Search the Community

Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 18 Μαΐου, το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου και το Ψηφιακό Μουσείο Comics συμπράττουν στο πλαίσιο του φεστιβάλ Comicdom CON Athens και παρουσιάζουν την έκθεση «Comics στο Υδαταέριο» στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων από τις 17 έως τις 19 Μαΐου, καθώς και μια σειρά από εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά αλλά και ξεναγήσεις για τους ενήλικες επισκέπτες του ΒΜΦ, όλα με ελεύθερη είσοδο. Η φετινή επέτειος της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων έρχεται με θέμα «Μουσεία για την Εκπαίδευση και την Έρευνα», φιλοδοξώντας να αναδείξει τα μουσεία ως ζωτικούς χώρους σύγκλισης της εκπαίδευσης και της έρευνας που καλύπτουν ένα ευρύτατο πεδίο – από την τέχνη και την ιστορία ως την επιστήμη και την τεχνολογία –, όπου η καινοτομία ενώνεται με την παράδοση. Έτσι, τα δύο μουσεία, το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου και το Ψηφιακό Μουσείο Comics, θα συναντηθούν μέσα σε ένα μοναδικό μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς, το κτίριο Νέο Υδαταέριο, με σκοπό να δημιουργήσουν μια κοινή ματιά της γραμμής παραγωγής του φωταερίου και της διαδικασίας παραγωγής ενός comic, εξερευνώντας ταυτόχρονα νέους τρόπους έκφρασης, μάθησης και επαφής με την ιστορία. Στην έκθεση «Comics στο Υδαταέριο» παραλληλίζονται δύο διαφορετικοί κόσμοι: η μαγεία της τέχνης των comics και η βιομηχανική κληρονομιά. Πρόκειται για δύο διαφορετικές διαδρομές που ακολουθούν μια κοινή πορεία μέσα στις εγκαταστάσεις του πιο σύγχρονου κτιρίου του βιομηχανικού συγκροτήματος, το οποίο διατηρεί ακέραιο τον μηχανολογικό του εξοπλισμό από τη δεκαετία του 1950 έως σήμερα. Οι σελίδες comics που θα δημιουργήσει η καλλιτέχνιδα Μαρία-Όλια Ντακογιάννη ειδικά για την έκθεση αφηγούνται τις εμπειρίες ενός εργαζόμενου σε ένα εργοστάσιο ενέργειας, τις συνθήκες εργασίας, τα υλικά που αγγίζει καθημερινά, τα ρούχα, τα απαραίτητα μέτρα προστασίας που απαιτεί η δουλειά του και την εξειδίκευση πάνω στη γραμμή παραγωγής και παράλληλα, την καθημερινότητα ενός δημιουργού comics, την έμπνευση, τη σύλληψη της ιδέας, το μέσο δημιουργίας και το τελικό προϊόν, προσκαλώντας το κοινό να ανακαλύψει τις παράλληλες διαδρομές τους. Ακόμα, για τον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων, το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου και το Ψηφιακό Μουσείο Comics διοργανώνουν δωρεάν εκπαιδευτικές δράσεις για όλους, στο πλαίσιο της έκθεσης «Comics στο Υδαταέριο». Και το σχετικό link...

Το φετινό Comicdom Con Athens τιμά το ιταλικό κόμικ, όμως το ελληνικό στοιχείο δεν γίνεται να λείπει από το φεστιβάλ. Έτσι, μιλήσαμε με καλλιτέχνες τριών διαφορετικών γενεών για το σύγχρονο ελληνικό κόμικς και την εξέλιξή του μέχρι σήμερα. Αγγελική Σαλαμαλίκη Με άρωμα Ιταλίας έρχεται το Comicdom Con Athens 2023 στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, το τριήμερο 12-14/5. Η συμβολή των Ιταλών στην ένατη τέχνη είναι αδιαμφισβήτητη, έτσι το μεγαλύτερο φεστιβάλ κόμικς στην Αθήνα αποφάσισε να τιμήσει μερικούς από τους σημαντικότερους δημιουργούς του είδους με εκθέσεις και ειδικά αφιερώματα. Στη φετινή διοργάνωση θα έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τον σεναριογράφο κόμικς Tito Faraci που, ως τιμώμενος διεθνής προσκεκλημένος, θα επισκεφτεί το φεστιβάλ για μία συζήτηση-αναδρομή στη μακρά καριέρα του και θα παραλάβει βραβείο για τη συνολική προσφορά του στην τέχνη των κόμικς. Παράλληλα, το Comicdom συνεργάζεται με το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών για τη φιλοξενία δύο πρωτότυπων εκθέσεων: Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Ίταλο Καλβίνο, στήνεται η πολύπλευρη έκθεση "Calvino Immaginario – Οι Φανταστικοί Κόσμοι του Italo Calvino", που ζωντανεύει σε παγκόσμια πρεμιέρα στην Αθήνα τους φανταστικούς κόσμους του Ιταλού συγγραφέα, ενώ στην έκθεση "Fumetti dal Mare – Κόμικς από τη Θάλασσα", έξι διεθνείς καλλιτέχνες από Αλβανία, Ιταλία, Ελλάδα και Γαλλία παρουσιάζουν έργα εμπνευσμένα από τη θάλασσα. "Calvino Immaginario – Οι Φανταστικοί Κόσμοι του Italo Calvino" Φυσικά, από το πρόγραμμα δεν λείπουν τα αφιερώματα σε σύγχρονους Έλληνες δημιουργούς όπως η έκθεση για την Αγγελική Σαλαμαλίκη, καθώς και προβολές animation, εργαστήρια για κάθε ηλικία, διαγωνισμοί, πάνελ και πολλά άλλα events που γιορτάζουν τη διεθνή ένατη τέχνη. Σε αυτό το πλαίσιο, μιλήσαμε με Έλληνες δημιουργούς από τρεις διαφορετικές γενιές, τον Τάσο Αποστολίδη (1947), τον Γιάννη Ρουμπούλια (1982) και τη Μαρία-Όλια Ντακογιάννη (1995), για την πρώτη τους επαφή με τον κόσμο της ένατης τέχνης, τις επιρροές και τις αγαπημένες τους ιστορίες. Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με τον κόσμο των κόμικς; Τάσος Αποστολίδης: Ως αναγνώστης, τα "Μίκυ Μάους" στη δεκαετία του ΄50. Ως σεναριογράφος, στη δεκαετία του ΄80, οι "Κωμωδίες" του Αριστοφάνη σε κόμικς με εικόνες του Γιώργου Ακοκαλίδη, που φέτος συμπληρώνουν 40 χρόνια συνεχούς κυκλοφορίας. Γιάννης Ρουμπούλιας: Από πολύ μικρή ηλικία οι γονείς μου, βλέποντας το ενδιαφέρον που είχα για τις ιστορίες φαντασίας και τα κινούμενα σχέδια, φρόντιζαν να με τροφοδοτούν οι ίδιοι με πολύχρωμα κόμικς διαφόρων ειδών. Ειδικά την εποχή που άρχισα να μαθαίνω να διαβάζω, ο Σπάιντερμαν, ο Σούπερμαν και άλλοι, μου κρατούσαν συντροφιά μέσω των ιστοριών τους και με βοηθούσαν να σχηματίσω ξεκάθαρες εικόνες για το "καλό” και το "κακό”. Ωστόσο όταν ο πατέρας μου ένα καλοκαίρι μου αγόρασε ένα ελληνικό τεύχος "Super Conan", ήταν η καθοριστική στιγμή όπου τα κόμικς με κέρδισαν για πάντα και ο Κόναν ο Βάρβαρος έγινε ένας από τους πλέον αγαπημένος μου χαρακτήρες. Από μικρός είχα συνηθίσει τους πολύχρωμους, ατσαλάκωτους υπερήρωες με τα αδαμάντινα ιδανικά που έμοιαζαν με σύγχρονους ημίθεους. Ωστόσο ο Κόναν, σχεδόν ημίγυμνος και χωρίς υπερφυσικές δυνάμεις, είχε μια λαχτάρα για ζωή που στα μάτια μου τον έκανε να ξεχωρίσει από κάθε άλλον. Κάπου εκεί κατάλαβα πως θα ήθελα για πάντα να διαβάζω τις περιπέτειές του μα και να σκαρφίζομαι και δικές μου, ακονίζοντας τη φαντασία μου στο έπακρο. Μαρία-Όλια Ντακογιάννη: Η σχέση μου με τα κόμικς ξεκίνησε από τη θέση του αναγνώστη και μάλιστα ήταν από τα πρώτα μου ερεθίσματα στον κόσμο του διαβάσματος. Θυμάμαι να περνώ όλη μου την παιδική ηλικία με ένα κόμικ στο χέρι, προσπαθώντας να ξεφυλλίσω τις σελίδες κάποιας περιπέτειας με φόντο τη Λιμνούπολη ή το γαλατικό χωριό ενώ έτρωγα καρπούζι, κάποιο καλοκαίρι στη βεράντα των παππούδων μου. Είναι μια εμπειρία που έχω συνδέσει με την αθωότητα και την ανεμελιά, παρότι αυτή η συνήθεια δεν άλλαξε όσο μεγάλωνα, μάλλον φούντωνε μέσα μου την επιθυμία να διεισδύσω περισσότερο σε αυτό τον κόσμο που τόσο με είχε συγκινήσει. Τη δεκαετία του 1980 ξεκίνησε τη συγγραφική του πορεία ο Τάσος Αποστολίδης, μεταφέροντας τις "Κωμωδίες" του Αριστοφάνη σε κόμικς με εικονογράφηση από τον Γιώργο Ακοκαλίδη, που φέτος συμπληρώνουν 40 χρόνια συνεχούς κυκλοφορίας. Πώς βλέπετε τη σύγχρονη καλλιτεχνική σκηνή στην ένατη τέχνη; Τι έχει αλλάξει στις πεποιθήσεις και τις προσεγγίσεις των δημιουργών; Τ.Α.: Βλέπω μεγάλη εξέλιξη από τους δημιουργούς και μεγάλη τόλμη από τους εκδότες. Τα θέματα είναι πιο ψαγμένα, οι εικόνες το ίδιο. Επίσης είναι εμφανής η προσπάθεια προσωπικής γραμμής. Ευτυχώς ξεφύγαμε από το στάδιο των μιμήσεων. Υπάρχουν πολλοί ταλαντούχοι νέοι δημιουργοί και με τη δυνατότητα της τεχνολογίας μπορούν εύκολα πια να δείξουν τη δουλειά τους. Ένα άλλο χαρακτηριστικό που διαφαίνεται είναι ότι νέοι δημιουργοί παράγουν για το κοινό, για να διαβαστούν και όχι για να κάνουν το κέφι τους ή να δείξουν μόνο τις ζωγραφικές τους ικανότητες. Γ. Ρ.: Καθώς περνάει ο καιρός και μεγαλώνω σε ηλικία, διαπιστώνω πως οι νεότεροι δημιουργοί σφύζουν από ταλέντο και όρεξη για δουλειά. Είναι πολύ ελπιδοφόρο να βλέπεις όλο και περισσότερο νέο κόσμο να εκφράζεται μέσω της τέχνης. Ταυτόχρονα, σε αντίθεση με τα παλιότερα χρόνια που όσοι ασχολούνταν με καλλιτεχνικά επαγγέλματα κατά κάποιον τρόπο αντιμετωπίζονταν ως ταμπού ή παρίες, ενώ πλέον αντιμετωπίζονται σαν επαγγελματίες που κερδίζουν τα προς το ζην από την τέχνη τους. Ωστόσο οι σημαντικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε ως κλάδος σε διάφορους τομείς δεν παύουν να υπάρχουν. Όσο όμως μεγαλώνει η κοινότητά μας πιστεύω πως η ελληνική σκηνή κόμικς μόνο προς τα πάνω μπορεί να πάει. Είμαι της γνώμης πως μόνο η φαντασία μπορεί να κάνει τη διαφορά στο οτιδήποτε. Μ. Ν.: Σε σταθερά ανοδική πορεία και με αξιοσημείωτη συνέπεια στην ποιότητα παρά τη ραγδαία ποσοτική αύξηση των παραγόμενων έργων. Η σκηνή είναι ιδιαίτερα ενεργή και έχει αρχίσει να διεισδύει και σε διαφορετικούς χώρους μέσα από ένα δυναμικό δίκτυο συνεργασιών. Για τις πεποιθήσεις και προσεγγίσεις των δημιουργών δεν είμαι τόσο σίγουρη, έχω την εντύπωση πως παρουσιάζονται πιο ευέλικτοι και προσαρμοστικοί και ακολουθούν τις εξελίξεις, τη ζήτηση και τις ανάγκες των αναγνωστών τους για πιο περίπλοκα ή και δύσκολα θέματα, και πιο συμπεριληπτικές ιστορίες. Εάν παρατηρώ κάτι είναι πως δίνεται πλέον ιδιαίτερη προσοχή σε ζητήματα τεκμηρίωσης και έρευνας ακόμη και σε ιστορίες μυθοπλασίας, όλες οι εκδόσεις είναι πολύ προσεγμένες και οι καλλιτέχνες επιχειρούν να αναλαμβάνουν δουλειές με εντυπωσιακό όγκο και μεγάλο βαθμό δυσκολίας. Στα τέλη των 90s ο Γιάννης άρχισε να αναγνωρίζεται από την εγχώρια σκηνή και σήμερα είναι ένας από τους πιο καταξιωμένους Έλληνες εικονογράφους. Με τα social media και την αύξηση της απόσπασης προσοχής ειδικά στις μικρότερες ηλικίες, πολλοί παρατηρούν μια αποστροφή από την ανάγνωση. Τι ισχύει για τα κόμικς; Πιστεύετε ότι οι αναγνώστες τα προτιμούν αντί ένα λογοτεχνικό βιβλίο και γιατί; Τ.Α.: Αυτό άρχισε να διαφαίνεται από το 2000 και μετά, αλλά δεν είναι μόνο φαινόμενο ελληνικό. Τα κόμικς είναι πιο κοντά στην εικόνα που μας έχει κατακλύσει, αναπτύσσονται με λιγότερο λόγο και αυτό τα φέρνει πιο κοντά στις προτιμήσεις του νεανικού κυρίως κοινού. Η αισθητική των σχολικών βιβλίων έχει παίξει τον ρόλο της, απωθώντας τα παιδιά από το βιβλίο. Πάντως δεν συγκρίνονται τα είδη. Ο αναγνώστης που του αρέσει η λογοτεχνία θα την αναζητήσει, αυτό δεν εμποδίζει να διαβάζει και κόμικς ίσως μια άλλη στιγμή, με άλλη ευκαιρία. Γ. Ρ.: Προσωπικά πιστεύω πως όποιος θέλει να ασχοληθεί, θα το κάνει δίχως δεύτερες σκέψεις. Πριν τα social media ήταν η τηλεόραση, τα video games κ.τ.λ. Πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν μέσα που αποσπούν την προσοχή. Όλα είναι θέμα παιδείας, γούστου και προσαρμογής στα νέα δεδομένα της εκάστοτε εποχής. Δεν διαβάζουν όλοι βιβλία, όπως δε διαβάζουν όλοι κόμικς. Υπάρχουν και άνθρωποι που δεν ασχολούνται καν με τα social media. Μπορεί τα μικρά τεύχη των είκοσι σελίδων (comic books) να μην κάνουν τα εξωπραγματικά νούμερα που έκαναν κάποτε ανά εβδομάδα, μα οι μεγαλύτεροι τόμοι με ολοκληρωμένες ιστορίες (graphic novels) έχουν αναπτύξει μια δυναμική παρόμοια με αυτή των κλασικών βιβλίων τα τελευταία χρόνια. Πλέον έχουν μπει δυναμικά στο παιχνίδι και τα ψηφιακά κόμικς. Μια μορφή τέχνης μπορεί να επιβιώσει με την εξέλιξη και την ανάπτυξή της. Οτιδήποτε μένει στάσιμο και απαράλλαχτο, δυστυχώς είναι καταδικασμένο να εκλείψει κάποια στιγμή. Όσο παράγουμε ποιοτικές και πρωτότυπες ιστορίες που έχουν κάτι να πουν στο αναγνωστικό κοινό, η πεποίθησή μου είναι πως θα ανανεώνεται και το ενδιαφέρον του. Μ. Ν.: Είμαι από τους αναγνώστες που πιστεύουν πως η διαδικασία ανάγνωσης ενός κόμικ και ενός βιβλίου μπορεί να είναι το ίδιο ανάλαφρη και ευχάριστη, ανεξαρτήτως εάν απαιτεί τα ίδια επίπεδα συγκέντρωσης και προσήλωσης. Και στα δύο είδη η γραφή μπορεί να είναι πυκνή, ανιαρή, φλύαρη, να έχει καλή ή κακή ροή. Η εικόνα ενός κόμικ που κάπως διευκολύνει το μάτι και τη φαντασία δε σημαίνει πως δεν είναι επιφορτισμένη με πολλά επίπεδα πληροφορίας, πως δεν απαιτεί αντίστοιχη προσπάθεια από τον αναγνώστη για την αποκωδικοποίηση των νοημάτων της. Για την απόλαυση ενός κόμικ χρειάζεται παρατήρηση, κριτική σκέψη, συγκέντρωση, συνθετική ικανότητα κ.ά. Επίσης υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη κόμικς και αναγνωστικές προτιμήσεις, πολλές δημιουργίες χρειάζονται μέρες για να διαβαστούν και να αφομοιωθούν. Ίσως φαίνεται πιο εύκολο στην εποχή της εικόνας και της ταχύτητας να διαβάσει κανείς ένα κόμικ, όμως στην πραγματικότητα, η εικόνα δεν εξυπηρετεί την εξοικονόμηση χρόνου και ενέργειας, είναι απλώς ένας διαφορετικός τρόπος διαχείρισης και παρουσίασης της πληροφορίας, που δεν θα πρέπει να προσπερνάμε επιπόλαια ή βιαστικά. Η Μαρία-Όλια Ντακογιάννη ανήκει στη νέα φουρνιά Ελλήνων καλλιτεχνών. Τι συμβουλή θα δίνατε σε ένα νέο καλλιτέχνη που θέλει να ασχοληθεί με τα κόμικς; Τ.Α.: Να προσέξει πολύ το σενάριο και να μάθει πώς γράφεται. Να κάνει πολλή έρευνα γύρω από το θέμα του πριν τραβήξει την πρώτη του γραμμή. Να μη βιάζεται να ''απεικονίσει'', αλλά να είναι σίγουρος ότι η εικόνα του θα πατήσει πάνω σε ένα καλά δομημένο σενάριο. Τόσο στα κόμικς όσο και στα graphic novels το μοίρασμα της προσοχής και του ενδιαφέροντος ανάμεσα στο σενάριο και στην εικόνα είναι 50:50. Γ. Ρ.: Πρώτα απ’ όλα να αγαπάμε από τα βάθη της ψυχής μας αυτό που κάνουμε. Πρέπει να έχουμε υπομονή, επιμονή και να μελετάμε πολύ. Να εξασκούμαστε σταθερά κάθε μέρα, έστω και λίγο. Να μην απογοητευόμαστε από τα λάθη μας, μα να μαθαίνουμε από αυτά. Να επιχειρούμε με κάθε τρόπο να τελειώνουμε ένα έργο μας ακόμη κι αν δεν προέκυψε το καλύτερο αποτέλεσμα που θα θέλαμε. Είναι πάρα πολύ σημαντικό τα ολοκληρώνουμε ένα έργο πριν ξεκινήσουμε κάποιο άλλο. Έτσι αποκτάμε μεγαλύτερη εμπειρία. Θέλει γερό στομάχι ο καλλιτεχνικός χώρος, μα δεν πρέπει να τα παρατάμε ποτέ αν πιστεύουμε στη δουλειά και στο μεράκι μας. Να μη διστάζουμε να βοηθάμε ή και να προστατεύουμε λιγότερο έμπειρους από εμάς. Δίνοντας κάτι πίσω στην κοινότητα, έστω και μια συμβουλή, βοηθάμε στο να γίνουμε καλύτεροι σαν σύνολο. Αν τα κάνουμε όλα αυτά υπάρχει μια πάρα πολύ μεγάλη πιθανότητα να γίνουμε εξαιρετικοί και σεβαστοί καλλιτέχνες. Μ. Ν.: Να γράφει και να εικονογραφεί τις ιστορίες που θα ήθελε ο ίδιος να διαβάσει ως αναγνώστης. Τα θέματα που τον απασχολούν, τα συναισθήματα και τις σκέψεις που θα ήθελε να μοιραστεί. Η αυθεντικότητα είναι το παν σε κάθε τέχνη και είναι κατά την άποψη μου και αυτό που φέρνει την αναγνώριση και την επιτυχία. Το να δημιουργείς από την καρδιά σου και όχι με κριτήριο κάποια τάση ή τι πιστεύεις ότι είναι αρεστό ή δημοφιλές μεταξύ των αναγνωστών. Οι αναγνώστες σου θα σε ακολουθούν όσο είσαι πιστός στον εαυτό σου και δείχνεις ότι έχεις πάθος για αυτό που κάνεις. Στην τελική ο πρώτος και πιο δύσκολος αναγνώστης που πρέπει να "πείσεις” είναι ο ίδιος σου ο εαυτός, που διαβάζει κόμικς και αγαπάει αυτή την τέχνη και είναι απαιτητικός και τελειομανής, περιμένοντας να συγκινηθεί. Θα συμβούλευα ένα νέο δημιουργό να τολμά, να παίρνει ρίσκα, να εκτίθεται, να προσπαθεί ξανά και ξανά, να μην αποθαρρύνεται, να αποδέχεται με σεβασμό την κριτική όσο εξελίσσεται και βελτιώνεται, να μην το βάζει κάτω. Σταθμός για την καριέρα του Αποστολίδη υπήρξε το "Χαμένο φάσμα", ένα ατμοσφαιρικό κόμικ-άλμπουμ με καρέ βγαλμένα από φιλμ νουάρ. Το βρίσκετε δύσκολο να εντοπίσετε κοινά σημεία με έργα που δεν ανήκουν στη δική σας φουρνιά καλλιτεχνών; Τ.Α.: Μα το ''εικονογραφήγημα'' είναι η τέχνη της αφήγησης με λόγο και εικόνα. Προφανώς υπάρχουν κοινά σημεία. Μπορεί να προχώρησαν κάποια πράγματα αλλά η σωστή περιγραφή χαρακτήρων, η τοποθέτηση του μύθου σε τόπο και χρόνο κ.τ.λ. δε θα αλλάξουν, αφού αποτελούν δομικά στοιχεία της αφήγησης. Γ. Ρ.: Καθόλου! Ο δάσκαλός μου, Σπύρος Ορνεράκης, με έμαθε να κρατώ τους ορίζοντές μου ανοιχτούς και να κοιτώ με ενδιαφέρον ό,τι δίνει μια νέα, φρέσκια πνοή στην τέχνη μας ή να εκτιμώ κάθε τι παλιότερο που την εξέλιξε και την οδήγησε στο σημείο που βρίσκεται τώρα. Σίγουρα υπάρχουν άπειρα διαφορετικά γούστα σε τεχνοτροπίες, θεματικές και τρόπους αφήγησης που είναι αδύνατο να καλυφθούν απόλυτα σε ένα ευρύ φάσμα. Αυτό όμως πιστεύω πως είναι υγιές και δίνει την ευκαιρία σε πολύ κόσμο, καλλιτέχνες και αναγνώστες, να δοκιμάσουν διαφορετικά πράγματα. Αλίμονο αν άρεσαν όλα σε όλους. Μ. Ν.: Ακριβώς το αντίθετο! Θεωρώ πως το ποιοτικό επίπεδο των έργων πολλών νέων δημιουργών δεν υστερεί σε τίποτα από την αφηγηματική ωριμότητα καλλιτεχνών με περισσότερη εμπειρία στο χώρο. Αντίστοιχα, οι μεγαλύτεροι δημιουργοί τείνουν να πειραματίζονται, να δοκιμάζουν καινούρια πράγματα και να παραμένουν επίκαιροι τόσο θεματικά όσο και εικαστικά. Θα έλεγα πως η μια γενιά επηρεάζει και εμπνέει την άλλη. Στη σημερινή κόμικς κοινότητα οι νεότεροι δημιουργοί συνυπάρχουν με τους πλέον καταξιωμένους σε ένα κλίμα σύμπνοιας και αμοιβαίου σεβασμού. Την τελευταία περίοδο ο Γ. Ρουμπούλιας σχεδιάζει τις ιστορίες του "Μυθομάχου", εμπνευσμένες από την Ελληνική Επανάσταση. Τι θα λέγατε ότι εκφράζει περισσότερο τη δική σας γενιά ως δημιουργούς; Τ.Α.: Η πολιτική, οι ιδεολογίες, οι περιπέτειες, ο έρωτας και το χιούμορ. Γ. Ρ.: Η αλήθεια είναι πως δε μπορώ να απαντήσω γενικά για μια ολόκληρη γενιά. Κάθε καλλιτέχνης έχει διαφορετικά ερεθίσματα και προσλαμβάνουσες ως ξεχωριστή προσωπικότητα. Διαφορετικά κίνητρα και όνειρα. Προσωπικά πάντα είχα την ανάγκη να ψυχαγωγώ τον κόσμο γύρω μου με το να αφηγούμαι ενδιαφέρουσες φανταστικές ή κωμικές ιστορίες. Ιστορίες που θα αγαπούσα ο ίδιος αλλά και ιστορίες που θα έδιναν και κάτι πίσω στο κοινό. Για μένα η φαντασία είναι το άλφα και το ωμέγα. Μ. Ν.: Η πολυφωνία και το συνεργατικό πνεύμα. Ο κάθε δημιουργός διατηρεί το δικό του χαρακτήρα και προσπαθεί να διαμορφώσει μια ταυτότητα, χωρίς να εγκλωβίζεται σε αυτή και πάντοτε παρακολουθώντας τις τάσεις που κυριαρχούν στο χώρο και τις δουλειές των συναδέλφων του. Η ποικιλία των ιστοριών και των σχεδιαστικών στυλ είναι ενδεικτική των δυνατοτήτων του μέσου. Παρατηρείται επίσης έντονα η τάση των νέων δημιουργών να ενώνουν τις δυνάμεις τους, να εμπιστεύονται τα σενάρια τους σε άλλους σχεδιαστές ή να μοιράζονται μεταξύ τους τα στάδια της εικονογράφησης, τον χρωματισμό, τον σχεδιασμό των εξωφύλλων. Μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα συλλογικά κόμικς των τελευταίων ετών ανέδειξαν πολύ δυνατά δίδυμα ή ομάδες δημιουργών που ανυπομονούμε να ξαναδούμε σε σύμπραξη. Αναμφίβολα θα έχετε κάποιους αγαπημένους καλλιτέχνες που ίσως επηρέασαν και το έργο σας. Ποιοι είναι αυτοί; Τ.Α.: Προφανώς υπάρχουν κι άλλοι λαμπροί εκπρόσωποι του είδους, αλλά οι δημιουργοί της βελγικής σχολής μου άφησαν βαθύ αποτύπωμα και ίσως επηρέασαν τα πρώτα μου έργα. Γ. Ρ.: Frank Frazetta, John Buscema, Claudio Castellini, Σπύρος Ορνεράκης, Brian Bolland, Sergio Toppi, Jim Steranko, Kentaro Miura, Akira Toriyama, Sean O'Mailey, Bruce Timm, Alex Alice, Juanjo Guarnido και άλλοι πολλοί. Μ. Ν.: Ο πρώτος δημιουργός που λάτρεψα και με ενέπνευσε, όχι μόνο να ασχοληθώ με τα κόμικς αλλά και να σπουδάσω την επιστήμη μου, την αρχαιολογία, ήταν ο Ντον Ρόσα, ο δημιουργός του κόμικ "Ο Βίος και η Πολιτεία του Σκρουτζ Μακ Ντακ". Το "Περσέπολις" επίσης της Μαρζάν Σατραπί ήταν το πρώτο μου "ενήλικο” κόμικ, εκείνο που έστρεψε την προσοχή μου σε ωριμότερες αφηγηματικές φόρμες όπως το graphic novel, και με έκανε να συνειδητοποιήσω πως τα κόμικς μπορούν να είναι πολλά περισσότερα από χιουμοριστικές ιστορίες με παπιά και εκρηκτικούς γαλάτες. Έχω θαυμάσει το συγγραφικό και σχεδιαστικό έργο πολλών ξένων δημιουργών με μια προτίμηση για την ευρωπαϊκή σχολή, χωρίς αυτό να αποκλείει τους Αμερικάνους συγγραφείς και εικονογράφους. Μερικοί αγαπημένοι μου είναι οι Scott McCloud, Craig Thomson, Juan Díaz Canales και Juanjo Guarnido, Alan Moore και Neil Gaiman αλλά και οι Έλληνες Soloúp, Δημοσθένης Παπαμάρκος, Θανάσης Πέτρου, Τάσος Ζαφειριάδης, Γιώργος Γούσης και πολλοί άλλοι. Έχετε αντλήσει στοιχεία και από άλλα είδη τέχνης για τις ιστορίες σας; Τ.Α.: Η λογοτεχνία αλλά και η μουσική βοήθησαν τις αφηγηματικές μου δυνατότητες. Γ. Ρ.: Φυσικά! Λατρεύω ιδιαίτερα τον κινηματογράφο και μάλιστα θεωρώ την κινηματογραφική τέχνη και την τέχνη των κόμικς ξαδέρφια. Η αλήθεια είναι πως ο τρόπος που γράφουμε το σενάριο για κόμικς είναι σχεδόν πανομοιότυπος με ένα κινηματογραφικό σενάριο αν εξαιρέσουμε μερικές μικρές διαφορές. Τόσο στα κόμικς όσο και στον κινηματογράφο παίζουν πάρα πολύ μεγάλο ρόλο το σενάριο\ο λόγος, η σκηνοθεσία, ο φωτισμός, η παλέτα χρωμάτων, ο τρόπος αφήγησης, τα πλάνα, η εκφραστικότητα των ηρώων και άλλα πολλά. Μ. Ν.: Το κόμικ μου "Musicoma: το κόμικ-μιούζικαλ" και η καινούρια μου ιστορία που θα κυκλοφορήσει στο φετινό Comicdom Con, ήταν μια απόπειρα να συνδυάσω τις δύο αγαπημένες μου τέχνες, το κόμικ και τη τζαζ μουσική σε ένα διαδραστικό αφηγηματικό περιβάλλον, όπου παράλληλα με την ανάγνωση του κόμικ μπορούσε κανείς να ακούσει και το πρωτότυπο soundtrack που γράφτηκε ειδικά για τη συγκεκριμένη ιδέα. Σκοπός μου ήταν να μεταφέρω το μουσικό θέατρο και το μιούζικαλ σε μια εμπειρία κόμικ, να δώσω μια ακόμη διάσταση στους χαρακτήρες μου και να προτείνω μια παράλληλη μουσική αφήγηση της ιστορίας μου. Το κόμικ μεταφέρθηκε μάλιστα στο θέατρο φέτος στη σκηνή του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός, όπου παρουσιάστηκε με τη μορφή μουσικοθεατρικής παράστασης σε συνδυασμό με video-art και animation. Το ενδιαφέρον της Μαρίας-Όλιας για την αρχαιολογία της έδωσε την έμπνευση για την αυτοέκδοση "Amorabilia". Υπάρχει κάποιος δημιουργός που θα θέλατε να συνεργαστείτε; Τ.Α.: Υπήρχε, ο Αλέκος Παπαδάτος! Συνεργαστήκαμε στον "Αριστοτέλη" και ίσως συνεχίσουμε. Εμένα με πήραν και τα χρόνια. Στα 76 μου δουλεύω στον "Πλάτωνα". Είμαι, λένε, ο γηραιότερος σεναριογράφος κόμικς στον κόσμο! Γ. Ρ.: Ανέκαθεν ήθελα να κάνω μια συνεργασία σε κάποιο πρότζεκτ με τον καλό φίλο μου Μάνο Λαγουβάρδο. Ο Μάνος είναι ένας από τους αρτιότερους και σπουδαιότερους κατ' εμέ δημιουργούς που δουλεύουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα. Το έργο του με εμπνέει να γίνομαι καλύτερος και να μην επαναπαύομαι σε μανιέρες. Ελπίζω στο πλαίσιο της νέας εκδοτικής εταιρείας μου, της Nerdula Creative Lab, να το καταφέρουμε σύντομα. Μ. Ν.: Θα ήθελα πάρα πολύ να συνεργαστώ με τη Γεωργία Ζάχαρη και τη Στέλλα Στεργίου. Θαυμάζω πολύ τη δουλειά τους και ελπίζω κάποτε να έχουμε την ευκαιρία να γράψουμε ή εικονογραφήσουμε από κοινού κάποια ιστορία. Ποια είναι η αγαπημένη σας ιστορία κόμιξ; Τ.Α.: Η "Περσέπολις". Γ. Ρ.: Με σιγουριά θα πω το "Berserk", το σκοτεινό έπος τρόμου και φαντασίας του πρόσφατα εκλιπόντα Kentaro Miura. Μ. Ν.: Αχ, ποτέ δεν μπορούσα να επιλέξω μία μόνο σε αντίστοιχη ερώτηση. "Ο γλύπτης" του McCloud είναι σίγουρα πολύ αγαπημένο μου κόμικ, όπως και το "Daytripper" των Fabio Moon και Gabriel Ba. Έχω και ελληνικά αγαπημένα, ο "Συλλέκτης" του Soloúp σίγουρα, το "Φεστιβάλ" των Γούση, Ζάχαρη και Πανταζή και το" Γρα-Γρού" των Ζαφειριάδη, Παλαβού και Πέτρου. Και το σχετικό link...

Μέσα στον Δεκέμβρη παρουσιάστηκε στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός» η μεταφορά του κόμικ της Ολιας Ντακογιάννη «Musicoma» σε μιούζικαλ και η δημιουργός μάς μιλάει για αυτό το πρωτότυπο εγχείρημα... Η Όλια Ντακογιάννη και (στο βάθος) η Δανάη Κατσαμένη Μουσική και κόμικς είναι δύο τέχνες που απασχολούν διαφορετικές αισθήσεις, χωρίς, όμως, να είναι λίγες οι φορές που αυτές συνομιλούν. Μια τέτοια συνομιλία γίνεται στο κόμικ «Musicoma» της νεαρής Μαρίας-Όλιας Ντακογιάννη, μια ιστορία μυθοπλασίας – ερωτικό γράμμα προς τη ζωή και την τζαζ μουσική. Πριν από περίπου ένα μήνα, στις 11 Δεκεμβρίου, το κόμικ παρουσιάστηκε για μία μόνο παράσταση στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός» σε μορφή μιούζικαλ με video art. Την σκηνοθεσία ανέλαβαν οι Όλια Ντακογιάννη και Δανάη Κατσαμένη, το animation ο Γιάννης Ντουσιόπουλος ενώ τη μουσική υπόκρουση το γνωστό τζαζ σύνολο Gilad Atzmon Quartet. Για το πρωτότυπο αυτό εγχείρημα απαντά στις ερωτήσεις του «Καρέ Καρέ» η ίδια η δημιουργός. Ο τίτλος του έργου είναι λογοπαίγνιο (μουσική + κώμα). Η μουσικός πρωταγωνίστρια πέφτει σε κώμα και περνάει τη ζωή της μέσα σε έναν ονειρικό κόσμο γεμάτο μουσική. Πιστεύεις πως η τέχνη είναι μια απόδραση από την πραγματικότητα ή μπορεί, τελικά, να την αλλάξει; Το «Musicoma», η τζαζ ουτοπία που δημιούργησε ο Τσάρλι Μπερντ Πάρκερ για την Άλι Μπράουν, είναι ένας τόπος που συμβολίζει την απόδραση από την πραγματικότητα και την ιδιότητα της τέχνης να λειτουργεί ως μιας μορφής καταφύγιο. Η Άλι παραμένει εκούσια στο κώμα για εξήντα χρόνια, μόνο για να συνειδητοποιήσει αργότερα ότι όλα όσα έδιναν νόημα στη μουσική της είχαν ξεχαστεί μαζί με εκείνη. Ξέχασε ότι η ζωή δίνει νόημα στην τέχνη και η τέχνη στη ζωή. Η τέχνη δεν προσφέρεται για εσωτερική κατανάλωση, η εμμονική ενασχόληση με αυτή χωρίς τις κατάλληλες ισορροπίες μπορεί να γίνει επιβλαβής. Μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, αλλά για να συμβεί αυτό πρέπει να είναι προσβάσιμη και όχι να παραμένει εγκλωβισμένη ή προνόμιο των λίγων. ● Το κόμικ κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 2021 μαζί με αυθεντική μουσική σε CD. Ήταν «προδιαγεγραμμένο» να γίνει μιούζικαλ; Το κόμικ αυτό σχεδιάστηκε ως μιούζικαλ. Εξαρχής η βασική ιδέα πίσω από το «Musicoma» ήταν η δημιουργία ενός κόνσεπτ-κόμικ που να συνδυάζει αφήγηση και μουσική. Οι πρωτότυπες συνθέσεις δε λειτουργούν ως μουσικά χαλιά στην εξέλιξη της ιστορίας αλλά ως οργανικά αφηγηματικά μέρη. Οι ίδιοι οι χαρακτήρες στις σελίδες των εικονογραφημένων τραγουδιών αντιμετωπίζουν τον χώρο των καρέ σαν σκηνή, έχουν επίγνωση της παρουσίας θεατών. Ακόμη και οι συνειδητά φανερές επιρροές από μιούζικαλ-ορόσημα αφήνουν να εννοηθεί πως το κόμικ δεν δημιουργήθηκε για να παραμείνει μια έντυπη δισδιάστατη ιστορία, αλλά ότι πάντα υπήρχε στις σελίδες του μια έτοιμη παράσταση που αναζητούσε μια σκηνή να τη φιλοξενήσει. ● Τα σχέδια του κόμικ σου έγιναν animation και οι ήρωές σου ηθοποιοί. Πώς ήταν για σένα το πέρασμα του έργου σου από τις σελίδες στη σκηνή; Αρχικά υπήρξα πολύ τυχερή που είχα την ευκαιρία να εμπλακώ προσωπικά στη διαδικασία από την αρχή, με αποτέλεσμα να ζήσω ολόκληρη την εμπειρία της μεταφοράς του έργου μου. Θεωρείς πως ως δημιουργός το γνωρίζεις καλύτερα από τον οποιονδήποτε, έχεις ψυχολογήσει τους ήρωές σου, είσαι οι ήρωές σου. Κι όμως, όσο και αν νόμιζα πως τους έχω κατανοήσει, μέσα από τα μάτια των συνεργατών μου συνειδητοποίησα πόσες ερμηνείες και νοήματα μπορούσαν ακόμη να προκύψουν από το «Musicoma», πόσες πτυχές των χαρακτήρων αναδύθηκαν μέσα από τη δική τους προσέγγιση πάνω στο κείμενο και την ιστορία. Το έργο που τελικά παρουσιάσαμε ήταν μια πολύ διαφορετική εκδοχή του «Musicoma», ένα «Musicoma» βασισμένο στο δικό μου όραμα, το οποίο όμως αποδομήθηκε και συναρμολογήθηκε εκ νέου από τις ιδέες και την εμπειρία διαφορετικών καλλιτεχνών. Η νέα πνοή που έδωσαν οι συντελεστές στην ιστορία και ο τρόπος που την εμψύχωσαν τα animations με έκαναν να ανυπομονώ να ανακαλύψω την καινούρια αυτή διάσταση του «Musicoma». Όταν ολοκλήρωσα το κόμικ θυμάμαι μια επίγευση μελαγχολίας για το τέλος της πιο δημιουργικής φάσης. Η παράσταση αυτή μου έδωσε την ευκαιρία να επανασυνδεθώ με το πρώτο μου κόμικ αλλά και να το βιώσω σχεδόν σαν αναγνώστης-ακροατής που το ανακαλύπτει για πρώτη φορά. ● Ποιες ήταν οι δυσκολίες που αντιμετωπίσατε για να ανέβει το έργο σε μια χώρα που, διάταγμα με το διάταγμα, γίνεται εχθρικότερη προς την τέχνη; Έχοντας λάβει μια μικρή επιχορήγηση από το υπουργείο Πολιτισμού, που ήταν ένα σημαντικό σημείο εκκίνησης αλλά όχι αρκετή για να καλύψει τις ανάγκες μιας τέτοιας παραγωγής, και όντας υποχρεωμένοι να λειτουργήσουμε σε ένα πολύ στενό χρονικό πλαίσιο για να αξιοποιηθεί αυτή η ευκαιρία μέσα στο 2022, γνωρίζαμε από την αρχή πως θα έπρεπε να κάνουμε όλοι αρκετούς συμβιβασμούς και να δράσουμε με κίνητρο τις δυνατότητες του πρότζεκτ να φτάσει ψηλά, παίρνοντας ένα ρίσκο. Όλοι κάναμε υπερβάσεις, δουλέψαμε σε δύσκολες συνθήκες με βασικές ελλείψεις. Έπρεπε μέσα σε μερικούς μήνες να στηθεί ένα πρότζεκτ που δεν είχε προηγούμενο, κανένα παράλληλο, βρισκόμασταν αντιμέτωποι με το άγνωστο, χωρίς να έχουμε εικόνα εάν κάτι τέτοιο μπορεί να πετύχει. Δεν είχαμε ιδέα πώς να διαχειριστούμε το υλικό, ποιες ήταν οι απαιτήσεις του, καλλιτεχνικά και οικονομικά. Ξεκινήσαμε με άλλους όρους, τελικά το ίδιο το έργο μας κατεύθυνε σε κάτι πιο εντυπωσιακό που όμως μεταφραζόταν σε κάτι πιο κοστοβόρο, με περισσότερες τεχνικές απαιτήσεις και κατά συνέπεια, κάτι που έχρηζε μεγαλύτερης υποστήριξης από τον κόσμο, άρα έπρεπε να επικοινωνηθεί περισσότερο. Σε μια χώρα με τόσους καλλιτέχνες που κάθε μέρα ζουν με την αγωνία των εισιτηρίων, στη χώρα της ατζέντας, κάναμε πραγματικά αγώνα για να φτάσει στα αυτιά του κόσμου το αυτονόητο: πόσο ξεχωριστό ήταν αυτό που προσπαθούσαμε να κάνουμε. Τελικά καταφέραμε να γεμίσουμε τον Παρνασσό και είμαστε πανευτυχείς, ξέρουμε όμως όλοι από την εμπειρία μας πως έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας για να μάθει ο κόσμος το «Musicoma» και να διακρίνει σε αυτό όλα αυτά που εμείς αγαπήσαμε. ● Στον απόηχο πια της παράστασης, τι σου έμεινε από το εγχείρημα και πού πηγαίνεις μετά από αυτό; Το ότι φέραμε εις πέρας αυτό το σύνθετο εγχείρημα ήταν στοίχημα για όλους μας. Μέχρι την τελευταία στιγμή αναρωτιόμουν σε τι ποσοστό είχαμε καταφέρει να πετύχουμε τον στόχο μας και να τιθασεύσουμε όλες τις εμπλεκόμενες τέχνες. Στον απόηχο πια αυτού του άθλου βγαίνω πιο αισιόδοξη πως η σκληρή δουλειά, το πάθος και η επιμονή τελικά ανταμείβονται. Συνάντησα προκλήσεις. Έπρεπε να επικαλεστώ δεξιότητες που δεν ήμουν σίγουρη πως διέθετα. Να διασκευάσω ένα σενάριο κόμικ σε θεατρικό κείμενο. Να συντονίσω μια ομάδα ανθρώπων από διαφορετικούς χώρους. Να πάρω σημαντικές πρωτοβουλίες, καθώς κάθε τέχνη διέπεται από τις δικές της συμβάσεις, κανόνες και λεξιλόγιο. Εκεί υπήρξε πολύτιμη η συνεργασία μου με τη Δανάη Κατσαμένη, που με τη δική της εμπειρία και ευρηματικότητα με βοήθησε να μεταφέρω με όρους θεατρικούς την ουσία του κόμικ. Να αναλάβω ρόλο σκηνοθέτη χωρίς ανάλογη εμπειρία και ενορχηστρωτή χωρίς τα κατάλληλα εργαλεία ώστε να δώσω σωστές κατευθύνσεις, και στο τέλος όλα τα επιμέρους στοιχεία έπρεπε να ενωθούν αρμονικά σε ένα αναπόσπαστο σύνολο. Η παράστασή μας ήταν περισσότερο μια υπόσχεση για το τι θα μπορούσε να είναι ένα πολλά υποσχόμενο πρότζεκτ και έχει πολλά ακόμη να δώσει. 📌 Το κόμικ του «Musicoma» κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Κομνηνός. Και το σχετικό link...

Δύο πρόσφατες μουσικές παραστάσεις ανέδειξαν έναν πολύχρωμο «μαγικό» κόσμο, γκρεμίζοντας τα στεγανά ανάμεσα σε φαινομενικά διαφορετικές μορφές τέχνης. Στο Καρέ Καρέ αγαπάμε τα κόμικς. Από την άλλη δεν αγαπάμε καθόλου τους απόλυτους διαχωρισμούς ανάμεσα στις τέχνες, πιστεύοντας ότι μέσα από την αλληλεπίδραση και τη μίξη προκύπτουν ενδιαφέροντα αποτελέσματα τα οποία ανοίγουν νέους καλλιτεχνικούς δρόμους. Γι’ αυτό δεν κρύβουμε τη χαρά μας κάθε φορά που η αγαπημένη μας 9η Τέχνη συνδιαλέγεται με άλλες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης. Κάτι τέτοιο συνέβη με δύο διαφορετικές παραστάσεις που παρακολουθήσαμε το προηγούμενο διάστημα, οι οποίες «παντρεύουν» τα κόμικς με τη μουσική αλλά και με το θέατρο, το μιούζικαλ και τη video art: το «Comic Concert» του Ιτάι Ντβόρι (Itay Dvori) και το «Musicoma» της Μαρίας-Όλιας Ντακογιάννη. COMIC CONCERT Συνδυάζοντας μουσική, μπαλονάκια ομιλίας και προβολή κόμικς ο ισραηλινής καταγωγής Βερολινέζος συνθέτης και πιανίστας Ιτάι Ντβόρι κατάφερε κάτι εξαιρετικά πρωτότυπο: να μας παρουσιάσει καρέ προς καρέ επιλεγμένα από τον ίδιο κόμικς, προσδίδοντάς τους δραματουργική ένταση μέσω της μουσικής. Παρότι αυτή η διαδικασία θυμίζει κάπως τη ζωντανή μουσική συνοδεία στις ταινίες του παλιού βωβού κινηματογράφου, στην ουσία πρόκειται για κάτι πιο ιδιαίτερο. Και αυτό γιατί, σε αντίθεση με τις κινούμενες εικόνες και τα εναλλασσόμενα πλάνα των ταινιών που επιτρέπουν μια μεγαλύτερη ελευθερία στο ξεδίπλωμα της μουσικής, εδώ το εγχείρημα αποσκοπεί στο μουσικό αφηγηματικό «γεφύρωμα» στατικών σχεδιασμένων εικόνων με κενά μεταξύ τους και βασικό χαρακτηριστικό την «εσκεμμένη διαδοχή, με σκοπό να μεταβιβάσουν πληροφορίες και/ή να παράγουν μια αισθητική αντίδραση στον θεατή» (για να θυμηθούμε τον κλασικό ορισμό τού Scott Mc Cloud). Ο Ντβόρι πραγματοποιεί στην ουσία μια λάιβ μελοποίηση των κόμικς. Η μουσική διαδρομή του καλλιτέχνη χαρακτηρίζεται από την πρωτοτυπία. Το 2013, μετά την εκπαίδευσή του ως συνθέτη, μαέστρου και πιανίστα, αποφάσισε να επικεντρωθεί στις μεγάλες αγάπες του παιδιόθεν, τον αυτοσχεδιασμό και το πιάνο. Έκτοτε έχει συνθέσει και διασκευάσει για το θέατρο, το ραδιόφωνο και τον κινηματογράφο, έχει διευθύνει ορχήστρες σε όλον τον κόσμο, ενώ συνθέσεις του έχουν ερμηνευτεί από αρκετά οργανικά και φωνητικά σύνολο σε Ευρώπη και Ισραήλ. Η σύνθεση μουσικής και η διεξαγωγή κονσέρτων βασισμένων σε κόμικς κορυφαίων σκιτσογράφων παγκοσμίως αποτελούν το σήμα κατατεθέν της δουλειάς του. Ο Ιτάι Ντβόρι παρουσίασε το κόμικ κονσέρτο του στο αθηναϊκό κοινό στις 22 Οκτωβρίου 2022, στο πλαίσιο του Israeli Film Days που διοργάνωσε η πρεσβεία του Ισραήλ σε συνεργασία με τον κινηματογράφο «Τριανόν». Ανάμεσα στα κόμικς τα οποία «έντυσε» μουσικά με το πιάνο του ήταν τα «Pages from the Realist» και «Zila’fot» των Ισραηλινών καλλιτεχνών Ασάφ Χανούκα και Χιλά Νόαμ αντίστοιχα, το «Un océan d’amour» των Ουίλφριντ Λουπανό και Γκρέγκορι Πανασιόν, αλλά και σε περίοπτη θέση το «Γρα-Γρου» των δικών μας Γιάννη Παλαβού, Θανάση Πέτρου και Τάσου Ζαφειριάδη. 📌 Μάθετε περισσότερα για το Comic Concert στο: www.itaydvori.com MUSICOMA Το «Musicoma» είναι μια τζαζ ουτοπία όπου τα κόμικς συναντιούνται με το μιούζικαλ και τα όνειρα με την πραγματικότητα. Αρχικά κυκλοφόρησε σε μορφή γκράφικ νόβελ που για να διαβαστεί απαιτεί την αισθητηριακή χρήση όχι μόνο της όρασης, αλλά και της ακοής. Πρόκειται, μεταφορικά και κυριολεκτικά, για τον κόσμο ενός ονείρου. Αφηγείται την ιστορία της Άλι Μπράουν, μιας νεαρής τραγουδίστριας της τζαζ τη δεκαετία του 1950, η οποία μετά μια επίθεση που δέχεται στους δρόμους του Μανχάταν βρίσκεται σε ημιθανή κατάσταση. Ενόσω είναι σε κώμα, το πνεύμα του μέντορά της Μπερντ μεσολαβεί για να της σώσει τη ζωή, αλλά και να δημιουργήσει για εκείνη μια ασφαλή εκδοχή της Νέας Υόρκης που θα την ονομάσει «Musicoma». Σε αυτή τη μουσική ουτοπία η ηρωίδα αφιερώνει τη ζωή της στην τζαζ μέχρι που, εξήντα χρόνια μετά, η επίσκεψη του Κάμερον, ενός νεαρού millennial, θα αναταράξει τη «φούσκα» της ανατρέποντας την ίδια την αντίληψή της για τη ζωή. Νους και ψυχή της γλυκόπικρης αυτής ερωτικής ιστορίας, που μπορεί να διαβαστεί και ως τζαζ μανιφέστο, η ταλαντούχα Μαρία-Όλια Ντακογιάννη. Γεννημένη στην Αθήνα το 1995, με σπουδές στο Ιστορικό-Αρχαιολογικό του ΕΚΠΑ, μουσικές σπουδές στην τρομπέτα και το άλτο σαξόφωνο και μεταπτυχιακές σπουδές στη Μουσειολογία, η Μαρία-Όλια συνδυάζει τις μουσικές αναζητήσεις της στον κόσμο της τζαζ με τη μεγάλη αγάπη της, που δεν είναι άλλη από τα κόμικς. Η είσοδός της στην ελληνική σκηνή των κόμικς ως δημιουργού έγινε το 2018 στο 3ο Comic-Zine weekend της ΛΕ.ΦΙ.Κ, με την κυκλοφορία της πρώτης της αυτοέκδοσης με τίτλο «Starman». Το «Musicoma» γεννήθηκε ως ιδέα και υλοποιήθηκε ως αυτοέκδοση στην Ισπανία. Την τελική χρωματική μορφή του την έλαβε από τον καλλιτέχνη Theodore Duck, για να κυκλοφορήσει τον Ιούνιο του 2021 από τις εκδόσεις Κομνηνός, συνοδεία ενός υπέροχου τζαζ cd με μουσική των Στέφανου Κοζάνη και Karina Rubinstein. Ενδιαφέρον είναι το ότι η βασική ιδέα πίσω από το κόνσεπτ ήταν εξ αρχής η δημιουργία μιας μουσικοθεατρικής παράστασης. Οι χάρτινες σελίδες υπήρξαν απλώς το εφαλτήριο για το πρώτο ελληνικό «κόμικς-μιούζικαλ», γι’ αυτό και ο τρόπος εικονογράφησης χαρακτηρίζεται από μια έντονη θεατρικότητα και μια δομή που συνδυάζει τη μουσική με την αφήγηση. Κάπως έτσι προέκυψε το ομώνυμο μιούζικαλ που απολαύσαμε στις 11/12 στη σκηνή του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός – αυτή η πολυαισθητηριακή εμπειρία, σε συν-σκηνοθεσία της Ντακογιάννη με τη Δανάη Κατσαμένη, όπου τα speech bubbles έγιναν διάλογοι, οι κινήσεις των ηθοποιών μπλέχτηκαν γλυκά με την animated εκδοχή των σκίτσων από τον Γιάννη Ντουσιόπουλο και το κουαρτέτο του Gilad Atzmon με τους ατμοσφαιρικούς φωτισμούς του Δημήτρη Παπαδόπουλου. Και το σχετικό link...