Ο Rotundo, ο Hub και τα Ex Libris

[ikarukani]

Πριν από αρκετά χρόνια οι "Εκδόσεις του Ρόδου", κυκλοφόρησαν στα Ελληνικά το "Ex Libris Eroticis" του Massimo Rotundo (παρουσίαση εδώ -  παρεμπιπτόντως, καλή προσπάθεια από το "Ρόδο", χωρίς όμως συνέχεια, μιας και το "Ex Libris" έφτασε τους τέσσερις τόμους).

Ίσως κάποιοι κατέβασαν εγκυκλοπαίδειες, για να βρουν τι ακριβώς είναι τα ex libris - το διαδίκτυο τότε, αντικείμενο επιστημονικής φαντασίας - κάποιοι βρήκαν, αρκετοί δεν θυμούνται.

 

Αναμοχλεύω λοιπόν :

Ex Libris σημαίνει στα Λατινικά "εκ των βιβλίων..." δηλ. "από τα βιβλία..." και ακολουθείται από το όνομα ενός κτήτορα. Για παράδειγμα: Ex libris Ikarukani = από τα βιβλία (τη βιβλιοθήκη, συλλογή) του Ikarukani. Κάποιες φορές ακολουθείται από τον προσδιορισμό της συλλογής : Στην περίπτωσή μας, του Rotundo, Ex liibris eroticis.... = Εκ των ερωτικών βιβλίων του τάδε (αν και στο πόνημα αναφέρεται σε επιλογές από το σύνολο της Ερωτικής Λογοτεχνίας). Θα μπορούσε επίσης να είναι : Ex liibris medicis.... ή musicis.... (τα συνηθέστερα μαζί με τα ερωτικά) δηλ. Εκ των Ιατρικών ή Μουσικών βιβλίων κάποιου.

 

Το 'αντικείμενο' ex libris είναι εικονογραφημένο κομμάτι χαρτιού, που επικολλάται στο πρώτο εσώφυλλο του βιβλίου και προσδιορίζει τον ιδιοκτήτη, είτε είναι πρόσωπο είτε βιβλιοθήκη. Εδώ ένα ex libris από παλιό βιβλίο της συλλογής μου, με το όνομα προηγούμενου ιδιοκτήτη:

 

 

Τα πρώτα ex libris ήταν κυρίως οικόσημα ευγενών - πλουσίων, άρα και ικανότερων να αγοράζουν - αποκτούν  βιβλία, κατά τα πριν και τα πρώιμα χρόνια της τυπογραφίας. Σ' αυτή τη φάση μάλλον εξυπηρετούσαν τη ματαιοδοξία των κτητόρων, οι οποίοι, περήφανοι για τα αποκτήματά τους, πρόσθεταν έναν προσωπικότερο τόνο στην οντότητα του βιβλίου.

Η πρόοδος της τυπογραφίας, έκανε το βιβλίο προσιτότερο αγαθό. Οι βιβλιοθήκες και οι βιβλιόφιλοι απόκτησαν μεγάλες συλλογές και το ex libris, πέραν της έπαρσης και ματαιοδοξίας υπηρέτησε και την πραγματική του αποστολή δηλ. να υπενθυμίζει στον αφηρημένο ή αμελή δανειζόμενο, οτι το συγκεκριμένο βιβλίο είναι κτήμα κάποιου άλλου και πρέπει να επιστραφεί.

Σ' αυτή τη φάση το ex libris ξεφεύγει από την αρχική μορφή, του οικοσήμου. Γίνεται το προιόν ενός παιχνιδιού ανάμεσα στον κατασκευαστή-καλλιτέχνη και τον πελάτη-ιδιοκτήτη. Ο καλλιτέχνης προσπαθεί να ανακαλύψει το "άρωμα" της συλλογής, την ιδιοσυγκρασία του ιδιοκτήτη και να τα συμπυκνώσει σε μια εικονίτσα, που  κολλημένη στο εσώφυλλο ενός βιβλίου, θα τα μεταφέρει από αναγνώστη σε αναγνώστη, σαν υπενθύμιση επιστροφής, ενος ενδεχομένως μεγάλου ταξειδιού.

Σήμερα το ex libris έχει γίνει κυριολεκτικά συλλεκτικό αντικείμενο, με τους συλλέκτες να τα παραγγέλνουν, αποκλειστικά για να τα ανταλλάξουν μεταξύ τους, σαν έργα τέχνης  και όχι για να τα επικολλήσουν σε κάποιο βιβλίο. Εδώ μερικά ex libris της δικής μου (μικρής) συλλογής :

 

 

Τώρα, τι σχέση έχει ο Hub με τα ex libris όπως τα περιέγραψα ??? ΚΑΜΙΑ. Μετά το φανταστικό ΟΚΚΟ, άρχισα να ψάχνω artwork του Hub, οπότε έπεσα πάνω στα τμήματα  "ex libris" των Γαλλο-Βελγικών εκδοτικών Οίκων και Βιβλιοπωλείων. Φυσικά, εδώ δεν πρόκειται για ex libris με την παραδοσιακή έννοια. Οι Γαλλο-Βέλγοι αποκαλούν πλέον "ex libris", το έντυπο artwork, περιορισμένης κυκλοφορίας, είτε αριθμημένα αντίτυπα είτε συμπληρωματικές, αποκλειστικές προσφορές, συνοδευτικές άλλων αντικειμένων, συνήθως πολυτελών εκδόσεων, σαν κάποιας μορφής δώρου. Είναι καλής εκτύπωσης , μεταξοτυπίες ή ποιοτικές offset, κατά κανόνα υπογεγραμμένες από τον καλλιτέχνη. Το μέγεθός τους ακολουθεί τη φιλοσοφία του ex libris, να χωρά να κολληθεί στο εσώφυλλο βιβλίου, παρ' όλο που δεν είναι επώνυμο ούτε έχει επιγραφή "ex libris". (αν μου επιτρέπεται η ιεροσυλία, κάτι σαν καρτποστάλ, πολυτελείας). Εδώ δύο δείγματα της συλλογής μου, δώρο από εταιρεία παιχνιδιών-εκδοτικό οίκο:

 

 

Ελπίζω οτι συνέβαλλα σε κάτι, χωρις να κουράσω.

Ευχαριστώ

Επεξεργασία Ιουνίου 29, 2016 από ikarukani