Αναζήτηση στην Κοινότητα

The very closed circle : Πόσο κλειστός είναι τελικά αυτός ο κύκλος; Συνήθως όταν ξεκινάει μια κριτική σε ένα βιβλίο ή σε ένα comic αρχικά αναφέρεται ο τίτλος του. Όμως στη νέα έκδοση των The very closed circle από τη Jemma Press ο τίτλος είναι ένα ερώτημα. Άραγε η έκδοση παίρνει το όνομα της ομάδας, το οποίο αναγράφεται ως κεντρικός τίτλος στο εξώφυλλο; Ή ο τίτλος του αναγγέλεται από έναν απ’ τους χαρακτήρες που είναι σκιτσαρισμένοι στο εξώφυλλο, δηλαδή «Ασκήσεις επί χάρτου»; Έτσι κι αλλιώς απ’ τα στριπάκια των TVCC έχουμε μάθει ότι ένα «balloon» λέει πολύ περισσότερα από πέντε εικόνες… Όμως τι σημασία έχει αυτή η εισαγωγή; Ποιος ενδιαφέρεται στην τελική για τον τίτλο; Εδώ πρέπει να σχολιάσουμε τα στριπάκια αν ήταν διασκεδαστικά και αν αξίζει να διαβαστούν. Αυτή θα ήταν πραγματικά μια θεμιτή παρατήρηση. Όμως, τελικά, σε αυτό το comic χρειάζεται η αντίστροφη διαδικασία. Για να απολαύσουμε τον πλούτο του (από δω και πέρα) «Ασκήσεις επί χάρτου» θα πρέπει να έχουμε γνωρίσει το project του Πολύ κλειστού κύκλου ή αλλιώς TVCC. Έτσι το αντιμετωπίσαμε εμείς και έτσι θα προσπαθήσουμε να το παρουσιάσουμε. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να σπάσουμε για λίγο αυτόν τον κλειστό κύκλο και να δούμε τι κρύβει. Το TVCC είναι ένα εγχείρημα που ξεκίνησε το 2010 μέσα από το blog The Very Closed Circle υπό τις διαταγές του Ναυάρχου Φραγκίσκου Ι. Πέστροφα2. Ο ναύαρχος Πέστροφας2 μας διηγείται ότι ένα απόγευμα του 2010 που ήταν ζεστό, αλλά μετά δεν ήταν ζεστό, αποφάσισε να συγκεντρώσει μια ομάδα σκιτσογράφων με παρόμοιο στιλ και χιούμορ, ώστε να δημιουργήσει μια κοινότητα που θα σκιτσάρει στριπάκια με απόλυτη ελευθερία υπό τον μοναδικό όρο ότι θα περιέχονται αυστηρά σε 4 καρέ. Και αφού η ομάδα άρχισε το σκιτσάρισμα στο blog το 2010 ο ναύαρχος Πέστροφας ανέλαβε το δυσκολότερο ρόλο… να εκδίδει τις διαταγές για τη λειτουργία του κλειστού κύκλου που είχε δημιουργήσει, να αποφασίζει ποια στριπάκια είναι ωραία και ποια είναι για πέταμα και να κατσαδιάζει την ομάδα όταν δεν στέλνουν στριπάκια γιατί έχει Comicdom-con και δεν προλαβαίνουν. Ας ακούσουμε όμως τον ίδιο να μας τα διηγείται: «Μπορεί ο κύκλος να είναι πολύ κλειστός, αλλά ταυτόχρονα είναι και πολύ μεγάλος. Πιάνει από την Κρήτη, περνάει από Αθήνα–Θεσσαλονίκη και φτάνει μέχρι την Καταλονία. Όταν τον ξεκίνησα είχα πολύ συγκεκριμένα πράγματα στο μυαλό μου. Καθόρισα χαλαρά κάποιους αυστηρούς κανόνες… (ή ανάποδα; Δεν θυμάμαι). Μετά συνέταξα το μανιφέστο, έφτιαξα το layout και βούρ στο πατσά… Πατήσαμε σε δυο-τρία σημεία που ταλαιπωρούν το ελληνικό (και όχι μόνο) comic και τους δημιουργούς και βρήκαμε τρόπους να απελευθερωθούμε απ’ αυτά. Καταργήσαμε το χαρτί και την εκτύπωση, εφαρμόσαμε χαλαρά deadlines (όλοι στον κύκλο αυτό το αγαπάμε περισσότερο απ’όλα… χαχαχά), μικρό ασπρόμαυρο φορμάτ (τέσσερα καρέ) και ό,τι θέμα θέλει ο καθένας. Θυμάμαι ότι ήμουν πολύ ευχαριστημένος με το ξεκίνημα. Και διέταξα επίθεση.» Όπως έχει γίνει ήδη σαφές το TVCC είναι μια συλλογική προσπάθεια δημιουργών comics με διαφορετικό στιλ, ύφος, θεματολογία, ή και χιούμορ. Αυτό το χαρακτηριστικό του TVCC μπορεί να φαίνεται συνηθισμένο, αλλά εκεί κρύβεται όλη η συνταγή της επιτυχίας του συγκεκριμένου εγχειρήματος. Τελικά, όλοι αυτοί οι διαφορετικοί άνθρωποι κατάφεραν να ταιριάξουν και να δημιουργήσουν μεταξύ τους μια κοινότητα. Αυτή η κοινότητα άλλοτε ήταν περισσότερο κλειστή, άλλοτε περισσότερο ανοιχτή. Ο πολύ κλειστός κύκλος, άλλωστε, όσο περνούσε ο καιρός διευρυνόταν και εμπλουτιζόταν με νέους δημιουργούς, νέες ιδέες και νέα στιλ. Όμως στο κέντρο παρέμενε η κοινότητα που είχε δημιουργήσει. Τελικά ο πολύ κλειστός κύκλος κέρδισε το Βραβείο Καλύτερης Ανθολογίας στα Comicdom Awards 2012. Και εδώ ήρθε η ώρα να αναφέρουμε κάποιους απ’ τους θαμώνες του TVCC, όπως μας συστήνονται και οι ίδιοι στα βιογραφικά σημειώματά τους στις «Ασκήσεις επί χάρτου». Ιδρυτικό μέλος και ψυχή του εγχειρήματος είναι ο Τόμεκ (Ωχ θεέ μου, Κουλούρι, Hehe) τον οποίο πρόσφατα συναντήσαμε στο δικό του Κθουλούρι να έχει μπλέξει με τον Κθούλου και τους μεγάλους Παλαιούς . Ο Τόμεκ με το δικό του ιδιαίτερο στιλ έχει δημιουργήσει κάποια απ’ τα πιο αξιοπρόσεκτα concepts του TVCC, όπως το μεγάλο σκουλήκι που ως χαρακτήρας έρχεται και επανέρχεται, ή το εναρκτήριο origin στριπάκι του TVCC, ενώ είναι αυτός που ξεκίνησε το αστείο με το 3ο καρέ (θα αναφερθούμε στη συνέχεια). Το δεύτερο ιδρυτικό μέλος του TVCC είναι ο Τάσος Ζαφειριάδης ή αλλιώς t.Z. (Το Σκορποχώρι ,Χαρακώματα, Intra Muros, Το πτώμα, Σλαπ), ο οποίος είναι ορθοδοντικός και έχει πολλές ιστορίες να μας διηγηθεί, όπως εκείνη για τους πήγασους, που είναι πολύ μαλάκες. Ο Pan/pAn (Τώρα, Common Comics) αυτοπαρουσιάζεται ως μουσικός που σχεδιάζει κόμικς για να αποτελέσουν το soundtrack της μουσικής του. Και αν δεν μας είναι ακόμα γνωστές οι μουσικές του συνθέσεις η ανακάλυψη του για το σημείο Ξ ίσως έχει πλέον στιγματίσει τη ζωή μας ανεπιστρεπτί. Τον Σταύρο Κιουτσούκη (Βυζιά, MFS Across the Universe, Δεξιοτέχνης, Νικολέτ) όποιος έχει ψάξει λίγο το blog θα τον έχει συναντήσει αρκετά συχνά να σκιτσάρει ως kitRinOagOri, ο οποίος έχει εμπνευστεί μάλλον ατέλειωτες ιστορίες με ούφο που είναι στον ουρανό ή εξωγήινους εγκλωβισμένους σε συνεργεία στη γη. Ο Tasmar (Krak Komiks, Αδέσποτα Σκίτσα, Super Condom) έδωσε το δικό του τόνο στο TVCC με το ιδιαίτερο στυλ των δύο φίλων του που πάντα κάτι περιμένουν, αλλά πάντα θα στραβώσει κάπου μέχρι το 4ο καρέ, ενώ ο Χάρης Λαγκούσης που είναι επίσης σκηνοθέτης ταινιών μικρού μήκους, δημιουργούσε συχνά ένα αινιγματικό πλαίσιο γύρω απ’ τα στριπάκια του που πυροδοτούσε συζητήσεις επί συζητήσεων μέχρι να ανακαλυφθεί το νόημα (αν το έβρισκαν τελικά). Είναι φυσιολογικό απ’ την παρουσίαση των συντελεστών του TVCC ίσως να έχετε αποκομίσει την εντύπωση ότι μιλάμε για μια κοινότητα σκιτσογράφων nerd ανδρών με όλα τα κακά που μπορεί να συνοδεύει αυτή η κατηγορία. Ευτυχώς αυτός ο κλειστός κύκλος δεν έχει καμία σχέση με κάτι τέτοιο. Αυτό το χρωστάμε και εμείς και το TVCC στη Σοφία Σπυρλιάδου (Frogs and Dogs, Inkorrekt, Δεξιοτέχνης), η οποία μας έχει διηγηθεί διάφορες ιστορίες, όπως για τις ατέλειωτες αναμονές στη στάση του 38, η οποία δεν κάνει με τίποτα σκιά, στη Δήμητρα Αδαμοπούλου (Dracula, True Story) με τις true stories της οποίας πρόσφατα γελάσαμε, κλάψαμε και τα σχετικά στη Σταυρούλα Ανθηροπούλου (Frogs and Dogs), η οποία έχει την ικανότητα να ξεχωρίζει εύκολα το μάγκα σε ένα σμήνος, στη Χριστίνα Ανθηροπούλου (Inkorrekt, Frogs and Dogs), η οποία μας διηγήθηκε ανάμεσα σε άλλες την ιστορία της Αλίκης στη χώρα της μπίρας, αλλά και στην Έφη Θεοδωροπούλου, που ξέρει ότι η τέχνη έρχεται απ’ τα πιο καθημερινά και απλά πράγματα, ενώ στο παρελθόν μας έχει διηγηθεί ιστορίες για το έλατο που αρέσει πώς αρέσει. Και επειδή ο κατάλογος δυστυχώς (ή ευτυχώς) δεν τελειώνει, αλλά για όποιον δεν είναι ήδη φαν έχει κουράσει ήδη πριν συνεχίσουμε δεν γίνεται να μην αναφέρουμε ότι στις «Ασκήσεις επί χάρτου» έχει σκιτσάρει και ο Αντώνης Βαβαγιάννης, ο οποίος μέσα από τα Κουραφέλκυθρα έχει καταφέρει να τρυπώσει στα πιο απίθανα και αστεία μέρη, από τις παλιές εποχές του Θείου Αιμίλιου και την οικογένεια…. μέχρι το πιο πρόσφατο στούντιο του Βασίλη Λεβέντη(!), φυσικά before it was cool. Τόσα ονόματα… όμως γιατί να ψάξει κανείς τα 500(!) στριπάκια στο blog του TVCC ή τα νέα σκιτσάκια στις «Ασκήσεις επί χάρτου», αντί να χαζέψει αντίστοιχα τέτοια στριπάκια που ανθίζουν σαν τα μανιτάρια καθημερινά στη διαδικτυακή πιάτσα των comics; Εδώ βρίσκεται όλη η ουσία. Κατά τη γνώμη μας το TVCC είναι μια ολόκληρη φάση, στην οποία αξίζει κανείς να διαθέσει το χρόνο του. Το TVCC ξεκίνησε σαν blog το 2010 και αναρτούσε τις συνέχειές του καθημερινά για 4 χρόνια στο ίδιο blog. Τότε δεν είχε εισχωρήσει το Facebook στη ζωή μας στο βαθμό που βρίσκεται σήμερα, όπου κάθε είδηση, κάθε σκιτσάκι, κάθε βίντεο αναγκαστικά κάποια στιγμή μετά από λιγότερο ή περισσότερο scroll down θα εμφανιστεί στο timeline σου και θα κλικάρεις, αρκεί να έχεις κάνει like στις σωστές σελίδες. Σήμερα κάποιο ωραίο σκίτσο π.χ. απ’ τα Κουραφέλκυθρα μπορεί να μαζέψει δεκάδες ή και εκατοντάδες σχόλια και likes σε λίγες ώρες μετά την ανάρτηση του στο Facebook. Για το TVCC τα πράγματα ήταν κάπως διαφορετικά… Το blog του ήταν σε μεγάλο βαθμό ο κόσμος του. Εκεί έπρεπε να μπαίνεις καθημερινά για να ενημερώνεσαι για τα νέα στριπάκια που έχουν ανέβει και εκεί θα έβγαζε το απολογητικό σκιτσάκι ο Ναύαρχος Πέστροφας αν δεν είχαν δημοσιευτεί νέα σκιτσάκια για κάποιο λόγο. Τελικά το TVCC ξεχωρίζει όχι γιατί κατάφερε να δημιουργήσει ένα κόμικ, αλλά γιατί κατάφερε να δημιουργήσει μια ολόκληρη κοινότητα. Το blog του TVCC δεν ήταν απλά το δημόσιο βήμα του κλειστού κύκλου των σκιτσογράφων, αλλά ήταν και ο κατεξοχήν χώρος συνάντησής τους. Μάλιστα ο Τόμεκ λέει σε μία συνέντευξη του ότι δώσανε μετά από καιρό ραντεβού όλοι μαζί για καφέ, προκειμένου να δουν ποιοι κρύβονται πίσω απ’ τα avatars με τα οποία καθημερινά επικοινωνούσαν. Και επικοινωνούσαν καθημερινά και πολύ. Αυτό τους έδινε τη μεγαλύτερη ώθηση. Ολόκληρες θεματολογίες και εσωτερικά αστεία δημιουργούνταν από ένα στριπάκι και μπορούσαν να συνεχίζονται για πολλά στριπάκια μετά, ενώ χαρακτήρες και καταστάσεις ανταλάσσονταν συχνά, δίνοντας την εντύπωση ότι δεν είχαν δημιουργηθεί από τον πρώτο που τα σχεδίασε, αλλά είχαν συλλογικά αναπλαστεί από όλη την παρέα. Και είναι όντως μια μορφή παρέας το TVCC, η οποία αφιέρωνε κάποιο χρόνο της μέρας της κάθε μέρα για να σχολιάσει το σκιτσάκι της ημέρας, να κάνει πλάκα, να ψάξει το κρυφό ή το εναλλακτικό του νόημα και τελικά να εμπνευστεί και να συνεχίσει την ιδέα σε επόμενο σκίτσο. Ας δούμε όμως ένα παράδειγμα πώς λειτουργούσε σαν κοινότητα το TVCC. Τις πρώτες μέρες του ξεκίνησε το αστείο για το 3ο καρέ. Έχουμε αναφέρει εξαρχής ότι μοναδικός όρος του TVCC ήταν οποιοδήποτε σχέδιο να ολοκληρώνεται σε 4 καρέ. Έτσι λοιπόν παρατηρήθηκε κάποια στιγμή ότι το 3ο καρέ πάντα είχε μεγαλύτερη σημασία. Πρώτος ο Τόμεκ δημιούργησε το Frame “by” Frame, όπου ο πρωταγωνιστής του υπερπήδησε το 3ο καρέ με μια εξαιρετική αθλητική προσπάθεια, όπως θα σημείωνε ένας αθλητικός σχολιαστής. Όμως λίγες μέρες μετά ο αθλητής μας θα τα βρει σκούρα, επειδή ο Tasmar θα εμπνευστεί την εκδίκηση του 3ου καρέ, που βγάζει νοκ άουτ τον αθλητή του Τόμεκ. Αυτό ήταν! Το 3ο καρέ έγινε αστείο που ερχόταν και επανερχόταν στα σκίτσα του κλειστού κύκλου για πολύ καιρό. Αντίστοιχα αστεία και θεματολογίες που αναπτύσσονται και πυροδοτούν την έμπνευση όλης της ομάδας υπάρχουν πολλά. Τα ούφο, το άδειο καρέ, οι μεσαιωνικές απεικονίσεις που θυμίζουν τα προπαγανδιστικά φύλλα της ιεράς εξέτασης είναι ελάχιστα από αυτά. Μάλιστα ο διάλογος μεταξύ των μελών του κλειστού κύκλου δεν έμενε στα σκίτσα. Τροφοδοτούνταν και από τις συζητήσεις στα σχόλια κάτω από κάθε νέο σκίτσο. Για παράδειγμα ο Τόμεκ εμπνεύστηκε ένα σκίτσο με το Χάιζεμπεργκ που στο εργαστήριό του προκαλείται έκρηξη και στο τελευταίο καρέ αμέριμνοι ινδιάνοι και καουμπόηδες συνεχίζουν να επιβαίνουν στη διαδρομή του λεωφορείου σου, από μία συζήτηση στα σχόλια ενός άλλου σκίτσου, για τι άλλο; Για το Χάιζεμπεργκ, τους ινδιάνους και τους καουμπόηδες. Βέβαια εύκολα μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι επικοινωνώντας με αυτό τον τρόπο τα μέλη του κλειστού κύκλου μπορεί να δημιούργησαν μια έντονη αυτοναφορικότητα στο χιούμορ τους, το οποίο για να το καταλάβει κάποιος νέος αναγνώστης θα πρέπει να ανατρέξει περίπου 500 σκιτσάκια πριν. Αυτή την κριτική την καταλαβαίνουμε και την έχουμε επισημάνει και εμείς σε προηγούμενη κριτική μας για το Σκορποχώρι . Όμως αφού κι εμείς διαβάσαμε 500κάτι στριπάκια του TVCC πιστεύουμε ότι αυτού του είδους το αυτοαναφορικό χιούμορ τελικά δεν επιδιώκει να αποξενώσει τον αναγνώστη. Την περίοδο που σκίτσαρε ο πολύ κλειστός κύκλος μέσω της αλληλεπίδρασης και του εσωτερικού χιούμορ κατάφερνε αφενός να δέσει την ίδια την ομάδα του TVCC. Δημιουργούσαν έτσι έναν ιδιαίτερο τρόπο επικοινωνίας, που τους οδήγησε 6 χρόνια μετά να νιώθουν ακόμα μέλη αυτού του κύκλου, ώστε να βγάλουν νέα στριπάκια για τις «Ασκήσεις επί χάρτου». Αφετέρου μπορούσαν έτσι να βάλουν και τους αναγνώστες στη φάση τους. Είναι δεδομένο ότι για να καταλάβεις κάποια θέματα ή κάποια αστεία είναι αναγκαστικό να ανατρέξεις στα αρχικά στριπάκια. Όμως την περίοδο που είναι σε λειτουργία το blog και άρα βρισκόταν σε ανάπτυξη η κοινότητα, αυτό σήμαινε ότι ο καθένας μπορούσε με αυτό τον τρόπο να γίνει συμμέτοχος του αστείου στα σχόλια και έτσι μπορούσε να επηρεάσει την εξέλιξη των επόμενων σκίτσων. Ο καθένας μπορούσε να μπει σε αυτόν τον πολύ κλειστό κύκλο, αρκεί να πέρναγε το απαραίτητο στάδιο της μύησης μέσα απ’ τα προηγούμενα στριπάκια και τη συζήτηση για αυτά. Έτσι λοιπόν το αυτοαναφορικό χιούμορ περισσότερο καταφέρνει να καλλιεργεί την περιέργεια σε κόσμο, παρά να τον αποξενώνει από έναν πολύ κλειστό κύκλο. Τελικά μάλλον γι’ αυτό το λόγο δεν είναι και τόσο κλειστός αυτός ο κύκλος. Γιατί όποιος ενδιαφέρεται δεν έχει παρά να κάνει μερικά κλικ. Ακόμα και τώρα μπορεί να αφιερώσει μερικές ώρες από τη ζωή του, προκειμένου να ανακαλύψει μια ιδιαίτερη φάση κάποιων ωραίων τύπων που κάποια στιγμή αποφάσισαν να φτιάξουν έναν πολύ κλειστό κύκλο που τελικά δεν ήταν και τόσο κλειστός. Πηγή

O Τόμεκ είναι το φετινό αστέρι του Comicdom Ο εικονογράφος και δημιουργός κόμικς από την Πολωνία, μιλά για την άνθηση της ελληνικής σκηνής κόμικς, και την αθηναϊκή γιορτή της την επόμενη εβδομάδα, στην οποία είναι το τιμώμενο πρόσωπο Μου έχει βγει το όνομα ότι υπό πίεση λειτουργώ καλύτερα. Δοκιμάζω τα όριά μου και φτάνω μέχρι τα άκρα και είναι αλήθεια ότι μου αρέσει να λειτουργώ έτσι... Φωτό: Freddie F./ LIFO Από τον Μ.ΗULOT Έχω γεννηθεί στην Πολωνία από πατέρα Έλληνα και όταν ήμουν δεκατριών ήρθαμε στην Ελλάδα. «Τόμεκ» είναι ο «Θωμάς» στα πολωνικά, με αυτό το όνομα μεγάλωσα. Με το σχέδιο ασχολήθηκα σοβαρά όταν πέρασα στο ΤΕΙ Γραφιστικής και αποφάσισα ότι αυτό ήταν που ήθελα να κάνω στη ζωή μου. Πήρα ειδικότητα στο animation και, πριν πιάσω τα κόμικς, δούλεψα για δεκαπέντε χρόνια στο κινούμενο σχέδιο. Ήμουν από την αρχή της δημιουργίας της ARTOON στη δημιουργική ομάδα που έφτιαξε την Πανδώρα και τον Πλάτωνα, τα Φραουλόπουλα, και μετά άρχισα να ακολουθώ μια δική μου πορεία σε διαφημιστικά και τίτλους εκπομπών. Έχω δουλέψει σε ταινίες μεγάλου μήκους για το εξωτερικό, παράλληλα άρχισα να φτιάχνω κόμικς και, σιγά-σιγά, από κει μπήκα και στην εικονογράφηση. Ζω από τις εικονογραφήσεις και τα κόμικς και δεν έχω παράπονο, υπάρχει αρκετή δουλειά. Όλοι έχουμε κάποιες στιγμές στη ζωή μας που μπορεί να τις προσπερνάμε και να μην τους δίνουμε σημασία, αλλά εκείνες ξαναγυρνάνε και μας στοιχειώνουν, κι όταν περάσουν κάποια χρόνια, καταλαβαίνουμε τη σημασία τους. Θυμάμαι τη δασκάλα των καλλιτεχνικών στην Πολωνία να με ξεχωρίζει για το σχέδιό μου και να με επιλέγει για να πάω σε μια έκθεση ζωγραφικής. Ήμουν 11 χρονών. Έβαλε χαρτιά μπροστά μου και μου είπε «φτιάξε κάτι». Εγώ άρχισα να φτιάχνω σούπερ-ήρωες γιατί ήμουν κολλημένος με τον Σούπερμαν. Εκείνη μου είπε: «Μη φτιάχνεις μόνο σούπερ-ήρωες, υπάρχουν και πιο απλά πράγματα. Δες αυτή την καρέκλα» – ήταν μια καρέκλα με ένα φυτό δίπλα της, και άρχισε να τα σχεδιάζει. Τότε είχα σκεφτεί: «Μωρέ, τι μας λέει τώρα;». Και όμως, ξαναγυρνάω σε αυτήν τη στιγμή συχνά γιατί είχε δίκιο, είναι πιο δύσκολο να προσεγγίσεις το απλό, πρέπει να βλέπεις και να προσέχεις όλο τον περίγυρό σου. Όταν φτιάχνω ένα κόμικ, δεν αυτολογοκρίνομαι, σκέφτομαι. Δεν υπάρχει τίποτα εκεί μέσα που δεν είμαι εγώ. Δεν βρίζω, γενικά, και δεν είμαι του ερωτικού κόμικ ή του ακραίου, με εκφράζει αυτό που κάνω. Με το «Κουλούρι» προσπαθώ να πιάσω μια μεγάλη γκάμα ηλικιών. Ο στόχος μου ήταν από την αρχή να φτιάξω ένα κόμικ για παιδιά, γιατί στην Ελλάδα τα κόμικς είναι μόνο για ενήλικες. Από τα παιδιά ξεκινάνε όλα και πρέπει να επενδύσεις σε αυτό, να μην περιμένεις να έχεις αποτέλεσμα αμέσως. Το «Κουλούρι» βγαίνει από το 2011 και τώρα, έπειτα από έξι χρόνια, αρχίζει να ακούγεται πολύ. Έπρεπε να φτάσω στο τεύχος 7 για να το μάθει ο κόσμος. Το πρόβλημα με τα κόμικς στην Ελλάδα είναι ότι ενώ τα διαβάζουν πολλοί, δεν υπάρχουν σημεία αναφοράς, όλα τα κόμικς είναι εισαγόμενα. Και όσα ελληνικά κόμικς υπήρξαν κατά καιρούς, ήταν για ένα ιδιαίτερο κοινό, δεν γίνονταν ποτέ για μικρές ηλικίες. Υπήρχαν τα «Βαβούρα», «Τιραμόλα», «Μίκυ Μάους», «Σπάιντερμαν», σούπερ-ήρωες, αλλά ποτέ ελληνικό κόμικ για παιδιά. Μεγάλωσα στην Πολωνία, σε ένα περιβάλλον όπου έβγαιναν ντόπια κόμικς, γιατί λόγω του Ανατολικού Μπλοκ δεν υπήρχε δυνατότητα να έχεις ξένα. Αυτό ενίσχυε κατευθείαν την ντόπια αγορά και υπήρχε μεγάλη ποικιλία από χάρτινους ήρωες και animation. Αυτά τα δύο μπερδεύονταν και δημιουργούσαν γενιές οπαδών που μεγάλωσαν με ντόπιο κόμικ. Η «βιομηχανία» των κόμικς στην Πολωνία σήμερα είναι πολύ μεγάλη και πολύ εξελιγμένη. Το κοινό δημιουργήθηκε, όμως, πριν από σαράντα χρόνια και ολοένα αυξάνεται. Δημιουργικά, νομίζω ότι είμαστε σε καλή φάση κι έχω την αίσθηση ότι έχουμε ξεφύγει από το «ελληνικό» επίπεδο. Έχουμε ξεπεράσει αυτό το «άντε να κάνουμε κάτι και καλό είναι όπως είναι». Ειδικά στο σχέδιο, έχουμε ανέβει αισθητά επίπεδο ποιοτικά. Υπάρχουν άνθρωποι που συνεργάζονται με το εξωτερικό και από ελληνικές εταιρείες βγαίνουν πολύ καλές δουλειές. Τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο βγαίνουν πολύ καλά graphic novels. Αυτήν τη στιγμή υπάρχει ελληνική σκηνή κόμικ, υπάρχουν εκδόσεις μόνο για κόμικς όπου βγαίνουν νέα πράγματα και στηρίζουν τους νέους δημιουργούς. Τη δεκαετία του '90 και το 2000, που ήμασταν πολύ λίγοι, όλα τα κόμικς έμπαιναν στο ίδιο τσουβάλι, σουρεάλ, fantasy, παιδικά. Τώρα αρχίζουν να ξεχωρίζουν τα πράγματα. Άλλο κοινό έχει κάποιος που φτιάχνει σούπερ-ήρωες και άλλο κάποιος που κάνει πιο ανεξάρτητα κόμικς. Αυτός ο διαχωρισμός που γίνεται σιγά-σιγά βοηθάει το είδος να περάσει σε περισσότερο και διαφορετικό κόσμο. Με το «Κουλούρι» προσπαθώ να πιάσω μια μεγάλη γκάμα ηλικιών. Ο στόχος μου ήταν από την αρχή να φτιάξω ένα κόμικ για παιδιά, γιατί στην Ελλάδα τα κόμικς είναι μόνο για ενήλικες... Φωτό: Freddie F./ LIFO Σε όλα τα workshops λέω στα παιδιά: «Δεν χρειάζεται να σχεδιάζετε καλά. Μη σκέφτεστε ότι δεν ξέρετε να σχεδιάζετε, απλώς δημιουργήστε. Ακόμα και με απλά ανθρωπάκια». Το κόμικ δεν είναι μόνο σχέδιο, είναι και όλη η ιστορία που θα φτιάξεις, ο τρόπος που θα την πεις. Υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν τρομερά κόμικς, οι οποίοι δεν ξέρουν να σχεδιάζουν. Το σενάριο είναι το πιο δύσκολο μέρος μιας ιστορίας και θέλει πολλή δουλειά. Κάποια στιγμή, παρόλο που προσπάθησα πολύ, βρέθηκα σε αδιέξοδο, κατάλαβα ότι δεν οδηγούσε πουθενά σεναριακά. Έτσι το «Κ(θ)ουλούρι νο 7» γίνεται σε συνεργασία με τον Βασίλη τον Μπαμπούρη, που έγραψε το σενάριο. Είπαμε να δοκιμάσουμε κάτι διαφορετικό και νομίζω ότι πήγε πολύ καλά. Μου έχει βγει το όνομα ότι υπό πίεση λειτουργώ καλύτερα. Δοκιμάζω τα όριά μου και φτάνω μέχρι τα άκρα και είναι αλήθεια ότι μου αρέσει να λειτουργώ έτσι. Αυτή η πίεση μου δημιουργεί έναν αυθορμητισμό και δεν με αφήνει να επεξεργαστώ πολύ τα πράγματα. Πολλές φορές παγιδεύεσαι σε ένα σχέδιο ή σε ένα σενάριο και αρχίζεις να το πασπαλίζεις, το ξανακοιτάς, το ξανακάνεις και στο τέλος δεν είναι αυτό που ήθελες. Καλό είναι να βγαίνουν τα πράγματα πολύ γρήγορα κι αυθόρμητα, γιατί συνήθως είναι πιο κοντά σε αυτό που σκόπευες να κάνεις αρχικά. Δημιουργικά, νομίζω ότι είμαστε σε καλή φάση κι έχω την αίσθηση ότι έχουμε ξεφύγει από το «ελληνικό» επίπεδο. Έχουμε ξεπεράσει αυτό το «άντε να κάνουμε κάτι και καλό είναι όπως είναι». Ειδικά στο σχέδιο, έχουμε ανέβει αισθητά επίπεδο ποιοτικά... Φωτό: Freddie F./ LIFO Έχω μια σχέση αγάπης και μίσους με την Αθήνα. Την εκτίμησα περισσότερο όταν φύγαμε για δυόμισι χρόνια στη Σκιάθο. Σε μια δημιουργική δουλειά χρειάζεσαι επαφή με διάφορα άτομα και η Αθήνα σου το προσφέρει αυτό. Αυτό που με ενοχλεί είναι που δεν υπάρχει σεβασμός για τον άλλον στο θέμα της οδήγησης. Ο καθένας παρκάρει όπου να 'ναι. Με ενοχλεί που δεν υπάρχει, πια, ντροπή. Λες σε κάποιον «γιατί πέταξες κάτω το χαρτάκι;» και σε βρίζει κι από πάνω. Λείπει η ευσυνειδησία, η σκέψη για τον άλλον. Πάντα, όταν παρκάρω τη μηχανή μου, προσπαθώ να βάλω τον εαυτό μου στη θέση του άλλου που θα περάσει από κει. Μπορεί να κάνω τρεις γύρους στο τετράγωνο και να ψάξω να βρω μια θέση παραδίπλα, παρά να ενοχλήσω. Όταν φτιάχνω ένα κόμικ, δεν αυτολογοκρίνομαι, σκέφτομαι. Δεν υπάρχει τίποτα εκεί μέσα που δεν είμαι εγώ. Δεν βρίζω, γενικά, και δεν είμαι του ερωτικού κόμικ ή του ακραίου, με εκφράζει αυτό που κάνω. Όπως στο παρκάρισμα στην Αθήνα, έτσι σκέφτομαι και στο κόμικ πολλές φορές. Κάποια πράγματα λειτουργούν κάπως αυτόματα. Έχω μια ευαισθησία σε κάποια θέματα και κάποιες λέξεις, με την έννοια ότι σκέφτομαι τον άλλον. Ποτέ δεν ήμουν υπέρ του χοντροκομμένου αστείου μόνο για να προκαλέσω. Δεν μπορώ να γράψω χαρακτηρισμούς για κάποιον, αν δεν νιώθω άνετα με αυτό. Info: Το «Κουλούρι νο 7» θα υπάρχει στο Comicdom Con Athens 2016 μαζί με όλα τα κόμικς του Τόμεκ. Ο Τόμεκ είναι ο τιμώμενος Έλληνας καλλιτέχνης της φετινής διοργάνωσης για το συνολικό έργο του και έχει επιμεληθεί το επίσημο εικαστικό του φεστιβάλ. www.tomek.gr, http://tomekthings.blogspot.gr, theveryclosedcircle.blogspot.com Το άρθρο είναι από την έντυπη έκδοση της LIFO. Πηγή Αφιέρωμα στον Tomek