Αναζήτηση στην Κοινότητα

Εξαιρετικό γκράφικ νόβελ για την προσωπικότητα ενός ξεχασμένου επαναστάτη στην εποχή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Ο λόγος για το γκράφικ νόβελ των νέων Αμερικανών Mπέα Ντέιβις (1990) και Πάτρικ Σπετ (1982), εκ των οποίων η πρώτη είναι ανεξάρτητη εικονογράφος και σχεδιάστρια κόμικς, που σπούδασε Οπτική Επικοινωνία στη Σχολή Παραστατικών Τεχνών της Νέας Υόρκης και στη Σχολή Καλών Τεχνών «Βάισενζεε» στο Βερολίνο, ένθα και εργάζεται. Στην ίδια πόλη ζει και ο Σπετ ως συγγραφέας και επιμελητής. Μάλιστα το 2010 πήρε διδακτορικό δίπλωμα στη Φιλοσοφία, ενώ συχνά ασχολείται με κοινωνικά, πολιτικά και ιστορικά θέματα. Ο «Βασιλιάς των πλανόβιων. Ο Γκρέγκορ Γκογκ και η αδελφότητά του» (Εκδόσεις ΚΨΜ), σε μετάφραση, επίμετρο της Μαριάννας Χάλαρη, αφηγείται ένα χρονικό διάστημα της ζωής του Γκρέγκορ Γκογκ, γεννημένου το 1891, κατά το οποίο διετέλεσε κηπουρός, ναυτικός και συγγραφέας, μάλιστα συμμετείχε, επιστρατευμένος ων, στην εξέγερση του Ναυτικού το 1918 και φυλακίστηκε. Το 1924 εγκαθίσταται κάποιους μήνες με την οικογένειά του στη Βραζιλία με σκοπό τη δημιουργία μιας αποικίας βασισμένης στις αναρχοχριστιανικές ιδέες του Τολστόι, αλλά αποτυγχάνει. Το 1927 ιδρύει την περίφημη «Διεθνή Αδελφότητα των Πλανόβιων», ων γνωστός ως «Βασιλιάς των Πλανόβιων», και το περιοδικό Ο Αλήτης, του οποίου όλα τα τεύχη διαδοχικά κατάσχονται ένεκα «βλάσφημου» περιεχομένου. Η Αδελφότητα, εμφορούμενη αναρχικών ιδεών, πρότασσε την αλληλεγγύη ανάμεσα στα μέλη της και τη συμμετοχική λογική. Τρία χρόνια μετά ο Γκογκ μεταβαίνει στη Σοβιετική Ένωση, καθώς ασπάζεται το κομμουνιστικό πρόταγμα που τον φέρνει σε κόντρα με τους αναρχικούς συντρόφους του. Την ίδια εποχή εντάσσεται στο Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας, θέλοντας να αποτελέσει παράδειγμα στους πλανόβιους προκειμένου να μην προσχωρήσουν στο ναζιστικό στρατόπεδο. Το 1933 συλλαμβάνεται από την Γκεστάπο. Τον στέλνουν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Αρρωσταίνει σοβαρά. Δραπετεύει με περιπετειώδη τρόπο στην Ελβετία. Στέλνεται στο Παρίσι, απ’ όπου τον απελαύνουν στη Σοβιετία. Φυτοζωεί. Με την εισβολή των χιτλερικών, η οικογένειά του περνά πολλές κακουχίες, χάνει τους γιους του και ο ίδιος, χωρίς πενικιλίνη, πεθαίνει το 1945. Με αφορμή τη ζωή του Γκογκ οι δύο συγγραφείς περιγράφουν, με εξαιρετική εικονογράφηση, την κοινωνική κατάσταση στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης: δεκάδες χιλιάδες πλάνητες στους δρόμους που έφθασαν με την άνοδο του Τρίτου Ράιχ το μισό εκατομμύριο – το 20% διαλέγει συνειδητά αυτόν τον δρόμο. Αν δεν δολοφονούνται εν ψυχρώ ως «αντικοινωνικά παράσιτα», συλλαμβάνονται σε μεγάλες ομάδες και ρίχνονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Υπήρξε προσπάθεια να οργανωθούν οι πλανόβιοι στα τέλη του ’20, όπου έλαβε χώρα στη Στουτγκάρδη το 1ο Διεθνές Συνέδριο Πλανόβιων κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες λόγω της βίαιης καταστολής από την αστυνομία με οδοφράγματα και πλήθος προσαγωγών, καθώς για τα ΜΜΕ της εποχής θεωρούνταν μπολσεβίκοι. Τελικά, συμμετείχαν 600 γυναίκες και άνδρες. Ο Σίνκλερ Λιούις και ο Μαξίμ Γκόργκι, μεταξύ άλλων, χαιρέτισαν το γεγονός. Το συνέδριο αποφασίζει την «εφ’ όρου ζωής γενική απεργία». Τέλος, ο Γκρέγκορ Γκογκ διατυπώνει την αντιπολεμική στάση του: «Μια χούφτα αόρατοι δολοφονούν εκατομμύρια επί εκατομμυρίων. Αλίμονο: Σκηνοθετούν πολέμους· από τις αναπαυτικές πολυθρόνες στις λέσχες τους, με αναμμένα τα πούρα, ξεσηκώνουν τον ένα λαό εναντίον του άλλου και τους κάνουν να αλληλοσπαράζονται, να αλληλοσφάζονται». Info Μπέα Ντέιβις, Πάτρικ Σπετ «Ο βασιλιάς των πλανόβιων. Ο Γκρέγκορ Γκογκ και η αδελφότητά του» Εκδόσεις ΚΨΜ Σελίδες: 168 Τιμή: 14,31 ευρώ Και το σχετικό link...

Ο «Βασιλιάς των Πλανόβιων» μας ταξιδεύει στην ταραγμένη περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης για να μας αφηγηθεί την αντισυμβατική ζωή του Γκρέγκορ Γκογκ. Προτού επιδοθούν στις διώξεις των Εβραίων και των πολιτικών αντιφρονούντων, οι ναζί, από την επομένη της αναρρίχησής τους στην εξουσία, έβαλαν στο στόχαστρο τα πλέον ευάλωτα μέλη της κοινωνίας: τους περιθωριοποιημένους των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων, τις ιερόδουλες, τους επαίτες, τους άστεγους, τους άεργους, τους αλήτες. Όσους, με λίγα λόγια, δεν ανταποκρίνονταν στο ναζιστικό ιδεώδες του αρειμάνιου άνδρα και της γόνιμης γυναίκας, επομένως όσους έπρεπε να εκ βληθούν από τη «Volksgemeinschaft» ώστε να εκμηδενιστούν ηθικά και βιολογικά ως «φυγόπονοι του Ράιχ», «σαβούρα» και «αντικοινωνικά παράσιτα». Τη λησμονημένη ιστορία εκείνων, τους οποίους κάποιος άλλος, κάποτε, αποκάλεσε «ελάχιστους αδελφούς» και ταυτίστηκε μαζί τους, αφηγείται το εξαιρετικό γερμανικό κόμικς (σε σενάριο του Πάτρικ Σπετ και σχέδια της Μπέα Ντέιβις), που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά με τον τίτλο «Ο Βασιλιάς των Πλανόβιων» από τις εκδόσεις ΚΨΜ (μτφρ. Μαριάννας Χάλαρη). Ο όρος «πλανόβιοι» μεταφράζει εύστοχα τη λέξη «Vagabunden», που σημαίνει τους περιπλανώμενους ανθρώπους, τους μη έχοντες μόνιμη κατοικία. Πρόκειται για την πρώτη προσπάθεια να αποδοθεί, όσο πληρέστερα γίνεται, η βιογραφία του Γκρέγκορ Γκογκ (Gregor Gog, 1891-1945), ναυτικού, κηπουρού και συγγραφέα, εστιάζοντας στην περίοδο κατά την οποία εκείνος, μεσούσης της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, ίδρυσε τη «Διεθνή Αδελφότητα των Πλανόβιων». Ήταν τότε που έγινε γνωστός σε όλη τη Γερμανία ως «Βασιλιάς των Πλανόβιων». Ο Γκρέγκορ Γκογκ γεννήθηκε το 1891 στην πρωσική πόλη Σβερίν (σήμερα πολωνική επικράτεια) και ήταν το μεγαλύτερο από τα τρία παιδιά μιας υπηρέτριας και ενός ξυλουργού. Το 1910 μπάρκαρε στα καράβια. Εκεί ήρθε σε επαφή με τα αναρχικά κείμενα του Τολστόι, του Κροπότκιν, του Μπακούνιν και του Λαντάουερ. Το 1914, με το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, επιστρατεύτηκε. Το 1917 φυλακίστηκε λόγω συμμετοχής του σε αντιπολεμική ανταρσία. Μετά την αποφυλάκισή του εργάστηκε ως κηπουρός σε Πφόρτσχαϊμ, Μόναχο και Στουτγάρδη. Το 1918 έλαβε μέρος στη Νοεμβριανή Επανάσταση των ναυτών και την ίδια περίοδο ίδρυσε μαζί με άλλους αναρχικούς την «Κομούνα του Πράσινου Δρόμου». Τότε γνώρισε και την πρώτη του γυναίκα, με την οποία έφεραν στον κόσμο έναν γιο. Ο Γκογκ ήταν βαθύτατα θρήσκος, απέρριπτε όμως τον εκκλησιαστικό θεσμό. Ενδιαφερόταν για τον ταοϊσμό και έδειχνε συμπάθεια για τους λεγόμενους «αγίους του πληθωρισμού» – περιπλανώμενους κήρυκες με χριστιανικό προσανατολισμό. Το 1924 ταξίδεψε για λίγους μήνες με την οικογένειά του στη Βραζιλία, με σκοπό την ίδρυση αποικίας βασισμένης στις αναρχο-χριστιανικές ιδέες του Λέοντος Τολστόι, αλλά το εγχείρημα απέτυχε. Το 1928 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Πρελούδιο μιας φιλοσοφίας των δρόμων» και μότο: «Καλύτερα μια ζωή καταδικασμένος σε θεοκατάρατη ζωή στον βούρκο, παρά έστω και για μία μόνο μέρα αστός!». Το κοινωνικό πλαίσιο στη Γερμανία για την ίδρυση της «Αδελφότητας των Πλανόβιων» ήταν η έλλειψη τουλάχιστον 1.200.000 κατοικιών και η ύπαρξη αστέγων, των οποίων ο αριθμός ξεπερνούσε τις 70.000. Ελάχιστοι κατάφερναν να ξεφύγουν από τη μοίρα της φτώχειας. 20% εξ αυτών είχε συνειδητά επιλέξει αυτόν τον τρόπο ζωής, σπάζοντας τους δεσμούς με την αστική κοινωνία. Οι αστοί και οι αντιδραστικοί πολιτικοί είχαν πανικοβληθεί μπροστά σε αυτή την «καταχθόνια μάστιγα της χώρας». Δηλωμένος στόχος της Αδελφότητας ήταν ένα δίκτυο αλληλεγγύης μεταξύ των μελών της και η υπονόμευση – μέχρι ανατροπής – του καπιταλιστικού κράτους. Για τα μέλη της, όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως καταγωγής ή σεξουαλικού προσανατολισμού, θεωρούνταν μεταξύ τους αδελφές και αδελφοί. Η απόρριψη εκ μέρους τους των κρατικών συνόρων, του πολέμου και κάθε αυταρχικής ιεραρχίας ερχόταν σε αντίθεση τόσο με την αστική δημοκρατία όσο και, πολύ περισσότερο, με τη ναζιστική δικτατορία. Η κατοπινή επίσκεψη του Γκογκ στη Σοβιετική Ένωση τον έκανε να μεταβάλει τις αναρχικές του ιδέες σε κομμουνιστικές και να προσχωρήσει μαχητικά, από το 1930, στο KPD. Έβλεπε σε αυτό τη μοναδική δύναμη που θα μπορούσε να αντιπαρατεθεί στο εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα, ωστόσο η επιλογή του αυτή τον αποξένωσε από τους συνοδοιπόρους του που απεχθάνονταν την ατσάλινη κομματική πειθαρχία. Η σύλληψή του από τους ναζί τον Απρίλιο του 1933 και η κινηματογραφική απόδρασή του από το στρατόπεδο συγκέντρωσης Χόιμπεργκ τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους είναι το χρονικό πλαίσιο που μας εισάγει στην ιστορία του κόμικς, βασισμένο, σε μεγάλο βαθμό, σε πρωτογενείς πηγές. Από την πολυτάραχη ζωή του Γκρέγκορ Γκογκ αξίζει να κρατήσουμε το παρακάτω απόσπασμα από το ημερολόγιό του, πολύτιμη υπόμνηση και για τους δικούς μας ζοφερούς καιρούς: «Ο δρόμος που τραβούσαν οι αλήτες χάθηκε μες στη ζούγκλα της φασιστικής βαρβαρότητας. Αντί για εργασία, ζωή και αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης – άνθρωποι-υποζύγια και πρόβατα επί σφαγήν, στρατόπεδα συγκέντρωσης, κάτεργα και ξυλοφόρτωμα: αυτή ήταν ανέκαθεν η επιθυμία της γερμανικής μπουρζουαζίας για εμάς». Και το σχετικό link...