Αναζήτηση στην Κοινότητα

Black Panther και αφροφουτουρισμός Πριν από περίπου ένα μήνα έκανε πρεμιέρα στις ΗΠΑ μια από τις πιο πολυσυζητημένες και πολυαναμενόμενες ταινίες του περασμένου έτους. Ο λόγος για το Black Panther του Ryan Coogler, που πλέον στις ΗΠΑ λαμβάνει διαστάσεις φαινομένου, με πολλούς να κάνουν λόγο για μια ταινία ιστορικής σημασίας για την αφροαμερικανική κοινότητα και το μαύρο κίνημα. Τι πραγματεύεται όμως το Black Panther και πως εξηγείται η φρενίτιδα γύρω από την ταινία; Ο Black Panther της Marvel Comics σχεδιάστηκε το 1966 από τους Stan Lee και Jack Kirby, δύο νεοϋορκέζους κομίστες εβραϊκής καταγωγής, ως μια προσπάθεια να προσφέρουν στους αφρο-αμερικανούς αναγνώστες ένα χαρακτήρα για να ταυτιστούν. Ο κυριότερος ήρωας στο κόμικ, του οποίου το όνομα είναι T'Challa, είναι ο κληρονόμος στον θρόνο της Wakanda, ενός φανταστικού αφρικανικού έθνους. Η μικροσκοπική χώρα για αιώνες κατέχει σχεδόν αποκλειστικά το vibranium, ένα ξένο στοιχείο που αποκτήθηκε από έναν πεσμένο μετεωρίτη. Οι ηγέτες της Wakanda έχουν διατηρήσει την πατρίδα και τα πλούτη τους κρυφά από του άλλους πλανήτες και το έθνος τους χαρακτηρίζεται ως τεχνολογικά προηγμένο. Καθώς όμως το μεγάλο μυστικό αποκαλύπτεται και ο πατέρας του T'Challa δολοφονείται άγρια, η απομόνωση της Wakanda τελειώνει. Ο νεαρός βασιλιάς τότε θα αναγκαστεί να φορέσει τη στολή του Black Panther, κατασκευασμένη από το άφθαρτο vibranium, και να αντιμετωπίσει τους εχθρούς για λογαριασμό του λαού του. Αυτό είναι και το θέμα της τρίτης ταινίας μεγάλου μήκους του Ryan Coogler - μετά το "Fruitvale Station" και το "Creed" - και όταν εμφανίστηκαν οι πρώτες φωτογραφίες τον περασμένο Ιούνιο, η αντίδραση του κοινού ήταν φρενήρης. Το teaser του τρέιλερ είχε 89 εκατομμύρια προβολές σε 24 ώρες. Στις 10 Ιανουαρίου του 2018, οι προπωλήσεις εισιτηρίων στις πρώτες 24 ώρες διαθεσιμότητάς τους ξεπέρασαν εκείνες οποιασδήποτε άλλης ταινίας της Marvel. Για όμως συνέβη αυτό; Σίγουρα οι υπερήρωες είναι ιδιαίτερα αγαπητοί στην αμερικανική κοινωνία αλλά το "Black Panther" δεν είναι η πρώτη μεγάλη ταινία με μαύρο υπερ-ήρωα. Το "Blade", που κυκλοφόρησε το 1998, απεικόνιζε τον Wesley Snipes ως κυνηγό βαμπίρ της Marvel, και ο "Hancock" του 2008 απεικόνιζε τον Will Smith ως έναν πιο χαλαρό αντι-ήρωα. Όμως το γεγονός ότι οι πρωταγωνιστές αυτών των ταινιών ήταν μαύροι φαινόταν κάπως συγκυριακό. Ο ''Black Panther'', αντίθετα, είναι σαφές πως είναι σκόπιμα μαύρος. Εξάλλου αυτό είναι και το βασικό στοιχείο του κόμικ. «Είναι η πρώτη φορά εδώ και πολύ καιρό που βλέπουμε μια ταινία με κεντρικούς χαρακτήρες μαύρους, που κατέχουν ισχυρές θέσεις», αναφέρει στους New York Times ο Jamie Broadnax, ιδρυτής του Black Girl Nerds, μιας ιστοσελίδας pop-culture περιεχομένου, επικεντρωμένη στην επιστημονική φαντασία και στα κόμικς. Αυτοί οι χαρακτήρες, σημειώνει, «είναι κυβερνήτες ενός βασιλείου, εφευρέτες και δημιουργοί προηγμένης τεχνολογίας. Δεν έχουμε να κάνουμε με τον μαύρο πόνο, τα μαύρα βάσανα και τη μαύρη φτώχεια», συνηθισμένα θέματα των ταινιών για τη Αφροαμερικανική κοινότητα. Σε ένα βίντεο που δημοσιεύτηκε στο Twitter τον Δεκέμβριο και έκτοτε έχει γίνει viral, τρεις νεαροί αφροαμερικανοί βλέπουν την αφίσα για το "Black Panther" σε έναν κινηματογράφο. Ο ένας από αυτούς αγκαλιάζει την αφίσα για πλάκα, ενώ ένα άλλος ρωτάει ρητορικά: «Έτσι αισθάνονται οι λευκοί άνθρωποι όλη την ώρα;» Η σκηνή προκαλεί γέλιο, μέχρι που ο τρίτος νέος της παρέας προκαλεί αμηχανία με ένα σχόλιο που μοιράζεται δυνατά: «Έτσι κι εγώ θα αγαπούσα αυτή τη χώρα». Σίγουρα το "Black Panther" δεν είναι παρά μια ταινία του Χόλιγουντ και η Wakanda τίποτα παραπάνω από ένα φανταστικό έθνος. Όμως αυτό που σηματοδοτεί είναι πολύ μεγαλύτερο από μια ταινία φαντασίας με μαύρους χαρακτήρες και μπορεί να λειτουργήσει ως σημείο αναφοράς για πολλές γενιές μαύρων αμερικανών. Πρόκειται για μια βασική έκφραση του αφροφουτουρισμού, του καλλιτεχνικού αισθητικού και διανοητικού ρεύματος του μαύρου κινήματος που γεννήθηκε στις δεκαετίες του '50 και του '60, έχει σκοπό να υπερβεί τους περιορισμούς της λευκής φαντασίας. Δεν είναι μόνο η ιδέα ότι οι μαύροι άνθρωποι θα υπάρξουν στο μέλλον, θα χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία και την επιστήμη και θα ταξιδέψουν στο διάστημα. Είναι η ιδέα ότι θα έχουν κερδίσει πραγματικά το μέλλον. Ο αφροφουτουρισμός μιλά επί της ουσίας για έναν κόσμο, όπου οι μαύροι άνθρωποι θα απολαμβάνουν ίδια ποιότητα ζωής με τους λευκούς, της οποίας το επίκτητο κοινωνικό προνόμιο στο παρόν ευθύνεται για την τωρινή χαμηλού επιπέδου ποιότητα ζωής των μαύρων. Η ταινία ''Black Panther'' κινείται αριβώς σε αυτό το πλαίσιο. Το κίνημα εκτείνεται από τους στοχαστές της free-jazz όπως ο Sun Ra, που έγραψε για ένα Αφρικανικό παρελθόν γεμάτο με εξωγήινη τεχνολογία και εξωγήινα όντα, στην τέχνη της Krista Franklin και της Ytasha Womack. Σημαντικοί χαρακτηρίζονται συγγραφείς όπως η Octavia Butler, η Nnedi Okorafor και ο Derrick Bell, αλλά και η μουσική της Jamila Woods και της Janelle Monáe. Για το John I. Jennings, καθηγητή Μέσων Ενημέρωσης και Πολιτιστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Riverside και συν-συγγραφέα του "Black Comix Returns", το έργο των προαναφερθέντων είναι ένας τρόπος αναβάθμισης του συστήματος, γιατί αυτό εκτείνεται πέρα από τη νίκη της μαύρης φυλής. Ο αφροτουρισμός έχει να κάνει με έναν κόσμο στον οποίο αυτή έχει ήδη κερδίσει. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η Octavia Butler, μια από τις πιο σημαντικές φωνές του αφροφουτουριστικού κινήματος, δεν είδε ποτέ τη δουλειά της να μεταφέρεται στη μεγάλη οθόνη, παρά το γεγονός ότι πούλησε πάνω από ένα εκατομμύριο βιβλία και ήταν η πρώτη συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας που κέρδισε μια υποτροφία MacArthur. Το γράψιμο της Butler όχι μόνο παρουσίαζε Αφροαμερικανούς πρωταγωνιστές, αλλά τόνισε συγκεκριμένα τα χαρακτηριστικά των αφροαμερικανίδων γυναικών. Τα βιβλία κόμικ είναι τα κατάλληλα για να διαχειριστούν αυτήν την υπόθεση του αφροφουτουρισμού. Σε αυτά, οι νόμοι του γνωστού μας κόσμου καταρρίπτονται: Οι χαμηλών τόνων μαθητές μετατρέπονται σε θεϊκά πλάσματα, μεταλλαγμένοι περπατούν ανάμεσά μας και πολλές φορές χορηγείται ανυπέρβλητη δύναμη στους πιο καταπιεσμένους. Τα κόμικ προσφέρουν μια διαφυγή από την πραγματικότητα και με αυτά ταυτίζεται πλήρως η μαύρη φυλή, μια φυλή που έχει δει τη γη της να γίνεται αντικείμενο κλοπής, αλλά και τους ανθρώπους της να αντιμετωπίζονται ως κατώτεροι. Είναι άραγε ο ''Black Panther'' το πρώτο από πολλά ακόμα κινηματογραφικά δείγματα του αφροφουτουριστικού κινήματος; Η συνέχεια στις οθόνες μας... Πηγή