Search the Community
Showing results for tags 'γιώργος γούσης'.
-
Μπλε Κομήτης: μια συζήτηση με τον Γιώργο Γούση από kaboomzine Επτά χρόνια μετά το τέλος της κυκλοφορίας του περιοδικού 9 της Ελευθεροτυπίας, ένα νέο περιοδικό κόμικ κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά: ο Μπλε Κομήτης! Για αυτό το τολμηρό εγχείρημα, ενάντια στην υποχώρηση του «έντυπου», στην οικονομική κρίση αλλά και στις προκαταλήψεις που υπάρχουν ακόμα γύρω από αυτή την τέχνη μας μίλησε ο αρχισυντάκτης του περιοδικού και καλλιτέχνης κόμικ Γιώργος Γούσης. Του κάναμε κάποιες ερωτήσεις και να τι μας απάντησε: Σε μία εποχή που η διασπαστικότητα του ίντερνετ καταλαμβάνει όλο και μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας, τι ρόλο πιστεύετε ότι θα παίξει ένα έντυπο περιοδικό κόμικ; Μπορεί άραγε να οδηγήσει μια νέα γενιά αναγνωστών να ξανα-ανακαλύψει και να αγαπήσει το έντυπο; Και κάτι καθόλου δευτερεύον: ποιοι είναι οι όροι για την οικονομική βιωσιμότητα του εγχειρήματος; Oυσιαστικά, εμείς πιστεύουμε ότι το ίντερνετ αποτελεί μια άλλη φόρμα. Ακόμα και τα κόμικ που δημοσιεύονται στο ίντερνετ πρέπει να είναι προσαρμοσμένα για να διαβαστούν σε web περιβάλλον, πράγμα που σημαίνει πρώτα απ’ όλα ότι δεν μπορείς να δεις «σαλόνι», ότι δεν μπορεί να συνομιλήσει η μία σελίδα με μία άλλη, καθώς και ότι στο ίντερνετ τα κόμικ δεν αποθηκεύονται κάπου, δεν τα έχεις στην βιβλιοθήκη σου, δεν έχεις οπτική επαφή μαζί τους. Χάνονται, πρέπει να ξαναμπείς σε ένα site, πρέπει να τα ξαναβρείς. Δεν πέφτουν τυχαία πάνω σου, όπως όταν τα έχεις σπίτι σου, όταν λόγου χάρη είσαι στο γραφείο σου, πέφτει το μάτι σου σε ένα κόμικ και αρχίζεις να το διαβάζεις. Επίσης, κάτι διαφορετικό σε σχέση με τα ιντερνετικά κόμικ είναι ότι το τελικό προϊόν υπάρχει μόνο όταν εκτυπωθεί. Ακόμη, στο ιντερνετικό δεν καταναλώνεις τον ίδιο χρόνο, δεν μπορείς να πας εύκολα μπρος-πίσω όπως στο βιβλίο, να το μυρίσεις...Δηλαδή, είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Τώρα, το ότι κάποιος ασχολείται περισσότερο με το ίντερνετ, ίσα ίσα καθιστά και το βιβλίο κάτι το πιο ιδιαίτερο. Θες να είναι ένα ευχάριστο διάλειμμα στην καθημερινότητά σου. Και κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί με ένα περιοδικό κόμικ. Όσον αφορά στο ζήτημα του εντύπου, θα έλεγα ότι οι εφημερίδες και οι ειδήσεις, παραδείγματος χάρη, έχουν περάσει στο ίντερνετ, αλλά το κόμικ και η λογοτεχνία δεν έχουν περάσει στο ίντερνετ. Δεν μπορούν να περάσουν στο ίντερνετ.Δεν διαβάζει κανείς μυθιστόρημα στο ίντερνετ, ούτε μπορεί να διαβάσει ένα γκράφικ νόβελ στο ίντερνετ– αν και μπορεί ενδεχομένως να διαβάσει κανείς ένα στριπ. Πάντως, η πρώτη επίδραση που θα έχει στον αναγνώστη το περιοδικό είναι ότι θα τον κάνει να βγει να το αγοράσει, να κάνει μία κίνηση που δεν κάνει πια, να βγει, παραδείγματος χάρη, μια βόλτα μέχρι το περίπτερο. Πράγμα που σήμερα το κάνουμε για να πάρουμε τσιγάρα, αλλά πλέον θα το κάνουμε και για ένα περιοδικό. Σχετικά με το οικονομικό ζήτημα, δεν ξέρω ακριβώς ποιο νούμερο θα ήταν το επιθυμητό. Πάντως, οι όροι για την οικονομική βιωσιμότητα του περιοδικού είναι να αγοραστεί από ένα κοινό κάποιων χιλιάδων ανθρώπων. Ίσως λιγότερων από 10.000, όμως κάποιες χιλιάδες άνθρωποι είναι έναςστόχος τον οποίο θεωρούμε όχι εύκολο, αλλά εφικτό. Καρέ από την ιστορία του ντετέκτιβ Φιλ Πωτ, που φιλοξενείται στο πρώτο τεύχος. Τι δυσκολίες έχει ο ρόλος του αρχισυντάκτη για σένα; Είναι εύκολο ένας καλλιτέχνης να δεχθεί δημιουργικές παρεμβάσεις στο έργο του, ιδίως από συνάδελφό του; Πώς λειτούργησε η συνεργασία μεταξύ τόσων καλλιτεχνών; Επιπλέον, ποια θα είναι τα κριτήρια με τα οποία θα επιλέγονται οι μελλοντικοί συνεργάτες; Kατ’ αρχάς, έχει τις ίδιες δυσκολίες που θα μπορούσε να έχει για οποιοδήποτε αρχισυντάκτη. Δεν είναι εύκολο ούτε να να κρίνεις ούτε να συνδιαλέγεσαι με ανθρώπους που έρχονται να σου ζητήσουν να δημοσιεύσεις κάτι δικό τους. Και φαντάζομαι ότι, ακόμη και αν δεν ήμουν ο ίδιος δημιουργός, πάλι την ίδια διαδικασία θα περνούσα. Τώρα υπάρχει ένα επιπλέον ρίσκο, γιατί ενδέχεται να με βλέπουν κατά κάποιον τρόπο«με μίσο μάτι», με τη λογική ότι μπορεί να τους κρίνω αυστηρά ή με βάση το δικό μου προσωπικό κριτήριο. Αλλά αυτό δεν ισχύει. Προσπαθώ να βλέπω τη δουλειά του δημιουργού και τη δουλειά του αρχισυντάκτη σε ένα περιοδικό ως δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα. Όσον αφορά τις καλλιτεχνικές παρεμβάσεις, το να επέμβεις δηλαδή στο έργο του άλλου, είναι κάτι διαφορετικό. Αυτό κατ’ εμέ δεν είναι πρέπον. Εκεί δεν πρέπει να υπάρχει παρέμβαση. Υπάρχει συζήτηση και συνδιαλλαγή. Ο σκοπός ο δικός μας κατ’ αρχάς είναι το περιεχόμενο να έχει μία ποιότητα, να έχει μία αισθητική, να προτείνει κάτι και να είναι κατανοητό, να είναι σαφές, να μην έχει προβλήματα στην αφήγησή του κ.λπ. Προφανώς είμαστε ανοιχτοί στους ανθρώπους που επιθυμούν να προτείνουν πράγματα. Ήδη τις πρώτες 2-3 εβδομάδες που διανύουμε έχουμε δεχθεί με μεγάλη χαρά πάρα πολλές προτάσεις, και μάλιστα αρκετές αξιόλογες. Και είναι ενδιαφέρον ότι δεν πρόκειται για έτοιμες ιστορίες, αλλά γιαανθρώπους που μας δείχνουν ένα δείγμα δουλειάς και θέλουν να συμμετάσχουν, να βρουν έναν τρόπο να δημοσιεύσουν κάτι μέσα στο περιοδικό. Αυτός ήταν άλλωστε και ο κύριος λόγος που φτιάξαμε το περιοδικό. Γιατί, και εκδοτικά μιλώντας, δεν μπορούσαμε να διαχειριστούμε το υλικό που μπορεί να μας άρεσε και μπορεί να ερχόταν στα χέρια μας, αλλά δεν γινόταν να ενταχθεί σε κάποια έκδοση γράφικ νόβελ ή, γενικότερα, σε κάτι μεγάλο που μπορεί να εκδοθεί από έναν εκδοτικό οίκο που βγάζει βιβλία. Μία από τις πρώτες ιστορίες του πρώτου τεύχους είναι η διασκευή της «Παραλογής» από το Γκιακ του Δημοσθένη Παπαμάρκου. Υπάρχει δηλαδή μία επαφή με την παράδοση και συγκεκριμένα με την ελληνική παράδοση σε ένα μέσο που οι περισσότεροι στην Ελλάδα το έχουν ταυτίσει με άλλα πράγματα, λόγου χάρη με την επιστημονική φαντασία. Αυτό υποδηλώνει κάτι ως προς τους στόχους και το πρόταγμα του Μπλε Κομήτη; Kαλά, το ότι έχει ταυτιστεί το κόμικ με την επιστημονική φαντασία, στον βαθμό που ισχύει κάτι τέτοιο, είναι πρόβλημα όσων έχουν αυτή τη θεώρηση, δεν είναι πρόβλημα των κόμικ. Τα κόμικ είναι απλά ένας τρόπος να αφηγείσαι ιστορίες. Δεν σου λέει κανείς ότι πρέπει να ταιριάζουν κάποιες συγκεκριμένες ιστορίες με κάποιο είδος. Προφανώς αν συνέβαινε αυτό δεν θα μιλούσαμε για τέχνη. Τώρα, μια επαφή με την παράδοση –και όχι μόνο με την παράδοση, αλλά και με την ελληνική πραγματικότητα, τους χαρακτήρες που κατοικούν στην Ελλάδα και ευρύτερα στη Μεσόγειο, στα Βαλκάνια, τις αφηγήσεις, τους μύθους, τις παραδόσεις και την πραγματικότητα της Ελλάδας αυτή τη στιγμή– είναι κάτι που μας αφορά σε μεγάλο βαθμό. Κυνηγάμε, ας πούμε, τέτοιες ιστορίες και τέτοιους ανθρώπους, που μπορούν να εκφράσουν αυτό το πράγμα, χωρίς βέβαια να αγγίζουν το εθνικιστικό στοιχείο. Επίσης, θέλουμε να έχουμε σχέση και με τη λογοτεχνία –που προφανώς και αυτή δεν έχει συγκεκριμένο είδος, δεν είναι μόνο η παράδοση, η επιστημονική φαντασία ή το αστυνομικό– και θέλουμε να συνδυάζουμε και συγγραφείς με δημιουργούς κόμικ. Επίσης, επιθυμούμε να φέρουμε κοντά δημιουργούς κόμικ μεταξύ τους μέσω συνεργασιών, αλλά και σεναριογράφους ή ειδικευμένους συγγραφείς κόμικ, στην προσπαθεία κατ’ αρχάς να περάσουν καλά, να γουστάρουν τη διαδικασία και να παραγάγουν πράγματα που τους αρέσουν, που κάνουν κέφι. Μόνο έτσι, πιστεύω, θα βγουν ιστορίες που θα ενδιαφέρουν και το κοινό. Αυτό το είδαμε και σε μια έκθεση πέρυσι με θέμα την απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς («Ένα γλυκό ξημέρωμα»). Ήταν μια έκθεση με πολύ ωραίες δουλειές· αν είχε πάει κάποιος, εκπλησσόταν. Ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που έγινε και η κουβέντα για το περιοδικό, γιατί είδαμε πάρα πολύ ωραίες δουλειές με ελληνικά θέματα, οι οποίες έστεκαν φοβερά. Θεωρώ ότι πρέπει αρχικά οι δημιουργοί να έρθουν ένα βήμα πιο κοντά στο κοινό και στην πραγματικότητά του. Έτσι, το κοινό θα εκπαιδευτεί. Δεν θα έρθει το κοινό ένα βήμα πιο κοντά στα geeks, ας πούμε, του κόμικ. Ο επιδιορθωτής- Παναγιώτης Μητσομπόνος Στο πρώτο τεύχος, εκτός από τις ιστορίες και τα σκίτσα, υπάρχουν οι συνεντεύξεις του σκηνοθέτη Γιάννη Οικονομίδη και του street artist WD, που αναδεικνύουν τη σχέση τους (και κατ’ επέκταση τη σχέση του σινεμά και της street art, αντίστοιχα) με τα κόμικ. Σκοπεύετε και στο μέλλον μέσω των συνεντεύξεων να ανιχνεύετε τη διάδραση διαφόρων πεδίων με την τέχνη του κόμικ; Και ποια θα μπορούσαν να είναι αυτά; Η πολιτική; Η φιλοσοφία; Όπως είπα και πριν, κάνουμε μία προσπάθεια να ανοίξουμε την τέχνη του κόμικ και στις άλλες τέχνες, κυρίως στη λογοτεχνία, αλλά και το σινεμά και το street art. Και επειδή είμαστε περιοδικό που θα κάνουμε συνεντεύξεις, παρουσιάσεις κ.λπ., θέλουμε να στοχεύουμε και σε άλλες μορφές τέχνης, ακόμα και την ποίηση ή το θέατρο. Να μπορείς να βρεις πράγματα που συνδιαλέγονται πάντα με τα κόμικ. Από την άλλη, όσον αφορά στις ιστορίες, ψάχνουμε πράγματα που θα μας εκπλήξουν, δεν απορρίπτουμε μία ιστορία με πολιτικό υπόβαθρο, ούτε μία ιστορία με φιλοσοφικό υπόβαθρο, το αντίθετο μάλιστα. Όσον αφορά πάλι την πολιτική, εμείς δεν εκπροσωπούμε κάποια συγκεκριμένη πολιτική θέση, προσπαθούμε να είμαστε δημιουργικοί. Επίσης, δεν μπορούμε να πιάσουμε την πολιτική επικαιρότητα, καθώς βγαίνουμε κάθε τρεις μήνες. Επομένως, αν υπήρχε κάποια αναφορά, θα αφορούσε σε ένα γενικότερο πλαίσιο. Οπότε δεν μιλάμε για τα γεγονότα που τρέχουν, γιατί ένα τέτοιο περιοδικό, αν το πιάσει κάποιος στα χέρια του ύστερα από 20 χρόνια, δεν θα έχει κανένα νόημα, δεν θα καταλαβαίνει τι γίνεται. Προφανώς, δεν θα βάλουμε κάποιον που κάνει ένα μανιφέστο για ένα ναζιστικό μόρφωμα, όπως τη χρυσή αυγή, αλλά δεν θα βάλουμε και κάποιον που κάνει ένα μανιφέστο για ένα πολιτικό κόμμα. Δεν θέλουμε, από την άλλη, το περιοδικό να είναι και ένας χώρος ουδετερότητας. Θέλουμε να είναι ένας χώρος που να γίνεται χαμός. Έχει να κάνει με τη δημιουργικότητα. Πρέπει να είναι έντονα και τα συναισθήματα και αυτά που διαβάζει κανείς μέσα στις ιστορίες, ακόμα και underground και πορνό. Μιλάμε για πάθη, μιλάμε για ένταση, δεν έχει να κάνει με την ουδετερότητα σε καμία περίπτωση. Μένοντας λίγο στη σχέση του κόμικ με το σινεμά, θα θέλαμε να θίξουμε ένα ζήτημα στο οποίο αναφέρθηκε και ο Γ. Οικονομίδης στη συνέντευξή του: τα δύο αυτά είδη τέχνης μοιράζονται πολλές δομές, τρόπους αφήγησης και στοιχεία αισθητικής. Πώς εξηγείται λοιπόν η πολύ μεγαλύτερη απήχηση που έχει ο κινηματογράφος σε σχέση με το κόμικ; Kατ’ αρχάς, μπορεί ο κινηματογράφος με το κόμικ να μοιράζονται πολλά στοιχεία, αλλά έχουν και πολλές καίριες διαφορές. Από την άλλη, μιλάμε για το τι απήχηση μπορεί να έχει ένα κόμικ σε σχέση με μια ταινία ή ένα βιβλίο. Δεν μετριέται ακριβώς, γιατί αν μιλάς για μία επιτυχημένη ταινία και ένα επιτυχημένο κόμικ, μπορεί να είναι ίδια η απήχησή τους.Απλώς η ταινία έχει σκορπίσει πάρα πολλά λεφτά, οπότε πρέπει να κάνει μεγαλύτερο θόρυβο στα μέσα, μεγαλύτερες καμπάνιες.Και ήδη είναι ένα μέσο που αφορά πολύ κόσμο: ήδη στο σινεμά έχει 200-500 άτομα που θα το δουν, οπότε μιλάμε για ένα υπερθέαμα, ένα μεγάλο νούμερο ανθρώπων, ένα πράγμα που έχει φτιαχτεί για πολύ κόσμο. Αλλά δεν θεωρώ ότι είναι πιο διαδομένη τέχνη , απλά είναι πιο εντυπωσιακό το θέαμα, έχει πολύ περισσότερο κοινό, χρειάζεται πολύ περισσότερα λεφτά για να παραχθεί και έτσι χρειάζεται πολλούς ανθρώπους να δουλέψουν γι' αυτό. Συνεπώς από μόνο του,ως κατασκευή, είναι κάτι φτιαγμένο για πολλούς ανθρώπους και «στο γρήγορο». Δηλαδή μία ταινία μπορεί να μείνει μία εβδομάδα, μπορεί να μείνει ένα μήνα. Επίσης, είναι το πιο εύκολο μέσο ώστε ο θεατής να προσλάβει μία ιστορία. Στο βιβλίο ή στο κόμικ είναι ένα «τσικ» πιο εμπλεκόμενος στη διαδικασία. Ίσως, όμως, πράγματι, στην Ελλαδα το σινεμά να είναι πιο διαδεδομένο. Μην ξεχνάμε όμως ότι το βαρέλι απ' όπου τα τελευταία χρόνια το σινεμά αντλεί κατά κόρον ιστορίες είναι η λογοτεχνία και το κόμικ. Στην Αμερική είναι εξίσου διαδεδομένο το κόμικ με το σινεμά και είναι μέσα στην κουλτούρα τους, οι άνθρωποι που πηγαίνουν σινεμά θα διαβάζουν και κόμικ. Από την άλλη, τα τελευταία χρόνια τα κόμικ παγκοσμίως ανακαλύπτονται από ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο του κοινού και από subculture τείνουν πλέον να καταστούν μέρος της ποπ κουλτούρας. Το Hollywood και η αμερικανική τηλεοπτική παραγωγή έχουν παίξει μεγάλο ρόλο σ’ αυτό. Αυτό δημιουργικά είναι θετικό για τους καλλιτέχνες ή αποτελεί παγίδα για αναμασήματα και διασκευές του υπάρχοντος περιεχομένου; Koίτα, αν εγώ σαν καλλιτέχνης θέλω να κάνω Avengers, που κατά επέκταση μπορεί να γίνει μία ταινία ή οτιδήποτε, τα δικαιώματα ανήκουν σε μία εταιρεία. Πρέπει να γίνω μέλος, παραδείγματος χάρη, της Marvel. Oπότε τα δικαιώματα δεν ανήκουν σε εμένα, είμαι υπάλληλος μίας εταιρείας. Τώρα, αν θέλω να γίνω υπάλληλος μιας εταιρείας, ξέρω ότι υπάρχει ένας τρόπος, μπορώ να το κάνω και να πάρω μέρος σε αυτό. Έτσι και αλλιώς, είναι τόσο μεγάλη η δύναμη που έχει μία εταιρεία για να φτάσει στο Hollywood σε σχέση με εμένα, που θα βγάλω ένα βιβλίο σε μία οποιαδήποτε μικρή ή ανεξάρτητη εκδοτική εταιρεία, που δεν μπορώ να έχω αυτό στο μυαλό μου.Μου φαίνεται τρελό να το κάνω με σκοπό να το βρει κάποιος για να το κάνει ταινία. Όσον αφορά την επιρροή που ασκεί η επέλαση των υπερ-ηρώων στο σινεμά στους δημιουργούς, καλώς κάνεις και το κάνεις, αν σου αρέσει. Αν το κάνεις επειδή πιστεύεις ότι θα πουλήσει, έχεις εκ των πραγμάτων λάθος. Αυτό είναι σαν να εμπορεύεσαι νοσταλγία ή να πας να κάνεις κάτι που μοιάζει με το Game of thrones: θα είναι κάτι που θα μοιάζει με το Game of thrones, δεν θα είναι όμως κάτι πρωτότυπο. Το κοινό δεν ξέρει τι θέλει, θέλει κάτι που θα το εκπλήξει. Βέβαια, ακόμα και το «αναμάσημα» θα έχει σίγουρα κάποιες καλές πτυχές, αν διασκεδάζεις στη διαδικασία δημιουργίας. Ο Γιώργος Γούσης με το πρώτο τεύχος του Μπλε Κομήτη. Ένα ακόμη πράγμα που μας έκανε εντύπωση στο πρώτο τεύχος του Κομήτη ήταν η έμφαση στο ερωτικό και μάλιστα στο σεξουαλικό στοιχείο. Θα αποτελέσει μόνιμο χαρακτηριστικό του περιοδικού; Και γενικότερα, τι ρόλο παίζει το σεξ μέσα στη μυθολογία των κόμικ; Όπως είπα και πριν, αυτό που μας ενδιαφέρει κυρίως είναι η ελευθερία στα διάφορα είδη και το να υπάρχει ένταση, να υπάρχει πάθος. Έτσι, θεωρήσαμε ότι δεν πρέπει να αποκλείσουμε τα πράγματα που έχουν να κάνουν με το σεξ–μια μεγάλη μερίδα που θεωρούταν και ψιλο-παράνομη όλα αυτά τα χρόνια–, αλλά να τα εντάξουμε, να τους δώσουμε μια καλή θέση μέσα στο περιοδικό. Γι' αυτό προφανώς υπάρχει στο εξώφυλλο το σήμα «18+», είναι νομικά τα κριτήρια, δεν μπορείς να δημοσιεύσεις κάτι χωρίς να προειδοποιείς. Θα αποτελέσει σίγουρα μόνιμο στοιχείο. Θα υπάρχει και σαν στήλη αλλά και γενικά είναι ελεύθεροι οι δημιουργοί να δείξουν και γυμνό. Δεν πρέπει να σπάσουμε τα ταμπού των κόμικ με το γυμνό αλλά τα ταμπού της κοινωνίας γενικότερα, οποιοδήποτε ταμπού. Και η καύλα είναι ένα στοιχείο που μας ενδιαφέρει στο περιοδικό ως νοοτροπία των δημιουργών, θέλουμε να καυλώνουν γι' αυτό που κάνουν, ό,τι και αν είναι αυτό. Οπότε, εάν είσαι καυλωμένος με αυτό που κάνεις, κατ’ εμέ, θα έχει ενδιαφέρον και το προϊόν, η τελική αφήγηση. Βέβαια, αρχικά δεν το σκεφτήκαμε έτσι, ότι δηλαδή θα επιχειρήσουμε να σπάσουμε κάποια ταμπού. Πολύ απλά, θεωρήσαμε το ερωτικό στοιχείο ως ένα σαφές μέρος των αφηγήσεων και συνεπώς σκεφτήκαμε ότι θα πρέπει να υπάρχει χώρος γι’ αυτό, όπως υπήρχε και στη Βαβέλ. Εντάξει, δεν θα το πάρει μία κυρία για το δεκάχρονο παιδάκι της, αλλά έτσι και αλλιώς δεν θα το έπαιρνε, γιατί δίπλα έχει μία ιστορία sci-fi με ρομπότ και ανθρώπους που κανιβαλίζουν άλλους ανθρώπους. Είναι ok αυτό για τους δεκαεξάχρονους, αν θεωρήσουμε ότι δεν είναι ok το σεξ; Πρόσφατα δήλωσες ότι το συχνότερο πρόβλημα με τα ελληνικά κόμικ είναι το σενάριο. Πώς εξηγείται κάτι τέτοιο σε μια χώρα με πλούσια αφηγηματική παράδοση; Εντάξει, το ίδιο πρόβλημα υπάρχει και στο σινεμά. Δεν υπάρχουν σεναριογράφοι, γιατί δεν υπάρχει τόσο μεγάλη παραγωγή και δεν υπάρχουν άνθρωποι που να θεωρούνται εκ του επαγγέλματος σεναριογράφοι, δεν υπάρχει κάποιος που να του να αναθέσεις μία ιδέα και να τη φέρει εις πέρας τεχνικά. Κι αυτό συμβαίνει επειδή δεν υπάρχει ακόμα τόσος όγκος δουλειάς και δεν έχει αναπτυχθεί αυτό το επάγγελμα. Επίσης, πολλοί άνθρωποι προτιμούν εδώ να γράφουν τα δικά τους, ακόμα και αν δεν είναι τεχνικά καταρτισμένοι για να γράφουν ένα σενάριο. Και το ίδιο υπάρχει και στα κόμικ, που είναι επίσης μια φρέσκια τέχνη, προτιμούν δηλαδή οι ίδιοι οι δημιουργοί να κάνουν το δικό τους. Και στο σινεμά υπάρχει αυτό, είναι ο «auteur», ο σκηνοθέτης που έχει όλη την ελευθερία, αλλά σπάνια υπάρχει κάποιος μεγάλος auteur που έχει την δυνατότητα να τα έχει όλα. Πρέπει ένας άνθρωπος να μπορεί να βγάζει λεφτά από το να γράφει σενάρια. Αν υπήρχε η δυνατότητα αυτή, αν μπορούσε να γίνει το επάγγελμά του, θα υπήρχαν και περισσότεροι, φαντάζομαι. Εντάξει, το σχέδιο είναι αυτό που βλέπει κανείς πρώτο, και όπως και με τον σκηνοθέτη στον κινηματογράφο, έτσι και ο σχεδιαστής έχει το πρόσταγμα και τον μεγαλύτερο όγκο δουλειάς. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως στην Αμερική οι φίρμες είναι οι σεναριογράφοι στα κόμικ και όχι οι σχεδιαστές. Αλλά εκεί λειτουργεί ανάποδα, ο σεναριογράφος έχει τον απόλυτο έλεγχο της ιστορίας, μάλιστα αφηγείται καρέ-καρέ, εικόνα-εικόνα στον σχεδιαστή τι να κάνει. Πάντως, όσον αφορά την προσέγγιση σεναριογράφων, ήδη υπάρχουν άνθρωποι που θεωρούν ότι μπορούν να γράψουν αλλά δεν μπορούν να σχεδιάσουν και στέλνουν υλικό. Από την άλλη, προσπαθούμε κι εμείς να βρούμε συγγραφείς ή δείχνουμε το περιοδικό σε συγγραφείς ή και σε ανθρώπους από άλλα κόμιξ και τους λέμε «Ψήνεσαι να γράψεις κάτι;» Δηλαδή, για ανθρώπους που γράφουν σενάρια για τον κινηματογράφο, είναι πολύ πιο άνετο να γράψουν για ένα κόμικ, γιατί δεν θα τους περιορίζει το μπάτζετ ούτε κανένας παραγωγός. Τόσο το editorial, όσο και η επιστροφή του νουάρ ντέτεκτιβ Φιλ Πωτ, κλείνουν το μάτι στο 9, το πάλαι ποτέ ένθετο περιοδικό κόμικ της Ελευθεροτυπίας. Το 9, εκτός από πλήθος αξιόλογων ελληνικών δημιουργιών, είχε κατά καιρούς φιλοξενήσει και έργα-σταθμούς διεθνών καλλιτεχνών – με χαρακτηριστικά παραδείγματα τα Μεταβαρώνοι, League of Extraordinary Gentlemen, Valerian. Το μελλοντικό πλάνο του Μπλε Κομήτη περιλαμβάνει κάτι αντίστοιχο ως προς τη γνωριμία του ελληνικού κοινού με ξένους δημιουργούς ή θα επικεντρωθεί στην πρωτότυπη ελληνική δημιουργία; Όταν έβγαινε η Βαβέλ στη δεκαετία του ’80, δεν υπήρχε ούτε το ίντερνετ, ούτε άλλο περιοδικό που να ασχολείται με την underground κoυλτούρα. Επίσης δεν υπήρχαν εκδοτικοί οίκοι που να βγάζουν κόμικ στην Ελλάδα. Τώρα, ακόμη και μεγάλοι εκδοτικοί, όπως ο Πατάκης ή ο Κέδρος, βγάζουν κόμικ και έχουν στραφεί προς τα εκεί. Επίσης, δεν υπήρχαν Έλληνες δημιουργοί, ήταν ελάχιστοι, μετρημένοι στα δάχτυλα και πολύ μέτριοι. Συνεπώς, τι έπρεπε να κάνει η Βαβέλ; Να δημοσιεύσει μεγάλα έργα ξένων δημιουργών, ώστε να αρχίσει να καλλιεργείται αυτό το πράγμα στο ελληνικό κοινό και στους δημιουργούς. Το 9, από την άλλη, έδωσε χώρο και σε Έλληνες δημιουργούς. Τώρα πια, στα επτά χρόνια που έχουν περάσει από το 9, υπάρχουν πάρα πολλοί εκδοτικοί οίκοι που βγάζουν άλμπουμς γνωστών, σύγχρονων και παλιών δημιουργών κόμικ και πολλά έργα μεταφράζονται στα ελληνικά και εκδίδονται. Υπάρχει το σύστημα αυτό. Δεν νομίζω ότι υπάρχει ανάγκη ένα περιοδικό να προβάλει και να συστήνει αυτά τα πράγματα στο κοινό. Οπότε υπάρχει μια μεγάλη γκάμα νέων δημιουργών που θέλουμε να παρουσιάσουμε στο κοινό και θέλουμε να αρχίσει να παράγει μεγάλα έργα. Να τους δώσουμε βήμα για να παραγάγει αφηγήματα που να αφορούν κόσμο και να γίνουν γνωστά στην εγχώρια αγορά. Ταυτόχρονα υπάρχουν άλλοι εκδοτικοί που βγάζουν πολλούς ξένους τίτλους. Δεν είναι ότι πρέπει να ενημερωθείς ή ότι θα δεις κάτι που δεν έχεις ξαναδεί από το εξωτερικό. Παρόλ' αυτά, αν εμείς καταφέρουμε να παραγάγουμε κάτι με ξένους δημιουργούς, θέλουμε να δημοσιεύουμε κάτι που θα τραβήξει το ενδιαφέρον ή θα είναι σπάνιο και πρωτότυπο και ειδικά φτιαγμένο για το περιοδικό. Απλώς έχουμε άλλες προτεραιότητες αυτή τη στιγμή. Καλύπτουμε ένα κενό, ενώ θεωρούμε ότι το κομμάτιτων ξένων δημιουργών είναι καλυμμένο λίγο-πολύ στην αγορά. Δεν είναι ότι δεν εκπροσωπείται. Η στήλη «Στην Τροχιά των Κόμικ» δείχνει πως παρακολουθείτε αρκετά στενά τις διεθνείς εκδόσεις. Δεν είναι δύσκολο να διαπιστώσει κανείς ότι ζητήματα που ως τώρα δεν είχαν απασχολήσει ιδιαίτερα την ατζέντα της 9ης Τέχνης τίθενται πλέον εμφατικά ακόμη και σε είδη από τα οποία, πλην εξαιρέσεων, δεν υπήρχαν ιδιαίτερες απαιτήσεις. Στα υπερηρωικά κόμικ της Marvel, για παράδειγμα, τα πιο mainstream κι ευπώλητα κόμικ παγκοσμίως, παλιοί σταρ αλλάζουν ριζικά (οι Thor και Wolverine είναι γυναίκες σε ορισμένες πρόσφατες σειρές) και δημιουργούνται νέοι όπως η Κamala Khan, που, φορώντας την στολή της Μs. Marvel, είναι πλέον η πρώτη γυναίκα Μουσουλμάνα με δικό της τίτλο. Σημαντική είναι πλέον, επίσης, η εκπροσώπηση LGBTQI+ χαρακτήρων, είτε παλιών γνώριμων, όπως ο Ice Μan, είτε νέων, όπως η λατινοαμερικανή λεσβία υπερηρωίδα Αmerica Chavez. Τόσο εσύ, όσο και ο Μπλε Κομήτης, πού στέκεστε στα ζητήματα της πολιτικής ορθότητας, της πολιτιστικής ποικιλομορφίας και της εκπροσώπησης φυλετικών, πολιτικών και σεξουαλικών μειονοτήτων; Έχει να κάνει με την πολιτική θέση του κάθε δημιουργού. Στεκόμαστε εκεί που στέκονται και οι ίδιοι οι δημιουργοί. Δεν θα υπάρχει σε εμάς καμία λογοκρισία ή φρένο σε κάποιο ζήτημα που έχει να κάνει με την ποικιλομορφία, με το φύλο ή με τους πρόσφυγες, αρκεί όλα αυτά να είναι ωραία αφηγήματα, να είναι ωραίες ιστορίες. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την δύναμη μιας καλής ιστορίας. Εξάλλου, πιστεύω πως όλες οι καλές ιστορίες παίρνουν πάντα θέση απέναντι στα πράγματα και στην κοινωνία. Δεν μου αρέσουν οι ουδέτερες ιστορίες, προτιμώ αυτές που είναι συνολικές. Και ακόμα και στο πορνό μπορούμε να βάλουμε ομοφυλοφιλικό σεξ ή οτιδήποτε. Τώρα, δεν είμαι σίγουρος αν όλες αυτές οι υπερ-ηρωίδες και υπερ-ήρωες που έχουν εμφανιστεί προκύπτουν από μια αυθεντική ανάγκη ή αν οι εταιρείες εμπορεύονται αυτό το πράγμα. Δηλαδή, δεν ξέρω κατά πόσον είναι ανάγκη της ίδιας της εταιρείας να ανοίξει τα μάτια του κοινού και να πάρει θέση υπέρ του γυναικείου ομοφυλοφιλισμού κ.λπ. ή αν, επειδή υπάρχει αυτή η τάση στην κοινωνία και επειδή μπορεί να θεωρηθούν και λίγο μοντέρνοι, το χρησιμοποιούν αυτό επί τούτου για να πουλήσουν. Μπορεί να είναι και ένα εμπορεύσιμο προϊόν. Δεν είμαι σίγουρος γιατί δεν διαβάζω, δεν μπορώ να πάρω θέση σε όλα αυτά, δεν είναι το πεδίο μου. Το θέμα για μένα είναι όλα αυτά να λένε κάτι, να είναι ωραίες ιστορίες. Και στο Γκιακ υπάρχει μία φοβερή ερωτική ιστορία με δύο ομοφυλόφιλους στρατιώτες στο μικρασιατικό μέτωπο. Και ακριβώς το γεγονός ότι ήταν ομοφυλόφιλοι και ότι οι συνθήκες της ελληνικής κοινωνίας εκείνης της εποχής και του πολέμου ήταν τέτοιες, είναι αυτό που την κάνει μια εξαιρετικά όμορφη ερωτική ιστορία. Η «Παραλογή» από τη συλλογή διηγημάτων του Δ. Παπαμάρκου Γκιακ διασκευάστηκε για το πρώτο τεύχος του Μπλε Κομήτη από τον Π. Ζερβό. Όπως φαίνεται στο εσώφυλλο, ο Μπλε Κομήτης είναι εγκεκριμένος από την Επιτροπή Ελέγχου Κόμικς. Η έγκριση επιτεύχθηκε εύκολα ή αμβλύνατε το περιεχόμενο για να πειστούν ο Βίκτωρ Ζίκτωρ, ο Άννινος, ο Βοσταντζόγλου και η παρέα τους; Να πούμε αρχικά ότι η επιτροπή ελέγχου κόμικ υπήρχε όντως, δεν είναι δικιά μας εφεύρεση. Στα αμερικανικά κόμικ και στις μεταφράσεις που γίνονταν εδώ υπήρχε πράγματι μια επιτροπή ελέγχου που λογόκρινε τις ιστορίες, με σκοπό να είναι καλές πριν βγουν προς τα παιδιά, προς το κοινό. Έπρεπε να κερδίζουν πάντα οι καλοί κ.λπ. Εμείς τώρα το χρησιμοποιούμε αυτό σαν αστείο, στήνοντας ας πούμε μια δική μαςεπιτροπή ελέγχου των κόμικ.Κάποιοι που γνωρίζουν, ίσως ανακαλύψουν ότι εμπεριέχονται εκεί μεγάλα ονόματα, τα οποία έχουμε ξεθάψει. Ο Άννινος και ο Μποστατζόγλου, παραδείγματος χάρη, είναι μεγάλοι γελοιογράφοι της δεκαετίας του ’30, του ’50. Επίσης, χρησιμοποιήσαμε διάφορους άλλους με βάση inside jokes κ.λπ. Προφανώς όμως δεν υπάρχει μια επιτροπή ελέγχου που λογοκρίνει τις ιστορίες. Απλά είναι στην ίδια λογική του editorial, που έχει να κάνει με το παρελθόν όλων αυτών των πραγμάτων. Με το ότι, δηλαδή, δεν είμαστε ούτε διαγραφείς αυτού του παρελθόντος, που θα κάνουν κάτι που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ, αλλά ούτε και κολλημένοι με το παρελθόν, που θα πουλήσουν νοσταλγία. Με μια έννοια, θα μπορούσε να πει κανείς ότι προσπαθούμε να δώσουμε ένα στίγμα για το περιεχόμενο: θεωρούμε δηλαδή ότι ήταν τόσο καλοί αυτοί οι γελοιογράφοι και θα θέλαμε οι δουλειές που βρίσκονται στο περιοδικό μας να αφορούν όσο κόσμο αφορούσαν και οι δουλειές αυτών των ανθρώπων. Γενικά, η επιτροπή ελέγχου κόμικ και το λογότυπο που βρίσκεται εκεί είναι ένα κλείσιμο ματιού και στο κακό παρελθόν. Στο ότι, δηλαδή, κάποτε όντως υπήρχε μία επιτροπή που λογόκρινε τα κόμικ. Κάποιοι, που δεν γνώριζαν τις αναφορές ή ότι υπήρχε παλιά η επιτροπή, το πίστεψαν. Όλο αυτό είναι μια συνομιλία με το κοινό, η οποία άλλωστε μας αφορά, όπως μας αφορά και η συνομιλία με τους δημιουργούς. Χρειαζόμαστε την κριτική των ανθρώπων που διαβάζουν τον Μπλε Κομήτη, τη σκέψη τους πάνω σε αυτό που θέλουμε να κάνουμε. Τις ερωτήσεις για τη συνέντευξη προετοίμασε ο Γιώργος Τσαρδανίδης, με τη βοήθεια της συντακτικής ομάδας του Kaboom. Πηγή.
-
Συνήθως χαρακτηρίζουμε –λανθασμένα– «κομήτη» κάποιον ή κάτι που εμφανίζεται μία φορά και μετά εξαφανίζεται. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι οι κομήτες πάντα επιστρέφουν. Ο «Μπλε Κομήτης», ένα νέο περιοδικό κόμικς για ενήλικο κοινό, έπειτα από μακρά ανομβρία στον χώρο του περιοδικού τύπου, υπόσχεται να είναι πιστός στα τακτικά ραντεβού του. Ο αρχισυντάκτης του και δημιουργός κόμικς, Γιώργος Γούσης, μιλά στην «Εφ.Συν.» για τις προσδοκίες του. Γιατί «Μπλε» και γιατί «Κομήτης»; Όταν ψάχναμε όνομα για το περιοδικό, είχα κολλήσει στη λέξη «κομήτης», επειδή μου έκανε λίγο ρετρό και νοσταλγικό, μου θύμιζε pulp περιοδικά της δεκαετίας του 1980 και, επίσης, ως λέξη μοιάζει με τη λέξη κόμικς. Επιπλέον, η εμφάνιση ενός κομήτη είναι περιοδικό φαινόμενο με συγκεκριμένη περιοδικότητα, όπως το περιοδικό μας που θα εμφανίζεται κάθε τρεις μήνες. Το «μπλε» προστέθηκε στη συνέχεια από τον εκδότη, καθώς την εποχή που το κουβεντιάζαμε, διάβασε τυχαία ότι ήταν ορατός από τη Γη ο μπλε κομήτης Χόντα. Το θεωρήσαμε σημαδιακό. Ευχή μας και προσπάθειά μας είναι να εδραιωθεί ως Κομήτης, να είναι πάντα στην τροχιά των κομικς, να εμφανίζεται πάντα στην ώρα του και να βγαίνουν όλοι έξω για να τον παρατηρήσουν. Με άλλα λόγια, να είναι ένα περιοδικό-φαινόμενο για τα ελληνικά κόμικς. Απόσπασμα από την ιστορία του Γιώργου Γούση, βασισμένη στον χαρακτήρα του ντετέκτιβ Φιλ Πωτ του Παναγιώτη Μητσομπόνου Ποιος είχε την ιδέα για μια τέτοια έκδοση και σε ποιους ανήκουν οι πρωτοβουλίες για την κυκλοφορία του περιοδικού; Η ιδέα γεννήθηκε μέσα από συζητήσεις που είχαν οι εκδόσεις Polaris με εμένα και τον συγγραφέα Δημοσθένη Παπαμάρκο γύρω από το πώς και τι θα μπορούσαμε να κάνουμε εκδοτικά με την πληθώρα των εξαιρετικών δημιουργών που υπάρχουν στη χώρα και δεν συναντώνται με το ευρύ αναγνωστικό κοινό. Βλέπαμε, επίσης, ότι υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ των ανθρώπων που μπορούν να φτιάξουν και να εκδώσουν ένα γκράφικ νόβελ και των αυτοεκδόσεων όπου συναντάς πολλούς, νέους κυρίως δημιουργούς, με φοβερά προσόντα και υποσχέσεις και δεν μπορείς να τους βρεις παρά μόνο αν πέσει στα χέρια σου η αυτοέκδοσή τους. Καταλήξαμε ότι η φόρμα του περιοδικού είναι το καταλληλότερο μέσο που θα τα ένωνε όλα αυτά. Στέλλα Στεργίου Τι καινούργιο έρχεται να φέρει στα ελληνικά κόμικς; Ένα περιοδικό κόμικς πρέπει να έχει σκοπό να αναδείξει το καινούργιο και να αναθερμάνει το παλιό. Η προτεραιότητά μας είναι η ποιότητα της ύλης μας. Να υπάρχει γκάμα δημιουργών και απόψεων, να βοηθούνται οι δημιουργοί στο επίπεδο της επιμέλειας της δουλειάς τους, να δημιουργηθούν νέες δημιουργικές ομάδες, να συναντηθούν συγγραφείς με σχεδιαστές, να γίνει το περιοδικό ο λόγος για να εκφραστούν οι δημιουργοί και οι συγγραφείς και να αμειφθούν γι' αυτό. Είμαστε ανοιχτοί σε ιδέες και πιστεύουμε ότι ένα περιοδικό οφείλει να είναι ένας ζωντανός οργανισμός που προσαρμόζεται στα δεδομένα της εποχής. Ελπίδα μου είναι να δημοσιεύσουμε και πολλές ελληνικές ιστορίες σε διάφορα είδη αφήγησης, όπως για παράδειγμα συνέβη με την εξαιρετική έκθεση κόμικς με θέμα την απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς που έγινε πέρυσι. Απόσπασμα από το κόμικ των Γιώργου Φαραζή και Γλυκερίας Πατραμάνη Υπάρχει όμως το απαιτούμενο κοινό για να το στηρίξει; Από την εμπειρία του «9», της «Βαβέλ», του «Παρά Πέντε» κλπ., ξέρουμε ότι το κοινό που αγοράζει ένα περιοδικό κόμικς είναι ευρύ, είναι ο κόσμος που διαβάζει βιβλία, βλέπει σινεμά, πάει θέατρο κλπ. Επίσης πολλά κόμικς που έχουν εκδοθεί τα τελευταία χρόνια έχουν αξιοσημείωτες πωλήσεις. Αν συμπεριλάβουμε και ένα ποσοστό από την πληθώρα των νέων επισκεπτών στα συνέδρια και τα φεστιβάλ που γίνονται σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ένα κοινό λίγο-πολύ αχαρτογράφητο, τότε θα έλεγα πως όχι μόνο υπάρχει, αλλά μάλλον είναι και αρκετό. Μένει να το δούμε στην πράξη και φυσικά πιστεύω ότι δεν αρκεί να υπάρχει το κοινό για να αγοράσει οτιδήποτε, πρέπει να είναι καλό και το προϊόν για να το πάρει. Παναγιώτης Μητσομπόνος Θα υπάρχουν σταθεροί συνεργάτες ή θα εναλλάσσονται. Και η αραιή περιοδικότητα μήπως θα αποξενώσει τους αναγνώστες; Δυστυχώς λόγω περιορισμού του χώρου έμειναν απ’ έξω πολλοί σημαντικοί δημιουργοί, με τους οποίους όμως ελπίζω να συνεργαστούμε και να παρουσιάσουν δουλεία στο περιοδικό στη συνέχεια. Σκοπός μας είναι να εναλλάσσονται οι συνεργάτες και φυσικά να εμφανιστούν και νέοι που δεν έχουμε ξαναδεί και αξίζει η δουλειά τους. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν θα έχουμε και κάποιες μόνιμες ή περιστασιακές συνεργασίες με κάποιες σειρές ή ιστορίες που θα δημοσιεύονται σε συνέχειες. Η αραιή περιοδικότητα είναι κάτι που αποφασίσαμε ώστε να έχουμε αρκετό χρόνο για την αναζήτηση, τη δημιουργία και την επιμέλεια των ιστοριών που θα δημοσιεύουμε. Αυτό που έχουμε σκοπό να κάνουμε, και θα γίνει το πρώτο βήμα από το δεύτερο μόλις τεύχος, είναι να αυξήσουμε τις σελίδες και την ύλη του περιοδικού, κρατώντας σταθερή την τιμή. Το δεύτερο τεύχος θα έχει 16 σελίδες περισσότερες από το πρώτο. Προτιμούμε να βγάζουμε πιο αραιά ένα μεγαλύτερο και καλύτερο περιοδικό, παρά να κάνουμε βιαστικές επιλογές και εμείς και οι δημιουργοί. Μας ενδιαφέρει και η συλλεκτική αξία, το τεύχος να είναι ωραίο και σαν αντικείμενο. Ο Πέτρος Ζερβός μεταφέρει σε κόμικς το διήγημα «Παραλογή» από το «Γκιακ» του Δημοσθένη Παπαμάρκου Πώς βλέπεις την κατάσταση των ελληνικών κόμικς σήμερα; Τι μπορούμε να περιμένουμε μέσα στο ζοφερό κλίμα της εποχής; Για να πάρουμε την απόφαση να εκδώσουμε ένα περιοδικό και προσωπικά εγώ να δεχτώ τη θέση του αρχισυντάκτη, είναι σαφές ότι πιστεύουμε πως η κατάσταση των ελληνικών κόμικς είναι σήμερα καλύτερη από ποτέ. Είναι η σωστή στιγμή για το κόμικ να κάνει το μεγάλο βήμα προς τα εμπρός, να μας δώσει σπουδαίες ιστορίες, άλμπουμ και δημιουργούς που να συναγωνίζονται ποιοτικά μεγάλους δημιουργούς του εξωτερικού. Ίσως τελικά το ζοφερό κλίμα της εποχής να είναι η μαγιά που φουσκώνει τη δημιουργικότητα. Απόσπασμα από την ιστορία των Μιχάλη Διαλυνά και Δημοσθένη Παπαμάρκου Μέχρι σήμερα σε γνωρίζαμε ως έναν νέο και πολύ επιτυχημένο δημιουργό. Τώρα θα σε δούμε και ως αρχισυντάκτη. Πώς συνδυάζονται αυτές οι ιδιότητες; Είναι δύσκολο, αλλά προσπαθώ να μη συνδυάζονται! Τα έργα και οι καλλιτέχνες που θα δημοσιεύονται στο περιοδικό δεν θα κρίνονται με το προσωπικό μου κριτήριο, είμαι εδώ για να βοηθώ τους νεότερους στα τεχνικά και στη διαδικασία της δημιουργίας από την εμπειρία μου και να λέω συμβουλευτικά την άποψή μου, ακόμα και αν αυτή δεν εισακουστεί από κάποιους δημιουργούς· προφανώς στο τελικό αποτέλεσμα έχει μεγαλύτερη βαρύτητα η δική τους άποψη. Επίσης δεν είμαι μόνος μου σε αυτή τη διαδικασία, υπάρχει και η εκδοτική ομάδα αλλά και συνεργάτες του οίκου που σέβομαι και συμβουλεύομαι τη γνώμη τους και το κριτήριό τους. Με ενδιαφέρει οι ιστορίες που θα δημοσιεύουμε να είναι κατ' αρχάς κατανοητές, να έχουν αισθητική, άποψη, να αφορούν όσο το δυνατόν πιο μεγάλη μερίδα του αναγνωστικού κοινού, να είναι τα γράμματα και τα μπαλονάκια σωστά, να διαβάζονται άνετα κλπ. Επίσης προσπαθώ να συνδέω συγγραφείς με δημιουργούς ή να προτείνω συνεργασίες, διασκευές από λογοτεχνικά κείμενα, κάποια ιδέα για σειρά κλπ. Από το επόμενο τεύχος, για παράδειγμα, θα υπάρχει μια σειρά κόμικς για ελληνικά εγκλήματα. Θα τη γράφει ο Γιάννης Ράγκος, που έχει τρομερό δημοσιογραφικό αρχείο πάνω στο θέμα και κάθε φορά θα σκιτσάρει διαφορετικός δημιουργός. Από κει και πέρα δεν υπάρχει κανείς περιορισμός, αντιθέτως, επιδιώκουμε να δούμε δουλείες που θα μας εκπλήξουν, που δεν τις περιμέναμε και δεν μπορούσαμε να τις φανταστούμε. Σχέδιο εξωφύλλου: Παναγιώτης Πανταζής. Δεξιά ο Γιώργος Γούσης. Ο Γιώργος Γούσης γεννήθηκε το 1986 στην Αθήνα. Έχει εκδώσει τη συλλογή σύντομων ιστοριών κόμικς «Ιστορίες από τις αθώες εποχές» (εκδ. ΚΨΜ). Ως εικονογράφος και σχεδιαστής κόμικς έχει εργαστεί στον τύπο («ΒΗΜΑMEN», «ΒΗMAgazino», «9» της «Ελευθεροτυπίας», «Lifo», «Athens Voice» κ.α.) και στον χώρο των εκδόσεων βιβλίου. Το graphic novel «Ερωτόκριτος», που δημιούργησε μαζί με τους Δημοσθένη Παπαμάρκο και Γιάννη Ράγκο στο σενάριο, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Polaris το 2016. Τι λένε οι δημιουργοί Συνεργάτες του «Μπλε Κομήτη» θα είναι μια πλειάδα Ελλήνων δημιουργών κόμικς, με διαφορετικά στιλ, τεχνοτροπίες και καλλιτεχνική διαδρομή. Ρωτήσαμε τον Αντώνη Βαβαγιάννη («Κουραφέλκυθρα», «Οι Προτελευταίοι» κ.ά.) αν υπάρχει κοινό στην Ελλάδα που μπορεί να στηρίξει ένα τέτοιο περιοδικό. «Η απλή και εύκολη απάντηση είναι “όχι δεν υπάρχει”. Οι εποχές της “Βαβέλ” και του “Παρά Πέντε” έχουν φύγει και δεν πρόκειται να ξαναγυρίσουν. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν υπάρχει κοινό που αγαπάει τα κόμικς στην Ελλάδα και ακόμα περισσότερο δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν εξαιρετικοί Έλληνες δημιουργοί. Άρα η ερώτηση είναι αν μπορούμε εμείς, όσοι εμπλεκόμαστε στον “Μπλε Κομήτη”, να χτίσουμε αυτό το κοινό που θα στηρίξει και θα αγαπήσει κάτι καινούργιο. Όχι μόνο αυτούς που μεγαλώσανε αγοράζοντας περιοδικά και τους λείπει αυτό το υπέροχο συναίσθημα που νιώθεις όταν πρωτοανοίγεις μια καινούργια ανθολογία κόμικς που την περίμενες για μήνες, αλλά και νέο κοινό που θα θέλει να στηρίξει κάτι πραγματικά αξιόλογο. Δύσκολο; Σίγουρα. Αλλά, διάολε, θα το προσπαθήσουμε!» Θα καταφέρει, όμως, να αντέξει στον χρόνο ένα αμιγώς ελληνικό περιοδικό με κόμικς; Ο Παναγιώτης Πανταζής («Common Comics», «Μαρμελάδα Κεράσι» κ.ά.) μας απαντά: «Ένα καινούργιο ελληνικό περιοδικό ελπίζω πως έρχεται να γίνει σημείο, ένα τοπόσημο για όποιον ασχολείται με κόμικς στην Ελλάδα. Με την ιδιότητα του δημιουργού βρίσκομαι από την αρχή στο χτίσιμο ενός σπιτιού που ξανασυναντώ παλιότερους και σύγχρονούς μου, οργανωνόμαστε, συνεργαζόμαστε και προχωράμε. Αυτό που με κάνει πιο χαρούμενο, ωστόσο, είναι πως το καινούργιο περιοδικό δίνει τη δυνατότητα σε νέα παιδιά με ταλέντο να δουν πώς είναι η δουλειά σου να αφήνει πίσω την όμορφη μεν, αλλά ασφαλή φάση του ερασιτεχνισμού και να περνάει στον επαγγελματικό χώρο, όπου έχεις τη χαρά να πληρώνεσαι για να κάνεις αυτό που αγαπάς, να βλέπεις τη δουλειά σου να φτάνει σε μέρη όπου πριν δεν γινόταν και να βελτιώνεσαι λόγω των απαιτήσεων. Αν θα αντέξει στον χρόνο, θα το ξέρουμε όταν έχει περάσει ο απαιτούμενος χρόνος. Ως τότε, ξέρω πως όσοι συμμετέχουμε, σε κάθε σημείο της πορείας, θα έχουμε δώσει τον καλύτερό μας εαυτό». Και το σχετικό link...
- 4 replies
-
- 21
-
- Γιώργος Γούσης
- Μπλε Κομήτης
- (and 8 more)
-
Ένα μεγάλο αφιέρωμα στο περιοδικό που σημάδεψε την ελληνική αντικουλτούρα για τρείς δεκαετίες Ένα από τα σημαντικά πράγματα που μας έφερε το 1981, δεν ήταν μόνο η πρώτη φορά ΠΑΣΟΚ, αγαπητοί μας φίλοι, άλλα και η Βαβέλ, ένα περιοδικό κόμιξ (και όχι μόνο), όπως διατείνονταν άλλωστε και το ίδιο για 27 ολόκληρα χρόνια στο εξώφυλλο του. Εξώφυλλο του πρώτου τεύχους της βαβέλ – Φλεβάρης 1981 Το 1981 ο κόσμος στην Ελλάδα ήταν ακόμα αγουροξυπνημένος από την εφταετία της χούντας και η επαφή με DIY τάσεις και πολιτιστικές κινήσεις που διενεργούταν εκείνη την εποχή στην Ευρώπη και την Αμερική ήταν ελάχιστες. Αυτό το κενό ήρθε να γεμίσει το περιοδικό Βαβέλ το οποίο είχε ως πρότυπο το Ιταλικό περιοδικό linus. Το Linus εκδόθηκε το 1965, είχε αριστερό προσανατολισμό (οι εκδότες του άνηκαν στο κομμουνιστικό κόμμα) και ήταν το πρώτο περιοδικό κόμιξ της γείτονος χώρας που στόχευε σε ενήλικο κοινό. Η Bαβέλ, πέρα από την επιρροή της από το Linus, ήταν μάλλον και συνεχιστής ελληνικών underground εντύπων όπως το fanzine Χαρακίρι και του βραχύβιου περιοδικού Κολούμπρα (15 τεύχη). Η Βαβέλ έκανε ντου σε μια απαίδευτη -όσον αφορά στα κόμιξ- κοινωνία και πρότεινε κάτι νέο, αφού μέχρι τότε, ό,τι είχε ζωγραφιές και μπαλονάκι με λόγια ονομαζόταν αυτόματα “μικυμάου” και θεωρείτο ότι απευθυνόταν σε παιδιά. Κάπως έτσι ήρθαμε σε επαφή με τις ερωτικές ιστορίες του Milo Manara (αυστηρά δια ενηλίκους), τα ψυχεδελικά trip στον Sci Fi κόσμο του Moebius, τον κωμικά άναρχο κόσμο του Edika, τον δυστοπικό κόσμο του Billal, τα ρεμάλο-ρέμαλα του Reiser και τον κυνισμό του Altan. Ο τρομερός Altan Εκτός όμως του να φέρει στην Ελλάδα όλους αυτούς τους δημιουργούς (κάποιους μάλιστα στη συνέχεια του έφερε εδώ και κυριολεκτικά) φρόντισε να δώσει βήμα και ουσιαστικά να γεννήσει την ελληνική σκηνή κόμιξ. Εκεί πρωτοεμφανίστηκαν ο Αρκάς με τον Κόκκορα του, ο Γιάννης Καλαϊτζής σαν κομίστας (εκτός από πολιτικός γελοιογράφος) με την Τσιγγάνικη Ορχήστρα, εκεί έκανε τα πρώτα του βήματα ο χαοτικός Λέανδρος με τον Παρία του, ο Δημήτρης Παπαϊωάννου ακόμα και ο Βαγγέλης Περρής πριν τον ρουφήξει ο τηλεοπτικός βόθρος. Από κόμικ του Λέανδρου – 1996 Ειδική μνεία πρέπει να γίνει και στον Κωστάκη Ανάν, τον συγγραφέα που μέσα από τις μικρές νεοελληνικές ιστορίες σουρεαλισμού (που άφηνε σύμφωνα με τον μύθο σε φάκελο στα σκαλοπάτια της Βαβέλ), κατάφερε να αναδειχθεί σε έναν από τους πιο γλαφυρούς και αστείους συγγραφείς της ελληνικής X generation, χωρίς κάνεις να τον έχει δει ή να γνωρίζει το πραγματικό του όνομα. Διήγημα του Κωστάκη Ανάν αυτή η φώτο τυχαία βγήκε με μήκος 666 πίξελς Το «..και όχι μόνο» που συμπλήρωνε την υποσημείωση του εξώφυλλου “περιοδικό κόμιξ”, ήταν το ζουμί του περιοδικού. Πέρα από την ανάδειξη του κόμικ σαν τέχνης και όχι σαν “καραγκιοζάκια” , σε μια εποχή που οι πληροφορίες από έξω έρχονταν με το σταγονόμετρο, η Βαβέλ με αγνό DIY στυλ, αυτόνομη και χωρίς να έχει στόχο το κέρδος, προσέφερε μια εναλλακτική και ιδιαίτερα πολιτική πρόταση μέσα από τα κόμιξ του την αρθρογραφία του και τις κινηματογραφικές και μουσικές του προτάσεις, που ήταν μακριά από τα βαθιά κομματικοποιημένα στεγανά της μεταπολίτευσης. Από το κόμικ του Δημήτρη Παπαϊωάννου «Ο Τρομερός ΜΕΒΕΡ» Πάντα ανατρεπτικό, είτε όταν έβαζε γυμνό και σεξ σε εποχές που ακόμα υπήρχε λογοκρισία, είτε όταν αναφερόταν στα δικαιώματα των κρατούμενων όπως τότε με το ιστορικό εξώφυλλο του τεύχους 35 με τα σκιτσάκια του φυλακισμένου για την πολίτικη του δράση Dario Dalmaviva, είτε όταν προκαλούσε τα χρηστά ήθη της εποχής με κόμιξ που είχαν ομοφυλόφιλους ήρωες, όπως αυτά του Ralf Konig. Η Βαβέλ δεν έχασε ποτέ τον πολίτικο της λόγο, στηλιτεύοντας μέχρι και το τέλος της το 2008, τον άκρατο καταναλωτισμό άλλα και τον κεκαλυμμένο πουριτανισμό της ελληνικής κοινωνίας. Το επόμενο μεγάλο βήμα η Βαβέλ το έκανε όταν διοργάνωσε τα φεστιβάλ κόμιξ στο Γκάζι. Τα φεστιβάλ του περιοδικού περιελάμβαναν εκθέσεις κόμιξ με καλεσμένους διάσημους κομίστες από το εξωτερικό και liveάκια. Η απήχηση του κόσμου αυξάνονταν σταδιακά κάθε χρονιά, μαθαίνοντας τα κόμιξ σε άσχετους που πηγαίναν για το hype, άλλα φέρνοντας και τους “ψαγμένους” σε επαφή με διάσημους σχεδιαστές του εξωτερικού και νέους Έλληνες δημιουργούς και fanzines. Σταδιακά μέσω των φεστιβάλ η Βαβέλ απέκτησε μια τέτοια προβολή, ώστε έπαψε πλέον να ανήκει στο underground και αυτό σίγα-σιγά για διαφόρους λόγους (οικονομικής φύσεως κυρίως) σήμανε και το τέλος του εντύπου, το οποίο μέσα σε 27 χρόνια κατάφερε να εκδώσει 246 τεύχη και σχεδόν 10 χρόνια μετά, βλέπουμε ότι το κενό που άφησε στον χώρο των διαφορετικών, μη mainstream εντύπων δυσαναπλήρωτο. Η επίδραση της Βαβέλ σε μια γενιά νέων δημιουργών κόμιξ (και όχι μόνο) ήταν τεράστια και όχι μόνο ως προς την διαμόρφωση του στυλ του άλλα κυρίως ως προς την γνωριμία τους με έναν διαφορετικό κόσμο έκφρασης. Ρωτήσαμε έξι δημιουργούς να μας μιλήσουν για την σχέση τους με το περιοδικό. Ιφιγένεια Καμπέρη Στις αρχές του 80 στο μικροαστικό σπιτικό μας ένα πράγμα που υπήρχε σε αφθονία ήταν τα περιοδικά και τα κόμιξ. Αντί, Σχολιαστής, Αστερίξ, Ισνογκούντ, Λούκυ-Λουκ, Μαφάλντα, Παραπέντε έφτιαχναν έναν τεράστιο πύργο στο κομοδίνο του μπαμπά μου. Παρόλο που δεν ήξερα να διαβάζω, ξετρελαινόμουν με οποιοδήποτε σχέδιο. Υπήρχε και ο απαγορευμένος καρπός, το κόμικς με τα παράξενα γράμματα που ήξερα ότι λένε “βαβέλ”. Αυτό δεν έπρεπε να το ανοίγω γιατί “ήταν για μεγάλους”. Αν πω ότι δεν διάβαζα που και που στα κρυφά, θα είναι ψέμα. Με εντυπωσίαζε η ένταση του ασπρόμαυρου σχεδίου και με τρόμαζαν οι γκροτέσκες φιγούρες. Ειδικά αυτοί οι αηδιαστικοί εξερευνητές με τις στριφογυριστές μύτες που γύριζαν στη ζούγκλα και παντού υπήρχαν κατσαρίδες! Σκεφτόμουν πως αυτός που τους έφτιαξε μάλλον δεν ήξερε να ζωγραφίζει καλά, αλλιώς για ποιόν λόγο να τους είχε κάνει τόσο άσχημους. Είχε και άλλα όμως, είχε διαστημικά, μαρκησίες, ντετέκτιβ, τέρατα, πανκς και πολλές γυμνές γυναίκες που πάντα φαίνονταν να μην περνάνε και τόσο καλά. Παρόλα αυτά δεν τις λυπόμουν γιατί ίσως τελικά να μην τα πέρναγαν και τόσο άσχημα. Εγώ πάντως θα ήθελα να ήμουν στη θέση τους. Αυτό εξηγούσε φυσικά το γιατί δεν έπρεπε να διαβάζω αυτόν τον θησαυρό, είναι γνωστό ότι οι μεγάλοι κρατάνε τα καλύτερα μόνο για τον εαυτό τους! Και αν νομίζουν ότι όταν ήμουν 5 δεν ήξερα πάρα πολύ καλά τι έκαναν η Άντα, η Βαλεντίνα, η Ντρούνα, η Ζυστίν, η Λούμπνα είναι πολύ γελασμένοι! Τα χρόνια πέρασαν, έμαθα να διαβάζω και, ακολουθώντας την οικογενειακή μας παράδοση, αγόρασα την πρώτη μου Βαβέλ τον Ιανουάριο του 1993 και συνέχισα να την παίρνω κάθε μήνα μέχρι το τελευταίο τεύχος. Τάσος Μαραγκός (Τασμάρ) Πρέπει να ήταν το 1989 ή 1990, δεν θυμάμαι καλά. Είχα πάρει την μεγάλη απόφαση να πάω στο πρακτορείο τύπου, στην παραλία της Ερμούπολης και να προμηθευτώ το πρώτο μου περιοδικό με γυμνές γυναίκες. Ήμουν πολύ ντροπαλό παιδάκι και σκεφτόμουν τι θα πει ο κύριος του πρακτορείου που μέχρι τότε με είχε συνηθίσει να αγοράζω Λούκυ Λουκ, X-Men και ιστορίες με παπιά. Είχα βαρεθεί όμως τις κυρίες με τα μαγιό από τα εξώφυλλα των σταυρόλεξων του παππού μου και έπρεπε επιτέλους να δω τι κρύβεται πίσω από αυτά τα μαγιό. Οργάνωσα καλά το σχέδιο μου, πως θα πάω, θα το πάρω και θα εξαφανιστώ επιστρέφοντας μετά από χρόνια στο πρακτορείο τύπου. Μπαίνοντας στο πρακτορείο κατευθύνθηκα στο ράφι, στο βάθος, εκεί που ήξερα ότι έχει αυτά τα κολασμένα έντυπα. Άρχισα να βλέπω τα εξώφυλλα και έπρεπε να επιλέξω γρήγορα γιατί ένιωθα το μάτι του κύριου Πρακτορείου να με χτυπάει στην πλάτη. Παντού βυζιά, βυζιά, κώλοι και άλλα ωραία σημεία του γυναικείου σώματος που ήδη με είχαν κάνει να κοκκινίζω και να νιώθω ένα φούσκωμα στο παντελόνι μου. Το μάτι μου όμως καρφώθηκε σε ένα εξώφυλλο που είχε μια πανέμορφη, γυμνή γυναίκα αλλά ήταν σκίτσο και όχι φωτογραφία. Βαβέλ έλεγε. Δεν είχα ιδέα τι ήταν. Το άρπαξα, πλήρωσα και έφυγα για το σπίτι κρύβοντάς το μέσα από το μπουφάν μου. Στο σπίτι, αφού βεβαιώθηκα ότι έλειπαν όλοι, το άνοιξα και άρχισα να το διαβάζω. Αυτό ήταν. Από τότε άλλαξε η ματιά μου για τα κόμικς. Ευχαριστώ Βαβέλ. Τάσος Παπαιωάννου Ξεκίνησα να διαβάζω Βαβέλ, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν πήγαινα γυμνάσιο και όταν είχε αρχίσει να φθίνει η φάση της (οι ειδικοί έχουν να λένε για την Βαβέλ της δεκαετίας των 80s). Ένας γενναίος, σκατολογικός, λάγνος, βέβηλος κόσμος απλωνόταν μπροστά μου. Λίγο καιρό μετά, ο Λέανδρος έκανε την παρουσία του στις σελίδες της και ήταν λες και έτρωγα καρμικό χαστούκι από το πουθενά. Μετά ήρθε και το φεστιβάλ βαβέλ και άλλαξε το τοπίο, έγινε πιο γιορτή. Χαίρομαι που έζησα την φάση αυτή και έχω κάτι καλό να θυμάμαι. Στα ‘00s η φάση Βαβέλ είχε φτάσει ήδη στην παρακμή της και φυσικά μετά ήρθε και το επεισοδιακό της τέλος. RIP Βαβέλ. Αντώνης Βαβαγιάννης Η πρώτη επαφή με τη «Βαβέλ» ήταν στην παιδική μου ηλικία. Πάντα σε κάποιο σπίτι «ψαγμένων» φίλων των γονιών μου θα έπαιζε ένα ράφι, κάτω από τα Αστερίξ και τις Μαφάλντες, που θα υπήρχαν αυτά τα ακατανόητα κόμιξ. Το πρώτο ξεφύλλισμα γινόταν απλά για να βρεθεί κάποιο «ακατάλληλο» στιγμιότυπο, που για την ηλικία και την εποχή μπορούσε να θεωρηθεί «τσόντα»! Μετά μεγαλώνοντας κι αποκτώντας μια σφαιρικότερη σχέση με τα κόμιξ από το Λούκι Λουκ και το Αλμανάκο, μέσα σε μια κούτα του ξάδερφού μου γεμάτη με Βαβέλ γνώρισα μια από τις μεγαλύτερες κομιξικές μου αγάπες, τον Edika. Αλλά όχι μόνο. Τόσα πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους κόμικ. Αστεία και σοβαρά. «Βρόμικα» και «μεγαλίστικα» και τόσο μπροστά για την εποχή τους. Δεν νομίζω να υπάρχει μεγαλύτερη επιρροή για τη δικιά μου γενιά σκιτσογράφων από τη Βαβέλ και νομίζω ότι είμαστε πολύ τυχεροί που μεγαλώσαμε σε μια εποχή που κυκλοφορούσε. Γιώργος Γούσης Σαν παιδί, δεν υπήρξα ποτέ φανατικός αναγνώστης κόμικ. Είχαμε μια αδιάφορη σχέση. Διάβαζα μόνο τα καλοκαίρια στις διακοπές και μονάχα ότι έβρισκα στο περίπτερο. Δηλαδή Μίκυ Μάους, Αστερίξ και Λούκυ Λουκ. Μεγαλώνοντας κιόλας, στην εφηβεία, τα έκοψα τελείως. Είναι εντελώς περίεργοι οι λόγοι που αργότερα, όταν κόντευα τα είκοσι, με έσπρωξαν στο να δοκιμάσω να δημιουργήσω μια σύντομη ιστορία κόμικ για να πάρω μέρος στον διαγωνισμό του ένθετου περιοδικού για κόμικς <<9>> της Ελευθεροτυπίας. Μέσω αυτού ήταν και η πρώτη μου επαφή με τα Ελληνικά κόμικ. Όταν όμως σύντομα κατάλαβα πως αυτή η τέχνη θα ήταν η βασική μου ασχολία από εκεί και πέρα, άρχισα να ψάχνω που θα μπορούσα να βρω κόμικ που να ταιριάζουν στο γούστο μου και στο αισθητικό μου κριτήριο για να τα περιεργαστώ και να τα μελετήσω. Το περιοδικό της Βαβέλ ήταν για εμένα λίγο πολύ μονόδρομος. Εκεί υπήρχαν δημοσιευμένα κόμικ ξένων δημιουργών που θα μου έκαναν εντύπωση και θα προσπαθούσα να αντιγράψω και να επηρεαστώ σαν νέος δημιουργός. Αν δεν υπήρχε η Βαβέλ θα ήταν πολύ μεγαλύτερη η απόσταση και ο χρόνος που θα έπρεπε να σπαταλήσω για να βρω τις δουλειές όλων αυτών των δημιουργών έναν έναν από μόνος μου. Δεν ήταν όμως μόνο το περιοδικό. Η Βαβέλ είχε δύο ακόμη σημαντικούς πομπούς γνώσης. Το βιβλιοπωλείο για κόμικ που είχε στο κέντρο της Αθήνας και μπορούσες να βρεις πληθώρα άλμπουμς χωρίς να πρέπει να σκάψεις πρώτα ανάμεσα σε χιλιάδες τευχάκια με σουπερηρωικά κόμικ που ήταν το κυρίαρχο προϊόν των υπόλοιπων κομιξάδικων. Και το πιο σημαντικό απ’ όλα, το φεστιβάλ της Βαβέλ. Πρόλαβα και πήρα μέρος στα τρία τέσσερα τελευταία φεστιβάλ της σαν νέος δημιουργός και ήταν για μένα στιγμές που θα μου μείνουν αξέχαστες, κυρίως επειδή το κλίμα των ανθρώπων και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα με έκαναν να αισθάνομαι χαρά που ήμουν μέρος αυτού του συνόλου. Από την άλλη, ενώ η Βαβέλ ήταν πρωτοπόρος στα κόμικ και αισθητικά μου ταίριαζε περισσότερο, σαν δημιουργός δεν δημοσίευσα ποτέ στο περιοδικό της γιατί δεν έδιναν αμοιβές κι έτσι, εφόσον στο <<9>> πληρωνόμασταν, προτιμούσαν όλοι να δημοσιεύουν εκεί. Αυτός πιστεύω είναι και ο βασικός λόγος που η Βαβέλ ανέδειξε ελάχιστους Έλληνες δημιουργούς σε σχέση με το <<9>> που παρήγαγε μια ολόκληρη γενιά νέων δημιουργών και άνοιξε τον δρόμο σε πολλούς από εμάς για να δουν την τέχνη τους και επαγγελματικά. Μπαίνοντας στην διαδικασία να γράψω όλα αυτά, το μόνο που μου μένει σαν επίγευση είναι το πόσο λείπει ένα τέτοιο περιοδικό για κόμικ στις μέρες μας που να μπορεί να αμοίβει και τους δημιουργούς, τώρα που το επίπεδο των κόμικ που παράγονται από Έλληνες ανεβαίνει χρόνο με τον χρόνο και το κοινό αρχίζει δειλά δειλά να τα νιώθει σαν μέρος της ψυχαγωγίας του. Τηλέμαχος Σταυρόπουλος (Helm) Στις παλιές Βαβέλ του πατέρα μου είδα για πρώτη φορά στη ζωή μου απεικονίσεις του έρωτος και ακόμα μέχρι σήμερα όταν κλείνω τα μάτια μου και φαντάζομαι το σεξ δεν βλέπω χρώματα και απτή σάρκα αλλά μαύρες αδρές γραμμές σαν του Crepax ή ίσως του Baldazzini να αιωρούνται και να σμίγουν πάνω σε ένα λευκό -σαν κέλυφος αυγού- Πλατωνικό κενό. Αυτό το αντίκρισμα της λίμπιντο ήταν απαραίτητο για να μου συμπληρώσει φαντασιακά όρια από τα υπερωικά αμερικάνικα κόμιξ και τα μικιμάου που επίσης διάβαζα μικρός. Έτσι έμαθα ότι μπορείς να κάνεις τέχνη για εσωτερικούς λόγους, ή για απόλαυση και πάθος, χωρίς να χρειάζεται σώνει και καλά να βγάζει περισσότερο νόημα, να είναι επαγγελματικό ζήτημα ή να αρχίζει και να τελειώνει κάτι οριστικά. Έμαθα επίσης ότι η υπομονή έχει όρια, ο Pazienza όχι. Από τη Βαβέλ επίσης έμαθα και ίσως αμφίβολης αξίας μαθήματα, όπως το ότι μπορείς να κάνεις τέχνη για εσωτερικούς λόγους, ή για απόλαυση και πάθος, χωρίς να χρειάζεται σώνει και καλά να βγάζει περισσότερο νόημα, να είναι επαγγελματικό ζήτημα, ή να αρχίζει και να τελειώνει κάτι οριστικά. Όπως και να’χει, όταν σκέφτομαι ‘Βαβέλ’, καυλώνω λίγο και θέλω να φτιάξω κόμιξ. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο ευχαριστώ από αυτό. Ακολουθούν κάποια από τα αγαπημένα μας εξώφυλλα: 20 χρόνια πριν η “φάση” φαινόταν ότι θα στραβώσει Ένα από τα πολλά εξώφυλλα που διακόσμησε ο Moebius Pop αιματοχυσίες Όταν ξεκινούσε ο Αρκάς Ο πάντα πικρόχολος Altan Αγνός μηδενισμός 2001: Ένα εξώφυλλο τιμιότατης σάτιρας στον “νεόπλουτο τύπο” της εποχής, δυστυχώς επτωχεύσαμεν Και το σχετικό link...
-
Ένας Γερμανός ψυχολόγος, που έρχεται στην Αθήνα, μη μπορώντας να κατανοήσει την ψυχολογία των Ελλήνων που αντιστέκονται στους ναζί. Ένας γέρος, πρώην μέλος της οργάνωσης ΟΠΛΑ, που περιγράφει σε έναν δημοσιογράφο το πώς σκότωσε Έλληνες προδότες. Ένας πατέρας, που έχασε τον γιο του από Γερμανούς και βρίσκει τη δύναμη να συγχωρήσει τους γείτονές του, που δεν τον έσωσαν γιατί φοβήθηκαν. Κεντρικό πρόσωπο στο σκίτσο του Δημήτρη Καμένου ένας Γερμανός ψυχολόγος Πρόκειται για μερικές από τις 15 πραγματικές ή φανταστικές ιστορίες από την Αθήνα της Κατοχής, της Αντίστασης και της Απελευθέρωσης, που διηγούνται μέσα από κόμικς κορυφαίοι δημιουργοί. Τα έργα θα παρουσιαστούν στο κοινό από σήμερα και μέχρι το τέλος Οκτωβρίου, στην έκθεση «Ένα γλυκό ξημέρωμα. Ιστορίες κόμικς για την Κατοχική Αθήνα», που θα στεγαστεί στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» στην Αθήνα, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «12 Οκτωβρίου - Η Αθήνα Ελεύθερη». «Με τις εκδηλώσεις έχουμε δύο στόχους. Ο πρώτος είναι να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον των πολιτών για την Ιστορία. Δεύτερον, να γιορτάσουμε την Απελευθέρωση της Αθήνας, ένα πολύ σημαντικό γεγονός, που το έχουμε παραμελήσει», εξηγεί ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης, που είναι και ο ένας από τους επιμελητές των εκδηλώσεων. Οι εκδηλώσεις έχουν στόχο να φέρουν το κοινό σε επαφή με την επιστημονική έρευνα. «Η διδακτορική μου διατριβή αφορούσε την Κατοχή και την Αντίσταση στην Αθήνα. Το 2012 ξεκίνησα με τη διοργάνωση περιπάτων σε περιοχές της Αθήνας που συνδέονται με σημαντικά γεγονότα εκείνης της περιόδου. Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν τεράστια. Πέρυσι, για πρώτη φορά, διοργανώθηκαν εκδηλώσεις, ενώ φέτος φιλοδοξούμε να έχουν μεγαλύτερη κλίμακα, ενώ έχουμε εντάξει ένα σύνολο δράσεων», επισημαίνει. Υλικό Σκίτσο του Γιώργου Γούση για την εκτέλεση των 200 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής Μία από αυτές τις δράσεις είναι και η έκθεση κόμικς. Ο ιστορικός δούλεψε στενά με τους δημιουργούς, παρέχοντάς τους υλικό για να στηρίξουν το έργο τους, ενώ διοργανώθηκαν workshops για την προετοιμασία της έκθεσης. «Οι Γερμανοί απαγόρευαν τις κάμερες. Συνεπώς, υπάρχουν λίγα βίντεο μερικών δευτερολέπτων, καθώς και σκόρπιες φωτογραφίες που αφορούσαν κυρίως οικογενειακές στιγμές», λέει από την πλευρά του ο επιμελητής της έκθεσης Γιάννης Κουκουλάς. «Ανταλλάξαμε απόψεις, τους δώσαμε αρχεία, φωτογραφίες και στοιχεία τεκμηρίωσης. Αφού κάναμε την προεργασία, καταστάλαξαν στο θέμα τους. Κάποιες ιστορίες είναι πραγματικές, ενώ κάποιες άλλες αποτελούν μυθοπλασία, που στηρίζεται όμως σε πραγματικά γεγονότα. Όμως το ενδιαφέρον και στις δύο πλευρές, είναι το υποκειμενικό στοιχείο των δημιουργών, ακόμη και στις πραγματικές ιστορίες», σημειώνει. Σύμφωνα με τον κ. Κουκουλά, η έκθεση είναι εναρμονισμένη στο πλαίσιο των εκδηλώσεων, ενώ ένας από τους στόχους της είναι «να αποδείξουμε ότι τα κόμικς, ως μορφή τέχνης, είναι αντάξια της σημαντικότητας του γεγονότος. Αυτό ήταν ακόμη και για εμάς ερώτημα, αλλά νομίζω ότι η απάντηση είναι καταφατική». Η αποτύπωση της σύγχρονης Ιστορίας σε κόμικς ήταν ένα δύσκολο εγχείρημα για τους δημιουργούς. «Η σύγχρονη Ιστορία θεωρείται από πολλούς ταμπού, καθώς θίγονται δύσκολα ζητήματα που άπτονται της πολιτικής και της ιδεολογίας. Υπάρχει ένας φόβος να προσεγγίζουμε τέτοια θέματα», λέει από την πλευρά του ο Soloup, γελοιογράφος και δημιουργός κόμικς που μετέχει στην έκθεση. Ο ίδιος δηλώνει πολύ ικανοποιημένος με το «υψηλό επίπεδο της έκθεσης», ενώ εστίασε την εργασία του στην αναζήτηση ισορροπιών, ανάμεσα στην τότε εποχή και στο σήμερα. Αναζήτηση στοιχείων Νεκρός από τις σφαίρες των ναζί. Από τον Πέτρο Χριστούλια Ο Πέτρος Ζερβός κάνει λόγο για μια «ενδιαφέρουσα έκθεση, που αφορά μια κρίσιμη περίοδο της Ελλάδας. Οι πληγές είναι ακόμη ανοιχτές». Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπισε ήταν η αναζήτηση στοιχείων, πώς ήταν η Αθήνα εκείνη την εποχή. «Η ιστορική έρευνα έχει αναδείξει πληθώρα στοιχείων και πληροφοριών. Κάποια από αυτά απουσιάζουν από μία αμιγώς επιστημονική παρουσίαση. Όμως, αποτελούν χρήσιμο υλικό για μία καλλιτεχνική δημιουργία. Εκεί θέλαμε να δείξουμε πώς λειτουργούσε η πόλη, πώς ήταν η ζωή για παράδειγμα στην Πανεπιστημίου ή στο Κολωνάκι. Υπέφεραν όλοι; Υπήρχαν κάποιοι που διασκέδαζαν;», σημειώνει ο κ. Χαραλαμπίδης. «Τα κόμικς βοηθούν να συζητηθεί η περίοδος της Κατοχής με έναν τρόπο που δεν είναι κλασικός. Δεν θέλαμε να περιγράψουμε ούτε την ηρωική αντίσταση, ούτε τη στερεοτυπική εικόνα. Θέλαμε να δείξουμε καθημερινές ιστορίες ανθρώπων που ζούσαν στην πόλη, με εικόνες που αντικατοπτρίζουν το ιστορικό κλίμα και τις κοινωνικές καταβολές», λέει από την πλευρά του ο Γιώργος Φαραζής. Ο διερμηνέας και οι δύο αεροπόροι Ιστορία Soloup Το ανθρώπινο πρόσωπο δύο Γερμανών αεροπόρων, του Σουλτς και του Σαχτ, παρουσιάζει ο Soloup, που διηγείται μια πραγματική ιστορία με αφηγητή τον πατέρα του. «Ο παππούς μου γνώριζε γερμανικά και τον είχαν επιτάξει ως διερμηνεία. Γνώρισε τους δύο 20χρονους στρατιωτικούς το 1942, στο φρουραρχείο του Ασπροπύργου. Παρά τον φόβο τους, χαλάρωσαν με τον παππού μου και του έλεγαν ότι ήταν ενάντια στον πόλεμο. Μάλιστα, φοβόντουσαν ότι θα χάσουν τη ζωή τους πέφτοντας με το αεροπλάνο. Αργότερα μάθαμε ότι οι φόβοι τους επαληθεύθηκαν κι ότι έτσι έχασαν τη ζωή τους», περιγράφει ο δημιουργός του κόμικ. Σύμφωνα με τον Soloup, στο επίκεντρο της ιστορίας βρίσκονται οι προκαταλήψεις. «Στην αρχή, οι Γερμανοί έχουν τη μορφή γάτας, παραπέμποντας στο "Μάους" του Σπίγκελμαν, όπου εμφανίζονται άγριοι και κακοί. Όμως, ουσιαστικά, πίσω από αυτήν την κυρίαρχη εικόνα, ήταν δύο αεροπόροι, με ανθρώπινο πρόσωπο, που κι αυτοί έπεσαν θύματα του πολέμου», εξηγεί, προσθέτοντας «δεν είναι όλα άσπρο ή μαύρο. Έχουν πολλές αποχρώσεις». Η ανατίναξη των γραφείων Ιστορία Πέτρου Ζερβού Στις 20 Σεπτεμβρίου 1942, στη συμβολή των οδών Πατησίων και Γλάδστωνος, μέλη της αντιστασιακής οργάνωσης ΠΕΑΝ, ανατίναξαν τα γραφεία της ΕΣΠΟ, που συνεργαζόταν με τους Γερμανούς για να στρατολογήσει Έλληνες στην εκστρατεία κατά της ΕΣΣΔ. Η κορυφαία αυτή αντιστασιακή πράξη, με πρωταγωνίστρια τη νεαρή δασκάλα Ιουλία Μπίμπα που ανέλαβε να μεταφέρει τη βόμβα, βρίσκεται στο επίκεντρο του κόμικ που δημιούργησε ο Πέτρος Ζερβός. «Μου έκανε εντύπωση το θάρρος της και ο ηρωισμός της. Μάλιστα την τιμώρησαν πιο αυστηρά από τους υπόλοιπους, καθώς την καταδίκασαν δις εις θάνατον και την εκτέλεσαν με αποκεφαλισμό στη Γερμανία», λέει ο κ. Ζερβός. Ο ίδιος γνώριζε την ιστορία από φοιτητής του Πολυτεχνείου, περνώντας συνεχώς από το σημείο της ανατίναξης. «Πολλοί απ' όσους μετείχαν, εκτελέστηκαν. Έμαθα για την ιστορία μέσα από τις αφηγήσεις όσων επιβίωσαν. Όμως το μεγάλο πρόβλημα ήταν να βρω στοιχεία για την εικόνα της Αθήνας εκείνη την εποχή», σημειώνει. Η πόρνη και η παγίδα στον αξιωματικό Ιστορία Γιώργου Φαραζή «Η ιστορία μου είναι μυθοπλαστική. Αφορά το πώς η εμπειρία του πολέμου ανέτρεψε τη ζωή ανθρώπων που έκαναν τα πάντα για να επιβιώσουν. Τέτοιου είδους εμπειρίες ανατρέπουν κοινωνικά standards. Πολλές γυναίκες αναγκάστηκαν να στραφούν στην πορνεία», επισημαίνει ο Γιώργος Φαραζής. Το κόμικ του αφορά την ιστορία μιας πόρνης που για να επιβιώσει προσέγγισε έναν μαυραγορίτη με μεγάλη ισχύ και μαζί επισκέπτονται στέκια μαυραγοριτών Γερμανών πρακτόρων και αξιωματικών. Παρά την κοινωνική της κατρακύλα, τον οδηγεί σε μπλόκο ανταρτών, που τον εκτελούν. «Είναι στην ουσία μια ιστορία ενός κομματιού της κοινωνίας που επέλεξε να βάλει ένα ανάχωμα στην κοινωνική κατρακύλα», εξηγεί ο δημιουργός. «Τοποθέτησα τα στέκια σε πραγματικά σημεία, αφού κάναμε ταυτοποίηση με τον Μ. Χαραλαμπίδη. Το στέκι των μαυραγοριτών βρίσκεται στη Στοά του Βιβλίου, ενώ το μπλόκο στην αρχή της Πανεπιστημίου. Προσπάθησα να είμαι όσο πιο κοντά στις πραγματικές αναφορές», σημειώνει. Και το σχετικό link...
-
- 10
-
- Ένα γλυκό ξημέρωμα
- Μενέλαος Χαραλαμπίδης
- (and 8 more)
-
Ένας από τους πιο εκρηκτικούς κινηματογραφιστές της γενιάς του, ο Γιάννης Οικονομίδης («Σπιρτόκουτο», «Η ψυχή στο στόμα», «Μαχαιροβγάλτης», «Το μικρό ψάρι») μεταφέρει την παράνοια της αστικής βίας και στο θέατρο. Σε συνεργασία με τον Βαγγέλη Μουρίκη παρουσιάζουν στο Εθνικό Θέατρο την παράσταση «Στέλλα κοιμήσου». Έξι σκιτσογράφοι προσκλήθηκαν να παρακολουθήσουν τις πρόβες και να αποδώσουν με ένα σχέδιο την εμπειρία τους. Το αποτέλεσμα εντυπωσιακό. Απόσπασμα από το έργο του Χάρη Λαγκούση Η ματιά του Γιάννη Οικονομίδη πάνω στη συγκεκαλυμμένη σκληρότητα της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας και την υποκρισία που ξεδιπλώνεται οδυνηρά πίσω από την κουρτίνα μιας –τάχα– οικογενειακής γαλήνης εκφράστηκε με συγκλονιστικό τρόπο στο «Σπιρτόκουτο» και συνεχίστηκε με αμείωτη ένταση στις επόμενες ταινίες του. Τώρα μεταφέρεται και στο θέατρο. Η παράσταση «Στέλλα κοιμήσου» (Εθνικό Θέατρο, πρεμιέρα 13 Οκτωβρίου) είναι μια «in your face» καταγραφή των συνεπειών ενός απαγορευμένου έρωτα σε έναν κόσμο εδραιωμένο στο ψέμα, το χρήμα, τη χυδαιότητα και το έγκλημα, λένε όσοι παρακολούθησαν τις πρόβες. Ανάμεσά τους και έξι δημιουργοί κόμικς που αποτύπωσαν με ένα σχέδιο και εν θερμώ την πρώτη τους εντύπωση. Έργο του Πέτρου Ζερβού «Ο Οικονομίδης μεταφέρει την ουσία του κινηματογράφου του στο θέατρο με τους ηθοποιούς να βάζουν κατά μέρος ή μάλλον να σπάζουν τα όρια της θεατρικής υποκριτικής και παιδείας, ενσαρκώνοντας την ωμή αλήθεια τους χωρίς καλολογικά στοιχεία κι άλλες "διαμεσολαβήσεις". Ο θεατής "ρίχνεται", σαν σε αρένα, στην πραγματική συνθήκη των ηρώων που ξεδιπλώνεται αριστοτεχνικά σαν να βλέπουμε σε αργή κίνηση μια αλυσιδωτή πυρηνική αντίδραση. Το αποτέλεσμα είναι μια δυνατή αλλά και λυτρωτική εμπειρία», δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ο Πέτρος Ζερβός. Από μια τέτοια θυελλώδη παράσταση που ξεχειλίζει οργή, με ποια κριτήρια επέλεξαν την εικόνα τους οι έξι καλλιτέχνες; Και ποιος ήταν ο στόχος τους; «Όση ώρα βλέπαμε την παράσταση, σημείωνα κάποια στοιχεία από τις ατάκες των ηθοποιών, έκανα αρκετά προσχέδια με μολύβια ή πενάκια και στο τελικό μου σχέδιο προσπάθησα να διατηρήσω τη ζωντάνια που υπήρχε σ' αυτές τις γρήγορες σημειώσεις, χωρίς να μεσολαβήσει πολλή σκέψη και επεξεργασία που θα βάραιναν το αποτέλεσμα», επισημαίνει ο Θανάσης Πέτρου. Και η Μαρία Τζαμπούρα συμπληρώνει: «Ήταν αρκετά δύσκολο γιατί αν και πήγα ως σκιτσογράφος, με απορρόφησε ως θεατή και το απόλαυσα σαν παιδί που του διηγούνται μια συναρπαστική ιστορία. Έτσι χρειάστηκε, στο τέλος, να αναρωτηθώ για το ποια ήταν ακριβώς η συναρπαστική ιστορία που μόλις είχα παρακολουθήσει και τι ήθελα να διηγηθώ εγώ μέσα από αυτό που είδα. Αποφάσισα ότι ήταν μια ιστορία που την λένε οι γυναίκες και η απόφαση αυτή αποτέλεσε και το κριτήριο για το τι ήθελα να φτιάξω». Έργα των Θανάση Πέτρου (αριστερά) και Χάρη Λαγκούση (δεξιά) Στον αυθορμητισμό της δημιουργίας του στέκεται ο Χάρης Λαγκούσης που τονίζει: «Ήθελα να κάνω κάτι που να περνάει τη γενικότερη αίσθηση που μου άφησε το έργο: τη βία, την ένταση, την υποταγή. Και έτσι, με φρέσκια ακόμη τη μνήμη της παράστασης, ξεκίνησα να σκιτσάρω χωρίς να έχω κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μου, ώσπου κατέληξα στην εικόνα του τερατόμορφου πατέρα, του όπλου και του σκυμμένου προφίλ της Στέλλας», ενώ ο Γιώργος Γούσης στέκεται στην αμεσότητα της εμπειρίας: «Όταν με πήρε τηλέφωνο ο Γιάννης για να με καλέσει στην πρόβα, μου είπε πως ήθελε να κάνω ένα σκίτσο που θα αποτύπωνε αυτό που θα ένιωθα βλέποντας την παράσταση. Ακριβώς επειδή ήταν πρόβα, αυτό που παρακολούθησα ήταν πολύ λιτό, χωρίς σκηνικά, κοστούμια, φώτα, μουσική. Ήταν μοναχά τα κορμιά και οι ψυχές των ηθοποιών. Αποφάσισα λοιπόν να φτιάξω κάτι απλό με όση περισσότερη ένταση μπορούσα. Το συμπύκνωσα στην "Στέλλα" που μέσα από τον έρωτα, βρίσκει το κουράγιο και την ενέργεια να ορθώσει ανάστημα απέναντι στον εξουσιαστικό πατέρα της που ελέγχει με κάθε τρόπο τις ζωές όλων των ανθρώπων γύρω του, ακόμα και τα μέλη της ίδιας του της οικογένειας. Σε ένα δεύτερο επίπεδο τους φαντάστηκα και σαν ζώα, σαν θηρευτή και θήραμα. Προσπάθησα όσο μπορούσα να προετοιμάσω τους θεατές της παράστασης που θα έχουν δει πρώτα το σκίτσο για το τι πρόκειται να αισθανθούν μέσα στην αίθουσα αλλά, πιστέψτε με, είναι απλά η προετοιμασία. Η εμπειρία αυτής της παράστασης θα χαράξει τον θεατή βαθιά». Έργο του Γιώργου Γούση Στη «Στέλλα» επικεντρώνεται και το έργο του Πέτρου Ζερβού για την οποία δηλώνει: «Για χάρη της αγάπης της, συγκρούεται με τον πατέρα-αφέντη αλλά και με όλη την οικογένεια που, θέλοντας και μη, υπακούει στο θέλημά του. Αυτός ο δυναμισμός της, που είναι το alter ego του δυναμισμού του πατέρα της, εκφράζεται με μια απέραντη χορογραφία κινήσεων, χειρονομιών, αισθημάτων και επιχειρημάτων που κινούνται σπασμωδικά από τον τσαμπουκά που σου δίνει το δίκιο, την προσπάθεια συνδιαλλαγής ώς την απελπισία που σε οδηγεί το απόλυτο της πατρικής εξουσίας. Κάτι από αυτό το σπαρτάρισμα της ηρωίδας προσπάθησα να εκφράσω», ενώ ο Παναγιώτης Μητσομπόνος ξεκαθαρίζει: «Μόνο γιατί είναι φίλος μου ο Οικονομίδης δέχτηκα να πάω στην πρόβα. "Ελάτε να δείτε την πρόβα και να κάνετε κανένα σχεδιάκι, έτσι ό,τι σας κάνει εντύπωση, να μου πείτε και τη γνώμη σας, και θα δούμε τι θα τα κάνουμε (τα σχέδια) μετά". Με το θέατρο γενικά δεν έχω και πολύ καλή σχέση αλλά είπα ok, ας χάσω ένα απόγευμα για τον Γιάννη. Η παράσταση ήταν δυναμίτης! Η ένταση φοβερή, οι ηθοποιοί καταπληκτικοί και η αίσθηση δυνατή κλοτσιά στο στομάχι. Ήταν ένας κινηματογραφικός Οικονομίδης σε θέατρο με ρεαλιστικούς ζωντανούς χαρακτήρες. Μια παράσταση που την βλέπεις μονορούφι, με εντάσεις που εκεί που νόμιζες δεν πάει πιο πάνω, δεν έχεις δει τίποτα... πόσο πιο πάνω μπορεί να φτάσει. Ήταν τόσο έντονα τα συναισθήματα που μετά το τέλος της παράστασης όταν μιλάγαμε με τους ηθοποιούς τους κοιτούσα περίεργα, επηρεασμένος ακόμα από τους χαρακτήρες που υποδύονται! Ήξερα ήδη τι θα φτιάξω και το ίδιο βράδυ "έστησα" το σχέδιο. Περισσότερο σαν κινηματογραφική αφίσα μου βγήκε, με την έντονη βλοσυρή μορφή του μαφιόζου πατέρα πάνω από τα τρία "σακατεμένα" παιδιά του». Τι κινδύνους κρύβει, όμως, η απόσπαση μιας σκηνής από μια θεατρική παράσταση ή η επινόηση μιας εικόνας που να αποδίδει τα τεκταινόμενα σε μια ιδιοσυγκρασιακή μορφή τέχνης όπως αυτή του Οικονομίδη; «Το να παρακολουθεί κάποιος οποιαδήποτε μορφή τέχνης προϋποθέτει μια ειλικρινή ματιά απέναντι στο έργο, είτε είναι ζωγραφικός πίνακας είτε ταινία είτε θέατρο. Σημαίνει ότι αφήνεις όσο περισσότερο από το "εγώ" σου (ιδέες, κοσμοθεωρία, αντιλήψεις, στερεότυπα) έξω από την αίθουσα -είναι λίγο όπως το να βγάζεις τα παπούτσια σου μπαίνοντας σε δωμάτιο με χαλί- για να κάνεις χώρο για το καινούργιο που βλέπεις. Αυτό είναι έτσι κι αλλιώς δύσκολο, από μόνο του. Είναι περίπου όπως συμβαίνει στην καθημερινότητά μας. Πόσο εύκολα ακούμε τι έχει να μας πει ο άλλος χωρίς να τον διακόψουμε για να πούμε τη δική μας γνώμη; Στην περίπτωση του Οικονομίδη έπρεπε να αφήσω πίσω ακριβώς όλα τα επίθετα που συνήθως συνοδεύουν ό,τι κάνει και να του χαρίσω την πιο καθαρή ματιά μου, να κοιτάξω αυτό που πραγματικά έβλεπα εκείνη τη στιγμή, χωρίς να ανατρέξω στο κουτί στο οποίο τον έχουμε -όσοι τον έχουμε- κατηγοριοποιήσει. Ελπίζω να το κατάφερα κάπως», απαντά η Μαρία Τζαμπούρα. Έργα των Παναγιώτη Μητσομπόνου (αριστερά) και Μαρίας Τζαμπούρα (δεξιά) Την ένταση του Οικονομίδη, θα μπορούσαν άραγε να την αποδώσουν και τα κόμικς; «Εντυπωσιάστηκα από το γεγονός ότι ο Οικονομίδης σκηνοθέτησε μια θεατρική παράσταση διατηρώντας ατόφια, νομίζω, την κινηματογραφική του γλώσσα και ματιά, οπότε φαντάζομαι και κόμικς αν έκανε, αυτό το προσωπικό ύφος θα υπήρχε με την ίδια ένταση. Επομένως, δεν είναι το μέσο που βαραίνει περισσότερο, αλλά η προσωπική άποψη, αντίληψη και ευαισθησία», επισημαίνει ο Θανάσης Πέτρου. Αντίθετη άποψη φαίνεται να έχει ο Χάρης Λαγκούσης που δηλώνει: «Υπάρχουν κόμικς που πηδάνε από τη σελίδα και επιτίθενται στις αισθήσεις - το μόνο όριο είναι το ταλέντο και η φαντασία του δημιουργού. Προσωπικά πάντως, ως σκηνοθέτης και σκιτσογράφος, διαχωρίζω πλήρως τις δύο τέχνες: είναι δύο αφηγηματικές γλώσσες με διαφορετική τοποθέτηση απέναντι στον ρεαλισμό. Για παράδειγμα η αποστασιοποίηση του κινηματογράφου του Bresson λειτουργεί άψογα στα κόμικς του Chester Brown, αλλά τι νόημα θα είχε μία κόμικς διασκευή μιας ταινίας του Κασσαβέτη;», ενώ ο Γιώργος Γούσης συμπληρώνει: «Κάθε αφηγηματική τέχνη έχει τα δικά της εργαλεία για να μεταδίδει στον θεατή τα συναισθήματα της ιστορίας που αφηγείται. Εξαρτάται από το ταλέντο και την ικανότητα του αφηγητή ώστε να χρησιμοποιήσει σωστά αυτά τα εργαλεία. Ο Οικονομίδης τα κατάφερε στο σινεμά και τώρα πιστεύω τα καταφέρνει και στο θέατρο αποφεύγοντας να γίνει κινηματογραφικός κι αυτό είναι και το μεγάλο κατόρθωμά του. Αν λοιπόν αυτό ήταν το ζητούμενο, προφανώς υπάρχει τρόπος να γίνει και σε ένα κόμικ, φτάνει κάποιος να έχει την όρεξη και την επιμονή να βρει τον τρόπο με τα εργαλεία αυτής της τέχνης». Και το σχετικό link...
-
- 9
-
- Γιάννης Οικονομίδης
- Στέλλα κοιμήσου
- (and 8 more)
-
άρτι αλιευθείσα συνέντευξη του Γ.Γούση από το popaganda.gr από τη στήλη "ΤΕΧΝΕΣ/ΒΙΒΛΙΟ/ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ" ==== Ο Γιώργος Γούσης διάβασε τη Φωλιά της Γάτας και θέλει να ασπαστεί τον Μποκονονισμό Κι έχει βάλει στόχο να διασκευάσει σε κόμικ τον «Αντίστροφο κόσμο» του Φίλιπ Κ. Ντικ 10.09.2016 Ποιο ήταν το αγαπημένο σας βιβλίο όταν μεγαλώνατε; Ακόμα μεγαλώνω! Θυμάμαι να βαριέμαι πολύ σε κάποια επίσκεψη που με είχε κουβαλήσει η μάνα μου στο σπίτι μιας φίλης της και έκοβα βόλτες άσκοπα από δωμάτιο σε δωμάτιο όπου κάπου βρήκα αφημένο ένα βιβλίο με εξώφυλλο μια γυμνή γυναίκα, ζωγραφιστή κι αυτός ήταν ο λόγος που το άνοιξα. Διάβασα λίγο, άγνωστο γιατί αλλα μου άρεσε κι έτσι το έκλεψα και το πήρα μαζί μου στο σπίτι. Ήταν το Βαμμένα Κόκκινα Μαλλιά του Κώστα Μουρσελά. Δεν θυμάμαι αν είναι καλό βιβλίο, ούτε αν ήταν το αγαπημένο μου αλλα είναι το μόνο που θυμάμαι. Το είχα διαβάσει όλο αμέσως. Μετά από χρόνια άκουσα τυχαία τον Λούη, τον πραγματικό άνθρωπο στον οποίο βάσισε τον χαρακτήρα του βιβλίου του ο Μουρσελάς, να χρησιμοποιεί την λέξη κύμα στην φράση «όπου σε πάει το βιβλίο, δεν σε πάει ούτε το όνειρο, ούτε το κύμα» και την λέξη σύμπτωση στην φράση «αν στην ζωή δεν έχεις πετύχει κάτι μόνος σου, με κόπο, τότε αυτό δεν λέγεται ζωή, λέγεται σύμπτωση» και τώρα σκέφτομαι πως μάλλον δεν θα ήταν ένα τυχαίο γεγονός, μια σύμπτωση αν θες, ότι γράφτηκε στο εφηβικό μου υποσυνείδητο ένα βιβλίο με πρωταγωνιστή αυτόν τον τύπο. Ποιο βιβλίο διαβάσατε και ξαναδιαβάσατε; Στο βιβλίο Η Φωλιά της Γάτας του Κέρτ Βόνεγκατ υπάρχει μια θρησκεία την οποία προσπαθώ να ασπαστώ γι’αυτό και κατα καιρούς ξαναδιαβάζω το βιβλίο. Η θρησκεία λέγεται Μποκονονισμός και έχει ως κεντρικό δόγμα την φράση «ζήσε με τα μικρά ψέματα που σε κάνουν ευτυχισμένο». Δεν είναι αρκετά έντιμο αυτό για να το πιστεύει κανείς; Σας ώθησε ποτέ βιβλίο να κάνετε κάτι ανόητο; Δεν χρειάστηκε. Ειμαι πολύ εφευρετικός σε αυτόν τον τομέα. Ποιο βιβλίο εύχεστε να είχατε γράψει; Το μεταφυσικό νουάρ Αντίστροφος κόσμος του Φίλιπ Κ. Ντικ. Ξαφνικά, από ένα ωραίο πρωί και ύστερα ο χρόνος αρχίζει να γυρίζει προς τα πίσω. Έτσι, αν πέθανες 3 χρόνια πριν την μέρα αυτή, τότε ακριβώς τρία χρόνια αργότερα θα ξυπνήσεις μέσα στον τάφο σου και θα αρχίσεις αναγκαστικά να ζεις και πάλι αλλά αυτή την φορά ανάποδα, απο γέρος θα γίνεσαι μωρό και συνεχώς θα έχεις την αίσθηση οτι κρυώνεις λιγάκι. Φυσικά όχι μόνο εσύ. Όλοι. Μέσα στα διάφορα που γίνονται απο την ανάποδη είναι και το να φυσάνε γόπες απο τσιγάρα για να καθαρίζει ο καπνός που εμφανίζεται που και πού μές στα δωμάτια. Κάποιοι τριγυρνούν στα νεκροταφείο προσπαθώντας να ακούσουν ανθρώπους να νεκρανασταίνονται έτσι ώστε να είναι αυτοί οι πρώτοι που θα τους καθησυχάσουν, αυτοί που θα τους βγάλουν και θα τους περιθάλψουν ώσπου να τους πάρει καποιος συγγενής με το αζημίωτο. Οσο σπουδαιότερος ο νεκραναστημένος, τόσο ακριβότερος. Η βιβλιοθήκη έχει αναλάβει το βαρύ έργο να διαγράψει την ιστορία και κάποιες γυναίκες προτιμούν γέρους συντρόφους έτσι ώστε όταν θα γίνουν μικρά κορίτσια αυτός να τους σταθεί και σαν πατέρας. Μαλλον καποια στιγμη στο μέλλον θα προσπαθήσω να το διασκευάσω σε κόμικ. Δεν θα μου γλιτώσει. Ο Γιώργος Γούσης είναι δημιουργός κόμικ. Η πιο πρόσφατη δουλειά του είναι ο «Ερωτόκριτος», μια διασκευή του έμμετρου μυθιστορήματος του Β. Κορνάρου σε κόμικ (εκδόσεις Polaris, 2016). ====
- 1 reply
-
- 14
-
- Γιώργος Γούσης
- Βαμμένα Κόκκινα Μαλλια
- (and 5 more)
-
Ο συν-δημιουργός του κόμικ της χρονιάς μας δίνει το απόλυτο commentary του έργου του. “Θέλαμε να κάνουμε κάτι που να ξεφύγει από τα στενά όρια της διασκευής,” μου λέει ο Γιώργος Γούσης καθώς ξεφυλλίζουμε τον τόμο του ‘Ερωτόκριτου’, το οποίο συνέγραψε (μαζί με το Δημοσθένη Παπαμάρκο και Γιάννη Ράγκο) και σχεδίασε για λογαριασμό των Εκδόσεων Polaris. “Όταν σκεφτόμασταν ποιο κείμενο θα κάναμε είχαμε απορρίψει διάφορα γιατί δεν είχαν κάτι να δώσουν στο μέσο. Ο ‘Ερωτόκριτος’ είχε,” εξηγεί ο Γούσης, δικαιολογώντας το γιατί ήταν ο Κορνάρος που έκανε τη διαφορά για αυτούς. “Κατάλαβα ότι αυτός ο άνθρωπος όταν το έγραφε είχε ένα όραμα πολύ πιο γενικό από το να γράψει απλά ό,τι ήταν αυτό που γραφόταν στην εποχή του.” Ίσως αυτό εξηγεί εν μέρει και το γιατί η έκδοση αυτή έχει συναντήσει τόσο μεγάλη, άμεση επιτυχία. (Είναι πολλά πράγματα φυσικά. Η άρτια επιμέλεια και η συγγραφική δουλειά από ένα έξοχο τιμ. Η προσεγμένη έκδοση σε φτηνή τιμή, μόλις 10 ευρώ. Το εξαιρετικό αισθητικό αποτέλεσμα που ξεπερνά τα στάνταρ μιας τυπικής ‘κομιξικής διασκευής’.) Η αίσθησή μου διαβάζοντας τον ‘Ερωτόκριτο’ δεν ήταν πως έχω να κάνω με μια ακόμα ‘Κλασικά Εικονογραφημένα’ περίπτωση, αλλά με ένα έργο που στο μεγαλύτερο μέρος του δεν πρόδιδε καν την εξω-κομιξική προέλευσή του. Το βιβλίο αυτό είχε το ρυθμό, την αίσθηση, το λουκ ενός κανονικού κόμικ, δε νιώθεις σα να διαβάζεις μια περίληψη πραγμάτων που βρίσκονται αλλού, με τα γνωστά τεράστια επεξηγηματικά κουτάκια και τα ατελείωτα κείμενα. Η πρώτη στιγμή εντυπωσιασμού ήρθε στην πρώτη κιόλας σελίδα, με αυτή τη φανταστική χρωματική παλέτα νύχτας που έδωσε με το καλημέρα (ή το καλησπέρα τελοσπάντων) ένα σαφή αισθητικό τόνο. Ο Γούσης μου εξήγησε αναλυτικά τη διαδικασία του πώς βρήκαν με τον Παναγιώτη Πανταζή (για χρόνια συνεργάτες) τον κατάλληλο τόνο και το πώς υπογραμμίζεται άμεσα το ύφος της ιστορίας. Κι από εκεί, ξεφυλλίζοντας το βιβλίο σελίδα-σελίδα, ο Γούσης μας ανέλυσε, σα να επρόκειτο για τον ηχητικό σχολιασμό στο DVD μιας ταινίας, πώς δημιουργήθηκε κάθε σκηνή-κλειδί του έργου, και τι κρυβόταν πίσω από πολλές αισθητικές ή σκηνοθετικές επιλογές του. “Αλλά όλα αυτά είναι μέσα στου ‘Ερωτόκριτου’ το κείμενο,” καταλήγει. “Εμείς απλά κάπως τα φωτίσαμε. Με τη ματιά του σήμερα.” Αυτός είναι ο σχολιασμός κάθε σκηνής. Όπως και με την περίπτωση του commentary σε μια ταινία, εξυπακούεται πως συζητούνται σκηνές μέχρι και το τέλος της ιστορίας, οπότε το ιδανικό θα ήταν να έχετε διαβάσει ήδη το κόμικ. Κάντε το, ο ‘Ερωτόκριτος’ είναι μια τέλεια προσθήκη για τη βιβλιοθήκη σας, όσο και ιδανικό για δώρο. Η ΝΥΧΤΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ “Σκέφτηκα για την Αθήνα πως, σε μια τέτοια πόλη αφού δεν υπάρχει ηλεκτρισμός, θα είχε ατμόσφαιρα βαθιά. Η αθηναϊκή νύχτα έχει ξάστερο ουρανό και κάπως ισορροπούσε. Κι ουσιαστικά απεικονίζεται η θλίψη του κανταδόρου, έτσι το φαντάστηκα. Βγαίνει τη νύχτα και κάνει καντάδα σε μια κοπέλα που ελπίζει να τον ακούσει. Είναι ρομαντισμός, αλλά στη μελαγχολική του έκφανση. Είναι μια ιστορία που δεν έχει λιβάδια όπου τρέχουν κι αγαπιούνται.” “Σκέψου, ο Κορνάρος δεν περιγράφει πουθενά σκηνογραφία. Δηλαδή αυτή τη σκηνή παρακάτω που κάνουν τα κρυφά ραντεβού, τη φανταζόμουν πάντα με τη λογική ότι αυτός είναι πιο κάτω από εκείνην και προσπαθεί με αυτό τον τρόπο σα να σκαρφαλώνει τα βράχια. Προσπαθεί να τη φτάσει από το παράθυρο, κι αυτό μοιάζει με φυλακή. Είναι σα να προσπαθεί να μπει. Σα να είναι ελεύθερος και να μην είναι. Ένα μυστήριο πράγμα. Σαν μια φυλακή του έρωτα που αυτός προτιμά να είναι εκεί μέσα, παρά να είναι έξω.” ΣΑΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΦΗΒΟΙ “Όταν φτάνει η ιστορία στην κοπέλα ήθελα να φαίνεται σαν κάτι σύγχρονο, σαν μια έφηβη του σήμερα. Τη βλέπεις να τεντώνεται στο κρεβάτι, κάνει σα να κοιτάει το κινητό. Θα μπορούσε να έχει ένα iPad στο χέρι.” “Και στην σκηνή που είναι στο δωμάτιου εκείνου, που αράζουν κι αυτός κοιμάται στο πάτωμα, βλέπεις εκεί γύρω ένα λαούτο, βλέπεις σπαθιά. Ο τύπος είναι έφηβος μποέμ, το σπίτι του είναι εντελώς τηλεοπτικό. Σχεδόν βλέπεις κουτάκια μπύρας.” ΦΙΓΟΥΡΕΣ ΑΠΟ ΑΓΓΕΙΑ “Το πρώτο μου πρόβλημα ήταν πώς θα απεικονίσω τους δύο πρωταγωνιστές. Υπάρχει μια απεικόνιση του Θεόφιλου που έχουν μουστάκι και ξανθιά μπούκλα. Ήθελα κάτι αρχετυπικά Ελληνικό, να είναι δύο εντελώς μεσογειακές φιγούρες. Το πιο κοντινό ήταν των αγγείων οι μορφές αλλά δεν ήθελα να είναι και κλασικό. Οπότε έκανα το ανάποδο αγγείο που είναι όλο μαύρο. Υπάρχει το μελανόμορφο αγγείο που είναι άσπρο background και μαύρη φιγούρα και υπάρχει ερυθρόμορφο που είναι το αντίθετο. Εγώ το μαύρο το έβαλα μόνο στην τρίχα, είναι γυαλάδα, το πρόσωπο είναι σαν καραγκιόζης, όλο μαύρο. Το δοκίμασα να δω αν λειτουργεί και το κράτησα παντού. Και υπάρχει ελάχιστη σκιά. Αυτό θα ήταν hit ή θα ήταν miss.” Η ΜΑΓΙΣΣΑ “Η μάγισσα είναι εφεύρεση δικιά μας, δεν υπάρχει στο κείμενο. Ο Κορνάρος δεν δείχνει καν τη σκηνή. Αυτά τα τοπία, τα κτίσματα είναι στη Βόρεια Εύβοια στα βουνά πάνω, λέγονται Δρακόσπιτα, κανείς δεν ξέρει ποιος τα έφτιαξε. Στο πλαίσιο που θέλαμε όλα τα μέρη να είναι Ελληνικά, διαλέξαμε κάτι που να θυμίζει σπηλιά μάγισσας. Κι αυτή είναι μια κλασική φιγούρα μάγισσας, λίγο άφυλη.” “Θεώρησα ότι εφόσον έχει υπάρξει το φίλτρο, και υπάρχει η σκηνή που πάει ξανά στη μάγισσα, δε χρειάζονταν παραπάνω εξηγήσεις για την εμφάνιση του φίλτρου στο τέλος, θα ήταν τελείως πασιφανές. Αφού υπάρχει από την αρχή αυτό, δέχεσαι ότι υπάρχει μαγεία. Ότι αυτά γίνονται.” Ο ΛΑΟΚΟΩΝ “Είναι αναφορά στην αντίστοιχη ιστορία που είχε πάλι να κάνει με ένα γονέα κι ένα παιδί, που την έχει διώξει. Ο πατέρας εδώ είναι λίγο περίεργος χαρακτήρας, τη μία μπορεί να φανείς σοφός και την άλλη παράλογος. Η σκηνή που τρελαίνεται ο πατέρας μου αρέσει, και στο βιβλίο είναι ακόμα πιο απότομη, τρελαίνεται σε δευτερόλεπτα. Το κάνει όλο αυτό στα πλαίσία της εξουσίας της εποχής. Στο τέλος μαλακώνει πολύ.” BROMANCE “Μου αρέσει πολύ η σκηνή που είναι οι δυο φίλοι σε ένα μπαλκόνι και βλέπουν το λιμάνι. Μου αρέσει πολύ και σαν ρομαντική σκηνή, υπάρχει gay subtext. Αυτός είναι σα να έχει αισθήματα για τον Ερωτόκριτο. Είναι και η φωνή της λογικής. Είναι ο φίλος που λέει ‘έλα, ξεπέρνα το, αφού δε θα καταλήξει καλά’. Τον πιέζει να την ξεπεράσει. Γενικά όλοι οι χαρακτήρες θεωρούνται εκφάνσεις του Ερωτόκριτου. Αυτός είναι κάπως η συνείδησή του.” ΜΑΧΗ ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ ΣΑΝ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ “Η μεγάλη μάχη είναι 7-8 σελίδες, σε δυο μέρη κιόλας. Εδώ εμφανίζεται ο Ερωτόκριτος αλλαγμένιος, και έπρεπε να είναι πειστικό ότι όντως σώζει το βασιλιά στη μάχη. Πρέπει να έχει μια πλοκή η μάχη, να φαίνεται πως όντως γίνεται πόλεμος. Η μονομαχία μετά είναι η κορύφωση του έργου, δε μπορούσαμε να δείξουμε τρεις γροθιές και μετά τέλος. Και δε μου αρέσει και καθόλου που βλέπεις μάχες και δεν ξέρεις τι γίνεται, σε σινεμά και σε κόμικς. Είχαμε δει και του Όμπεριν στο ‘Game of Thrones’ που ήταν και πωρωτικό και καταλάβαινες και μια πλοκή.” “Σκέφτηκα πώς θα είναι στον Ελληνικό ήλιο, σε αντίθεση με τα ιπποτικά της Αγγλίας που είναι βρεγμένα, μουντά. Εδώ θα ήταν πύρινη η φάση, θα έλιωναν στις πανοπλίες. Γι’αυτό το πύρινο το πράσινο του ήλιου. Είναι μια υπερβολή στα πλαίσια του να σε πείσει ένα παραμύθι. Είναι τελείως παράλογα τα χρώματα της μονομαχίας στο background. Πήγα πιο κοντά στα βυζαντινά, μια αγιογραφική απεικόνιση. Μόνο στρατιώτες οι οποίοι μάχονται μέχρι θανάτου.” “Πιο πολύ βασίστηκα στο να ακολουθώ ένα ρυθμό και τα χρώματα να δίνουν ένταση ή παύση, παρά να είναι ρεαλιστικά ή να βάζω από πίσω στρατιώτες. Ενώ μέχρι ένα σημείο βγάζει νόημα τι γίνεται, σταδιακά παύει, γιατί είναι πια σα να κάνουν έρωτα.” “Κι επίσης επίτηδες δεν έβαλα καθόλου σκηνή πανηγυρισμού για να μην περνάει ότι είναι μια νίκη. Έχουμε αλληλοσκοτωθεί, κανείς δεν κέρδισε, απλά με αυτό τον τρόπο έληξε ο πόλεμος. Δεν ήθελα να έχει κάτι το ηρωικό, ότι θριαμβεύσαμε. Και στο τέλος της ιστορίας αντίστοιχα πάλι δεν έχει πανηγύρι. Αυτό που αφορά το ζευγάρι λιγότερο είναι η εξουσία.” ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΑΙΜΑ “Η κονταρομαχία νωρίς στην ιστορία είναι ένα πανηγυράκι που δε μας καίει και πολύ, απλά θέλουμε να κερδίσει ο Ερωτόκριτος. Ενώ εδώ ουσιαστικά παίζεται όλη η ιστορία. Το πολύ ενδιαφέρον για μένα είναι ότι δεν κερδίζει ηρωικά, δεν κερδίζει αέρα ο Ερωτόκριτος αυτή τη φορά. Ουσιαστικά αλληλοσκοτώνονται. Γι’αυτό έχω βάλει να ενώνονται τα αίματά τους.” (ΠΟΠ) ΑΝΑΦΟΡΕΣ “Υπάρχει η σκηνή που τον μεταφέρουν μετά την μονομαχία ημιθανή οι άλλοι στρατιώτες μέσα στο παλάτι βάζοντας τον σε ένα σεντόνι, και το έχω πάρει από όλες τις απεικονίσεις πιετά που μεταφέρουν το νεκρό.” “Και εδώ μοιάζουν με δονκιχωτικές φιγούρες. Σαν μια ελάχιστη ξώφαλτση αναφορά. Θεωρούνται κοινής εποχής. Και επίτηδες αυτοί είναι τρισδιάστατοι και δεν μοιάζουν με τους άλλους χαρακτήρες.” ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ “Η αγαπημένη μου σκηνοθετικά σκηνή είναι η τελευταία, που ουσιαστικά το σενάριο ζητά μια αίθουσα γεμάτη κόσμο, και γίνεται ο γάμος. Επίτηδες έχω πλάνο που είναι δυο άδειες καρέκλες, που έχουν παρατήσει εκεί κορώνες, τα πάντα, κι ουσιαστικά τρέχουν να πάνε στο δωμάτιο να κάνουν σεξ. Κι αυτός είναι τόσο χαρούμενος που ουσιαστικά απλά ακουμπά μια κολώνα, ίσα ακουμπά το μάρμαρο, τα πόδια του δεν πατάνε στιβαρά. Φεύγουν σχεδόν στα κρυφά, είναι μια φάση μέθεξης. Και φιλιούνται έξω από το δωμάτιο, πριν προλάβουν να μπούνε μέσα. Εκείνη τον τραβάει μέσα. Δηλαδή εντάξει, ΟΚ η εξουσία, αλλά η φάση είναι να κάνουμε έρωτα. Και ουσιαστικά ένα τεράστιο έπος γεμάτο μάχες τελειώνει απλά σε μια κλειστή πόρτα.” *Ο ‘Ερωτόκριτος του Βιτσέντζου Κορνάρου’ κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Polaris. Πηγη
-
- 10
-
- ερωτόκριτος
- Γιώργος Γούσης
-
(and 3 more)
Tagged with:
-
Τα 'μαθες Αρετούσα μου, γίναμε κόμικς... O Δημοσθένης Παπαμάρκος, ο Γιάννης Ράγκος και ο Γιώργος Γούσης μας μιλούν για τη μεταφορά του Ερωτόκριτου σε κόμικ. Της Πόλυς Κρημνιώτη για την avgi.gr: Τα 'μαθες Αρετούσα μου; Ο "Ερωτόκριτος" έγινε κόμικς. Δύο συγγραφείς, ο Δημοσθένης Παπαμάρκος και ο Γιάννης Ράγκος, και ένας κομίστας, ο Γιώργος Γούσης ανέλαβαν να μεταφέρουν το εμβληματικό έργο του Βιτσέντζου Κορνάρου στην εποχή μας. Δύσκολο το εγχείρημα, αλλά "το διασκεδάσαμε" ομολογούν και οι τρεις. Πόσο μάλλον όταν βλέπουν την ανταπόκριση που έχει το graphic novel τους στους νέους αναγνώστες και τις επανεκδόσεις του να διαδέχονται η μία την άλλη (εκδ. Polaris). "Τα νέα παιδιά διαβάζοντας το κόμικς έμαθαν τον 'Ερωτόκριτο', γνώρισαν τον μύθο, τα πρόσωπα και την πλοκή της ιστορίας του Κορνάρου" λέει ο Γ. Γούσης. "Για πολλούς συνομηλίκους μου, ίσως και μεγαλύτερους, ο 'Ερωτόκριτος' ήταν ένας 'Ρωμαίος και Ιουλιέτα' α λα ελληνικά" προσθέτει ο Δημοσθένης Παπαμάρκος. Και οι τρεις πάντως αναγνωρίζουν στο κείμενο του Κορνάρου "ένα μοντέρνο έργο" που τους έδωσε την αφορμή να δημιουργήσουν τη δική τους εκδοχή. "Τα βασικά θέματα του Κορνάρου είναι ο έρωτας, οι ταξικές διαφορές, η ετερότητα, ο ρόλος της γυναίκας - η Αρετούσα εμφανίζει πρώιμα, αλλά σαφή στοιχεία ισότιμης θέσης απέναντι στον άντρα, στην εξουσία και την κοινωνία" επισημαίνει ο Γιάννης Ράγκος, δείχνοντας πόσο επίκαιρο παραμένει σήμερα αυτό το έργο της κρητικής Αναγέννησης. Οι τρεις τους αναλαμβάνουν να μας ξεναγήσουν στον κόσμο της Αρετούσας και του Ερωτόκριτου και το ταξίδι τους από την Αθήνα των παλιών χρόνων στη σημερινή εποχή, όπου το κόμικς αναζητά τη δική του θέση ως πρωτογενής δημιουργική διαδικασία. * Γιατί επιλέξατε τον "Ερωτόκριτο"; Γιώργος Γούσης: Το πρώτο βασικό κριτήριο ήταν να μπορεί να μεταφερθεί στη μορφή των κόμικς. Για να γίνει αυτό, έπρεπε να έχει σκηνές με δράση, να μην είναι λογοτεχνία εσωτερικής δράσης, μονολόγων. Οπότε μ' αυτά τα κριτήρια αρχίσαμε να αποκλείουμε Βιζυηνό, Παπαδιαμάντη και ο Παπαμάρκος έριξε την ιδέα του "Ερωτόκριτου". Δημοσθένης Παπαμάρκος: Είναι πολύ αγαπημένο μου έργο και το πρότεινα γιατί θεώρησα ότι έχει τα στοιχεία που βοηθούν να μεταφερθεί στη γλώσσα των κόμικς. Επίσης, επειδή ο "Ερωτόκριτος" είναι ένας λογοτεχνικός κόσμος τον οποίο θα ήθελα να γνωρίσω και να εξερευνήσω πιο εντατικά και πιο συστηματικά. Έκανα την πρόταση με μεγάλη επιφύλαξη, επειδή θεώρησα μπορεί να με παρέσυρε το προσωπικό μου γούστο, με το οποίο ενδεχομένως να μην ταυτιζόταν η ομάδα. * Ενστάσεις δεν υπήρξαν για το εγχείρημα; Γ. Γούσης: Η ένστασή μου ουσιαστικά βασιζόταν στην άγνοια. Εξαφανίστηκε όταν συνειδητοποίησα δύο πράγματα: αφενός ότι ο "Ερωτοκριτος" εντάσσεται στο φανταστικό και άχρονο, επιπλέον, παρ' ότι ανήκει στο φανταστικό και υπονοεί τις επιρροές του ταυτόχρονα, δεν τις περιγράφει διεξοδικά. Δεν περιγράφει ρούχα, πρόσωπα, κτήρια, όπλα, επομένως μου έδινε τη δυνατότητα να επινοήσω ένα σύμπαν, έναν κόσμο που θα διαδραματίζεται ο "Ερωτόκριτος" προσπαθώντας να μείνω πιστός στο όραμα του Κορνάρου όπως εγώ το κατανοώ. Θεωρήσαμε ότι θα είχε ενδιαφέρον να δούμε επίσης τη μεσογειακή εκδοχή ενός ιπποτικού μυθιστορήματος. Ο Κορνάρος μας πρόσφερε αυτή τη δυνατότητα. Η γλώσσα του μας έδειχνε τις επιρροές του, επομένως μας καθοδήγησε στην οπτικοποίησή του. Όπως δηλαδή η γλώσσα του Κορνάρου παντρεύει την αρχαιοελληνική και βυζαντινή γλώσσα και το σύγχρονό του βενετοκρητικό ιδίωμα, έτσι και το σχέδιό μου αντλεί από τις εικαστικές αναφορές των αντίστοιχων περιόδων. Ταυτοχρόνως, εντάσσω στο σχέδιό μου και αρχιτεκτονικά στοιχεία από αρχιτεκτονικά σχέδια δημοσίων κτηρίων του 19ου αιώνα, που όμως δεν υλοποιήθηκαν ποτέ, τονίζοντας μ' αυτό τον τρόπο τον μη χρόνο και τον μη τόπο. * Πώς διαχειριστήκατε το θέμα της γλώσσας; Γιάννης Ράγκος: Είναι σαφές ότι στον "Ερωτόκριτο" η γλώσσα του Κορνάρου είναι καθοριστική και είναι κυρίως αυτή που καθιστά το έργο κλασικό, ένα από τα αριστουργήματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας και ένα από τα πιο αξιόλογα δείγματα του ιπποτικού μυθιστορήματος. Όμως θεωρήσαμε ότι στα διαλογικά μέρη ο δεκαπεντασύλλαβος σε συνδυασμό με την κρητική ιδιόλεκτο του Κορνάρου δεν θα λειτουργούσε στη φόρμα του κόμικ. Επομένως, κάναμε μια κεντρική επιλογή. Στα διαλογικά μέρη χρησιμοποιήσαμε νεοελληνικό πεζό λόγο χωρίς νεολογισμούς ή εκφράσεις του συρμού, αλλά με απόλυτο σεβασμό στο αυθεντικό κείμενο, ενώ στα αφηγηματικά μέρη, δηλαδή στις λεζάντες, αφήσαμε το αυθεντικό κείμενο ως έχει. Στόχος μας άλλωστε ήταν ο λόγος μας να είναι εύκολα προσβάσιμος σε ένα νεανικό κοινό και ταυτόχρονα να δημιουργήσουμε για τον αναγνώστη ένα σημείο επαφής με το πρωτότυπο έργο. Δ. Παπαμάρκος: Η επιλογή των στίχων στα αφηγηματικά μέρη είχε αρκετές δυσκολίες. Έπρεπε να βρούμε τον καταλληλότερο και πιο εύληπτο δίστιχο για τη σκηνή που θέλαμε να περιγράψουμε, το οποίο σε αρκετές περιπτώσεις δεν υπήρξε αυτούσιο. Έτσι, έπρεπε να συνθέσουμε ένα δίστιχο παίρνοντας στίχους από διαφορετικά σημεία του κειμένου. * Ποια γεύση τελικά σας άφησε η αναμέτρηση μ' αυτό το κλασικό κείμενο; Δ. Παπαμάρκος: Ένα κλασσικό κείμενο δεν παλιώνει ποτέ, μολονότι είναι παλιό. Αντίθετα, αυτό που το κάνει κλασικό είναι ότι μπορεί να συγκινεί διαχρονικά και να συνομιλεί και με άλλες τέχνες. Ο "Ερωτόκριτος" είναι από μόνος του ένα μοντέρνο έργο. Εμείς απλά είδαμε ότι μπορεί να γίνει και ένα μοντέρνο graphic novel με την ανάδειξη ακριβώς εκείνων των στοιχείων που το κάνουν επίκαιρο σε κάθε συγχρονία. Γ. Ράγκος: Τα βασικά θέματα, άλλωστε, του Κορνάρου είναι ο έρωτας, οι ταξικές διαφορές, η ετερότητα, ο ρόλος της γυναίκας- η Αρετούσα εμφανίζει πρώιμα, αλλά σαφή στοιχεία ισότιμης θέσης απέναντι στον άντρα, στην εξουσία και την κοινωνία. Γ. Γούσης: Αυτό το στοιχείο προσπάθησα να εντάξω και στο εξώφυλλο, όπου ο Ερωτόκριτος και η Αρετούσα μπλέκουν τα χέρια τους και τα βλέματά τους κρατώντας ισότιμα το ξίφος του έρωτα και της εξουσίας. * Πώς αντιμετωπίζουν τον "Ερωτόκριτο" οι νέοι σήμερα; Γ. Γούσης: Μου έκανε εντύπωση ότι νέα παιδιά, διαβάζοντας το κόμικς έμαθαν τον "Ερωτόκριτο", γνώρισαν τον μύθο, τα πρόσωπα και την πλοκή της ιστορίας του Κορνάρου, ενώ η δική μου γενιά το αγνοούσε. Μάλιστα, πολλοί εκπαιδευτικοί που έχουμε συναντήσει κατά καιρούς μάς έχουν πει ότι τους δώσαμε ένα χρήσιμο εργαλείο διδασκαλίας. Δ. Παπαμάρκος: Αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο "Ερωτόκριτος" σε μας που μεγαλώσαμε στη δεκαετία του '90, έφτασε μέσα από τις μελοποιήσεις του, οι οποίες επικεντρώνονταν στο ερωτικό κομμάτι. Έτσι, για πολλούς συνομηλίκους μου, ίσως και μεγαλύτερους, ο "Ερωτόκριτος" ήταν ένας "Ρωμαίος και Ιουλιέτα" α λα ελληνικά, χωρίς να γνωρίζουν ούτε ότι διαδραματίζεται στην Αθήνα ούτε αν έχει ευτυχές ή μη τέλος. * Και το στοίχημα ποιο είναι στο εξής; Δ. Παπαμάρκος: Το γεγονός ότι ο "Ερωτόκριτος" είναι το πρώτο ιπποτικό μυθιστόρημα που διασκευάζεται σε graphic novel. Θα είχε ενδιαφέρον να δούμε αν μπορεί να προσελκύσει και το διεθνές κοινό, που είναι εν μέρει εξοικειωμένο και με το κόμικς και με την παράδοση της ιπποτικής μυθιστορίας, αλλά όχι στην ελληνική της εκδοχή. Ένα μικρό τεστ θα είναι η αγγλική έκδοση του "Ερωτόκριτου" από τις εκδόσεις Polaris, που θα κυκλοφορήσει περίπου σε έναν μήνα για τους ξενόγλωσσους επισκέπτες της χώρας. Γ. Γούσης: Το μεγάλο στοίχημα όμως είναι να δούμε την αντίδραση των αναγνωστών σε ένα κόμικς που δεν θα βασίζεται σε ένα γνωστό έργο της λογοτεχνίας, αλλά σε μια πρωτότυπη δικιά μας μυθοπλασία, με ελληνικό περιεχόμενο. Γ. Ράγκος: Με τον Γιώργο το επιχειρούμε ήδη, αφού μετά τον "Ερωτόκριτο" δουλεύουμε πάνω σε μια δική μας ιστορίας που εμπνέεται από τα τελευταία χρόνια της ληστοκρατίας στην Ελλάδα. * Το κόμικς έχει πάρει τη θέση του ως ένα πρωτογενές έργο τέχνης στη χώρα μας; Γ. Γούσης: Το graphic novel για την Ελλάδα είναι ο πιο φρέσκος τρόπος αφήγησης ιστοριών. Ακόμα βρίσκεται στα σπάργανα σε σχέση με ό,τι γίνεται στο εξωτερικό αλλά και με τις ελληνικές αφηγηματικές τέχνες. Δυστυχώς, το κοινό και η κριτική δεν έχουν ακόμα από το κόμικς τις ίδιες αξιώσεις ποιότητας που έχουν για άλλες τέχνες. Γι' αυτόν τον λόγο το έχουν κατατάξει σε μια κατηγορία υποκουλτούρας και δεν έχει συγκροτήσει τα απαραίτητα εργαλεία για την κριτική και την ερμηνεία του.
-
- 7
-
- Γιώργος Γούσης
- Δημοσθένης Παπαμάρκος
-
(and 1 more)
Tagged with:
-
Ο Ερωτόκριτος σε κόμικ Οι δημιουργοί του «ελληνικού Game of Thrones» εξηγούν πώς ένα κείμενο του 17ου αιώνα μπορεί να μετατραπεί σε ποπ ανάγνωσμα. Του Δημήτρη Θεοδωρόπουλου, για το Βήμαgazino: «Ξέχνα τον! Είστε από διαφορετικούς κόσμους. Αυτή η σχέση είναι αδύνατο να προχωρήσει. Ερωτας είναι, θα σου περάσει. Δεν είσαι δα και η πρώτη που ερωτεύτηκε!». «Νομίζεις ότι το διάλεξα να πονάω γι' αυτόν; Ο έρωτας περνάει μόνο αν τον ζήσεις!». Αυτός ο διάλογος της ερωτευμένης Αρετούσας με την επιφυλακτική παραμάνα της, από το graphic novel «Ερωτόκριτος του Βιτσέντζου Κορνάρου» των Γιώργου Γούση, Δημοσθένη Παπαμάρκου και Γιάννη Ράγκου (εκδ. Polaris), θα μπορούσε να εμφανίζεται σε ένα σύγχρονο ερωτικό μυθιστόρημα. Οι σκηνές της επικής μάχης των Αθηναίων με τους Βλάχους, οι εντάσεις, οι μονομαχίες, το σασπένς, το σπλάτερ θα μπορούσαν να εμφανίζονται σε μια ελληνική προσαρμογή του «Game of Thrones». Ο λόγος που διαπνέει όλο το κόμικ είναι νεοελληνικός, πεζός, ενώ παρεμβάλλονται αυτούσια αποσπάσματα από τον αυθεντικό «Ερωτόκριτο», σαν λεζάντες. Τα χρώματα της αρχαίας Αθήνας είναι ατμοσφαιρικά, παραμυθένια, μεσογειακά. Η σύνθεση των στοιχείων από την έμμετρη μυθιστορία του «Ερωτόκριτου» του Βιτσέντζου Κορνάρου, μια ιστορία που συνήθως διδασκόμασταν επιφανειακά στο μάθημα των Νέων Ελληνικών, είναι εντυπωσιακή. Οι δημιουργοί του κόμικ που κυκλοφόρησε πρόσφατα, ο βραβευμένος διηγηματογράφος Δημοσθένης Παπαμάρκος και ένας από τους πιο ταλαντούχους κομίστες της Ελλάδας, ο Γιώργος Γούσης, εξηγούν το σκεπτικό πίσω από αυτό το τόσο ενδιαφέρον μεσογειακό fantasy. Ο Παπαμάρκος, συγγραφέας του βραβευμένου «Γκιακ», μιλάει για την προσαρμογή των διαλόγων: «Στους διαλόγους, στα μπαλονάκια δηλαδή, χρησιμοποιήσαμε νεοελληνικό πεζό λόγο χωρίς νεολογισμούς. Φυσικά, το περιεχόμενο των διαλόγων ορίστηκε από το πρωτότυπο κείμενο του Κορνάρου. Με άλλα λόγια, κρατήσαμε το νόημα, απλώς κάναμε το έμμετρο πεζό. Στα αφηγηματικά μέρη, στις λεζάντες, πήραμε αυτούσια αποσπάσματα από τον αυθεντικό "Ερωτόκριτο", και συγκεκριμένα από τα μέρη όπου μιλάει ο ποιητής, και τα ταιριάξαμε με τις αντίστοιχες εικόνες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, χρειάστηκε να επέμβω και να συνθέσω τα δίστιχα που χρησιμοποιήθηκαν "μοντάροντας" στίχους που δεν βρίσκονταν πλάι πλάι στο αρχικό κείμενο». Πόσο εύκολο είναι να μετατρέψεις ένα κλασικό κείμενο του 17ου αιώνα σε σύγχρονο κόμικ; Ο Γιώργος Γούσης εξηγεί: «Ο Ερωτόκριτος είναι ένα έργο που δεν ανήκει μόνο στην ελληνική λογοτεχνική παράδοση, αλλά και σε αυτή της Αναγέννησης. Ως τέτοιο, αντλεί στοιχεία από διαφορετικές εποχές και πολιτιστικές παραδόσεις (π.χ. της κλασικής αρχαιότητας, του Βυζαντίου, της δυτικής Αναγέννησης κ.τ.λ.), τις οποίες, ωστόσο, μάλλον υπαινίσσεται γλωσσικά, παρά περιγράφει με ακρίβεια. Αυτό το χαρακτηριστικό είναι που το κάνει ιδιαίτερα πρόσφορο για μεταφορά σε κόμικ, αφού επιτρέπει μια ελευθερία όσον αφορά την ανάπλαση ενός νέου φανταστικού κόσμου με πλήθος στοιχείων από διάφορους υπαρκτούς πολιτισμούς. Θεώρησα πως για μένα αυτό ήταν μια πρόκληση με την οποία ήθελα να αναμετρηθώ. Αντλήσαμε στοιχεία από τη ζωγραφική, την αρχιτεκτονική, τον ρουχισμό αλλά και τον οπλισμό όλων τον διαφορετικών πολιτιστικών παραδόσεων που συνδυάζει το πρωτότυπο έργο και μετά προσπάθησα να τα συνθέσω έτσι ώστε να φαίνονται οργανικά. Η δυσκολία ήταν ότι το κολάζ που ήθελα να φτιάξω έπρεπε στο τέλος να μην ξενίζει, να μην εντυπωσιάζει μόνο τον αναγνώστη, αλλά κυρίως να τον πείθει». Το έργο καταπιάνεται ακροθιγώς με σύγχρονα και διαχρονικά ζητήματα, όπως ο φεμινισμός, η δύναμη του έρωτα, το χάσμα των ταξικών διαφορών, ο σύγχρονος (αλλά όχι αργκό) λόγος δύο νέων ανθρώπων μέσα από τις δυστοπίες της κάθε εποχής. Και όλα αυτά με μια ποπ ανάγνωση της αρχαίας Ελλάδας. Είναι μια εντυπωσιακή δουλειά, όπως όλες όσες γίνονται με τόσο μεράκι. * Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 5 Ιουνίου 2016
-
- 5
-
- Ερωτόκριτος
- Γιώργος Γούσης
- (and 4 more)
-
Tου κύκλου τα γυρίσματα που ανεβοκατεβαίνου και του τροχού που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνου, και του καιρού τ’ αλλάματα που αναπαημό δεν έχου, μα στο καλό κ’ εις το κακό περιπατούν και τρέχου και των αρμάτω οι ταραχές, έχθρητες και τα βάρη, του Eρωτα η εμπόρεση και της φιλιάς η χάρη, αυτάνα μ’ εκινήσασι τη σήμερον ημέρα ν’ αναθιβάλω και να πω τα κάμαν και τα φέρα σ’ μια κόρη κ’ έναν άγουρο που μπερδευτήκα ομάδι σε μια φιλιάν αμάλαγη, με δίχως ασκημάδι. Kι όποιος του πόθου εδούλεψε εισέ καιρό κιανένα ας έρθη για ν’ αφουκραστή ό,τι ,ναι εδώ γραμμένα. Aφουκραστήτε το λοιπό... Το έμμετρο ερωτικό μυθιστόρημα του Βιτσέντζου Κορνάρου αποτέλεσε για αιώνες το δημοφιλέστερο ανάγνωσμα του ελληνισμού. Kαι παρόλο που επικρίθηκε ως ευτελές λαϊκό δημιούργημα («εξάμβλωμα» το χαρακτηρίζει ο Kοραής και «μυθιστόρημα για τις υπηρέτριες» ο Mιστριώτης), επηρέασε όσο κανένα άλλο κείμενο τη νεοελληνική ποίηση από τον Σολωμό ως τον Σεφέρη. Σήμερα θεωρείται ως ένα από τα αριστουργήματα της Αναγέννησης σε πανευρωπαϊκή κλίμακα. Αυτό το ιπποτικό έπος του Κορνάρου κυκλοφορεί τώρα για πρώτη φορά σε graphic novel, χάρη στην πρωτότυπη ιδέα τριών δημιουργών. Ο Γιώργος Γούσης (σχέδιο) και οι Δημοσθένης Παπαμάρκος και Γιάννης Ράγκος (σενάριο) μετέτρεψαν την κλασική έμμετρη μυθιστορία των αρχών του 17ου αιώνα σε ένα ελληνικό fantasy, στο οποίο συνυπάρχουν ανεκπλήρωτοι έρωτες και ισχυροί δεσμοί φιλίας, πολιτικές συμμαχίες και βίαιες μάχες, κώδικες τιμής και φεμινιστικά «μοτίβα», με το στοιχείο της μαγείας να διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο. Ο Γ. Γούσης επιλέγει κινηματογραφικά πλάνα και μαζί με τον Παναγιώτη Πανταζή (συνεργάστηκε στο χρώμα) επιλέγουν ποπ χρώματα δημιουργώντας σύγχρονες και ταυτόχρονα παραμυθένιες εικόνες. Παράλληλα, καθώς η ιστορία του Ερωτόκριτου -αν και τυπικά εξελίσσεται στην αρχαία Αθήνα- χρησιμοποιεί στοιχεία από ποικίλες ιστορικές εποχές και διαφορετικούς πολιτισμούς (κλασική αρχαιότητα, Βυζάντιο, Αναγέννηση, Ενετοκρατία κ.α.), η εικονογράφηση συνθέτει έναν κόσμο που δεν ανταποκρίνεται σε καμία συγκεκριμένη ιστορική πραγματικότητα, αλλά αντλεί από στοιχεία της ελληνικής τέχνης όλων των περιόδων, με τον ίδιο τρόπο που η γλώσσα του Κορνάρου αντλεί από την ελληνική γλωσσική παράδοση. Στους διαλόγους υιοθετείται ένας λιτός και στρωτός νεοελληνικός λόγος, με απόλυτο σεβασμό στο πρωτότυπο κείμενο του Κορνάρου. Στην αφήγηση περιλαμβάνονται αυθεντικά αποσπάσματα (δεκαπεντασύλλαβοι ομοιοκατάληκτοι στίχοι στην κρητική διάλεκτο) με ελάχιστες προσαρμογές, ως μια σκόπιμη «σύνδεση» με το γλωσσικό ιδίωμα του εμβληματικού αυτού έργου. Παρακάτω μπορείτε να πάρετε μια ιδέα του έργου μέσα από τις πρώτες, εντυπωσιακές σελίδες του βιβλίου. Και το σχετικό link...
- 1 reply
-
- 13
-
- Polaris
- Γιώργος Γούσης
- (and 4 more)
-
Ερωτόκριτος: Το ερωτικό έπος του Β. Κορνάρου στον κόσμο των κόμικς Ο «Ερωτόκριτος», το ιπποτικό έπος του Βιτσέντζου Κορνάρου, που θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της Αναγέννησης σε πανευρωπαϊκή κλίμακα, κυκλοφορεί για πρώτη φορά σε graphic novel, από τις εκδόσεις Polaris. Το έμμετρο ερωτικό μυθιστόρημα αποτέλεσε για αιώνες το δημοφιλέστερο ανάγνωσμα του ελληνισμού. Παρόλο που επικρίθηκε ως ευτελές λαϊκό δημιούργημα («εξάμβλωμα» το χαρακτηρίζει ο Kοραής και «μυθιστόρημα για τις υπηρέτριες» ο Mιστριώτης), επηρέασε όσο κανένα άλλο κείμενο τη νεοελληνική ποίηση, από τον Σολωμό έως τον Σεφέρη. Οι Δημοσθένης Παπαμάρκος και Γιάννης Ράγκος (σενάριο) και ο Γιώργος Γούσης (σχέδιο) μετέτρεψαν την κλασική αυτή έμμετρη μυθιστορία των αρχών του 17ου αιώνα σε ένα ελληνικό fantasy, στο οποίο συνυπάρχουν ανεκπλήρωτοι έρωτες και ισχυροί δεσμοί φιλίας, πολιτικές συμμαχίες και βίαιες μάχες, κώδικες τιμής και φεμινιστικά «μοτίβα», με το στοιχείο της μαγείας να διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο. Σύγχρονες και, ταυτόχρονα, παραμυθένιες εικόνες Ο Γιώργος Γούσης επέλεξε κινηματογραφικά πλάνα και, μαζί με τον Παναγιώτη Πανταζή (συνεργάστηκε στο χρώμα), διάλεξαν ποπ χρώματα, δημιουργώντας σύγχρονες και, ταυτόχρονα, παραμυθένιες εικόνες. Παράλληλα, καθώς η ιστορία του «Eρωτόκριτου» - αν και, τυπικά, εξελίσσεται στην αρχαία Αθήνα - χρησιμοποιεί στοιχεία από ποικίλες ιστορικές εποχές και διαφορετικούς πολιτισμούς (κλασική αρχαιότητα, Βυζάντιο, Αναγέννηση, Ενετοκρατία κ.ά.), η εικονογράφηση συνθέτει έναν κόσμο, που δεν ανταποκρίνεται σε καμία συγκεκριμένη ιστορική πραγματικότητα, αλλά αντλεί από στοιχεία της ελληνικής τέχνης όλων των περιόδων, με τον ίδιο τρόπο που η γλώσσα του Κορνάρου αντλεί από όλη την ελληνική γλωσσική παράδοση. Στους διαλόγους, υιοθετείται ένας λιτός και στρωτός νεοελληνικός λόγος, με απόλυτο σεβασμό στο πρωτότυπο κείμενο του Κορνάρου. Στην αφήγηση, περιλαμβάνονται αυθεντικά αποσπάσματα (δεκαπεντασύλλαβοι ομοιοκατάληκτοι στίχοι στην κρητική διάλεκτο) με ελάχιστες προσαρμογές, ως μια σκόπιμη «σύνδεση» με το γλωσσικό ιδίωμα του εμβληματικού αυτού έργου. Κεντρικό θέμα ο έρωτας Ο «Ερωτόκριτος», που συντέθηκε από τον Βιτσέντζο Κορνάρο, στην Κρήτη, τον 17ο αιώνα, αποτελείται από 10.012 ιαμβικούς δεκαπεντασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους στην κρητική διάλεκτο, των οποίων οι τελευταίοι δώδεκα αναφέρονται στον ίδιο τον ποιητή. Κεντρικό θέμα του είναι ο έρωτας ανάμεσα σε δύο νέους, τον Ερωτόκριτο και την Αρετούσα, και, γύρω από αυτό, περιστρέφονται και άλλα θέματα, όπως η τιμή, η φιλία, η γενναιότητα και το κουράγιο. Μαζί με την «Ερωφίλη» του Γεωργίου Χορτάτση είναι τα σημαντικότερα έργα της κρητικής λογοτεχνίας. Ο «Ερωτόκριτος» πέρασε στη λαϊκή παράδοση και παραμένει δημοφιλές κλασικό έργο, χάρη και στη μελοποίησή του από τον Χριστόδουλο Χάλαρη και την ερμηνεία του από τον Νίκο Ξυλούρη. naftemporiki.gr
-
- 14
-
- Γιώργος Γούσης
- Δημοσθένης Παπαμάρκος
-
(and 1 more)
Tagged with:
-
Ο «Ερωτόκριτος» στον κόσμο του κόμικς ΣΠΥΡΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Ο τρόπος που έχουν απεικονιστεί οι φιγούρες, φέρνει στον νου μορφές από αρχαία ελληνικά αγγεία. Οι λεπτομερείς ιπποτικές στολές εντυπωσιάζουν. Η σκηνοθεσία δείχνει μελέτη σε βάθος. Οι σκηνές τρέχουν, υπάρχει ένταση και αγωνία. Κάποια καρέ, ειδικά αυτά με τις μάχες, είναι άξια θαυμασμού, ζωντανά, γεμάτα δυναμισμό. Και η ίδια η ιστορία, από τις καντάδες του Ερωτόκριτου με το λαγούτο στο παραθύρι της Αρετούσας μέχρι το τελικό σμίξιμο των δύο τραγικών ηρώων, ξεδιπλώνεται με ρυθμό. Οι Γιώργος Γούσης, Δημοσθένης Παπαμάρκος και Γιάννης Ράγκος διασκεύασαν σε graphic novel τον «Ερωτόκριτο» του Βιτσέντζου Κορνάρου, και οι έμμετροι και ομοιοκατάληκτοι στίχοι του εμβληματικού έπους του 17ου αιώνα απεικονίζονται σε καρέ και συνοδεύουν αυτά. Αλλοτε αυτούσιοι και άλλοτε μεταφερμένοι στη δημοτική. Πρώτο καρέ, νύχτα στην Ακρόπολη και γύρω από αυτήν. Σκούρο μπλε ο ουρανός, κάποια άστρα. Αναμμένες φλόγες στολίζουν με πορτοκαλιές σκιές τα οικοδομήματα της αρχαίας Αθήνας. Ο ποιητής γράφει: «Στους περαζόμενους καιρούς που οι Ελληνες ορίζα/ και που δεν είχε η πίστη τους θεμέλιο μηδέ ρίζα/ εις την Αθήνα που ήτανε της μάθησης η βρώσις/ και το θρονί της αφεντιάς κι ο ποταμός της γνώσης/ τότ’ ένας νέος φρόνιμος που ’χε καιρού θεμέλιο/ του Ερωτα εγίνηκε παιχνίδι του και γέλιο», ακολουθούν και άλλες λίγες λεζάντες παρμένες από το πρωτότυπο. Ο δεκαπεντασύλλαβος στίχος του Κορνάρου υπάρχει διακριτικά· στις αρχές των κεφαλαίων ή των σκηνών, για να θυμίζει τη γλώσσα στην οποία γράφτηκε το μεγάλο έπος. Οταν όμως πηγαίνουμε στους διαλόγους, ο λόγος γίνεται σύγχρονος. Από τις ατελείωτες στροφές των διαλόγων του πρωτοτύπου έχει κρατηθεί η ουσία. Και έχει έρθει στο σήμερα, με φράσεις που συμβαδίζουν με την αισθητική ενός fantasy κόμικς. Στα «μπαλονάκια» η γλώσσα είναι καθαρή, στρωτή και «ιπποτική» – νεολογισμοί και αργκό δεν χωρούν στον «Ερωτόκριτο». Ο Δημοσθένης Παπαμάρκος (συγγραφέας της εξαιρετικής συλλογής διηγημάτων «Γκιακ», εκδ. Αντίποδες) και ο Γιάννης Ράγκος (δημοσιογράφος και συγγραφέας των αστυνομικών μυθιστορημάτων «Η στάση του εμβρύου» και «Μυρίζει αίμα», εκδ. Ινδικτος) είναι οι σεναριογράφοι του κόμικς, οι οποίοι ακολούθησαν πιστά το πρωτότυπο όσον αφορά την πλοκή, αφήνοντας βέβαια πολλά απ’ έξω, αλλά τηρώντας τη βασική γραμμή των γεγονότων. Ακολουθήθηκε ακόμη και ο αναχρονισμός που υπάρχει στο έργο του ποιητή. Ο Κορνάρος δεν τοποθέτησε τον Ερωτόκριτο σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή, αλλά σε μια αόριστη προχριστιανική Αθήνα, χωρίς δωδεκάθεο, με στοιχεία από την ιταλική Αναγέννηση, όπως τους ιπποτικούς αγώνες. Οπότε, αυτό που παρουσιάζουν στο κόμικς οι δημιουργοί –οι οποίοι δείχνει να άνοιξαν πολλά βιβλία, εγχειρίδια και ιστοσελίδες– είναι ένα χαρμάνι από αρχαία Αθήνα, μεσαιωνική, βυζαντινή, αναγεννησιακή και βενετσιάνικη. Το άχρονο και πολυπολιτισμικό σκηνικό είναι ταιριασμένο αρμονικά, χωρίς παραφωνίες, δεν ξενίζει τον αναγνώστη, ενώ προσδίδει ένα παραμυθένιο στοιχείο στο όλο περιβάλλον. Οι σεναριογράφοι πρώτη φορά καταπιάνονται με το κόμικς, όπως πρώτη φορά και ο σχεδιαστής Γιώργος Γούσης δοκιμάζεται σε κόμικς μεγάλης φόρμας (86 σελίδες), καθώς το βιογραφικό του μέχρι πρότινος μετρούσε ολιγοσέλιδες ιστορίες (κάποιες από τις οποίες συλλέγονται στον τόμο: «Ιστορίες από τις αθώες εποχές», εκδ. ΚΨΜ). Και ο Γούσης μάς εκπλήσσει ευχάριστα. Εχει χειριστεί το θέμα με ικανότητα. Γραμμές καθαρές, χαρακτήρες εκφραστικοί, καλοστημένα σκηνικά, κάποια έξυπνα «κοψίματα» της σελίδας σε καρέ κι ένας αέρας από άλλες εποχές, πολύ παλιές. Ο Γούσης καταφέρνει το σχέδιό του να ανταποκρίνεται στα σημερινά μοτίβα των κόμικς, να είναι επικό, αλλά να έχει παράλληλα κάτι το απροσδιόριστα αρχαιοελληνικό και μεσαιωνικό μαζί. Το χρώμα, που έκανε μαζί με τον Παναγιώτη Πανταζή (από τον οποίο αξίζει να αναζητήσετε το κόμικς του «Μαρμελάδα κεράσι», αυτοέκδοση), δεν ξεφεύγει και ενισχύει το σχέδιό του. Και όσον αφορά τις μαζικές μάχες και τις μονομαχίες, οι οποίες χορογραφήθηκαν βάσει αναγεννησιακών εγχειριδίων οπλομαχητικής αλλά και με επιρροές από τα manga, είναι γεμάτες δύναμη και ζωντάνια. Και οι μάχες, σε αυτό το ελληνικό fantasy graphic novel, είναι πολλές και σκληρές, προκειμένου ο Ερωτόκριτος και η Αρετούσα να δώσουν το πρώτο τους φιλί. «Ερωτόκριτος». Σενάριο: Δημοσθένης Παπαμάρκος και Γιάννης Ράγκος. Σχέδιο: Γιώργος Γούσης. Εκδόσεις Polaris Πηγή Παρουσίαση της έκδοσης Άλλο άρθρο για το έργο. Δεύτερο άρθρο για το έργο. Τρίτο άρθρο για το έργο.
-
- 10
-
- Ερωτόκριτος
- Polaris
- (and 4 more)
-
Μπορεί να δημιουργήθηκε τον 17ο αιώνα, εξακολουθεί όμως να είναι πηγή έμπνευσης τόσο για μουσικές παραστάσεις που αναμιγνύουν την ροκ με τα ηπειρώτικα, όσο και για συγγραφείς και εικονογράφους που τολμούν μια νέα προσέγγιση στο διαχρονικό έργο του Βιτσέντζου Κορνάρου. Το έμμετρο ερωτικό μυθιστόρημα, που αν και παλαιότερα επικρίθηκε ως ένα ευτελές λαϊκό δημιούργημα, αποτέλεσε για αιώνες το δημοφιλέστερο ανάγνωσμα του ελληνισμού και σήμερα βιώνει μία ακόμα νιότη μέσα από τα μάτια σύγχρονων καλλιτεχνών. Προκειμένου να εντοπίσουμε το στοιχείο που κάνει τους νέους δημιουργούς να επιστρέφουν στο κείμενο που επηρέασε όσο κανένα τη νεοελληνική ποίηση, μιλήσαμε με την ομάδα που μετέτρεψε τον Ερωτόκριτο σε κόμικ, αλλά και με τον Δημήτρη Αποστολάκη των Χαΐνηδων. To graphic novel που θυμίζει Game of Thrones Ο Δημοσθένης Παπαμάρκος, βραβευμένος συγγραφέας και ένας εκ των δύο διασκευαστών, μας εξηγεί ότι «Ο Ερωτόκριτος είναι ένα έργο που δεν ανήκει μόνο στην ελληνική λογοτεχνική παράδοση, αλλά και σε αυτή της Αναγέννησης. Ως τέτοιο αντλεί στοιχεία από διάφορες ιστορικές εποχές και πολιτισμικές παραδόσεις –π.χ. της Κλασσικής Αρχαιότητας, του Βυζαντίου, της Βενετίας και της δυτικής Αναγέννησης, κλπ.- κι έτσι συνθέτει έναν κόσμο αμάλγαμα όλων αυτών, τον οποίο ωστόσο μάλλον υπαινίσσεται γλωσσικά, παρά περιγράφει με ακρίβεια». Ο Γιώργος Γούσης, ο σχεδιαστής κόμικ που ανέλαβε την εικονογράφηση του έργου, προσθέτει ότι «αυτό το χαρακτηριστικό είναι που κάνει το έργο του Κορνάρου ιδιαίτερα πρόσφορο για μεταφορά σε κόμικ, αφού επιτρέπει μία ελευθερία όσον αφορά την ανάπλαση ενός νέου φανταστικού κόσμου με πλήθος στοιχείων από διάφορους υπαρκτούς πολιτισμούς», ενώ ο δεύτερος διασκευαστής, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Γιάννης Ράγκος, αναφέρεται στην αγάπη της ομάδας για το πρωτότυπο κείμενο: «Κάθε διασκευή έργου δεν μπορεί παρά να έχει ως αφετηρία της αυτή την αγάπη». Όπως εξηγούν η πρόταση της διασκευής ενός κλασσικού έργου της νεοελληνικής λογοτεχνίας σε κόμικ ήρθε από τους ανθρώπους του εκδοτικού οίκου “Polaris”. «Στο τραπέζι έπεσαν διάφοροι τίτλοι έργων συγγραφέων όπως ο Βιζυηνός, ο Παπαδιαμάντης κ.ά., τα οποία ωστόσο απορρίφθηκαν για διάφορους λόγους το καθένα. Κάποια στιγμή, ο Δημοσθένης πρότεινε τον "Ερωτόκριτο", αλλά επειδή σε ένα κόμικ ο δημιουργός που επωμίζεται το πιο κοπιώδες μέρος της δουλειάς, και γι’ αυτό πρέπει να μπορεί να οραματιστεί το έργο ως το τέλος, είναι ο σχεδιαστής, τα μάτια έπεσαν στον Γιώργο. Εκείνος ανταποκρίθηκε αμέσως και με ενθουσιασμό και στην συζήτηση που ακολούθησε η επιλογή οριστικοποιήθηκε». Οι βασικές προκλήσεις που αντιμετώπισαν ήταν δύο: Η πρώτη είχε να κάνει με την επιλογή της γλώσσας. Ο Δημοσθένης εξηγεί: «Ο Ερωτοκριτος όπως όλοι γνωρίζουμε είναι γραμμένος σε λόγο ποιητικό, σε στίχους. Αποφασίσαμε λοιπόν όσον αφορά τους διαλόγους, τα "μπαλονάκια", να αποδώσουμε μεν το νόημα του πρωτότυπου κειμένου του Κορνάρου, αλλά σε έναν πεζό νεοελληνικό λόγο απαλλαγμένο όσο το δυνατόν από νεολογισμούς. Κάτι τέτοιο, εκτός από συνεπές με την τέχνη των κόμικς, διευκολύνει κατά πολύ την ανάγνωσή του από τα παιδιά, τα οποία είναι ένα κοινό που το συγκεκριμένο κόμικ δεν θέλει να αποκλείσει. Όμως, θα ήταν αδιανόητο για εμάς να υπάρξει αυτό το κόμικ και να λείπει η αυθεντική γλώσσα του Κορνάρου. Έτσι, στα μέρη του αφηγητή, στις λεζάντες που λέμε, παρατίθενται αυθεντικά αποσπάσματα από το πρωτότυπο έργο με ελάχιστες προσαρμογές». Η δεύτερη πρόκληση ήταν ο μεγάλος όγκος της έρευνας που έπρεπε να γίνει έτσι ώστε να βρεθούν τα «υλικά» με τα οποία θα χτιζόταν, από την αρχή σχεδόν, οι εικόνες του κόσμου του Ερωτόκριτου. Όσον αφορά την εικονογράφηση, ο Γιώργος αναφέρει πως «μεγάλη πρόκληση συνάντησα στη σκηνοθεσία και τον ρυθμό της αφήγησης της εικόνας. Και την αντιμετώπισα χρησιμοποιώντας πιο σύνθετα και μοντέρνα μοτίβα που αντλούν τις επιρροές τους ακόμα και από τα ασιατικά κόμιξ». Οι κεντρικοί ήρωες Ο Γιώργος εξηγεί πως προσπάθησαν να μείνουν όσο πιο πιστοί γίνεται στη χαρακτηρολογία που μας δίνει ο Κορνάρος, «όμως σε ορισμένες περιπτώσεις για λόγους συμπύκνωσης της αφήγησης του κόμικ ενσωματώσαμε σε κάποιους δευτερεύοντες χαρακτήρες στοιχεία από πρόσωπα που ο ρόλος τους ήταν διαδικαστικός για την εξέλιξη της πλοκής. Με άλλα λόγια, αφού αναλύσαμε σε βάθος τους ήρωες του δράματος αναδείξαμε αυτά τα χαρακτηριστικά τους που κρίναμε ότι βρίσκονται σε συμφωνία με τους αφηγηματικούς μας στόχους». Όσον αφορά τους δύο πρωταγωνιστές, τον Ερωτόκριτο και την Αρετούσα και το πώς προσεγγίζεται η θέση της γυναίκας στο έργο, ο Γιώργος αναφέρει πως «στέκονται ισότιμα τόσο όσον αφορά τη μεταξύ τους σχέση, αλλά και στο κομμάτι που αφορά την επιρροή που έχουν οι πράξεις του καθένα τους στην εξέλιξη της ιστορίας. Και οι δύο συγκρούονται, με τον δικό τους τρόπο, στο ταξικό εμπόδιο που μπαίνει στην σχέση τους από τον βασιλιά και πατέρα της Αρετούσας ο οποίος εκπροσωπεί την εξουσία. Ο Ερωτόκριτος δεν είναι πρίγκιπας, είναι απλά ευγενής, γιός πιστού συμβούλου του βασιλιά, και γι΄αυτό η πρότασή του να παντρευτεί την Αρετούσα παίρνει διάσταση προσβολής των θεσμών και της εξουσίας. Η πρόταση όμως έχει έρθει μετά από πίεση της Αρετούσας προς τον Ερωτόκριτο. Κι ενώ ο Ερωτοκριτος εξορίζεται, η Αρετούσα επίσης φυλακίζεται ως αποτέλεσμα της αντίθεσής της στην επιθυμία του βασιλιά πατέρα της να την παντρέψει παρά τη θέλησή της. Βλέπουμε δηλαδή έναν αγώνα του ατόμου για προσωπική ελευθερία απέναντι στην καταπιεστική εξουσία κάθε μορφής, αλλά και της γυναίκας για την κατάκτηση του ισότιμου λόγου απέναντι στον εξουσιαστικό ανδρικό λόγο που εκπροσωπείται από την πατριαρχική φιγούρα του βασιλιά». Ο Γιάννης συμπληρώνει: «Aν σκεφτούμε δε ότι το έργο γράφτηκε στις αρχές του 17ου αιώνα, μπορούμε να καταλάβουμε ότι μιλάμε για κάτι το ανατρεπτικό ειδικά όσον αφορά την θέση της γυναίκας στα ιπποτικά μυθιστορήματα της δύσης, όπου η γυναίκα εμφανίζεται συνήθως ως "λάφυρο" ενώ τα νήματα της ιστορίας κινούν κυρίως οι άνδρες. Γι’ αυτό και στο εξώφυλλο η Αρετούσα ακουμπάει μαζί με τον Ερωτόκριτο στο ξίφος προβάλλοντας τον εαυτό ως ισάξια με τον άνδρα όχι μόνο στο παιχνίδι του έρωτα, αλλά και σε αυτό του αγώνα για την κοινωνική χειραφέτηση και την κατάκτηση της εξουσίας». Καθώς στο πρωτότυπο κείμενο ο Κορνάρος δεν περιγράφει αναλυτικά τις μορφές των πρωταγωνιστών, ο Γιώργος επέλεξε να καταφύγει στην Αρχαία Ελληνική τέχνη, και συγκεκριμένα στην αγγειογραφία, για να βρει την τεχνοτροπία που κατά τη γνώμη του προσφερόταν για την απόδοση των προσώπων. «Αυτό γίνεται περισσότερο φανερό παραδείγματος χάριν στις νυχτερινές σκηνές, όπου οι ανθρώπινες φιγούρες μοιάζουν βγαλμένες από μελανόμορφα αρχαιοελληνικά αγγεία. Όσον αφορά τα χρώματα επιλέξαμε μαζί με τον Παναγιώτη Πανταζή πιο "χτυπητούς" τόνους, για να τονίσουμε το παραμυθικό στοιχείο της αφήγησης. Στις ατμόσφαιρες διαλέξαμε σαν "πρωταγωνιστή" το αττικό φως και τις ξάστερες νύχτες της καλοκαιρινής Ελλάδας. Από εκεί και πέρα, όλη η σκηνογραφία κι ενδυματολογία είναι μία σύνθεση από αρχιτεκτονικά ρεύματα, ενδύματα, οπλισμούς, κλπ διάφορων εποχών και πολιτισμών που κρίναμε ότι ο απόηχός τους καταγράφεται στο έργο του Κορνάρου. Ο Δημοσθένης, χάρη στις γνώσεις του ως ιστορικός με βοήθησε πολύ σε αυτό το κομμάτι της έρευνας όπως και στη δύσκολη δουλειά της χορογράφησης των μαχών, τις οποίες αποφασίσαμε να αναπαραστήσουμε για λόγους ρεαλισμού στηριζόμενοι σε αναγεννησιακά εγχειρίδια οπλομαχητικής. Την ίδια λογική ακολουθήσαμε και για τα αρχιτεκτονήματα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το παλάτι του βασιλιά το οποίο είναι βασισμένο στα σχέδια του Καρλ Φρίντριχ Σίνκελ για το παλάτι του Όθωνα στην Ακρόπολη. Ο Γιάννης, με τη γνωστή του αγάπη για την Αθήνα, τα είχε στη συλλογή του και τα πρόσφερε σαν από μηχανής θεός όταν χρειάστηκε». Η μέθοδος και η συνεργασία Αν και η επιλογή της ομάδας ήταν να μείνουν όσο το δυνατόν πιο πιστοί στο πνεύμα του έργου του Κορνάρου διευκρινίζουν πως η διασκευή σε ένα άλλο αφηγηματικό μέσο, εν προκειμένω το κόμικ, προϋποθέτει την μετάβαση σε έναν διαφορετικό κώδικα με τους δικούς του κανόνες, τους οποίους επίσης οφείλει κανείς να υπηρετήσει πιστά. «Άλλωστε, σε μια διασκευή είναι εξίσου αναγκαίο να είσαι πιστός στο πρωτότυπό σου και ταυτόχρονα "ασεβής" προς αυτό. Διαφορετικά, αν δεν έχεις κάτι νέο να πεις, η διασκευή είναι κενή νοήματος». Ανθρώπινες σχέσεις, έρωτας, κοινωνικές ανισότητες και συγκρούσεις: Είναι τελικά αυτά τα στοιχεία μιας καλής, διαχρονικής ιστορίας; Ο Δημοσθένης απαντά: «Ο Ερωτόκριτος έχει καθιερωθεί ως έργο κλασσικό. Το βασικό χαρακτηριστικό ενός κλασσικού έργου είναι ότι είναι διαχρονικό, άρα και σύγχρονο σε κάθε εποχή. Τα μοτίβα και τα θέματα που θίγει αλλά και ο τρόπος που χτίζει την πλοκή του δεν είναι μονάχα εξαιρετικός, αλλά και καινοτόμος σε σύγκριση με τα δυτικά ιπποτικά μυθιστορήματα, στην παράδοση των οποίων ανήκει.» Ο Γιάννης, αναφερόμενος στη στιχουργική δεινότητα του Κορνάρου συμπληρώνει ότι «Δεν είναι υπερβολή να μιλήσουμε για ένα αριστούργημα της Ελληνικής γλώσσας. Βέβαια στο κόμικ υπάρχει ένα μικρό σχετικά δείγμα αυτού, το οποίο προσπάθησε ο Γιώργος να το αναπληρώσει με την εικόνα και τον ρυθμό της αφήγησης. Το αν τα κατάφερε θα το κρίνουν οι αναγνώστες, πάντως ο στόχος ήταν αυτός». Όσο για το αν θα επιχειρήσουν και άλλες διασκευές έργων της νεοελληνικής λογοτεχνίας σε κόμικ, απαντούν καταφατικά, αν και προς το παρόν έχουν όλοι επιστρέψει στα προσωπικά τους πρότζεκτ, τα οποία είχαν «παγώσει» για όσο καιρό δουλεύανε πάνω στον Ερωτόκριτο. «Σίγουρα, θα ακολουθήσουν από τις εκδόσεις Polaris κι άλλες διασκευές στις οποίες θα συμμετέχουν είτε κάποιοι από εμάς είτε άλλοι δημιουργοί» καταλήγουν. «Για μένα, το κεντρικό πρόσωπο του έργου δεν είναι ούτε ο Ερωτόκριτος ούτε η Αρετούσα» Τη δική τους ανάγνωση στο έργο του Κορνάρου, πλαισιωμένη από ποικίλα μουσικά μοτίβα (μεταξύ αυτών κρητικά, ηπειρώτικα, ανατολίτικα, τζαζ, αλλά και ροκ) παρουσιάζουν την Πέμπτη 21 Απριλίου στη Θεσσαλονίκη οι Χαΐνηδες, σε συνεργασία με την ομάδα χορού και ακροβασίας «Κι όμως κινείται». Ο Δημήτρης Αποστολάκης των Χαΐνηδων εξηγεί τον βαθύτερο λόγο της επιλογής του Ερωτόκριτου ως εξής: «Nομίζω ότι ήταν η ανάγκη κατάδυσής μας σε πρώτες αρχές. Η συναισθηματική φτώχεια και η αρρυθμία της ζωής μας αντανακλάται στη φτώχεια και την αρρυθμία της πλαστικής, στιλιζαρισμένης, ξύλινης γλώσσας που χρησιμοποιούμε. Έτσι λοιπόν, σαν έντομα που πηγαίνουν προς το φως, καταφύγαμε στον Ερωτόκριτο, την απαρχή της ποικιλότητας κι ευρυθμίας της νεοελληνικής γλώσσας. Επίσης μέσα από το έπος καταδεικνύονται η ανάδυση του ατομικού φαντασιακού της Αναγέννησης, ο νεοπλατωνισμός, τα προδαρβινικά σπέρματα, η αντεξουσία της αρχαίας τραγωδίας, η κυκλικότητα του χρόνου των κατά φύσιν κοινωνιών και η μητρογραμμική απαρχή της ιστορικότητας. Για μένα, το κεντρικό πρόσωπο του έργου δεν είναι ούτε ο Ερωτόκριτος ούτε η Αρετούσα. Είναι η παραμάνα της η Νένα». Επισημαίνει ότι ο «Ερωτόκριτος» είναι το μόνο έπος στην Ευρώπη που ζούσε στην προφορική παράδοση μέχρι και πριν 20 χρόνια και εξηγεί πως είχε την τύχη να είναι από τους τελευταίους που τον έμαθαν έτσι. «Τον είδα δηλαδή, να λειτουργεί -όπως τα Ομηρικά έπη στην αρχαιότητα- σαν έργο αναφοράς και σαν αξιακό αρχέτυπο: στα χείλη απλών ανθρώπων, στην παρέα τους, στην εργασία τους, στη μοναξιά τους. Επομένως η τραγουδαφήγηση των "Χαΐνηδων" δεν μπορεί να μοιάζει με αναίμακτες τουριστικές θεατροποιήσεις, με έντεχνες τραγουδιστικές μελούρες ή κραυγές αυτάρεσκης κρητολαγνείας, που μας βομβαρδίζουν κατά κόρον». Όσο για το κατά πόσο ο κόσμος γνωρίζει ή πράγματι έχει διαβάσει τον Ερωτόκριτο αναφέρει πως μάλλον η πλειονότητα του κόσμου γνωρίζει μόνο μια στροφή: «Τ’ άκουσες Αρετούσα μου τα θλιβερά μαντάτα/ο κύρης σου με ξόρισε στης ξενιτιάς τη στράτα». «Δεν είναι κακό να γνωρίζουμε λίγα. Είναι η αρχή για να μάθουμε περισσότερα». Ερμηνεύοντας τη διαχρονικότητα του κειμένου ο Δημήτρης Αποστολάκης μιλάει για την αξία του «αίσιου τέλους»: «Όπως λέει κι ο Μπόρχες, το ανώτερο είδος λογοτεχνίας είναι η ποίηση και το ανώτερο είδος ποίησης είναι το έπος. Γιατί μόνο στο έπος δικαιολογείται το αίσιο τέλος. Σκεφτείτε ότι οποιοδήποτε ποίημα ή στίχος έχει αίσιο τέλος φαίνεται γελοίο, σε μια εποχή κατατεθλιμμένων ατομικοτήτων, παρηκμασμένων μύθων, που μαστίζεται από έλλειψη τελετών και οραμάτων. Γι’ αυτό είναι γοητευτικά -και σπάνια- τα έπη. Επειδή μόνο σ’ αυτά νοιώθει δικαιωμένη η ανθρώπινη ύπαρξη». Info βιβλίου: Γιώργος Γούσης, Δημοσθένης Παπαμάρκος, Γιάννης Ράγκος (2016). Ερωτόκριτος του Βιτσέντζου Κορνάρου. Αθήνα: Polaris Την ομάδα θα τη βρείτε στο Comicdom Con Athens που βρίσκεται αυτές τις μέρες σε εξέλιξη (15, 16 & 17 Απριλίου), αλλά και στο The Comic Con στη Θεσσαλονίκη (6 - 8 Μαΐου). Info παράστασης: Ερωτόκριτος του Βιτσέντζου Κορνάρου. Χαΐνηδες – Κι όμως κινείται 21 Απριλίου, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης Και το σχετικό link...
-
- 9
-
- Polaris
- Γιώργος Γούσης
- (and 6 more)
-
Ένα μοντέρνο, γοητευτικό και ιστορικά τεκμηριωμένο graphic novel ξαναζωντανεύει ένα εμβληματικό κείμενο της Κρητικής Αναγέννησης. Είναι ο «Ερωτόκριτος» του Βιτσέντζου Κορνάρου. Δέκα χιλιάδες δώδεκα στίχοι μιας έμμετρης ερωτικής μυθιστορίας των αρχών του 17ου αιώνα ζωντανεύουν σε 449 ζωηρόχρωμα καρέ ενός εικονογραφημένου αφηγήματος του 21ου αιώνα. Είναι ο Ερωτόκριτος του Βιτσέντζου Κορνάρου, που για πρώτη φορά αναπτύσσεται σε ένα graphic novel 86 σελίδων (εκδ. Polaris) με τρόπο γοητευτικό όσο και ουσιαστικό, αναδεικνύοντας τον συναρπαστικό κόσμο αυτού του κορυφαίου έργου της Κρητικής Αναγέννησης, αλλά ταυτόχρονα και το πνεύμα του συγγραφέα του. Το υπογράφουν ο ταλαντούχος κομίστας Γιώργος Γούσης (εικονογράφηση) μαζί με τον βραβευμένο διηγηματογράφο του Γκιακ και ιστορικό Δημοσθένη Παπαμάρκο και τον έμπειρο ερευνητή δημοσιογράφο και συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων Γιάννη Ράγκο (κείμενο). Και οι τρεις έχουν ως πυξίδα τους τη λογοτεχνία κι έτσι, ξεπερνώντας τα όρια της τέχνης των comics, απευθύνονται και στο δικό της νεανικό κοινό. Δημοσθένης Παπαμάρκος, Γιάννης Ράγκος Ο Ερωτόκριτος των Γούση, Παπαμάρκου, Ράγκου κατατάσσεται ειδολογικά στα λεγόμενα έργα Fantasy. Όμως εδώ δεν κυριαρχεί το δυτικότροπο κλίμα των κέλτικων ή των σκανδιναβικών μύθων που έχει επηρεάσει αυτό το είδος όσο και η επιστημονική φαντασία. Εδώ έχουμε ένα «μεσογειακό fantasy» χωρίς προηγούμενο, «ελληνικό Game of Thrones» το χαρακτηρίζει ο Ράγκος, που παρουσιάζει ένα ιπποτικό μυθιστόρημα λουσμένο στο μεσογειακό φως, όπου τα μόνα δάση είναι οι ελαιώνες, όπου τα άνυδρα τοπία ορίζονται από «του γλαυκού το γειτόνεμα», όπου η κατοικία μιας μάγισσας μοιάζει με τα δρακόσπιτα της Καρύστου και όπου κάθε αρχιτεκτονικό, ενδυματολογικό, στρατιωτικό στοιχείο της εικονογράφησης είναι τεκμηριωμένο μέχρι κεραίας. Βενετοκρητικός με φιλολογικά ενδιαφέροντα, μεγάλη κτηματική περιουσία στη Σητεία και δραστήρια παρουσία στη δημόσια ζωή του Χάνδακα, ο Κορνάρος άρχισε να εξιστορεί τον έρωτα και τα βάσανα του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας, μετά το 1590. Ηταν 40άρης και ολοκλήρωσε το έργο στα 60 του, το 1613-14, χρονιά του θανάτου του, στον Χάνδακα («Κάστρο»), το σημερινό Ηράκλειο, όμως τοποθέτησε τις περιπέτειες των δύο νέων σε μια υποθετική και άχρονη αρχαιότητα. Η αφήγησή του είναι χωρισμένη σε πέντε μέρη, τα οποία ο Παπαμάρκος και ο Ράγκος ακολουθούν στο σενάριο του graphic novel χωρίς αλλαγές στην πλοκή ούτε αυθαιρεσίες, παρά μόνο συμπτύξεις, όμως τοποθετούν τη δράση στο πιο σύνθετο σύμπαν του Κορνάρου. Ένα σύμπαν πολυεθνοτικό και πολυπολιτισμικό -το σημερινό ζητούμενο- όπου οι μνήμες της κλασικής αρχαιότητας και του Βυζαντίου συγκατοικούν με την ενετική κουλτούρα της Αναγέννησης, με την ανατολίτικη κουλτούρα των Αράβων και των Οθωμανών, καθώς και με την κουλτούρα των βαλκανικών εθνοτήτων. Ο συγγραφέας περισσότερο το υπαινίσσεται παρά το περιγράφει -όταν π.χ. αναφέρεται στο ρηγόπουλο του Βυζαντίου που διεκδικεί την Αρετούσα ή το έθνος των Βλάχων- αλλά ο Γούσης ανασυστήνει αυτό το σύμπαν στα παλάτια και στις πόλεις, στις κονταρομαχίες και στα πεδία της μάχης, στα δώματα ή, στα στάδια και στα λιμάνια, με αναφορές σε διάσημα έργα τέχνης, με εμπνευσμένη σκηνοθεσία, εξπρεσιονιστικό φωτισμό και εναλλαγές στην ατμόσφαιρα του κάθε επεισοδίου. Οι δημιουργοί του graphic novel δεν εστιάζουν μονάχα στην ερωτική ιστορία των δύο νέων, αλλά με διεισδυτικότητα και θαυμαστή οικονομία υποβάλλουν και το πλαίσιό της ή τις συγκρούσεις που την καθορίζουν, όπως είναι: οι ταξικές διαφορές, η αμφισβήτηση της εξουσίας, τα ηθικά διλήμματα, ο πρώιμος φεμινισμός, οι σχέσεις με τους άλλους λαούς, ο πόλεμος και τα δεινά του. Έτσι η λυρική αφήγηση του Κορνάρου αποκτά δραματικό βάθος και διασταυρώνεται με τους προβληματισμούς του σύγχρονου κοινού. Οι χαρακτήρες μιλούν μεταξύ τους την προφορική γλώσσα του σήμερα. Όμως σε εκείνα τα επεισόδια όπου ο αφηγητής περιγράφει και σχολιάζει το πλαίσιο της δράσης, παρεισφρέει και ο ιδιωματικός και υπέροχα πλούσιος λόγος του Κορνάρου. Ένας λόγος μουσικός, γοητευτικός για το σύγχρονο αυτί, γραμμένος σε ομοιοκατάληκτο δεκαπεντασύλλαβο, που πλησιάζει τη γλώσσα των δημοτικών τραγουδιών. Όπως σημειώνει στην «Εφ.Συν.» ο Παπαμάρκος: «Το γεγονός ότι μείναμε κοντά στο πρωτότυπο κείμενο είναι αυτό που μας έδωσε την ελευθερία για μια νέα ανάγνωση, η οποία αναδεικνύει στοιχεία από το έργο του Κορνάρου που έχουν μείνει υποφωτισμένα. Εμείς δεν είδαμε στον Ερωτόκριτο ένα “παλιωμένο” κείμενο που θελήσαμε να το κάνουμε “μοντέρνο”. Ισα-ίσα, πήραμε ένα κείμενο που πιστεύουμε πως είναι μοντέρνο και, μέσα από τη γλώσσα των κόμικς, προσπαθήσαμε να δείξουμε γιατί είναι μοντέρνο». O homo universalis, η φεμινίστρια και το αίμα Στους περαζόμενους καιρούς που οι Έλληνες ορίζα κι που δεν είχε η πίστη τως θεμέλιο μηδέ ρίζα εις την Αθήνα που ήτανε της μάθησης η βρώσις και το θρονί της αφεντιάς κι ο ποταμός της γνώσης, τότ’ ένας νέος φρόνιμος που ‘χε καιρού θεμέλιο, του Έρωτα εγίνηκε παιγνίδι του και γέλιο Έτσι ανοίγει το graphic novel Ερωτόκριτος: με τον λόγο του Κορνάρου και με μια συμπλοκή στη νυχτερινή Αθήνα. Ο μεταμφιεσμένος Ερωτόκριτος, με την υποστήριξη του φίλου του Πολύδωρου, κάνει ερωτική καντάδα κάτω από τα δώματα της Αρετούσας, η οποία αγνοεί ποιος είναι αλλά έχει γοητευτεί. Όμως στο μεταξύ ο πατέρας της, ο βασιλιάς Ηράκλης, έχει στείλει τη φρουρά του να μάθει την ταυτότητα του μυστηριώδη τραγουδιστή. Οι δυο νέοι αρνούνται να την ακολουθήσουν και τότε αποδεικνύεται ότι ο 18χρονος Ερωτόκριτος είναι καλός στο σπαθί όσο είναι και στο τραγούδι. Δυο φρουροί πέφτουν νεκροί και οι δυο φίλοι ξεφεύγουν στα σοκάκια της πόλης. Το επεισόδιο αναφέρεται από τον Κορνάρο στους στίχους 509-586, αλλά οι δημιουργοί του graphic novel το επέλεξαν ως αφετηριακό, δίνοντας έτσι και το στίγμα της δικής τους ανάγνωσης: μιας ανάγνωσης που προβάλλει την κοινωνική διαδικασία πίσω από την ερωτική ιστορία. «Ο Ερωτόκριτος δεν είναι ένα έργο τύπου Ρωμαίος και Ιουλιέτα με αίσιο τέλος», σχολιάζει ο Παπαμάρκος. «Η αγάπη των δύο νέων δεν είναι απλά ένα πάθος. Είναι τα κοινά “θέλω” τους, αντιμέτωπα με την καθεστηκυία τάξη. Ο νεαρός Ερωτόκριτος είναι ένας homo universalis που εξορίζεται επειδή αμφισβήτησε τη θέληση του βασιλιά». Αλλά και η Αρετούσα, συμπληρώνει απ’ την πλευρά του ο Γιάννης Ράγκος, «είναι μια πρώιμη φεμινίστρια που φυλακίζεται επειδή επιμένει πως ένας γάμος με οποιονδήποτε άλλον θα ήταν χειρότερος από φυλακή». Αντίστοιχα διαφοροποιημένη από την στερεότυπη ανάγνωση είναι η ματιά των Γούση-Παπαμάρκου-Ράγκου στις σκηνές των μαχών και των συμπλοκών που βρίθουν στο έργο του Κορνάρου. Το graphic novel του Ερωτόκριτου περιλαμβάνει πολύ βίαιες σκηνές, ρεαλιστικά εικονογραφημένες, αλλά πουθενά δεν εξιδανικεύεται ο πόλεμος όπως συμβαίνει στα αμερικανικά κόμικς Υπερηρώων. Αντίθετα επισημαίνονται τα τραύματα που προκαλεί στην κοινωνία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η άγρια μονομαχία του Ερωτόκριτου με τον Άριστο, που κρατά πέντε σελίδες. Ο Ερωτόκριτος έχει επιστρέψει από την εξορία μεταμορφωμένος σε «Άλλο», σε Σαρακηνό, και έχει σώσει τον βασιλιά Ηράκλη στη μάχη με τους Βλάχους. Είναι ο «καλός ξένος» τον οποίο ο Κορνάρος προβάλλει σε μια εποχή σύγκρουσης των Ενετών με τους Οθωμανούς. Και τώρα θα μονομαχήσει με τον πρόμαχο των Βλάχων για να κριθεί η έκβαση του πολέμου. Οι πολεμιστές είναι στην αρχή έφιπποι με λόγχη ο ένας και δόρυ ο άλλος, έπειτα μένουν με ξίφος και πέλεκυ αντίστοιχα, και τελικά αλληλομαχαιρώνονται με εγχειρίδια. Όμως όταν πέφτουν, το αίμα του ενός συναντά το αίμα του άλλου. Ψαγμένος και πειστικός Δεν ήταν φανατικός των κόμικς ο 30χρονος Γιώργος Γούσης, ούτε σπούδασε κινηματογράφο, κι όμως η εικονογράφηση του Ερωτόκριτου είναι αντάξια ενός καλλιτέχνη εξοικειωμένου με την έβδομη και με την ένατη τέχνη. Ο Γούσης σπούδασε γραφιστική στα ΤΕΙ, εργάστηκε ως εικονογράφος σε διάφορα έντυπα και σήμερα παραδίδει μαθήματα κόμικς σε φροντιστήριο. Το 2011 έκανε το ντεμπούτο του στην εικονογραφημένη αφήγηση με το άλμπουμ "Ιστορίες από τις αθώες εποχές" (εκδ. ΚΨΜ), που αντανακλά την ορμή και την αυτοκαταστροφική τάση των νέων στα χρόνια της κρίσης. Στη συνέχεια ξεκίνησε με τον Γ. Ράγκο ένα «βαλκανικό» graphic novel εμπνευσμένο από τους ληστές Ρετζαίους της Ηπείρου και εκεί, έπειτα από πρωτοβουλία των εκδόσεων Polaris, μπήκε σφήνα το έργο του Κορνάρου. «Το στοίχημά μου», σημείωσε στην «Εφ.Συν.» ο Γούσης, «ήταν ένα graphic novel που να μη μιμείται ούτε τα ξένα πρότυπα ούτε και τον εμβληματικό Ερωτόκριτο του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου». Ο Γούσης διάλεξε λοιπόν να δώσει στους χαρακτήρες αγγειομορφικά πρόσωπα που παραπέμπουν στον μυθιστορηματικό χρόνο του Κορνάρου, αλλά για την κίνησή τους επεξεργάστηκε την τεχνική των γιαπωνέζικων manga. Εκανε όλα τα σχέδια στο χέρι και δούλεψε σε Η/Υ μονάχα το χρώμα (μαζί με τον Παναγιώτη Πανταζή). Για το παλάτι του βασιλιά Ηράκλη χρησιμοποίησε ως πρότυπο τα σχέδια του Βαυαρού αρχιτέκτονα Σίνκελ, που είχε οραματιστεί το παλάτι του Όθωνα πάνω στην Ακρόπολη. Για τον οπλισμό και τη χορογραφία των πολεμιστών βασίστηκε σε στοιχεία που συγκέντρωσε ο Παπαμάρκος από αναγεννησιακά εγχειρίδια οπλομηχανικής, πίνακες κ.ά. Και επέμεινε στις λεπτομέρειες. «Πίστευα από την αρχή πως εάν καταφέρω να γίνω πειστικός, το graphic novel θα στείλει αναγνώστες και στο πρωτότυπο κείμενο». Και το σχετικό link...
-
- 12
-
- Polaris
- Γιώργος Γούσης
- (and 5 more)
-
Προσοχή. Από τη δεύτερη εικόνα και μετά το άρθρο δίνει την πλοκή κεφάλαιο-κεφάλαιο Οπότε, εάν δεν γνωρίζετε την υπόθεση, ίσως να ήταν σκόπιμο να μην το διαβάσετε μετά από εκείνη τη φωτογραφία και να περιοριστείτε στο κείμενο ανάμεσα στις 2 φωτογραφίες που δίνει κάποια γενικά στοιχεία για το κόμικ ==== Ο Δημοσθένης Παπαμάρκος και ο Γιώργος Γούσης εξηγούν πώς μετέτρεψαν το κλασικό ιπποτικό μυθιστόρημα σε ένα εξαιρετικό ελληνικό fantasy. Οι χαρακτήρες είναι δύο νέοι άνθρωποι που συμπεριφέρονται σαν δύο σύγχρονοι νέοι ως προς την κινησιολογία, το στήσιμο του σώματος. Δεν μιλούν την αργκό των πιτσιρικάδων, ο λόγος στα μπαλονάκια είναι ένας στρωτός, νεοελληνικός, πεζός λόγος, απαλλαγμένος από νεολογισμούς, βασισμένος πιστά στον Κορνάρο... Ο Ερωτόκριτος του Βιτσέντζου Κορνάρου, μiα έμμετρη μυθιστορία σε κρητική διάλεκτο του 17ου αιώνα, είναι ένα έργο απ' το οποίο όλοι περνούν ξώφαλτσα στο μάθημα των Νέων Ελληνικών, αλλά ελάχιστοι γνωρίζουν πραγματικά το στόρι του. «Ξέρουμε τον Ερωτόκριτο, αλλά ουσιαστικά δεν τον ξέρουμε» λέει ο Δημοσθένης Παπαμάρκος. «Ό, τι εικόνα έχουμε προέρχεται από τη λαϊκή τέχνη, τον Θεόφιλο, κάτι που σε έναν πιτσιρικά φαντάζει μίζερο. Δεν ξέρεις την πλοκή, τον πλούτο των περιστατικών, ξέρεις μόνο για τον έρωτα του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας. Είναι ένα κλασικό ιπποτικό μυθιστόρημα με ανατροπές και εντάσεις, γρήγορες σκηνές, μονομαχίες, "αγωνία" για το τι θα γίνει στο τέλος, σαν να βλέπεις μια ταινία δράσης. Διαδραματίζεται στην Αθήνα, ενώ οι πιο πολλοί έχουν την εντύπωση ότι διαδραματίζεται στην Κρήτη, και μέσα από το βασικό μοτίβο του ανεκπλήρωτου έρωτα δύο νέων θίγονται θέματα διαχρονικά, όπως η φιλία, η γενναιότητα, η τιμή». Η μετατροπή του σε graphic novel ήταν μεγάλη πρόκληση, έτσι, με τον Δημοσθένη και τον Γιάννη Ράγκο στο κείμενο και τον Γιώργο Γούση στο σκίτσο, το έργο του Κορνάρου πήρε μορφή κόμικ με μια εντελώς σύγχρονη «σκηνοθεσία». «Με ενδιέφερε ο Ερωτόκριτος και δούλεψα με μεράκι» λέει ο Γιώργος. «Συνειδητοποίησα ότι το έργο έχει εικόνες και δράση, αλλά δεν έχει περιγραφή, δεν τη σκηνογραφεί, έχει κοστούμια αλλά, κι αυτά δεν τα περιγράφει. Επίσης, είναι άχρονο, μόνο ο τόπος, η Αθήνα, ορίζεται, οπότε είχα την άνεση να κάνω ό,τι ήθελα. Και κάναμε ένα ελληνικό fantasy». «Προσέξαμε ώστε τα στοιχεία που εφευρίσκουμε να τα αντλούμε πάντοτε από κάτι ιστορικό και μετά να το μετασχηματίζουμε για τις ανάγκες του κόμικ» προσθέτει ο Δημοσθένης. «Αυτό μας οδήγησε στο να χορογραφήσουμε τις μάχες βάσει αναγεννησιακών εγχειριδίων οπλομαχητικής, κάτι που για έναν νέο αναγνώστη θα είναι φρέσκο, δεν θα είναι η ψεύτικη μάχη που έχεις συνηθίσει να βλέπεις σε ένα κόμικ». «Τα πλάνα είναι ποπ, είναι σύγχρονα, είναι παραμυθένια, νομίζω ότι κερδίζουν τις εντυπώσεις» λέει ο Γιώργος. «Όλες οι μορφές είναι στηριγμένες στις γραμμές των μορφών από τα αρχαία ελληνικά αγγεία. Αυτή η επιλογή έκανε το έργο ακόμα πιο μοντέρνο, γιατί διαπιστώσαμε ότι αυτό το φέρνει πιο κοντά στο manga» συνεχίζει ο Δημοσθένης. «Η φιγούρα του νεαρού Ερωτόκριτου στο εξώφυλλο είναι βασισμένη στον Κανόνα του Πολυκλείτου, τον "δορυφόρο", τα χέρια των δύο ερωτευμένων συμπλέκονται πάνω στο σπαθί για να δείξουμε ότι η γυναίκα είναι ισότιμη με τον άντρα. Δεν είναι καθόλου αυτό που περιμένεις να δεις. Δεν είναι νέα ανάγνωση, έτσι ήταν πάντα, απλώς δεν το έβλεπε κανείς». «Οι χαρακτήρες είναι δύο νέοι άνθρωποι που συμπεριφέρονται σαν δύο σύγχρονοι νέοι ως προς την κινησιολογία, το στήσιμο του σώματος. Δεν μιλούν την αργκό των πιτσιρικάδων, ο λόγος στα μπαλονάκια είναι ένας στρωτός, νεοελληνικός, πεζός λόγος, απαλλαγμένος από νεολογισμούς, βασισμένος πιστά στον Κορνάρο. Με έναν τρόπο, το ότι μείναμε πιστοί στο κείμενο μας βοήθησε πολύ στη διαδικασία τού να χτίσουμε τον κόσμο του κόμικ – είναι μια σύνθεση που αντλεί από στοιχεία της ελληνικής τέχνης όλων των περιόδων, με τον ίδιο τρόπο που η γλώσσα του Κορνάρου αντλεί από όλη την ελληνική γλωσσική παράδοση. Η αυλή του βασιλιά επιλέξαμε να είναι βυζαντινότροπη, ενώ οι στρατιώτες του είναι αναγεννησιακοί, η Αθήνα είναι μία μείξη από αρχαία Αθήνα, μεσαιωνική, βυζαντινή, βενετσιάνικη. Η αχρονία βοήθησε και στο σχέδιο, όπου κάναμε μια μείξη από πολλές χρονικές περιόδους και πολλούς πολιτισμούς. Η γλώσσα υποδείκνυε πού να κινηθείς. Η Αρετούσα είναι φεμινίστρια της εποχής και έρχεται σε απόλυτη σύγκρουση με τον πατέρα της και για ταξικούς λόγους, γιατί εκείνος δεν την αφήνει να παντρευτεί τον Ερωτόκριτο, επειδή είναι κατώτερης τάξης». Το στόρι; Ο Ερωτόκριτος, γιος ενός συμβούλου του βασιλιά από μια τάξη κατώτερη, αγαπάει την Αρετούσα, κόρη του βασιλιά. Αυτός, μεταμφιεσμένος, κάνει καντάδα στην Αρετούσα. Μαγεύονται όλοι, ακόμα και ο βασιλιάς, που στέλνει φρουρά να συλλάβει τον μυστικό τροβαδούρο και σε μια συμπλοκή σκοτώνονται δύο φρουροί. Εκεί ξεκινάει η ιστορία. Το πρώτο κεφάλαιο τελειώνει εκεί όπου οι δύο νέοι συνειδητοποιούν ότι ο ένας αγαπάει τον άλλο. Η αχρονία βοήθησε και στο σχέδιο, όπου κάναμε μια μείξη από πολλές χρονικές περιόδους και πολλούς πολιτισμούς... Στο δεύτερο κεφάλαιο, ο βασιλιάς διοργανώνει μια κονταρομαχία για τη θλιμμένη Αρετούσα με γόητες της εποχής. Σε αυτήν παίρνει μέρος ο Ερωτόκριτος και κερδίζει. Είναι η πρώτη φορά που οι δύο νέοι έρχονται σε επαφή και βλέπει ο ένας τον άλλο. Στο τρίτο κεφάλαιο αρχίζουν να συναντιούνται κρυφά με τη βοήθεια της νταντάς. Η Αρετούσα λέει στον Ερωτόκριτο: «Έλα να με ζητήσεις». Στέλνει τον πατέρα του στον βασιλιά κι αυτός τον διώχνει κακήν κακώς, για τη μεγάλη προσβολή που του έκανε. Του χαρίζει τη ζωή, αλλά εξορίζει τον γιο του. Ο βασιλιάς θέτει το ζήτημα σε επίπεδο πολιτικό, του λέει πως με αυτό που κάνει αμφισβητεί την εξουσία, ακυρώνει το status του. Με έναν τρόπο, το ότι μείναμε πιστοί στο κείμενο μας βοήθησε πολύ στη διαδικασία τού να χτίσουμε τον κόσμο του κόμικ – είναι μια σύνθεση που αντλεί από στοιχεία της ελληνικής τέχνης όλων των περιόδων, με τον ίδιο τρόπο που η γλώσσα του Κορνάρου αντλεί από όλη την ελληνική γλωσσική παράδοση... Στο τέταρτο κεφάλαιο ο βασιλιάς ανακοινώνει στην κόρη του ότι θα την παντρέψει με τον Ρηγόπουλο του Βυζαντίου, αυτή αρνείται, της κόβει τα μαλλιά και τη φυλακίζει μαζί με την νταντά. Ο καιρός περνάει, ο Ερωτόκριτος είναι εξορία και στο μεταξύ ξεσπάει ο πόλεμος των Βλάχων με τους Αθηναίους. Στον πόλεμο ο Ερωτόκριτος επιστρέφει με αλλαγμένη μορφή (από τα μάγια μιας μάγισσας) ως Σαρακηνός πολεμιστής, παίρνει μέρος σε διάφορες μάχες, ενώ ξεχωρίζει και σώζει τον βασιλιά σε μια κρίσιμη μάχη. Εδώ, ως Σαρακηνός, επικοινωνεί και με την αρθούρια παράδοση της Δύσης. Στον κύκλο του βασιλιά Αρθούρου υπάρχει και ένας μαύρος ιππότης, τον οποίο αργότερα βλέπεις και στον Σαίξπηρ, στον Οθέλλο. Είναι πολύ ωραίο που και ο Κορνάρος γράφει ένα έργο που είναι ενταγμένο πλήρως στην παράδοση της Αναγέννησης. Όταν φτάνουν σε ισοπαλία στη μάχη, προτείνουν μονομαχία που θα κρίνει τον νικητή και ο Ερωτόκριτος-Σαρακηνός αντιπροσωπεύει το βασίλειο της Αθήνας. Ο Ερωτόκριτος κερδίζει, αλλά είναι σχεδόν ημιθανής. Τον γυρίζουν στο παλάτι, στο δωμάτιο της Αρετούσας, τον γιατρεύουν και κάποια στιγμή ο βασιλιάς τον πλησιάζει και του λέει «σου δίνω το βασίλειό μου». Εκείνος του απαντά ότι δεν θέλει το βασίλειο, θέλει την κόρη του για γυναίκα του και προσπαθεί να την πείσει να τον παντρευτεί. Στο τέλος, ενώ της λέει ότι ο Ερωτόκριτος είναι νεκρός και αυτή σπαράζει, πίνει το φίλτρο, αλλάζει μορφή και ξαναγίνεται ο Ερωτόκριτος. Παντρεύονται και τελειώνει το κόμικ λίγο πριν μπουν στο δωμάτιο την πρώτη νύχτα του γάμου... ==== Πηγή
-
- 15
-
- Ερωτόκριτος
- Γιώργος Γούσης
- (and 6 more)
-
Ο Γιώργος Γούσης σχεδιάζει υπέροχα Ο κομίστας και εικονογράφος έφτιαξε το εξώφυλλό μας και μίλησε στην A.V. Το 2005, σε ηλικία μόλις 19 ετών, ο Γιώργος Γούσης κέρδισε το τρίτο βραβείο στην κατηγορία νέων ταλέντων του διαγωνισμού κόμικ του ενθέτου «9» της Ελευθεροτυπίας. Από τότε, ο Γιώργος ασχολείται επαγγελματικά με τα κόμικ και την εικονογράφηση και έχει συνεργαστεί μεταξύ άλλων με το ΒΗΜΑMEN, το ΒΗmagazino, την Εφημερίδα των Συντακτών, τις εκδόσεις της εφημερίδας «Τα Νέα», το περιοδικό Σινεμά, την Ελευθεροτυπία κ.ά. Αποκλείεται να μην έχεις πετύχει κάποια στιγμή τις εικόνες του, όπως αποκλείεται όταν τις πέτυχες να μην αφιέρωσες χρόνο για να παρατηρήσεις τα πρόσωπα και τις εκφράσεις των ανθρώπων που σχεδιάζει, τη στάση των σωμάτων, τα χρώματα και το φως -είναι δύσκολο να εξηγήσεις γιατί ακριβώς, αλλά οι εικόνες του Γιώργου λειτουργούν μαγνητικά. Του ζητήσαμε να σχεδιάσει το εξώφυλλο για το τεύχος 481 της A.V. και μιλήσαμε μαζί του για τη δουλειά του. Πότε δημιούργησες το πρώτο σου κόμικ και με ποια αφορμή; Ήταν την άνοιξη του 2005 κι αυτό που με παρακίνησε να το κάνω ήταν η επιθυμία μου να πάρω μέρος στον ετήσιο διαγωνισμό για νέα ταλέντα του περιοδικού κόμικ «9» της Ελευθεροτυπίας. Τα κίνητρά μου ήταν μάλλον τυχοδιωκτικά. Δεν ξέρω γιατί ένιωσα την ανάγκη να το κάνω, από τη στιγμή που δεν είχα ιδιαίτερο παρελθόν με τα κόμικ. Είχα όση επαφή μπορεί να έχει ένα μέσο παιδί. Ίσως να ήταν το γεγονός ότι «ζωγράφιζα». Από τη στιγμή όμως που έμπλεξα, η διαδικασία της δημιουργίας ενός κόμικ με μάγεψε και συνεχίζει να με μαγεύει ακόμα. H Scarlett Johansson στην ταινία Under the skin, εικονογράφηση του Γ.Γ.για το περιοδικό ΣΙΝΕΜΑ Τι αγαπάς στη δουλειά σου; Τι σε έκανε να την επιλέξεις; Το πόσο πολλά, πολύπλοκα και διαφορετικά πράγματα μπορείς να αφηγηθείς με ένα μολύβι, μια γόμα, λίγα χαρτιά και μελάνι. Το ότι πρέπει να επιλέγω προσεχτικά ποιες εικόνες της ιστορίας δεν θα σχεδιάσω τελικά, γιατί αυτές είναι που θα φανταστεί στο μυαλό του ο αναγνώστης. Αυτές με ενδιαφέρουν περισσότερο, γιατί αυτός είναι ο στόχος μου, το μυαλό του αναγνώστη. Τα κόμικ είναι μοναχική υπόθεση τόσο στην δημιουργία τους όσο και στην ανάγνωση τους. Είναι κάτι σαν να εξομολογούμαστε τα μυστικά μας και μου αρέσει πολύ αυτό. Από τις μέχρι τώρα δουλειές σου ποιες θεωρείς πιο σημαντικές; Τις πρώτες γιατί ήταν και οι πιο δύσκολες, οι πιο απαιτητικές. Δεν είχα ιδέα πως να αρχίσω, πως να φτάσω στο τέλος και έπρεπε να εφεύρω την διαδικασία μόνος μου, να παρατηρήσω και να πειραματιστώ. Το «Δώρο», που βρίσκεται στο άλμπουμ μου «Αθώες Εποχές», ήταν η πρώτη ιστορία που έφτιαξα με στόχο τη δημοσίευσή της, ήταν το πρώτο μου «ναι» από το διευθυντή του περιοδικού, τα πρώτα χρήματα που κέρδισα. Απέκτησα εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μου, πήρα θάρρος να συνεχίσω. Η εκδοχή του Γ.Γ. για την αφίσα της ταινίας Μικρό Ψάρι του Γιάννη Οικονομίδη Από τις μέχρι τώρα δουλειές σου ποιες είναι οι αγαπημένες σου; Δεν ξέρω, από όλες έχω κάτι να θυμάμαι. Ίσως περισσότερο κάποιες που έκανα για να ξεφορτωθώ σκέψεις και συναισθήματα που με φόρτιζαν ανά περίοδο. Ίσως αυτές. Πόσο δύσκολο είναι να ασχολείσαι επαγγελματικά με τα κόμικ και την εικονογράφηση στην Ελλάδα του 2014; Με τα κόμικ τα πράγματα είναι καλύτερα από ποτέ, γιατί η τέχνη αυτή αρχίζει σιγά-σιγά να αναγνωρίζεται ως τέτοια και να βρίσκει στην συνείδηση των ανθρώπων την θέση που της αξίζει. Κι οι εκδότες επίσης έχουν αρχίσει να το διαπιστώνουν αυτό. Αργά αλλά σταθερά υπάρχει πρόοδος. Με την εικονογράφηση, τα πράγματα έχουν γίνει δυσκολότερα από πριν λόγω της συρρίκνωσης του τύπου, άρα και της αγοράς εργασίας, και της ταυτόχρονης μείωσης των αμοιβών. Για το χριστουγεννιάτικο τεύχος της AV το 2011 Σε ποια περιοχή της Αθήνας ζεις και ποια είναι τα τρία πράγματα που αγαπάς πιο πολύ στη γειτονιά σου; Ζω στην άκρη της πόλης, στο Μενίδι, στους πρόποδες της Πάρνηθας. Μου αρέσει που από το παράθυρο βλέπω το βουνό και που δεν υπάρχουν ψηλά κτίρια. Είναι σαν χωριό και αυτό βοηθάει στην απομόνωση που χρειάζομαι. Τι δεν αντέχεις στην ζωή στην πόλη; Τα φανάρια. Από αφιέρωμα του περιοδικού ΣΙΝΕΜΑ στην ταινία Halloween Τι ετοιμάζεις αυτή την περίοδο; Φτιάχνω ένα graphic novel γύρω στις 200 σελίδες. Θα πάρει λίγο χρόνο ακόμα μέχρι την ολοκλήρωσή του. Έχω τελειώσει περίπου το ένα τέταρτο της ιστορίας. Εικονογράφηση για το BHMAMEN Τι σκέψεις έκανες όταν είδες το έργο σου τυπωμένο στο εξώφυλλο μιας εφημερίδας δρόμου που κυκλοφορεί σε όλη την πόλη; Μου φάνηκε ενδιαφέρον το ότι μπορούσα αν ήθελα να κρυφακούσω σχόλια αγνώστων για την δουλειά μου. Ο Γιώργος Γούσης γεννήθηκε το 1986 στην Αθήνα. Το 2006 κέρδισε το τρίτο βραβείο διαγωνισμό κόμικ του ενθέτου περιοδικού «9» στον 6ο της Ελευθεροτυπίας στην κατηγορία νέων ταλέντων και από τότε ασχολείται επαγγελματικά με τα κόμικς και την εικονογράφηση. Το 2011 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΚΨΜ το πρώτο προσωπικό του λεύκωμα «Αθώες Εποχές», συλλέγοντας το σύνολο των σύντομων ιστοριών κόμικς που είχε δημιουργήσει ως τότε. Αυτή την περίοδο προσπαθεί. Δείτε εδώ το έργο του Γιώργου Γούση για το εξώφυλλο του τεύχους 285 της AV. Περισσότερες δουλειές του Γ.Γ. μπορείτε να βρείτε εδώ. πηγή
-
Ναι, οι περισσότεροι, όταν ακούσουν την λέξη «κόμικ» σκέφτονται τον θείο Σκρουτζ να κοιτάζει την τυχερή δεκάρα του με καρδούλες αντί για κόρες ματιών. Κι όμως, σε μια χώρα που η γιαγιά Ντακ έχει περισσότερους fans από τον Batman, ξεπηδούν συνεχώς νέα ταλέντα που κραδαίνουν το πενάκι και κρατούν την τέχνη του κόμικ ζωντανή σε όλες της τις σύγχρονες μορφές. Σίγουρα η «Βαβέλ» και το «9» της Ελευθεροτυπίας έκαναν σημαντική δουλειά, αναδεικνύοντας τα νέα ικανά χέρια των Ελλήνων σχεδιαστών κόμικ. Κι ακόμη και μετά τους τίτλους τέλους τους πριν από λίγα χρόνια, ένας μικρόκοσμος εκδοτικής δραστηριότητας συνεχίζει να μας χαρίζει την ευκαιρία να χανόμαστε στις εικονογραφήσεις, στα σκίτσα, στα graphic novels και τα διαδικτυακά κόμικ των παραπάνω. Ή μήπως αυτός ο ελληνικός μικρόκοσμος δεν είναι αρκετός; Οι πλέον ταλαντούχοι της νέας γενιάς σχεδιαστών κόμικ απαντούν στις ερωτήσεις μας. Ο Γιώργος Γούσης , με το ευαίσθητο, μελαγχολικό του σχεδιαστικό ύφος και τις νότες από παλιά Ελλάδα, o Ηλίας Κυριαζής , με την έντονη δραστηριότητα στην εκδοτική και καλλιτεχνική "ιστορία" του ελληνικού κόμικ και ο Τάσος Ζαφειριάδης , με την απολαυστική ροπή στο σουρεαλιστικό χιούμορ και το «παρεϊστικο» σενάριο, έχουν κάτι να μας πουν (και να μας σχεδιάσουν). *Κόμικ από τον τόπο σου Στην ερώτησή μας αν έχει μέλλον ο χώρος του κόμικ στην Ελλάδα, και κυρίως αν έχει παρόν, ο Γιώργος Γούσης είναι σαφής και αποστομωτικός: «Δεν υπάρχει "χώρος" στην Ελλάδα, επομένως δεν μπορούμε να μιλήσουμε για το παρόν του, πόσο μάλλον για το μέλλον του. Αυτό θα συνέβαινε αν υπήρχε μια "βιομηχανία" που παράγει συνεχώς κόμικ και αναγνώστες που τα αγοράζουν. Προς το παρόν, υπάρχουν πέντε - δέκα ανεξάρτητοι άνθρωποι με μεράκι για τα κόμικ που εκδίδουν ό,τι, όπως και όπου μπορούν και μερικές εκατοντάδες αναγνωστών που αν τα βρουν θα τα αγοράσουν και αυτό είναι όλο», αναφέρει. Μπορεί όπως μας λέει τα περιοδικά τύπου Βαβέλ και 9 να κράτησαν συσπειρωμένους αναγνώστες και δημιουργούς, κάτι που βοήθησε στην άνθιση της «σύντομης ιστορίας», αλλά σιγά-σιγά, αυτό το «πρώτο βήμα» πρέπει να περάσει στο επόμενο επίπεδο. «Όλο αυτό οφείλει να αλλάξει σιγά σιγά μορφή αν θέλει να επιβιώσει. Το διαδικτυακό κόμικ έχει δυναμική όπως επίσης και ο λίγο πιο δύσκολος χώρος για τα δεδομένα της Ελλάδος, του graphic novel. Αν υπήρχαν όλα αυτά μαζί, τα περιοδικά με τα κόμικ, τα διαδικτυακά κόμικ, τα graphic novel αλλά και τα "λαϊκά κόμικ" - τα κόμικ περιπτέρου - τότε αυτό θα σήμαινε πως υπάρχει και κοινό να καταναλώσει όλα αυτά, άρα βιομηχανία, άρα "χώρος"» , επισημαίνει ο Γιώργος Γούσης. Ο Τάσος Ζαφειριάδης συμφωνεί: «Στην Ελλάδα, ενώ υπήρχε μία σχετική άνθηση την τελευταία δεκαετία, τα πράγματα είναι όλο και χειρότερα. Ένας Έλληνας δημιουργός δεν μπορεί να βασιστεί οικονομικά μόνο στα κόμικς». Οι λόγοι είναι κατά την γνώμη του αφενός η γενικότερη οικονομική κατάσταση της χώρας και αφετέρου το ούτως ή άλλως μικρό αγοραστικό κοινό. «Μικρό και ετερόκλητο σίγουρα όσον αφορά τα γούστα», σημειώνει. Την ίδια στιγμή στο εξωτερικό, σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Ιαπωνία, ανεξαρτήτως καταγωγής, μπορείς να τα καταφέρεις να μπεις στον χώρο εφόσον έχεις τα εχέγγυα, όπως παρατηρεί ο Γιώργος Γούσης . "Στην Ελλάδα όλοι ξέρουμε πως είναι τα πράγματα", αναφέρει ο Ηλίας Κυριαζής . "Γίνονται προσπάθειες αλλά ήδη τα '00s μας φαίνονται χρυσές εποχές. Και στο εξωτερικό δύσκολα είναι αλλά δεν υπάρχει συγκριση. Εγώ προσπαθώ όσο μπορώ να επικεντρώνω τις προσπάθειες μου προς τα έξω", μας λέει, αναφέροντας πως θα μιλήσει για αυτό το θέμα αναλυτικά σε σχετικό πάνελ στο Comicdom της Αθήνας τον Μάρτιο . Ο Γιώργος Γούσης, χωρίς να μασάει τα λόγια του, μας μιλά για το μέγεθος αλλά και την «εκπαίδευση» του ελληνικού κοινού: «Δεν υπάρχει λόγος να μιλήσω για την μειονότητα των Ελλήνων που πραγματικά διαβάζει κόμικ. Οι περισσότεροι δεν ξέρουν καν περί τίνος πρόκειται, δεν ξέρουν για ποιο πράγμα μιλάς, θα φαντάζονται μάλλον γελοιογραφίες», λέει και συμπληρώνει πως, ενώ σίγουρα οι νεότερες γενιές διαβάζουν περισσότερο, δεν υπάρχει τρόπος να «μετρηθεί» κάτι τέτοιο. «Απλώς το υποψιαζόμαστε από τις αντιδράσεις των γύρω μας που και αυτοί όμως είναι πολύ λίγοι και συνήθως ανήκουν στον καλλιτεχνικό χώρο. Ακόμη και αυτοί όμως δεν διαβάζουν ακόμα κόμικ από συνήθεια αλλά από περιέργεια. Δεν είναι στην κουλτούρα τους και είναι λογικό. Ελπίζουμε πως σιγά σιγά ίσως αλλάξει και εδώ αυτό». Ο Ηλίας Κυριαζής συμφωνεί για το μέγεθος του κοινού στην χώρα μας, αλλά θέτει και μια επιπλέον παράμετρο: "Αυτό που για μένα δε βγάζει κανένα νόημα είναι ότι ή είσαι "αναγνώστης κόμικς" ή όχι. Το θεωρό εντελώς ηλίθιο. Ναι, υπάρχουν λάτρεις του σινεμά και βιβλιοφάγοι και κόσμος που ψάχνεται πολύ με τη μουσική, αλλά δεν αυτό δεν σημαίνει οτι ο υπόλοιπος πληθυσμός αγνοεί και απέχει από αυτές τις τέχνες. Δε χρειάζεται να "διαβάζει κόμικς" κάποιος για να απολαύσει ένα κόμικ", παρατηρεί . *Γεννιέσαι ή γίνεσαι; Διδάσκεται η τέχνη του κόμικ ή πρόκειται καθαρά για την εξάσκηση ενός ταλέντου που έχεις μέσα σου; Ο Τάσος Ζαφειριάδης , που παρακολούθησε μαθήματα σε εργαστήρι καλών τεχνών της Θεσσαλονίκης, εξηγεί: «Η ικανότητα αφήγησης είναι σε κάποιο βαθμό έμφυτη, όπως κάποιοι διηγούνται καλά ένα ανέκδοτο, ενώ άλλοι όχι. Οι σχετικές σπουδές μπορούν να θέσουν σε θεωρητικές βάσεις ό,τι έμφυτο, και να το βελτιώσουν». Όπως λέει, αν δεν είχε παρακολουθήσει μαθήματα, ίσως να μην είχε ασχοληθεί με το κόμικ σε τέτοιο βαθμό ή να του έπαιρνε πολύ περισσότερο χρόνο να κάνει όσα κατάφερε ως τώρα. "Δεν είναι κάτι μαγικό", λέει από την πλευρά του ο Ηλίας Κυριαζής . "Είναι επιμονή και δουλειά και αγάπη για το αντικείμενο. Προσωπικά δε σπούδασα σε κάποια σχολή αλλά το ψάχνω και μαθαίνω και εξασκούμαι από πολύ μικρός. Καμία σχολή δε θα σε κάνει κομίστα άμα δεν το παλέψεις μόνος σου, όπως και κανένα έμφυτο ταλέντο". «Ακόμα, ο δημιουργικός διάλογος με ομότεχνους έχει πολλή σημασία. Και η ευρύτητα των διαβασμάτων αυξάνει τα εκφραστικά σου μέσα, όπως και η εξάσκηση», συμπληρώνει ο Τάσος Ζαφειριάδης . Ο Γιώργος Γούσης, ο οποίος σπούδασε Γραφιστική, απ’ την πλευρά του είναι κατηγορηματικός όταν τον ρωτάμε αν γεννιέται ή γίνεται κανείς κομίστας: "Γίνεσαι. Το να έχεις από μικρός την τάση να παίζεις κιθάρα, να τραγουδάς ή να ζωγραφίζεις δεν είναι ταλέντο. Είναι απλώς μια ικανότητα. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν από μια. Από εδώ και πέρα, το αν τελικά θα γίνεις κακός, μέτριος ή σπουδαίος αφηγητής έχει να κάνει 2% με την ικανότητα σου και 98% με όλα τα υπόλοιπα", όπως την εξάσκηση στο να αφηγείσαι με συνδυασμό λόγου και εικόνας και κυρίως το προσωπικό μεράκι, μας λέει. *Το αυγό και η κότα Ή με άλλα λόγια, το σενάριο έκανε το σχέδιο , ή το σχέδιο προηγείται ιεραρχικά του σεναρίου στα κόμικ; «Κανένα δεν είναι σημαντικότερο από το άλλο. Πρέπει να βρίσκονται σε ισορροπία. Επειδή όμως συνήθως το σενάριο προηγείται της απεικόνισης, ο κάθε σχεδιαστής οφείλει να προσαρμόζει το εικαστικό μέρος στην εκάστοτε ιστορία, στον εκάστοτε κόσμο. Δηλαδή να δημιουργεί ατμόσφαιρα, χωρίς βέβαια να χάνει την αναγνωρισιμότητα του», πιστεύει ο Γιώργος Γούσης . Άλλωστε, όπως αναφέρει και ο Ηλίας Κυριαζής , "τα κόμικς είναι και τα δύο αυτά τα πράγματα μαζί, δεν έχει νόημα να προσπαθείς να τα ξεχωρίσεις και να βαφτίσεις το ένα "πιο σημαντικό" από το άλλο. Το καλό σχέδιο δεν είναι αυτό που είναι το πιο αισθητικά ελκυστικό, είναι αυτό που σε βάζει μέσα στην ιστορία". Στην ένατη τέχνη όμως δεν είναι μόνο το σχέδιο ή το σενάριο που παίζουν σημαντικό ρόλο. «Είναι και η σκηνοθεσία, ο αριθμός των καρέ, το μέγεθος της σελίδας, ο τρόπος σύνταξης των καρέ στη σελίδα.. Όλα αυτά είναι αφηγηματικά εργαλεία που σου δίνουν την δυνατότητα να ελέγχεις τον ρυθμό, τον χρόνο, το σασπένς, την ένταση», λέει ο Γιώργος Γούσης , θυμίζοντάς μας πως όλα αυτά συντελούν στην καλή αφήγηση μιας ιστορίας. Άλλωστε, «όλες οι ιστορίες έχουν ειπωθεί. Υπάρχουν υπέροχες ιστορίες που μπορείς να καταστρέψεις αν δεν τις αφηγηθείς σωστά και κοινές, φαινομενικά ασήμαντες ιστορίες που μπορείς να αναδείξεις σε κάτι φρέσκο, κάτι νέο αν τις αφηγηθείς με ωραίο ή πρωτότυπο τρόπο». *Επιρροές και εμπνεύσεις Ένας κομίστας βρίσκεται μπροστά σε tabula rasa. Από πού ξεκινά για να δημιουργήσει το κόμικ; Ο Τάσος Ζαφειριάδης μοιράζεται μαζί μας την λίστα των «μουσών» του: «Πράγματα που ακούω ή βλέπω γύρω μου, κουβέντες με φίλους, αλλά και βιβλία, ταινίες, μουσική, ποίηση. Όνειρα μερικές φορές, σε εκείνη την ώρα λίγο πριν ή λίγο μετά τον ερχομό του ύπνου. Φράσεις που παρακούω από λάθος και ερμηνεύω αλλιώς. Παλιές σημειώσεις που βλέπω μετά από χρόνια. Η συνεργασία στο σενάριο, το ομαδικό brainstorming. Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω». Ο Ηλίας Κυριαζής παίρνει την σκυτάλη: "Από τη ζωή, από την τέχνη... Δεν ξέρεις ποτέ από που θα σου έρθει μια καλή ιδέα. Όσο πιο πολλές εμπειρίες έχεις τόσο καλύτερα. Πολλές φορές βοηθά παρατηρώντας πράγματα και καταστάσεις να σκέφτεσαι "τι θα γινόταν αν...;" Για τον Γιώργο Γούση , έμπνευση είναι «οτιδήποτε μου κάνει εντύπωση. Οτιδήποτε με συγκινεί, με κάνει να το σκέφτομαι». Και αναπόφευκτα, η κουβέντα έρχεται στους συναδέλφους τους που τους επηρέασαν: «Υπάρχουν αυτοί που με τη δουλειά τους μου έδειξαν πιο δρόμο να πάρω και αυτοί που μου έδειξαν πιο δρόμο να αποφύγω. Και οι δύο περιπτώσεις εξίσου σημαντικές για μένα. Ας πούμε πως επηρεάζομαι πιο εύκολα από τους Αμερικάνους σχεδιαστές του 30' και τους χαράκτες αλλά γενικότερα έχω κλέψει λεπτομέρειες από πάρα πολλούς σχεδιαστές, όλων των ειδών και τάσεων», μας εκμυστηρεύεται ο νεαρός σχεδιαστής για το κράμα του ιδιαίτερου στιλ του. Επιπλέον, κατά την γνώμη του, το αφηγηματικό στιλ επηρεάζεται όχι μόνο από κομίστες αλλά από κάθε είδους καλλιτέχνες, λογοτέχνες, ποιητές, σκηνοθέτες. «Ίσως λιγότερο από τους μουσικούς λόγω της αποχής του ήχου από τα κόμικ, αλλά δεν είναι απίθανο να συμβαίνει και αυτό. Γνωρίζω κομίστες που επηρεάζονται έντονα από τα μουσικά τους ακούσματα και αυτό παίρνει θέση στο έργο τους. Με την ίδια λογική, δεν παρακολουθώ με - θετικό ή αρνητικό- ενδιαφέρον μόνο τους συναδέλφους μου. Παρακολουθώ όσους περισσότερους μπορώ». «Αυτοί, τους οποίους αναγνωρίζω πιο πολύ στο δικό μου σχέδιο, είναι οι Lewis Trondheim, Max Andersson, Reiser, Chris Ware. Αλλά έχω «μάθει» πολλά και από άλλους, οι οποίοι δεν είναι ίσως τόσο αντιληπτοί, όπως ο Hugo Pratt, ο Franquin ή ο Don Rosa», μας λέει για το δικό του ύφος ο Τάσος Ζαφειριάδης και συνεχίζει την μεγάλη και ενδιαφέρουσα λίστα του: «Από Έλληνες δημιουργούς παρακολουθώ πολλούς: όλους στο The Very Closed Circle, τους Γιώργο Τσούκη, Τάσο Μαραγκό, Χρήστο Σταμπουλή, Πέτρο Χριστούλια, Θανάση Πέτρου, Μιχάλη Διαλυνά, Γιώργο Γούση, Evan, Γιώργο Τραγάκη, Ζένια, Αλέκο Παπαδάτο, Γιάννη Μυλωνογιάννη και πολλούς ακόμη». *Σε σελίδες και στα… σκαριά Αν δεν σας έχει δημιουργηθεί η περιέργεια να «διαβάσετε» τις δημιουργίες της νέας γενιάς του ελληνικού κόμικ, λέτε ψέματα. Συνεχίστε να διαβάζετε, γιατί ακολουθούν οι τελευταίες δουλειές των δημιουργών που μας άνοιξαν τα χαρτιά τους, καθώς και τα σχέδιά τους (στην κυριολεξία) για το μέλλον. Ο Ηλίας Κυριαζής πρόσφατα κυκλοφόρησε το μινικόμικ The Dragon And The Ghost , που όπως μας λέει "το χάρηκα γιατί είναι ό,τι πιο σκοτεινό έχω γράψει. 'Ενας redneck δράκος, ένα ομιλόν άγαλμα και μια απομονωμένη καμπίνα στο δάσος. Και αλυσίδες. Το χρησιμοποιήσα για να ανοίξω και το online store μου όπου διατίθεται αποκλειστικά" . Αυτό τον καιρό δημοσιεύεται σε συνέχειες στο socomic.gr το κόμικ του " It's My Party ". Ένας τύπος μυστηριωδώς ξαναζεί όλα τα πάρτυ της ζωής του, συγχρόνως. Κάθε Δευτέρα ανεβαίνει νέα σελίδα και θα ολοκληρωθεί σε 14 επεισόδια. Περισσότερα δείγματα της δουλειάς του μπορείτε να δείτε στην ιστοσελίδα του . Όταν τον ρωτάμε πώς θα φανταζόταν εικονογραφημένο το Μνημόνιο, η απάντησή του είναι... αυτή . Τέλος, μας ενημερώνει πως σκοπεύει να μοιραστεί τα πολύ αγαπημένα του illustrations με τους χαρακτήρες από Marvel και DC που του αρέσουν περισσότερο, τα οποία μπορείτε να δείτε εδώ . "Σκέφτομαι να τυπώσω λίγα αντίτυπα με αφορμή το Comicdom Con. Αν κάποιος θέλει κάποιο ας μου γράψει στο iliaskrzs@yahoo.gr" , μας λέει. Ο Γιώργος Γούσης , από την ανάδειξή του από το «9» της Ελευθεροτυπίας μέχρι σήμερα, έχει συμπληρώσει τέσσερα (και κάτι) αναγνωριστικά αλλά και άκρως ενδιαφέροντα χρόνια δημιουργίας, με ένα corpus από σχέδια, εικονογραφήσεις για τον περιοδικό τύπο, ιστορίες που έφτασαν μέχρι και τα πιεστήρια αμερικανικών εκδόσεων, τα οποία συγκεντρώθηκαν σε μία καλαίσθητη έκδοση υπό τον τίτλο « Αθώες Εποχές » (εκδόσεις ΚΨΜ). Περισσότερα έργα του μπορείτε να δείτε στο blog του . Όσο για τον επόμενο κύκλο δημιουργίας του; «Αυτή την περίοδο ετοιμάζω μαζί με τον συνεργάτη μου στο σενάριο Γιάννη Ράγκο, ένα demo για μια μεγάλη ιστορία κόμικ που θέλω να φτιάξω. Μόλις ολοκληρωθεί ο φάκελος με την παρουσίασή του εγχειρήματος, θα τον προτείνουμε σε εκδότες τους εξωτερικού και του εσωτερικού για να δούμε αν μπορεί κάποιος να μας βοηθήσει στην υλοποίηση του. Η ιστορία διαδραματίζεται στην Ελλάδα του 1909 έως το 1930», μας αποκαλύπτει. Εμείς τολμάμε να τον ρωτήσουμε ποιο βιβλίο θα ήθελε να μετατρέψει σε κόμικ , αλλά και πώς θα φανταζόταν εικονογραφημένο… το Μνημόνιο . «Το βιβλίο Counter-Clock World (Ο Αντίστροφος Κόσμος) του Φίλιπ Ντίκ», μας απαντά στο πρώτο σκέλος, και όσο για το μνημόνιο, θα ήταν «βαρετό διότι δεν καταπιάνεται με κανένα από τα ουσιαστικά προβλήματα της ανθρώπινης ύπαρξης, για την ακρίβεια αδιαφορεί παντελώς γι' αυτήν και τα προβλήματα της». Ο Τάσος Ζαφειριάδης , επίσης «παιδί» του περιοδικού «9», τον τελευταίο χρόνο μαζί με τον «Εγγαστρίμυθό» μας Λουκά Τσουκνίδα γράφουν την ιστορία « Δεν είναι αυτό που νομίζεις », τα δύο πρώτα τεύχη της οποίας κυκλοφορούν από την Jemma Press σε σχέδιο Παναγιώτη Πανταζή (aka Pan Pan). Πρόκειται για τις περιπέτειες μιας αθηναϊκής παρέας, που έχει την υπερδύναμη να την βολεύει ο σουρεαλισμός της καθημερινότητας (μάθετε περισσότερα σε παλιότερο δημοσίευμα του in2life ). link
-
- 10
-
- Γιώργος Γούσης
- Ηλίας Κυριαζής
-
(and 1 more)
Tagged with:
-
Συνέντευξη του Γιώργου Γούση στο Φώτη Βαλλάτο για τη LIFO (25/11/2010): Μερικές ερωτήσεις από τη συνέντευξη δε δημοσιεύτηκαν. Παρακάτω, ολόκληρη η συνέντευξη (χωρίς το πετσόκομα) από το blog του Γούση : "-Θα έκανες ποτέ work for hire; 'Εχω ήδη κάνει στο παρελθόν κάποιες σύντομες ιστορίες και γενικά είμαι ανοιχτός με αυτό το θέμα. Δεν δέχομαι οτιδήποτε μου προτείνουν. Αυτό εξαρτάται από πολλά πράγματα. Κυρίως το σενάριο και μετά την αμοιβή, την χρήση, τον συνεργάτη κτλ. Έχω παρατηρήσει όμως πως αν το σενάριο δεν με βοηθάει, δεν μου αρέσει και το μόνο κέρδος είναι το οικονομικό, τότε δεν ευχαριστιέμαι ούτε την διαδικασία, ούτε το αποτέλεσμα. Ο στόχος είναι να κάνω μόνο ό,τι με ικανοποιεί πλήρως ή τίποτα αλλά έχουμε ακόμα δρόμο γι' αυτό, χωρίς να ξέρω ότι θα το πετύχω και σίγουρα. Κάνω ό,τι μπορώ... -Τελευταία Έλληνες κομίστες όπως ο Λώλος και ο Κυριαζής προσπαθούν να κάνουν κάτι στην Αμερική. Εσένα σε ενδιαφέρει; Κάνεις κάποιες κινήσεις προς τα εκεί; Δεν θα μπορούσε να μην με ενδιαφέρει, διότι μιλώντας για Αμερική ή για Γαλλία αυτομάτως μιλάς για την παγκόσμια αγορά, εξαίροντας βέβαια την Ασιατική μεριά που έχουν δική τους παραγωγή και δεν ξέρω αν ασχολούνται με τον υπόλοιπο κόσμο. Πρόσφατα επισκέφτηκα το φεστιβάλ κόμικ της Νέας Υόρκης για να δείξω την δουλειά μου και μπορώ να πω πως τα σχόλια ήταν πολύ θετικά. Ελπίζω οι επαφές που έκανα να αποδώσουν. Αυτό που θέλω να κάνω είναι να φτιάχνω τις ιστορίες μου εδώ και να εκδίδονται σε όσες περισσότερες χώρες γίνεται και ο δρόμος για αυτό είναι οι μεγάλοι εκδότες του εξωτερικού. -Τι ιστορίες σε συναρπάζουν σε ένα κομικ; Αυτές που μοιάζουν σαν να μην τις έχω ξαναδιαβάσει ποτέ. Αυτές που θα τις ξαναδιαβάζω πολλές φορές ακόμα στο μέλλον, που θα τις διηγηθώ σε άλλους και θα ήθελα να είχα κάνει εγώ. -Προτιμάς να γράφεις ή να σχεδιάζεις; Είναι δυο εντελώς διαφορετικές διαδικασίες που απολαμβάνω σπάνια γιατί είναι κουραστικές και αγχωτικες. Όταν κάνω κάτι απο τα δυο μου κολλάει στο μυαλό και το σκέφτομαι όλη μέρα, γίνεται το ένα και μοναδικό μου πρόβλημα. Αλλά όταν τελειώσω, τότε μ' αρέσει πάρα πολύ, σαν ανάμνηση. Αυτή την ανάμνηση προτιμώ γι' αυτό και συνεχίζω. -Προτιμάς τα short stories ή να γράψεις/σχεδιάσεις κάτι πιο μεγάλο; Αναλόγως την ιδέα που θα έχω. Κάποιες είναι καλύτερες σύντομες και κάποιες άλλες εκφράζονται μόνο ως εκτενές σενάριο. Με ενδιαφέρει να εκφράσω καλύτερα αυτό που θέλω και επομένως θα επιλέξω την φόρμα που του ταιριάζει. Αυτήν την περίοδο όμως νιώθω πως θέλω να κάνω κάτι μεγαλύτερο, έχω κάνει αρκετές μικρές ιστορίες και θέλω να δοκιμάσω τον εαυτό μου και σε μεγαλύτερες. -Πως βλέπεις την ελληνική σκηνή σε σχέση με παλιότερα; Εξαρτάται πόσο παλιότερα μιλάς. Σε σχέση με είκοσι χρόνια πριν είναι σαφώς καλύτερα από την άποψη ότι υπάρχουν περισσότεροι σχεδιαστές, περισσότεροι αναγνώστες κόμικ και γενικά οι εκδότες και ο τύπος ασχολούνται περισσότερο με τα κόμικ. Αλλά αν μιλάς για πέντε χρόνια πριν τότε όχι, δεν είναι καλύτερα. Δεν υπάρχει το φεστιβάλ της Βαβέλ, το 9, η Γαλέρα κτλ άρα δεν υπάρχει ο παραδοσιακός χώρος για τους κομιστες, παλιούς και νέους. Με λίγα λόγια έχει σχεδόν πεθάνει το short story. Πρέπει να κάνουμε μεγαλύτερα πράγματα, με την ελπίδα πως θα εκδοθούν και θα πουλήσουν κιόλας. Αν εξαιρέσεις το Logicomix δεν υπάρχει άλλο παράδειγμα επιτυχημένης εμπορικά έκδοσης στο παρελθόν αρα το μέλλον είναι θολό κυρίως για νέους δημιουργούς. Εγώ όταν ήθελα να κάνω τα πρώτα μου κόμικ ήξερα πως αν είναι καλά θα εκδοθούν κάπου, κάποιος θα τα δει. Ενώ τώρα που θα πας? Πρέπει να κάνεις ότι μπορείς με το internet και να ψάχνεις γενικα και αόριστα για χώρο στον τύπο. -Το Logicomix ήταν σταθμός για το ελληνικό graphic novel; Είναι ακόμα. Αν εξαιρέσεις την καλλιτεχνική του αξία την οποία είναι θέμα του κάθε αναγνώστη να κρίνει, απλά και μόνο ως ιστορικό γεγονός πιστεύω πως άλλαξε τα πράγματα σε αυτό που ονομάζουμε graphic novel και μιλάω κυρίως για το off the camera μέρος τους που είναι οι εκδότες και οι συγγραφεις βιβλίων, σεναρίων. Ξαφνικά ανακάλυψαν ένα νέο είδος που είτε δεν είχαν ξαναδεί, είτε το ήξεραν αλλά δεν φαντάζονταν την δυναμική του, ακόμα και την εμπορικότητα του. Από το Logicomix και μετά έχω δεχτεί δυο - τρεις προτάσεις για graphic novel από εκδότες και αυτό είναι σχεδόν επαναστατικό. Βέβαια ακόμα είμαστε πολύ πίσω και σφιγμένοι αλλά είναι μια αρχή. Οι Έλληνες εκδότες ανακάλυψαν τον τροχό και προσπαθούν να δουν πως θα τον χρησιμοποιήσουν. Ελπίζω αυτό να βγει σε καλό και να μην το καταπνίξει η "κρίση", αν και δύσκολο. -Αγαπημένα κομικ που διάβασες τον τελεταιο καιρο; Τα πάντα απο Jason και Chris Ware. "Asterios Polyp" του Mazzucchelli "Pinocchio" του Winshluss. "La Débauche" του Τardi / Pennac "Ποτέ δεν σε συμπάθησα" του Chester Brown (απο Inkpress/Κορμοράνος στα ελληνικά). -Τι θα περιλαμβάνει η έκδοση που ετοιμάζεις; Έπρεπε κάποια στιγμή να βγάλω ένα album με όλες τις σύντομες ιστορίες που έχω κάνει τα τέσσερα χρόνια που κάνω κόμικ για να κλείσω αυτό το κεφάλαιο προς το παρόν και να ασχοληθώ με κάτι μεγαλύτερο. Έχει τίτλο "Αθώες Εποχές" και θα υπάρχει μέσα η πρώτη ιστορία που δημοσίευσα ποτέ αλλά και η πιο φρέσκια, ειδικά φτιαγμένη για αυτή την έκδοση. Τοποθετημένες σε χρονολογική σειρά από την παλαιότερη στην νεότερη. Αυτό έγινε σκόπιμα για να φαίνεται και η εξελισσημότητα από ιστορία σε ιστορία καθώς πρόκειται για τα πρώτα μου βήματα και το "ψάξιμο" σε όλους τους τομείς είναι κυρίαρχο στοιχειό. Χρόνο, μεράκι και χρήμα σε αυτό το εγχείρημα έδωσαν οι εκδόσεις ΚΨΜ που εκπλήρωσαν όλες τις εκδοτικές μου επιθυμίες χωρίς αντιρρήσεις. Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει στις αρχές του 2011 και ελπίζω να είναι χορταστικό για κάθε αναγνώστη."