leonidio

Όλα τα comics της Image που ΠΡΕΠΕΙ να διαβάσεις (Μέρος Α’) Έχεις βαρεθεί –λίγο- τη Marvel και τη DC; Σε κούρασαν οι χαρακτήρες που πεθαίνουν, αναγεννιούνται και πάλι και από την αρχή; Βαρέθηκες τα διαρκή reboot όπου «όλα αλλάζουν και όλα ίδια μένουν»; Θες να διαβάσεις ποιοτικά, αμερικάνικα κόμικ χωρίς να πνίγεσαι μέσα στο continuityμίας ιστορίας που κρατάει πάνω από πενήντα χρόνια; Το Smassing Culture είναι εδώ για σένα και δίνει τη λύση: Image Comics, η τρίτη μεγαλύτερη εταιρεία στην αμερικάνικη αγορά, το «εναλλακτικό mainstream» των κόμικ. Μεταξύ άλλων, ιδιαίτερα γνωστοί δημιουργοί, που εργάζονται σταθερά στους δύο μεγάλους, επιλέγουν την Image για σχετικά μικρές και αυτοτελείς ιστορίες που αναδεικνύουν πλευρές του ταλέντου τους που υποφέρουν από τους περιορισμούς των κλασικών χαρακτήρων. Ωστόσο, η Imageείναι σε μεγάλο βαθμό χαοτική, εκδίδοντας πολυάριθμες σειρές, με τη συντριπτική πλειοψηφία να μην γίνεται ιδιαίτερα γνωστή, ενώ πολλοί τίτλοι δεν εκδίδονται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Ακολουθεί το πρώτο μέρος του οδηγού μας ο οποίος θα παρουσιάσει συνοπτικά 15 σειρές, από το πασίγνωστο πλέον Saga μέχρι σχετικά άγνωστα διαμάντια, με τις οποίες μπορείτε να ξεκινήσετε την ενασχόληση σας με τα κόμικ της Image. Paper Girls Πριν κάνει χαμό το Stranger Things, το Paper Girls των Brian K. Vaughan (Runaways, Ultimate X-Men και δεκάδες άλλοι γνωστοί τίτλοι) και Cliff Chiang είχε ήδη κυκλοφορήσει, συνδυάζοντας την νοσταλγία για τα 80’s με ένα sci-fi μυστήριο. Πρωταγωνιστούν τέσσερα δωδεκάχρονα κορίτσια που δουλεύουν μοιράζοντας πρωινές εφημερίδες στο Κλίβελαντ, γεμάτες κυνισμό για μία ζωή που τις έχει κιόλας απογοητεύσει. Όλα ανατρέπονται όταν η πόλη τους θα βρεθεί στο επίκεντρο μίας φουτουριστικής σύγκρουσης, αντίπαλων στρατών από το μέλλον. Το μυστήριο πυκνώνει γύρω από τις τέσσερις ηρωίδες που θα παρασυρθούν σε ένα ταξίδι στο χρόνο, προσπαθώντας να κρατήσουν αποστάσεις από έναν πόλεμο που φαίνεται να τις ακολουθεί. Ο Vaughan αποφεύγει κάθε εξιδανίκευση του παρελθόντος των ΗΠΑ και συνδυάζει αριστοτεχνικά μία περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας με την ανάπτυξη των χαρακτήρων στην πορεία υπέρβασης της παιδικής ηλικίας Morning Glories Academy Μία σειρά για τους φανατικούς του Lost μας έρχεται από τον Nick Spencer (σεναριογράφος, μεταξύ άλλων, στο περσινό Secret Empire και υπεύθυνος για την απρόσμενα καλή πορεία του Hydra-Cap) και τον Jon Eisna. Έξι δεκαεξάχρονοι, τρία αγόρια και τρία κορίτσια, αφήνουν τις οικογένειες τους και την προηγούμενη ζωή τους για να ξεκινήσουν τη φοίτηση τους στο Morning Glories Academy, ένα σχολείο υψηλού κύρους που φημίζεται για την ανάδειξη της επόμενης γενιάς της ελίτ των ΗΠΑ. Σύντομα θα βρεθούν αντιμέτωποι με ένα ανελέητο περιβάλλον και ένα εξίσου σκληρό προσωπικό που, στο όνομα της επιδίωξης ενός καλύτερου μέλλοντος για τους ίδιους και την κοινωνία, θα τους υποβάλλει σε απάνθρωπες δοκιμασίες. Ένα μεγάλο μυστήριο υποβόσκει και κάθε τεύχος δημιουργεί ακόμα περισσότερα ερωτήματα για κάθε απάντηση που δίνει, παρασύροντας μας στη λογική του παραλόγου του Morning Glories, σε ίντριγκες και παιχνίδια εξουσίας που φαίνεται να κρίνουν πολύ περισσότερα από τη ζωή στο σχολείο. Μοναδικό ελάττωμα της σειράς είναι η προσωρινή διακοπή της για ένα διάστημα στο τεύχος 50, με τους δημιουργούς να διαβεβαιώνουν ότι θα συνεχιστεί και θα ολοκληρωθεί μέσα στα επόμενα χρόνια. Southern Bastards Ακόμα μία σειρά από δύο δημιουργούς (Jason Aaron & Jason Latour) που γνωρίσαμε μέσα από τη Marvel (διακρίθηκαν, τα τελευταία χρόνια, στους τίτλους Mighty Thor και Spider-Gwen, αντίστοιχα) και έρχονται στην Image για να βγάλουν το μεράκι τους και να ξεδιπλώσουν το ταλέντο τους, πέρα από τους περιορισμούς των κλασικών υπέρ-ηρώων. Στο Southern Bastards, σχεδιαστής και σεναριογράφος επιστρέφουν στις ρίζες τους, ως παιδιά του αμερικάνικου Νότου, προκειμένου να διηγηθούν μία ιστορία πόνου, απογοητεύσεων και βίας. O Earl Tubb επιστρέφει στην Αλαμπάμα, στην κομητεία που γεννήθηκε και από την οποία το «έσκασε» σε νεαρή ηλικία. Το μέρος που μεγάλωσε είναι υπό τον έλεγχο του Boss, του προπονητή της τοπικής ομάδας αμερικάνικου ποδοσφαίρου. Η ιστορία δεν χαρίζεται σε κανέναν, φτάνει στο βάθος κάθε χαρακτήρα και μας προσφέρει έναν τρομακτικά ρεαλιστικό «κακό». Αποδίδει τις αντιφάσεις ενός τόπου που πίσω από μία οπισθοδρομική γοητεία, κρύβει οργισμένους και πικραμένους ανθρώπους. Το σχέδιο παίζει αυστηρά γύρω από αποχρώσεις του κόκκινου που συνδυάζεται με τη σκληρότητα των πρωταγωνιστών, των southern bastards που κανένας τόπος δεν τους χωράει. Monstress Πιθανότατα ένα από τα πιο εντυπωσιακά κόμικ που κυκλοφορούν, το Monstress των Liu ( σεναριογράφος στα Astonishing X-Men, X-23 και πολλά άλλα) και Takeda σε καθηλώνει από τις πρώτες σελίδες του πρώτου τεύχους. Συνδυάζοντας μία steampunk αισθητική με θέματα της ιαπωνικής μυθολογίας, η Liu διηγείται μία ιστορία πολέμου και ρατσιστικού μίσους ανάμεσα στις φυλές ενός φανταστικού σύμπαντος που εμπνέεται από την Ασία. Μέσα σε μία μητριαρχική κοινωνία όπου άνθρωποι και υπερφυσικά πλάσματα συζούσαν αρμονικά, κυριαρχεί πλέον ο πόλεμος και ο διχασμός με την πρωταγωνίστρια να βρίσκεται στο επίκεντρο μίας σύγκρουσης που απαιτεί από αυτή να διαλέξει στρατόπεδο, τη στιγμή που δεν μπορεί ούτε να αναγνωρίσει τον εαυτό της και το παρελθόν της. Το Monstress προσφέρει μία γκάμα γυναικείων χαρακτήρων με μεγάλο βάθος, χωρίς σαφείς διακρίσεις καλού-κακού, γεμάτες αντιφάσεις, οι οποίες κινούνται μέσα σε ένα μυστηριακό κόσμο που αποκαλύπτεται σταδιακά. Το σχέδιο της Takeda είναι εξαιρετικά λεπτομερές, σκοτεινό και επιβλητικό, κάθε καρέ αποκαλύπτει ώρες δουλειάς σε ένα κορυφαίο συνδυασμό σεναρίου και artwork. Η σειρά βραβεύτηκε ως η καλύτερη συνεχιζόμενη σειρά στα φετινά βραβεία Eisner Saga Το Saga είναι από τις πιο γνωστές σειρές της Image,με πλήθος βραβείων σε κάθε κατηγορία. Σε σενάριο του Brian K. Vaughan και σχέδιο της Fiona Staples, το Saga ξεκίνησε το 2012 και κάθε χρόνο κερδίζει σε δημοτικότητα και μεγαλώνει το κοινό του. Πρόκειται για ένα διαστημικό έπος όπου εν μέσω ενός πολέμου μεταξύ δύο φυλών από διαφορετικούς πλανήτες, δύο στρατιώτες από τα αντιμαχόμενα στρατόπεδα θα ερωτευτούν και θα γεννηθεί ένα παιδί που φέρει τα χαρακτηριστικά και των δύο, αποτελώντας πρόκληση για όσους φουντώνουν το μίσος και επιδιώκουν τη διαιώνιση του πολέμου. Το Star Wars συναντά τον Ρωμαίο και την Ιουλιέτα με κάποιες πινελιές Game of Thrones. Μία τεράστια συνωμοσία εξυφαίνεται γύρω από το ζευγάρι το οποίο ταξιδεύει τον γαλαξία σε αναζήτηση καταφυγίου. Η φαντασία του Vaughan δημιουργεί ασταμάτητα νέους κόσμους, νέα πλάσματα και φυλές και δεν σταματά να εκπλήσσει ενώ η Staples σχεδιάζει με εντυπωσιακή ευελιξία σε μία τεράστια γκάμα χρωμάτων που αντιστοιχούν στον πλούτο ενός φανταστικού σύμπαντος που διαρκώς διευρύνεται. Αν πρόκειται να διαβάσετε μία και μοναδική σειρά της Image, το Saga είναι η επιλογή σας! Πηγή

@Lord Makro Σου έστειλα ΠΜ

Χριστιανοί [;] υπερήρωες και η μυθολογία των κόμικς Ευχαριστούμε θερμά τον συνεργάτη μας και ξεχωριστό θεολόγο κ. Θεόδωρο Ρηγινιώτη, που μάς εμπιστεύτηκε το άρθρο του (μελέτη) στην ιστοσελίδα μας. Συνιστώ στους αναγνώστες/στριες, όπου βρίσκουν τα άρθρα του, να τα διαβάζουν επισταμένως. Ξεχωρίσουν, μακράν, στο διαδίκτυο και την βιβλιογραφία. Σοφία Ντρέκου Χριστιανοί (;) υπερήρωες Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου Είναι αναμφισβήτητο πως η μυθολογία των κόμικς υπερηρώων, βασικά αμερικάνικη, έχει έντονες μεταφυσικές ρίζες, βυθισμένες όμως στο συγκρητιστικό υπέδαφος που σήμερα ονομάζουμε Νέα Εποχή. Χαρακτήρες από διάφορους μυθολογικούς χώρους, πολλά σκοτεινά και δαιμονικά πλάσματα, μάγοι και αποκρυφιστές, μέντιουμ και άνθρωποι με παραψυχολογικές ικανότητες περιπλέκονται όλοι μαζί σε περιπέτειες με νοσηρή ατμόσφαιρα, που υποβάλλουν στη φαντασία του αναγνώστη (που συνήθως είναι έφηβος, με κατά τεκμήριο οξυμένη φαντασία) αρνητικά ερεθίσματα με απρόβλεπτες συνέπειες. Ως ορθόδοξος χριστιανός, δεν βλέπω κάτι καλό στα παράξενα κόμικς «σύμπαντα» και «πολυσύμπαντα» (multiverses). Μάλλον σχιζοφρένεια, που δεν αφήνει ανεπηρέαστους ούτε τους υποτιθέμενους καλούς ήρωες, που κι αυτοί συχνά αποχτούν διφορούμενες πτυχές, είτε στις κλασικές είτε στις εναλλακτικές (ultimate) εκδοχές των χαρακτήρων και των περιπετειών τους. Φυσικά στις συγκρούσεις που αφηγούνται υπερισχύει το Καλό, όμως το Κακό περιγράφεται έντονα και εξωτικά, ώστε θεωρώ πως τραυματίζει τη φαντασία, τη γοητεύει και τελικά το όριο ανάμεσα στο καλό και το κακό γίνεται όλο και πιο δυσδιάκριτο. Σ’ ένα κόσμο δημιουργημένο από τη λογοτεχνία φαντασίας δεν είναι αναμενόμενο να γίνονται αναφορές στο χριστιανισμό. Τα κόμικς υπερηρώων όμως συνεχώς φλερτάρουν με τέτοιες αναφορές, που τους προσφέρουν υλικό για παράδοξες αφηγήσεις. Η πλήρης απουσία χριστιανικών αναφορών ίσως ήταν προτιμότερη από την αλλοιωμένη παρουσία του χριστιανισμού. Αντίθετα, ο χριστιανισμός παρουσιάζεται στα κόμικς ελεύθερα διασκευασμένος, για να ταιριάζει με το μυθικό υπερσύμπαν που γεννιέται από τη φαντασία των δημιουργών και συμβάλλει στην οικονομική επιτυχία των εκδοτικών οίκων. Έτσι συνυπάρχουν όντα από το πάνθεο πολλών θρησκειών και μυθολογιών, μαζί με φυλές πανίσχυρων αγγέλων ή δαιμόνων (ιδιαίτερα οι δαίμονες εμφανίζονται σε εκπληκτική ποικιλία), που κατοικούν σε εσχατιές του σύμπαντος ή στην κόλαση, σχεδιασμένη ιδιαίτερα εφιαλτικά. Συγχρόνως εμφανίζεται ένα είδος «υπέρτατης θεότητας», συνήθως ασώματη και μυστηριώδης (στοιχείο συμβατό με τον αποφατικό χαρακτήρα της ορθόδοξης πατερικής παράδοσης, μάλλον συμπτωματικά), όπως είναι η «Παρουσία», η «Φωνή», η «Πηγή» ή το ουράνιο «Χέρι» στο «Σύμπαν της DC Comics», που συνυπάρχουν με άλλες κοσμικές οντότητες που παρεμβαίνουν στη δική μας πραγματικότητα απειλητικά ή προστατευτικά. Για την παραποίηση αυτή, που δεν είναι καθόλου χωρίς συνέπειες για τη διαμόρφωση της «θρησκευτικής» σύγχυσης στη συνείδηση του σύγχρονου ανθρώπου, είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική η φράση του λημματογράφου του λ. «The Presence» («Η Παρουσία») στην en.wikipedia: «Many references to similar beings appear to be obvious references to the Judeo-Christian sect's supreme deity…» («Πολλές αναφορές σε παρόμοια όντα φαίνεται να είναι προφανείς αναφορές στην υπέρτατη θεότητα της ιουδαιο-χριστιανικής αίρεσης…»). Δεν έχει δηλ. καν υπόψιν ότι τόσο ο ιουδαϊσμός όσο και ο χριστιανισμός δεν έχουν «υπέρτατη» θεότητα, καθότι μονοθεϊστικές θρησκείες (εκτός αν ως αίρεση υπονοεί το γνωστικισμό, που όντως, σε κάποιες εκδοχές του, ήταν ιουδαιοχριστιανική αίρεση και είχε υπέρτατη θεότητα σε ένα πολυθεϊστικό σύμπαν). Μερικά βιβλικά γεγονότα υποτίθεται ότι είναι μέρος του φανταστικού DC Universe, τροποποιημένα κατά βούλησιν. Για παράδειγμα, ήταν ο «εκπρόσωπος της οργής του Θεού» Eclipso που προκάλεσε τον κατακλυσμό και ο αντικαταστάτης του, ο Spectre, ο οποίος εξαπέλυσε τις δέκα πληγές στην Αίγυπτο και αργότερα διαχώρισε την Ερυθρά Θάλασσα για τον Μωυσή. Επίσης, αν και γίνονται αναφορές στη δημιουργία μέσω μιας Μεγάλης Έκρηξης, το DC Universe μιλάει επίσης για τον Κήπο της Εδέμ (εμπλέκοντας ωστόσο και τη μυθική τερατώδη Λιλίθ ως πρώτη γυναίκα του Αδάμ), αναφέρει τον Κάιν και τον Άβελ κ.τ.λ. (1). Στα κόμικς Vertigo (μια πιο γκρίζα εκδοχή της υπερηρωικής μυθολογίας, πολύ πιο νεοεποχίτικη, που εμπλέκεται ενίοτε με το DC Universe), στο Hellblazer #64 (το προσωπικό κόμικ του μάγου John Constantine, για τον οποίο βλ. παρακάτω), αναφέρεται πως ο Ιησούς γεννήθηκε από ένωση του αρχαγγέλου Γαβριήλ με την παρθένο Μαρία, ενώ στο Spawn (μια σειρά κόμικς, των εκδόσεων Image Comics) ο «Θεός» εμφανίζεται ως «δίδυμος αδελφός» και θανάσιμος εχθρός του Σατανά, παιδιά και οι δύο της «Μητέρας της Ύπαρξης» («Mother of Existence»). Πρέπει να προσθέσουμε εδώ τις γνωστές επιρροές του Superman από τον Ιησού Χριστό, που καλλιεργούνται φανερά πλέον και στις σχετικές κινηματογραφικές παραγωγές, που έχουν πάρει μορφή χιονοστιβάδας: ο Ζορ Ελ στέλνει στη Γη «τον μονογενή του γιο», για να βοηθήσει τους ανθρώπους να ανακαλύψουν τον καλύτερο εαυτό τους. Ο Καλ Ελ (Superman) είναι η πιο γνωστή και χαρακτηριστική περίπτωση υπερήρωα και θυσιάζεται για τους ανθρώπους, πεθαίνει και ανασταίνεται, ενώ είναι επίσης ηθικά αδαμάντινος, δεν λέει ψέματα, δεν σκοτώνει και (όπως αναφέρεται στην πρόσφατη ταινία Man of Steel) είναι τριάντα τριών ετών. Στην ταινία Batman v Superman, που παρουσιάζει και το θάνατο του ήρωα (ο οποίος αργότερα θα αναστηθεί), η σκηνή όπου οι φίλοι του τον ξεκαρφώνουν από το δόρυ που τον θανάτωσε, τον τοποθετούν νεκρό στο έδαφος και τον θρηνούν, εμφανίζει εκπληκτική ομοιότητα (εσκεμμένη προφανώς) με τις απεικονίσεις του Επιταφίου Θρήνου, ενώ σε κάποιο πλάνο βλέπουμε στην άκρη και έναν γυρτό σταυρό, σχηματισμένο από τα ερείπια… Βέβαια δεν είναι τυχαίο ότι ο κόσμος των κόμικς με υπερήρωες (όπως και ο χολυγουντιανός κινηματογράφος) αναπτύσσεται στις ΗΠΑ, όπου κυριαρχεί ο προτεσταντισμός, δηλ. ένα μωσαϊκό αναρίθμητων αιρέσεων χωρίς ρίζες και παράδοση, όπου εύκολα κάποιος μπορεί να παρασυρθεί και να παρερμηνεύσει όποια χριστιανική ιδέα θέλει, μεταλλάσσοντάς την χωρίς δισταγμούς κατά βούληση. Αυτό σχετίζεται άμεσα και με το χαρακτηρισμό των χριστιανικών στοιχείων στα κόμικς ως «στοιχείων της ιουδαιοχριστιανικής μυθολογίας», αφού ο προτεσταντισμός, συρρικνωμένος στη Βίβλο, αφού απέρριψε τους Πατέρες της Εκκλησίας, είναι η πιο ιουδαϊκή εκδοχή του χριστιανισμού – γι’ αυτό και η «Υπέρτατη Θεότητα» του κόμικς σύμπαντος είναι ένας μοναχικός Θεός ιουδαϊκού τύπου και καθόλου ένας τριαδικός Θεός χριστιανικού τύπου, περισσότερο Θεός της ισχύος παρά της αγάπης. Παρόλ’ αυτά, ως έφηβος διάβασα πολλά τέτοια κόμικς και δε μπορεί να μου φύγει εντελώς μια συμπάθεια, ιδιαίτερα για μερικούς χαρακτήρες τους. Και σήμερα θέλω να σας μιλήσω για δυο υπερήρωες που συμπαθώ – και που βασίζονται αρκετά στη χριστιανική παράδοση. Αυτό βέβαια δεν αρκεί για να καταξιώσει την κόμικς μυθολογία ως θετική και ηθοπλαστική. Καλό είναι όμως να γνωρίζουμε τα σημεία διαπολιτισμικών συναντήσεων, πράγμα που συμβάλλει στην αμοιβαία κατανόηση. Όπως καλό είναι ο έφηβος (ή ενήλικας) λάτρης των κόμικς με υπερήρωες να ξέρει πως έχουμε κι εμείς οι ορθόδοξοι τους ήρωές μας, που μάλιστα είναι πραγματικά πρόσωπα κι όχι χάρτινοι χαρακτήρες, όπως οι άγιοι Γέροντες Παΐσιος και Πορφύριος. «Γέροντες» είναι ένας όρος για τους ορθόδοξους χριστιανούς πνευματικούς διδασκάλους, που μεταφέρουν την αρχαία παράδοση του χριστιανισμού μέχρι την εποχή μας, συχνά είναι φορείς των δυνάμεων του Αγίου Πνεύματος με εποπτεία πνευματικών καταστάσεων ασύλληπτων για τις δικές μας αισθήσεις, γεμάτοι αγάπη προς τους συνανθρώπους και πολύ πιο αληθινοί και συναρπαστικοί από κόμικς ομάδες όπως οι Guardians of the Universe, οι Avengers ή οι X-Men – ή οι Watchmen… Phantom Stranger Cover of The Phantom Stranger (Jan. 2013) Art by Ethan Van Sciver. Πρόκειται για έναν υπερήρωα με μεταφυσικές δυνάμεις, που δημιουργήθηκε το 1952 από τους John Broome και Carmine Infantino. Η δράση του τοποθετείται στο «σύμπαν» των εκδόσεων DC Comics (DC Universe). Αν και ανακατεμένος μέχρι κόκαλο με μαγείες και δράση σε σκοτεινούς κόσμους, ο Phantom Stranger (ένας άντρας μυστηριώδης ευγενής, εσωστρεφής, που εμφανίζεται στην κατάλληλη στιγμή, όλους τους βοηθάει και συχνά αντιμετωπίζεται με προκατάληψη) έχει προέλευση έντονα χριστιανική. Στην πορεία του λογοτεχνικού βίου του διαμορφώθηκαν τέσσερις εκδοχές για την καταγωγή του. Οι τρεις απ’ αυτές βασίζονται στη βιβλική και χριστιανική παράδοση (2): Ότι ήταν ένας άνθρωπος της βιβλικής εποχής, που σώθηκε από τον Κατακλυσμό με τη βοήθεια ενός αγγέλου. Όμως στη συνέχεια αυτοκτόνησε και του απαγορεύτηκε η είσοδος στην παράδεισο. Έτσι καταδικάστηκε «να περπατήσει τον κόσμο για πάντα και να είναι ένα μέρος της ανθρωπότητας, αλλά και για πάντα να διαχωρίζεται από αυτήν». Ανέλαβε τότε ως θείο χρέος με οδηγεί τους ανθρώπους μακριά από το κακό, σώζοντας μια ψυχή κάθε χρόνο. Η δεύτερη εκδοχή είναι μια παραλλαγή του μύθου του Περιπλανώμενου Ιουδαίου (3): ένας άνθρωπος με το όνομα Ισαάκ, που η γυναίκα και το παιδί του θανατώθηκαν κατά τη σφαγή των νηπίων. Τότε εκείνος, τυφλός από θυμό, πέρασε τα επόμενα 30 χρόνια σε μια οργή ενάντια στον Ιησού, θεωρώντας Τον αιτία της δολοφονίας των δικών του. Όταν λοιπόν ο Χριστός συνελήφθη και υποβλήθηκε σε βασανιστήρια, ο Ισαάκ δωροδόκησε ένα φρουρό και ανέλαβε ο ίδιος τη μαστίγωσή Του! Η αμαρτία αυτή (μαστίγωσε τον Ιησού συνειδητά κι όχι υπακούοντας σε διαταγές, όπως οι στρατιώτες) τον καταδίκασε να περιπλανιέται μέχρι την Ημέρα της Κρίσεως. Μετά τη σταύρωση, ο Ισαάκ αναγνώρισε το λάθος του και μετανόησε απέναντι στο Θεό κι έτσι έχει περάσει το υπόλοιπο της ζωής βοηθώντας την κοινωνία, σαν μια προσφορά από τον Θεό, για να τον απελευθερώσει από την ποινή του. Η τρίτη εκδοχή υπάγεται στο χώρο της επιστημονικής φαντασίας. Σύμφωνα μ’ αυτήν, ο Φάντομ Στρέιντζερ (Phantom Stranger) είναι «ένα κατάλοιπο του προηγούμενου σύμπαντος». Μια ομάδα υπερπροοδευμένων επιστημόνων προκαλεί καταστροφή του σύμπαντος, το οποίο ξαναγεννιέται και ο Phantom Stranger είναι ένας επιστήμονας από το προηγούμενο σύμπαν που περνάει στο νέο σύμπαν – αυτή η ιστορία μοιάζει κάπως με την ιστορία προέλευσης του Galactus, υπερήρωα της Marvel Comics και είναι η μόνη εκδοχή της προέλευσής του χωρίς, εμφανείς τουλάχιστον, βιβλικές επιρροές. Τέλος, σύμφωνα με την τέταρτη εκδοχή για την προέλευση του Phantom Stranger, πρόκειται για έναν έκπτωτο άγγελο που περιπλανιέται στη Γη μετά την επανάσταση του Εωσφόρου. Αυτή την εκδοχή καθιέρωσε σε νεότερες ιστορίες του ο διάσημος ανατρεπτικός σεναριογράφος Alan Moore. Τη δεκαετία του ’80 διάβασα μια περιπέτεια του Superman, σ’ ένα τεύχος του ομώνυμου κόμικς με τον ελληνικό τίτλο Το καρναβάλι των ψυχών. Εκεί, ο Άδης (με μορφή φλεγόμενου δράκοντα) αναθέτει σ’ έναν πανίσχυρο δαιμονικό μάγο να τον θανατώσει. Οι υπερήρωες φίλοι του Σούπερμαν, μέλη της Λεγεώνας της Δικαιοσύνης (Justice League), προσκαλούνται από το Phantom Stranger μετά τη δολοφονία και συγκρούονται με το μάγο σ’ ένα σκοτεινό λούνα παρκ, γεμάτο τρομερές παγίδες. Όμως δε μπορούν να τον νικήσουν, γιατί εκείνος διαθέτει μαγικές δυνάμεις, ενώ οι δυνάμεις των υπερηρώων ήταν κατά βάσιν γήινες, απλώς υπερβολικά αυξημένες σε σχέση με τις δικές μας. Ο μόνος που κατάφερε να τον νικήσει ήταν ο Phantom Stranger, γιατί είναι γνώστης της μαγείας και διαθέτει μεταφυσικές δυνάμεις και όχι απλά υπερδυνάμεις. Και πώς τον νίκησε; Φαινομενικά έπεσε σε μια παγίδα του και σκοτώθηκε – η ψυχή του ταξίδεψε με άνεση πετώντας μέσα στο φλεγόμενο διάδρομο που κατέληγε στο τερατώδες στόμα του Άδη (όπου «καταπίνει τις ψυχές» – ιδέα που θυμίζει στίχους από την υμνογραφία του Πάσχα), άρπαξε στην αγκαλιά του την ψυχή του Σούπερμαν, έκανε στροφή και την ξανάφερε στον απάνω κόσμο! Μήπως σας θυμίζει κάτι αυτή η ιστορία; Μα φυσικά: την κάθοδο του Χριστού στον Άδη, στο διάστημα από το θάνατό Του στο σταυρό μέχρι την ανάσταση, κατά την οποία πήρε τις ψυχές των προ Χριστού νεκρών και τις ανέβασε στον ουρανό, δίνοντάς τους την ίδια ευκαιρία σωτηρίας μ’ εμάς, που ζούμε μετά Χριστόν. Η αυτοθυσία του Phantom Stranger, η εις Άδου κάθοδός του και η επαναφορά του Σούπερμαν στη ζωή μπορεί να θεωρηθούν αρνητικά, ως ένα ακόμη βήμα στην απόλυτη νεοεποχίτικη σύγχυση που καλλιεργεί η κόμικς μυθολογία. Εγώ το αντιμετωπίζω ως ένα βηματάκι προσέγγισης με τη χριστιανική παράδοση. Nightcrawler (Νυχτοβάτης) Ο Nightcrawler (Kurt Wagner) είναι ένας υπερήρωας που προέρχεται από το Marvel Universe, το φανταστικό σύμπαν των εκδόσεων Marvel Comics, αντίθετα με το Phantom Stranger, που προέρχεται από τις εκδόσεις DC. Στις ελληνικές μεταφράσεις των περιπετειών της ομάδας X-Men, της οποίας είναι μέλος, το όνομά του μεταφράζεται ως «Νυχτοβάτης». Ο Κουρτ Βάγκνερ (Νυχτοβάτης) είναι δημιούργημα του συγγραφέα Λεν Γουέιν και του σκιτσογράφου Ντέιβ Κόκρουμ και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο τεύχος Giant-Size X-Men #1 (Μάιος 1975). Ο Κόκρουμ είχε σχεδιάσει τον Νυχτοβάτη με σκοπό να τον εντάξει στη Λεγεώνα των Υπερηρώων της DC, αλλά η μετακίνησή του στη Marvel άλλαξε τη μοίρα του ήρωα (4). Ο μύθος των X-Men βασίζεται στην ιδέα ότι κάποτε μια γενετική εξέλιξη προκαλεί σε κάποιους ανθρώπους μετάλλαξη, που τους προσδίδει ιδιαίτερες ικανότητες, διαφορετικές στον καθένα (ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς – ο Κύκλωπας π.χ., βασικός ήρωας των X-Men, εκπέμπει καταστροφικές ακτίνες από τα μάτια, άλλος έχει φτερά, άλλος ελέγχει τα μέταλλα, άλλος τον καιρό, άλλος μετατρέπεται σε άνθρωπο από πάγο και παγώνει το νερό, ελέγχοντας τον πάγο που κατασκευάζει κ.τ.λ.). Ο κόσμος φοβάται τους μεταλλαγμένους, οπότε δημιουργούνται δύο ομάδες για να αντιμετωπίσουν αυτό το φόβο (δίνοντας έτσι κι ένα ενδιαφέρον μήνυμα κατά του ρατσισμού): οι X-Men, που επιθυμούν την ειρήνη και προστατεύουν τους κοινούς ανθρώπους, έχοντας πνευματικό πατέρα το σοφό Καθηγητή Χ (Τσαρλς Ξαβιέ, μεταλλαγμένο με πανίσχυρες τηλεπαθητικές δυνάμεις), και η Αδελφότητα των Μεταλλαγμένων («Brotherhood of Mutants») με αρχηγό το σκληρό και εξουσιαστικό Μαγνήτη (Magneto), επίσης πανίσχυρο μεταλλαγμένο με απόλυτη εξουσία στα μέταλλα, που, αν και Εβραίος επιζών του Άουσβιτς, η νοοτροπία του είναι περισσότερο φασιστική. Γεννημένος στη Γερμανία, ο Νυχτοβάτης είναι μεταλλαγμένος (όπως όλοι οι X-Men) και διαθέτει υπερφυσική ευλυγισία και την ικανότητα να τηλεμεταφέρεται. Η μετάλλαξή του επίσης αφορά στην εμφάνισή του: το δέρμα του είναι βαθύ μπλε, διαθέτει κίτρινα μάτια, ουρά και τρία δάχτυλα στα άκρα. Έχει λοιπόν μια δαιμονική εμφάνιση, που όμως συνδυάζεται με μια εξαιρετικά αγνή ψυχή και έντονη χριστιανική πίστη (ρωμαιοκαθολική), πράγμα που αποτελεί και την ιδιαιτερότητά του απέναντι στους λοιπούς υπερήρωες της σειράς. Η ιστορία του Κουρτ Βάγκνερ είναι αρκετά συγκινητική, με ισχυρό ανθρωπιστικό μήνυμα. Ανακαλύφθηκε έκθετο βρέφος, μία ώρα μετά τη γέννησή του, από τη Margali Szardos, μια τσιγγάνα βασίλισσα με ισχυρές μαγικές δυνάμεις, ηρωίδα της μυθολογίας της Marvel Comics, που τον μεγάλωσε σαν παιδί της. Μεγαλώνοντας έζησε και δούλεψε σε τσίρκο, είτε μαζί με τη θετή του μητέρα είτε πέφτοντας θύμα εκμετάλλευσης λόγω της δυσμορφίας του (τον εξέθεταν ως άνθρωπο-δαίμονα). Γενικά έζησε πολλές δραματικές περιπέτειες και κάποια στιγμή εντάχθηκε στους X-Men και αργότερα σε μια ηρωική ομάδα με το όνομα Excalibur, υπερασπίζοντας το καλό ενάντια σε σκληρούς υπεραντιπάλους. Στην πορεία ωστόσο αποκαλύφθηκε ότι γονείς του ήταν η κακή μεταλλαγμένη Mystique και ο δαιμονικός πολέμαρχος Αζαζήλ (Azazel), που την είχε αποπλανήσει σε νεαρή ηλικία, ενώ είχε επίσης ερωμένη του τη Margali Szardos, τη θετή μητέρα και προστάτιδα του Κουρτ. Ο Αζαζήλ στον κόσμο της Marvel είναι ένας από τους δαίμονες της φυλής Neyaphem, αρχηγός ολόκληρης ορδής δαιμονικών όντων, τρομερά επικίνδυνος σε κοσμικό («συμπαντικό») επίπεδο. Το όνομά του, όπως ξέρουν οι φίλοι του είδους, προέρχεται από το απόκρυφο Βιβλίο του Ενώχ, όπου υποτίθεται πως είναι ένας από τους αρχηγούς των έκπτωτων αγγέλων, που δίδαξε στους άντρες την τέχνη του πολέμου και στις γυναίκες τον αισθησιακό καλλωπισμό. Δεδομένης της γοητείας που ασκεί η δαιμονολογία σε κάθε εποχή και ιδιαίτερα στην εποχή μας, ομώνυμος δαιμονικός χαρακτήρας υπάρχει και στο σύμπαν της DC Comics, όπου θεωρείται ένας από τους τρεις άρχοντες της Κόλασης, μαζί με τον Εωσφόρο και τον Βεελζεβούλ. Βέβαια, στα κόμικς σύμπαντα όλα αυτά δίνονται με παχύ υλικό τρόπο, εντελώς ανθρωπομορφικό, και δεν υπερβαίνουν το επίπεδο μιας εφηβικής αρρενωπής μυθολογίας της βίας – παρότι δεν στερούνται εντελώς ευαισθησίας και κάποιων μηνυμάτων, μέσα σε τρομακτικές καταστάσεις και εφιαλτικές συγκρούσεις. Έτσι, ο Κουρτ είναι γιος ενός δαίμονα, έχει μορφή δαίμονα, κι όμως η ψυχή του είναι γεμάτη καλοσύνη και πίστη στο Θεό. Η παραδοξότητα αυτή μπορεί να δίνει δυο αντιφατικά μηνύματα: πρώτον, ότι οι δαίμονες δεν είναι και τόσο κακοί στην πραγματικότητα, υπάρχει μέσα τους μια σπίθα καλοσύνης και μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις δυνάμεις τους για καλό – άρα αξίζει να τους γνωρίσεις καλύτερα. Δεύτερον (και προσωπικά αυτό θέλω να προσλάβω) ότι σε κάποιον φαινομενικά κακό ή τερατώδη μπορεί να κρύβεται αγάπη και καλοσύνη, άρα δεν πρέπει να κρίνουν επιφανειακά, αλλά βαθιά και χωρίς προκαταλήψεις. Αυτό το δεύτερο μήνυμα είναι φυσικά πολύ χριστιανικό, καθώς η άρση των προκαταλήψεων απέναντι στον άνθρωπο με «τερατώδη» συμπεριφορά είναι βασικό στοιχείο της διδασκαλίας του Χριστού και των αγίων Πατέρων. Η παιδική ηλικία μάλιστα του Κουρτ (περιθωριακό εγκαταλελειμμένο βρέφος) θυμίζει ανάλογες περιπτώσεις αγίων της αρχαίας (ορθόδοξης) χριστιανικής εποχής, όπως του αγίου Μάμα, του αγίου Κόπρι, του αρχαίου Βρετανού αγίου Ντύφριγκ (Dyfrig), νόθου γιου της κόρης του βασιλιά Πεπιάου (Pepiau, king of Ergyng, περίπου 585 μ.Χ.), που θεράπευσε από λέπρα τον παππού του, παρόλο που είχε κάψει ζωντανή τη μητέρα του ως ανήθικη! Άλλες περιπτώσεις (;) Υπάρχουν κι άλλες περιπτώσεις που εμπλέκονται με χριστιανικά στοιχεία (όλο και γυροφέρνουν γύρω απ’ αυτά οι κόμικς εκδόσεις), αλλά τόσο αναιμικά ή διφορούμενα, που δε θεωρώ πως εντάσσονται στο παρόν άρθρο. Elektra. η ελληνίδα ηρωίδα καλεί σε σιωπή κάνοντας το γνωστό σήμα με τα δάχτυλά της... Η Ηλέκτρα είναι ελληνοαμερικάνα (επώνυμο Νάτσιου) και ως εκ τούτου ορθόδοξη χριστιανή. Μάλιστα στην κινηματογραφική ταινία Deardevil (2003), όπου την υποδύεται η Jennifer Garner, βλέπουμε και στιγμιότυπα από την κηδεία του πατέρα της, μια ορθόδοξη τελετή στα ελληνικά. Ωστόσο μυείται στις πολεμικές τέχνες της ανατολής (ιδιαίτερα το νιντζίτσου) και μετατρέπεται σε μέλος δολοφονικής σέχτας, συνεπώς αντίο ορθόδοξες καταβολές, για τις οποίες εξάλλου σίγουρα δεν έχουν ιδέα οι δημιουργοί της. Στη συνέχεια πεθαίνει και ανασταίνεται με τρόπο αποκρυφιστικό, όχι χριστιανικό (είναι λοιπόν μια «ζωντανή νεκρή»), και συνεχίζει την πορεία της ως ένας δημοφιλής αλλά εξαιρετικά διφορούμενος ηρωικός χαρακτήρας της Marvel Comics. Ο Πέτρος Ρασπούτιν (Κολοσσός), ευγενικός μεταλλαγμένος που μετατρέπει τη σύσταση του σώματός του σε άφθαρτο «βιολογικό χάλυβα», είναι Ρώσος, άρα θα μπορούσε να είναι ορθόδοξος χριστιανός, αλλά κάποτε αυτοπροσδιορίζεται ως άθεος, συνέπεια προφανώς του σοβιετικού κομουνισμού. Η συγγένειά του με το ομώνυμο ιστορικό πρόσωπο αξιοποιείται από τους δημιουργούς του εμπλέκοντάς τον σε μια ιστορία μεταφυσικής κατάρας, που τον φορτίζει αρκετά σε μεταφυσικό επίπεδο, κάθε άλλο όμως παρά χριστιανικό – παρότι παραμένει πάντα αγαθός και ενάρετος… Ο John Constantine, χαρακτήρας της DC και, κυρίως, των Vertigo, είναι ένας μποέμ αντιήρωας αμφιβόλου ηθικής, που πούλησε την ψυχή του σε όλους τους «άρχοντες της κόλασης», ρίχνοντάς τους σε διχόνοια και καταφέρνοντας να μην του την πάρει κανένας. Προικισμένος με το βασανιστικό «χάρισμα» να βλέπει αγγέλους και δαίμονες και να τους πολεμά, είναι κατά βάσιν μάγος και αποκρυφιστής, χωρίς καμιά σχέση με τα εποπτικά και κατά δαιμόνων χαρίσματα των αγίων. Οι ιστορίες του κινούνται σ’ ένα μεταφυσικό κόσμο με χριστιανικό υπόβαθρο. Όμως, αν τον εξετάζαμε με τα κριτήρια των αρχαίων και των ορθόδοξων αγίων διδασκάλων και αγωνιστών, είναι πνευματικά μπλεγμένος με τις δυνάμεις του σκότους και αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση πλάνης… Δημιούργημα του ταλαντούχου Allan Moor φυσικά, που αρέσκεται σε γκρίζους τύπους και σκοτεινές καταστάσεις (γνήσιο παιδάκι της Νέας Εποχής και της Νέας Τάξης Πραγμάτων, υποτίθεται «ποιοτικός»). Ο Ghost Rider είναι ένας μοτοσικλετιστής που πούλησε την ψυχή του στο διάβολο και έκτοτε κυριαρχείται απ’ αυτόν (από έναν διεφθαρμένο άγγελο εκδικητή, αρχικά αγαθό) και τις νύχτες μετατρέπεται σε τερατόμορφο δολοφόνο. Συνήθως εκτελεί εγκληματίες κι έτσι παραμένει στην παράταξη των «καλών υπερηρώων». Δύο κόμικς χαρακτήρες έχουν μετατραπεί κατά καιρούς σε Ghost Rider, ο Johnny Blaze και ο Danny Ketch. Είναι χαρακτηριστικό πως κάποια στιγμή (σε τεύχος του κομίστα Tony Isabella) ο Johnny Blaze έγινε χριστιανός κι έτσι θεραπεύτηκε από το δαίμονα, όμως σε μεταγενέστερη περίοδο του κόμικ εμφανίστηκε ξανά ως δαιμονισμένος, παρακάμπτοντας την έκβαση του Isabella σα να μην υπήρξε, χωρίς οι επόμενοι σεναριογράφοι να μπουν καν στον κόπο να δώσουν κάποια εξήγηση… Ο «Άγιος των Δολοφόνων», που δολοφονεί το Θεό! Μια περίπτωση που χρειάζεται ιδιαίτερη μνεία αποτελεί ο «Saint of Killers» (Άγιος των Δολοφόνων), αθάνατος και άτρωτος διφορούμενος υπερήρωας των κόμικς Vertigo. Ήταν ένας διεφθαρμένος στρατιώτης του Αμερικανικού Εμφυλίου, που λύγισε από τα βέλη του έρωτα και ξαναβρήκε την ανθρωπιά του. Όμως η αγαπημένη του σύζυγος και το παιδί του δολοφονήθηκαν άγρια από μια συμμορία αδίστακτων εγκληματιών, οι οποίοι τελικά σκότωσαν κι εκείνον. Η κόλαση δεν τον δέχτηκε, παγωμένη από το υπερφυσικό μίσος του, και ο διάβολος με τον «άγγελο του θανάτου» συμφώνησαν να γίνει εκείνος ο νέος «άγγελος του θανάτου», αφού ο προηγούμενος δεν άντεχε άλλο το επαχθές έργο του. Ο νεκρός άντρας κατέληξε μια φονική μηχανή, η οποία τελικά αντιλήφθηκε ότι ο Θεός είναι αδίστακτος και σκληρός και υποκινεί σαν ψυχρός σκακιστής τις συγκρούσεις αγγέλων και δαιμόνων! Έτσι, ανέβηκε στον ουρανό, αντιμετώπισε τα άπειρα πλήθη των αγγελικών στρατευμάτων, εκτέλεσε το Θεό και κάθισε αποκαμωμένος στο θρόνο Του!... Την ιστορία του με λεπτομέρειες διαβάστε στο άρθρο: «Saint of Killers: A Man of Infamy and Tragedy» Ελληνικό κόμικ υπερηρώων Ομάδα Υ - ο Πάνας, ο έφηβος με τα τραγίσια πόδια, σώζεται από ανθρωποθυσία και γίνεται χριστιανός Τα τελευταία χρόνια οι ελληνικοί κόμικς τίτλοι ολοένα και αυξάνονται. Κατά βάσιν βέβαια κινούνται στα πρότυπα των αμερικάνικων, που είναι και δύσκολο να ξεπεραστούν λόγω της εκπληκτικής ποικιλίας στοιχείων που έχουν ενσωματώσει. Ένα ελληνικό κόμικ με υπερήρωες που θεωρώ ενδιαφέρον για το παρόν άρθρο είναι το «Υ», δημιουργία του Θάνου Κόλλια και του Βασίλη Χειλά. Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Soultwinkles – «Ψυχής τα λαμπυρίσματα», που εξέδωσαν επίσης τα Χρονικά του Δρακοφοίνικα και άλλες σειρές. Στο κόμικ, «Υ» είναι το όνομα μιας ομάδας υπερηρώων που εμφανίζονται ξαφνικά στην Ελλάδα του σήμερα πολεμώντας το έγκλημα. Είναι ο Κυανόλευκος, η Πυθία, το Υγρόν Πυρ, η Ήβη, ο Πάνας, ο Δαίμων και η Κίρκη. Στην πραγματικότητα όμως, δεν είναι υπερήρωες, αλλά απατεώνες, επιστρατευμένοι από μια πανίσχυρη εταιρία, που τους εξανάγκασε με εκβιασμό, για να τους χρησιμοποιήσει στη διαφήμιση μιας μεγάλης γκάμας προϊόντων. Αν και η σειρά δε φαίνεται να συνεχίστηκε μετά το 5ο τεύχος, όπου μόλις είχε αρχίσει η προχωράει η πλοκή, υποθέτω πως η ομάδα (εμφανής ο συνειρμός με τη μυθολογούμενη –από… άλλους– «Ομάδα Ε») θα εξελισσόταν σε πραγματικούς μαχητές του εγκλήματος, ενώ κάποια μέλη της διαφαινόταν πως διέθεταν ξεχωριστές δυνάμεις που αγνοούσαν οι εκβιαστές τους. Στην ιστορία υπάρχει μια ενδιαφέρουσα σύνδεση με τη θρησκεία: ο «Πάνας», μέλος των «Υ», είναι ένας έφηβος με αγνή ψυχή, που έχει πραγματικά πόδια τράγου, είναι δηλαδή, στην ουσία, μια τερατογένεση. Τον ανακάλυψε νεογέννητο και εγκαταλελειμμένο μια σύγχρονη παγανίστρια ιέρεια, απομονωμένη σ’ ένα νησί, και τον μεγάλωσε με χαρά, θεωρώντας τον δώρο από τους θεούς. Όμως η πρόθεσή της δεν ήταν αγνή: καθώς το αγόρι έγινε έφηβος, ετοιμάστηκε να τον θυσιάσει. Τον έσωσαν την τελευταία στιγμή κάποιοι φαντάροι, που τον έφεραν στον πολιτισμό, τον βάφτισαν, δίνοντάς του το όνομα Παναγιώτης, και του μίλησαν για το Θεό, που, όπως μονολογεί ο νέος κάποια στιγμή, «είναι ένας· κάποτε νόμιζα ότι ήταν πολλοί»… Οι δικοί μου υπερήρωες!... Είμαι ένας αναγνώστης των κόμικς και καλώ τους άλλους αναγνώστες να διαβάσουν και τα άλλα που διαβάζω κι εγώ – τα βιβλία της δικής τους πνευματικής παράδοσης, της Ορθοδοξίας. Να γνωρίσουν τους δικούς μας, αληθινούς ήρωες, τους αγίους. Βέβαια κάποιοι μπορεί να είναι προκατειλημμένοι κατά του χριστιανισμού, επηρεασμένοι από μύθους και συκοφαντίες. Δεν πειράζει. Άνθρωποι με ξεχωριστές ικανότητες («υπερφυσικές» για τα κοινά μέτρα) μαρτυρούνται σε όλες τις θρησκείες. Πολλοί ελέγχονται ως απατεώνες, όμως υπάρχουν και κάποιοι που οι ικανότητές τους είναι αληθινές. Το θέμα είναι ποια είναι η προέλευση αυτών των ικανοτήτων. Η ορθοδοξία δεν θεωρεί αυτονόητο πως ένα ξεχωριστό «χάρισμα» που φαίνεται θετικό (π.χ. της προφητείας ή των ιαμάτων) προέρχεται οπωσδήποτε απ’ το Θεό και, στον ορθόδοξο πνευματικό χώρο, καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια για την αποφυγή της πλάνης. Ο λόγος είναι ότι δεν είναι τα χαρίσματα ή τα αποτελέσματά τους που μας ενδιαφέρουν, αλλά η ενότητά μας με το Θεό εν Χριστώ. Χαρίσματα που δεν προέρχονται απ’ αυτή την ενότητα είναι ενδεχόμενο (αν όχι βέβαιο) να μας οδηγήσουν στην αλαζονεία ή στη λατρεία δαιμονικών όντων, δηλαδή στην αποκοπή από το Θεό, που συνιστά την αιώνια απομόνωση. Ο κίνδυνος δεν είναι μικρός, γιατί, εκτός απ’ το Θεό, κανείς άλλος «θεός», που φαίνεται να μας προικοδοτεί με αγαθά χαρίσματα, δε μας αγαπά. Στον 20ό αιώνα έχουν περπατήσει στη Γη ορθόδοξοι άγιοι με εκπληκτικά θαυματουργικά χαρίσματα. Είναι οι δικοί μας υπερήρωες, που είναι απόλυτα αληθινοί και τους έχουν γνωρίσει πολύ καλά χιλιάδες άνθρωποι, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλο τον κόσμο. Πολλοί απ’ αυτούς παραμένουν άγνωστοι, πολλοί κρύβονται, γιατί η έκθεσή τους στους ανθρώπους ίσως εμποδίσει την πνευματική τους πρόοδο – όμως δεν αδιαφορούν για τους ανθρώπους, αλλά τους προσφέρουν τους ό,τι πολυτιμότερο έχουν: προσεύχονται γι’ αυτούς. Γνωστοί θεοφόροι και χαρισματούχοι άγιοι της εποχής μας είναι οι μεγάλοι Γέροντες Παΐσιος ο Αγιορείτης, Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης και Ιάκωβος Τσαλίκης, Ευμένιος Σαριδάκης (ο «Γελαστός άγιος του Αιγάλεω»), Γεννάδιος και Ευμένιος του Ρεθύμνου, Κλεόπας Ελίε και Γεώργιος Καλτσίου της Ρουμανίας, Σωφρόνιος του Έσσεξ, η Γερόντισσα Ταρσώ η διά Χριστόν σαλή της Κερατέας, Γαβριήλ και Σεραπίων οι Γεωργιανοί, Εφραίμ Φιλοθεΐτης της Αριζόνας κ.π.ά. Λίγο παλαιότεροι ήταν ο άγιος Γεώργιος Καρσλίδης της Δράμας, ο άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς (Σαγκάη, Παρίσι, ΗΠΑ), η αγία Ματρώνα της Μόσχας η Αόμματη, ο άγιος Ιωάννης ο Ρουμάνος (ερημίτης του Χοτζεβά), ο Γέροντας Ιερώνυμος της Αίγινας, ο άγιος Ιωακείμ ο Νάνος της μονής Κουδουμά (νομός Ηρακλείου Κρήτης) κ.λ.π. Άγιοι της προηγούμενης γενιάς (αναφέρομαι στο 19ο αιώνα), θαυματουργοί ήδη ενώ ζούσαν («δικοί μας X-Men»), είναι ο άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης, ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ, οι άγιοι Γέροντες της Όπτινα (Αμβρόσιος, Ιωσήφ, Βαρσανούφιος, Νεκτάριος κ.λ.π.), η αγία Πελαγία Ιβάνοβνα η διά Χριστόν σαλή, ο άγιος Αγάπιος του Βαλαάμ ο Τυφλός, η αγία Παρασκευή του Ντιβέγεβο, ο άγιος Αρσένιος ο Καππαδόκης, οι άγιοι Παρθένιος και Ευμένιος του Κουδουμά κ.π.ά., που, αν θελήσω να τους απαριθμήσω όλους θα χρειαστώ τόμους. Και έτσι συνεχίζεται η παρουσία των μεγάλων θεοφόρων αγίων σε κάθε γενιά, μέχρι την εποχή του Χριστού και των μαθητών Του. Αντίθετα με τους ήρωες των κόμικς, οι άγιοι δεν έχουν μυστική ταυτότητα, έχουν όμως «μυστική ζωή»: δεν ξέρουμε τη βαθιά προσευχή τους και τους μεγάλους ασκητικούς αγώνες τους. Ίσως μαθαίνουμε λίγα και καταλαβαίνουμε λίγα ακόμη, όμως τι συνέβαινε στον άγιο Γέροντα Σωφρόνιο, όταν προσευχόταν ολονύκτια με υψωμένα τα χέρια «υπέρ του παγκοσμίου Αδάμ» (όλων των ανθρώπων, όλων των εποχών, ακόμη και των μελλοντικών); Τι συνέβαινε όταν ο άγιος Πορφύριος συμπροσευχόταν και επικοινωνούσε πνευματικά με άλλους ασκητές, σε άλλες χώρες ή σε άλλες ηπείρους; Ποιος ήταν ο πνευματικός αγώνας του Γέροντα Ευμένιου Σαριδάκη στο λεπροκομείο Αθηνών, όπου ζούσε για να υπηρετεί τους λεπρούς; Τι συνέβαινε μέσα στο καλύβι του αγίου Παΐσιου, όπου κατά κανόνα δεν έμπαιναν οι προσκυνητές (αλλά που ο μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος είδε εκπληκτική φωτοχυσία ενώ έψαλλαν την Παράκληση της Παναγίας οι δυο τους, με το Γέροντα); Μυστήρια για μας, που επιζητούμε μια συμβιβασμένη ζωή, συνδυάζοντας οκνηρή προσευχή και επιφανειακό εκκλησιασμό με ξέφρενη κούρσα για οικονομική ανάπτυξη και γήινες απολαύσεις… Επίσης, οι ιδιαίτερες ικανότητές τους δεν είναι «δικές τους», αλλά τους προσφέρονται ως δώρο από το Άγιο Πνεύμα, καθώς ενώνονται με τον Τριαδικό Θεό διά της αγάπης. Δεν είναι καρπός πολύμοχθης ασκητικής ζωής ή επιβολής πάνω στα πάθη και τις ανάγκες τους, γιατί μια τέτοια σωματική και ψυχική εκγύμναση μπορεί να την επιτύχει κι ένας σκληρός εγωιστής και να αναπτύξει λόγω της εκπαίδευσής του «ξεχωριστές ικανότητες». «Υπάρχει ακραία άσκηση και εκ του πονηρού» λέει η αγία Συγκλητική, η πνευματική μητέρα των γυναικών της ερήμου του 4ου αιώνα. Τέτοιες ικανότητες δεν μας ενδιαφέρουν – άλλωστε οι άγιοι είναι πολύ ταπεινοί για να νομίζουν πως αξίζουν τη δωρεά της θαυματουργίας. Το δώρο έρχεται, κατ’ αυτούς, δωρεάν, όχι επειδή το επιδίωξαν. Το μόνο που επιδίωξαν, και επιδιώκει κάθε ορθόδοξος χριστιανός, είναι να πλησιάσουν το Χριστό, όχι δημιουργώντας εγωιστικά ένα «δικό τους δρόμο», αλλά ως μέλη της Εκκλησίας και μαθητές των αγίων Πατέρων, επειδή αυτό βεβαιώνει πως όλοι βρισκόμαστε σε ενότητα αγάπης κι όχι σε αλαζονική απομόνωση. Αξίζει να τους γνωρίσουμε και να μελετήσουμε το δρόμο που βάδιζαν, το δρόμο της δικής μας πνευματικής παράδοσης, το «λιγότερο ταξιδεμένο». Παραπομπές(1) Λεπτομέρειες και παραπομπές εδώ: Presence (DC Comics) (2) Υπάρχουν εδώ: https://en.wikipedia.org/wiki/Phantom_Stranger Σημείωση: για τα «βιογραφικά» των υπερηρώων των αμερικανικών κόμικς χρησιμοποίησα εκτενώς τα αντίστοιχα λήμματα στην en.wikipedia, ενώ για το Νυχτοβάτη και την ελληνική Wikipedia. (3) Μυθική διήγηση, ιδιαίτερα δημοφιλής κατά το Μεσαίωνα, σύμφωνα με την οποία ένας Εβραίος τσαγκάρης, βλέποντας το Χριστό να λυγίζει από το βάρος του σταυρού, Του φώναξε ειρωνικά: «Προχώρα, Ιησού, μη χασομεράς!». Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να τιμωρηθεί ο ίδιος με αιώνια περιπλάνηση. (4) Από το λ. «Νυχτοβάτης» στην ελληνική Wikipedia. Πηγή, Επιμέλεια: www.sophia-ntrekou.gr Για τον θεολόγο και εκπαιδευτικό κ. Θεόδωρο Ρηγινιώτη Βιογραφικό βλ. ΕΔΩ Πηγή ΥΓ Δική μου σημείωση: η ιστορία του Σούπερμαν που αναφέρεται στο άρθρο, είναι φυσικά αυτή του τεύχους 74 Αλλά και το Giant Size X-MEN #1, που αναφέρεται στο άρθρο, μπορείτε να το διαβάσετε εδώ Υπενθυμίζω ότι οι απαντήσεις και τα σχόλιά σας, πρέπει να είναι πάντοτε μέσα στους κανόνες συμπεριφοράς του φόρουμ .

«Ο κόσμος είχε τρελαθεί. Όχι εγώ!» Συντάκτης: Γιάννης Κουκουλάς Ενας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους των σύγχρονων εναλλακτικών κόμικς, ο Dan Clowes, στην τριαντάχρονη καριέρα του ασχολείται συστηματικά με την αποξένωση, τη μοναξιά, την αποστασιοποίηση, την τέχνη. Στο νέο του βιβλίο που τιτλοφορεί με το όνομα της πρωταγωνίστριάς του («Υπομονή») όλα αυτά παραμερίζονται για να αποθεωθεί η Αγάπη Λένε πως όσο σπουδαίος και όσο παραγωγικός κι αν είναι ένας καλλιτέχνης, όταν πια τα χρόνια περάσουν, στη συλλογική μνήμη καταγράφεται ένα και μοναδικό έργο του, ίσως όχι το σημαντικότερο, άλλωστε αυτό είναι σχετικό, αλλά αυτό που τον ξεχώρισε, αυτό που είχε κάτι διαφορετικό από τα άλλα σε βαθμό που να το καθιστά μοναδικό και ικανό να ανακαλείται πάντα ως πρώτο, να έρχεται πάντα στο μυαλό στο άκουσμα του ονόματος του δημιουργού του. Στο πρώτο άκουσμα του ονόματος Κάφκα, όλοι σκέφτονται τη «Δίκη», ο Κιούμπρικ θα μείνει στην Ιστορία για την «Οδύσσεια του Διαστήματος», οι Πινκ Φλόιντ για το «The Wall», o Art Spiegelman για το «Maus», ο Καβάφης για την «Ιθάκη» και ο Μικελάντζελο για την «Καπέλα Σιξτίνα». Αν ισχύει κάτι τέτοιο, τολμώ να πω, με σοβαρό κίνδυνο να πέσω έξω, πως για τον 57χρονο Dan Clowes, ενεργό και παραγωγικότατο με πολλά ακόμα χρόνια δημιουργίας μπροστά του, το magnum opus της καριέρας του θα είναι η «Υπομονή» (εκδόσεις Οξύ, μετάφραση: Δημήτρης Πολιτάκης). Γιατί είναι μια τόσο ολοκληρωμένη ιστορία (χωρίς αυτό να υποβαθμίζει με κανέναν τρόπο όλες τις προγενέστερες δουλειές του Clowes) που τα λέει όλα, περιλαμβάνοντας κάθε προβληματική των προηγούμενων έργων του και δίνοντας απαντήσεις σε ερωτήματα που ο ίδιος ο καλλιτέχνης έθετε στους αναγνώστες εδώ και περίπου τρεις δεκαετίες. Ακόμα και οι προσεκτικοί μονόλογοι του πρωταγωνιστή μπορούν να λειτουργήσουν μεταφορικά επιβεβαιώνοντας έναν τέτοιο ισχυρισμό: «Στον δρόμο για το σπίτι νιώθω μεγάλο κορόιδο που πίστεψα κάτι τόσο ανόητο και γελοίο. Και τότε πήρα την απόφασή μου. Να τα παρατήσω όλα και να αυτοκτονήσω», λέει απελπισμένος ο πρωταγωνιστής Τζακ Μπάρλοου στις αρχές του βιβλίου. Και σχεδόν 150 σελίδες αργότερα, έχοντας ζήσει ό,τι πιο παράξενο μπορεί ποτέ να σκεφτεί κανείς, με μια επιμονή που γίνεται εμμονή και, πιθανώς, αυτοσκοπός, ξεσπά: «Τα κατάφερα! Τα κατάφερα!». Κατάφερε να ξαναέρθει κοντά στον έναν και μοναδικό έρωτα της ζωής του που είναι και αυτός πάντα ένας, όπως και το έργο του προλόγου. Είναι ο έρωτας που όταν κλείνεις τα μάτια για τελευταία φορά θα είναι εκεί, δίπλα σου και θα σου θυμίζει ό,τι καλύτερο ή ό,τι χειρότερο σου έχει ποτέ συμβεί. Και ο Τζακ Μπάρλοου στην απέλπιδα προσπάθειά του να ξαναβρεί αυτόν τον έρωτα θα κινδυνεύσει πολλές φορές να κλείσει για τελευταία φορά τα μάτια του. Αλλά η Υπομονή, ο απόλυτος και μοναδικός έρωτας των πολλών και αντιφατικών ζωών του Τζακ Μπάρλοου, θα είναι πάντα εκεί όταν, κόντρα σε όλα τα προγνωστικά και τις πιθανότητες, τα ξανανοίγει. Είναι όμως και για κάτι ακόμα ξεχωριστή η «Υπομονή». Γιατί, αντίθετα με την τακτική του Dan Clowes, μάστορα των εναλλακτικών κόμικς μιας θλιμμένης και καταπιεσμένης οργής που βιώνεται βουβά και εσωτερικά σχεδόν στο σύνολο των έργων του, έχει ένα τέλος που κάνει τον αναγνώστη να αναθαρρήσει. Ενώ καθ’ όλη την εξέλιξή του, παρεμβάλλονταν με τρόπο πότε δηλωμένο και άρα ως μικρά appropriations από το παρελθόν του εαυτού του (η σκηνή του μασκοφόρου και οπλισμένου με ένα φουτουριστικό ακτινοπίστολο Τζακ είναι υπόμνηση του «The Death Ray» που επιπλέον δομείται με συνεχή flash-back όπως και η «Υπομονή», o τραυματίας, με επιδέσμους Τζακ του τέλους που παραπέμπει στον Clay του «Γαντιού από Βελούδο», το ντουέτο που συνθέτει η κομμώτρια μαζί με την Υπομονή ως ενήλικες εκδοχές των κοριτσιών του «Ghost World» κ.λπ.) και πότε ως πιθανές παραπομπές σε αυτό, στιγμιότυπα που θύμιζαν κάτι από τα παλιά, δημιουργώντας ένα κλίμα αναμενόμενης τραγικής κατάληξης, το πραγματικό τέλος διαψεύδει τη δυσοίωνη ατμόσφαιρα. Ανατρέποντας ό,τι ξέραμε για τον Dan Clowes και για τη γενιά των εναλλακτικών κόμικς της αποστασιοποίησης (Adrian Tomine), της αποξένωσης (Chris Ware), της ψυχικής κατάρρευσης (Ivan Brunetti), της μοναξιάς (αδερφοί Hernandez), της αρρώστιας που καιροφυλακτεί (Charles Burns), της διάρρηξης κάθε κοινωνικού ιστού (Peter Bagge). Δύο από τα πιο σπουδαία και πολυβραβευμένα βιβλία του Dan Clowes είναι το «Ghost World» που έγινε ταινία από τον Terry Zwigof και το τελεολογικό «David Boring» Στο «David Boring», ο Clowes, αρκετά ειρωνικά, σχολίασε την παροιμιώδη απάθεια μιας ομάδας ετερόκλητων επιζησάντων μιας υποτιθέμενης ανείπωτης καταστροφής και ταυτόχρονα την ατελέσφορη προσπάθεια ενός νεαρού να βρει την τέλεια γυναίκα της ζωής του. Στο «Ghost World» βρήκε την ευκαιρία να μιλήσει για τα αδιέξοδα της εφηβείας σε έναν κόσμο όπου όλοι οι άλλοι λειτουργούν σαν φαντάσματα. Στο «Σαν Σιδερένιο Ομοίωμα Γαντιού από Βελούδο» ταξίδεψε σε κόσμους του ασυνειδήτου που μοιάζουν ασυνάρτητοι αλλά καταλήγουν στον ακρωτηριασμό (σωματικό ή/και πνευματικό) και σε έναν ανεπιθύμητο έρωτα/στήριγμα. Με την τέχνη και την υποκρισία των φιλόδοξων σπουδαστών μιας καλλιτεχνικής σχολής καταπιάστηκε στο «Art School Confidential», ενώ στο «Wilson», σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση, όπως και στην «Υπομονή», που υπαινίσσεται αυτοσαρκασμό και μια πιθανότητα παρουσίας αυτοβιογραφικών στοιχείων, η προσωπική αποξένωση και η σταδιακή απομάκρυνση από κάθε κοινωνικό ενδιαφέρον βρέθηκαν και πάλι στη σκιά ενός μεγάλου αλλά οριστικά χαμένου έρωτα. Το παραληρηματικό «Σαν Σιδερένιο Ομοίωμα Γαντιου από Βελούδο» κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Inkpress Στην «Υπομονή», όλα επιστρέφουν, με πρώτο και καλύτερο τον έρωτα που διακόπτεται βιαίως. Για να αρχίσει ένας αγώνας επανόρθωσης μαζί με έναν αγώνα εκδίκησης. Μπορεί όμως να γυρίσει ο χρόνος πίσω; Η απάντηση είναι προφανώς αρνητική, αλλά αυτό δεν πτοεί τον Τζακ που θα ψάξει κάθε τρόπο για να γυρίσει αυτός πίσω στον χρόνο. Και θα τα καταφέρει! Δίνοντας την αφορμή στον Clowes να θέσει όλα τα γνωστά οντολογικού και υπαρξιακού τύπου ερωτήματα που σχετίζονται με τη φύση του χρόνου, τη φύση του εαυτού στο πέρασμα του χρόνου κ.λπ. «Αν γύρναγες πίσω στον χρόνο θα σκότωνες τον Χίτλερ;», «Θα μπορούσες να σκοτώσεις τον παππού σου;», «Θα συναντούσες τον εαυτό σου σε νεότερη ηλικία;». Κι αν ταξίδευες στο μέλλον «θα είχες δικαίωμα να μεταφέρεις και να χρησιμοποιήσεις στο παρελθόν τις πληροφορίες που θα μάθεις;». Τέτοια ερωτήματα ανακύπτουν από την εμμονική ανάγκη του Τζακ να ξαναδεί την Υπομονή. Τα ξεπερνά όλα για να τα καταφέρει. Εστω κι αν λίγο-πολύ όλοι γνωρίζουμε ότι αυτά δεν συμβαίνουν στην πραγματικότητα. «Ο κόσμος είχε τρελαθεί. Οχι εγώ», μονολογεί η Υπομονή, γιατί αυτό είναι που έχει σημασία. Και τότε συνειδητοποιεί ο αναγνώστης πως όλα αυτά είναι προφάσεις, περιτύλιγμα, ασήμαντα γεγονότα. Πάνω απ’ όλα βρίσκεται ο έρωτας, ο ένας και μοναδικός, ο ανεπανάληπτος που τα υπερβαίνει όλα. Λογική και νόμους της φύσης. Οπως αναφέρει και ο υπότιτλος του βιβλίου, πρόκειται «για ένα συμπαντικό χωροχρονικό ταξίδι θανάτου στο αρχέγονο άπειρο της παντοτινής αγάπης». Η τελευταία λέξη είναι η κινητήριος δύναμη αυτού του ταξιδιού στο πριν και στο μετά. Και η αφορμή για ένα ανεπανάληπτο βιβλίο που είναι το αποκορύφωμα της καριέρας του Clowes. Μέχρι να δημιουργήσει το επόμενο. Πηγή

Batman/ Flash: Η Κονκάρδα- Όταν ψηλαφίζεις το τέλος Όταν η DC προχώρησε στο ολικό reboot της, το Rebirth το μέγεθος των ιστοριών μεγάλωσε ξαφνικά. Αυτό έγινε όχι μόνο γιατί πλέον οι απειλές που αντιμετώπιζαν οι ήρωες στο in-book continuity (αυτές διαρκώς μεγαλώνουν και τελικά πάντα μένουν ίδιες, γνήσια μεταμοντέρνες στην δομή) αλλά επειδή το ίδιο το Rebirth πρότεινε την διασύνδεση των ιστοριών των κεντρικών χαρακτήρων με αυτή μιας ομάδας ηρώων που είχε χρησιμοποιηθεί πριν πολλά χρόνια και που, μέχρι τότε, φάνταζε σαν ένας κλειστός, θαυμαστός κόσμος, μια γυάλα με ιστορίες που κανείς δεν τολμά, από φόβο και δέος να αγγίξει: τους Watchmen του Alan Moore. Eννοείται πως η εταιρεία είχε προσπαθήσει να τους εκμεταλλευτεί με spin offs, prequel και πολλά άλλα, όμως η αρχική ιστορία έμεινε πάντα ανέγγιχτη. Και πως θα μπορούσε άλλωστε κάποιος να συνεχίσει την ιστορία του τέλους; Ο Geof Jones τελικά αποφάσισε να το κάνει και, επιπλέον, να τολμήσει κάτι που θα του επέφερε την κατάρα του ιδιότροπου συγγραφέα για πάντα: να συνδέσει τους Watchmen με το κεντρικό σύμπαν τη DC, δίνοντας μας ένα από τα πιο φιλόδοξα αλλά και ριψοκίνδυνα projects στην ιστορία των κόμικ, απολυτά εναρμονισμένο με την σύγχρονη τάση γενικά της μαζικής κουλτούρας (και ειδικά των κόμικ) να μην αφήνουν το παρελθόν να βιώνεται ως τέτοιο, αλλά να ανακυκλώνουν τα πάντα. Η όλη προσπάθεια ξεκίνησε το μακρινό πια 2015 και το Batman/The Flash: The Button (στα ελληνικά Batman/ Flash: Η Κονκάρδα, από τις εκδόσεις Anubis) των Tom King και Joshua Williamson αντίστοιχα, αποτελεί ουσιαστικά το δεύτερο βήμα. Πρόσφατα βγήκε και το Doomsday Clock, το τελειωτικό βήμα αυτής της απόπειρα, από την πένα του ίδιου του Geof Jones, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα. Πως στέκει όμως το Batman/ Flash: Η Κονκάρδα, η ιστορία για το πως οι δύο σπουδαιότεροι ντεντέκτιβ της DC ενώνουν τις δυνάμεις του για να λύσουν ένα κοσμικού επιπέδου μυστήριο; Πως συνδέεται το βαθύ και ψυχογραφικό στυλ του King με τη quirky γραφή του Williamson; Το αποτέλεσμα γέρνει προς το πρώτο, καθώς άλλωστε είναι ο Batman που κατέχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ιστορία. Ο King καταφέρνει και κάνει την κρίσιμη συνάντηση της ιστορίας (όχι αυτή που φαντάζεστε) σε μια στιγμή καθαρόαιμης φροϊδικής αποκορύφωσης και έξαρσης συναισθήματος, μια σπάνια στιγμή στην πορεία του Σκοτεινού Ιππότη. Είναι σε αυτή την ιστορία που ο Batmanξεγυμνώνεται ολοκληρωτικά και προετοιμάζεται (και ο αναγνώστης μαζί του) για το ταξίδι που θα ακολουθήσει ο ήρωας στις επόμενες δικές του ιστορίες, στις οποίες περιλαμβάνεται και το επικό War of Jokes and Riddles.Ταυτόχρονα, ο King, πιάνοντας το νήμα από το πολύ δυνατό Flashpoint, διατηρεί το κοσμικό χαρακτήρα της ιστορίας προσγειωμένο, με έμφαση στους πρωταγωνιστές και όχι στα sci-fi mechanics (που περιλαμβάνουν το fan favorite cosmic treadmill μεταξύ άλλων, επομένως κατανοούμε οτι ήταν πολύ δύσκολο κάτι τέτοιο). Kάνει μια βόλτα σε αλλοδιαστάσεις, εναλλακτικά σύμπαντα και παρελθόν να φαντάζει σαν ταξίδι στην παιδική ηλικία, αφού εξάλλου μοιράζονται την φαντασιακή πτυχή. Ξεκάθαρος για την διαφορετική πορεία που επιθυμεί να ακολουθήσει στο υπερηρωικό κόμικ, καθιστά ακόμα και αυτή την ιστορία έρευνας σε μια έρευνα του εαυτού. Aπό την άλλη ο Flash του Williamson παραμένει ένας ήρωας με την παραδοσιακή έννοια του όρου. Η αντίθεση του απέναντι στον νέας κοπής, ενδοσκοπικό Batman του King τον κάνει να φαντάζει ακόμα πιο σταθερός, έστω και αν κινείται συνέχεια. Μπορεί να είναι μικρότερος, όμως αφενός επειδή έχει εμπειρία στον τομέα των ταξιδιών (και ) στο χρόνο και αφετέρου επειδή γνωρίζει τις συνθήκες που συναντούν εκεί, (ανα)λαμβάνει τον ρόλο του οδηγού και, εν μέρει, τον θαυμασμό του Batman,τον οποίο σώζει ουκ ολίγες φορές. Πιο σίγουρος για τον εαυτό του και τον ρόλο του ως ήρωα, ο Barry Allen είναι ακόμα βασανισμένος από το μυστήριο της Κονκάρδας (και το φάσμα του μαθητή/ φίλου του Wally West). Έτσι αναζητά τις απαντήσεις στην μυστηριώσης κονκάρδα, το σήμα κατατεθέν της του Comedian των Watchmen μόνο για να απογοητευτεί. Σαν αυτοτελές σενάριο, το Batman/ Flash: Η Κονκάρδα δεν απαντά σε ουσιώδη ερωτήματα. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στον κόσμο της αέναης συνέχειας των κόμικ, ελάχιστον πράγματα είναι αυτοτελή. Έτσι η ίδια η ιστορία δεν εστιάζει τόσο στις απαντήσεις, όσο στο συναισθηματικό βάρος. Και εκεί πετυχαίνει απόλυτα. Την ίδια στιγμή η μετάφραση του Ηλία Τσιάρα καταλαβαίνει το πνεύμα της ιστορίας και δεν στέκεται στα τεχνικά. Καταφέρνει να μεταδώσει έτσι το νόημα της άμεσης, κοφτής γλώσσας των σκληρών χαρακτήρων με ευαισθησία. Το εν λόγω βάρος μεταδίδεται άρτια και από το σχέδιο των Jason Fabok (σχεδιαστή του Batman) και Howard Porter (σχεδιαστή του Flash). Επιτυγχάνοντας μια μείξη των στυλ τους, πολύ καλύτερη από ότι το συγγραφικό δίδυμο, οι δύο σχεδιαστές θέλησαν να μεταδώσουν αυτό ακριβώς το συναισθηματικό σοκ που καθιστά το Batman/ Flash: Η Κονκάρδα αξιέπαινη ιστορία. Έτσι έτσι εστιάζουν σε πρόσωπα, χειρονομίες, μειδιάματα και μεταφέρουν όλη την ένταση της στιγμής. Ταυτόχρονα βέβαια η δράση, η οποία δε γίνεται να λείπει από μια υπερηρωική ιστορία, έστω και στο παρασκήνιο, δίνεται ξεκάθαρα και μάλιστα αποτελεί και μια σύνδεση/ άτυπο φόρο τιμής στον σχεδιαστή των Watchmen Dave Gibbons με πάνελς μεσα σε πάνελς και το κάδρο των 9 συνεχόμενων καρέ (σε πολλες μάλιστα σελίδες), μια επική αντίστροφη μέτρηση που τελικά…αυτοακυρώνεται. Τελικά το Batman/ Flash: Η Κονκάρδα αποτελεί μόνο μια στάση στο βραδύκαυστο μυστήριο της συνάντησης DC ηρώων και Watchmen. Είναι μια στάση όμως που αξίζει να δείτε. Πηγή

Ορίστε το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο του τεύχους 58 Το εξώφυλλο προστέθηκε στο πινακάκι της παρουσίασης.

Το παραμύθι (για μεγάλους) αρχίζει Συντάκτης: Γιάννης Κουκουλάς Η ηρωική φαντασία, οι περιπέτειες με ίντριγκες σε εναλλακτικούς κόσμους του παρελθόντος, η μαγεία και ο ιπποτισμός έχουν επανέλθει εδώ και χρόνια στο προσκήνιο της βιομηχανίας της ψυχαγωγίας. Η νέα τηλεοπτική σειρά «Disenchantment» του Matt Groening ξεκίνησε στο Netflix με σκοπό να ανατρέψει όλα τα στερεότυπα του είδους και να προσφέρει γέλιο και κοινωνική κριτική Ξεκίνησε ως δημιουργός εναλλακτικών κόμικς με τη σειρά «Life in Hell» (1977), ένα εγκεφαλικό στριπ για την κόλαση της καθημερινής ζωής, στην παιδική ηλικία, στο σχολείο, στη δουλειά, στον έρωτα, παντού. Συνέχισε με την απόλυτη παρωδία των sitcoms, με επίκεντρο τη δυσλειτουργική οικογένεια των «Simpsons» (1989), την τηλεοπτική σειρά-φαινόμενο που σε λίγες μέρες ξεκινά την τριακοστή σεζόν της. Ιδρυσε την εκδοτική εταιρεία Bongo (1993) με σημαντική παραγωγή και συνεργάτες ορισμένους από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της σύγχρονης εναλλακτικής σκηνής των κόμικς. Στη σειρά «Futurama» (1999) διακωμώδησε την επιστημονική φαντασία δημιουργώντας μια διαστημική σαπουνόπερα με ένα απολαυστικό και ετερόκλητο καστ χαρακτήρων. Παρά την τεράστια επιτυχία σε ό,τι κι αν κάνει, ο 64χρονος σήμερα Matt Groening δεν επαναπαύεται ποτέ. Και πριν από λίγες μέρες παρουσίασε τη νέα του τηλεοπτική σειρά με ένα εντελώς διαφορετικό concept από τις προηγούμενες δουλειές του, αλλά με το ίδιο βιτριολικό χιούμορ και την ίδια διάθεση να παρωδήσει τα κατεστημένα και να ανατρέψει τα στερεότυπα. Το «Disenchantment» (= απογοήτευση, διάψευση, απομάγευση) είναι μια παρωδία παραμυθιού και συνάμα μια χιουμοριστική ματιά πάνω στο πώς θα μπορούσαν να είναι οι κόσμοι του «Game of Thrones», του «Αρχοντα των Δακτυλιδιών» και άλλων αντίστοιχων έργων αν οι δημιουργοί τους είχαν περισσότερη φαντασία. «Μα είναι δυνατόν να χρειάζεται περισσότερη φαντασία από όση περιέχεται στους προαναφερθέντες τίτλους;», θα αναρωτηθεί κάποιος. Ναι, χρειάζεται η φαντασία να περιγράψεις τους φανταστικούς κόσμους ως μέρη όπου ζουν πραγματικοί άνθρωποι με προβλήματα, ανάγκες, φοβίες, εξαρτήσεις και κακές συνήθειες και το θάρρος να τους αποδώσεις με χιούμορ, σαρκασμό και αυτοσαρκασμό. Το «Disenchantment» διαθέτει τέτοια φαντασία και τόσο θάρρος ώστε να κοιτά στα μάτια την «πραγματική» φαντασία και να της βγάζει τη γλώσσα. Με πρωταγωνίστρια μια αλκοολική πριγκίπισσα στα πρόθυρα του γάμου και της κατάθλιψης και συνοδοιπόρους της ένα καλοκάγαθο ξωτικό και έναν κυριολεκτικό προσωπικό της δαίμονα, η νέα σειρά του Matt Groening και μιας μεγάλης ομάδας συνεργατών του από προηγούμενες δουλειές, ανατρέπει όλα τα κλισέ του είδους και, πάνω απ’ όλα, βγάζει γέλιο. «Μια πριγκίπισσα, ένα ξωτικό κι ένας δαίμονας μπαίνουν σ’ ένα μπαρ» ήταν ο μακροσκελής τίτλος του πρώτου επεισοδίου. Θα μπορούσε να είναι η αρχή ανέκδοτου αλλά στα χέρια του Groening το ανέκδοτο αποκτά κυριολεκτική σημασία. Κι έτσι, άνευ εισαγωγικών, μια πριγκίπισσα, ένα ξωτικό κι ένας δαίμονας μπαίνουν σ’ ένα μπαρ. Και ο δημιουργός των Simpsons και του Futurama βρίσκει ένα ακόμη λαμπρό πεδίο δόξας για τις ανελέητες παρωδίες του. Πηγή

Ορίστε και ένα ενδιαφέρον άρθρο από το smassing culture, το οποίο αναφέρεται στα πέντε πρώτα βιβλία. Προφανώς περιέχει spoiler. To ‘Επος της Γαιοθάλασσας – Γνωρίζοντας τον κόσμο μας μέσα από το φανταστικό του Έκτορα Δελαστίκ Μία γυναίκα συγγραφέας με γραφή που φέρνει στο προσκήνιο το ζήτημα της εξουσίας από αριστερή και αναρχική πολλές φορές σκοπιά, το ζήτημα των φύλων, του εξοβελισμού των μη λευκών ευρωαμερικανών από τη μαζική κουλτούρα, των γεροντικών εμμονών απέναντι στις επόμενες γενεές, και παρ’ όλα αυτά, ζώντας στην Αμερική, να καταφέρει να θεωρείται καθολικά μία από τις σημαντικότερες συγγραφείς στο χώρο της φαντασίας και της επιστημονικής φαντασίας, είναι μία πολυεπίπεδη νίκη. Πάλεψε να δώσει μέσα από τα βιβλία της τη δυνατότητα στους αναγνώστες να ανακαλύψουν όχι μόνο τους εαυτούς τους, αλλά κυρίως τον κόσμο γύρω τους και την κοινωνία όπου ζουν. Όπλο της, ο παραμορφωτικός καθρέπτης της φαντασίας, μέσα από τον οποίο, κοιτώντας ένα φανταστικό κόσμο βλέπουμε ταυτόχρονα το δικό μας. Κι επειδή δεν έχουμε συνηθίσει αυτή την οπτική γωνία, παρατηρούμε και όσα είχαμε συνηθίσει να αγνοούμε. “Children know perfectly well that unicorns aren’t real, but they also know that books about unicorns, if they are good books, are true books.” «Τα παιδιά γνωρίζουν πολύ καλά πως δεν υπάρχουν μονόκεροι, ξέρουν όμως επίσης πως τα βιβλία για μονόκερους, αν είναι καλά βιβλία, είναι αληθινά βιβλία» ― Ursula K. Le Guin, The Language of the Night: Essays on Fantasy and Science Fiction Φυσικά και δε θέλουμε να στερήσουμε τη χαρά της ανακάλυψης από τον αναγνώστη, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για μια σειρά βιβλίων μεταφρασμένη στα ελληνικά (εκδόσεις Τρίτων) και αρκετά προσβάσιμη. Από την άλλη, κάθε αναγνώστης «ζει» με το δικό του τρόπο το ίδιο βιβλίο. Θα προσπαθήσουμε να κάνουμε κάτι λίγο διαφορετικό – να ζωντανέψουμε έστω και ελάχιστα το κάθε βιβλίο του έπους της Γαιοθάλασσας, ώστε ο καθένας να νιώσει αν βρήκε αυτό που ψάχνει. Γνωριμία με τη Γαιοθάλασσα «Ποιος θα ονόμαζε τον κόσμο του έτσι;» θα σας απαντούσε ο βαριεστημένος ψαράς μπαλώνοντας το δίχτυ του. «Αλλά αν θέλεις κάποιον που να του αρέσει να παίζει με τις λέξεις, να, στο δίπλα όρμο είναι ο Γητευτής που του δάνεισα εργαλεία, νομίζω φτιάχνει μια βάρκα για να φύγει…» Το έπος της Γαιοθάλασσας εκτυλίσσεται σε έναν ακαθόριστο και αχανές Αρχιπέλαγος, έξω από το οποίο κανείς δε φαίνεται να ξέρει τι πραγματικά υπάρχει. Όπως λέει το ρητό, «Οι νόμοι αλλάζουν στις Άκρες», σε έναν κόσμο που όσο μακρύτερα από το κέντρο του Αρχιπελάγους βρίσκεται ένα νησί, τόσο πιο χαμένο στα βάθη της ιστορίας και του μύθου βρίσκεται. Βιβλίο πρώτο – Ο Μάγος του Αρχιπελάγους Ένας νεαρός γιδοβοσκός σε ένα φτωχό νησί ανακαλύπτει πως έχει τη δυνατότητα να ασκήσει τη Μαγεία που είναι συστατικό αυτού του κόσμου. Θα μπορούσαμε να σταθούμε στη μαθητεία του, πρώτα με την τοπική μάγισσα-φαρμακοτρίφτρα, ύστερα με το Μάγιστρο του νησιού, τη μετέπειτα μελέτη του στη σχολή Μαγείας του νησιού Ροκ – θα ήταν πάρα πολλές οι μετέπειτα ιστορίες που τράβηξαν έμπνευση από αυτό το πρώτο κομμάτι μιας σύντομης νουβέλας. Θα μπορούσαμε να σταθούμε στην ιστορία ενός ανθρώπου που παρασύρθηκε από τις καταστάσεις, συνετρίβη από τις συνέπειες των υπερφίαλων αποφάσεών του και κάθε φορά κατάφερε να μαζέψει τα κομμάτια του και να ξαναδομήσει τον εαυτό του σε νέα βάση, μέχρι τελικά να μπορέσει να αποδεχτεί την ολότητα της ευθύνης των πράξεών του. Αλλά για εμάς, ο πιο σημαντικός χαρακτήρας αυτού του βιβλίου είναι η ιστορία του γιδοβοσκού Γκεντ από την παιδική ηλικία ως την πρώτη ωρίμανση ως νήμα γύρω από το οποίο γνωρίζουμε έναν ολόκληρο κόσμο: τις ιστορίες των ψαράδων, την παρεξηγημένη αξία της μαγείας, τις προλήψεις των βοσκών, τους χαρακτήρες των καπελάδων, τη μυθολογία που μαθαίνεται μέσα από τις ιστορίες των γιαγιάδων, την αξία των ποιημάτων και των τραγουδιών σε έναν κόσμο που κάθε νησί είναι μακρινό και αναγκαστικά αυτόνομο από τα άλλα. Στην τελευταία σελίδα, μέσα από την αναζήτηση του Γκεντ, έχουμε γνωρίσει το κέντρο του Αρχιπελάγους. Βιβλίο δεύτερο – Οι Τάφοι του Ατουάν Πόσο μεγάλο μέρος της ζωής μας καθορίζεται από τις εμπειρίες της παιδικής μας ηλικίας και την εκπαίδευσή μας; Μπορούμε να υπερβούμε τις αλυσίδες χρόνων προσαρμογής σε ένα ρόλο, αν αυτές είναι βρίσκονται εκεί από τότε που θυμόμαστε τον εαυτό μας; Αυτή θα μπορούσε να είναι η μία πλευρά της ζυγαριάς που ακολουθεί αυτό το βιβλίο. Η ιστορία της πρωθιέρειας μιας λατρείας αρχέγονων οντοτήτων, στο ναο-τάφο του νησιού Ατουάν, στις βορειοανατολικές παρυφές της Γαιοθάλασσας. Μια πρωθιέρεια επιλεγμένη, όπως και οι προκάτοχοί της, από τη στιγμή της γέννησής της γι αυτή τη θέση, η οποία ήταν συνώνυμη με την πλήρη αποποίηση του ονόματός της και κάθε ανθρώπινης ταυτότητας – πλέον, το μόνο της όνομα ήταν «Αρχά», η «Kαταβροχθισμένη». Τόσο από τους θεούς της, όσο και από τη σκληρή εκπαίδευση στη λατρεία της εξουσίας, του καθήκοντος και του θανάτου. Η άλλη μεριά της ζυγαριάς είναι η σχέση θρησκευτικής και πολιτικής εξουσίας: όπως και στο Μάγο του Αρχιπελάγους, μέσα από την ιστορία των χαρακτήρων, γνωρίζουμε τον κόσμο που τους έπλασε. Αφ’ ενός, μαθαίνουμε λίγο παραπάνω για το γεμάτο ανταγωνισμούς και συγκρούσεις χαρακτήρα του Αρχιπελάγους. Κυρίως όμως παρακολουθούμε την αρχαία Λατρεία των Ακατονόμαστων με κέντρο τους Τάφους του Ατουάν να παραγκωνίζεται από την ανερχόμενη ανθρωπολατρεία των βασιλιάδων ως εν ζωή θεών. Αυτή η σύγκρουση δίνεται μέσα από την ιστορία του τόπου, αλλά εντονότερα και συμβολικά μέσα από τις συγκρούσεις των σχετικών ιερατείων. Δεν είναι υπερβολή να κάνουμε παραλληλισμό με τις απαρχές της βιομηχανικής επανάστασης του κόσμου μας, όπου η ανερχόμενη νέα εξουσία λοιδώρησε και απέρριψε με κάθε δυνατό τρόπο την «ελέω θεού» βασιλική εξουσία. Βιβλίο τρίτο – Η Πιο Μακρινή Ακτή Δεν είναι απλά ότι αρχίζει να αποτυγχάνει η δύναμη και η ισχύς της μαγείας. Οι σοδειές μένουν χωρίς φροντίδα. Κοπάδια αρχίζουν να αρρωσταίνουν ανεξήγητα. Οι άνθρωποι χάνουν το κουράγιο να περιποιηθούν ο ένας τον άλλον στις δύσκολες στιγμές. Τα τραγούδια και οι ιστορίες αρχίζουν να εξαφανίζονται από τα μυαλά των ανθρώπων. Οι τέχνες να χάνονται. Τα πάθη να στερεύουν. Στρέφονται ο ένας εναντίον του άλλου. Ο φόβος του θανάτου δεν είναι πλέον ένα γεγονός της ζωής. Ο ίδιος αυτός φόβος είναι πλέον ένας αγγελιαφόρος. Έρχεται από την τρύπα απ’ όπου αδειαζουν οι ελπίδες – φτάνει σιγά-σιγά μέσα σε κάθε άνθρωπο, βρισκόμενος ταυτόχρονα παντού χωρίς να είναι πουθενά. Κάτω από το εμφανές θέμα της αναζήτησης εξουσίας και δύναμης ως αντίβαρο και αντίδοτο στο φόβο του θανάτου, υπάρχει και άλλη μια ενδιαφέρουσα αλληγορία: Σε πρώτο επίπεδο, το πώς η ατομική σωτηρία μπορεί να καταδικάσει έναν ολόκληρο κόσμο στη σήψη, χωρίς ποτέ αυτό να σταματά τον άνθρωπο που βλέπει τον εαυτό του και μόνο ως μέτρο των πάντων – γι αυτόν τον άνθρωπο, ο θάνατός του είναι και ο θάνατος του κόσμου, οπότε και θα πατήσει επί πτωμάτων για να μην έχει την τύχη «όλων των άλλων». Σε δεύτερο επίπεδο, βρίσκουμε προβληματισμούς για την εναλλαγή των γενεών – τον κίνδυνο ενός κόσμου αθανάτων, στον οποίο τόσο δε θα χωρά νέα ζωή, όσο και θα βασιλεύουν για πάντα οι ίδιες ιδέες και οι ίδιοι άνθρωποι, μην αφήνοντας τον τροχό της ιστορίας να κάνει βήμα. Και φυσικά, ο πρώτος που θα θελήσει να υιοθετήσει έναν τέτοιο κόσμο θα είναι αυτός που εκείνη τη στιγμή έχει την ισχυρότερη θέση, και θα τον «διαφημίσει» με το γνωστό τρόπο: φόβο στο ένα χέρι και την υπόσχεση «ασφάλειας» στο άλλο. Βιβλίο τέταρτο – Τεχανού Ο Σαρτρ έλεγε πως «η κόλαση είναι οι άλλοι». Αυτός είναι ίσως ένας βασικός άξονας του βιβλίου. Ξεκινά από τη βία της κακομεταχείρισης ενός μικρού παιδιού και της αδιαφορίας για τη ζωή του. Συνεχίζεται μέσα από την εκδικητικότητα ανθρώπων όταν νιώθουν ότι τους αφαιρέθηκε κάτι «δικό τους». Τη μεταχείριση των ανθρώπων σαν αντικείμενα και το φόβο του διαφορετικού. Το σαφή σεξισμό. Σε αντιστάθμισα όλων αυτών, το πείσμα των ανθρώπων που δε θέλουν να χάσουν ό,τι τους κάνει ανθρώπους. Ταυτόχρονα, αρχίζουμε να μαθαίνουμε πολύ περισσότερα για τη φύση της μαγείας και της μυθολογίας του κόσμου της Γαιοθάλασσας, η οποία στα προηγούμενα βιβλία παρουσιάζεται σαν ένα σκληρά ανδροκρατούμενο φαινόμενο, με παραδόσεις και προλήψεις να θεμελιώνουν φαινομενικά την ανδρική φύση της μαγείας και να αφήνουν στις γυναίκες μόνο ήσσονα ρόλο. Σε κάθε περίπτωση, βλέπουμε έναν κόσμο που δε μπορεί να συνεχίσει στην ίδια πορεία, οπότε και ετοιμάζεται να αλλάξει σελίδα. Βιβλίο πέμπτο – Ο Άλλος Άνεμος Η ολοκλήρωση της κοσμογονίας του κόσμου της Γαιοθάλασσας. Ο «άλλος κόσμος» όσων πεθαίνουν εντός του Αρχιπελάγους, έως τότε προσβάσιμος μόνο από τους μεγάλους Μάγιστρους, όσο είναι ακόμα ζωντανοί, απλώνει το χέρι του προς τους ζωντανούς. Οι σκιές από τα Άγονα Εδάφη εκλιπαρούν για την απελευθέρωσή τους. Τα ίδια τα Άγονα Εδάφη, η ιστορία τους, μέρος της κοσμογονίας του Αρχιπελάγους, αποτελούν ένα ωραίο σχήμα για να μιλήσει κανείς για μια σειρά ζητήματα, με κεντρικό την κτητικότητα. Η ίδια η επιθυμία για αιωνιότητα και διατήρηση μπορεί να δημιουργήσει μια καρικατούρα αυτού που επαγγέλεται. Σαν μία εικόνα συμπληρωματική της Πιο Μακρινής Ακτής, αυτή τη φορά η ίδια αφετηρία δεν οδηγεί σε κάποιον που προσπαθεί να παραβεί τους φυσικούς νόμους. Εξετάζεται η άλλη πλευρά, του να είναι η ίδια η βάση των παραδόσεων, της καθημερινής ζωής, της κοινωνικής οργάνωσης, κεντρικός κρίκος του προβλήματος. Είναι η κορύφωση του έπους, εντός ενός κόσμου σε ιστορικό αναβρασμό, στην οποία κορύφωση δίνεται η επιλογή διατήρησης ή καταστροφής ενός status quo αμνημόνευτης αρχαιότητας το οποίο έχει αποτελέσει μία βάση αυτής της κοινωνίας. Επίλογος Δύο πράγματα γίνονται αμέσως αντιληπτά στον αναγνώστη: πρώτα απ’ όλα, ότι η LeGuinn αγαπά βαθιά τον κόσμο που δημιουργεί, όχι μόνο όσον αφορά τους ονοματισμένους χαρακτήρες της, αλλά κυρίως όσον αφορά τους ανώνυμους χιλιάδες που αποτελούν τους φορείς της ζωής, των παραδόσεων, των προκαταλήψεων, της καθημερινότητας. Οι χαρακτήρες της, μέσα από μία εξαιρετικά περίπλοκη, δύσκολη και μη γραμμική διαδικασία ωρίμανσης λειτουργούν ως παράθυρα στον κόσμο, παρά ως αντικείμενα θαυμασμού από μακριά. Δεύτερον, πως παρακολουθώντας χαρακτήρες στη διάρκεια της ζωής τους, δίνεται η ευκαιρία στον αναγνώστη να απομυθοποιήσει τους χαρακτήρες και τις εύκολες λύσεις: οι επιλογές δεν έχουν ξεκάθαρες συνέπειες, τα παραπτώματα δεν έχουν ανάλογες τιμωρίες, η δικαιοσύνη δεν είναι συνώνυμο της καλοσύνης και η καλοσύνη είναι αποτέλεσμα συνεχούς αγώνα, παρά «μαξιλαράκι ασφαλείας» για τις ευαισθησίες του αναγνώστη. “The only thing that makes life possible is permanent, intolerable uncertainty: not knowing what comes next.” «Το μόνο πράγμα που κάνει τη ζωή εφικτή είναι η μόνιμη, ανυπόφορη αβεβαιότητα: το να μην ξέρεις τι θα συμβεί την επόμενη στιγμή.» ― Ursula K. Le Guin, The Left Hand of Darkness Πηγή

Βασιλέα, υποκλίνομαι. Πολύ άξιος ΜοΜ με πολύτιμη και συνεχή προσφορά στο φόρουμ Και φυσικά, πολύχρονος, γερός, δυνατός και ευτυχής πάντα

Το περιοδικό επέστρεψε μετά τις θερινές διακοπές. Ανεβάζω το εξώφυλλο και τη μία μόνο γελοιογραφία του προηγούμενου τεύχους (#61) Το εξώφυλλο προστέθηκε στο πινακάκι της παρουσίασης.

Το ελληνικό Graphic Novel: Διαδρομές στις αγορές των κόμικς Γάλλοι και έλληνες εκδότες, η διστακτική ανταπόκριση απέναντι σε αυτή τη νέα μορφή κόμικς, τα πρόσφατα αλλά ποιοτικά δείγματα και το αναδυόμενο εκδοτικό ενδιαφέρον όπως παρουσιάζονται από μια επαγγελματία του χώρου Σκίτσο από τα «Εξάρχεια» (Χαραμάδα, 2017) Με τα κόμικς ως ατζέντισσα άρχισα να ασχολούμαι από σύμπτωση. Παιδί διάβαζα μεν μανιωδώς Αστερίξ και Τεντέν, Μάχη και Κράνος (ένεκα μεγαλύτερος αδελφός), καμιά Μανίνα και Κατερίνα, πότε πότε και Μίκυ Μάους. Επαγγελματίας πλέον, βρέθηκα μια μέρα του 1998 σε γραφείο εκδότη στο Παρίσι με τον Τεντέν να τρέχει στους τοίχους με τον Μιλού στα πόδια του. Ετσι ξεκίνησε η συνεργασία μου με τον Casterman, έναν από τους σημαντικότερους γαλλόφωνους βέλγους εκδότες κόμικς που μου άνοιξε νέες πόρτες στη δουλειά και νέα παράθυρα στον κόσμο. Δεν θυμάμαι ποιο ήταν το πρώτο graphic novel που διάβασα κι αν ήξερα ότι το λένε έτσι, αλλά θυμάμαι ότι ξαφνικά τα κόμικς άρχισαν να με ελκύουν περισσότερο ως αναγνώστρια. Κακά τα ψέματα, με τη λογοτεχνία μεγάλωσα και αυτήν αισθάνομαι πάντα σαν αρωγό, μέσο γνώσης κι απόλαυσης. Τα graphic novels είναι πιο κοντά στη λογοτεχνία, ακόμα και ως σχήμα. Τα κείμενα και τα θέματα πιο στιβαρά, η εικονογράφηση πιο απαιτητική, αν και μερικές φορές εξαιρετικά αφαιρετική. Η ελληνική αγορά Αυτή τη διαφορετική ευχαρίστηση που είχα ανακαλύψει στα graphic novels προσπάθησα να τη μεταφέρω και στους έλληνες εκδότες. Προσέγγισα τους «γενικούς» και όχι μόνο τους εξειδικευμένους εκδότες, θεωρώντας ότι θα μπορούσαν να υποστηρίξουν ακόμα καλύτερα τα βιβλία αυτά, ανοίγοντάς τους δρόμο σε ένα νέο κοινό. Ενα κοινό που δεν θα έψαχνε βιβλία στους πάγκους με τα κόμικς. Μια εκτίμηση που αργότερα επιβεβαιώθηκε. Οι Eλληνες που εξέδιδαν τότε κόμικς ήταν εξειδικευμένοι σε αυτά - δεν έβγαζαν άλλου είδους βιβλία, με εξαίρεση μερικά θεωρητικά βιβλία για το είδος -, υπήρχαν μάλιστα ακόμη και περιοδικά για κόμικς για παιδιά και μεγάλους, καθώς και ένθετα σε εφημερίδες. Αυτοί οι εξειδικευμένοι εκδότες γνώριζαν περισσότερα από εμένα για την αγορά τους. Δύσκολα θα έπαιρναν αυτό που είναι η ξεχωριστή πνοή του graphic novel: πολυσέλιδα βιβλία με «σοβαρά» θέματα. Παρ' ότι τα πρώτα graphic novels είχαν εκδοθεί δεκαετίες πριν, η Ελλάδα δεν φαινόταν ακόμη έτοιμη. Κυρίως επειδή οι εκδότες έβρισκαν τα βιβλία ακριβά και φοβόντουσαν ότι δεν ταίριαζαν στο αναγνωστικό τους κοινό. Να υπογραμμίσω ότι ακόμη και στη Γαλλία, την ίδια εποχή, ο όρος graphic novel δεν συμπεριλαμβανόταν στο λεξιλόγιο των εκδοτών. Παρ' ότι είχαν αρχίσει να κυκλοφορούν κάποια κόμικς σε αυτό που ονομάζεται «αμερικάνικο» σχήμα (17x22) αντί του χαρακτηριστικού Α4 ή και λίγο μεγαλύτερου των γαλλικών κόμικς, δεν τα χαρακτήριζαν πάντα graphic novels. Στο μεταξύ, η ελληνική αγορά των κόμικς συρρικνωνόταν σιγά-σιγά, τα περιοδικά και τα ένθετα εξαφανίστηκαν την τελευταία οκταετία, οι εξειδικευμένοι εκδότες κόμικς παρέμεναν χωρισμένοι σε αυτούς που έβγαζαν ευρωπαϊκά κι αυτούς που έβγαζαν αμερικάνικα και γιαπωνέζικα. Για πολλά χρόνια η εκδοτική ανταπόκριση ήταν μηδαμινή, κι ας είχαν υπάρξει τα πολύ επιτυχημένα και στην ελληνική αγορά Persepolis της Μαργιάν Σατραπί (Ηλίβατον, 2006), Blankets του Craig Thompson (ΚΨΜ, 2007), Logicomix των Δοξιάδη, Παπαδημητρίου, Παπαδάτου (Ικαρος, 2008). Οι εκδότες παραμένουν διστακτικοί ακόμη και σήμερα, παρότι έχουν προηγηθεί το Αϊβαλί του Σολούπ (Κέδρος, 2014), το Πτώμα (Jemma Press, 2011) και το Γρα-Γρου (Ικαρος, 2017) των Παλαβού, Ζαφειριάδη, Πέτρου και το Α=-Α του Δημήτρη Αναστασίου (Καλειδοσκόπιο, 2018), που είναι ελληνικά βιβλία που βρίσκουν ανταπόκριση στην ξένη αγορά. Σημαντικό ρόλο στην επιδίωξή μου να εκδοθούν graphic novels στα ελληνικά, και να πλατύνει έτσι η αγορά των κόμικς, έπαιξε και η θεματική τους. Την εποχή της εικόνας και της συρρίκνωσης του αναγνωστικού χρόνου, είναι πολύτιμη η ανάγνωση ενός όμορφου, σχετικά σύντομου βιβλίου για μια ιστορική περίοδο ή ένα πολιτικό γεγονός (Motherfucker των Sylvain Ricard, Guillaume Martinez, ΚΨΜ, 2012), μια βιογραφία (Nick Cave: Mercy on me του Reinhart Kleist, Ηλίβατον - Οξύ, 2017), ένα κοινωνικό θέμα (Το μπλε είναι το πιο ζεστό χρώμα της Julie Maroh, ΚΨΜ, 2013), ακόμα και μια διασκευή κλασικού λογοτεχνικού έργου (έχουμε και το παράδειγμα ελληνικού βιβλίου που μας ήρθε από τα γαλλικά Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς των Ρικάρ, Ράις, Καζενάβ, Polaris, 2013). Η σχέση εικόνας και λόγου έχει διαφορετική αφηγηματική οικονομία από αυτήν του σκέτου λόγου και αποτυπώνει καλύτερα το θέμα στη μνήμη μας. Εχουμε δει πολλές ταινίες και γνωρίζουμε πλέον καλά αυτό το φαινόμενο. Οι Τρεις σκιές του Cyril Pedrosa (Ηλίβατον, 2014), που πραγματεύονται το συνταρακτικό θέμα της ασθένειας και του θανάτου ενός παιδιού με ευαισθησία, οικονομία και επινοητικότητα, είναι ένα άριστο δείγμα. Είναι αξιοσημείωτο λοιπόν ότι ανταποκρίθηκαν θετικά κυρίως οι «γενικοί» εκδότες, όπως ονομάζονται αυτοί που εκδίδουν διαφορετικών κατηγοριών βιβλία. Το ελληνικό graphic novel στο εξωτερικό Αυτό που επίσης είναι αξιοσημείωτο στον χώρο των κόμικς και των graphic novels είναι το ενδιαφέρον που δείχνουν οι ξένοι εκδότες για τα ελληνικά βιβλία του είδους, όπως επίσης και η εξαιρετική τους ποιότητα παρά την ακόμα μικρή και ουσιαστικά πρόσφατη παραγωγή. Ενδεικτικά, το Πτώμα έχει μεταφραστεί στα γαλλικά, το Αϊβαλί στα γαλλικά και στα τουρκικά και αναμένονται ακόμα δύο γλώσσες σε σύντομο χρονικό διάστημα, στα αγγλικά έχουν προτείνει να το μεταφράσουν τρεις μεταφραστές, το Γρα Γρου επίσης όπως και Η Μεγάλη Βδομάδα του πρεζάκη έχουν ήδη βρει μεταφραστή, ενώ το Α=-Α έχει εντυπωσιάσει όσους ξένους εκδότες το έχουν δει. Τι όμως είναι αυτό που φέρνει τελικά την επιτυχία στα graphic novels; Μήπως, την εποχή της εικόνας, μια καλή ιστορία θέλει σκίτσο (όπως το ποίημα θέλει μελωδία); Μήπως απλώς καμιά φορά λειτουργεί θετικά να αφαιρούνται όλα τα περιγραφικά λόγια; Είναι η συντομία του κειμένου καλύτερος μπούσουλας στο χάος που την εξήγησή του ίσως αναζητούμε; Είναι ο σύντομος λόγος σε συνδυασμό με την εικόνα καλύτερος καταλύτης της ανθρώπινης ψυχής, επειδή είναι πιο υπαινικτικός; Είναι πιο υπαινικτικός; Τα ερωτήματα αυτά δεν νομίζω να επιδέχονται (μόνο) μια απάντηση. Είναι περισσότερο θέματα των θεωρητικών του είδους. Το σίγουρο πάντως είναι ότι ανάμεσα στα βιβλία που χαρακτηρίζονται graphic novels υπάρχουν μικρά έργα τέχνης τόσο από λογοτεχνική όσο και από εικαστική άποψη. Εξ ου και η πλατιά επιτυχία τους: απευθύνονται ίσως σε ευρύτερο κοινό λόγω της εικόνας αλλά αυτή η ίδια και ιδιαίτερη οικονομία του λόγου τούς δίνει την απαραίτητη δύναμη σε έναν κόσμο που αναζητεί την εικόνα αλλά επίσης θέλει να εισχωρήσει και κάπου βαθύτερα, εκεί που Εικόνα και Λόγος προσπαθούν να ρίξουν φως με διαφορετικά μέσα. Η κυρία Κατερίνα Φράγκου είναι ατζέντισσα συγγραφέων. Graphic novels που αξίζει να αναζητήσετε Το πτώμα Κείμενο Τάσος Ζαφειριάδης, Γιάννης Παλαβός Εικονογράφηση Θανάσης Πέτρου Εκδόσεις Jemma Press, 2011 σελ. 48, τιμή 10,95 ευρώ Το πτώμα ενός ηλικιωμένου σε αποσύνθεση ανακαλύπτεται στο διαμέρισμά του και παραδίδεται σε ένα γραφείο τελετών που περιμένει την κόρη του νεκρού να έρθει από το εξωτερικό. Καθώς οι μέρες περνούν και η μυρωδιά του πτώματος γίνεται ανυπόφορη, μεταφέρεται στο δάσος του Σέιχ Σου. Μαζί με το πτώμα ξενυχτά ο Λευτέρης, ένας μοναχικός μεσήλικος νεκροθάφτης, και οι δυο τους θα βρουν τρόπο να επικοινωνήσουν. «Σχόλιο πάνω στην αστική μοναξιά» χαρακτηρίζουν το, βασισμένο σε αληθινή ιστορία, έργο οι δημιουργοί. Τα σουρεαλιστικά στοιχεία μαύρου χιούμορ, πένθιμης σάτιρας και κοινωνικού προβληματισμού θα συναντήσουμε και σε μετέπειτα δουλειές τους. Εξάρχεια Το πικρό νεράντζι Κείμενο Nicolas Wouters Εικονογράφηση Δημήτρης Μαστώρος Μετάφραση Μαρία Χρίστου Εκδόσεις Χαραμάδα, 2017 σελ. 197, τιμή 24 ευρώ Ο Νίκος, έλληνας φοιτητής στο εξωτερικό, επιστρέφει ως επισκέπτης στα Εξάρχεια, όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Ο 28χρονος έλληνας κομίστας Δημήτρης Μαστώρος, γεννημένος και μεγαλωμένος στο Βέλγιο, μετακόμισε στα Εξάρχεια όταν ήταν δώδεκα ετών. Σπουδαστής κόμικς στη Σχολή Saint-Luc στο Βέλγιο, εμπνεύστηκε το έργο αυτό από τα βιώματά του αρχικά ως προσχέδιο της πτυχιακής του εργασίας. Το κόμικς αναπτύχθηκε σε συνεργασία με τον Βέλγο Nicolas Wouters και πρωτοεκδόθηκε από τον γαλλικό οίκο Futuropolis (imprint του Gallimard) που ενδιαφέρθηκε για «την ανακάλυψη ενός μέρους της Αθήνας από ένα μη μυημένο κοινό», όπως σχολίασε ο δημιουργός. Α = -Α Εικονιστόρημα Εικονογράφηση Δημήτρης Αναστασίου Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, 2018 σελ. 112, τιμή 32,90 ευρώ Ο Αλφα περιπλανιέται από την παιδική ηλικία ως τα γεράματα, διαμέσου του ονείρου και της τέχνης, προσπαθώντας να κατανοήσει το μυστήριο της ύπαρξης και να αντιληφθεί ποιος είναι μέσα στον κόσμο που τον περιβάλλει. Ο εικαστικός Δημήτρης Αναστασίου, χρησιμοποιώντας πολλά ζωγραφικά στυλ, παρακολουθεί τον πρωταγωνιστή του στην εσωτερική του περιπέτεια. Ασπρόμαυρα ταμπλό, εντυπωσιακές διχρωμίες και φωτορεαλιστικές τετράχρωμες εικόνες και μια περιήγηση στο σύμπαν διάσημων ζωγραφικών έργων αποτυπώνουν το ονειρικό και φιλοσοφικό ταξίδι του Αλφα από την Αμφιβολία στη Συνειδητοποίηση και στην ενδεχόμενη Αφύπνιση. Μια ιδιαίτερα καλαίσθητη έκδοση μεγάλου σχήματος, που ξεχωρίζει. Στα μυστικά του Βάλτου Κείμενο Πηνελόπη Δέλτα Διασκευή Γιάννης Ράγκος Εικονογράφηση Παναγιώτης Πανταζής Εκδόσεις Polaris, 2018 σελ. 120, τιμή 14,80 ευρώ Ελληνοβουλγαρικές συγκρούσεις στη βαλτώδη λίμνη των Γιαννιτσών στη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα (1904-1908). Βασισμένο σε εικοσαετή έρευνα, το ογκώδες κλασικό ιστορικό μυθιστόρημα της Πηνελόπης Δέλτα, εκδομένο το 1937, εξέφραζε οπωσδήποτε τα εθνικοπατριωτικά ζητούμενα μιας κυρίαρχης ιδεολογίας της εποχής του. Διασκευασμένο από τον Ράγκο, διατηρεί τους βασικούς πρωταγωνιστές, τους ανήλικους Αποστόλη και Γιωβάν, την ψυχογράφηση των χαρακτήρων και την περιπέτεια, και μεταφέρεται από τον Πανταζή σε εικόνες όπου τα μουντά πράσινα, καφέ και μαύρα χρώματα αποτυπώνουν την υποβλητική ατμόσφαιρα του βάλτου, με εκτυφλωτικά κόκκινα που εκφράζουν τη βιαιότητα των σφαγών και από τις δύο πλευρές. Επιμέλεια: Λαμπρινή Κουζέλη Πηγή

Palestine- Το παλμογράφημα της πρώτης Ιντιφάντας μεταφέρεται στο χαρτί Ο Joe Sacco γράφει και σχεδιάζει τις εμπειρίες του από την Παλαιστίνη, μετατρέποντας τελικά την δημοσιογραφικές του παρατηρήσεις σε μια ολόπλευρη βιωματική έρευνα. Η εμπόλεμη κατάσταση της Παλαιστίνης έχει ουκ ολίγες φορές απασχολήσει τα τηλεοπτικά μέσα σε ολόκληρο τον κόσμο, συνοδευόμενη κυρίως με αιματηρές εικόνες από τις επεμβάσεις του ισραηλινού στρατού σε περιοχές αμάχων. Ο συγγραφέας Joe Sacco όντας και ο ίδιος πρόσφυγας τρόπον τινά σε χώρα της Δύσης, ήταν από τους λίγους δημοσιογράφους που κατάφεραν να προσεγγίσουν με μετριοφροσύνη την ζωή και τον μόχθο του παλαιστινιακού λαού. Απόσταγμα αυτής της εμπειρίας είναι τα 9 τεύχη κόμικ που συγκεντρώθηκαν σε ένα νέο επίτομο σχήμα και εκδόθηκαν στα ελληνικά από τις εκδόσεις ΚΨΜ. Ο ίδιος ο δημοσιογράφος όπως δήλωσε και σε παλιότερη συνέντευξή του, γνώριζε για το παλαιστινιακό ζήτημα ό,τι περίπου πληροφορείται ένας μέσος Αμερικάνος από τα μέσα της χώρας του. Έτσι λοιπόν φτάνει στην Παλαιστίνη με πολύ συγκεκριμένη πληροφόρηση για το ρόλο του Ισραήλ και την ιδιότυπη «κατοχή» που έχει επιβάλλει. Η επαφή του με τους Παλαιστίνιους δεν γίνεται σε χλιδάτες αίθουσες συνδιασκέψεων, αλλά στο δρόμο, συγκεκριμένα στα σπίτια κάποιων οικογενειών που αφηγούνται σε πρώτο πρόσωπο τις μαρτυρίες τους. Με φόβο της ζωής τους και με την απειλή του ισραηλινού στρατού να καιροφυλακτεί κάθε στιγμή, ξετυλίγεται ένα σύνθετο νήμα πόνου, απώλειας αλλά και αμετανόητης ελπίδας. Η αμεσότητα και η απλότητα των περιγραφών ζωντανεύουν μέσα στα ασπρόμαυρα καρέ, που μοιάζουν πολλές φορές να ασθμαίνουν συγκαταβατικά μπροστά στο ψυχολογικό φορτίο της αφήγησης. Το Palestine είναι μια συρραφή εμπειριών και δεν θα πρέπει πρωτίστως να εξετάζεται ως μια βαρύγδουπη πολιτική ανάλυση του ζητήματος της Μέσης Ανατολής και του ρόλου των ΗΠΑ και της Ρωσίας σε αυτό. Μέσα από τις αφηγήσεις εμφανίζεται πλήθος πολιτικών πληροφοριών αλλά ο Joe Sacco επιλέγει να μην πάρει εμφανώς θέση, παρά μόνο στο τέλος του κόμικ που ταυτίζεται με το τέλος του δίμηνου ταξιδιού του. Εξάλλου, είναι ένας άνθρωπος με μάλλον αριστερόστροφα αντανακλαστικά που θέλησε με αυτοθυσία να φωτίσει την αθέατη πλευρά των καταπιεσμένων που είναι τα θύματα των ιμπεριαλιστικών σχεδίων. Στο επίπεδο της αντίστασης δεν κρύβονται οι δυο πολιτικές γραμμές, της υποταγής και ειρήνευσης από την μια, και της ρήξης και αντίστασης μέχρι το τέλος από την άλλη, μόνο που η αφήγηση δεν δίνει περαιτέρω χώρο στο να δημιουργηθεί ένα τέτοιο πεδίο διαπάλης, μιας και εκείνη την χρονική περίοδο όλα τα ενδεχόμενα ήταν πιθανά. Κυρίαρχο θέμα του κόμικ είναι η φυλάκιση των Παλαιστίνιων που εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο της καταπίεσης που υφίστανται από τους Ισραηλινούς. Οι ακραία μελετημένες μέθοδοι βασανιστηρίων που στόχο έχουν να τσακίσουν το ψυχικό σθένος των φυλακισμένων μοιάζουν βγαλμένες από την ταινία «Το Εξπρές του Μεσονυχτίου» και ακολουθούνται από τις επίσης απάνθρωπες συνθήκες φυλάκισης στα ολοένα και αυξανόμενα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η πρώτη Ιντιφάντα που καλύπτει εν μέρει το κόμικ ήταν η πρώτη οργανωμένη ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Παλαιστίνιων και Ισραηλινών όσον αφορά την πραξικοπηματική κατάληψη της Δυτικής Όχθης και της αργότερα επονομαζόμενης λωρίδας της Γάζας. Από το 1988 μέχρι θεωρητικά το 1991, πρακτικά το 1993, υπήρξε μια σειρά οικονομικών και άλλων μέτρων που υιοθετήθηκαν από το ισραηλινό καθεστώς με τις πλάτες των ΗΠΑ σε βάρος των Παλαιστίνιων. Η εκτίναξη των τιμών σε βασικά αγαθά μαζί με την μαζική ανεργία που επιβάλλει το Ισραήλ βρίσκει τον Joe Sacco να παίρνει τις πολύτιμες συνεντεύξεις του κάτω από στέγες με νάιλον και πατώματα φτιαγμένα από άμμο. Παρά την όποια ανέχεια, η φιλοξενία των Παλαιστίνιων είναι δεδομένη και δημιουργεί αμηχανία μέχρι και στον αναγνώστη. Πέρα από τις επιμέρους μαρτυρίες, εκφράζεται το άγχος του πώς θα ορθοποδούσε ένα υποθετικό κράτος της Παλαιστίνης, μιας και την περίοδο που βρισκόταν ο συγγραφέας, η Ιντιφάντα βρισκόταν σε πλήρη έξαρση και ταυτόχρονα δηλώνεται η αυθόρμητη στήριξη του λαού στο Ιράκ και στον Σαντάμ Χουσεΐν. Σημαντική πλευρά της όλης δημοσιογραφικής έρευνας ήταν η συνομιλία με την Ομοσπονδία Γυναικών που αναδεικνύει την αρκετά προωθημένη πολιτική τοποθέτηση των Παλαιστίνιων και κατά πλειοψηφία μουσουλμάνων γυναικών σχετικά με την παραδοσιακή ενδυμασία και την απελευθέρωση από τον παραδοσιακό θρησκευτικό νόμο που υπαγορεύει το Κοράνι. Το ασπρόμαυρο σχέδιο είναι δουλεμένο και ιδιαίτερα λεπτομερές οπότε καταφέρνει να αποδώσει πλήρως το ρημαγμένο τοπίο της Παλαιστίνης, αν και οι άνθρωποι καταλαμβάνουν τον περισσότερο χώρο στα καρέ. Το πλήθος στις δημόσιες αγορές αποτελεί πολλές φορές το φόντο των συζητήσεων και συναντήσεων του συγγραφέα και με την πολύπλοκη και άναρχη δόμηση του χώρου αποπνέει αγοραφοβία στον αναγνώστη. Ο ανθρώπινος παράγοντας εφόσον αποτελεί την κύρια αφηγηματική ύλη του κόμικ κάνει σε κάθε σελίδα αισθητή την παρουσία του. Τα έντονα χαρακτηριστικά του προσώπου των Αράβων γίνονται τα στοιχεία για να μετατραπούν σε καρικατούρες και ανάμεσά τους βρίσκεται παράταιρος ο ασθενικός συγγραφέας που μοιάζει με σωσία του Γούντι Άλλεν. Πίσω από τα γυαλιά κρύβονται ανέκφραστα τα μάτια του, που λειτουργούν ως οπτικός καταγραφέας όλων των απαραίτητων πληροφοριών που δεν μπορεί να συγκρατήσει ο φωτογραφικός φακός της κάμεράς του. Μπροστά από τα μάτια του περνούν οι φιγούρες ανέμελων παιδιών που μπορεί στο επόμενο λεπτό να σκοτωθούν από κάποια σφαίρα, παιδιών και εφήβων καταταγμένα από νωρίς, με ψυχή και σώμα αφιερωμένα στην επανάσταση, κοπέλες ατιμασμένες από το καθεστώς που θα αναγκαστούν να μείνουν ανύπαντρες και ηλικιωμένους που μαζεύουν χρήματα για να επισκευάσουν το σπίτι τους ή να επισκεφτούν την οικογένειά τους στο νοσοκομείο ή στο νεκροτομείο. Σε όλων το πρόσωπο είναι χαραγμένη η εικόνα του πολέμου, που έρχεται απλά να πυροδοτήσει τον δίκαιο αγώνα τους για Γη και Ελευθερία. Πηγή

Εκτός από το Conan Annual, που είχε μεγάλο πρόβλημα τα άλλα μπήκαν στην άκρη, αν και κάποια ίσως να μην είναι στην επιθυμητή κατάσταση. Τα βάζω όλα στην άκρη, θα τα δεις από κοντά και παίρνεις ό,τι σου κάνει Όχι, είναι από το Vol. 1 (July 1993).

Μυθοναύτες- Οι Avengers του 1821 σας περιμένουν! Η ελληνική σκηνή κόμικ δεν είναι άγνωστη με την μεταφορά ιστοριών της λαογραφίας ή της νεοελληνικής γραμματείας στην 9η Τέχνη, οι ποίες μπορεί να είναι είτε αυτούσιες είτε παραλλαγμένες ή ακόμα και νέες ιστορίες εμπνευσμένες από αυτές. Οι μεταφορές μάλιστα αυτών των ιστοριών αποτελούν ένα σημαντικό μέρος της ελληνικής παραγωγής. Κάθε είδος κόμικ, από τα ψυχογραφικά graphic novel μέχρι τα ιστορικά έχει το μερίδιο του σε αυτή την «ελληνική» απόπειρα μεταφορών και διεκδικεί, το καθένα με τον τρόπο του και την ποιότητα του, το δικό του μερίδιο στην προσοχή του αναγνωστικού κοινού. Ωστόσο, το είδος της δράσης, το παραδοσιακό action comic που τόσο αγαπάμε (στην Ελλάδα και παντού) δεν είχε την εκπροσώπηση που θα του άξιζε σε αυτή την άνθισης της «στροφής στο παρελθόν». Τουλάχιστον όχι μέχρι τους Μυθοναύτες (εκδόσεις ADDART), την καθαρόαιμη ελληνική περιπέτεια (και μάλιστα σε steampunkσκηνικό), σε σενάριο του Δημήτρη Σαββαΐδη και σχέδιο του Γιάννη Ρουμπούλια. Η ιστορία, όπως έχει διαμορφωθεί στα δύο μέχρι στιγμής τεύχη, τοποθετείται στα 1830 και ακολουθεί μια επίλεκτη ομάδα κυνηγών τεράτων, διαλεγμένη προσωπικά από τον κυβερνήτη του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, Ιωάννη Καποδίστρια, στην αποστολή της να καθαρίσει την ελληνική επαρχία από τους εφιάλτες που την λυμαίνονται. Τέρατα βγαλμένα από την μυθολογία αλλά και το σύγχρονο (για την εποχή στην οποία αναφέρεται το κόμικ) φολκλόρ, αρχέγονοι μύθοι και παραπονεμένοι θεοί, όλοι στέκονται ενάντια στην ειδική ομάδα, οι περιπέτειες της οποίας φαίνονται σαν σισύφειος άθλος. Και αυτό γιατί ο Σαββαΐδης, στο σύντομο χώρο που του δίνει μια σειρά με τεύχη (η σειρά πλάστηκε με ορίζοντα τα 6), καταφέρνει να περιγράψει μια παράλληλη ιστορία. Εδώ η Ελλάδα δε μοιάζει (ευτυχώς) με μια αγωνιζόμενη ψωροκώσταινα, μόνη εναντίον όλων, απομονωμένη μέσα στον στεγνό, ανιστορικό αλυτρωτισμό που περιγράφουν τα σχολικά εγχειρίδια. Ο ελληνικός χώρος του Σαββαΐδη, επηρεασμένος από φανταστικά σκηνικά (πολύ πιο ζωντανά και τραχιά από την εύπεπτη ιστορία του δημοτικού) φαντάζει τρισδιάστατος και αυθεντικός και αποτελεί μια προσπάθεια επανοικειοποίησης της ιστορίας που έχει πέσει, σχεδόν αμαχητί, στα χέρια της ακροδεξιάς ρητορικής. Έχουν γίνει προσπάθειες (όχι πάντα επιτυχημένες ή ολοκληρωμένες η αλήθεια είναι) να δοθεί μια αίσθηση αλήθειας σε μια περιπέτεια steampunk ύφους. Η γλώσσα μεταξύ των άλλων ξεχωρίζει για αυτό. Παρόλο που δεν πλησιάζει την καθομιλουμένη ούτε της εποχής που περιγράφει ούτε της δική μας, το λεξιλόγιο της είναι σίγουρα ενδιαφέρον, αν και κάποιες φορές φαντάζει ίσως κωμικό, όχι με την καλή έννοια. Σε αυτή την αίσθηση «ελλαδικότητας» το σχέδιο του Ρουμπούλια έχει βοηθήσει ιδιαίτερα, καθώς, σαν καλλιτέχνης κατανοεί όχι μόνο την ιδιαιτερότητα των ελληνικών τοπίων, με τη μοναδική σύνθεση του φωτός και της φύσης, αλλά και τη βαθιά σημασία τους για τη διαμόρφωση του πολιτισμού των κατοίκων που γεμίζουν αυτά τα τοπία. Ωστόσο σίγουρα υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης που, γνωρίζοντας τις δυνατότητες του Ρουμπούλια, περιμένουμε να φταστούν και να ξεπεραστούν. Ταυτόχρονα βέβαια οφείλει κανείς να παρατηρήσει πως οι επιρροές των δημιουργών, τα αμερικάνικα κόμικ δράσης, αποτελούν τη βάση και, τελικά, το μεγαλύτερο μέρος του κόμικ, στο οποίο τα ελληνικά στοιχεία χρησιμεύουν κυρίως ως επιστέγασμα. Η συνδιαλλαγή μεταξύ ελληνικού/ιστορικού στοιχείου και αμερικάνικου φορμάτ (ιστορίας και σχεδίου) γέρνει πολύ υπέρ του δεύτερου μέρους, πράγμα που τελικά αφήνει ανεκμετάλλευτες τις δυνατότητες που έχει η εν λόγω ιστορική περίοδος. Διαβάζοντας έργα που ασχολούνται με αντίστοιχες περιόδους και μέρη, καταλαβαίνει κανείς το πόσο απέχει το αποτέλεσμα των Μυθοναυτών από αυτό που θα μπορούσαν πραγματικά να είναι. Σε κάθε περίπτωση αποτελεί ένα πολύ καλό πρώτο βήμα για το πού θα μπορούσε να πάει ένα κόμικ ιστορικής δράσης στην Ελλάδα. Στο κομμάτι των χαρακτήρων, ο Σαββαΐδης έχει φτιάξει μια ομάδα σύνθετη και πολύμορφη, η οποία, παρά τις αντιθέσεις είναι ένα λειτουργικό σύνολο. Η αρχηγός της, η καπετάννισα Δημονίκη Αρναούται είναι η μαχητική αλλά και ψύχραιμη, έμπειρη φωνή της λογικής που έχει βιώσει τον πόλεμο στην πρώτη γραμμή και καθοδηγεί τους υπόλοιπους. Να σημειωθεί εδώ πως τόσο αυτή όσο και η έτερη γυναίκα της συντροφιάς, η Σμυρνιά μάγισσα Μελτέμ Γιαγκίνα, είναι χαρακτήρες με το δικό τους βάρος, προσωπικότητα και ιστορία και δεν χρησιμεύουν ούτε κατελάχιστον σαν διακοσμητικά στοιχεία ή damsels in distress, κάτι που άλλα κόμικ του είδους κάνουν κατά κόρον. Oι έτεροι δύο της συντροφιάς, ο Γιάννης «Το Θεριό» Θύμιουλας και ο Ελληνογάλλος εφευρέτης Μπελμόν Ροδαφήνος χρησιμεύουν σαν τα μπράτσα και το μυαλό αντίστοιχα, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει πως ο ρόλος τους τους καθορίζει και δεν αποκτούν, όσο περνούν οι σελίδες την δική τους προσωπικότητα. Όπως και να έχει βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο περιορισμένος χώρος αναγκάζει τους δημιουργούς να προβούν σε συντομεύσεις και κάποιες φορές υπεραπλουστεύσεις. Έτσι, δυστυχώς, δεν λείπουν στερεότυπα (του μεγάλου και αφελή χειρωδύναμου άντρα ή του εξευγενισμένου Ευρωπαίου), τα οποία ελπίζουμε να εκλείψουν όσο προχωρούν οι σελίδες. Οι Μυθοναύτες έχουν προοπτικές και είναι κρίμα να μείνουν σε υλικό β διαλογής. Επιλογικά, οι Μυθοναύτες θα συνεχίσουν το ταξίδι τους. Ελπίζουμε αυτό να γίνει με βελτιώσεις, γιατί πραγματικά όλοι ξέρουμε πόσο έχουμε ανάγκη τέτοια κόμικ! Πηγή

Κάποιες προσθήκες στα 2 ευρώ (εκτός από τα Savage Sword of Conan και το Avengers King-Size Annual, που είναι στα 3 ευρώ) Κάποια από τα τεύχη (αυτά με κόκκινο χρώμα) δεν είναι σε καλή κατάσταση, με ίχνη υγρασίας. Αυτά στο 1 ευρώ Κάποια άλλα τεύχη έχουν φθορές ή/και ταλαιπωρημένη ράχη. Εάν χρειαστεί, θα δώσω λεπτομέρειες ή φωτογραφίες σε ΠΜ, εφόσον υπάρξει ενδιαφέρον Dark Horse Ghost (1999) #6 Marvel Alpha Flight 5, 7, 24, 25 Amazing Spider-Man 235, 282, 350, 351, 359, 373, 377 Avengers King-Size Annual 8 Avengers 165, 185, 194, 195, 198, 212, 225, 320, 323 Conan The King 36 Conan the Barbarian Annual 8 Conan the Barbarian 87, 89, 175, 200, 246 The Savage Sword of Conan 80, 126 Fantastic Four Annual 15 Fantastic Four 152, 156, 180, 181, 269, 290, 325, 331, 341, 344, 353 Fantastic Four (vol.2) 7 Fantastic Four (vol.3) 24, 56 G.I. Joe 41 The Incredible Hulk 141, 216, 263, 269 The Invincible Iron Man 62 Marvel’s Greatest Comics 74, 90 Marvel Team-Up 14, 132 The Mighty Thor 132, 233, 252, 282, 285, 288, 298, 303, 358, 416, 425, 446, 479, 482 Peter Parker, the Spectacular Spider-Man 98 Red Wolf 9 Silver Surfer (Vol. 3) 52, 57 Spider-Man 2099 7 The Uncanny X-Men 208, 209, 219, 287, 289, 290, 292, 293, 301 Warlock and the Infinity Watch 14 Wolverine 45, 59 X-Factor 90 X-Men 22, 111 DC Superman 43

Μια ενδιαφέρουσα είδηση: Συναγερμός στο υπουργείο Παιδείας για το ιαπωνικό manga «Death Note» Σήμα συναγερμού για τις επιπτώσεις του ιαπωνικού σίριαλ «Death Note» στέλνει το υπουργείο Παιδείας. Το γιαπωνέζικο σίριαλ είχε προκαλέσει την κινητοποίηση των δικαστικών Αρχών, που με τη σειρά τους ενημέρωσαν πλήρως τον αρμόδιο υπουργό, Κώστα Γαβρόγλου, πριν τελικώς οι ανησυχίες διαβιβαστούν σε όλες τις σχολικές μονάδες της χώρας. Στα έγγραφα της εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών και της εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, αναφέρεται, χαρακτηριστικά, η περίπτωση ενός μαθητή, που έπεφτε θύμα bullying στο σχολείο του. Βλέποντας τη σειρά απέκτησε ένα αίσθημα παντοδυναμίας, που επηρέασε καθοριστικά την ψυχολογία του και οδήγησε σε απρόβλεπτες επιπτώσεις. «Ο καλός ήρωας θέλει να σώσει τον κόσμο σκοτώνοντας μέσα από ένα ημερολόγιο με υπερφυσικές δυνάμεις όλους τους κακούς», αναφέρεται, σχετικά με τη υπόθεση. H εισαγγελία του Αρείου Πάγου εφιστά την προσοχή για τις επιπτώσεις και ζητά από το υπουργείο Παιδείας να ενημερώσει όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές για τους κινδύνους. Το θέμα με το «Death Note» είχε αρχικά ξεκινήσει από την Κρήτη με την εισαγγελία Πρωτοδικών Ηρακλείου να ενημερώνει για την «τρέλα» που απειλεί σοβαρά και τους μαθητές του νησιού. Στη συνέχεια, η εισαγγελία Ροδόπης, θέλοντας να προλάβει πιθανούς κινδύνους, ενημέρωσε τις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της περιοχής, αλλά και τις αστυνομικές Αρχές και τις κοινωνικές υπηρεσίες. «Η δημοτικότητα του «Death Note» σε μαθητές σε διάφορες χώρες του κόσμου προκάλεσε την αντίδραση των αρχών, καθώς διάφορα τετράδια με τίτλο «Death Note», με ονόματα συμμαθητών τους ή καθηγητών έχουν βρεθεί σε διάφορα σχολεία. Η κυκλοφορία του «Death Note» έχει απαγορευτεί σε διάφορες πόλεις της Κίνας, όπως το Πεκίνο και η Σαγκάη, ενώ στις Η.Π.Α. υπάρχουν περιπτώσεις όπου μαθητές αποβλήθηκαν, όταν βρέθηκαν να έχουν στην κατοχή τους παρόμοια τετράδια. Την πιο σημαντική περίπτωση αποτελεί η δολοφονία ενός άντρα στο Βέλγιο τον Σεπτέμβριο του 2007. Πλάι του βρέθηκαν δύο σημειώσεις, με σαφή επιρροή από το μάνγκα. Ο φόνος αυτός έγινε γνωστός στη χώρα με το όνομα «Mangamoord» (Φόνος του Manga)», αναφερόταν στην ανακοίνωση του εισαγγελέα Πρωτοδικών που είχε δημοσιευτεί τον Ιούνιο. Η υπόθεση του «Death Note» Είναι μία σειρά ιαπωνικών manga, σε σενάριο Όομπα Τσογκούμι και εικονογράφηση Τακέσι Ομπάτα. Πρόκειται για την ιστορία του μαθητή λυκείου Γιαγκάμι Λάιτ, ο οποίος ανακαλύπτει ένα τετράδιο, με το οποίο μπορεί να σκοτώσει οποιονδήποτε, απλά γράφοντας το όνομά του σε αυτό σκεπτόμενος το πρόσωπό του. Η πλοκή παρακολουθεί τις προσπάθειες του να καθαρίσει από τους εγκληματίες μία «κοινωνία που σαπίζει» και να γίνει ο ίδιος κριτής και «θεός ενός νέου κόσμου» οδηγούμενος σταδιακά στην παράνοια. Εμπόδιο στα σχέδια του στέκεται η αστυνομία με την πολύτιμη βοήθεια του καλύτερου ντετέκτιβ του κόσμου, του «L». Αρχικά, το manga δημοσιεύτηκε σε σελίδες περιοδικού, ενώ η μεταφορά σε άνιμε έπαιξε στην ιαπωνική τηλεόραση. Η σειρά ενέπνευσε επίσης ταινίες, μυθιστορήματα και αρκετά βιντεοπαιχνίδια. Το manga κυκλοφορεί και στα ελληνικά. Πηγή

Το ελληνικό graphic novel : Ένας σκιτσογράφος εξομολογείται Σενάριο και σκίτσο. Το όραμα, η σκηνοθεσία και η υλοποίηση. Πώς δημιουργείται ένα graphic novel, πώς το τελικό προϊόν καταλήγει στα βιβλιοπωλεία, πώς φθάνει στην ξένη αγορά. Ένας δημιουργός κόμικς μιλάει για την πραγματικότητα της δουλειάς του Η διαδικασία παραγωγής του έντυπου κόμικς μοιάζει σε πολλά σημεία με της κινηματογραφικής ταινίας. Η εικόνα ακολουθεί το σενάριο. Ωστόσο, το σεναριακό κείμενο του κόμικς είναι διαφορετικό του κινηματογραφικού διότι η εικόνα είναι... σχεδιασμένη! Ιδανικά, ο σεναριογράφος δουλεύει στη φαντασία του με το συγκεκριμένο ύφος σχεδίου του σκιτσογράφου που θα πάρει τη σκυτάλη. Το ύφος του σχεδίου ορίζει τις δυνατότητες και θέτει τα όρια του σεναρίου. Η εργασία του σεναριογράφου είναι βασικά η «περιπεìτεια» του οραματισμού της σελίδας (στο κόμικς μονάδα αναφοράς είναι η σελίδα). Ο σκοπός είναι κάθε σελίδα να είναι μια αυτοτελής κατασκευή που παίρνει τη σκυτάλη από την προηγούμενη και με τρόπο την περνά στην επόμενη. Η σελίδα αποτελείται από «πάνελ» ή «καρέ», τη μικρότερη μονάδα αφήγησης στο κόμικς. Τα πάνελ με τη διαδοχή τους ξεδιπλώνουν μπροστά στα μάτια του αναγνώστη την ιστορία, όπως τα κινηματογραφικά πλάνα. Ο σεναριογράφος σκέπτεται εικόνα και λόγο συνδυαστικά, τα πλέκει. Λόγος δεν είναι μόνο τα «μπαλόνια» ή «συννεφάκια» του διαλόγου. Είναι και εκείνα τα κείμενα που στον κινηματογράφο θα ονομάζαμε voice over, τα σχόλια από έναν αφηγητή που δεν βρίσκεται μέσα στην εικόνα. Αν αναλογιστεί κανείς τους αντιληπτικούς συνδυασμούς κειμένου και εικόνας που προσφέρει το κόμικς, τους οποίους έχει αναλύσει διεξοδικά ο Scott McCloud στο βιβλίο του Making Comics (William Morrow, 2006), καταλαβαίνει ότι ο σεναριογράφος έχει μια γκάμα εκφραστικών επιλογών καθόλου ευκαταφρόνητη. Το σενάριο δεν είναι τίποτε άλλο από ένα οργανωμένο σύνολο γραπτών «εμπιστευτικών» οδηγιών για τον σκιτσογράφο: Πόσα πάνελ θα έχουμε στη σελίδα, ποιοι χαρακτήρες θα εμφανίζονται, πώς θα είναι διατεταγμένοι ώστε οι διάλογοί τους να διαβάζονται σωστά από τα αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω, οι εκφράσεις, τα κοστούμια, η ατμόσφαιρα, το layout, όλα γράφονται λεπτομερώς για να αποδώσουν τη σκέψη του σεναριογράφου όσο γίνεται πιο καθαρά, να εμπνεύσουν αυτό που οραματίστηκε. Καλλιτέχνης και μηχανικός Ωστόσο, ο σκιτσογράφος έχει τη δική του ματιά και θα αντιληφθεί το σενάριο με δικές του σταθερές. Οι ξεχωριστές ματιές, τα χαρίσματα των δύο, συνδυαστικά, θα οδηγήσουν στην παραγωγή μιας τρίτης αντίληψης, που για τον αναγνώστη είναι κάτι αυτονόητα ενιαίο, όπως ένα θεατρικό έργο, ένας χορός, ένα μυθιστόρημα. Ακόμη και στην περίπτωση που σενάριο και σχέδιο γίνονται από το ίδιο πρόσωπο, οι δύο γλώσσες είναι διακριτές. Οραματίζομαι, κρατώ σημειώσεις, κάνω μερικές μουτζούρες, σβήνω, ξανασχεδιάζω, ξαναγράφω κ.ο.κ. Το κόμικς απεικονίζει το πού τέμνονται οι κόσμοι του λόγου και του σχεδίου. Οπως και στη γραφή, το γράμμα άλφα πρέπει να το σχεδιάζουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο διότι αλλιώς δεν θα είναι πια το άλφα. Το κάθε τι πρέπει να μας θυμίζει αυτό που ξέρουμε, «με μια φόρμα κι ένα όνομα». Ακούγεται προφανές, αλλά η δύναμη ενός κόμικς είναι πόσο μακριά μπορεί να σε πάει χρησιμοποιώντας αυτά τα «ήδη γνωστά», τα κλισέ, με εργαλείο γραμμές, χρώματα και με τις μετρημένες λέξεις που επιτρέπει ο χώρος στη σελίδα. Μετατρέποντας το σενάριο σε εικόνα, σε κόμικς, ο νους του σκιτσογράφου πηγαινοέρχεται από τον καλλιτέχνη στο μηχανικό. Συχνά θα συμβεί αυτό: «Τα κείμενα στα μπαλόνια πρέπει να μου χωρέσουν στη σελίδα, άρα λογαριάζονται πριν από το σχέδιο. Ο χώρος που απομένει μετά την κάλυψη επιφάνειας από το κείμενο είναι περιορισμένος, ωχ, δεν μου φτάνει ο χώρος - αν αλλάξω τη γωνία θέασης ίσως όλα μετατοπισθούν πιο πέρα και εξοικονομήσω λίγο χώρο. Το δοκιμάζω με ένα πρόχειρο σκιτσάκι. Εντάξει. Πρέπει όμως να φτιάξω την εικόνα με τρόπο ώστε το κομμάτι που καλύπτεται από το μπαλόνι, αυτό που είναι "από πίσω" και δεν φαίνεται, να καταλαβαίνουν όλοι τι είναι. Ο σεναριογράφος μπορεί να όρισε τις εικόνες σε μια διαδοχή, αλλά πώς να τα προβλέψει όλα; Ετσι πρέπει τώρα να επινοήσω μια εικόνα εδώ, αλλιώτικα δεν θα καταλάβουμε τι συμβαίνει, να σφηνώσω μια νέα εικόνα που δεν υπάρχει στο σενάριο - ή μήπως να ενώσω τις δύο σε ένα μεγάλο πανοραμικό με πολλαπλές πόζες του ίδιου χαρακτήρα στο ίδιο σκηνικό;». Και πάει λέγοντας. Ολα αυτά όμως δεν θα ήταν εφικτά αν δεν πιστεύαμε στην εικόνα μας: οι ήρωες της ιστορίας μας δεν είναι «χάρτινοι», όπως αρέσκονται να λένε οι απ' έξω. Μπορεί να είμαστε σαν τους καραγκιοζοπαίκτες, να παίζουμε θέατρο με τις φιγούρες μας, αλλά ας θυμηθούμε αυτό που είπε ο Σωτήρης Σπαθάρης: «Oι φιγούρες μου είναι πραγματικοί άνθρωποι». Η ζωή με τα κόμικς Το αμερικανικό, το ασιατικό (με κέντρο την Ιαπωνία) και το ευρωπαϊκό (με κέντρο τη Γαλλία και το Βέλγιο) είναι τα τρία διακριτά μοντέλα παραγωγής κόμικς. Στην Ασία και στις ΗΠΑ οι επαγγελματικές δομές είναι καλο-οργανωμένες, υπάρχουν ειδικότητες σε αλυσίδα, όπως στα οπτικοακουστικά προϊόντα. Στις ΗΠΑ το κόμικς απέκτησε νωρίς εμπορική ζωή ως προϊόν ψυχαγωγίας μέσα από την εφημερίδα. Το ευρωπαϊκό μοντέλο είναι το λιγότερο «επαγγελματικό», αλλά και το πιο ενδιαφέρον καλλιτεχνικά. Υπάρχει μεγάλη ελευθερία και ποικιλία στυλ. Ωστόσο, ελάχιστοι δημιουργοί ζουν από το κόμικς στην Ευρώπη. Είναι περισσότερο μια έκφραση προσωπική. Ο βιοπορισμός καλύπτεται αλλιώς. Πολλοί απασχολούνται ως γελοιογράφοι, εικονογράφοι βιβλίων, animators σε κινούμενα σχέδια κ.ά. Ποια θέση έχει το ελληνικό κόμικς στον χώρο του ευρωπαϊκού; Από επαφές μου με εκδότες κόμικς στο εξωτερικό, κατάλαβα ότι οι μεγάλοι, όπως ο Dargaud στη Γαλλία, ο εκδότης του Τεν Τεν και του Αστερίξ, δεν ενδιαφέρονται για τα λεγόμενα genre κόμικς που παράγονται στη χώρα μας (π.χ. υπερηρωικό, fantasy, gothic). Αυτά μπορούν να τα έχουν από τις πρωτότυπες πηγές τους, που είναι συνήθως οι βόρειες χώρες. Ενδιαφέρονται για τα καθαυτό ελληνικά, αναγνωρίσιμα ως «ελληνική κατάσταση». Στην Ελλάδα, με τη μεγάλη επιτυχία του Logicomix (Ικαρος, 2008) το ελληνικό κοινό γνώρισε το κόμικς λίγο καλύτερα, διάβασε επίσης Αϊβαλί (Κέδρος, 2014), Δημοκρατία (Ικαρος, 2015), Ερωτόκριτο (Polaris, 2016) κ.ά., αλλά δεν υπάρχει μεγάλη εκδοτική παραγωγή. Το κόμικς είναι δύσκολο αφηγηματικό είδος για να φτιαχτεί και να πουληθεί. Παρατηρείται βέβαια μια αυξημένη όρεξη για παραγωγή τα τελευταία είκοσι χρόνια. Ο νεαρός Ελληνας εξοικειώνεται με το σκίτσο όλο και περισσότερο, το βλέπει ως μια άμεση, καλή έκφραση, το βλέπει περισσότερο ως αφήγηση απ' ό,τι οι προηγούμενες γενιές. Σε αυτό βοήθησε πολύ το Διαδίκτυο. *Ο Αλέκος Παπαδάτος είναι σκιτσογράφος. Είναι από τους δημιουργούς του «Logicomix» (Ικαρος, 2008) και διδάσκει κόμικς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Τελευταίο του graphic novel ήταν η «Δημοκρατία» (Ικαρος, 2015). Εχει στα σκαριά σχέδια για graphic novel που θα αποκαλύψει προσεχώς, ενώ ασχολείται επαγγελματικά με το animation για 3D τηλεοπτικές σειρές. Graphic novels που αξίζει να αναζητήσετε Το Γιούσουρι και άλλες φανταστικές ιστορίες Από τις ιστορίες των ναυτικών για το γιούσουρι, το μαύρο κοράλλι του βυθού, του Καρκαβίτσα ως το άγνωστο στο ευρύ κοινό gothic πεζό «Εις το Φως της Ημέρας» του Καβάφη, οι φανταστικές ιστορίες των Καρυωτάκη, Ροδοκανάκη, Νικολαΐδη και Παπαδιαμάντη εμπνέουν τους δημιουργούς αυτού του κόμικς. Σύντομα κείμενα, που αρθρώνουν ένα σύνολο του φανταστικού στον 19ο αιώνα, το οποίο οδηγεί στην επιστημονική φαντασία του 20ού, που εμπνέει με τη σειρά της το graphic novel. Από τους δημιουργούς του «Παραρλάμα» (Τόπος, 2011), που επιδίδονται τακτικά, με ενδιαφέροντα αποτελέσματα, στη διασκευή ελληνικής λογοτεχνίας σε κόμικς. Δημοκρατία Η γέννηση της δημοκρατίας στην Αθήνα μέσα από τις αφηγήσεις και το βλέμμα του Λέανδρου, ενός νεαρού αγγειογράφου. Δύο τύραννοι, ο Ιππίας και ο Ιππαρχος, δύο τυραννοκτόνοι, ο Αρμόδιος και ο Αριστογείτων, ένας ενορχηστρωτής της δημοκρατίας, ο Κλεισθένης. Ταραχές, αγώνες, αίμα, διπλωματία, μεθοδικοί χειρισμοί, το Μαντείο του Απόλλωνα ρυθμιστής δράσεων και συμπεριφορών σε ένα graphic novel για τη δημοκρατία από τους καλλιτέχνες του Logicomix (Ικαρος, 2008), βασισμένο σε ιστορικές πηγές. Πρωτοκυκλοφόρησε στα αγγλικά στις ΗΠΑ από τις εκδόσεις Βloomsbury και κυκλοφορεί επίσης σε Ρωσία, Τουρκία, Γαλλία, Γερμανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Ισπανία. Η Πάπισσα Ιωάννα Η δεύτερη «Πάπισσα Ιωάννα» που κυκλοφορεί ως graphic novel μέσα σε τρία χρόνια. Ο πολιτικός γελοιογράφος Δημήτρης Χαντζόπουλος τηρεί στο κείμενο το γράμμα του Ροΐδη και στην ατμόσφαιρα το σαρκαστικό, παιγνιώδες, σκανδαλιστικό πνεύμα του. Φιγούρες διακριτικά κρυμμένες ανακαλούν πρόσωπα και πράγματα της εποχής μας και προκαλούν συσχετισμούς και προβληματισμούς. Οσοι είναι ήδη εξοικειωμένοι με το ύφος του θα αναγνωρίσουν τις μελανόμορφες φιγούρες χωρίς χαρακτηριστικά προσώπου, την ποπ αισθητική, το πνευματώδες σκίτσο που έχει αυτοτέλεια ενώ λειτουργεί σε πολλαπλά επίπεδα. Ετοιμάζεται μετάφραση της έκδοσης στα αγγλικά από τον νεοελληνιστή Πίτερ Μάκριτζ. Shark Nation Ο «Καρχαρίας» είναι ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος των ΗΠΑ, μια μασκοφορεμένη ιντερνετική περσόνα, και η Μπίμπι μια σκλάβα του σεξ που του ανήκει. Μια φεμινιστική ομάδα έχει αναλάβει να την απελευθερώσει. Στο Λος Αντζελες του 2020 οι ντετέκτιβ Ντικ Φιλίπο και Τζένιφερ Γκάφρεϊ, γνωστοί από το Yesternow, το προηγούμενο κόμικς του Δερβενιώτη, εμπλέκονται σε ένα ζόρικο πολιτικό παιχνίδι με αφορμή την αρπαγή της Μπίμπι. Εμφυλες σχέσεις, τεχνολογία και social media. Αμερικανική θεματολογία και αισθητική και ατμόσφαιρα ασπρόμαυρου αμερικανικού νουάρ. Το σενάριο πρωτογράφτηκε στα αγγλικά και μεταφράστηκε στα ελληνικά από τη Μαρία Χρίστου. Επιμέλεια: Λαμπρινή Κουζέλη Πηγή

Κι εγώ μόλις ολοκλήρωσα το διάβασμα και των 9 τόμων της σειράς. Οπότε, ας γράψω κι εγώ δυο λόγια, αν και δεν διαφέρουν πολύ από όσα ήδη έχουν γραφτεί. Δεν με ξετρέλανε, αλλά σίγουρα δεν ήταν και αδιάφορο. Είχε μια έξυπνη ιδέα, η οποία όντως οδηγούσε κάπου, όπως φάνηκε και στα τελευταία τεύχη της σειράς. Οι χαρακτήρες ξεκίνησαν σχεδόν ως καρικατούρες, αλλά στη συνέχεια απέκτησαν βάθος και εξελίχθηκαν αρκετά ικανοποιητικά. Στα συν της σειράς, το ότι αποδείχτηκε ότι σχεδόν κανένας από τους ήρωες δεν ήταν μη αναλώσιμος. Όσο αφορά στην αφήγηση, ο Tynion είχε διαβάσει πάρα πολύ καλά τα μαθήματά του και με αλλεπάλληλες αναδρομές στο παρελθόν, αλλά και με παράλληλη αφήγηση, από ένα σημείο και μετά, μπόρεσε να διαφωτίσει την ψυχοσύνθεση και τα κίνητρα των ηρώων του, κάνοντάς τους πιστευτούς, αλλά και κρατώντας το ενδιαφέρον μέχρι το τέλος. Θα προτιμούσα λίγο περισσότερους κεντρικούς ή περιφερειακούς χαρακτήρες και κάπως λιγότερη σεναριακή βοήθεια από το υπερπέραν, αλλά δεν πειράζει, γούστα είναι αυτά. Ο Διαλυνάς βρίσκεται στην καλύτερη στιγμή του και θέλω να πιστεύω ότι αυτό το κόμικ θα αποτελέσει για αυτόν εφαλτήριο για μια μεγαλύτερη διεθνή καριέρα. Παρόλα αυτά, θεωρώ ότι και οι εξαιρετικοί χρωματισμοί του Gonzalez συμβάλλουν πάρα πολύ στο τελικό αποτέλεσμα. Σίγουρα είναι κόμικ, που αξίζει μια ανάγνωση και να έχετε στο μυαλό σας ότι βελτιώνεται πάρα πολύ μετά το μάλλον μουδιασμένο ξεκίνημα (δηλαδή μετά το 8ο τεύχος ή το τέλος του 2ου τόμου).

Θυμάσαι τα καλοκαίρια που κατάπινες αβέρτα κόμικς; O Κώστας Χρήστου γυρίζει πίσω στα γεμάτα από «μικυμάου» χρόνια. Ήταν εκείνη η περίοδος ΠΑΣΟΚ που διανύαμε σαν Ελλάδα. Που οι γονείς μας έβγαζαν ακόμη αρκετά λεφτά από τις δουλειές τους και που μπορούσαν να κάνουν διακοπές για κάνα μήνα χωρίς να δουλεύουν απαραίτητα στον δημόσιο τομέα. Ωραίες εποχές. Ξένοιαστες. Και για εμάς φυσικά όπου υπάρχει άφθονο μπάνιο, μπόλικο παιχνίδι και πολλά κόμικς για να σκοτώσουν τις βαρετές ώρες που οι δικές σου δεν ήθελαν να παίζεις έξω το μεσημέρι «για να μην σε ζαλίσει ο ήλιος». Ω ναι, κόμικς! Το περιοδικό σε άλλη εποχή Τότε το κόμικ -και γενικότερα το περιοδικό- δεν ήταν σπατάλη. Ήταν επένδυση για τους γονείς και έξτρα φίλος για όλους εμάς, που δεν περιμέναμε φυσικά το καλοκαίρι για να τα διαβάσουμε. Ήταν ένας άλλος μαγικός κόσμος για μετά το σχολείο με το μεσημεριανό, τα βαρετά απογεύματα ή και για την στιγμή που υποτίθεται ότι διαβάζαμε μαθηματικά – been there done that. Όμως το να τα μαζέψεις για τις διακοπές με τους γονείς, είχε μία ολόκληρη διαφορετική ιεροτελεστία. Ήξερες ότι δεν μπορείς να τα πάρεις όλα, συν του ότι όλο και κάποιο καλοκαιρινό τευχάκι θα έβγαινε για να χαζέψεις. Και κακά τα ψέματα, το κάθε κόμικ, είχε την δική του αίγλη. Τις δικές του ιστορίες. Και φυσικά το δικό του ξεχωριστό κοινό, αφού όλο και κάποιο θα σούφρωνε ο πατέρας σου για να γελάσει πριν τον πάρει το βράδυ ο ύπνος. Τα έχωνες σε μία τσάντα που έμπαινε στο πορτ-μπαγκάζ και ήξερες πως θα έχεις παρέα. Για να τα θυμηθούμε Αρχικά το Μίκυ Μάους. Τότε στα 90s δεν έβγαινε από τις Καθημερινές Εκδόσεις, αλλά από τις εκδόσεις Τερζόπουλος (είχαν τους περισσότερους τίτλους κόμικς της αγοράς). Ήταν το κλασσικό. Το ευκολάκι. Για όλες τις ώρες. Υπήρχαν και κάτι τρίμηνες και εξαμηνιαίες εκδόσεις όπως το Σούπερ Μίκυ ή το «Κλασσικά» που είχαν περισσότερες ιστορίες και αφιερώματα. Επειδή το Μίκυ ήταν το «μικρούλι» της υπόθεσης, το είχες ήδη ξεκοκκαλίσει στο αυτοκίνητο πριν φτάσετε στον προορισμό. Είχες βέβαια και το Αλμανάκο. Τον σούπερ σταρ. Μεγάλο και ογκώδες. Η μεγάλη του μαγκιά είναι πως φιλοξενούσε περισσότερες περιπέτειες και ως επί το πλείστον spin offs όπως θα τα λέγαμε σήμερα. Για παράδειγμα είχε περιπέτειες με τον Φάντομ Ντακ, τον Ιντιάνα Γκούφυ ή τον Ντάρκγουϊνγκ Ντακ. Τα alias των ηρωών δηλαδή. Επίσης έπαιζε πολύ αφιέρωμα σε βιντεοπαιχνίδι. Από walkthroughs μέχρι κωδικούς και κόλπα. Στα πιο «ειδικά» είχες το Ντόναλντ και το Μίκυ Μυστήριο, αλλά και το τετραπέρατο «ΚΟΜΙΞ». Όλα τους, φιλοξενούσαν κυρίως ιστορίες σχεδιαστών όπως του Ρομάνο Σκάρπα, του Ντο Ρόσα και του αξεπέραστου Καρλ Μπακς, του «μπαμπά» του Σκρουτζ. Από την άλλη ήταν μία ομάδα μόνα τους τα Αστερίξ και τα Λούκι Λουκ. Για τον βασικό λόγο ότι δεν περίμενες άλλο τεύχος τέλος της εβδομάδας ή του μήνα. Ήξερες ποια είναι, τα μάζευες σιγά-σιγά για την συλλογή σου και τέλος. Και πάλι έπρεπε να διαλέξεις ποια θα πάρεις. Κυρίως αυτά που είχες να διαβάσεις καιρό και σου είχαν λείψει. Η ζωή μαζί τους στις διακοπές Μαζί με το περιοδικό ξεκινούσε και μία άλλη αντιμετώπιση της διακοποκατάστασης. Αρχικά υπήρχε περισσότερη όρεξη για σκουπιδοφαγία με τόσο περιοδικό. Ωραία χρόνια. Έτρωγες σαπίλες και δεν έπαιρνες κιλό. Πατατάκια. Γαριδάκια. Παγωτά. Αλήθεια τώρα, υπάρχει παιδί που δεν έχει λερώσει το κόμικ του με παγωτό; Και ενώ το αγόραζες από το περίπτερο έκανες και μία ψαχτική μήπως έχει βγει κάποιο νέο τεύχος που δεν το έχεις πάρει χαμπάρι. Και γύριζες το περίπτερο γύρω-γύρω σαν το λαγωνικό και έλεγες «γιατί η Μίνι Μάους έχει δικό της περιοδικό; Επειδή έχει τον άλλο τον ζουμπά γκόμενο;». Είχες και εκείνα τα περίεργα τα αντρικά με τα Playboy, με κάτι κυρίες που φορούσαν κάτι περίεργα. Αλλά στο διάολο ρε. Τι είναι αυτά; Πού είναι ο Φάντομ Ντακ να παίξει μπαλίτσα με τον Φέθρυ; Να διαβάσεις και κάτι επίκαιρο να γουστάρεις. Στο Μουντιάλ του 1994, τα περισσότερα είχαν ιστορίες με πρωταγωνιστή το ίδιο το ποδόσφαιρο ή αφιέρωμα για την Εθνική – ασχέτως που πήγε άπατη. Και όμορφα και ωραία όλα αυτά για όταν οι μεγάλοι μπεκροέπιναν ή δεν έλεγαν να ξεκουμπιστούν από το σπίτι της γιαγιάς στο χωριό. Είχαν τον κόσμο τους και είχαμε τον δικό μας. Μας χάρισαν πολλά περισσότερα Μακριά από εκείνο το παιδικό καταφύγιο που ονομάζεται κόμικς, εκεί που η ανεμελιά έδωσε την σειρά της στην υπευθυνότητα και την ενηλικίωση, συνέβη και αυτό που δεν το είχαμε καν καλοσκεφτεί κάθε φορά που τα τακτοποιούσαμε στα ράφια μας. Τα κόμικς ήταν η πρώτη μας επαφή με περιοδικό. Πέρα από τα βιβλία που γνωρίσαμε μικροί, από τον «Πόλεμο των Κουμπιών» μέχρι τον «Χακλμπέρι Φιν», τα κόμιξ μας βοήθησαν να πάρουμε ένα βάφτισμα πυρός που μας βοήθησε να συνθέσουμε τις δικές μας ιστορίες. Δεν ξέρω αν αυτό το κείμενο θα πέσει στο μάτι κάποιου γονέα, όμως θα χαρεί να μάθει πως τα κόμικς δεν υπήρξαν μόνο ανάπαυλα και δεν ήταν χάσιμο χρόνου. Μας βοήθησαν να αγαπήσουμε περισσότερο το διάβασμα. Να αφοσιωθούμε και να επικεντρωθούμε σε αυτά που μας ενδιέφεραν. Σίγουρα, με μία παιδικότητα και αθωότητα, αλλά φρόντισαν να βάλουν τον σπόρο στο κεφάλι μας για να φυτρώσουν τρελές, περιπετειώδεις, αναπάντεχες, πέρα από τα όρια της φαντασίας, ιδέες. Μας έδειξαν νέους κόσμους, μας έκαναν να αγαπήσουμε το περίεργο και το ιδιότροπο και την τέχνη γενικότερα. Και όσοι πέρασαν επαγγελματικά στο χώρο των κόμικς, κατανοούν πως δεν είναι τα «μικυμάου» που μας τρώνε τα μυαλά. Περνάνε μηνύματα για την κοινωνία και τον κόσμο γύρω σου. Απλά με τον δικό τους μοναδικό τρόπο. Δεν τα πέταξα ποτέ. Και θα χαρώ μια μέρα, να τα ανοίξει με την ίδια λαχτάρα και το δικό μου παιδί. Πηγή

Ακριβώς αυτό σκέφτηκα κι εγώ

Τιμή καταλόγου: 16,99€ Ακόμα ένα υπερηρωικό κόμικ από τις εκδόσεις Οξύ, που συνεχίζουν ακάθεκτες Το μενού περιλαμβάνει αυτή τη φορά το γνωστό Iron Man, ο οποίος καλείται από τη συνείδησή του να παρέμβει σε έναν εμφύλιο πόλεμο κάπου στην Ευρώπη, όπου ο στρατός μιας σλαβικής χώρας κατασφάζει τη μουσουλμανική μειονότητα Αθίγγανων χρησιμοποιώντας τεχνολογία της Βιομηχανίας Σταρκ. Και ενώ παίζεται ένα πολιτικό , αλλά και κατασκοπικό παιχνίδι, εμφανίζονται Κινέζοι, Ρώσου και αυτόχθονες υπερήρωες καθώς και ο Δόκτωρ Ντουμ! Εντάξει, ας το παραδεχτώ: δύσκολα θα γίνει ελκυστικό το κόμικ σε μη οπαδούς των υπερηρώων από τη σύνοψη που παρέθεσα, αλλά να προσθέσω, ότι μου φάνηκε πιο ενδιαφέρον από ό,τι περίμενα και βρήκα ενδιαφέρουσες τις πολιτικές του αναφορές με όλους τους ξένους υπερήρωες και εγκληματίες να μάχονται σε ξένο έδαφος. Ο Van Lente προσπαθεί να προσδώσει βάρος στο χαρακτήρα του Τόνι Σταρκ. αλλά δεν νομίζω ότι τα καταφέρνει απόλυτα, ενώ από την άλλη το σχέδιο του Kurth με άφησε απόλυτα ικανοποιημένο. Η έκδοση του Οξέος είναι σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα, όπως πάντα. Με μεγάλη ανυπομονησία αναμένουμε τις επόμενες επιλογές της εκδοτικής

Ένα από τα γνωστότερα και κατά τη γνώμη μου καλύτερα run του Μαύρου Πάνθηρα κυκλοφορεί και στη χώρα μας. Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία, όπου ο διάσημος υπερήρωας υπερασπίζεται τη χώρα του απέναντι σε μια πολυεθνική συμμαχία κακοποιών, που θέλουν τα πλούτη της χώρας του. Με δεδομένο το πότε δημοσιεύτηκε το κόμικ στις ΗΠΑ (2005) μπορούμε να μιλήσουμε για μια αλληγορία του πολέμου και της εισβολής στο Ιράκ, ενώ ταυτόχρονα μπορούμε να το δούμε και ως απροκάλυπτη κριτική απέναντι στην αποικιοκρατία, τόσο την παλιά, αλλά και τη σύγχρονη, που κρατά δέσμιες πολλές χώρες της Αφρικής. Σε κάθε περίπτωση, λοιπόν, πρόκειται για ένα πολιτικά φορτισμένο κόμικ και αυτό είναι που ίσως το κάνει ενδιαφέρον και σε αναγνώστες που δεν τρελαίνονται για υπερηρωικά κόμικ. Δεν θα χάσετε καθόλου χρόνο να του ρίξετε μια ματιά, όταν το βρείτε. Με εντυπωσίασε και ο επίλογος του συγγραφέα, ο οποίος είναι τόσο πολύ φορτισμένος πολιτικά και με τόσες πολλές βωμολοχίες, (αλλά και με αρκετή έπαρση) που ειλικρινά απορώ πώς του επέτρεψε η Marvel να τον δημοσιεύσει. Το μόνο αρνητικό του κόμικ είναι ότι το σχεδιάζει ο John Romita Jr. Ζητώ συγγνώμη από τους θαυμαστές του, αλλά δεν κρατήθηκα να μην το γράψω Η έκδοση και η μετάφραση είναι πολύ καλή, όπως μας έχει συνηθίσει η εκδοτική. Για τους φίλους των υπερηρωικών είναι απαραίτητο ανάγνωσμα.

Τιμή καταλόγου: 7,50 Η νέα εκδοτική προσπάθεια του, προφανώς, ακούραστου Αρκά έχει ως πρωταγωνιστή το γνωστό και συμπαθή (: ) σκύλο Ζαχαρία από τους Συνομήλικους. Το άλμπουμ περιέχει κάποια στριπάκια, που μάλλον δεν χώρεσαν στους Συνομήλικους, και αρκετές γελοιογραφίες με το Ζαχαρία να σχολιάζει κάποιες από τις πτυχές της καθημερινότητας. Διαβάζοντας το άλμπουμ, μου φάνηκε πόσο μεγάλη είναι η διαφορά από τους Συνομήλικους μέχρι το σημερινό Αρκά. Σε γενικές γραμμές, δεν βρήκα το άλμπουμ αστείο, ούτε καν τόσο κυνικό όσο περίμενα. Ακόμα κι έτσι βέβαια, υπάρχουν μερικές καλές στιγμές, αφού, όπως φαίνεται το χιούμορ του Αρκά δεν έχει εξαντληθεί ακόμα. Περιμένω να διαβάσω και άλλες απόψεις από όσους το διαβάσουν. Ορίστε ένα μικρό δείγμα από το Ίντερνετ:

World War Sapiens- Ενάντια στον φασισμό σε κάθε παράλληλο σύμπαν Το ιδιαίτερο και οξύ στυλ του Δημήτρη Καμένου δεν μας είναι ξένο. Ήδη, στο Mεφίστο, στις τέσσερις συνέχειες του «Homo”, και στο συμπλήρωμά του, την ανθολογία «Homo: Ιστορίες από το Μέτωπο«, η ανάμειξη φανταστικού και πραγματικού, το παιχνίδι με τα όρια του cult και το στιβαρό σχέδιο παραμένουν κυρίαρχα στοιχεία. Το War World Sapiens έρχεται σε αυτό το κλίμα, με αυτά τα χαρακτηριστικά και αυτόν τον τόνο για να επεκτείνει την ιστορία του Μεγάλου Γονιδιακού Πολέμου, την δική του εκδοχή του Β Παγκοσμίου Πολέμου, όπου τον ρόλο των Ναζί παίζουν οι Homo Sapiens και οι Neanderthal της Γενοσοσιαλιστικής συμμαχίας, ενώ τη θέση των Συμμάχων έχουν άλλα, διαφορετικά ανθρώπινα είδη. Ο Δημήτρης Καμένος, στην παράλληλη αυτή εξιστόρηση/ διασκευή του Πολέμου, δεν μένει απλά στη μεταφορά των γεγονότων σε ένα σκηνικό διαφορετικό, μεταξύ steampunk και fantasy, αλλά μπολιάζει την αφήγηση με πολλά στοιχεία από τη μαζική κουλτούρα: ταινίες, κόμικ και σύγχρονα τραγούδια βρίσκουν τον χώρο και τον χρόνο για να γίνουν κομβικά μέρη της ιστορίας αλλά και της Ιστορίας του αλλοπρόσαλλου αυτού κόσμου. Ένα ενδιαφέρον παιχνίδι που κρύβεται στις σελίδες του WWS είναι η αναγνώριση των στοιχείων αυτών, αλλά και των συμβόλων που ο Καμένος χρησιμοποιεί για να υποδηλώσει πρόσωπα, καταστάσεις και γεγονότα από την ιστορία του δικού μας Πολέμου. Ταυτόχρονα, ο Πόλεμος που γίνεται λόγος στις σελίδες του κόμικ δεν είναι απλά μια καπιταλιστική διαμάχη. Ο Καμένος, όντας δημιουργός που ποτέ δεν κρύφτηκε ή μάσησε τα λόγια του για τον φασισμό, φέρνει στο προσκήνιο θέματα πολιτικά και κοινωνικά για την παράλογη, βάναυση και σκοταδιστική ιδεολογία του φασισμού και το πώς γίνεται να μισείς έναν άνθρωπο απλά και μόνο επειδή είναι διαφορετικός από σένα. Η επιλογή να εστιάσει περισσότερο στις δυνάμεις του Άξονα ρίχνει φως σε αυτήν την παράνοια και δεν είναι τυχαία. Οι δυνατές γραμμές και οι σκιές του Καμένου αποκαλύπτουν τις απάνθρωπες σκιές στα μυαλά των ναζιστών. Ταυτόχρονα βέβαια αναδύεται το ερώτημα: υπάρχει δρόμος πέρα από την βία; Υπάρχει ένα μέλλον όπου όλα τα είδη ανθρώπων ζουν μαζί; Ο Καμένος, μέσα από το ιδιαίτερο, nerd χιούμορ του, μας λέει ναι. Και όχι μόνο για όλα τα είδη, αλλά και για όλες τις διαδρομές της ζωής, όλα τα φύλα, όλα τα μεγέθη! Εξάλλου, μια από τις πιο βασικές μορφές του κόμικ, η οποία ενσαρκώνει αυτή την δυναμική είναι και η σκληροτράχηλη «Σιδηρά Βαλκυρία», η φλόγα της Σιλεσιοπομερανικής αντίστασης! Στο στυλ του δημιουργού παρατηρούνται αλλαγές. Κυρίαρχη είναι η απουσία χρώματος, μια επιλογή καθαρά προσωπική. Έτσι, σε αντίθεση με τους σκούρους, γήινους τόνους του HΟΜΟ, το World War Sapiens εμφανίζει έναν πολύ πιο ώριμο, σίγουρο για τον εαυτό του και σοβαρό τόνο, ο οποίος όχι μόνο δεν στερεί κάτι από την συνολική εικόνα, αλλά στηρίζει την ιστορία, πότε ερχόμενος σε αντίθεση με το λεπτό χιόυμορ του δημιουργού (και άρα ενισχύοντάς το), και πότε προσδίδοντας ένταση και βάρος. Βλέπουμε δηλαδή ένα πολλαπλό ασπρόμαυρο και έναν δημιουργό που μπορεί να το μεταχειρίζεται με μια αξιοσημείωτη ελευθερία, την οποία το χρώμα, όσο στρωτό και αν ήταν στο «Homo”, ίσως την στερούσε. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, το World War Sapiens αποτελεί το πρώτο βήμα της (επαν)ασχολίας με τον Μεγάλο Γονιδιακό Πόλεμο, μονάχα το κατώφλι των περιπετειών του Αρχινεκρομάντη Μπάρετ και των άλλων μορφών που συχνάζουν στο μπαρ του Ντικ, το ουδέτερο καζαμπλανκικό μπαρ στην άκρη του κόσμου. Στην αρχή της μεγάλης ιστορίας, κάποιες φορές παρατηρούμε τον Δ. Καμένο να ενθουσιάζεται και να χάνει τον ρυθμό των πραγμάτων που θέλει να πει, σαν να μην μπορεί να βάλει χαλινάρι και ρυθμό στη φαντασία του. Ωστόσο, αυτό μπορεί να οφείλεται στη χαρά για τη δημιουργική ελευθερία των περισσότερων σελίδων, σε αντίθεση με το περιορισμένο μέγεθος των τευχών του «Ηomo”. Επίσης, μιας και το κόμικ αποτελεί συνέχεια των ιστοριών και του κόσμου του Homo, ενδείκνυται οι αναγνώστες να έχουν μια εικόνα του τι και του πως… Όπως και να έχει, ανυπομονούμε να δούμε και άλλες ιστορίες από την παράλληλη αυτή ιστορία, η οποία μας δείχνει τελικά πολλά πράγματα για την δική μας ζωή, παρελθούσα και μελλοντική. Πηγή

Το ελληνικό graphic novel - Νεοελληνική λογοτεχνία σε κόμικς Το φλερτ με τους κλασικούς λογοτέχνες και οι μεταμορφώσεις των κειμένων. Χαρτογράφηση της εγχώριας παραγωγής και θεωρητικοί προβληματισμοί: Είναι το graphic novel λογοτεχνία; Σκίτσο από τον «Ερωτόκριτο» (Polaris, 2016) Ανάμεσα στα «εικαστικά μυθιστορήματα» - η καλύτερη, κρίνω, ελληνική απόδοση του «graphic novel», ενός όρου του μάρκετινγκ, που συναντά τη σθεναρή αντίσταση πολλών μελετητ(ρι)ών και δημιουργών, καθώς προκρίνουμε την καθολική χρήση του όρου «κόμικς» - υπάρχει μια κατηγορία που συνδέεται στενά με τη λογοτεχνία: εκείνα που μεταφέρουν ένα έργο από το ένα μέσο (έντυπο λογοτεχνικό βιβλίο) στο άλλο (κόμικς). Στην κατηγορία εμπίπτει πληθώρα τίτλων, ξεκινώντας από τα αμερικάνικα Classic Comics (1941)/Classics Illustrated (1947) που στην Ελλάδα μεταφέρθηκαν το 1951 από τις εκδόσεις Ατλαντίς και δημιούργησαν τη δική τους παράδοση, με την παραγωγή πρωτότυπων ελληνικών τίτλων. Τα Κλασσικά Εικονογραφημένα ήταν «εικαστικά μυθιστορήματα» avant la lettre. Το πρώτο νεοελληνικό λογοτεχνικό έργο που έγινε κόμικς στη σειρά ήταν ο Ερωτόκριτος του Κορνάρου (τχ. 120), που εκδόθηκε το 1955/6 - βλ. αναλυτικά Τ. Α. Καπλάνης, «Εικαστικές εκδοχές του Ερωτόκριτου: μια πρώτη διερεύνηση» στο: Τ. Α. Καπλάνης, Τ. Μαρκομιχελάκη, Σ. Σταυρακοπούλου (επιμ.), Ο «Ερωτόκριτος» του Β. Κορνάρου: ερευνητικές προτάσεις και προοπτικές, Γράφημα, 2017. Το ακολούθησε το 1958 η Θυσία του Αβραάμ (τχ. 125) και προς τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και άλλα, όπως η Ερωφίλη του Χορτάτση (τχ. 275), ο Λουκής Λάρας του Βικέλα (τχ. 297) και η Βαβυλωνία του Βυζάντιου (τχ. 310). Σήμερα υπάρχουν διάφορες σχετικές σειρές, λ.χ. η γαλλική Εx Libris ή η αγγλική Eye Classics, τίτλοι των οποίων μεταφέρονται σταθερά και στην Ελλάδα - αν και όχι αναγκαστικά με τη μορφή σειράς: λ.χ. οι εκδόσεις Γνώση έχουν εκδώσει, μεταξύ άλλων, τους Φόνους της οδού Μοργκ (2011) του Πόε από την Εx Libris και Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι (2012) του Γουάιλντ από την Eye Classics, αλλά ο Δον Κιχώτης (2015) του Θερβάντες της ίδιας σειράς κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Χαραμάδα. Η σύγχρονη παραγωγή Εξαρση στην παραγωγή εγχώριων πρωτότυπων τίτλων παρατηρείται τη δεκαετία του 2010: ξεκινώντας με την έκδοση-ορόσημο Παραρλάμα και άλλες ιστορίες του Δημοσθένη Βουτυρά(2011), οι Δημήτρης Βανέλλης και Θανάσης Πέτρου εκδίδουν το Γιούσουρι και άλλες φανταστικές ιστορίες (2012) των Καβάφη, Καρκαβίτσα, Καρυωτάκη, Ροδοκανάκη, Παπαδιαμάντη και Νικολαΐδη και τη Μεγάλη Βδομάδα του πρεζάκη (2015) του Καραγάτση, όλα από τις εκδόσεις Τόπος. Ακολουθούν η Πάπισσα Ιωάννα (ΚΨΜ, 2015) του Ροΐδη σε διασκευή-σχέδιο Λευτέρη Παπαθανάση, πάλι ο Ερωτόκριτος (Polaris, 2016) των Δημοσθένη Παπαμάρκου, Γιάννη Ράγκου, Γιώργου Γούση, Η κερένια κούκλα (Comicdom Press, 2017) του Χρηστομάνου από τους Ηλία Κατιρτζιγιανόγλου, Γιώργο Τσιαμάντα, πάλι η Πάπισσα Ιωάννα (The Athens Review of Books, 2018) από τον Δημήτρη Χαντζόπουλο και το Στα μυστικά του Βάλτου (Polaris, 2018) της Δέλτα από τους Γιάννη Ράγκο, Παναγιώτη Πανταζή. Είχε προηγηθεί το ...καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς (Polaris, 2013) του Μίσσιου, μετάφραση από το γαλλικό πρωτότυπο των Sylvain Ricard, Myrto Reiss, Daniel Casanave, και το πολύπτυχο Αϊβαλί (Κέδρος, 2014) του Soloup. Από το ένα μέσο στο άλλο Ολα αυτά τα έργα αποτελούν «διαμεσικές μεταφορές» και η συζήτηση για αυτές είναι μεγάλη και αγγίζει ποικίλα θεωρητικά ζητήματα που δεν μπορούν να αναλυθούν εδώ, όπως λ.χ. το ζήτημα της διασκευής (ποιος διασκευάζει τι, πώς, γιατί, πού, πότε και για ποιον) ή το ζήτημα του ποια ακριβώς είναι τα στοιχεία που μεταφέρονται (χαρακτήρες, πλοκή, επεισόδια, σκηνές, κ.ο.κ.) από το ένα μέσο στο άλλο, πόσα από αυτά τα στοιχεία είναι χαρακτηριστικά του μέσου (medium-specific) και, άρα, αδύνατον να μεταφερθούν αυτούσια χωρίς δραστική μεταποίηση/μεταμόρφωση, κ.ά. Εντελώς ενδεικτικά, ας αναφερθεί ότι, λόγω του μέσου, η αφήγηση στα κόμικς αναγκαστικά επιταχύνεται, καθώς καταργούνται οι «παύσεις» που υπάρχουν στη λογοτεχνία: οι περιγραφές (αντικειμένων, χώρων, προσώπων, κ.λπ.), όσο εκτενείς κι αν είναι, γίνονται εικόνες, που συνήθως χωράνε σε ένα καρέ. Το ίδιο συμβαίνει και με την απόδοση συναισθημάτων και αισθήσεων που μάλιστα εικονογραφούνται με τον ιδιαίτερο τρόπο της γλώσσας των κόμικς (λ.χ. απόδοση των οσμών με γραμμές, απόδοση των χτυπημάτων και του πόνου με αστεράκια, κ.ο.κ.). Ενα κόμικς επίσης αναγκαστικά θα ερμηνεύσει προκειμένου να οπτικοποιήσει, υπακούοντας στη δική του οικονομία: θα περικόψει και θα συμπτύξει επεισόδια και σκηνές (όπως κάνουν με την κονταρομαχία του δεύτερου μέρους του Ερωτόκριτου και οι δύο διασκευές του σε κόμικς), θα μεταθέσει σε διαφορετικά σημεία, ακόμη και θα προσθέσει διαλόγους - κάποτε μετατρέποντας σε ομιλούντα πρόσωπα χαρακτήρες που δεν μιλάνε στο λογοτεχνικό έργο (όπως συμβαίνει με τη βασίλισσα Αρτέμη και στις δύο διασκευές του Ερωτόκριτου) - αλλά και φράσεις της δικής μας καθομιλουμένης. Ενα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα από το «Παραρλάμα»: ο Βουτυράς γράφει για τον Φάρμα: «Τη γυναίκα την είχε λησμονήσει και κανείς δαίμονας δεν καταδεχόταν να του τη φέρει στο νου για να τον πειράξει. Οταν κάποτε έβλεπε καμιά να έρχεται μέσα στο κατάστημα, την κοίταζε χάσκοντας, σαν παράξενο πράγμα που πρώτη φορά το έβλεπε. Οι τεχνίτες τον περίπαιζαν. Αυτός δεν απαντούσε ποτέ. Σχεδόν είχε χάσει την λαλιά του. Μόνο αισθανότανε μίσος, το μόνο ανθρώπινο που του έμενε. Δε γελούσε ποτέ, είχε απομάθει να γελά και κανείς ποτέ δεν τον είδε έστω και να χαμογελά». Ολο αυτό αποδίδεται στη διασκευή Βανέλλη-Πέτρου εικονογραφικά και με την προσθήκη της φράσης: «Τι έγινε, ρε Φάρμα; Σου σηκώνεται ακόμα; Είχες ξεχάσει πώς είναι, έτσι;» (βλ. το προτελευταίο καρέ στο σκίτσο κάτω αριστερά στη διπλανή σελίδα) - βλ. αναλυτικά Κυβέλη Γεωργίου, Λογοτεχνία και κόμικς: οι διασκευές νεοελληνικών λογοτεχνικών διηγημάτων του Δ. Βουτυρά από τους Θ. Πέτρου, Δ. Βανέλλη, Πανεπιστήμιο Κύπρου, 2016. Τα κόμικς είναι λογοτεχνία; Οι διαμεσικές μεταφορές όσο κι αν αυτοσυστήνονται ως πλήρεις - κάποτε αποσιωπώντας ακόμη και τα στοιχεία των διασκευαστ(ρι)ών (όπως συμβαίνει λ.χ. στο εξώφυλλο του Ερωτόκριτου των Κλασσικών Εικονογραφημένων) -, απομακρύνονται από το έργο-πηγή με ποικίλους τρόπους, άλλοτε αναγκαστικά, λόγω του μέσου, και άλλοτε ηθελημένα, βάσει της πρόσληψης του προτύπου/προσωπικής ανάγνωσης των δημιουργών. Οι απομακρύνσεις είναι απολύτως αναμενόμενες και παρόλο που οι διασκευές λογοτεχνικών έργων σε κόμικς κρίνονται και σε σχέση με το πρότυπό τους, οι αποτιμήσεις μας δεν μπορούν να περιορίζονται σε αυτό. Τα κόμικς δεν είναι λογοτεχνία και το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα που παράγουν συνδυάζοντας λόγο και εικόνα κρίνεται δικαιότερα όταν κρίνεται για αυτό που είναι, όχι για κάτι άλλο. Η χαρτογραφική ψηλάφιση που επιχειρήθηκε εδώ (δεν περιλαμβάνει αυτοεκδόσεις), αλλά και τα ορολογικά, θεωρητικά, γραμματολογικά ζητήματα που ακροθιγώς αναφέρθηκαν δείχνουν μερικές από τις κατευθύνσεις προς τις οποίες θα μπορούσε να στραφεί στο μέλλον η ελληνική ακαδημαϊκή έρευνα για τα κόμικς. * Ο Τάσος Α. Καπλάνης είναι επίκουρος καθηγητής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Graphic novels που αξίζει να αναζητήσετε Ερωτόκριτος Κείμενο Βιτσέντζος Κορνάρος. Εκδόσεις Ατλαντίς, 1955/6. Σειρά Κλασσικά Εικονογραφημένα Τεύχος 120, σελ. 48 Τα Κλασσικά Εικονογραφημένα – ο «παππούς» του graphic novel – κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1950 από τις εκδόσεις Ατλαντίς των αδελφών Πεχλιβανίδη με πωλήσεις 200.000-300.000 αντιτύπων ανά τεύχος. Εκτός από τους μεταφρασμένους τίτλους, οι εκδότες δημοσιεύουν και πρωτότυπες ελληνικές δημιουργίες βασισμένες στην ελληνική μυθολογία, ιστορία και λογοτεχνία: Ο Θησέας και ο Μινώταυρος, Διγενής Ακρίτας, Ερωτόκριτος, Βασίλειος Βουλγαροκτόνος κ.ά. Εφέτος τα Public, σε συνεργασία με τα αμερικανικά Classics Illustrated, επανακυκλοφόρησαν οκτώ τεύχη της σειράς σε νέες μεταφράσεις του Γ.-Ι. Μπαμπασάκη, ωστόσο δεν έχουν προγραμματιστεί για το προσεχές μέλλον πρωτότυποι ελληνικοί τίτλοι ή επανέκδοση των παλαιών της Ατλαντίδος. Παραρλάμα και άλλες ιστορίες του Δημοσθένη Βουτυρά Διασκευή Δημήτρης Βανέλλης. Εικονογράφηση Θανάσης Πέτρου. Εκδόσεις Τόπος, 2011 σελ. 72, τιμή 10,90 ευρώ Σκληρός ρεαλισμός στις λαϊκές γειτονιές της Αθήνας και του Πειραιά, κοινωνικός θυμός, υπαρξιακή αγωνία, αλλά και ονειρική φαντασία, ελλειπτική έκφραση, ποιητική συμπύκνωση. Ενας σκοτεινός και οραματικός λογοτεχνικός λόγος που μοιάζει να «μεταφράζεται» ιδανικά στη γλώσσα του κόμικς. Τα ενδιαφέροντα διηγήματα του παραγωγικότατου Δημοσθένη Βουτυρά διασκεύασε ο Δημήτρης Βανέλλης και απέδωσε με σκίτσα ο Θεσσαλονικιός Θανάσης Πέτρου, που τύχαινε να συχνάζει εκεί στο μπαρ «Παραρλάμα». Αναπόφευκτα, η συνεργασία ήταν μοιραία. Προλογίζει ο Βάσιας Τσοκόπουλος, επιμελητής της έκδοσης των Απάντων του Βουτυρά – μια χειροθεσία στο δημιουργικό δίδυμο που θα διασκευάσει στη συνέχεια αρκετά νεοελληνικά λογοτεχνικά κείμενα σε κόμικς. Ερωτόκριτος Κείμενο Βιτσέντζος Κορνάρος. Διασκευή Δημοσθένης Παπαμάρκος,Γιάννης Ράγκος. Εικονογράφηση Γιώργος Γούσης. Εκδόσεις Polaris, 2016 σελ. 88, τιμή 12 ευρώ Ρηγάδες και ιππότες, έρωτες, δεσποσύνες και κονταροχτυπήματα. Το έμμετρο μυθιστόρημα του Κορνάρου ήταν προσφιλές ανάγνωσμα από τον 17ο αιώνα μέχρι και τον 20ό. Εδώ, οι συγγραφείς-διασκευαστές μπολιάζουν τους διαλόγους σε σύγχρονη γλώσσα με στίχους του Κορνάρου και ο σκιτσογράφος απεικονίζει με προσοχή την ιστορική περίοδο του κειμένου. Φορτωμένη με βραβεία στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς του 2017 (Καλύτερο κόμικ, Σενάριο, Σχέδιο, Εξώφυλλο, Καλλιτεχνική επιμέλεια), αυτή η διασκευή, την οποία οι δημιουργοί χαρακτηρίζουν «μεσογειακό fantasy», ταξινομώντας τη σε μια δημοφιλή κατηγορία των κόμικς, γνώρισε και μεγάλη εμπορική επιτυχία, με πωλήσεις που φτάνουν τις 9.000 αντίτυπα. Κυκλοφορεί και στα αγγλικά. Η κερένια κούκλα Εικονογραφημένο αθηναϊκό μυθιστόρημα Κείμενο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος. Προσαρμογή Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου. Εικονογράφηση Γιώργος Τσιαμάντας. Εκδόσεις Comicdom Press, 2017 σελ. 128, τιμή 14 ευρώ Ενα ερωτικό τρίγωνο σε μια λαϊκή συνοικία της Αθήνας. Ο Νίκος, η Βεργινία που «λιώνει σαν το κερί», η υπηρέτρια Λιόλια. Ποιας είναι το παιδί που γεννιέται, η κερένια κούκλα; Πρωτοδημοσιευμένο το 1908, το μυθιστόρημα του Χρηστομάνου ενέπνευσε θεατρικές, κινηματογραφικές και τηλεοπτικές διασκευές. Εδώ, οι σχεδόν «φωτογραφικές» περιγραφές αποδίδονται με ασπρόμαυρο σκίτσο που παραπέμπει σε γκραβούρα. Το «γκόθικ» υπερφυσικό στοιχείο του έργου, που προσιδιάζει σε θεματικές του κόμικς, είναι μια ένδειξη ότι το graphic novel, σε αυτή και σε άλλες περιπτώσεις, φλερτάρει πρώτα με τη λογοτεχνία που του πάει. Προλογίζει η νεοελληνίστρια και εκδότρια του έργου Αγγέλα Καστρινάκη. Επιμέλεια: Λαμπρινή Κουζέλη Πηγή