το διάβασα και είναι όντως τόσο καλό. Γενικά μου αρέσουν όλα τα comics του Clowes, αν και τώρα με το "Monica" πάλι στο τέλος ήμουν σε φάση δεν είμαι σίγουρος τι κατάλαβα. Οπότε άρχισα να ψάχνω και είδα πως άλλα κατάλαβε ο ένας, άλλα ο άλλος, όμως δεν ήταν αυτό το «δεν κατάλαβα τίποτα» αλλά με έκανε να θέλω να το ξαναδιαβάσω. Γενικά ο Clowes είναι το αντίθετο από τον Peter Bagge που μου άρεσε πολύ, δηλαδή το "Hate" το θεωρώ κορυφαίο comic αλλά όσο περνάνε τα χρόνια δεν έχει βγάλει κάτι εξίσου αξιόλογο. Όπως π.χ. και το "Love & Rockets" το παίρνω, το διαβάζω, λέω ok, αλλά δεν είναι αυτό το πράγμα. Υπάρχουν νέοι δημιουργοί που σου έχουν τραβήξει το ενδιαφέρον; Ναι, π.χ. τώρα έχω παραγγείλει το "A Guest in the House" της Emily Carroll. Ένας άλλος δημιουργός που παίζει πολύ τα τελευταία χρόνια και μου αρέσουν κάποιες δουλειές του είναι ο Daniel Warren Johnson, που έχει φοβερό σχέδιο. Διάβασα δηλαδή το "Murder Falcon", το "Do A Powerbomb", το "Transformers" παρόλο που έγινε χαμός δεν με τράβηξε τόσο πολύ. Τα superhero τα παρακολουθείς; Ή τις ταινίες; Έχω δει αρκετές ταινίες αλλά τις τελευταίες δεν τις βλέπω γιατί είναι η μία χειρότερη από την άλλη. Οπότε βλέπω λίγο τα reviews, αν δω πως δεν λένε και πολλά προτιμώ να διαβάσω κάτι ή να ξαναδώ κάτι που μου άρεσε. Είμαι π.χ. από αυτούς που μου άρεσε πολύ το τελευταίο "Batman" ενώ δεν μου αρέσουν τόσο πολύ αυτά με τον Christian Bale. Και παρόλο που ο Robert Pattinson μου είχε ξενίσει σαν επιλογή, και όχι λόγω "Twilight", μου άρεσε πολύ. Αλλά το αγαπημένο μου είναι το "Batman Returns". Τώρα με τα υπερηρωικά comics δεν ασχολούμαι πολύ. Μόνο Batman αλλά ο Batman δεν είναι υπερήρωας, ένας ψυχάκιας είναι που ξέρει καλό καράτε κι έχει πολλά λεφτά και gadgets. Superman για παράδειγμα δεν με τράβηξε ποτέ. Παρόλο δηλαδή που ο Λευτέρης από το Jemma Books & Comics μου προτείνει καμιά φορά comics και μπορεί να μου έχει πει να διαβάσω κάποιο Superman, δεν με τραβάει καθόλου ο ήρωας. Punisher π.χ. που κι αυτός δεν είναι υπερήρωας έχω διαβάσει καλά πράγματα αλλά πλέον τα Spider-Man ή τα X-Men που τα γούσταρα ως παιδάκι δεν με τραβάνε καθόλου. Τώρα γίνεται χαμός με τα manga και τα anime. Είσαι fan; Διαβάζω αλλά τα πολύ κλασσικά. Δηλαδή το Akira θεωρώ πως είναι στην κορυφή των πάντων και κοιτάει όλα τα comics από ψηλά. Είναι δηλαδή το top δημιούργημα και σεναριακά και σχεδιαστικά. Μου αρέσει φουλ ο Junji Ito και γενικά μου αρέσουν τα τρόμου ή κάτι παλιά των ‘60s, π.χ. τώρα διαβάζω το "Kitarō" που είναι ωραίο. Αλλά αυτά τύπου "Naruto" ή το "One Piece" που έχουν 100 τόμους, δεν τα πολυπιάνω. Αλλά γίνεται χαμός με αυτά. Βιώνουμε manga πανζουρλισμό. Και δεν είναι μόνο τα πιτσιρίκια. Και από ελληνικά; Κοίτα, υπάρχουν δημιουργοί που μου αρέσουν όπως ο Aldo Shabani που μου αρέσει πολύ το σχέδιο του αλλά δεν έχει κάτσει να κάνει κάτι πιο μεγάλο. Μετά εντάξει, η Dani είναι φοβερή αλλά έχει πλακωθεί τώρα στα εξώφυλλα, και καλά κάνει, και μου άρεσε και το "Zawa" του Διαλυνά. Αλλά κάθε χρόνο παίρνω και διαβάζω και αυτοεκδόσεις. Μου έχει ξεφύγει ένα για το οποίο έχω ακούσει τα καλύτερα, το "Ντανταϊστικό Κοκτέιλ" του Αρη Τ., το οποίο θέλω να το διαβάσω αλλά δεν το έχω βρει γιατί έγινε χαμός κι εξαφανίστηκε. Όμως πλέον κυκλοφορούν τόσα πολλά και τα περισσότερα κυκλοφορούν στο Comicdom CON όπου δεν προλαβαίνω να πάρω ανάσα, κάτι που εννοείται από τη μία είναι καλό γιατί είναι η δουλειά μου αλλά, από την άλλη, θα ήθελα να πάω σε ένα Φεστιβάλ και να μην κάνω τίποτα. Τελευταία φορά το έκανα το 2018 στο Athens Con που δεν είχα ούτε καινούργια δουλειά, ούτε τραπέζι, κι είχα βγάλει το εισιτήριό μου κι είχα πάει κανονικά βόλτα. Δηλαδή στο Comicdom από τότε που ξεκίνησε το Artists Alley δεν έχω πια χρόνο. Μου έχει λείψει. Τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι βιογραφίες μουσικών σε comics. Θα έκανες ποτέ κάτι τέτοιο; Ναι, θα έκανα αλλά αυτό απαιτεί φοβερή έρευνα. Για το "Hard Rock" δεν χρειάζεται να ψάξω και πολλά και ούτε με ενδιαφέρει να δείξω πως ήταν π.χ. η Αθήνα το 2001. Κάτι τέτοιο όμως θα ήθελε πολύ ψάξιμο. Υπάρχει κάποιος δημιουργός του οποίου την ιστορία θα ήθελες να κάνεις; Κοίτα, θα γούσταρα να κάνω Ramones γιατί ήμουν για χρόνια ραμονάκιας κι ακόμη τους θεωρώ σπουδαία μπάντα, αλλά τους έχω ακούσει τόσο πολύ που πλέον δεν μπορώ. Θα έκανα κάτι με τους Iron Maiden γιατί στα ‘90s ήμουν κολλημένος μαζί τους αλλά τα πρώτα χρόνια, μέχρι εκεί που έσκασε ο Dickinson. Δηλαδή παρόλο που πιτσιρικάς τον γούσταρα και τα "Number of the Beast", "Powerslave", "Piece of Mind" είναι αλμπουμάρες, πριν καν γίνει όλη αυτή η ιστορία με το καπνογόνο δεν τον άντεχα. Ok, ήταν βλαμμένος και ο Paul Di Anno, αλλά πήγαμε στο live του που έσκασε με το καροτσάκι και ο τύπος είναι respect μέχρι την τελευταία ρανίδα. Κι ο Robert Johnson θα μου άρεσε γιατί πιστεύω σε αυτόν βασίστηκε όλο το rock’ n’ roll και όλη αυτή η ιστορία με το rock που είναι σατανικό. Δηλαδή αν ακούσεις και πρώιμους Rolling Stones το βλέπεις πως όλα στα blues πατάνε. Οπότε στο ερώτημα Beatles ή Rolling Stones είσαι με τους Stones; Ναι, όχι πως μου αρέσουν πολύ κι αυτοί. Δηλαδή δεν θα πήγαινα ποτέ σε συναυλία τους και τζάμπα να μου έλεγαν να πάω αλλά τους προτιμώ. Θυμάμαι δηλαδή όταν έφτιαχνα το πρώτο "ΚΡΑΚ" τον Απρίλιο του 2007, άκουγα τη δισκογραφία τους αλλά μέχρι τα μέσα των ‘60s. Οι Beatles πάλι δεν μου άρεσαν ποτέ. Όχι πως τους μισώ αλλά δεν μου είπαν ποτέ κάτι. Στο πρώτο τεύχος του "Hard Rock" το 2006 ο Μάρκος φορούσε μπλούζα Slayer. Στα πιο πρόσφατα τον βλέπουμε με μπλουζάκι Husker Du. Αυτή η μετάβαση είναι κάτι που αντικατοπτρίζει και τη δική σου εξέλιξη ως ακροατή; Όχι απαραίτητα. Μπορεί π.χ. να έχει να κάνει με το τι ακούω εκείνο τον καιρό. Θυμάμαι δηλαδή εκεί στο τέταρτο επεισόδιο με την πενταήμερη που φοράει Cramps γιατί τότε άκουγα πολύ rockabilly, psychobilly και τέτοια πράγματα. Ή μετά σε ένα τεύχος φορούσε μπλούζα Lou Reed. Να, τώρα στο σενάριο έχω σημείωση πως μέσα στο επεισόδιο πρέπει να φορά τέσσερα διαφορετικά μπλουζάκια γιατί υπάρχει και μια χρονική μετάβαση. Ή θα κάνω κανένα poll στο Instagram ή θα αποφασίσω εγώ ποιες μπάντες θα φοράει. Ίσως να έχεις και δίκιο βέβαια σε αυτό που λες για τα γούστα μου γιατί όταν εγώ άκουγα metal άκουγα μόνο metal. Δεν υπήρχε τίποτα άλλο, σε φάση «όλες οι άλλες μουσικές δεν αξίζουν τίποτα, είναι όλα σκατά». Και μετά σιγά- σιγά μπήκε το punk, είχαν σκάσει και οι Nirvana πιο πριν, λίγο Bodycount, και μεγαλώνοντας άκουσα και ηλεκτρονική μουσική αλλά όχι techno, house κτλ. αλλά π.χ. και τώρα ακούω Pertubator που παίζει νταρκίλα καλή. Παρακολουθείς τις μουσικές εξελίξεις; Όχι πολύ. Ό,τι περνάει από τα social media και ό,τι πιάσει το ραντάρ μου. Ανυπομονώ να ακούσω το καινούργιο Judas Priest γιατί βαράνε ακόμη ωραία. Γενικά, με τους Iron Maiden ήμουν πάρα πολύ πορωμένος σε φάση δεν φορούσα άλλο μπλουζάκι, ήξερα τα πάντα, δίσκους, σημαίες, αυτοκόλλητα, ό,τι έφερνε το δισκάδικο στη Σύρο πήγαινα και το αγόραζα. Όλο αυτό μέχρι το 1993 που έφυγε ο Dickinson, το οποίο ήταν μαχαιριά. Δεν είχα ακούσει τους δίσκους που είχαν βγάλει μετά με τον Bayley και από τότε, ενώ τα έχω ακούσει τα άλμπουμ, δεν βρίσκω κάτι να με τραβάει. Δηλαδή και το τελευταίο που βγήκε, το "Senjutsu", δεν μου έκανε. Δεν ξέρω τώρα αν είναι σωστό κι αυτό που λέω αλλά μου μοιάζει πιο progressive κάπως. Ok, είναι 60 χρονών αλλά κι ο Rob Halford 70 χρονών είναι και βγάζει heavy metal. Θα ήθελα πολύ να βγάλουν ένα άλμπουμ που να έχει λίγη από τη ζωντάνια των παλιών άλμπουμ. Δηλαδή, θα ήταν μαγκιά να πουν οι Maiden στον Dickinson κάνε εσύ τώρα τα δικά σου αυτά τα "The Mandrake Project" πως τα λένε, να γκρινιάζεις για τα καπνογόνα και να βγάλουν ένα τελευταίο άλμπουμ μιας και είναι μεγάλοι άνθρωποι, με τον Di Anno σε καροτσάκι, σε κρεβάτι, σε οτιδήποτε είναι ο άνθρωπος, να κάνουν και μια περιοδεία μαζί και γεια σας. Οπότε ποιο είναι το τελευταίο άλμπουμ που σου άρεσε πολύ; Ξέρεις τι γίνεται; Πλέον ακούω περισσότερο κομμάτια. Το Metallica π.χ. νόμιζα θα είναι καλό με τα πρώτα τραγούδια που έβγαλαν αλλά το υπόλοιπο δεν μου άρεσε. Τώρα, το Judas Priest που σου είπα πιστεύω θα είναι καλό. Τις προάλλες άκουσα μια ωραία μπάντα με πιτσιρίκια, τους Speed of Light, και είπα «υπάρχει ελπίδα» γιατί ήταν μικρά και βαρούσαν υπέροχα. Σε συναυλίες πας; Ποια ήταν η τελευταία συναυλία που πήγες; Πήγα Jazz Sabbath τον Δεκέμβριο. Γενικά προτιμώ τις πιο μικρές. Δηλαδή είχα πάει και στους Iron Maiden στο ΟΑΚΑ και όλο αυτό το τεράστιο πράγμα δεν μπορώ να το ευχαριστηθώ. Μου αρέσει να βλέπω συναυλίες σε πιο μικρούς, κλειστούς χώρους παρόλο που κάποια ξέρεις πως δεν γίνεται να τα δεις εκεί. Για να επιστρέψουμε όμως και στο οπτικό κομμάτι, ποιο εξώφυλλο δίσκου θα ήθελες να έχεις σχεδιάσει; Δεν ξέρω συγκεκριμένο εξώφυλλο αλλά για συγκρότημα θα σου πω πάλι Iron Maiden, γιατί αυτοί ήταν και ο λόγος που ζωγράφιζα στο γυμνάσιο και στο λύκειο. Δηλαδή όλο τον Eddie έκανα και κάτι ζόμπι στα θρανία. Διάφορα εγχώρια συγκροτήματα τον τελευταίο καιρό επιλέγουν ως promotional αφίσα ή εξώφυλλο σχέδια δημιουργημένα από AI. Πώς βλέπεις αυτή την επιλογή τους; Χάλια επιλογή. Δηλαδή καταλαβαίνω γιατί το κάνουν, και δεν είμαι σίγουρος αν το κάνουν τα συγκροτήματα ή αυτός που διαχειρίζεται το image τους, αλλά είναι κάτι που προσβάλει τους καλλιτέχνες. Είναι σαν πω εγώ πως θέλω να κάνω το "Hard Rock" ταινία και θέλω να έχει μέσα original heavy metal μουσική, και να μην πάω να πληρώσω τη μπάντα να βγάλει κομμάτια αλλά να βάλω το A.I. να κάνει κάτι στην τύχη. Ε, δεν θα το έκανα αυτό. Δηλαδή, βρείτε γνωστούς σας, πληρώστε κάτι. Στην τελική εγώ προτιμώ να κλέψεις ένα σχέδιο δικό μου και να φτιάξεις την αφίσα σου παρά να το κάνεις με A.I. Πιστεύεις πως, μέσω ενός νομικού πλαισίου, μπορεί να μπει ένα φρένο στην επέλαση του AI ή απλώς καθυστερούμε το αναπόφευκτο; Σιγά μην μπει φρένο. Η φάση φαίνεται πως θα γίνει δυστοπία. Δηλαδή, θα μας επηρεάσει το A.I. σε όλα τα επίπεδα τα επόμενα χρόνια. Και όχι μόνο στο καλλιτεχνικό κομμάτι επειδή θα χάσουμε τις δουλειές μας κι όλο αυτό. Για παράδειγμα, είχε κυκλοφορήσει μια φωτογραφία του Πάπα Φραγκίσκου με ένα φουσκωτό μπουφάν σαν ράσο και το είχαν πιστέψει όλοι. Και ναι, ok, φαινόταν πολύ αληθοφανές αλλά ψάξε ρε φίλε λίγο. Πιστεύω τα επόμενα χρόνια που όσο πάει το μηχάνημα θα εξελίσσεται, θα έχουμε θέμα και με ειδήσεις και με άλλα πράγματα και φυσικά, και καλλιτεχνικά από τη στιγμή που είναι πιο εύκολο και πιο φτηνό για τον άλλο. Δηλαδή οι μεγάλες εταιρίες τύπου Marvel ή DC μπορεί να τσιμπήσουν και πουν πως θα κάνουν ένα comic με Α.Ι. εικόνες. Για την ώρα δεν θα τους πήγαινε καλά αλλά στο μέλλον δεν ξέρω πως θα πάει. Κλείνοντας, τι θα συμβούλευες κάποιον επίδοξο δημιουργό που θέλει να ασχοληθεί με τα comics; Να ασχοληθεί. Να το κάνει και ας μην του φαίνεται πως θα πάει καλά. Όταν ξεκίνησα να κάνω comics δεν υπήρχε η ιδέα του θα το κάνω επαγγελματικά ή θα ζήσω από αυτό. Ήταν αστεία όλα αυτά. Εντάξει, το «9» είχε ξεκινήσει καλά και πλήρωνε τους δημιουργούς αλλά τώρα είναι διαφορετικά που βλέπουν πως όντως κάποιοι ζούμε από αυτό. Μην περιμένουν όμως αυτό να γίνει αμέσως. Αλλά να το κάνουν κι ας φάνε και άκυρα από περιοδικά ή από εκδοτικούς, να κάνουν αυτοεκδόσεις και να σχεδιάζουν ασταμάτητα μέχρι να τους κοπεί το χέρι. Μην περιμένουν δηλαδή πως θα βγάλουν μια ιστορία ή ένα fanzine και θα πάει γαμάτα. Κι αν βγάλουν ένα που θα πάει γαμάτα, να κάνουν το επόμενο που θα πάει ακόμη καλύτερα. Και μετά, αν θέλουν κάνουν την μετάβαση σε μια εκδοτική ή στο εξωτερικό. Αλλά το θέμα είναι να μην μασήσουν και να κάνουν πράγματα συνέχεια. Και ας μην είναι δημοφιλή. Μπορεί μετά να γίνουν ή να μην γίνουν ποτέ και να μην φτάσουν στην πρώτη θέση. Αλλά εμένα η πρώτη θέση πάντα με τρόμαζε. Το να είσαι ο καλύτερος κάπου έχει μοναξιά και ανασφάλεια μην σου φάνε την πρωτιά. Καλύτερα να είσαι στην τρίτη ή στην τέταρτη θέση. Δεν σου λέω να είσαι στη δέκατη πέμπτη, αλλά να υπάρχουν και κάποιοι που κάνουν καλύτερα πράγματα από σένα. Πολύ συχνά σκέφτομαι μεγάλους δημιουργούς σαν τον Moebius που θα είχαν γνώση ποιοι είναι και δεν θα ήθελα να είμαι στη θέση τους. Θα ήθελα να είμαι ευχαριστημένος εγώ με αυτό που φτιάχνω και να αρέσει και στον κόσμο. Σε όσο πιο πολύ, τόσο πιο καλά. Σε ευχαριστώ πολύ Τάσο. Εγώ ευχαριστώ. * Η φωτογραφία είναι του Κωστή Γωγιού από το Comicdom CON Athens 2018. Και το σχετικό link...
  3. Το πάνω μέρος της τέταρτης σελίδας τού Καρέ Καρέ τού ανήκε από το πρώτο φύλλο μας και για περισσότερα από δύο χρόνια. Εδώ δημοσιεύονταν τα Αδέσποτα Σκίτσα του με τη σκληρή σάτιρα ενάντια στους παπάδες και τα πρόβατα- ακολούθους τους, στους ρατσιστές γείτονες και «καθωσπρέπει» οικογενειάρχες, στις δεξιές πολιτικές απ’ όπου κι αν προέρχονται, στη νεοναζιστική εταιρεία δολοφόνων κ.λ.π. Ο Τάσος Μαραγκός έχει μια θαυμαστή συνέπεια ως προς την πολιτική θεματολογία των κόμικς του εδώ και περίπου δύο δεκαετίες και όσο περνά ο καιρός γίνεται όλο και πιο αιχμηρός, πιο σκληρός απέναντι στη διαχρονική βλακεία της ακροδεξιάς ρητορικής και, δυστυχώς, πρακτικής, λιγότερο ανεκτικός στον φασισμό της διπλανής πόρτας που απειλεί να παραβιάσει και τη δική μας. Όμως τρέφει και μια μεγάλη αγάπη σε μια σειρά κόμικς στην οποία επιστρέφει συνεχώς με διάφορους τρόπους, μη μπορώντας και μη θέλοντας προφανώς να την εγκαταλείψει, καθώς έχει πολλά ακόμα να πει και να ζωγραφίσει για τον βασικό χαρακτήρα της. Αναφέρομαι στη σειρά «Hard Rock», που δημοσιευόταν παλαιότερα σε συνέχειες στο «Krak Komiks» και όλο το υλικό της συλλέχθηκε πρόσφατα σε έναν ογκώδη τόμο 288 σελίδων (εκδόσεις Jemma Press), με τις εφηβικές και μετεφηβικές περιπέτειες του Μάρκου από τη Σύρο, ενός πρωταγωνιστή εγκλωβισμένου στη μοναξιά της ελληνικής επαρχίας που πασχίζει να αποδράσει, να χειραφετηθεί, να ενηλικιωθεί. Οι περιπέτειες του Μάρκου όμως δεν τελειώνουν με την ολοκλήρωση του τόμου αυτού. Στο «Hard Rock Vol. 2», που κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες, ο Μαραγκός συνεχίζει να αφηγείται τη ζωή του Μάρκου, όχι όμως πια ως απαισιόδοξου εφήβου στη Σύρο, αλλά ως εξερευνητή και άγουρου συλλέκτη εμπειριών στην «εξωτική» Αθήνα τού millennium. Ο μικρόκοσμος των ελληνικών κόμικς, η ροκ σκηνή της Αθήνας, τα πρώτα φεστιβάλ της Βαβέλ στο Γκάζι, τα κομιξομάγαζα της πόλης γίνονται το φόντο των ιστοριών ενός πολυδιάστατου χαρακτήρα, που όσο περνά ο καιρός τόσο πιο οικείος γίνεται προς τον αναγνώστη. Ίσως σ’ αυτό να βοηθούν και τα έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία που ο Μαραγκός ενσωματώνει στον λατρεμένο Μάρκο. Και ίσως έτσι να συνεχίζεται ένα «έπος» που φέρνει στον νου, όπως θυμίζει και το εξώφυλλό του, το εμβληματικό «Love and Rockets» των αδερφών Hernandez. Όπως φαίνεται, οι συνέχειες θα είναι ακόμα πολλές. Για να γνωρίσουν όλοι ακόμη καλύτερα τον Μάρκο και να θυμηθούν-κατανοήσουν, ιδιαίτερα οι σαράντα και κάτι αναγνώστες, ακόμα περισσότερο τους εαυτούς τους. Και το σχετικό link...
  4. Διασκευάζοντας τον τίτλο του περίφημου τραγουδιού του Ian Dury, Sex & Drugs & Rock n’ roll, ο Τάσος Μαραγκός επιλέγει τον υπότιτλο «School, drugs & rock n’ roll» για το τελευταίο του βιβλίο, το Hard Rock. Χαμηλώνοντας τις προσδοκίες των αναγνωστών, αντικαθιστά το «sex» με το «school», υπονοώντας ενδεχομένως πως τα κύρια «συστατικά» της ιστορίας του είναι διαφορετικά, αναφορικά με το επίμαχο σημείο. Μην ανησυχείτε. Το σεξ έχει εξέχουσα θέση στις σελίδες του Hard Rock, και δε θα μπορούσε να λείπει, άλλωστε, αφού αποτελεί φυσική συνέχεια των υπολοίπων… Το Hard Rock, αναμφίβολα, αποτελεί ένα διαμάντι για τα ελληνικά κόμικς, συνολικά κρινόμενο. Ο 17χρονος Μάρκος, πρωταγωνιστής της ιστορίας που υπογράφει ο Τάσος Μαραγκός (ή άλλως Tasmar), συνάντησε για πρώτη φορά το κοινό του μέσα από τις σελίδες του Krak Komiks, μίας περιοδικής έκδοσης με κεντρική ιστορία το Hard Rock (μέχρι το 9ο, τουλάχιστον, τεύχος), που κυκλοφόρησε, αρχικά δια των εκδόσεων Giganto και στη συνέχεια της Jemma Press, από το 2007 μέχρι το 2013. Στο συγκεντρωτικό τόμο που κυκλοφόρησε το Μάιο του 2017, η ιστορία δημοσιεύεται για πρώτη φορά ολόκληρη, επιστρέφει στην ασπρόμαυρη βερσιόν της (τα τεύχη #1-5 ήταν ασπρόμαυρα ενώ τα τελευταία είχαν κυκλοφορήσει έγχρωμα), ενώ περιέχει ένα έξτρα, «τελευταίο» κεφάλαιο 26 σελίδων και λίγο ακόμη bonus υλικό, όπως το Markos & Gogos Psychedelic Experience που συνυπογράφουν 18 διαφορετικοί Έλληνες δημιουργοί κόμικς. Μία ιστορία ενός εφήβου, τοποθετημένη χρονικά στη δεκαετία του 1990 και χωρικά στην ελληνική επαρχία και συγκεκριμένα στη νησιωτική επαρχία της Σύρου. Φαίνεται γεμάτη αυτοβιογραφικές αναφορές (ο Τάσος μεγάλωσε στη Σύρο) – ακόμα κι αν δεν αποτελούν αυτοβιογραφικά στοιχεία καθαυτά, σίγουρα πολλά απ’ όσα συμβαίνουν στη ζωή του νεαρού Μάρκου αφορμώνται από αυτά. Και ίσως, αυτός είναι ένας από τους λόγους που καθιστούν την ιστορία του τόσο ζωντανή και ενδιαφέρουσα. Δε βασίζεται σε κάποια εξωπραγματική ή ιδιαίτερα… «ψαγμένη» κεντρική ιδέα. Δεν εκβιάζει το γέλιο με οφθαλμοφανώς «στημένα» gags ή λογοπαίγνια. Σίγουρα, υπάρχουν στοιχεία υπερβολής, όμως δεν είναι αυτά από μόνα τους που προκαλούν το πηγαίο γέλιο. Άλλωστε, αυτό έρχεται μαζί με έναν ενδόμυχο προβληματισμό, αφού συνειδητοποιήσεις πόσα κοινά έχεις με το Μάρκο. Η νομοτελειακή ταύτιση με τον απλό αλλά ταυτόχρονα τόσο ξεχωριστό χαρακτήρα είναι αυτή, που καθιστά το κόμικ του Τάσου ένα καλογραμμένο κόμικ και όχι μια χαβαλετζίδικη ιστοριούλα. Το εξώφυλλο του Krak Komiks #3, διασκευάζει το γνωστό εξώφυλλο του MAD #1, φανερώνοντας μία πτυχή των καλλιτεχνικών ερεθισμάτων του Tasmar. Εμπνευσμένος από καλλιτέχνες όπως ο Peter Bagge (Hate), ο Daniel Clowes (Eightball) ή ο Robert Crumb (Zap Comix, Fritz the Cat), υιοθέτησε ένα ιδιόμορφο, εναλλακτικό στυλ που συναντάται συνήθως στην ονομαζόμενη «αμερικανική underground σκηνή» και αποτελείται από απλό, «πλαστικό» σκίτσο, καθαρή γραμμή, αφήγηση καθημερινών καταστάσεων με διάφορα στοιχεία υπερβολής. Δεν αρκείται όμως εκεί. Ψυχογραφεί τον πρωταγωνιστή του, ο οποίος εξελίσσεται σελίδα-σελίδα, κεφάλαιο-κεφάλαιο. Από έφηβος, περνάει σιγά σιγά στα πρώτα του ενήλικα χρόνια, δίνει εξετάσεις, δουλεύει, πάει στρατό… Και όπως κάθε έφηβος, έτσι και ο Μάρκος – με τον τρόπο του – είναι ανήσυχο πνεύμα. Αμφισβητίας, μέσα στην άρνηση για κάθε μορφής κατεστημένο: το σχολείο, την οικογένεια, το κλειστό κοινωνικό περιβάλλον της επαρχίας που περιορίζει τον κύκλο του στον ανυπόφορο Γώγο και τον μεσήλικα Τζίμη, και αργότερα το στρατό. Δεν έχουμε, λοιπόν, μία αμιγώς χιουμοριστική περιπέτεια ενός εφήβου ήρωα. Ο στόχος του Τάσου, πιστεύω, δεν είναι απλά να… σαχλαμαρίσει. Πρόκειται για την εξιστόρηση, αν θέλετε, κάποιων πτυχών της ζωής του Μάρκου, χωρίς αυτή να παρουσιάζεται «γαμάτη» και «λαμπερή». Βλέπουμε ωμά την καταπίεση που δέχεται ένας, νορμάλ κατά τα άλλα, νεαρός τη δεκαετία του ’90 (μεταξύ μας, δε βλέπω πολλές διαφορές με τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα). Καταπιεστικοί γονείς, κοινωνικά στερεότυπα, ερωτικές περιπτύξεις, εσωτερικές ανησυχίες που δε βρίσκουν κάπου να ξεθυμάνουν (ή ξεθυμαίνουν εντελώς επιφανειακά και πρόσκαιρα), αντίθετα, συσσωρεύονται και μπορεί να «σκάσουν» οποιαδήποτε στιγμή, με οποιαδήποτε αφορμή. Στο Μάρκο, αυτό συνέβη όταν, μπουχτισμένος από το σχολείο που μόλις τελείωσε με τον ίδιο να μην επιτυγχάνει στις εξετάσεις, δεχόμενος πίεση από την οικογένειά του, αναγκάζεται να εργαστεί στην τουριστική ταβέρνα του φασίστα Ζοζέφ (η διακριτική ειρωνεία του Τάσου είναι αξιοθαύμαστη), για «να στρώσει» και «να μάθει πώς βγαίνουν τα λεφτά». Ταυτόχρονα, αγχώνεται για το μέλλον του: τι θα γίνει με το στρατό, πώς θα φύγει από το νησί και τι θα κάνει τέλος πάντων με τη ζωή του. Αυτές οι σκέψεις, άλλωστε, δεν απασχολούν τον καθένα σε αυτή τη φάση της ζωής του; Αυτό το άγχος και η διαρκής αμφισβήτηση, για τον κόσμο, αλλά και για τους εαυτούς μας, ίσως, δε θα μας εγκαταλείψουν ποτέ. Τουλάχιστον, πλάι σε αυτό το βάρος μίας εύθραυστης ψυχοσύνθεσης, ας μη μας εγκαταλείψουν κάποια άλλα πράγματα, που το εξισορροπούν και το απαλύνουν. Αφήνοντας πίσω το σχολείο, κάποια εξ αυτών θα μπορούσαν να είναι αυτά που μνημονεύονται και στο τραγούδι του Dury: το σεξ, τα ναρκωτικά και η καλή μουσική. Εξώφυλλο, ράχη και οπισθόφυλλο του τόμου Hard Rock. ΠΗΓΗ: https://docmz.wordpress.com/2017/10/12/school-drugs-rock-n-roll/
  5. O Τάσος Μαραγκός (Tasmar) δημιουργεί κόμικς εδώ και 19 χρόνια και είναι υπεύθυνος για τα “Krak Komiks”, τα «Αδέσποτα Σκίτσα», το «Όλα είναι Κόμικξς», το “Holy Shit Comix!” και τώρα τελευταία και για την εικονογράφηση του βιβλίου του Βασίλη Παπαθεοδώρου «Μα γιατί μου φταίνε όλα;! (το βιβλίο της γκρίνιας)», από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Εκτός από αυτά, έχουμε δει τη δουλειά του στο «9», στην «Εφημερίδα των Συντακτών» και πολλά άλλα. Προσφάτως όλα τα επεισόδια του “Hard Rock” συγκεντρώθηκαν και κυκλοφόρησαν σε έναν όμορφο τόμο και στο πλαίσιο αυτής της κυκλοφορίας, είχαμε την ευκαιρία και τη χαρά να μιλήσουμε μαζί του για το “Hard Rock”, τα κόμικς και πολλά άλλα ενδιαφέροντα πράγματα που θα διαβάσετε στη συνέχεια. Έχω διαβάσει κατά καιρούς ότι έχεις δηλώσει ότι έχεις επηρεαστεί από τους Peter Bagge , Robert Crumb, Gilbert Shelton, Andrea Pazienza, κλπ. Κάποιος Έλληνας μέσα σ’ αυτούς; Σίγουρα μου άρεσε πολύ ο Λέανδρος, όταν ήταν στην «Βαβέλ». Δεν ξέρω όμως αν με έχει επηρεάσει. Κάποιοι σε επηρεάζουν και το βλέπεις εμφανέστατα στη δουλειά σου, όπως στο σκίτσο ή στο σενάριο. Κάποιοι άλλοι σε επηρεάζουν χωρίς να το βγάζεις στη δουλειά σου ή μπορεί να το βγάζεις και να μη φαίνεται. Αυτό είναι το καλύτερο φυσικά. Θυμάσαι το πρώτο κόμικ που διάβασες ποτέ; Χμ… Εδώ δεν θυμάμαι τι διάβαζα πριν από 5 χρόνια. (Γελάει). Το πρώτο κόμικ. Χμ… Σίγουρα θα ήταν κάτι σε «Μίκυ Μάους» ή «Ποπάυ». Θυμάμαι μία παιδική φωτογραφία, στην οποία με κρατάει η μάνα μου, μάλλον δεν περπατούσα ακόμα και έχω «Μίκυ Μάους» στα χέρια μου. Μάλλον κάτι τέτοιο θα ήταν. Μαμούθκομιξ ή κάτι παρόμοιο; Μαμούθκομιξ αργότερα αρκετά. Επειδή μεγάλωσα στη Σύρο, δεν έβρισκες τόσο εύκολα κόμικς. Δεν μιλάμε φυσικά για αμερικάνικα και τέτοια, αυτά με τίποτα. Ακόμα και το «Λούκυ Λουκ» και «Αστερίξ», τα έμαθα στην Αθήνα, που ανέβαινα με την μάνα μου το ’85-’86. Χριστούγεννα, βόλτες στο «Μινιόν», τέτοια πράγματα. Πηγαίναμε στην αδερφή της μάνας μου, η οποία μας φιλοξενούσε και είχε μεγάλη συλλογή από «Αστερίξ» και «Λούκυ Λουκ», τα οποία μου φαίνονταν πολύ «εξωτικά», αφού είχα συνηθίσει στα παπιά, στα «Μίκυ Μάους» και σε τέτοια. Γιατί σχεδιάζεις κόμικς; Γιατί διάβαζα. Διάβαζα, μου άρεσαν πάρα πολύ και από μικρός μου φαινόταν πολύ ωραίο, θυμάμαι ειδικά με το «Λούκυ Λουκ», να σκέφτομαι ότι υπάρχει κάποιος άνθρωπος, που ζει κάνοντας κάτι τέτοιο. Μου φαινόταν απίστευτο. Γι’ αυτό και γιατί μου αρέσει το μέσο γενικά: Η εικόνα και ο λόγος, με τους οποίους μπορείς να κάνεις φοβερούς συνδυασμούς. Διαβάζεις ακόμα; Έχεις τον χρόνο; Ναι φανατικά. Τον χρόνο δεν τον έχω. Έχω στο σπίτι ένα «βουνό» αυτή τη στιγμή στο τραπέζι, που μαζεύω εδώ και καιρό. Αλλά ναι, διαβάζω. Είναι και πολλοί δημιουργοί που θα σου πουν «εγώ δεν διαβάζω κόμικς, φτιάχνω μόνο». Δεν ξέρω, δεν μπορώ να το κάνω… Και το να διαβάζω κόμικς και το να τα δημιουργώ, είναι μια σύνδεση με την παιδική μου ηλικία. Εκτός από μια περίοδο στην εφηβεία που νόμιζα ότι «τα κόμικς είναι για παιδάκια», αλλά μετά ξαναγύρισα. Πόση χρήση τεχνολογίας απαιτεί η δουλειά σου; Γίνονται όλα με το μολύβι και το χέρι και το περνάς από υπολογιστή ή είναι όλο υπολογιστής πλέον; Εξαρτάται πως θέλει να δουλεύει ο καθένας. Εντάξει, είναι πολύ σπάνιο πλέον να δουλεύει κάποιος μόνο με παραδοσιακά μέσα. Έχει αρχίσει και γίνεται πιο διαδεδομένο να δουλεύεις ψηφιακά μόνο, ειδικά τώρα που έχουν βγει τα Cintiq. Το Cintiq είναι ένα tablet, το οποίο είναι και μεγάλη οθόνη και δουλεύεις εκεί πάνω με ένα γάντι. Δεν μου αρέσει καθόλου. Θέλω σίγουρα να έχω χαρτί, μολύβι και μελάνι και μετά στον υπολογιστή χρώμα, κείμενο, τα «μπαλονάκια». Σπάνια θα το κάνω αποκλειστικά στο χέρι. Και μόνο το κείμενο που θα γράψεις, απαιτεί κάποιο χρόνο. Αν είναι για κάποια έκθεση, θα το κάνω, αλλά αν είναι για ολόκληρο τεύχος, θα χρησιμοποιήσω υπολογιστή. Κάποιο αστείο ή παράξενο περιστατικό από κάποιο signing, Comicdom κλπ, στο οποίο έχεις πει «Ω ρε διάολε πως μπλέχτηκα εγώ σ’ αυτό» ή «Τι είναι αυτός ο τύπος» κλπ; Θα σου πω κάτι που μου συνέβη τώρα τελευταία σε ένα φεστιβάλ στη Θεσσαλονίκη. Κλείνει 9, για παράδειγμα, την Κυριακή το φεστιβάλ, είναι 8:50, οπότε έχω αρχίσει και μαζεύω σιγά-σιγά το τραπέζι. Εμφανίζονται δύο κυρίες, γύρω στα 70 περίπου, αλλά φαίνονταν αστικής τάξης, με τα κοσμήματα τους, με την όλη συμπεριφορά. Έδειχναν πολύ ενδιαφέρον, με ρωτούσαν για τα πράγματα που έχω και ποια από αυτά μπορούν να τα βρουν σε βιβλιοπωλεία. «Αυτά τα βρίσκετε στα βιβλιοπωλεία και αυτά (είχα κάποια μαγνητάκια, κάποιες αφίσες κλπ) μόνο από μένα». «Α, ωραία», λένε, «θα πάρουμε ένα μαγνητάκι για να στηρίξουμε, αφού τα υπόλοιπα τα βρίσκουμε και σε βιβλιοπωλεία». Έχω βγάλει ένα μαγνητάκι με έναν παππά που λέει “free spanking”. Είναι να πάρουν δύο μαγνητάκια, ετοιμάζουν το δίευρο και με ρωτάει η μία από τις δύο κυρίες με πολύ αθώο ύφος «Τι σημαίνει spanking;» (γελάμε κι οι δύο). Εγώ κόλλησα εκείνη την ώρα, ήταν μεγάλες σε ηλικία, λέω «Εε τι να σας πω τώρα, εμ.. σημαίνει σφαλιάρα». Πετάγεται μία κοπέλα που με βοηθούσε στο τραπέζι και λέει «Σεξουαλική σφαλιάρα» (γέλια). Το κατάλαβε η κυρία, λέει «Α οκ» και συνέχισε και πήρε το μαγνητάκι, χωρίς να πει κάτι τύπου «Ααα τι είναι αυτά τα πράγματα». Προς τιμήν τους πάντως. Θα έμπαινε άνετα και ως ιστορία στο Hard Rock, έτσι; Και ιστορία και στριπάκι θα μπορούσε να γίνει! Κάτι ενδιαφέρον που έχεις διαβάσει τον τελευταίο καιρό από Έλληνα ή ξένο κομίστα; Έχω διαβάσει αρκετά τον τελευταίο καιρό. Χτες βράδυ διάβαζα το τελευταίο τεύχος του “Love and Rockets”, απ’ τα αδέρφια Hernandez. Βγάζουν 40 χρόνια κόμικς και είναι σαν να τα διαβάζεις για πρώτη φόρα. Φοβερή δουλειά και το κρατάνε ακόμα πολύ καλά. Υπάρχει συνεργασία και αλληλεγγύη μεταξύ της ελληνικής σκηνής ή υπάρχουν μικροί και λίγο μεγαλύτεροι κύκλοι; Αλληλεγγύη δεν υπάρχει. Κανονικά θα έπρεπε να υπάρχει και ένα σωματείο σκιτσογράφων. Οι γελοιογράφοι έχουν κάποιο σύλλογο, αλλά καλό θα ήταν να υπάρχει και για μας, ως εργαζόμενους. Αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει, αφού ο καθένας κοιτάει την πάρτη του και υπάρχουν μετά κι αυτοί οι μικροί κύκλοι που είπες. Φυσικά υπάρχουν κι οι ίντριγκες, λογικό είναι. Η δουλειά που κάνει ο ένας μπορεί να μην αρέσει στον άλλον. Αλλά και μένα, δεν μου αρέσει η δουλειά κάποιων, αλλά την εκτιμώ. Μπορεί να μην διαβάσω τα κόμικς τους, αλλά τη δουλειά τους θα την αναγνωρίσω: κάνει καλό ή κακό σενάριο, καλό σχέδιο, πολύ καλό σχέδιο κλπ. Μου κάνει εντύπωση που δεν έχει δημιουργηθεί κάτι αντίστοιχο με την ελληνική rock και metal σκηνή στην μουσική, γι’ αυτό ήθελα να το ρωτήσω Τρώμε πολύ χρόνο μόνοι μας, ενώ στην μουσική υπάρχει περισσότερη συντροφικότητα είτε στην μπάντα είτε στο live που θα παίξουν 2-3 μπάντες μαζί. Στο κόμικ και στο σκίτσο δεν υπάρχουν αυτά, υπάρχει πολλή μοναξιά στο σπίτι, οπότε δημιουργούνται αυτοί οι μικροί κύκλοι με τα άτομα που, δεν είναι απαραίτητο ότι ταιριάζει η δουλειά τους, απλώς έτυχε να είναι φίλοι. Πιστεύω ότι στο θέμα των κόμικς, θα μπορούσε κάποιος να ενώσει τους δημιουργούς. Αυτό είχε κάνει κάποτε ο Μαστοράκης με το «9», το οποίο έδωσε boost στη ελληνική σκηνή και με τον τρόπο που λειτουργούσε, παρόλο που έπεσε στο τέλος. Συνεργάστηκα κι εγώ μαζί τους, αλλά προς το τέλος, που είχε πέσει, οπότε δεν είναι καλό που το λέω (γελάει). Για 10 χρόνια έκανε κάτι πολύ σημαντικό, γιατί έβαζε τα κόμικς στα σπίτια μας και πλήρωνε τους δημιουργούς. Μας έπαιρναν στα σοβαρά. Όχι όπως σε άλλες περιπτώσεις που ήθελαν να συνεργαστούμε, αλλά δεν έδιναν λεφτά. - Για ποιο λόγο δεν δίνετε λεφτά; - Δεν υπάρχει budget. Μια χαρά budget υπάρχει και δεν μιλάμε για τώρα που υπάρχει η κρίση, μιλάμε για πριν 7-8 χρόνια. Κάποιος θα μπορούσε να ενώσει τη σκηνή. Κάποιο σοβαρό άτομο που ξέρει τη δουλειά να φτιάξει ένα περιοδικό. Αλλά μετά μπλέκουμε σε άλλα… Ποιός θα χρηματοδοτήσει το περιοδικό κλπ, κλπ. Και η «Βαβέλ» και το «9» ήταν από τις αγαπημένες μου και πιστεύω καλύτερες ελληνικές δουλειές συλλογικού χαρακτήρα. Και η «Βαβέλ» ήταν πολύ σημαντικό κομμάτι. Αυτό είναι και το κρίμα για την ελληνική σκηνή. Εκεί γύρω στο 2007-2008, άρχισε να ανεβαίνει πολύ η ελληνική σκηνή με παραγωγές, εκδοτικούς οίκους, δημιουργούς καινούρια ονόματα που έκαναν φοβερές δουλειές και τότε «έσκασε» η κρίση. Το «9», για παράδειγμα, έκλεισε λόγω της οικονομικής κρίσης που βίωσε και η εφημερίδα. Δηλαδή αν δεν υπήρχε όλο αυτό το πράγμα, η ελληνική σκηνή θα είχε πάει ακόμα καλύτερα από ότι τώρα, που ήδη πάει καλά. Η κρίση δεν πήγε πίσω το κόμικ στην Ελλάδα. Κάποτε πήγαινες στο Comicdom και μπορούσες να πάρεις όλα τα καινούρια ελληνικά που είχαν κυκλοφορήσει. Πλέον, είναι τόσο μεγάλος ο αριθμός τους, που χρειάζεται μεγάλο πορτοφόλι για να το κάνεις αυτό. Ανεβαίνει και η παραγωγή και το επίπεδο, με τις πωλήσεις υπάρχει ένα θέμα γιατί δυσκολεύεται και ο κόσμος. Θεωρείς ότι κάποιοι σκιτσογράφοι που είναι «γνωστοί» στην Ελλάδα, κάνουν καλό ή κακό; Σου θέτω ως παράδειγμα τον Αρκά με τα πιο πολιτικά του σκίτσα του τελευταίου διαστήματος και την απόφαση του να συνεργαστεί με το «Πρώτο Θέμα», αποφάσεις που και οι δύο έχουν ξεσηκώσει κύμα αντιδράσεων. Κάνει καλό, σας προσφέρει δημοσιότητα, έστω και κακή ή δεν σας επηρεάζει; Ο Αρκάς είναι μια κατηγορία μόνος του. Αν ρωτήσεις κάποιον στο δρόμο που δεν ασχολείται με κόμικς «πες μου κάτι σχετικό με κόμικς» θα σου πει «Αρκάς». Το κακό είναι ότι ο κόσμος δεν το ψάχνει πιο πολύ. Και μπορεί να μην φταίει μόνο ο κόσμος, αλλά και τα μαγαζιά. Π.χ. θυμάμαι το Public στη Θεσσαλονίκη, όταν ζούσα εκεί, που είχε 3 βιβλιοθήκες “Graphic Novel”, μια βιβλιοθήκη που έλεγε “Manga” και μία που έλεγε «Αρκάς». Και εμείς οι υπόλοιποι κάπου καταχωνιασμένοι και αν. Νομίζω ότι θα έπρεπε να δοθεί λίγος χώρος και σε μας, γιατί υπάρχουν αξιόλογες δουλειές. Ειδικά φέτος είδα φοβερά καινούρια πράγματα και μάλιστα κι από κορίτσια, τα οποία αποτελούν και την πλειοψηφία στα καινούρια ταλέντα στην Ελλάδα. Διαβάζοντας το Hard Rock, είδα και ένα poster για συμμετοχή του στο Βερολίνο. Πώς προέκυψε αυτό; Είχαμε βγάλει το πρώτο επεισόδιο του Hard Rock στα αγγλικά το 2012. Ο Λευτέρης Σταυριανός (Jemma) μου είχε προτείνει να πάμε σε ένα φεστιβάλ στο Λονδίνο με αυτό, να δούμε τι θα γίνει. Επειδή είχαν περάσει 5 χρόνια από όταν είχε κυκλοφορήσει, ήθελα να είναι προσεγμένο, οπότε έκατσα και το ξανασχεδίασα με καινούριο σχέδιο. Το αγγλικό Hard Rock, το πρώτο, είναι ακριβώς το ίδιο, όλο ξανασχεδιασμένο από την αρχή. Δεν έγιναν τρομερά πράγματα, είχαν μείνει κάποια κομμάτια. Τον Σεπτέμβρη του 2011 είχα πάει διακοπές στο Βερολίνο. Εκεί, στο διεθνές φεστιβάλ λογοτεχνίας του Βερολίνου, ήταν και μια μέρα αφιερωμένη στα κόμικς – graphic novel, αν και δεν συμφωνώ με τον όρο. Πήγα, παρακολούθησα κάποιες ομιλίες και είχε άτομα από διάφορες χώρες της Ευρώπης. Από την Ελλάδα τότε ήταν ο Αλέκος Παπαδάτος, ο οποίος παρουσίαζε το Logicomix. Εκεί γνωρίστηκα με τους διοργανωτές και την επόμενη χρονιά, που συνέπεσε μάλιστα με την μετακόμιση μου στο Βερολίνο, κάλεσαν εμένα. Στο πλαίσιο της αντίστοιχης μέρας comics – graphic novel, παρουσιάστηκε το Hard Rock, μαζί και με μια έκθεση στο γαλλικό ινστιτούτο στο Βερολίνο. Δεν έγινε κάτι άλλο, δεν εκδόθηκε εκεί πχ, αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν το κυνήγησα κιόλας. Τώρα που βγήκε ο τόμος, σκεφτόμαστε με τον Λευτέρη (Σταυριανό) να το δούμε για Αμερική, Γαλλία και Ισπανία. Είδα σωστά ότι τα Αδέσποτα Σκίτσα συμμετείχαν σε έκθεση στη Σύρο; Τα Αδέσποτα Σκίτσα ξεκίνησαν όταν γύρισα από το Βερολίνο και εγκαταστάθηκα για λίγο στο Ρέθυμνο και όντας σε μια πολύ δημιουργική φάση, σχεδίαζα συνεχώς. Τα σκίτσα αυτά τα μάζεψα για μια έκθεση στη Θεσσαλονίκη, κολλούσε κι ο τίτλος και έτσι δημιουργήθηκαν. Μετά υιοθέτησα και το ίδιο όνομα στο στριπάκι για την «Εφημερίδα των Συντακτών» και δεν χρησιμοποίησα το «Όλα είναι κόμικξς!» που είχα στην «Ελευθεροτυπία» και στο SoComic. Και μετά τη Θεσσαλονίκη έγινε και στη Σύρο, άλλες 2 φόρες. Είναι και πολύ ωραίος ο τόμος και πολύ προσεγμένη έκδοση. Έχοντας διαβάσει τα ΚΡΑΚ κόμικς τότε και τώρα συγκεντρωμένα εδώ, νομίζω ότι είναι πολύ πιο ωραία. Είπαμε με τον Λευτέρη να κρατήσουμε όσο το δυνατόν πιο χαμηλή την τιμή του Hard Rock και να μην το βγάλουμε με σκληρό εξώφυλλο πχ, ώστε να είναι προσιτό στον κόσμο. Και σε αυτούς που είχαν διαβάσει τα παλιά και τα θέλουν συγκεντρωμένα και για τους καινούριους αναγνώστες. Και νομίζω ότι για 288 σελίδες, καλά τα πήγαμε. Θες να μας πεις μερικά λόγια τον τόμο του Hard Rock και τα διάφορα «καλούδια» που περιέχει; Έχει όλες τις παλιές ιστορίες συγκεντρωμένες, έχει ένα καινούριο επεισόδιο 26 σελίδων και έχει μια τετρασέλιδη ιστορία με κάποιους guest artists, όπως είθισται σε αυτές τις περιπτώσεις. Όταν ετοίμαζα το βιβλίο, μου ήρθε η ιδέα να ετοιμάσω αυτή την ψυχεδελική ιστορία που συμμετέχουν διάφοροι δημιουργοί. (Σημείωση: Με συμμετοχές από: Δημήτρη Κάσδαγλη, Tomek, Μιχάλη Διαλυνά, Χρήστο Σταμπουλή, Κωστή Τζωρτζακάκη, Κώστα Κυριακάκη, Πέτρο Χριστούλια, Θανάση Ψαρρό, Γιώργο Γούση, Johnny Sapilla, Ηλία Κυριαζή, Γιάννη Ρουμπούλια, Δημήτρη Πανταζή, Δημήτρη Καμένο, Αγγελική Σαλαμαλίκη, Κωνσταντίνο Σκλαβενίτη, Τάσο Ζαφειριάδη και Τάσο Παπαϊωάννου). Πόσο «αληθινές» είναι οι ιστορίες που διαβάζουμε στο Hard Rock; 80 fiction – 20 αληθινά. Υπάρχουν ιστορίες που είναι πραγματικές. Το πρώτο επεισόδιο με τις φυλακές είναι αλήθεια. Είχαμε μπάντα όταν ήμουν 15-16 χρονών, το κτίριο αυτό υπάρχει ακόμα, και είχαμε ένα κελί που παίζαμε. Οι εικόνες που έχω σκιτσάρει είναι από φωτογραφίες που έχω από τότε. Αυτό με την καθηγήτρια στην 5ήμερη, δεν έχει γίνει (γέλια). Αυτό με τις τουρίστριες, δεν έχει γίνει αλλά θα μπορούσε. Ήμασταν σε νησί και προλάβαμε το τέλος της εποχής του “Greek Kamaki”. Έτσι γεννήθηκε η ιστορία με τα καρπούζια. Είναι κάποιος από όλους ο Τάσος ή οι χαρακτήρες έχουν κομμάτια από διάφορους; Δεν είναι κάποιος ο Τάσος. Πολλοί μου λένε από τα πρώτα τεύχη κιόλας, ότι «είσαι ο Μάρκος». Μοιάζω λίγο, αλλά δεν είμαι. Ποτέ δεν σκέφτηκα να κάνω τον εαυτό μου, ούτε το alter ego μου. Όλοι έχουν στοιχεία κι από μένα, κι από άλλο κόσμο. Απλώς με βοηθάνε οι αληθινές ιστορίες και οι αληθινές προσωπικότητες να χτίσω την ιστορία. Να φανταστώ ότι τα μουσικά γούστα του Μάρκου, σε βρίσκουν σύμφωνο. Είδα t-shirts Ramones, Motorhead, Iron Maiden, Cramps κλπ. Κάπως έτσι ξεκίνησα κι εγώ. Στην αρχή metal, μέχρι το 1993 που έφυγε ο Dickinson από τους Iron Maiden και ξενέρωσα. Δεν έχω ακούσει οτιδήποτε καινούριο έχουν βγάλει από τότε, μόνο αν πετύχω κάτι στο ραδιόφωνο. Τότε άρχισα να ακούω πιο πολύ και punk, new wave. Και πριν άκουγα, π.χ. σε μαγαζιά που συχνάζαμε για καφέ ή μπύρα, απλώς τότε άρχισα να τα εκτιμώ πιο πολύ. Στην πορεία των κόμικς βλέπουμε τον Μάρκο και τον Γόγο να μεγαλώνουν, να πηγαίνουν στρατό κλπ. Θα τους δούμε αργότερα με γυναίκες, παιδιά, σακούλες supermarket και την υπόλοιπη «φυσική εξέλιξη»; Η αλήθεια είναι ότι έχω πολλές ιδέες για τον Μάρκο. Όπως βλέπουμε φεύγει από την Σύρο, θα είναι στην Αθήνα όπου δεν θα λέγεται Hard Rock πλέον, γιατί αυτό ήταν συνδεδεμένο με το νησί. Το κακό είναι ότι δεν βγαίνουν πολλά χρήματα με αυτό και για να γίνουν όλα αυτά, θα πρέπει να έχω κάνει παράλληλα κι άλλες δουλειές, για να υπάρχουν τα χρήματα. Όπως, παραδείγματος χάριν, έγινε τώρα με την εικονογράφηση για τις εκδόσεις Καστανιώτη (Βασίλης Παπαθεοδώρου «Μα γιατί μου φταίνε όλα;! (Το βιβλίο της γκρίνιας)»), το οποίο βοηθάει να βγάζω κάποια χρήματα και μετά να κάνω και κάτι άλλο. Αν μπορούσα να ζω με το να κάνω μόνο τον Μάρκο, θα τον βλέπαμε να πηγαίνει μέχρι και στο γηροκομείο. Γενικά το «ψήνω» πολύ να φτιάξω και επόμενα επεισόδια σε πιο προσεγμένες εκδόσεις από τα τευχάκια και με επεισόδια μεγαλύτερα των 24 σελίδων που είναι μέχρι τώρα. Μου δίνεις πάσα για την επόμενη ερώτηση τώρα. Ένας μουσικός, π.χ. ροκ, τζαζ, θα χρειαστεί να παίξει στα μπουζούκια για να βγάλει τα προς το ζην και να κάνει αυτά που θέλει. Ένας φωτογράφος γάμους και βαφτίσεις. Υπάρχει κάτι αντίστοιχο για έναν σκιτσογράφο; Οι εικονογραφήσεις. Άλλες μπορεί να του αρέσουν και άλλες να μην του αρέσουν, αλλά είναι επαγγελματικό το θέμα. Και γραφιστικά ίσως, αλλά δεν είναι απαραίτητο όσοι ασχολούνται με την εικονογράφηση να έχουν και γνώσεις γραφιστικής. Κι εγώ γραφιστική σπούδασα, αλλά με εικονογράφηση ασχολούμαι. Πιστεύεις έχουν μειωθεί ή εξαλειφθεί οι «κολλημένοι» γονείς και δάσκαλοι που βλέπουμε στο Hard Rock; Όχι, πιστεύω ότι έχει γίνει χειρότερο και δεν μπορώ να το καταλάβω αυτό. Έχουν περάσει 20 χρόνια από τότε, βλέπεις μια μεγαλύτερη «ελευθερία» στο δρόμο, όπως π.χ. περισσότερα τατουάζ και piercing. Στα ‘90s αναγκαζόμουν να βγάζω τα σκουλαρίκια στο σχολείο και είχα φάει αποβολή για σκισμένο παντελόνι. Παρ' όλο όμως που βλέπεις τα τατουάζ στο δρόμο, πιστεύω ότι υπάρχει περισσότερος συντηρητισμός. Δεν ξέρω ποιος είναι ο λόγος που έχει γίνει αυτό, είναι ο φόβος για το πώς έχουν γίνει τα πράγματα, δεν ξέρω. Είδα τώρα τελευταία και αυτό με τον παπά τον επιδειξία. Η κοπέλα το δημοσιοποίησε και έπεσαν να τη φάνε. «Δεν γίνεται να φταίει ο παππάς!». Αυτά υπάρχουν χρόνια τώρα. Πόσο εύκολο είναι να εκδώσει κάποιος κόμικ στην Ελλάδα; Ειδικά αν δεν είναι με υπερήρωες με κάπα και κολάν; Είναι εύκολο νομίζω. Στην Ελλάδα δεν θα δεις τέτοια κόμικ, υπερηρωικά. Πιστεύω είναι εύκολο, αρκεί να κάνεις καλή δουλειά. Αν κάνεις καλή δουλειά, θα σε εκδώσουν. Εδώ βλέπω να εκδίδονται πράγματα, τα οποία δεν… Υπάρχει κι αυτή η άποψη ότι είμαστε κλίκα, αλλά αυτό δεν ισχύει. Αν πας στον Λευτέρη στο Jemma και κάνεις πραγματικά καλή δουλειά, θα σε εκδώσει. Προτιμάς να ασχολείσαι με δικό σου σχέδιο και σενάριο, σωστά; Ναι. Τόσα χρόνια που το κάνω, μόνο τώρα ασχολήθηκα με την εικονογράφηση καθαρά, όπως στο βιβλίο του Βασίλη Παπαθεοδώρου, με τον οποίο δέσαμε και κάναμε μαζί τη δουλειά. Επόμενα σχέδια; Κάτι που ετοιμάζεις; Είδα ανέβασες κάτι στο Facebook για τον Henri de Toulouse-Lautrec. Θες να μας πεις κάτι γι’ αυτό; Δεν είναι κόμικ ο Toulouse-Lautrec. Έχει να κάνει με μια έκθεση αφίσας που θα γίνει στο μουσείο Μπενάκη τον Σεπτέμβριο. Μια έκθεση προς τιμήν του, που ξεκίνησε από την Γαλλία με 100 έργα και επέλεξαν και 16 άτομα από Ελλάδα, από διάφορους τομείς: εικαστικούς, designers, γραφίστες. Κι από τον χώρο των κόμικς, επέλεξαν εμένα. Για άλλα μελλοντικά σχέδια δεν έχω ιδέα. Έχω πολλές ιδέες, αλλά πρέπει να κοιτάξω και το βιοποριστικό κομμάτι. Σε βοηθάει το deadline; Ναι. Όταν ήμουν στο SoComic είχα καθημερινό deadline για 5 μέρες την εβδομάδα, για 7 μήνες. Στην αρχή είχα σκεφτεί «πώς θα το κάνω αυτό;» και είχα ετοιμάσει 30 στριπάκια, να έχω για έναν μήνα. Μόλις ξεκίνησε να δημοσιεύεται, είχα άλλα 30 έτοιμα. Κάποια στιγμή έφτασα να μην έχω για την επόμενη μέρα. Στην αρχή ήταν τρομακτικό αυτό, αλλά μετά από 1-2 εβδομάδες κυλούσε πολύ ωραία. Ήταν και η καλύτερη περίοδος επαγγελματικά, γιατί έκανα μόνο αυτό: Στριπάκια, ότι ήθελα και πληρωνόμουν γι’ αυτό. Το είχα προσαρμόσει πολύ ωραία στην καθημερινότητα μου: Ξυπνούσα, έπινα τον καφέ μου, έλεγα «τι θα κάνω σήμερα;», θα δω λίγη επικαιρότητα, είναι καλοκαίρι; Θα κάνω κάτι καλοκαιρινό. Πάσχα; Κάτι πασχαλινό. Οπότε το ετοίμαζα και το έστελνα κάθε απόγευμα. Το deadline πάντα βοηθάει. Αν και υπάρχουν φορές που λες «έχουμε καιρό» και τελικά παραδίδεις τελευταία μέρα. Μιλήσαμε για πολλά ακόμα: την «Ντόροθυ», όχι από τον «Μάγο του Οζ», αλλά από τη Σύρο, τον Αρκά και τη συνεργασία του με γνωστή εφημερίδα, μοιραστήκαμε συγκλίνουσες σκέψεις και ιδέες για την αξιοπρέπεια, τα «όχι» που πρέπει να λέγονται ειδικά σε μέσα που ξέρεις ότι προωθούν τον ναζισμό και δεν συμφωνείς, τους Last Drive, για τα έντυπα που θέλουν να πληρώνουν τους καλλιτέχνες με προβολή, για κάποια επόμενα σχέδια του, για τη φορολογία που δεν βοηθάει ιδιαίτερα να γίνουν πράγματα, τη γραβάτα του Καμμένου και πολλά ακόμα που δεν χωράνε εδώ. Υπάρχουν καλλιτέχνες που δεν σε κερδίζουν μόνο με τα έργα τους, αλλά και με τη συμπεριφορά και τον χαρακτήρα τους και ο Τάσος είναι ένας από αυτούς. Θέλω να ευχαριστήσω τον Τάσο για τη συζήτηση – συνέντευξη που μας παραχώρησε και ευελπιστώ να τα ξαναπούμε σύντομα, με την ευκαιρία της κυκλοφορίας κάποιου καινούριου επεισοδίου του “Hard Rock”! Και το σχετικό link...
×
×
  • Create New...

Important Information

By using this site, you agree to our Terms of Use.