Αναζήτηση στην Κοινότητα

Τα «Αποτυπώματα 1967 – 1975» του γλύπτη Κυριάκου Ρόκου, μια ελεύθερη σουρεαλιστική αφήγηση σε κόμικς, ξεκίνησαν λίγο μετά τα γεγονότα της Νομικής και λίγο πριν πέσει η Χούντα. Το σπάνιο αυτό έργο επανεκδίδεται από τις εκδόσεις Στερέωμα και υπενθυμίζει την κτηνωδία των πραξικοπηματιών και την δικαιολογημένη λαϊκή οργή εναντίον τους. Απόλυτα επιτυχημένος, πολύπειρος και παραγωγικός καλλιτέχνης με ιδιαίτερη αγάπη για τη γλυπτική, πολυβραβευμένος για τα έργα του και πανεπιστημιακός δάσκαλος με περισσότερες από 40 εκθέσεις στο ενεργητικό του και έχοντας συνεργαστεί με το Θέατρο Τέχνης, το Εθνικό Θέατρο κ.ά., ο στρατευμένος στην κομμουνιστική προοπτική Κυριάκος Ρόκος βλέπει εδώ και δεκαετίες τα γλυπτά του να κοσμούν μουσεία, εξωτερικούς χώρους, ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές. Στην αρχή της καριέρας του, ζώντας στο Παρίσι το 1973 και βλέποντας τη φριχτή κατάσταση στην οποία είχε φέρει την Ελλάδα η χούντα των συνταγματαρχών, μη έχοντας κανέναν άλλον τρόπο να αντιδράσει επέλεξε να μιλήσει με την τέχνη. Όχι όμως με αυτήν που θα υπηρετούσε σε όλη την υπόλοιπη ζωή του αλλά με τα κόμικς, φιλοτεχνώντας το πρώτο αμιγώς πολιτικό ελληνικό κόμικς μεγάλης έκτασης για ενήλικους αναγνώστες. «Αισθανόμουν ότι (πέρα απ’ το χρέος του κάθε πολίτη) σαν καλλιτέχνης ήταν, σχεδόν, το μόνο πράγμα που θα μπορούσα τότε να κάνω. Καθόλου βέβαια ηρωικό, μια και στη χώρα που με φιλοξενούσε, το να συλλογάσαι καλά και να δουλεύεις λεύτερα δεν συνέπιπτε με καμιά απαγορευτική διάταξη» γράφει ο ίδιος στον πρόλογο της πρώτης έκδοσης του βιβλίου (1978) που αναπαράγεται αυτούσιος στην επανέκδοσή του από τις εκδόσεις Στερέωμα στο ίδιο αρχικό οριζόντιο σχήμα και μεγάλο μέγεθος. Αρνητικοί πρωταγωνιστές στην αρχή του βιβλίου χρίστηκαν οι αρχιπραξικοπηματίες, ο Παπαδόπουλος, ο Παττακός κι ο Μακαρέζος. Αλλά γρήγορα η οργή που ένιωθε ο Ρόκος και η ανάγκη του να κραυγάσει ενάντια στη χούντα έστρεψε το βιβλίο σε μια πιο ελεύθερη γραφή, έκανε τα σχέδια πιο ρευστά και σουρεαλιστικά. «Με τον καιρό όμως, τα γεγονότα με παίρνουν σβάρνα. Η πληροφόρηση βασανιστική. Με κόπο προσπαθούσα να ξεχωρίσω το σαρκασμό του ψες απ’ τον πόνο του σήμερα, τον πόνο του ψες απ’ τις ελπίδες του σήμερα […] Έτσι, χωρίς να θέλω, όλα πήραν τη γραμμή της ψυχής, γίναν μια εικόνα, μια γροθιά, ένα ξέσπασμα συναισθημάτων, ένα διέξοδο της αγωνίας μου, τέλεια επικράτηση του οτισουρθισμού μου που, στ’ αποκορύφωμά του – θυμάμαι – τη νύχτα εκείνη του Πολυτεχνείου, είχε ξεχειλίσει απ’ το χαρτί μου και αναζητούσε έκφραση στα μάτια, στα χείλη, στα χέρια τόσων και τόσων συμπατριωτών που τριγύρναγαν σαν άγρια θηρία στους διαδρόμους της Fondation Hellénique» συμπληρώνει ο Κυριάκος Ρόκος. Αυτό το κλίμα της οργής, της έξαψης, της εξέγερσης και της ελπίδας είναι διάχυτο από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα. Οι άνθρωποι στους δρόμους της Ελλάδας μπορεί να στενάζουν, να βασανίζονται, να πληγώνονται, αλλά έχουν υψωμένη τη γροθιά, διαδηλώνουν, συγκρούονται. Από τη μια μεριά βρίσκονται τανκς, όπλα, στρατιωτικά κράνη και αστυνομικά πηλήκια κι από την άλλη οι άνθρωποι που επαναστατούν και ξεχύνονται στους δρόμους, αυτοί που διασαλεύουν την τάξη και την ασφάλεια τρομάζοντας την εξουσία και τους νοικοκυραίους. Στο κλίμα αυτό τα σκίτσα του Ρόκου γίνονται συχνά ξέφρενες μονοκοντυλιές, στροβιλίζονται και ρέουν στο χαρτί, λειτουργούν συνειρμικά και μετατρέπονται σε ψυχεδελικά σύμβολα που εκφράζουν τη μετουσίωση της οργής σε οργανωμένη δράση. Τα πρόσωπα μιλούν μια επινοημένη γλώσσα, τα λόγια που εκστομίζουν δεν σημαίνουν τίποτα αλλά, όσο περίεργο κι αν ακούγεται αυτό, το νόημα είναι ξεκάθαρο, η αφήγηση κυλάει ομαλά. Και η ειρωνεία είναι πως την ώρα που οι εξεγερμένοι πεθαίνουν στους δρόμους αλλά κραδαίνουν γαρίφαλα, κάτω από την κύρια ιστορία φιγουράρουν παρωδίες διαφημίσεων, κινηματογραφικών αφισών, ποδοσφαιρικών συνθημάτων και αθλητικών ειδήσεων στο κλίμα των ημερών της επταετίας. Αλλά έτσι ήταν και τότε, έτσι ήταν πάντα. Κάποιοι πρόταξαν τα στήθη τους και κάποιοι αρκέστηκαν στον άρτο (ή ίσως ούτε και σ’ αυτόν) και τα θεάματα. Ο Κυριάκος Ρόκος τάσσεται κατηγορηματικά με τους πρώτους και εξίσου κατηγορηματικά καταγγέλλει τους δεύτερους. Κι όπως σε πολλά από τα γλυπτά του οι μορφές παλεύουν να ελευθερωθούν από τα δεσμά τους και να ξεχυθούν στους ανοιχτούς χώρους, όπως αγωνίζονται να ξεφύγουν και να υπερνικήσουν την ύλη (και την εξουσία) έτσι και οι μορφές του αντιδικτατορικού αγώνα παραμένουν ανυπότακτες. Μπορεί τα δεδομένα να είναι εναντίον τους καθώς εκπρόσωποι του Γ' Ράιχ με τον αετό στην περικεφαλαία τους τοποθετούν φερμουάρ στα στόματα των Ελλήνων την ώρα που η χώρα έχει μπει στον γύψο και βηματίζει με πατερίτσες, τα ψαλίδια της λογοκρισίας δουλεύουν ακατάπαυστα, τα κεφάλια μπαίνουν στην πρέσα, κάγκελα και φράκτες εμποδίζουν τη ζωή, οι ρουφιάνοι καραδοκούν και τα ηλεκτροσόκ τρομοκρατούν. Αλλά οι άνθρωποι αντιστέκονται και διαδηλώνουν, γράφουν συνθήματα και καλούν σε ανυπακοή. Δεν συμβιβάζονται και δεν συνθηκολογούν. Γι’ αυτούς τους ανθρώπους και τα αποτυπώματά τους στην Ιστορία είναι φιλοτεχνημένο το βιβλίο του Κυριάκου Ρόκου. Ένα βιβλίο που με την πρωτοτυπία και τη στράτευσή του γίνεται κι αυτό ένα ισχυρό αποτύπωμα μνήμης και ελευθερίας. 📌 Αποτυπώματα 1967 – 1975 Βιβλιοπαρουσίαση Πότε: Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου, 19:30 Πού: Ιανός, Σταδίου 24 Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι: Γιάννης Μπασκόζος, συγγραφέας, δημοσιογράφος, Γιάννης Κουκουλάς, ιστορικός τέχνης, και ο δημιουργός Κυριάκος Ρόκος. Η εκδήλωση θα προβληθεί ζωντανά στο κανάλι Youtube και στη σελίδα Facebook του ΙΑΝΟΥ. Και το σχετικό link...