Αναζήτηση στην Κοινότητα

Μια συζήτηση με τους δημιουργούς των Byzantine Tales για την Ιστορία, το Βυζάντιο και τους τρόπους που εμπνέονται για τα κόμικς τους. Ο Σπύρος Θεοχάρης είναι απόφοιτος Αγγλικής Φιλολογίας. Η Χρυσαυγή Σακελλαροπούλου από μικρή έχει παρακολουθήσει μαθήματα ζωγραφικής. Οι δύο νεοεμφανιζόμενοι δημιουργοί στον χώρο των κόμικς έκαναν το ντεμπούτο τους πέρσι υπό τον τίτλο «Byzantine Tales», με δύο αυτοεκδόσεις για τη Θεοφανώ και τον Δ. Υψηλάντη, ενώ στη συνέχεια εξέδωσαν τα γκράφικ νόβελ για τον Βασίλειο Β’. Τους πρωτοσυναντήσαμε στο Artists Alley του Comicdom Con Athens 2022. Πρόσφατα συζητήσαμε μαζί τους για τα κόμικς, το Medieval Fantasy, τη διδασκαλία της Ιστορίας, αλλά και για τις αλήθειες και τους μύθους γύρω από το Βυζάντιο. Οι δύο συνομιλητές μας έχουν μεράκι για όσα κάνουν και αυτό βγαίνει προς τα έξω. Δηλώνουν ενθουσιασμένοι από τη γνωριμία τους με την ελληνική σκηνή κόμικς, η οποία όπως μας είπαν «δυστυχώς δεν έχει την προβολή που της αξίζει, παρότι διαθέτει εξαιρετικά ταλαντούχους σχεδιαστές και αφηγητές». Ο Σπύρος έχει μελετήσει πολλή Ιστορία. Επίσης είναι φανατικός αναγνώστης κόμικς, κυρίως της DC και της Marvel, κάτι που τον έχει βοηθήσει στο storytelling. Οι πρώτες σκέψεις του γεννήθηκαν το 2015, σε μια εποχή όπου παρακολουθούσε ανελλιπώς Game of Thrones και είχε εντρυφήσει στον Άρχοντα των Δακτυλιδιών. Τον ενθουσίασαν ο «Ερωτόκριτος» των Γούση-Παπαμάρκου-Ράγκου και το «1800» του Καραμπάλιου. Αναρωτήθηκε γιατί στην Ελλάδα, με την τόσο πλούσια βυζαντινή παράδοση, δεν έχουμε μια Medieval Fantasy pop culture. Έριξε την ιδέα για τη «Θεοφανώ» στη Χρυσαυγή. Και κάπως έτσι προέκυψαν οι «Byzantine Tales». Ξεφυλλίζοντας τα κόμικς τους, απευθύνθηκα στην ομότεχνή μου: ● Ποια διαδικασία ακολουθείς κατά τη δημιουργία; Σε τι υλικό βασίζεσαι; Ποιες οι δυσκολίες; Χ.Σ.: «Αρχικά λαμβάνω ένα draft σενάριο από τον Σπύρο, καθώς και σχετικό υλικό. Έπειτα από συζήτηση για την ανάπτυξη των σκηνών, προχωράω στο πάνελινγκ, σε προσχέδιο, μελάνωμα και ψηφιακό χρωμάτισμα. Βελτιώνομαι διαρκώς, παρακολουθώντας και δουλειές άλλων καλλιτεχνών. Στο σκηνοθετικό κομμάτι με βοηθάει πολύ και ο κινηματογράφος. Δεν δυσκολεύομαι τόσο στην αποτύπωση των προσώπων και των ενδυμάτων όσο στο αρχιτεκτονικό σχέδιο». Θεοφανώ. Μια βυζαντινή ιστορία (2021) ● Μπήκα στον πειρασμό να ρωτήσω τι ενδιαφέρει σήμερα ένα νέο παιδί τι έγινε το… 971 μ.Χ. Τι έχει να του προσφέρει η Ιστορία; Σ.Θ.: «Και τι δεν έχει να του προσφέρει! Πρώτον, ας θυμηθούμε το γνωστό ρητό ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Π.χ. αντιμετωπίσαμε την πανδημία του κορονοϊού σαν κάτι πρωτόγνωρο, ενώ αν γνωρίζαμε ότι όλη η Ιστορία είναι μια αλληλουχία πανδημιών ίσως να αντιμετωπίζαμε την κατάσταση διαφορετικά. Η ανθρώπινη φύση είναι η ίδια, οπότε ίδια και τα λάθη. Δευτερευόντως, πρέπει ως πολίτες να γνωρίζουμε πώς φτάσαμε να έχουμε την όποια ταυτότητα. Γιατί χρησιμοποιούμε κάποιες τουρκικές λέξεις, γιατί είναι αυτά τα σύνορα της χώρας ή γιατί βαφτιζόμαστε χριστιανοί και όχι κάτι άλλο». Χ.Σ.: «Εγώ στα σχολικά μου χρόνια δεν τα πήγαινα καθόλου καλά με την Ιστορία λόγω του “παπαγαλίστικου” τρόπου διδασκαλίας. Αργότερα κατάλαβα ότι μαθαίνοντάς τη σωστά δεν θα παρασυρθείς από ιδεολογικές χρήσεις της που οδηγούν στον φανατισμό. Ότι δεν θα σου τη μάθουν άτομα που κινούνται στον χώρο της παρα-ιστορίας…». 1821. Η αρχή της Επανάστασης (2021) Σ.Θ.: «Το εκπαιδευτικό μας σύστημα ενδιαφέρεται κυρίως να προβάλει το εθνικό αφήγημα. Η διδασκαλία της Ιστορίας καταλήγει να είναι τραυματική εμπειρία. Ένα σωστό μάθημα θα έπρεπε να ωθεί τα παιδιά από μόνα τους στην αναζήτηση της γνώσης με συγκεκριμένη μεθοδολογία». ● Η κουβέντα μας επικεντρώθηκε στο Βυζάντιο. Ρώτησα τον Σπύρο γιατί του κέντρισε το ενδιαφέρον. Σ.Θ.: «Στο Πανεπιστήμιο είχα ξεκινήσει να διαβάζω ακαδημαϊκά βιβλία που με έκαναν να δω το Βυζάντιο με άλλο μάτι. Θυμάμαι ότι ως δευτεροετής πήρα ένα βιβλίο του διάσημου βυζαντινολόγου Σίριλ Μάνγκο. Διαβάζοντας μου έκανε εντύπωση πόσα λάθος στερεότυπα υπάρχουν για αυτή την περίοδο. Έχοντας μεγαλώσει σε διαπολιτισμικό περιβάλλον λόγω μικτής καταγωγής, είχα τη δυνατότητα να υιοθετήσω μια άλλη οπτική για το ελληνικό πολιτισμικό αφήγημα. Βασίλειος Βασιλεύς: 1. Ορκος πίστης (2021) Συνειδητοποίησα ότι ενώ βάζουμε στην κορυφή τους αρχαίους – και δικαιολογημένα –, πιο πολλά έχουμε κληρονομήσει από το Βυζάντιο (τη σύγχρονη μορφή της ελληνικής, τη μικρογράμματη γραφή, τη χριστιανική πίστη, τη λαϊκή τέχνη κ.ά.). Η διατήρηση των κεκτημένων του αρχαίου κόσμου, ό,τι διασώθηκε μεταξύ 2ου και 4ου μ.Χ. αιώνα με τις εισβολές, τους εμφυλίους κ.λ.π., οφείλεται καθαρά στους Βυζαντινούς – ενώ από τον 7ο αιώνα μπαίνει στην εξίσωση και ο αραβικός κόσμος. Αλλά και ο καταλύτης για την ευρωπαϊκή Αναγέννηση και τη διαμόρφωση του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού υπήρξαν οι Βυζαντινοί λόγιοι που μετανάστευσαν στην Ιταλία. Η ειρωνεία είναι ότι ενώ η Δύση μέχρι πρόσφατα σνόμπαρε το Βυζάντιο – και στην Ελλάδα κάναμε το ίδιο από μιμητισμό – πλέον η πιο αξιόλογη ακαδημαϊκή βιβλιογραφία προέρχεται από Δυτικούς». Η κυριαρχία του νόθου (2022) ● «Γιατί το Βυζάντιο», λοιπόν; Σ.Θ.: «Κατ' αρχάς είναι μια απίστευτα παρεξηγημένη περίοδος. Ας ξεκινήσουμε από το ίδιο το όνομα. Το λεγόμενο Βυζάντιο είναι η συνέχεια της πάλαι ποτέ Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αποφεύγουμε στα χείλη των χαρακτήρων μας τη χρήση των όρων “Βυζαντινός” και “Βυζαντινή Αυτοκρατορία” γιατί πρέπει να γίνει κατανοητό ότι μιλάμε για ανθρώπους που αυτοπροσδιορίζονταν ως Ρωμαίοι, τη δε χώρα τους την αποκαλούσαν Ρωμανία. Το όνομα “Ρωμιός” διατηρήθηκε μέχρι και τον 20ό αιώνα. Από άποψη αφήγησης, το Βυζάντιο έχει πάρα πολύ “ψωμί”, μπορεί κανείς να βγάλει μυθιστορήματα, γκράφικ νόβελ, ταινίες. Ολόκληρη η βυζαντινή ιστορία διαβάζεται σαν μυθιστόρημα. Και είναι ανεξάντλητη, μιλάμε για 1.100 χρόνια Ιστορίας». Χ.Σ.: «Η παρεξήγηση του Βυζαντίου βρίσκεται στο ότι πολύς κόσμος το αντιμετωπίζει ως κάτι σκοταδιστικό, με θρησκευτικές παρωπίδες». ● Δεν ήταν θεοκρατικό; Θ.Χ.: «Ο κόσμος νομίζει ότι όλα τότε ήταν σεβάσμια, αλλά στην καθημερινότητά του ο μέσος Βυζαντινός άνθρωπος δεν είχε σχέση με τον τρόπο ζωής των μοναχών. Ήταν μια κοινωνία που είχε και τα μοναστήρια της, αλλά είχε και τα καπηλειά της. Υπήρχαν οι θρησκευόμενοι, αλλά και οι αδιάφοροι. Εκτός από αγιογραφίες και ψαλμωδίες υπήρχε κοσμική τέχνη και κοσμική λογοτεχνική παραγωγή, χειρόγραφα με μυθολογικές απεικονίσεις. Έχουμε την τάση να συγχέουμε τη θρησκευτικότητα του Βυζαντίου με ό,τι διαμορφώθηκε μετά το 1453. Στην Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης δεν ίσχυε ο Καισαροπαπισμός της Δύσης. Οι αυτοκράτορες ανεβοκατέβαζαν πατριάρχες. Η θρησκευτική εξουσία, αν και είχε επιρροή κατά καιρούς, δεν ήταν ποτέ πάνω από την πολιτική». ● Στο ερώτημά μου αν υπήρξε μια σκοτεινή περίοδος δολοπλοκιών και δολοφονιών που πισωγύρισε τον πολιτισμό, ο Σπύρος ήταν σαφής: «Το Βυζάντιο δεν ήταν σίγουρα κάτι το ιδεατό. Φυσικά συνέβαιναν πολλά από τα αρνητικά που του καταλογίζονται, αλλά σε ποια εποχή από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα δεν συμβαίνουν; Αυτές είναι διαχρονικές καταστάσεις και η μονομανής επίκληση του “Μεσαίωνα” για ό,τι δεν μας αρέσει είναι ανιστορική. Αν αναλογιστούμε τι υπήρχε εκείνη την εποχή (μεταξύ 4ου και 15ου αιώνα) στην περιφέρεια, θα αντιληφθούμε ότι το Βυζάντιο ήταν ένας πολιτισμός μακράν πιο προηγμένος και εκλεπτυσμένος». Ως προς την αγαπημένη τους βυζαντινή περίοδο, οι δύο συν-δημιουργοί μάς παραπέμπουν αναφανδόν στον 10ο και 11ο αιώνα: «Είναι μια περίοδος ακμής, η πρώιμη μακεδονική αναγέννηση. Η τέχνη βρίσκεται στα πάνω της. Τα πιο σημαντικά βυζαντινά μνημεία στον ελλαδικό χώρο προέρχονται από εκείνη την εποχή. Μια μεγάλη παραγωγή ψηφιδωτών, κυρίως στην Κωνσταντινούπολη, συντελείται τότε. Επίσης επανανακαλύπτεται η αρχαία Ελλάδα, με την οποία οι μορφωμένοι Βυζαντινοί συνδέουν την υπόστασή τους. Τότε γίνονται και πολλές αντιγραφές αρχαίων χειρογράφων». ● Όσο για τα μελλοντικά τους πλάνα; Σ.Θ.: «Σκοπεύουμε να επεκταθούμε και σε άλλα κομμάτια της Ιστορίας (π.χ. στην αρχαία Ελλάδα), αλλά και στη μυθολογία. Μας ενδιαφέρει να κάνουμε το Βυζάντιο πιο ποπ, την Ιστορία πιο ψυχαγωγική». 📌 Θα τους βρείτε στο instagram: byzantine__tales, στο facebook: Byzantine Tales και στον ιστότοπο www.byzantinetales.com Και το σχετικό link...