Αναζήτηση στην Κοινότητα

Η τελευταία ημέρα (που τυγχάνει να ήταν Κυριακή) του 2023 ξημερώνει και η εφημερίδα "Η Καθημερινή", μαζί με τις υπόλοιπες προσφορές της (συμπεριλαμβανομένου και του ημερολογίου τοίχου των "Peanuts"), χαρίζει στους αναγνώστες της και το βιβλίο "Καραγκιόζης: Μια Φιγούρα από το Χθες στο Σήμερα - 100 Χρόνια από τη Γέννηση του Ευγένιου Σπαθάρη". Πρόκειται για ένα εξαιρετικό ιστορικό εγχειρίδιο, που μας ταξιδεύει στον μαγευτικό κόσμο του Καραγκιόζη και φυσικά όπου κι όποτε ακούγεται αυτός ο ήρωας, το όνομά του είναι πλέον ταυτόσημο με εκείνο του συμπαθούς παππούλη που όλοι αγαπήσαμε, που δεν είναι άλλος από τον θρυλικό Ευγένιο Σπαθάρη. Το καθ' ομολογίαν ογκώδες αυτό βιβλίο χωρίζεται σε 5 θεματικές ενότητες. Αυτές είναι οι εξής: Εισαγωγή 100 χρόνια από τη γέννηση του Ε. Σπαθάρη Ο Καραγκιόζης στον χρόνο και τον χώρο Μεγάλες μορφές Μια τέχνη αιώνων ζωντανή στο παρόν, με το βλέμμα στο μέλλον Νομίζω ότι αντί ν' αναλύω και να φλυαρώ (κι άλλο) στο τι περιέχει η κάθε ενότητα, ας παραθέσω την σελίδα με τα περιεχόμενα για να πάρετε μία ιδέα για τον πλούτο των πληροφοριών οι οποίες συνθέτουν το βιβλίο. Εκτός από το σπάνιο πληροφοριακό υλικό διάφορων ειδικών και μελετητών του χώρου, που βρίσκουμε στις σελίδες του βιβλίου, φιλοξενείται κι ένας ανεκτίμητος θησαυρός φωτογραφιών αλλά και πολύχρωμοι διαφημιστικοί καμβάδες (ρεκλάμες) από σκηνές παραστάσεων, φιλοτεχνημένες από διάφορους καλλιτέχνες του Θεάτρου Σκιών, με εκείνους του αείμνηστου Σπαθάρη να διεκδικούν την μερίδα του λέοντος. Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να κάνουμε στην υποενότητα "Από το θέατρο Σκιών στα λαϊκά φυλλάδια", όπου επιχειρείται μία ιστορική αναδρομή στην παρουσία του Καραγκιόζη στο χαρτί, επιμελημένη από τον γνωστό στους κύκλους της Ένατης Τέχνης στην Ελλάδα, Λευτέρη Ταρλαντέζο, χωρίς να παραλείπεται το αντίστοιχο φωτογραφικό υλικό. Ένα ελάχιστο δείγμα και της δικής μας συνεισφοράς, μπορείτε να δείτε στην ομαδοποίηση του Καραγκιόζη ΕΔΩ. Εν κατακλείδι, μιλάμε για ένα υποδειγματικό αφιέρωμα στον βίο και την πολιτεία ενός ήρωα τόσο διαχρονικού, αλλά και των βασικών "μαστόρων" που τον κράτησαν ακμαίο και τόσο επίκαιρο όλες αυτές τις δεκαετίες. Όσοι αρέσκεστε, λοιπόν, στον συγκεκριμένο χαρακτήρα, θεωρώ ότι θα έπρεπε να έχετε ήδη το παρόν βιβλίο στην συλλογή σας. Η έκδοση έχει μεσαίο προς μεγάλο μέγεθος και φέρει ένα μέτριου πάχους, γυαλιστερό χαρτί, πιασμένο σε μία στιβαρή κι ανθεκτική ράχη. Το εξώφυλλο είναι αρκετά γερό, ενώ η εκτύπωση είναι υποδειγματική κι αποδίδει άψογα τα μελάνια. Ένα βιβλίο που διανεμήθηκε δωρεάν, αλλά πιστεύω ότι θα μπορούσε να σταθεί μία χαρά και στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Πολλές ευχαριστίες στον φίλο @ Mandrake που μου υπενθύμισε αυτή την υπέροχη δουλειά.

Ο Διγενής Ακρίτας σαν υπερήρωας Ο Κ. Δημητρίου και η Κ. Παπαδάκη μιλούν για τη μεταφορά του βυζαντινού έπους σε graphic novel «Το στυλ του Αύγουστου Κανάκη και του Ντέννι Γιατρά, ένα εκλεπτυσμένο μείγμα της ευρωπαϊκής και της manga σχολής, με καθαρές γραμμές και παλέτες, είναι σύγχρονο, δραματικό και ρεαλιστικό, χωρίς φληναφήματα», αναφέρει ο ο Κωνσταντίνος Δημητρίου. Νικόλας Ζώης 18.01.2022 • 15:14 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, ΚΑΛΛΙΑ ΠΑΠΑΔΑΚΗ, ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΚΑΝΑΚΗΣ, ΝΤΕΝΝΙΣ ΓΙΑΤΡΑΣ Διγενής Ι. Το σημάδι του Κάιν εκδ. Jemma Press, σελ. 48 Πολεμικά κατορθώματα μεταξύ θρύλου και Ιστορίας, μάχες με δράκους, έρωτες με κόρες στρατηγών και, βέβαια, μια αναμέτρηση με τον Χάρο στα μαρμαρένια αλώνια που έγινε δημοτικό τραγούδι: είναι στα αλήθεια ηρωικό και με κάθε σημασία φανταστικό το έπος του Διγενή Ακρίτα, του γιου ενός Σύρου εμίρη και μιας βυζαντινής αριστοκράτισσας, ο οποίος υπερασπίστηκε τα σύνορα του Βυζαντίου κατά τον 9ο ή 10ο αιώνα μ.Χ. και τα ανδραγαθήματά του έφτασαν να μνημονεύονται για πολλά πολλά χρόνια. Είναι επίσης μια ιστορία που, ενώ διασώζεται σε διάφορες εκδοχές και χειρόγραφα, διατηρεί αναλλοίωτα ορισμένα αφηγηματικά χαρακτηριστικά, που κληρονομήθηκαν στα ακριτικά τραγούδια και περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων το εξής: «Οι λεπτομέρειες και οι χρωματισμοί στην αλλαγή των εικόνων», αναφέρει στο βιβλίο του «Τα ωραιότερα δημοτικά τραγούδια» (εκδ. Ιωλκός) ο Γιάννης Κορίδης, «είναι κάτι το μοναδικό». Ισως εκεί βρέθηκε το έναυσμα για τη μεταφορά του έπους του Διγενή σε graphic novel, ο πρώτος τόμος του οποίου μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Jemma Press: το σενάριο υπογράφουν ο Κωνσταντίνος Δημητρίου, σύμβουλος στρατηγικής επιχειρήσεων που ζει μεταξύ Σιγκαπούρης και Οξφόρδης, και η πολυβραβευμένη συγγραφέας, ποιήτρια και σεναριογράφος Κάλλια Παπαδάκη, ενώ τις εικόνες ανέλαβαν οι Αύγουστος Κανάκης και Ντέννις Γιατράς, δύο σχεδιαστές που δραστηριοποιούνται και εκτός συνόρων. Πέρα ωστόσο από την εικαστική δύναμη των ακριτικών τραγουδιών, το έπος του Διγενή διαθέτει και ιδιότητες που ξεπερνούν το πεδίο της ένατης τέχνης. «Εχω πάθος με την ανθρωπολογία», λέει στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Δημητρίου και συνεχίζει: «Πριν από έξι χρόνια, διάβασα τον “Χρυσό κλώνο” του Τζέιμς Φρέιζερ σε μια προσπάθεια να ερευνήσω τη διάδραση μεταξύ μύθου και Ιστορίας, το ειδικό βάρος των προφορικών παραδόσεων και εθίμων, τη σημασία τους στην κατανόηση της ανθρώπινης κατάστασης μέσα από τον “μονομύθο” του Τζόζεφ Κάμπελ, τη θεωρία ότι όλες οι ιστορίες ηρώων ανεξαρτήτως πολιτισμού και εποχής ακολουθούν έναν παρεμφερή κύκλο. Οι αναφορές του Φρέιζερ στις ευρωπαϊκές λαϊκές παραδόσεις μού θύμισαν τον δικό μας Διγενή Ακρίτα. Από περιέργεια διάβασα την απόδοση του “χειρογράφου της Ανδρου” του Διγενή από τον Αντώνη Μηλιαράκη, που εκδόθηκε το 1881, και συνειδητοποίησα ότι ο συγγραφέας περιγράφει έναν υπερήρωα, τον κατεξοχήν πρωταγωνιστή των κόμικς. Ετσι γεννήθηκε η ιδέα». «Ο δικός μας Διγενής είναι τραγικό πρόσωπο, ένας άνδρας στα σύνορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που μάχεται ανάμεσα σε δύο ταυτότητες, που πασχίζει να αντιπαρέλθει εχθρούς και προσωπικούς δαίμονες, να υπερβεί όσα τον περιορίζουν», τονίζει η Κάλλια Παπαδάκη. Από τον πρώτο τόμο της σειράς (οι υπόλοιποι πέντε θα κυκλοφορούν ανά έξι μήνες), που έχει τον τίτλο «Διγενής Ι. Το σημάδι του Κάιν», φαίνεται πως πρόκειται για μια παραλλαγή του κλασικού έπους, η οποία ξεκινά με το origin story του βασικού χαρακτήρα και τον ακολουθεί στη μεταμόρφωσή του από άνθρωπο των βιβλίων σε ήρωα και από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία μέχρι τα βάθη της Ανατολής: ο δεκαεξάχρονος Διγενής μεγαλώνει στα σύνορα του Βυζαντίου με τη σαρακινή Συρία, αγαπά τη Σοφία, κόρη του στρατηγού Βάρδα Φωκά, και πασχίζει, όχι χωρίς κόστος, να αποδείξει στον περίγυρό του τις ικανότητές του. Σύμφωνα με την Κάλλια Παπαδάκη, «ο Διγενής Ακρίτας, σε όλες τις παραλλαγές που διαθέτουμε, είναι ένας άνδρας που έχει όλες τις σωματικές και ψυχικές αρετές για να προκόψει σε μια εποχή που μαστίζεται από τον πόλεμο και τη βία. Στην παρούσα όμως μεταφορά, αναγεννιέται μέσα από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, τον προσωπικό του μόχθο, του λείπουν αρχικά όλα τα εφόδια, πέρα από μια ροπή προς τη γνώση, σε μια εποχή που η ρώμη υπερτερεί. Ο δικός μας Διγενής είναι τραγικό πρόσωπο, ένας άνδρας στα σύνορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που μάχεται ανάμεσα σε δύο ταυτότητες, που πασχίζει να αντιπαρέλθει εχθρούς και προσωπικούς δαίμονες, να υπερβεί όσα τον περιορίζουν. Η διαδρομή που ακολουθεί είναι ένα μακρύ ταξίδι ενηλικίωσης και μαθητείας στον Δρόμο του Μεταξιού, όπου σταδιακά μεταμορφώνεται από έναν αδύναμο ψυχικά και σωματικά άνδρα σ’ έναν ήρωα, κάποιον που υπερβαίνει εαυτόν, ώστε να ζήσει ελεύθερος». Σύγχρονο και δραματικό Κυριαρχούν φυσικά εκείνες «οι λεπτομέρειες και οι χρωματισμοί στην αλλαγή των εικόνων»: όπως παρατηρεί ο Κωνσταντίνος Δημητρίου, «το στυλ του Αύγουστου Κανάκη και του Ντέννι Γιατρά, ένα εκλεπτυσμένο μείγμα της ευρωπαϊκής και της manga σχολής, με καθαρές γραμμές και παλέτες, είναι σύγχρονο, δραματικό και ρεαλιστικό, χωρίς φληναφήματα». Πώς νοηματοδοτείται, όμως, σήμερα ένας μύθος στον οποίο, σύμφωνα με τον Νικόλαο Πολίτη, «αποκορυφούνται οι πόθοι και τα ιδεώδη του ελληνικού έθνους, διότι εν αυτώ συμβολίζεται η μακραίων και άληκτος πάλη του ελληνικού προς τον μουσουλμανικόν κόσμον»; Ο Κωνσταντίνος Δημητρίου βάζει και τη φιλοσοφία στο παιχνίδι: «Με το πέρασμα των αιώνων», λέει, «τα πραγματικά πρόσωπα πίσω από τις προφορικές παραδόσεις σιγά σιγά χάνονται. Το μόνο που απομένει είναι ένας πυρήνας αλήθειας περικυκλωμένος από το συλλογικό όνειρο. Η άποψη του Πολίτη είναι συνάρτηση της εποχής του, όταν μια μικρή, νέα χώρα συνέθετε ακόμη την εθνική της ταυτότητα σ’ ένα άκρως ανταγωνιστικό διεθνές πλαίσιο. Στο “χειρόγραφο της Aνδρου” του Διγενή υπάρχει μόνο μία αμυδρή αναφορά στην έννοια της πατρίδας. Η δική μας εκδοχή εστιάζεται στον άνθρωπο Διγενή, στην εσωτερική του πάλη λόγω της καταγωγής του, στη συνεχή αμφιταλάντευσή του και στη μετέπειτα προσπάθειά του για σύνθεση, υπέρβαση και αυτογνωσία, στα βήματα του Σοπενχάουερ». https://www.kathimerini.gr/culture/561673813/o-digenis-akritas-san-yperiroas/