MORIBUS

Επειδή πρόκειται για μια φοβερή σειρά, που θυμάμαι με αρκετή νοσταλγία, καλό είναι να αναφέρουμε ότι τον ‘Johnny Logan’ δημιούργησαν οι Romano Garofalo (σενάριο) και Leone Cimbellin (σχέδιο) το 1972 για τις εκδόσεις Dardo. Η σειρά αυτή δεν ήταν μια απλή παρωδία. Σατίριζε τη ρωμαιοκαθολική εκκλησία, τους πολιτικούς, τους τεχνοκράτες, τους μαφιόζους, το φεμινιστικό κίνημα, τους πάντες. Κινούνταν σε μια super-hero, James Bond, adventure αντι-θεματολογία με αναφορές σε Mandrake, Diabolik αλλά και στα giallo comics. Αλλά με ένα φοβερό, ανατρεπτικό χιούμορ, δανεισμένο από την παλιά ιταλική κωμωδία. Τηρουμένων των αναλογιών, μια σειρά που για την ιταλική σκηνή των κόμικς της δεκαετία του ‘70 ήταν ότι ο Howard the Duck για την αντίστοιχη αμερικανική.

Απ΄ ότι θυμάμαι, αυτή η σειρά είναι ατόφιας ελληνικής παραγωγής! Δημιουργός της ένας εκπληκτικός Γιουγκοσλάβος καρτουνίστας, που η Μαμούθ είχε προσλάβει τότε -γινόταν της τρελής στην πατρίδα του εκείνο τον καιρό- του οποίου το επίθετο δε μπορώ να θυμηθώ. Το μικρό του όνομα ήταν Ντούσαν, ήταν γύρω στα σαράντα, κι είχε μεγάλη εξοικείωση με ο,τιδήποτε χρησιμοποιούσαν τότε (διαφάνειες, αερογράφους, πένες κ.λ.π.}. Χαιρόσουν (και ντρεπόσουν) να τον βλέπεις να δουλεύει!

Ναι, πράγματι ο Morbius είναι Έλληνας. Αν και το είδος των ιστοριών στις οποίες συνήθως πρωταγωνιστεί δεν εστιάζουν σε τόσο φολκλόρ στοιχεία, όπως αυτές της Ηλέκτρας ή της Wonder-Woman, ήδη από το origin του, που παρουσιάζεται στο Amazing Spider-man #102 (αδημοσίευτο στην Ελλάδα), γίνεται προφανής ο τόπος καταγωγής του, αφού τα πειράματα που τον μεταμορφώνουν διεξάγονται «στο εργαστήρι που κρύβουν τα ψηλά βουνά της ευρωπαϊκής χώρας από την οποία κατάγεται», ο επιστημονικός του συνεργάτης και στενός του φίλος -που εν τέλει γίνεται και το πρώτο θύμα του βαμπιρισμού του- ονομάζεται «Nikos”, ενώ το πλοίο που τον μεταφέρει στην Αγγλία «διασχίζει την ηλιόλουστη Μεσόγειο». Σε αυτήν την ιστορία δεν αναφέρεται βέβαια η λέξη Ελλάδα, ή Έλληνας, αφού, από τη μία ο χαρακτήρας δεν είναι ιδιαίτερα κολακευτικός για οποιαδήποτε εθνοτική ομάδα, από την άλλη ο Roy Thomas πιθανώς φοβάται ότι θα εκτεθεί ανεπανόρθωτα σε περίπτωση που γράψει κάτι που δε θα περιγράφει με σχετική ακρίβεια έναν τόπο για τον οποίο δε γνωρίζει σχεδόν τίποτα. Με τα ονόματα, τις καταγωγές και τα υπόλοιπα, θ΄ ασχοληθεί πολύ αργότερα η συγγραφική ομάδα του «Official Handbook of the Marvel Universe». Μεταξύ μας, νομίζω πως όφειλα να γράψω κάτι εδώ, αφού από αυτό το εξώφυλλο του εν λόγω τεύχους (Amazing Spider-man 102), άντλησα και το παραφρασμένο όνομα που αποτελεί και το nickname μου.

Μια καθυστερημένη διευκρίνηση στον x_for_xepeta (συγγνώμη, φίλε, μόλις τώρα το είδα). Τα τεύχη με την σφραγίδα ‘NOT TO BE SOLD’ αποτελούσαν τμήμα του περιορισμένου υλικού που παρέμενε στα αρχεία της Μάρβελ, με σκοπό να αποστέλλεται σε συνεργάτες (εκδότες, πράκτορες, καλλιτέχνες κ.λπ.) όταν αυτό κρίνετο απαραίτητο. Στον Καμπανά, όπως και σε όποιον άλλο ξένο εκδότη το επιθυμούσε, έστελναν τεύχη από αυτό το αρχείο για καθαρά πρακτικούς λόγους. Για να έχει δηλαδή ο ξένος εκδότης μιας πρώτης τάξεως ιδέα του πως παρουσιάστηκε από τη μητρική εταιρία το προϊόν, ώστε να την χρησιμοποιεί ως πρότυπο. Στην περίπτωση του Καμπανά, βέβαια, αυτά τα τεύχη είχαν ακόμη μεγαλύτερη αξία, αφού από τη στιγμή που ποτέ δεν παράγγελνε τα φιλμ εκτύπωσης, έπρεπε να φωτογραφίζει και να κάνει -όταν πια αποφάσισε να βάλει χρώμα- μόνος του το διαχωρισμό των χρωμάτων. Το χειρότερο βέβαια με αυτήν την πρακτική ήταν πως σε ό,τι μορφή τους έστελναν τα τεύχη (ταλαιπωρημένα, κακοτυπωμένα, με ασαφή τα μαύρα), σε τέτοια και πολύ χειρότερη τα παρέδιδαν στους αναγνώστες, αφού πάταγαν σε σαθρές βάσεις. Πρέπει εδώ να διευκρινίσουμε ακόμα ότι η Μάρβελ είχε πάντα απίστευτα χαώδες και ελλιπές αρχείο, και έστελνε τα εν λόγω τεύχη μόνο όταν πραγματικά της περίσσευαν ή τα είχε πρόχειρα. Σε αντίθετη περίπτωση ο εκδότης υποχρεωνόταν να πληρώνει τα original τεύχη, αφού και ή ίδια η Μάρβελ τα αγόραζε για λογαριασμό του από κάποιον έμπορο παλαιών τευχών, πολλές φορές σε αρκετά αλμυρές τιμές!

Αυτή η σειρά, αν και όχι κάτι το ιδιαίτερο, συνδημιουργήθηκε από ένα σπουδαίο καλλιτέχνη, τον Ισπανό Carlos Gimenez (Delta 99), σε σενάριο του, επίσης σημαντικού συμπατριώτη του, Manuel Yanaz, το 1968. Ένα χρόνο μετά, το ζευγάρι εγκαταλείπει το κόμικ και ο γερμανικός οίκος το παραδίδει στο εξίσου σημαντικό, αν και βραχύβιο, φλαμανδικό στούντιο του Karel Verschuere που αποτελείτο εκτός από τον ίδιο και από τους Eduard De Rop, Erik Vandemeulebrouck και Eugeen Goossens. Ένα, αν μη τι άλλο, "ευρωπαικό" κόμικ!

Χωρίς να θέλω να προσβάλλω τη μεγάλη στρατιά των μάνγκα-φαν, της οποίας δεν αποτελώ μέλος, αν αυτό το ανοσιούργημα είναι σοβαρό δείγμα ιαπωνικού τρόμου -που στο σινεμά τουλάχιστον διαθέτει μεγάλους δημιουργούς, με προεξέχοντα τον τρισμέγιστο Τακέσι Μίικε της Audition- τότε τι να πω; Μήπως βρίσκομαι στη ζώνη του λυκόφωτος; Τέλος πάντων, ελπίζω ή αυτός ο Χίνο να ξεπέταξε το παραπάνω φίδι, ή η αξιοσέβαστη εκδοτική που το έβγαλε να πιάστηκε κορόιδο. Μ΄ άλλα λόγια, προκλητικά μέτριο για τη σχολή που πρεσβεύει το "Κόκκινο φίδι". In my humble opinion, εννοείται.

Απ΄ ότι βλέπω εδώ, το εξώφυλλο του τρίτου τεύχους, που κατά τα φαινόμενα αποτελεί ανατύπωση αυθεντικού τεύχους του Μικρού Σερίφη, είναι "απόδοση" εξωφύλλου ή εσωτερικού πάνελ σχεδιασμένο από τον Jack (the King) Kirby! Ως γνωστόν, ο Βασιλιάς δούλεψε σε αρκετά στριπς και σειρές γουέστερν, με ποιο γνωστες τις Two-Gun Kid και Rawhide Kid, αφήνοντας το ξεχωριστό του στίγμα καί σε αυτό το είδος. Καθόλου παράξενο λοιπόν που ο Ανδρεόπουλος ξεπατίκωσε καί δική του - δικές του δουλειές. Το μόνο που μένει είναι να ανακαλύψουμε από που ακριβώς προέρχεται το εν λόγω δείγμα. Αν γνωρίζαμε για ποιο αυθεντικό εξώφυλλο του Σερίφη πρόκειται, θα μπορούσαμε τουλάχιστον να αποκλείσουμε κάθε ματαγενέστερη δουλειά του Τζακ, αλλά και πάλι θα ήταν υποθεση βελόνας στ΄ άχυρα.

Αυτό το απίστευτο οπισθόφυλο με το γιρλαντέ κάδρο της Εθνικής, που απολαμβάναμε στα Ανεμοδουρικά τσέπης (Μπλεκ & Ζαγκόρ) της δεκαετίας του '70, αποδεικνύει γι΄ άλλη μια φορά πως ο εν λόγω εκδοτικός οίκος είναι στην πραγματικότητα μια μηχανή του χρόνου! Βλέποντας αυτό το τευχάκι στα περίπτερα, μπήκα στον πειρασμό να τσιμπηθώ για να σιγουρευτώ ότι ήμουν ξύπνιος. Το ότι είχα έρθει σε επαφή και με προηγούμενες εκδόσεις των Λεοπαλαιόντων με έπεισε τελικά ότι δεν ονειρευόμουν. Κι επειδή ο Νίκος είναι θαυμάσιο παιδί, κι επειδή το εγχείρημα είναι τεχνικά δύσκολο, κι επειδή το θράσος του εκδότη είναι απύθμενο...εύχομαι τα καλύτερα στην έκδοση αυτή.

Λοιπόν, παιδιά, μετά από ένα μικρό ξεσκόνισμα, και επανεξέταση της γραμμής και του των οργάνων που χρησιμοποιούσε, είμαι σε θέση να σας πληροφορήσω ότι ο Έλληνας καλλιτέχνης που φιλοτέχνησε αρκετά από τα πρώτα εξώφυλλα σε μικρό και μεγάλο Ποπάυ, Μπανκς Μπάννυ, Ταρζάν, καθώς και τις μονοσέλιδες κόμικ-κουίζ αστυνομικές ιστοριούλες στο μεγάλο Ποπάυ είναι, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, ο αξιότιμος κύριος Ν. Αβαγιανός! Το όνομά του υπάρχει σε υπογραφές που συνόδευαν το ιστορικό-ενημερωτικό του κόμικ «Μεγάλες Μορφές» (στο εσωτερικό οπισθόφυλλο του Μπαγκς Μπάννυ) αλλά και στις «Στρατιωτικές Στολές» (που κοσμούσαν το οπισθόφυλλο της σειράς). Τα εξώφυλλά του, που είτε αποτελούσαν αναπαραγωγή εσωτερικού πάνελ, είτε είχαν αυτόνομο θέμα, ήταν αξιοπρεπέστατα, και ειδικά στο Ποπάυ, μπορεί να τα ξεχωρίσει κανείς από μια ενδιαφέρουσα ιδιοτροπία. Ο καλλιτέχνης δεν ήξερε ότι ο Ποπάυ στερείται δεξιού ματιού (εξ΄ ου και το όνομα) και όταν σχεδίαζε την πλευρά που φαινόταν, είτε αυτή ήταν δεξιά, είτε αριστερή, πάντα το γερό μάτι μεταφερόταν εκεί! Μ΄ άλλα λόγια, όταν τον σχεδίαζε αυτός, ο Ποπάυ δεν ήταν ποτέ γκαβομάτης! Ανατρέξτε λοιπόν στα εξώφυλλα που έχουμε μαζέψει ως τώρα. Μετά από τα πρώτα που ανήκουν σε Sangalli και Dossi, τα νούμερα 71,79,85,87,92,95,96,97,98,107,108,109,110,114,115,116,118,122 (αυτό ειδικά!),124,127,131,143,147,150,155 και 159 είναι του Αβαγιανού! Ενδιαφέρον επίσης είναι ότι από τα τέλη της δεκαετίας του ‘80 και μετά, κι ενώ ένας άλλος Έλληνας καλλιτέχνης φιλοτεχνεί πλέον τα περισσότερα από τα εξώφυλλα του μικρού Ποπάυ, στην ταυτότητα του περιοδικού αναφέρεται ως υπεύθυνος ατελιέ κάποιος Α. Αβαγιανός. Ή λοιπόν το Ν, στην παλιά υπογραφή το διαβάζω λάθος, ή ο σχεδιασμός των ντόπιων εξωφύλλων στην έκδοση αυτή ήταν μάλλον οικογενειακή υπόθεση!

Ένα-δυο λόγια γι΄ αυτήν την πολύ ενδιαφέρουσα σειρά. 1) Πρόκειται για ένα κατ΄ αρχήν πολύ ενδιαφέρον πείραμα από την πλευρά του Δραγούνη, γιατί το υλικό των πρώτων τευχών προήρχετο αποκλειστικά από το αμερικανικό μηνιαίο comicbook του Popeye, που εκείνη την εποχή εξέδιδε η Charlton. Το κακό βέβαια με αυτό το πείραμα ήταν ότι, αν εξαιρέσουμε αυτές του Sagendorf, οι υπόλοιπες ιστορίες ήταν πολύ κακής ποιότητας, σε κάποιες περιπτώσεις τρισχειρότερες κι από τις ιταλικές! (Είπαμε, άλλο στριπ, άλλο comicbook). Το γεγονός αυτό δεν πέρασε απαρατήρητο από τον Δραγούνη, που σύντομα παρέδωσε τη σκυτάλη στο παλιό και δοκιμασμένο ιταλικό υλικό, αυξάνοντας παράλληλα και τις σελίδες της έκδοσης, που ήταν προκλητικά λιγοστές σε σχέση με την τιμή του περιοδικού. 2) Σε αρκετά από τα πρώτα τεύχη και σε μια σειρά μονοσέλιδων αστυνομικών κόμικ-κουίζ, δημιουργήθηκαν τα μοναδικά ελληνικής παραγωγής κόμικς με ήρωα τον Ποπάυ! Αν και το όνομα του δημιουργού τους δεν είναι απόλυτα εξακριβωμένο (θα σας δώσω περισσότερα στοιχεία γι΄ αυτό σε επόμενο ποστ), πρόκειται για τον ίδιο που δημιούργησε δεκάδες αξιοπρεπή εξώφυλλα σε μικρό και μεγάλο Ποπάυ τα πρώτα χρόνια της έκδοσης. Υπήρξαν βέβαια τουλάχιστον άλλοι δύο Έλληνες σχεδιαστές εξωφύλλων τα επόμενα χρόνια στην έκδοση, όμως με σαφώς λιγότερο ταλέντο.

Λοιπόν, παιδιά, αν και δεν έχω μπροστά μου τα τεύχη, είναι βέβαιο ότι έκανα λάθος με την ιστορία του Segar, που δημοσιεύτηκε στο τεύχος 161 κι όχι στο 151. Έτσι, διορθώνω και το αντίστοιχο ποστ για να μην μπερδέψω κι άλλους.

Διαφωνώ κάθετα. Ο Δανίκας πρώτον, είναι ο μοναδικός κριτικός που δεν κάθεται να διαβάσει ξένα κείμενα πριν γράψει το δικό του, δεύτερον, δεν τον ενδιαφέρει καθόλου να προωθήσει οποιαδήποτε ταινία εξυπηρετώντας συγκεκριμένα συμφέροντα, μ΄ άλλα λόγια, είναι ΤΙΜΙΟΣ, τρίτον, παρ΄ ότι έχει συμπάθειες σε σχολές και συγκεκριμένους σκηνοθέτες, δεν έχει κανένα πρόβλημα να κατακρεουργήσει ταινία κάποιου τον οποίο θεωρεί θεό, τέταρτον, έχει γενικές γνώσεις και δεν είναι απλά, όπως οι περισσότεροι, ένα movie-geek, πέμπτον γράφει με ιδιαίτερο τρόπο που δε μιμείται κανένα, και έκτον και σημαντικότερο, έχει κατά ενενήντα τοις εκατό τις ίδιες απόψεις με μένα για το σινεμά! Μην ξεχνάς ότι διατηρεί το δισέλιδό του στην εφημερίδα με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στην Ελλάδα για πάνω από είκοσι χρόνια. Όσον αφορά τώρα το masterpiece που λέγεται Kick-Ass, ε, απλώς την πάτησε! Συμβαίνει με όλους!

Λοιπόν, παιδιά, είδα το σάββατο την ταινία και δεν μπορώ ακόμα να συνέλθω! Είναι ΑΣΥΛΛΗΠΤΑ καλή!!! Συνήθως οι μεταφορές των κόμικς στο σινεμά πάσχουν αφόρητα. Αυτό όμως το φιλμ, εκτός του ότι έχει αλλάξει ελάχιστα πράγματα από το κόμικ, ξεπερνάει-βελτιώνει σαφώς τη πηγή του! Κι ενώ ο Cage κάνει την καλύτερη ερμηνεία του εδώ και μια δεκαετία, την παράσταση κλέβει αυτό το καταπληκτικό κοράσιο που παίζει την Hit-Girl! Θα μπορούσα να μοντάρω μόνο της σκηνές της Hit-Girl και του Big Daddy και να τις ξαναβλέπω για εβδομάδες! Ξεχάστε ηλίθιες κριτικές -π.χ. αυτήν του καθ΄ όλα σεβαστού και αναμφισβήτητα κορυφαίου Έλληνα κριτικού, του Δανίκα των Νέων, που παραμένει όμως παντελώς άνίδεος όσον αφορά τα αμερικανικά κόμικς και τη μυθολογία τους- και τρέξτε να δείτε το φιλμ! Χωρίς υπερβολή, είχα να διασκεδάσω τόσο με ταινία απ΄ όταν είδα τον Τιτανικό. Εντάξει, ίσως κάπου να εμπλέκεται και η υπερηρωική μου κουλτούρα, όμως σας εγγυώμαι ότι με αντίστοιχες μεταφορές είμαι ιδιαίτερα αυστηρός. (Το Batman & Robin π.χ., πιστεύω ότι είναι μια από τις χειρότερες ταινίες όλων των εποχών.)

Αυτή η σειρά σίγουρα πρέπει να προταθεί για το χρυσό βατόμουρο των χειρότερων εξωφύλλων στην ιστορία των ελληνικών κόμικς. Πραγματι, είναι τόσο προκλητικά άσχημα αυτά τα δέκα πρώτα εξώφυλλα, που σε κάνουν να πιστεύεις ότι βρίσκεσαι στη ζώνη του λυκόφωτος (μόνο εκεί θα μπορούσε κανείς να εκδόσει σε mainstream σκηνή κάτι παρόμοιο)! Το πιο εξωφρενικό είναι ότι, απ΄ ότι βλέπω, φέρουν και υπογραφή, από κάποιον, ή κάποια, "Η.Κ."! Τώρα, ποιος να ΄ναι αυτός ο Η.Κ.; Ο φίλος μου, ο Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου, εκ των ιδρυτών του Comicdom, αποκλείεται να είναι γιατί θα μου το είχε πει. Ή μήπως όχι; Λέτε να είναι ο Ηλίας Κυριαζής; Πρέπει να ηταν γύρω στα δέκα το '89, όπως άλλωστε και ο Κατιρζιγιανόγλου. Λέτε να είναι αυτός ο ένοχος; Θα τον ρωτήσω, όταν τον συναντήσω. Εκτός κι αν ο καλλιτέχνης είναι ο... Ηλίας Καμπανάς, μόνο που αυτός, αν θυμάμαι καλά, πρέπει να είχε ήδη αποδημήσει εις κύριον κάποια χρόνια πριν. Λέτε να είναι κάποιος εγγονός του; Τέλος πάντων, το πιθανότερο είναι να πρόκειται για σύμπτωση και κανείς εκ των παραπάνω να μην έχει σχέση με τον "Η.Κ.", όμως επειδή ο χώρος των Ελλήνων κομιξάδων είναι απίστευτα μικρός και ανακυκλώμενος, θα είχε αρκετό ενδιαφέρον η διευκρίνηση του μυστηρίου αυτού.

Θέλω να δώσω πολλά συγχαρητήρια στις εκδόσεις Κορμοράνος για τη δημοσίευση ενός από τα ελάχιστα αριστουργήματα που η τέχνη των κόμικς έχει ως τώρα προσφέρει. Είναι αρκετά δελεαστικό, όμως προυποθέτει αρκετό χρόνο, που δυστυχώς αυτή την περίοδο στερούμαι, το να αναλύσω γιατί αυτή η δουλειά του Clowes είναι τόσο σημαντική. Μόνο ένα-δυο λόγια σχετικά με κάποιες παρατηρήσεις προλαλησάντων. 1) Ναι, το κόμικ αυτό έχει στενή σχέση με το σινεμά του Lynch (απ΄ το Eraserhead ως το Inland Empire) και οποιοσδήποτε φαν αυτού του είδους πρέπει οπωσδήποτε να το διαβάσει. 2) Παρ΄ ότι φαινομενικά το σενάριο δείχνει να μην οδηγεί πουθενά, στην πραγματικότητα σχεδόν τα πάντα εξηγούνται (τουλάχιστον όσα έχουν πραγματική σημασία και όχι τα επουσιώδη). Και, προσοχή, τα επουσιώδη εδώ είναι αυτά που σ΄ ένα συμβατικό σενάριο αποτελούν το χοντρό κορμό της ιστορίας. Απλά το "ΟΜΟΙΩΜΑ" δεν είναι μια βελανιδιά, αλλά ένα αναριχητικό φυτό -με κοφτερά αγκάθια ενίοτε- που σκαρφαλώνει και χώνεται βαθιά στο πίσω μέρος του μυαλού σου. 3) Όπως είπε και ο Μίκαελ Χάνεκε "είναι εξαιρετικά εγωιστικό για έναν δημιουργό να πιστεύει πως ξέρει την απόλυτη αλήθεια και να οδηγεί σε αυτήν το κοινό του." Ο Clowes μας εξηγεί με απόλυτη διαφάνεια και καθαρότατη γραμμή πως "εν οίδα, ότι ουδέν οίδα." 4) Ο Clay (Πηλός) με την ανυπόφορη παθητικότητά του καθορίζει ένα είδος συμπεριφοράς που αποκλείνει από τα επιθετικά πρότυπα του σήμερα και προτείνει μιαν άλλη θεώρηση ζωής. Θα επιβιώσει; Όχι βέβαια, όμως ποιος θέλει να ζει σ΄ έναν τέτοιον εφιαλτικό κόσμο; Αυτά προς το παρόν, πριν παρασυρθώ περαιτέρω, και ελπίζω το συγκεκριμένο άλμπουμ να τύχει στην Ελλάδα της υποδοχής που του αξίζει.

Χωρίς βέβαια να θέλω να προεξοφλήσω τίποτα, πριν δούμε τον πιλότο, πιστεύω πως αυτή η στολή που έφτιαξαν προδίδει τουλάχιστον ασέβεια στον χαρακτήρα. Παρ΄ ότι αυτή η θρυλική φιγούρα δημιουργήθηκε το 1936, κανείς ποτέ δε διανοήθηκε ν΄ αλλάξει το οτιδήποτε στην κλασική βιολετί στολή, ούτε από τους Αμερικανούς, ούτε από τους Ιταλούς, ούτε από τους Σκανδιναυούς δημιουργούς. Ο Billy Zane, πραγματικός φαν του Phantom, φόρεσε μια πιστότατη στολή απ΄ την οποία έλειπαν -και δικαίως- μόνο οι ρίγες του σορτ. Δυστυχώς η πείρα μου έχει δείξει ότι όταν ο χαρακτήρας απομακρύνεται (είτε μορφικά, είτε θεματικά) από τις ρίζες του, το αποτέλεσμα είναι από αδύναμο, ως τραγικά απαράδεκτο (βλέπε Man Thing, Captain America, τον πρώτο Punisher, Generation X, Catwoman κ.λπ.) Ίσως να σκέφτομαι ως φανατικός οπαδός εδώ, όμως, μ΄ αυτή τη στολή που έφτιαξαν, δε θα στενοχωρηθώ καθόλου άν αυτό το κόνσεπτ περιοριστεί τελικά μόνο σ΄ έναν τετράωρο πιλότο.

Παιδιά, αν και είναι πιθανό να έχει αναφερθεί και αλλού, πιστεύω ότι θα ήταν χρήσιμο και σε αυτό το τόπικ να επισημάνουμε ότι η σειρά "Γουέστερν" δεν έχει καμμιά σχέση με Μάρβελς, εκτός από τα εξώφυλλα που προέρχονται από το Rawhide Kid, οπότε θα ήταν καλό ο εν λόγω τίτλος να αφαιρεθεί από τη λίστα. Οι τίτλοι με αμιγώς υλικό από τη Μάρβελ που εξέδωσε ο Καμπανάς τη δεκαετία του '70 είναι, πέραν κάθε αμφιβολίας, 21.

Αυτό το άλμπουμ το βρήκα πρόσφατα στο Μοναστηράκι και το διάβασα μόλις τώρα! Πρόκειται για την συνήθη περίπτωση –συμβαίνει σε όλο τον κόσμο- όπου ο εκδότης των κόμικς πιστεύει ότι μπορεί να γράψει και κόμικς! Κι αφού αυτός πληρώνει για να εκδίδει τους άλλους, γιατί να μην πληρώσει και μια φορά για πάρτη του, να βγάλει το άχτι του, βρε αδελφέ! Εδώ λοιπόν ο φίλτατος Ψαρόπουλος μας υποβάλλει σ’ ένα απίστευτο κινεζικό μαρτύριο βγαλμένο κατ’ ευθείαν από την αρχαιότητα! Ασύλληπτα αδούλευτη μετάφραση, μπερδεμένοι χρόνοι αφήγησης (από ενεστώτα σε παρατατικό, μετά σε αόριστο κι άντε πάλι ο ενεστώτας κλπ), έμμετρα που μεταλλάσσονται σε πεζό λόγο, ποίηση μπερδεμένη με ευφυολογήματα, ρίμες που χάνονται κι επανεμφανίζονται, γκεστ εμφανίσεις απ΄ όλους τους χαρακτήρες που εξέδιδε τότε χωρίς καμιά αιτία, ατάκες από τα παραπάνω κόμικς επίσης χωρίς αιτία, τοποθέτηση διαλόγων σε μορφές που υπονοούν άλλα, πάνελ αδικαιολογήτως πηγμένα στα λόγια, άλλα εντελώς άδεια από λόγια (και νόημα), μπερδεμένη καθαρεύουσα με ατόφια αρχαϊκή, με ρεσιτάλ λαϊκισμών και στρίμωγμα παντού αρχαίων ρητών και κυρίως ένας ανελέητος, φιλοσοφικών προεκτάσεων, πρόλογος, τον οποίο αν καταφέρεις και τελειώσεις αμφιβάλλεις σοβαρά αν διαθέτεις τα πνευματικά εφόδια να παρακολουθήσεις το αριστούργημα που ακολουθεί! Δεν αγνοώ ότι ο άνθρωπος μάλλον έριξε πολλή δουλειά και σκέψη για να δημιουργήσει αυτό το έργο. Όμως ίσως θα έπρεπε κάποιος να του θυμίσει ότι εκτός από τις καλές προθέσεις χρειάζεται και μια μικρή λεπτομέρεια που κάνει τη διαφορά: το ταλέντο, που μάλλον ο Τάσος ολωσδιόλου δεν έδειξε ότι διαθέτει σε αυτήν εδώ την προσπάθεια. ‘Όσο για το σχέδιο του Πέτρου Βλαχουτσάκου, επαρκέστατο, μόνο που αντλεί υπερβολική επιρροή από το Αστερίξ, αποτέλεσμα στο οποίο είναι πεντακάθαρο ότι τον ώθησε ο Ψαρόπουλος! Ο οποίος Ψαρόπουλος παραλείπει να αναφέρει στο εξώφυλλο το όνομα του Βλαχουτσάκου, που μάλλον ψυλιαζόμενος την όλη «εξαφάνιση» φρόντισε να μας θυμίζει ότι αυτός είναι ο σχεδιαστής συνεχώς μέσα στα πάνελ, λες και η δουλειά του προορίζετο για ανθολογία πολλών κατακερματισμένων άλμπουμ όπως το Pilot, ενθυμούμενος σε μία-δυο περιπτώσεις και τον Ψαρόπουλο, τοποθετώντας τον μάλιστα κάποτε και δεύτερο! Όχι παίζουμε! Ο Ψαρόπουλος, εν τω μεταξύ, στην ταυτότητα του άλμπουμ, έχει σβήσει αδέξια τον αρχικό χαρακτηρισμό του ως «Παρουσίαση, κείμενο σκίτσων», με το πολύ πιο γκλαμουράτο «Παρουσίαση-Κείμενα-Art Direction Σκίτσων»! Το τελευταίο υπονοεί ότι έλεγε στο Βλαχουτσάκο π.χ. «κοίτα, ο Πλούτος θα μοιάζει μ΄ αυτόν εδώ το Συγκλητικό απ΄ το Αστερίξ νούμερο τάδε κι ο Καρίων μ΄ αυτόν εδώ το Λεγεωνάριο, κ.ο.κ!» Γι’ αυτό άλλωστε και ο Βλαχουτσάκος αναφέρεται ως ο μίστερ «καλλιτεχνική απόδοση σκίτσων». Δηλαδή, πριν τα…αποδώσει ο Βλαχουτσάκος, τα σκίτσα δεν ήταν καλλιτεχνικά; Ωιμέ! Το πιο ωραίο είναι ότι υπάρχει και «καλλιτεχνική επιμέλεια» από το Νίκο (του Τίμο ίσως ; ) Καστρινάκη! Μα πόσοι καλλιτέχνες μαζεύτηκαν για να φτιάξουν αυτό το αριστούργημα;;;!!!

Το άρθρο που βρήκες, φίλε Mandrake, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και ξεκαθαρίζει αρκετά τα πράγματα όσον αφορά την Αρνάλντα. Κατ΄ αρχήν, πρόκειται για μια συνέντευξη του γιου ενός εκ των δύο ιδρυτών μιας από τις σημαντικότερες εκδοτικές των κόμικς παγκοσμίως, της γαλλικής LUG. Ο κύριος Claude Vistel , λοιπόν, σ΄ ένα κομμάτι της συνέντευξής του, που μας παραθέτει παραπάνω ο Μandrake, μας πληροφορεί ότι τη δεκαετία του 50, η Lug είχε εγκαταστήσει γραφείο στην Ιταλία, ένα είδος παραρτήματος, που αναλάμβανε να στρατολογεί Ιταλούς δημιουργούς για να παραδίδουν ανέκδοτες δουλειές τους στη Lug. Υπέύθυνη αυτού του παραρτήματος ήταν η Ιταλίδα Αρνάλντα, βοηθούμενη από το στέλεχος των Alpe (Leonello) Martini, τον σεναριογράφο δηλαδή του Τόνυ Μπόυ! Μ΄άλλα λόγια, η Αρνάλντα ήταν μια, ας πούμε , διπλή πρακτόρισσα, που από τη μία, γνωρίζοντας καλά την Ιταλική σκηνή των κόμικς, ανακάλυπτε νέο αίμα για τη γαλλική Lug, κι απ΄ την άλλη, δρώντας ως ανεξάρτητος παράγων, συνδεδεμένος με την Alpe, αλλά σίγουρα και με άλλους Ιταλικούς εκδοτικούς, αγόραζε και πουλούσε διάφορα copyright τίτλων σε τρίτες χώρες, (π.χ. Ελλάδα και Gimbo / Tony Boy). Μπράαααβο, Αρνάλντα!

Επί του πιεστηρίου, κάποιες πληροφορίες όσον αφορά στην καλή μας Arnalda Maffi: Μερικές φορές η αλήθεια είναι ακριβώς μπροστά σου, γι αυτό και δεν τη βλέπεις. Σήμερα, που κατάφερα να προσεγγίσω τα λίγα Παπερίνο που κατέχω, έψαξα την ταυτότητα του περιοδικού και βρήκα ότι το copyright του τίτλου ανήκει στην κυρία Αρνάλντα, όπως επίσης και αυτό του Τόνυ Μπόυ! Αν ψάξουμε να βρούμε ποιος εξέδωσε αρχικά τους δύο αυτούς τίτλους στην Ιταλία, θα πέσουμε πάνω στους …διάσημους εκδοτικούς «Alba d’oro» και «Victory». Άρα, μπορούμε να προβούμε στις εξής τρείς υποθέσεις: 1)Η Αρνάλντα, χωμένη βαθειά στα εκδοτικά κόλπα, κάποια στιγμή εξαγόρασε τα δικαιώματα των δύο σειρών και αφού έπεισε τον Καμπανά ότι είναι αριστουργήματα και σίγουρη επιτυχία, του τα παραχώρησε. 2) Η Αρνάλντα ήταν η ίδια εκδότης σε μία, ή και στις δύο αυτές εκδοτικές, οπότε τα δικαιώματα της ανήκαν εξ΄ αρχής. 3) Η Αρνάλντα λειτουργούσε ως αντιπρόσωπος-πράκτωρας ορισμένων μικρού βεληνεκούς εκδοτικών, που της είχαν «νοικιάσει» τα δικαιώματα των σειρών αυτών για κάποιο χρονικό διάστημα, ώστε να μπορεί να διαπραγματεύεται πιο εύκολα με ξένους εκδότες. Παρ΄ όλ΄ αυτά, στο Τόνυ Μπόυ, ο αξιότιμος κύριος Καμπανάς απέφυγε να στολίσει το λογότυπο με το όνομα της όμορφης Αρνάλντας…Γιατί άραγε; Μήπως είχε τελικά κάποιες μικρές επιφυλάξεις για το κατά πόσο το Μάφφι ήταν τελικά εξίσου βαρύγδουπο με το…Ντίσνευ; Λες; Μπα, δεν πιστεύω…

Μόνο μια μικρή διόρθωση όσον αφορά τους δημιουργούς του Tony Boy, που, όπως αναφέρει σωστά ο Dream Factory, είναι οι Leonello Martini και Francesco Pescador, μόνο που ο πρώτος είναι ο σεναριογράφος και ο δεύτερος ο σχεδιαστής, όπως αναφέρει και ο crc στην παρουσίαση της σειράς. Αυτά.

Αυτός ο Gimbo είναι πραγματικά μια πολύ μυστήρια φιγούρα. Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, δημιουργός του είναι ο Walter Cremonini, ένας εικαστικός που ασχολήθηκε ελάχιστα με τα κόμικς, γι΄ αυτό και δεν αναφέρεται σε κανένα κατάλογο κομιξάδων, όπως π.χ. ο Lambiek. Βοηθός του στη δημιουργία του χαρακτήρα αυτού αναφέρεται και ο γνωστός και μη εξαιρετέος (Soldino, Tom & Jerry, Pinocchio και κάργα Disneys) Nicola del Principe. Το ποιος ακριβώς συνέβαλε τα μέγιστα και σε ποιον ακριβώς τομέα είναι άγνωστο. Πάντως, ο χαρακτήρας είναι μια κακής ποιότητας απομίμηση του Ντόναλντ, με κάπως πιο ακραίες και βίαιες συμπεριφορές, που ως επί το πλείστον τιμωρείται σαδιστικά στο τέλος κάθε ιστορίας. Τώρα γιατί ο καλός μας Καμπανάς επέλεξε την Arnalda Maffi, ως αντίπαλον δέος του Walt Disney, πάνω από το λογότυπο, τι να πεις; Από πληροφορίες που θυμάμαι σε παμπάλαιο ιταλικό άρθρο, πρόκειται για μια γλυκύτατη φιγούρα του εκδοτικού stuff των Alpe, (πολύ σωστός εδώ ο DJO) που σε καμιά περίπτωση δεν αναφέρεται να έχει δημιουργήσει κάτι. (Εκτός βέβαια, αν είχε εμπλακεί στις διαπραγματεύσεις για την αγορά των δικαιωμάτων του χαρακτήρα, κι εντυπωσίασε τόσο τον Καμπανά, που τον ώθησε στο να της αφιερώσει τον τίτλο!) Όσο για τα εξώφυλλα του ελληνικού τίτλου, είναι όλα σχεδιασμένα από τον….ταρατατάάά…Ισαάκ (Μοσχίδη)!

Να λοιπόν που όλα εξηγούνται. Ο Βύρων Απτόσογλου, ο σπουδαιότερος ίσως από τους Έλληνες πιονιέρους σχεδιαστές κόμικς, του οποίου το προσωπικό στυλ πάντα έδειχνε να αντλεί στοιχεία από τη μεγάλη του Milton Caniff σχολή, εξέδωσε, όπως μας αποκαλύπτει εδώ ο καλός μας Valtasar, σειρά romance comic, σχεδιασμένη προφανέστατα από μέλος της σχολής αυτής! ( Lee Elias ίσως; ) Ο σπουδαίος αυτός καλλιτέχνης του οποίου το στυλ μιμήθηκαν και μιμούνται στρατιές σχεδιαστών σε όλο τον κόσμο (π.χ. κλεμμένη φιγούρα του εμφανιζόταν σε πρόσφατα σποτάκια του σταθμού Τζον Γκρηκ) και που είναι περισσότερο γνωστός από το τα θρυλικά του στριπ «Terry and the pirates» και «Steve Canyon» άφησε εποχή για τον κινηματογραφικό ρυθμό, τα σκληρά μελάνια, αλλά και τις αδυσώπητα φιλήδονες γυναίκες που δημιουργούσε. Ατέλειωτος ο κατάλογος των «μαθητών» του, τρομακτική η επιρροή του σε Η.Π.Α αλλά και Ευρώπη! Αρκεί μόνο να αναφέρω τους πιο γνωστούς εδώ Jordi Bernet (Torpedo) και G. Alessandrini (Martin Myster).

Ας πούμε και δυο λόγια και για τους φίλους μας τους Ιταλούς, μέσα από τις ιστορίες των οποίων πρωτογνωρίσαμε ουσιαστικά τον Ποπάυ, ή Braccio di Ferro, αν προτιμάτε. Ο πολυγραφέστερος όλων είναι ο αξιότιμος κύριος Pierluigi Sangalli. Μανιακός των γκαγκς, δημιούργησε επίσης και τις πιο αστείες από τις περιπέτειες του Πινόκιο. Ακόμα και στην πιο πρόσφατη ελληνική έκδοση, δικές του ιστορίες κυριαρχούσαν. Δεύτερος τη τάξη, ο Sandro Dossi, πιο κλασικός στην αφήγηση, ήταν αυτός που παρουσιάστηκε πρώτος στην ελληνική έκδοση του Δραγούνη. Καλές ιστορίες δικές του διαβάσαμε επίσης με ήρωα τον καλό διάβολο Τσέπο (Geppo), αλλά και τον Φέλιξ (Felix the Cat). Αξιοσημείωτοι και οι Alberico Motta, Umberto Manfrin, Mario Sbattella, Maurizio Amendola, Gino Esposito και κυρίως ο Tiberio Colantuoni, που αν και στον Ποπάυ ήταν μέτριος, μας χάρισε απίστευτο γέλιο μέσα από τις περιπέτειες του γορίλα Bongo, δείγματα των οποίων δημοσιεύτηκαν στο Σολντίνο. Ας τους χειροκροτήσουμε, λοιπόν! Αν και πολύ μακριά σε ποιότητα από τους Αμερικανούς συναδέλφους τους, σίγουρα άφησαν το δικό τους, ξεχωριστό στίγμα!

Παιδιά, σήμερα μόλις βρήκα το χρόνο να ξεφυλλίσω το βιβλίο του Dream Factory, και σε γενικές γραμμές έχω την ίδια άποψη με αυτήν που εξέφερε και ο rotagiatipino, όσον αφορά τη χρηστικότητα του. Είναι πάντως, παρά τις χτυπητές αδυναμίες της, μια αξιόλογη προσπάθεια που αξίζει του σεβασμού μας και μόνο για τον όγκο της έρευνας που το βιβλίο αυτό απαίτησε. Παρ΄ όλ΄ αυτά, ένα λάθος που εντόπισα στον τομέα που αναφέρεται στα κόμικς, που δημοσιεύτηκαν από τον Μικρό Κάου-Μπόυ, πιστεύω ότι χρειάζεται να το επισημάνουμε, κυρίως λόγω της σημασίας του εν λόγω στριπ. Γράφει λοιπόν ο D.F. ότι την σειρά «Οι Σφήκες» σχεδίαζε ο Yaroslav Horak. Φυσικά, δεν ισχύει. Πρόκειται για το κλασικό βρετανικό στριπ ‘The Seekers’ (1966-1971) των Les Lilley (σενάριο), John Μ.Burns (σχέδιο) του οποίου ο τίτλος παραφράστηκε από τον απίθανο μεταφραστή του Μ.Κ. με τον εξής τρόπο: Σήκερς, Σφήκερς, Σφήκες!!! Οι άνθρωποι δεν παίζονταν! Εν πάση περιπτώσει, πρόκειται για μια θαυμάσια σειρά, όπου ξεχωρίζει το δυναμικό -ειδικά στις σκηνές δράσεις- σχέδιο του Burns, που θυμίζει έντονα αυτό του Jim Holdaway της Modesty Blaze (στριπ στο οποίο θα δουλέψει λίγα χρόνια μετά και ο ίδιος ο Burns, διαδεχόμενος τον Romero), αλλά και η καταπληκτική φιγούρα του Jacob, ενός εκ των δύο πρωταγωνιστών, που λες και ενέπνευσε αυτούς που επέλεξαν τον Daniel Craig, ως τον νέο James Bond! Η ομοιότητα είναι καταπληκτική και είναι κρίμα που έχει χαλάσει το σκάνερ μου και δεν μπορώ να σας δείξω συγκριτικά δείγματα. Αυτά.