Αναζήτηση στην Κοινότητα

"ΜΙΑ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΚΙΝΑ" είναι ένα γαλλικό κόμικ που πρωτοκυκλοφόρησε στη Γαλλία σε τρία τεύχη 250 σελίδων το καθένα περίπου (το 2009 και το 2010) με τίτλο "Une vie Chinoise" και υπότιτλο για κάθε τεύχος 1) Le temps du pere, 2) Le temps du parti, 3) Le temps de l'argent. Δημιουργοί του είναι ο κινέζος Li Kunwu (σχέδιο και σενάριο) και ο γάλλος Philippe Otie (σενάριο). Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε το 2017 από τις εκδόσεις Γράμματα σε μία χορταστική επίτομη έκδοση 750 σελίδων. Το κόμικ αυτό είναι μια πολύ προσωπική δουλειά του δημιουργού Li Kunwu καθώς μας διηγείται την ζωή του και μέσα από τα μάτια του βλέπουμε συγχρόνως και την σύγχρονη ιστορία της Κίνας και πως βίωσε τις αλλαγές και τα σημαντικά γεγονότα, από το 1950 εώς το 2009 που εξελλίσεται. Το κόμικ είναι χωρισμένο σε τρία μέρη ουσιαστικά τα τρία τεύχη που κυκλοφόρησαν ξεχωριστά στη Γαλλία. Το πρώτο μέρος λοιπόν με τίτλο "Η εποχή του πατέρα" περιλαμβάνει τρία κεφάλαια με τα εξής ονόματα, πούρο κόκκινο, το μικρό κόκκινο βιβλίο, ο κόκκινος στρατός. Ξεκινάει λίγα χρόνια πριν την γέννηση του με την γνωριμία των γονιών του, το 1950 (δηλ μόλις ενα χρόνο μετά την επικράτηση του Μάο Τσετούνγκ στον εμφύλιο και την ανάληψη της εξουσίας από τον ίδιο) και ακολούθως βλέπουμε την παιδική του ηλικία καθώς και τα σημαντικα γεγονότα της περιόδου εκείνης μέσα από τα νεανικά του μάτια όπως το μεγάλο άλμα εμπρός που απέτυχε και έφερε τον μεγάλο λιμο στα ετη 1959-1962. Την εκστρατεία για τα 4 παράσιτα. Την εισαγωγή του μικρου κόκκινου βιβλίου με τα τσιτάτα του Μάο και την προσπάθεια των παιδιών να φέρουν στον ίσιο δρόμο όσους μεγάλους τους έκριναν σαν αντεπαναστάτες και την προσπάθεια τους να αποκόψουν κάθε επάφη με τα παλιά (ακόμα και με την καταστροφή έργων τέχνης). Φυσικά δεν λείπει και η πολιτιστική επανάσταση που έφερε μεγάλο χάος και εκκαθαρίσεις τόσο στο κυβερνών κόμμα αλλά και σε πολλά μικρά στελέχη και απλούς ανθρώπους που κατηγορήθηκαν αδίκως και εκτοπίστηκαν και φυλακίστηκαν κάτι που βίωσε και μέσα στην οικογένεια του ο πρωταγωνιστής μας. Συγχρόνως βλέπουμε και την αγάπη του για το σχέδιο και τα μάθήματα που παίρνέι για να γίνει καλύτερος. Το πρώτο μέρος κλείνει με τον θάνατο του κινέζου ηγέτη Μάο Τσετούνγκ όταν ο πρωταγωνιστής μας είναι στρατιώτης και 21 ετών το 1976. Το δεύτερο μέρος με τίτλο "Η εποχή του κόμματος" περιλαμβάνει τέσσερα κεφάλαια με τα εξής ονόματα, το κόμμα, η κόκκινη γη, κόκκινο αίμα, ο γέρο-Λι. Καλύπτει μια περίοδο 4 χρόνων περίπου απο το 1976 εως το 1980. Συνεχίζει από εκεί που τελείωσε το προηγούμενο μέρος δηλ με το πένθος για τον ηγέτη Μάο Τσετούνγκ και την αναταραχή σχετικά με την διαδοχή του. Αφού επικράτησε ο νέος πρόεδρος Χούα Κούο Φενγκ και συλλάβανε την "Συμμορία των τεσσάρων" ένας άνεμος αλλαγής ήρθε αφού η πολιτιστική επανάσταση τελείωσε, πολλοι φυλακισμένοι αποκαταστάθηκαν και γύρισαν σπίτια τους (όπως ο πατέρας του πρωταγωνιστή μας) καθώς και την εισαγωγή της ιδιωτικοποίησης σιγά-σιγά στην κινεζική οικονομία. Ο πρωταγωνιστής μας παραμένει στο στρατό και μας δείχνει τις προσπάθειες που έκανε να μπεί στο κόμμα με το να είναι υποδειγματικός στρατιώτης και να προσπαθεί να κάνει το κάτι παραπάνω. Θα αρχίσει να δουλεύει και σαν σκιτσογράφος του στρατού (κάνοντας αφίσες προπαγάνδας και σκίτσα για εφημερίδες). Βλέπουμε επίσης και τους πρώτους έρωτες του ενώ το 1979 θα λάβει μέρος στο Σινοβιετναμέζικο Πόλεμο και θα γνωρίσει τις μάχες και την φρίκη του πολέμου από κοντά. Σιγά σιγά μαθαίνουμε και για το νέο ισχυρό άνδρα της Κίνας τον Ντενγκ Σιαοπίνγκ. Το μέρος αυτό τελείωνει με την απόλυση του από τον στρατό, τις πρώτες προσπάθειες του σαν απλός πολίτης και με ένα δυσάρεστο γεγονός, τον θάνατο του πατέρα του. Και το τρίτο μέρος με τίτλο "Η εποχή του χρήματος" περιλαμβάνει τέσσερα κεφάλαια με τα εξής ονόματα, η πρώτη χρυσή πιατέλα, ο χαρακτήρας "τσάι", η αναγέννηση, η σύγχρονη εποχή. Μας φέρνει στο 1990 και στη νέα πλέον Κίνα που έχει σαρωθεί από αρκετές αλλαγές, την ιδιωτικοποίηση, την αστυφιλία και το κυνήγι του χρήματος (κυριώς του εύκολου και αρκετές φορές μη νόμιμου). Στο πρώτο μισό του τρίτου μέρους ο ηρωας μας κάνει ένα βήμα πίσω και βλέπουμε τις προσωπικές ιστορίες μερικών φίλων και γνωστών του και πως εξελίσσονται επαγγελματικά στη νέα αυτή Κίνα. Θα πάμε στο 2000 και μετά στο 2005 όπου συνεχίζουμε να βλεπουμε την εξέλιξη αυτή για άλλους κακή (αυτούς που κυνηγάγανε τις απάτες) και για άλλους καλή (αυτούς που δουλέψαν σκληρά και τίμια). Ο ήρωας μας θα έρθει ξανά στο προσκήνιο και θα δούμε τις εθνολογικές του μελέτες πάνω στις μειονότητες της Κίνας (πολλοι διαφορετικοί λαοί) καθώς και τα ταξίδια του στη Γαλλία και ιδιαίτερα στην Ανγκουλέμ που τον εντυπωσίασε. Θα καταλήξουμε στην πρωτοχρονιά του 2009 όπου θα κυριαρχούν δύο αντίθετα συναισθήματα. Η περηφάνια και η χαρά για την εξέλιξη της Κίνας και το καλύτερο βιωτικό της επίπεδο και συγχρόνως η μελαγχολία για τα πιο απλα χρόνια που πέρασαν και χάθηκαν για πάντα στο βωμό της εξέλιξης. Εμένα το σενάριο μου άρεσε αρκετά και νομίζω κατάφερε να μεταφέρει τις σκέψεις και τα συναισθήματα που είχε σε κάθε εποχή. Σε πολλα σημεία κάνει και flash-forward και μας δείχνει αν έχει μετανίωσει για κάποια πράγματα της νεότητας του. Ομολογώ οτί δεν έχω διαβάσει πολλά για την Κίνα οπότε το βρήκα αρκετά ενδιαφέρον και για να μάθω μερικά πράγματα. Βέβαια έχει μια κάποια δυσκολία καθώς αν δεν είσαι γνώστης θα χρειαστεί να ανατρέξεις αρκετές φορές στην εγκυκλοπαίδεια για να κατανοήσεις λίγο καλύτερα για ποια γεγονότα μιλάει (πχ το άλμα εμπρός, την πολιτιστική επανάσταση, τα γεγονότα γύρω από την διαδοχή του Μάο, το σινοβιετναμέζικο πόλεμο κ.α.) Το σχέδιο μέτρο θα το χαρακτήριζα αλλά δεν με απέτρεψε από το να το διαβάσω και να το ευχαριστηθώ και σχετικά σύντομα καθώς έβγαλα 750 σελίδες σε 5 μέρες περίπου Η έκδοση αξιοπρεπής με μαλακό εξώφυλλο και καλό δέσιμο και φυσικά είναι πολύ φθηνό για το μέγεθος του με ονομαστική τιμή στα 20 ευρώ (και πρακτικά παντού πωλείται στα 16) όπου για κόμικ 750 σελίδων είναι σίγουρα value for money. Εγώ ομολογώ δελεάστηκα να του δώσω μια ευκαιρία και το αγοράσω και από αυτό το γεγονός. Τέλος να αναφέρω για όποιον ενδιαφέρεται να ρίξει μια ματιά στς πρώτες σελίδες και να διαβάσει και την όμορφη εισαγωγή, έχει βάλει η εκδοτική τις 30 πρώτες σελίδες εδώ

Ήταν παρών σε όλα τα μεγάλα γεγονότα στη Γαλλία και στον κόσμο και παρενέβαινε ενεργά όπου μπορούσε. Φίλος με τον Αλμπέρ Καμί, τον Ζαν Ζενέ, τον Μπορίς Βιάν, τον Μορίς Μερλό-Ποντί, ζευγάρι με τη Σιμόν ντε Μποβουάρ και υποστηρικτής του Φιντέλ και κάθε επαναστατικού πολιτικού υποκειμένου. Πάνω απ’ όλα υπαρξιστής φιλόσοφος με αναφορές στην Αριστερά και την αναρχία. Ο Ζαν-Πολ Σαρτρ είχε μια πλούσια ζωή. Και άφησε ένα μοναδικό έργο. Διακριτή τάση, μία από τις πιο δυναμικές στα σύγχρονα εναλλακτικά κόμικς, είναι η αυτοβιογραφία και η βιογραφία. Η πρώτη, με δεδομένες όλες τις εγγενείς δυσκολίες του είδους, μπορεί να γίνει αντικείμενο σχολιασμού και μελέτης με βάση απεριόριστα κριτήρια που έχουν να κάνουν με το αν θα ενδιαφέρει το κοινό, πώς αναπλάθει την εποχή και την περιοχή στην οποία αναφέρεται, πόσο καλά μπορεί ο αναγνώστης να διεισδύσει στον ψυχισμό του χαρακτήρα κ.λ.π. Ενός χαρακτήρα, ωστόσο, που είναι κατά κανόνα άγνωστος και συστήνεται μέσω του έργου του. Η βιογραφία, όμως, όταν αφορά πρόσωπα ευρύτερα γνωστά, απαιτεί και κάτι ακόμα: o συντελεστής της οφείλει να μελετήσει την προϋπάρχουσα βιβλιογραφία, τα ντοκουμέντα, τα τεκμήρια, τα γραπτά, τις φωτογραφίες, τις μαρτυρίες. Να επιλέξει τι θα κρατήσει από όλο αυτό τον ωκεανό πληροφοριών και τι θα προσπεράσει. Να αποφασίσει για ποιο λόγο βιογραφεί το εκάστοτε πρόσωπο. Και, τέλος, να έχει πάντα κατά νου ότι το κοινό θα αγοράσει τη βιογραφία για να μάθει πράγματα και γεγονότα που αφορούν το πρόσωπο που έχει επιλέξει. Στην περίπτωση της ιδιάζουσας φόρμας των κόμικς, μάλιστα, αυτό πρέπει να επιτευχθεί με την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συντομία που, συνοδευμένη από τις εικόνες, θα ανασυνθέσει μια ολόκληρη ζωή και μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Η βιογραφία του Ζαν-Πολ Σαρτρ των Mathilde Ramadier (σενάριο) και Anais Depommier (σχέδια), με τον (πιο σαφής δεν γίνεται) τίτλο «Σαρτρ» (εκδόσεις Γράμματα – δεν αναφέρεται όνομα μεταφραστή) τα καταφέρνει περίφημα σχεδόν σε όλα. Οι δύο Γαλλίδες δημιουργοί έχουν επιτύχει να φιλοτεχνήσουν, πάνω απ’ όλα, ένα ενδιαφέρον βιβλίο αφηγηματικά, καθώς το έργο τους δεν κάνει «κοιλιές», δεν πλατειάζει, δεν γίνεται ανιαρό με την παράθεση περιττών πληροφοριών αλλά, αντίθετα, εστιάζει συχνά στην προσωπική ζωή του μεγάλου Γάλλου φιλοσόφου, συγγραφέα και ακτιβιστή και μέσω αυτής παρουσιάζει ψηφίδες του έργου του ενώ το αναμενόμενο, όταν το έργο είναι τόσο σημαντικό και απλωμένο σε τόσα διαφορετικά πεδία, θα ήταν να επισκιάζει το πρόσωπο. Φυσικά, η γνωριμία, ο παθιασμένος έρωτας και η μακρόχρονη σχέση του Σαρτρ με τη συγγραφέα, φιλόσοφο και φεμινίστρια Σιμόν ντε Μποβουάρ καταλαμβάνουν σημαντική θέση και μεγάλη έκταση στη ζωή του Σαρτρ και συνεκδοχικά στη βιογραφία του. Με πολύ παραστατικό και ενδιαφέροντα τρόπο παρουσιάζονται επίσης η γνωριμία του Σαρτρ με τον Καμί, η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ τους αλλά και οι διαφωνίες τους. «Η ζωή του καθενός μας είναι η ατομική του περιπέτεια» λέει ο Σαρτρ. Και ο Καμί τον «διορθώνει»: «Η μάχη του…». Ενώ λίγο αργότερα, κατά την έκδοση των «Μοντέρνων Καιρών» μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι διαφωνίες αυτές γίνονται εντονότερες με τον Καμί να επιδιώκει περισσότερη δράση: «Τώρα που τέλειωσε ο πόλεμος, μπορούμε να κάνουμε την πουτάνα την επανάσταση που ονειρευτήκαμε» λέει στον Σαρτρ θεωρώντας απλές ουτοπίες τη φιλοσοφική του στάση. Αυτές οι συζητήσεις ανάμεσα σε πρόσωπα που άφησαν ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους στη σκέψη του εικοστού αιώνα είναι που δίνουν και το στίγμα του «Σαρτρ». Συζητήσεις εξουθενωτικές, πότε πότε εποικοδομητικές αλλά και συχνά αδιέξοδες για πανανθρώπινα ζητήματα και κυρίως για την πολιτική. Ο μαρξισμός και η επικαιρότητά του, ο πολιτικός πραγματισμός της ΕΣΣΔ, ο κομμουνισμός ως προοπτική σε πολλές χώρες, η μαοϊκή Κίνα, η στράτευση στο Κομμουνιστικό Κόμμα, η Κούβα, η αποικιοκρατία περιγράφονται, έστω και σύντομα, μέσω των συζητήσεων μιας ομάδας ανθρώπων που είχαν βαρύνουσες γνώμες, πάντα με επίκεντρο τον Σαρτρ που σχεδόν ποτέ δεν έκλεινε το στόμα του, ακόμα και όταν όσα έλεγε ήταν δυσάρεστα για τους πολλούς, όπως για παράδειγμα η στάση που κράτησε στον Πόλεμο της Αλγερίας το 1960: «Η αποικιοκρατία αρνείται στους ανθρώπους τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους καθυποτάσσει με τη βία, με τη βία τούς κρατάει στην εξαθλίωση και στην άγνοια ή, όπως θα έλεγε ο Μαρξ, σε μια “υπ-ανθρώπινη κατάσταση”. Ο αλγερινός εθνικισμός δεν είναι απλή αναβίωση παμπάλαιων παραδόσεων και σχέσεων. Είναι το μόνο που έχουν οι Αλγερινοί για να βάλουν τέλος στην εκμετάλλευσή τους. Το μόνο που μπορούμε και που πρέπει να κάνουμε είναι σήμερα και το κεφαλαιώδες. Να αγωνιστούμε στο πλευρό τους, για να απαλλάξουμε και την Αλγερία και τη Γαλλία από την αποικιοκρατική τυραννία. Αν δεν μιλήσουμε, είμαστε όλοι δολοφόνοι». Το 1964, ο Σαρτρ προχώρησε σε ακόμη μία γενναία πράξη, την πρόθεση άρνησης αποδοχής του Βραβείου Νόμπελ από τη Σουηδική Ακαδημία. Μια πράξη που κοινοποίησε με ένα σύντομο γράμμα του προς τον γραμματέα της Ακαδημίας και εξήγησε ακόμη περισσότερο αργότερα δηλώνοντας: «Αρνήθηκα το Βραβείο Νόμπελ, γιατί αρνούμαι να αγιοποιηθεί ο Σαρτρ πριν από τον θάνατό του. Κανένας καλλιτέχνης, κανένας συγγραφέας, κανένας άνθρωπος δεν είναι άξιος να αγιοποιηθεί εν ζωή, γιατί αυτός έχει και τη δύναμη και την ελευθερία να αλλάξει τα πάντα. Είμαστε αυτό που πράττουμε. Δεν θα αποδεχτώ το Βραβείο Νόμπελ για όσο διάστημα θα μπορώ ακόμα να το αρνούμαι έμπρακτα». Δυστυχώς, και αυτό αποτελεί μια μεγάλη έλλειψη του «Σαρτρ», η βιογραφία του από τις Ramadier και Depommier ολοκληρώνεται ακριβώς εδώ ενώ ο Γάλλος φιλόσοφος έζησε 18 ολόκληρα χρόνια ακόμη. Και αυτά που έκανε όλα αυτά τα χρόνια ήταν εξίσου σπουδαία και βαθύτατα πολιτικά: καταδίκη του πολέμου στο Βιετνάμ και ενεργή δράση στο αντιπολεμικό κίνημα, συμμετοχή στα κινήματα του Μάη του ’68, παρέμβαση στην υπόθεση Ζεσμάρ, συμμετοχή στην ίδρυση της Liberation, επίσκεψη στα λευκά κελιά και στον Αντρέας Μπάαντερ της Φράξιας Κόκκινος Στρατός, υποστήριξη της Επανάστασης των Γαριφάλλων στην Πορτογαλία κ.ά. Όλα τα παραπάνω, που αποδεικνύουν τη μαχητική στάση του Σαρτρ ιδιαίτερα κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του, δίνονται με ετεροβαρή τρόπο συγκριτικά με την προ του 1964 εποχή, μόνο με μια σελίδα κειμένου στο τέλος του βιβλίου! Έτσι αποδυναμώνεται η αξία του που για τα γεγονότα μέχρι το Νόμπελ είναι κατατοπιστικό και, σε στιγμές του, απολαυστικό αλλά εν συνεχεία ελλιπές. Αποτελεί, ωστόσο, μια πολύ ενδιαφέρουσα παρακίνηση πρώτης επαφής με το έργο του Σαρτρ, ενός ανθρώπου που τήρησε πάντα αξιοθαύμαστη συνέπεια μεταξύ λόγων και πράξεων. Και το σχετικό link...