Βίκτορ Σακβίλ

Για να πω την αλήθεια, δε με ενοχλούσε πολύ το κίτρινο πλαίσιο. Όμως πρέπει να πω ότι το νέο εξώφυλλο είναι πολύ όμορφο. Μακάρι να είναι ένα σημάδι αλλαγής. Να δούμε περισσότερη όρεξη από τη Μαμούθ να δοκιμάσει καινούρια πράγματα και να αυξήσει την εκδοτική της παραγωγή.

Φαίνεται πως η νοσταλγία πουλάει, ακόμα και όταν δεν υπάρχει κάτι να νοσταλγήσεις! Είναι δυνατόν μια ταινία συνταγή/ στουντιακό προϊόν όπως το Bad Boys, χωρίς τίποτα το ξεχωριστό να κάνει δεύτερο σίκουελ 25 χρόνια μετά και αυτό το σίκουελ να τα πηγαίνει καλύτερα από την πρώτη ταινία; Και μια που λέμε για μαθήματα οδήγησης και γενικά για τα κακώς κείμενα της οδήγησης στην Ελλάδα, υπάρχει η κατάλληλη ταινία: "Ι.Χ. ώρα μηδέν" (1988) του Τάσου Μπουλμέτη με πρωταγωνιστή τον Παύλο Χαϊκάλη. Ένα καλτ διαμαντάκι που ο σκηνοθέτης του έχει πάψει να περιλαμβάνει στη φιλμογραφία του (αδίκως). Ένα ταξίδι στη μαγική δεκαετία του 1980 και στην κόλαση του να έχεις αυτοκίνητο εκείνη την εποχή. Τέτοιες ταινίες αξίζουν να τις νοσταλγήσεις! Τέτοιες ταινίες αξίζουν σίκουελ! Φανταστείτε: "Ι.Χ. έτος 2028 - μετά 40 έτη". Επικό τρέιλερ: "Νόμιζαν πως το 2028 θα είχαμε ιπτάμενα αυτοκίνητα και αποικίες στον Άρη. Δε φαντάζονταν πως θα ήταν η πραγματικότητα!" Και μετά η κάμερα να δείχνει τον Χαϊκάλη μποτιλιαρισμένο στην Πανεπιστημίου! Μαγεία!

"Δεν υποστήριξε κανείς εδώ (απ' ότι διάβασα τουλάχιστον) να καούν ταινίες και βιβλία." Δεν αναφερόμουν φυσικά στους σχολιαστές του greekcomics, που σχολιάζουν με νηφαλιότητα το θέμα, αλλά είχα στο μυαλό μου τις ρίψεις αγαλμάτων στα ποτάμια στο εξωτερικό. Κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να μεταφερθούν σε μουσεία, όπου να εκτίθενται με τις κατάλληλες ιστορικές πληροφορίες δίπλα τους. Όχι καταστροφή των έργων, αλλά σύγχρονη αποτίμηση των ιστορικών γεγονότων. Είναι λίγο υποκριτικό να ξεσπούν οι Βέλγοι στο άγαλμα του Λεοπόλδου, αλλά να βασιλεύει ακόμα η οικογένειά του στο Βέλγιο, χωρίς να έχει επιστρέψει τα χρήματα που λήστεψε από το Κογκό.

Είναι άλλο πράγμα να αναδεικνύεις τις εγκληματικές πράξεις του κάθε Λεοπόλδου και εντελώς διαφορετικό πράγμα να θέλεις να εξαφανίσεις από τη μνήμη την ύπαρξη του. Αν εξαφανιστεί από την ιστορική μνήμη η σκοτεινή περίοδος της δουλοκτησίας, δε σημαίνει ότι δεν υπήρξε! Αντίθετα πρέπει να θυμόμαστε τις σκοτεινές περιόδους της ιστορίας και τις αρνητικές προσωπικότητες που πρωταγωνίστησαν σε αυτές, ώστε να μην επαναληφθούν στο μέλλον. Επίσης οι καλλιτεχνικές δημιουργίες πρέπει να κρίνονται στα πλαίσια της εποχής τους. Αλλιώς θα έπρεπε κάθε 30 χρόνια να ανάβουμε φωτιές και να καίμε βιβλία, αγάλματα, ταινίες κ.λ.π. Ας σκεφτούμε π.χ. πόσο καλά παιδιά ήταν μερικοί αυτοκράτορες του Βυζαντίου. Ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης είχαν δούλους. Ας σκεφτούμε πως οι 3 σωματοφύλακες (και ο Νταρνανιάν) έδερναν τους υπηρέτες τους. Στο "Ξύλο βγήκε από τον παράδεισο" ήταν αποδεκτό να χαστουκίζονται μαθήτριες. Στον "Ατσαλένιο γίγαντα" του Ιουλίου Βέρν ένας χαρακτήρας σκοτώνει διαδοχικά 49 τίγρεις γιατί του αρέσει το κυνήγι! Επίσης και έναν Ινδό, που ήταν "κακός" γιατί πολεμούσε τους Άγγλους αποικιοκράτες. Έτσι χωρίς σκέψη πέταξα τα πρώτα παραδείγματα που μου ήρθαν στο μυαλό, μη αποδεκτών σήμερα πρακτικών. Να ανάψουμε τις πυρές; Ή να δούμε με ωριμότητα την πορεία του ανθρώπινου είδους; Ελπίζω πως μερικούς αιώνες αργότερα, ο ιστορικός του μέλλοντος θα είναι επιεικής με τους ανθρώπους του 21ου αιώνα (και με τα αγάλματα, τα κόμικς και τις ταινίες τους...).

Στον πραγματικό κόσμο ο πατέρας του Πάτινσον ήταν έμπορος μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, οπότε δεν αποκλείεται ο μικρός Ρόμπερτ, κάποια στιγμή στη ζωή του να άλλαζε λάδια κάτω από ένα παλιό Ρόβερ, με ιδρωμένη φανέλα και γαλλικό κλειδί στην τσέπη.

Δεν είναι άσχημη η ιδέα ενός Μπάτμαν βοηθού στο συνεργείο αυτοκινήτων του μπάρμπα- Άλφρεντ που τη νύχτα βγαίνει και πολεμάει το έγκλημα. Αλλά χρειάζεται έναν αρκετά νεαρό Μπάτμαν. Οι στολές ωστόσο στα προσχέδια δεν πολυταιριάζουν. Το ίδιο και τα αυτοκίνητα. Πρέπει να δείχνουν χειροποίητα, φτιαγμένα με απλά συνηθισμένα υλικά. Η γοτθική αισθητική πρέπει να φύγει και να πλησιάσει αυτή του "Fast and Furious". Μπορείς να βάλεις και έναν οκτάχρονο Ρόμπιν παιδί Κορεατών μεταναστών. Μου φαίνεται πως ξέφυγα από το σκοτεινό Μπάτμαν και τον έκανα κάγκουρα, λαϊκό παιδί της γειτονιάς!

Η αλήθεια είναι πως στη δεκαετία του '80 δεν ήταν της μόδας να γίνεται ουσιαστική κριτική πάνω σε μορφές τέχνης όπως τα κόμικς. Χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια για να δούμε να αντιμετωπίζονται με σοβαρότητα. Δε θα ήθελα να χαλάσω το κέφι κανενός με αναλύσεις, αλλά ο Μίκυ και ο Ντόναλντ είναι πραγματικά εμβληματικοί χαρακτήρες. Μπορούν να συγκριθούν σε απήχηση με τον Ποπάυ και την Όλιβ; Με τον Τομ και τον Τζέρι; Νομίζω πως όχι. Οπότε η ψηλότερη κορυφή είναι φυσικό να δέχεται και τους περισσότερους κεραυνούς!

Όταν είδα τον τίτλο του άρθρου από το μακρινό 1985, πίστευα πως θα ήταν βαρετό και αδιάφορο. Όμως έπεσα έξω! Μου δημιούργησε την επιθυμία να γράψω κάποιες σκέψεις μου. Πρώτα από όλα το άρθρο είναι χαρακτηριστικό της εποχής του. Τότε υπήρχαν στην Ελλάδα δυο τάσεις στην κριτική απέναντι στα κόμικς. Η μία πως κάνουν φιλοαμερικανική / φιλοκαπιταλιστική προπαγάνδα στα παιδιά. Η άλλη ότι απομακρύνουν τα παιδιά από τα πατριωτικά / χριστιανικά ιδεώδη. Και οι δύο τάσεις συμφωνούσαν ότι είναι καλύτερο για τα παιδιά να αποφύγουν τα κόμικς και να διαβάσουν βιβλία / περιοδικά (της δικής τους τάσης βέβαια). Αντίστοιχες τάσεις κριτικής υπήρχαν και σε άλλες χώρες του κόσμου. Εννοείται πως κόμικς για μεγάλους δεν ήταν κάτι αποδεκτό τότε. Επίσης αυτά που λέει το άρθρο για τους χαρακτήρες δεν απέχουν από την πραγματικότητα. Μάλιστα δεν ξέχασε να αναφερθεί από το Σκρουτζ μέχρι και τον Πασχάλη Χήνο, οπότε κερδίζει το σεβασμό μου! Οπότε πώς εξηγείται η τόση επιτυχία που είχαν και εξακολουθούν να έχουν τα Ντισνεϊκά κόμικς; Πιστεύω πως τα επιδραστικότερα έργα τέχνης ήταν και έργα προπαγάνδας. Από τον Παρθενώνα και τη Μόνα Λίζα ως τον Τεντεν και το Ράμπο. Και δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα σε αυτό. Ακόμα και μια επιτυχημένη διαφήμιση είναι έργο τέχνης, ακόμα κι αν έχει σαν στόχο απλώς να πιούμε μια μπύρα. Αυτή τη δουλειά λοιπόν κάνουν με εκπληκτικό επαγγελματισμό οι χιλιάδες καλλιτέχνες των εταιριών που συγκεντρώνονται κάτω από το λογότυπο Ντίσνεϊ. Αν δω μια ταινία Μπάτμαν δε σημαίνει πως θα σκέφτομαι μετά: "καλό είναι να έχουμε έναν σκοτεινό μεγιστάνα στην πόλη μας, να μας προστατεύει από τους κακούς". Ούτε αν διαβάσω Ντόναλντ θα είμαι όλη μέρα σε μια αιώρα να ρουφάω αναψυκτικά. Η τέχνη και η προπαγάνδα είναι σαν το χάρτινο καραβάκι στο ρυάκι. Μπορεί να πάει πολύ μακρυά, αλλά και μπορεί να βουλιάξει στην πρώτη στροφή. Εξαρτάται από την ποιότητα του καραβιού, αλλά και την ορμητικότητα του ρυακιού που θα πέσει.

Υπάρχουν δύο ζητήματα με τον Αρκά. Το ένα είναι η (όποια) αλλαγή στις πολιτικές του πεποιθήσεις και το άλλο είναι η αλλαγή στις ικανότητές του, σχεδιαστικά και σεναριακά. Η πρώτη έχει σκεπάσει τη δεύτερη, ενώ η δεύτερη είναι το πραγματικό πρόβλημα. Τα περισσότερα και καλύτερα είδη καλλιτεχνικής δημιουργίας έχουν πολιτική τοποθέτηση. Από τις πυραμίδες της Αιγύπτου μέχρι τις ταινίες της Μάρβελ τα καλλιτεχνικά δημιουργήματα έχουν ιδεολογικό και πολιτικό στίγμα. Δεν έχω κανένα πρόβλημα με αυτό, αρκεί το έργο να υποστηρίζει άρτια, δημιουργικά, με ζωντάνια και μαστοριά το ιδεολογικό του στίγμα. Ο Αρκάς τα τελευταία χρόνια αντί να κάνει ένα βήμα παραπάνω από το μονοσέλιδο στριπάκι έχει σταφεί σε μια απλοϊκή γελοιογραφία, με πολύ μεγάλη υποβοήθηση από υπολογιστή και σε ρηχά αστεία με το ύψος του Φεβρουάριου. Το πρόβλημα λοιπόν είναι πως σαν καλλιτέχνης έχει τεμπελιάσει και για να το κρύψει παριστάνει ότι τον κυνηγάει η πολιτική ορθότητα

Σίγουρα θα ζήτησε η εφημερίδα των συντακτών από το Λεωκράτη κάποιο κόμικ σχετικό με Μάη του 68 και τους πρότεινε αυτό. Το βρίσκω πολύ ελπιδοφόρο. Από ένα ακόμα αδιάφορο ιστορικό ένθετο, πολύ καλύτερα ένα κόμικ εκτός προγράμματος σε μία εποχή του χρόνου που δεν έχουμε πολλές προσφορές από εφημερίδες. Επίσης το μέγεθος 21x28 είναι στα θετικά του εγχειρήματος. Αν μάλιστα είναι έγχρωμο, έχει σχετικά καλό χαρτί και κάποιο άρθρο για εισαγωγή, θα είναι μια χαρά.

Προφανώς είναι πολύ θετικό που η Καθημερινή εκδίδει τους τίτλους που εκδίδει. Χωρίς εκδόσεις δεν έχει νόημα καμία συζήτηση. Επίσης η εποχή μας είναι διαφορετική. Παλιά τα εξειδικευμένα περιοδικά ήταν η μόνη πηγή γνώσης για τα θέματα που ενδιέφεραν έναν αναγνώστη με εξειδικευμένα ενδιαφέροντα. Αν σε ενδιέφερε ο κινηματογράφος, οι υπολογιστές, η αστρονομία, ο μοντελισμός, το μπάσκετ, η μουσική, η διακόσμηση, οι κατασκευές, η κηπουρική κ.λ.π. έπρεπε να αγοράσεις τους αντίστοιχους τίτλους. Δεν μπορούσες π.χ. να μπεις ανά πάσα στιγμή στο imdb για να βρεις πως λέγανε αυτόν τον ηθοποιό που έκανε τον αρχαιολόγο με το μαστίγιο στην τάδε ταινία. Δεν έχει λοιπόν νόημα μια σελίδα επιστολών του τύπου: "συγχαρητήρια, μου αρέσει το περιοδικό σας" ή "πως λένε αυτό το ποντίκι με τα στρογγυλά αυτιά;". Ούτε μια σελίδα νέων του τύπου: "σε δύο μήνες θα βγει στις αίθουσες η νέα ταινία του Θωρ και σε τρεις βδομάδες θα γίνει μια συζήτηση στο Βέλγιο για τον Τεντέν". Τώρα πια σημασία έχει η άποψη, ο συνδυασμός πληροφοριών και η διαμόρφωση νέων αναγνωστών. Να μπορέσει ο αναγνώστης να δει με άλλα μάτια κάτι που αρχικά δεν έχει αξιολογήσει με την ανάλογη βαρύτητα. Η ευκολία με την οποία σήμερα μπορεί ένας ακροατής να ακούσει στο youtube πάρα πολλά κομμάτια μουσικής έχει σε σημαντικό βαθμό απαξιώσει τα ίδια τα κομμάτια. Αντίστοιχα τα παιδιά σήμερα δεν ξέρω πόσο εύκολα σήμερα θα ξεκινήσουν να διαβάζουν όχι μόνο κόμιξ, αλλά οποιοδήποτε βιβλίο ή περιοδικό. Οπότε αν δεν φροντίζει ένα έντυπο να καλλιεργεί νέο αναγνωστικό κοινό, σε λίγα χρόνια δε θα υπάρχει κοινό για να το αγοράσει.

"Δουλεύουν στον αυτόματο." Αυτή είναι η φράση κλειδί που συμπυκνώνει όλη την περίοδο Καθημερινής στα περιοδικά Ντίσνευ. Δεν υπάρχει κάποιος να νοιάζεται για την εξέλιξη των περιοδικών. Έγινε το αρχικό στήσιμο και από τότε έχουν γίνει μόνο απλοποιήσεις και κοψίματα. Καμία προσθήκη, καμία προοπτική, καμία στρατηγική για το μέλλον. Ένα κρίσιμο σημείο θα είναι όταν (ξανά) τελειώσουν οι ιστορίες του Ρόσα. Αλλά δεν περιμένω τίποτα ουσιαστικό. Θα ξαναρχίσουν τις ιστορίες Μπαρξ ή θα συνεχίσουν βάζοντας Βίκαρ σαν κεντρική ιστορία. Για ιταλικές ιστορίες δε νομίζω ότι ενδιαφέρονται. Δεν περιμένω να στύψει κανείς το μυαλό του να βρει νέες ιστορίες που να ταιριάζουν στο χαρακτήρα του περιοδικού.

Συμφωνώ και, αν θυμάμαι καλά, στην αρχή του Iron Man 1 ο Τόνυ Σταρκ βάζει ένα ποτό στη σκηνή πριν τον αιχμαλωτίσουν. Αλλά στο κόμικ τα δείχνουν όλα αναλυτικά. Κυριολεκτικά να μην μπορεί να πάρει τα πόδια του!

Ο Taskmaster ήταν ο πρώτος super villain της Marvel του οποίου διάβασα περιπέτεια. Ήταν στον τόμο 95, κλασικά κόμικς: Σπάιντερ μαν του Καμπανά. "Μεγάλος" ήταν η ευρηματική μετάφραση του ονόματός του! Ήταν το πρώτο υπερηρωικό κόμικ που διάβασα ποτέ (δανεικό από ξάδερφο) και μου έκανε φοβερή εντύπωση. Η εκτύπωση ήταν στα πλαίσια της εποχής, μαυρόασπρο εναλλάξ με πορτοκαλί. Ποιος να φανταζόταν τότε, ότι 30 χρόνια αργότερα αυτοί οι ασπρόμαυροι, κακοτυπωμένοι χαρακτήρες θα ήταν τα πιο ισχυρά χαρτιά της κινηματογραφικής βιομηχανίας. (Στον ίδιο τόμο ο Τόνυ Σταρκ πάλευε με τον αλκοολισμό. Στον κινηματογράφο ακόμα και τώρα δεν έχουν τολμήσει να δείξουν αυτήν την πάλη, όπως και τα άλλα αντίστοιχα προβλήματα που έθιγαν αυτά τα "πρωτόγονα" κόμικς).

Το περίεργο δεν είναι ότι η Μαμούθ δυσκολεύεται σε τόσο δύσκολη εποχή να εκδώσει περισσότερους τίτλους. Το περίεργο (και αξιοθαύμαστο) είναι πως ο Ανεμοδουράς καταφέρνει να εκδίδει όσα εκδίδει! Μακάρι να βελτιωθεί γενικά η κατάσταση των εκδόσεων στην Ελλάδα, γιατί η κρίση δεν έχει ξεπεραστεί ακόμα.

Για καινούριο Μπλέικ και Μόρτιμερ κάντε σαν να μην ακούσατε τίποτα από τον εκδότη. Απλώς θυμήθηκε ότι έχει εκδώσει κάποτε τεύχη και από αυτόν τον τίτλο και το ανέφερε! Θα μπορούσε να έλεγε οποιονδήποτε άλλο. Ας βγάλουν τον Αστεριξ 38 και πάλι καλά να λέμε!

Φαντάζομαι ότι θεωρούν Λούκυ Λουκ, Αστερίξ και ΤενΤεν τις πιο σίγουρες και ασφαλείς επιλογές, με δοκιμασμένη αποδοχή στην ελληνική αγορά. Επίσης έχουν ήδη τα δικαιώματα για χρόνια και μια καλή συνεργασία με τους ξένους εκδότες. Επίσης δεν είναι σίγουρο ότι μπορούν να αποθηκεύσουν μεγάλο στοκ τευχών και να περιμένουν πότε θα πουληθεί για να κάνουν απόσβεση. Έχω την εντύπωση πως προτιμούν να βαδίζουν στα σίγουρα και να παίρνουν μικρά ρίσκα. Δεν γνωρίζω που τυπώνουν, με τι μηχανήματα και σε ποια ποσότητα. Μπορεί να τους κοστίζει περισσότερο από τον ανταγωνισμό. Τέλος, όσα ξέρει ο νοικοκύρης δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος. Σκεφτείτε ότι πολλοί εκδοτικοί οίκοι δεν υπάρχουν πια, γιατί έκαναν επιπόλαιες επιλογές. Τουλάχιστον η Μαμούθ δίνει την εντύπωση ότι αντέχει στο χρόνο.

Ο Θανάσης Καραμπάλιος φαίνεται πως έχει διαβάσει ελληνική ιστορία. Όχι μόνο τις περιόδους που παρουσιάζουν τα σχολικά βιβλία, αλλά και άλλα, άγνωστα στον πολύ κόσμο, κομμάτια της ιστορίας εξίσου ενδιαφέροντα. Παρουσιάζει τις αντιπαραθέσεις ιστορικών προσωπικοτήτων ρεαλιστικά, με τις αδυναμίες και τις αντιπαραθέσεις τους. Μακάρι να είναι παραγωγικός και να δούμε πολύ περισσότερα έργα από τα χέρια του.

Κι όμως σε παλαιότερες εποχές υπήρχαν κακοί με ενδιαφέρον! Ο ελαφροχέρης εκτός από γρήγορος ήταν γοητευτικός και διασκεδαστικός απατεώνας. Ο Μπαντ Τίκετ στο Δικαστή ήταν διπρόσωπος, αχάριστος και επικίνδυνος. Ο γιατρός στη θεραπεία των Ντάλτον χειραγωγούσε οποιονδήποτε καθόταν για ψυχανάλυση μαζί του. Δε λέω να γίνει ξαφνικά ο Λούκυ Λουκ κατάλληλος για άνω των 18 και να γεμίσουν τα καρέ με φέρετρα. Αλλά δε μπορεί να μην αισθάνεσαι κανένα κίνδυνο, καμία απειλή, έστω και για λίγο!

Νομίζω ότι για να αποκτήσει λίγο ενδιαφέρον η σειρά του Λούκυ Λουκ χρειάζεται ένα σοβαρό αντίπαλο. Να είναι σκοτεινός, να συνδέεται με το παρελθόν του ήρωα, να έχει κίνητρο και να μην είναι χαζός! Να έχει κάποιο χάρισμα που να ανταγωνίζεται την ταχύτητα του Λούκυ! Να μην είναι για ένα μόνο τεύχος, αλλά να επανεμφανίζεται ανά κάποιο διάστημα. Επειδή όμως δεν πρόκειται να συμβεί, θα έχουμε τεύχη Ντάλτον όλο και πιο χαζά να εναλλάσσονται με τεύχη ταξιδιών/αποστολών όλο και πιο προβλέψιμων.

Θα μου επιτρέψετε μια μικρή διόρθωση. Το 1998 η αμερικανική ομάδα περιλάμβανε δέκα επαγγελματίες παίκτες που έπαιζαν σε ευρωπαϊκές ομάδες. Μεταξύ αυτών ήταν ο Μάικλ Χώκινς, τότε παίκτης του Ολυμπιακού. Την ομάδα συμπλήρωναν δύο παίκτες από τα κολέγια. Προπονητής ήταν ο δύο φορές πρωταθλητής με τους Χιούστον Ρόκετς Ρούντι Τομτζάνοβιτς. Μια αξιοπρεπής ομάδα που κατέλαβε το χάλκινο μετάλλιο στη διοργάνωση. Όσο για τα μαλλιά του Σούπερμαν, υποθέτω ότι έβαλαν την πρώτη εικόνα που βρήκαν. Οπότε το μήκος δε δίνει κάποια ένδειξη για το έτος που γράφτηκε το άρθρο.